Belgische norm NBN B :2017

Transcriptie

1 Belgische norm Borstweringen van gebouwen Geldig vanaf Vervangt NBN B :2010 en NBN/DTD B :2015 ICS: , , , Bureau voor Normalisatie Jozef II-straat 40 bus Brussel T F info@nbn.be BTW BE IBAN BE BIC Code PCHQBEBB NBN 2017

2

3 Inhoud Voorwoord Inleiding Toepassingsgebied Normatieve referenties Berekeningsnormen Productnormen Proefnormen Begrippen, definities en symbolen Borstwering Samenstellende elementen van de borstweringen Spijl Spijlenstel Steunregel Hellende borstwering Regel Handgreep Stijl Opening in een borstwering Paneel Trapleuning Overspanning Trapboom Voetplaat Glaslat Geometrie Beschermingshoogte Stilstandzones Binnenvlak van de borstwering Symbolen gebruikt in de figuren... 9 (NB : alle maten zijn in mm) Veiligheidsmaatspecificaties voor de borstweringen Stilstandzones Normale stilstandzone ZSN Precaire stilstandzone ZSP Dikte van de borstwering Beschermingshoogtes Beschermingshoogte van de borstweringen Beschermingshoogte van de trapleuningen Geometrie van de borstweringen Maatbepaling van de borstweringsopeningen Maatbepaling van de openingen van de trapleuningen Toelaatbare afwijkingen Algemeen Uitvoeringspositie Fabricage Ruwbouw Uitzettingen Bepaling van de veiligheid en van de geschiktheid voor gebruik

4 6.1 Algemeen Berekeningen Dimensioneringsprincipes Uiterste grenstoestanden Omkeerbare gebruiksgrenstoestanden Samenvattend overzicht van alle combinaties UGT en GGT Bevestiging van een borstwering Algemeen Bevestigingen op betonvloeren Bevestigingen met ankerbouten Bevestiging met bouten die doorheen de vloerplaat gaan Bevestiging op metalen constructies Proeven Statische belastingsproeven Principe van de proeven Proefbelastingen Positionering van de proefbelastingen Proefinrichting Werkwijze Proefcriteria Proefrapport Proeven onder dynamische belasting (slagproef) Principe van de proeven Zachte slagproef Harde slagproef Proefrapport Borstweringen in glas Definities Vereisten voor het glas Maatbepaling en proeven Uitvoering

5 Voorwoord Dit document is opgesteld door de bevoegde Belgische normcommissie E250/25001 Constructieve Eurocodes, die optreedt als nationale schaduwcommissie van de Europese Technische Commissie CEN/TC 250. Deze Belgische commissie is actief in de schoot van WTCB-SECO, die door het NBN in uitvoering van het Koninklijk Besluit van 21 oktober 2004 erkend is als Sectoraal Normalisatieoperator voor de werkzaamheden van deze commissie. Voor dit specifieke onderwerp werd een speciale werkgroep met vertegenwoordigers van verschillende sectoren opgericht. Deze norm vervangt NBN B :2010 De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van NBN B :2010 zijn de volgende: a) In alle gedeelten die gemeenschappelijk zijn voor beide uitgaven en waarin er geen wijzigingen zijn, correctie van fouten en vervanging van alle figuren; b) Vervanging van de hoofdstukken Voorwerp van de norm en Toepassingsgebied door één hoofdstuk: Inleiding en een anders geformuleerd toepassingsgebied; c) Actualisering van de Referentienormen; d) Toevoeging en schrapping van definities. Alle definities die niet noodzakelijk zijn in het kader van de toepassing van deze norm, werden geschrapt; e) Toevoeging van een lijst van symbolen gebruikt in de figuren; f) 5.1(3) is aangevuld; g) Een nieuwe bepaling 5.1(5) betreft de hellende beloopbare zones; h) 5.1.2(1) - Wijziging op b in het geval van een zone gesitueerd op minder dan 450 mm boven de beloopbare zone; - Voorbeelden van gevallen die precaire stilstandzones vormen: de minimale tussenruimte tussen verticale spijlen is nu 60 mm; i) Beschermingshoogte van de borstweringen: - In tabel 1: Minimale beschermingshoogtes van de borstweringen, is de waarde van de gereduceerde beschermingshoogte Hr gewijzigd in het geval van borstweringen die zich op een hoogte van 12 meter of meer bevinden; - Wijziging van bepaling 5.3.1(6) in verband met borstweringen onderaan; j) Beschermingshoogtes van de trapleuningen: toevoeging van het geval van een valhoogte van 12 m of meer; k) Schrapping van Beschermingshoogtes van de schrijnwerksteunmuren en bescherming van de muuropeningen; l) Maatbepaling van de borstweringsopeningen tussen horizontale elementen en andere: - wijziging van bepaling (2) in verband met de zone tussen 110 mm en 450 mm van de stilstandzone; Andere openingen wordt (4). Bepaling Uitspringende delen van de borstweringen wordt ; m) Maatbepaling van de openingen van de trapleuningen tussen parallelle elementen aan de helling: toevoeging van een bepaling (3) voor andere openingen dan deze vermeld in (1) en (2); n) Ruwbouw: wijziging van de bepaling 5.5.4(1); o) Berekeningen Dimensioneringsprincipes: (1) Wijziging in verband met Qk: schrapping van de verticale belasting qk,v; (2) Tabel 4 (voorheen tabel 5) Horizontale belastingen inwerkend op de borstwering volgens 3

6 het gebruik van het bouwwerk: wijziging van de belasting Qk,h1 in het geval van residentiële gebouwen (private gedeelten en private woningen). Precisering in verband met dikke leuningen in de voetnoten van de tabel; (2) Tabel 5 (voorheen tabel 6) Verticale belastingen inwerkend op de borstweringen volgens de bouwwerkcategorie: schrapping van de verticale belasting qk,v; p) Uiterste grenstoestanden: (1) Uitdrukking 6.2.2b: wijziging van de waarden van M voor staal en aluminium; (2) Tabel 6: wijziging van de waarden van Q voor opvullingselementen; q) Omkeerbare gebruiksgrenstoestanden: (3) Volledige wijziging van tabel 7- In acht te nemen begeleidende waarden (GGT); - Volledige wijziging van de bepaling 6.2.3(4) Gebruiksgeschiktheidscriteria; r) Nieuwe paragraaf Samenvattend overzicht van alle combinaties UGT en GGT; s) De paragraaf 6.3.Bevestiging van een borstwering wordt hoofdstuk 7. Bijgevolg zijn alle paragrafen die zijn genummerd als 6.3.x nu genummerd als 7.x; t) Bevestigingen met ankerbouten: bepaling 7.2.1(1) is gewijzigd als gevolg van de inwerkingtreding van de Verordening Bouwproducten en de vervanging van de Europese Technische Goedkeuringen (ETAG) door de Europese beoordelingsdocumenten (EBD); u) De paragraaf 6.4 Proeven wordt hoofdstuk 8. Bijgevolg zijn alle paragrafen die zijn genummerd als 6.4.x nu genummerd als 8.x; v) 8 Proeven: 2 nieuwe bepalingen 8(4) en 8(5) - De nieuwe bepaling 8(4) behandelt het bijzondere geval van in situ proeven voor glazen borstweringen; w) 8.1 Statische belastingsproeven: de bepalingen 8.1(1) en 8.1.1(1) zijn gewijzigd; x) Waarde van de proefbelastingen: in de bepaling (2), toevoeging van een noot in verband met de toe te passen windbelastingen; y) Positionering van de proefbelastingen: toevoeging van 3 bepalingen (2) en 8.1.3(3) betreffen de combinatie van windbelastingen met horizontale en verticale belastingen; z) Proefinrichting: - De bepaling 8.1.4(1) is gewijzigd voor proeven die in het laboratorium worden uitgevoerd; - Een nieuwe bepaling 8.1.4(4) in verband met het aanbrengen van de lijnlast in het geval van borstweringen met stijlen, borstweringen zonder stijlen of aan de voet ingeklemde borstweringen; aa) Werkwijze: - Bepaling 8.1.5(4) Volgorde van de proeven is gewijzigd en aangevuld; - Punt 6 Belasten van bepaling 8.1.5(5) Proefprocedure, is gewijzigd en aangevuld; bb) Proefcriteria: de bepaling 8.1.6(1) Criterium onder horizontale belastingen bevat wijzigingen met betrekking tot de eis voor dienstbelastingen. De bepaling bevat nu ook eisen voor aan de voet ingeklemde borstweringen in glas; cc) Zachte slagproef: - Bepaling 8.2.2(1) is gecorrigeerd; - Bepaling 8.2.2(3) geeft preciseringen voor het bijzondere geval van een aan de voet ingeklemde borstwering; - Bepaling 8.2.2(5) Criteria, legt een bijkomend criterium op in het geval van geharde gelaagde beglazing; dd) Het hoofdstuk 7 Borstweringen in glas wordt het hoofdstuk 9; ee) 9.2 Vereisten voor het glas: bepaling 9.2(1) is gewijzigd; ff) 9.3 Maatbepaling en proeven: - De bepaling Toelaatbare spanningen voor de glasproducten is gewijzigd; - De bepaling Doorbuigingen is gewijzigd; gg) 9.4 Uitvoering: een nieuwe bepaling Gelijmd glas betreft leuningen uitgevoerd door structurele verlijming. 4

7 1 Inleiding Deze norm is opgesteld om voorschriften te definiëren die toegepast kunnen worden op de volgende nieuwe of te renoveren openbare of private gebouwen: residentieel; kantoren; commercieel; gebouwen bestemd om publiek te ontvangen, inclusief gebouwen voor gebruik door scholen of voor sportactiviteiten. Het Koninklijk Besluit van 6 juli 2013 bepaalt de voorschriften voor voetbalstadions. Deze norm behandelt borstweringen die geplaatst worden om een val onder normale omstandigheden te verhinderen. Onverantwoord of onvoorzichtig gedrag, bijvoorbeeld door kinderen, kan leiden tot abnormale omstandigheden waarbij de borstwering onvoldoende bescherming biedt. Het spreekt voor zich dat de betrokkenen hiervoor de verantwoordelijkheid dragen. Naast het risico op vallen bestaat er, voor plaatsen die bestemd zijn voor de ontvangst van publiek, het risico op collectief duwen. Voor het definiëren van een geschikte borstwering of de elementen die als borstwering dienst doen, zoals bijvoorbeeld dunne wanden, zijn ook deze belastingen mee in rekening te brengen, los van elke overweging van valhoogte. De gevels van gebouwen worden behandeld in de normen NBN B en NBN S en waar deze normen een bijkomende borstwering voorschrijven, moet deze norm toegepast worden. 2 Toepassingsgebied Deze norm definieert de voorschriften waaraan elementen moeten voldoen die bestemd zijn om bescherming te bieden tegen het risico van een onverwachte val in de diepte van personen. Een bescherming wordt voorgeschreven als de valhoogte groter dan of gelijk is aan 1 meter (of minder als het bijzonder bestek dit voorschrift) en als het mogelijk is dat personen zich bewegen of stilstaan op 2 meter of minder van de diepte. 1 Deze norm is niet van toepassing op: tijdelijke beschermingselementen zoals wegneembare borstweringen; borstweringen van stellingen of werven; buiten gelegen noodtrappen of noodladders die uitsluitend gebruikt worden voor dringende evacuatie; borstweringen van kunstwerken en van industriële installaties; bijzondere werken zoals een bescherming om opzettelijk vallen te verhinderen. 1 Als de afstand groter is dan 2 m, moet verwezen worden naar de documenten van de werkgroep CEN/TC 388 «Perimeter protection products and systems» 5

8 3 Normatieve referenties De volgende documenten waarnaar verwezen wordt zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Voor gedateerde referenties zijn alleen de aangehaalde edities van toepassing. Voor niet gedateerde referenties, zijn de laatste edities van toepassing (inclusief de amendementen, corrigenda, nationale aanvullingen en Nationale bijlagen (ANB)). 3.1 Berekeningsnormen NBN EN 1990 Eurocode - Grondslag voor constructief ontwerp NBN EN Eurocode 1 - Belastingen op constructies - Deel 1-1: Algemene belastingen - Dichtheden, eigen gewicht en opgelegde belastingen voor gebouwen NBN EN Eurocode 1 - Belastingen op constructies - Deel 1-2: Algemene belastingen - Belasting bij brand NBN EN Eurocode 1 - Belastingen op constructies - Deel 1-4: Algemene belastingen - Windbelasting NBN EN Eurocode 2 - Ontwerp en berekening van betonconstructies - Deel 1-1: Algemene regels en regels voor gebouwen NBN EN NBN EN Eurocode 3 - Ontwerp en berekening van staalconstructies - Deel 1-1: Algemene regels en regels voor gebouwen NBN EN Eurocode 5 - Ontwerp en berekening van houtconstructies - Deel 1-1: Algemeen - Gemeenschappelijke regels en regels voor gebouwen NBN EN Eurocode 6 - Ontwerp en berekening van constructies van metselwerk Deel 1-1: Gemeenschappelijke regels voor constructies van gewapend en ongewapend metselwerk NBN EN Eurocode 9 - Ontwerp en berekening van aluminiumconstructies - Deel 1-1: Algemene regels NBN S Glaswerk - Deel 2: Berekening van de glasdikte NBN S Glaswerk - Deel 3: Berekening van de glasdikte in gevels 3.2 Productnormen NBN EN Glas voor gebouwen - Thermisch versterkt natronkalkglas - Deel 1: Definitie en beschrijving NBN EN ISO (alle delen) Glas voor gebouwen - Gelaagd glas en gelaagd veiligheidsglas 6

9 NBN EN Glas voor gebouwen - Gelaagd glas en gelaagd veiligheidsglas - Overeenkomstigheidsbeoordeling/Productnorm NBN EN Glas voor gebouwen - Thermisch gehard natronkalkveiligheidsglas - Deel 1: Definitie en beschrijving NBN B Buitenschrijnwerk - Deel 1 - Algemene voorschriften NBN S Glaswerk NBN EN Aluminium en aluminiumlegeringen - Geëxtrudeerde staven, buizen en profielen - Deel 1: Technische keurings- en leveringsvoorwaarden NBN EN Aluminium en aluminiumlegeringen - Geëxtrudeerde staven, buizen en profielen - Deel 2: Mechanische eigenschappen NBN EN (alle delen) Systemen voor het aanduiden van staalsoorten NBN EN Uitvoering van betonconstructies NBN EN Uitvoering van staalconstructies en aluminiumconstructies - Deel 1: Eisen voor het vaststellen van de conformiteit van constructieve onderdelen EAD (ETAG) 001 Metal Anchors for Use in Concrete EAD (ETAG) 002 Structural Sealant Glazing Systems 3.3 Proefnormen NBN EN Glas in de bouwnijverheid - Proef met de slinger - Methode van inslagproef en classificatie van vlakglas NBN EN Ramen - Botsing met een zacht en zwaar lichaam - Beproevingsmethode, veiligheidseisen en classificatie NBN ISO 7892 Verticale bouwdelen - Inslagbestandheidproeven - Inslaglichamen en algemene proefvoorwaarden 7

10 4 Begrippen, definities en symbolen Ten behoeve van deze norm, zijn de volgende uitdrukkingen en definities van toepassing. 4.1 Borstwering Borstwering is een generieke term die alle bouwelementen aanduidt die bestemd zijn om de bescherming te verzorgen tegen het risico van een onverwachte val in de diepte van personen die rondlopen of stilstaan in de nabijheid van deze diepte (figuur 1). Figuur 1 Voorbeelden van borstweringen 4.2 Samenstellende elementen van de borstweringen Spijl element van een borstwering met kleine doorsnede en in het algemeen verticaal Spijlenstel geheel van spijlen waaruit een borstwering geheel of gedeeltelijk bestaat Steunregel borstweringselement bestaande uit een bovenregel die als steunelement dienst doet Hellende borstwering borstwering opgebouwd aan de grens van een hellend vlak Regel doorlopend element, horizontaal of hellend geplaatst Handgreep deel van een borstwering bestemd om ter hand te worden genomen Stijl verticaal element van de borstwering waarmee de vastzetting gerealiseerd wordt Opening in een borstwering open ruimte begrensd door de elementen van de borstwering Paneel vulelement dat een vlak oppervlak vormt en dat met de constructie van de borstwering is verbonden 8

11 Trapleuning borstwering opgebouwd aan de grens van een trap of van een overloop Overspanning gedeelte van de borstwering tussen twee stijlen Trapboom hellend element van een trap dat de uiteinden van de treden ondersteunt Voetplaat plaat of gegoten stuk ter bevestiging van de borstwering aan de ruwbouw Glaslat profiel waarin het vulpaneel wordt geplaatst 4.3 Geometrie Beschermingshoogte hoogte tussen een stilstandzone en de bovenkant van de handgreep van de borstwering. Deze is ook afhankelijk van de dikte van de borstwering Stilstandzones een stilstandzone is een horizontaal en normaal toegankelijk doorlopend oppervlak waarvan de afmetingen of de indeling toelaten dat men er in evenwicht kan blijven op staan Binnenvlak van de borstwering binnenvlak op het niveau van de handgreep van de borstwering, of het meest naar binnen gelegen vlak 4.4 Symbolen gebruikt in de figuren (NB : alle maten zijn in mm) a afstand tussen het binnenste vlakke deel van de borstwering en de uiterste opkant van de stilstandzone b diepte van de stilstandzone c afstand tussen de onderregel van de borstwering en het niveau van de stilstandzone h niveauverschil f vervorming tussen de stijlen x afstand tussen het binnenvlak van de borstwering en het niveauverschil y niveauverschil tussen de stilstandzones Ep dikte van een borstwering H, H1, H2 reglementaire beschermingshoogte Hr gereduceerde beschermingshoogte H beschermingshoogte in geval van een lager gelegen borstwering L tussenafstand van de stijlen, lengte van het glas v vervorming van de stijl 9

12 5 Veiligheidsmaatspecificaties voor de borstweringen 5.1 Stilstandzones (1) Een stilstandzone is een horizontaal en normaal toegankelijk doorlopend oppervlak waarvan de afmetingen of de indeling toelaten dat men er in evenwicht kan blijven op staan. Een niveauverschil van 450 mm of meer wordt als niet toegankelijk beschouwd. (2) We onderscheiden twee type zones, afhankelijk van de stilstandmogelijkheid: De stilstand wordt als normaal beschouwd (ZSN) als men stabiel rechtop kan blijven staan zonder hulp of steun. Vanaf deze zone wordt de reglementaire beschermingshoogte H bepaald (zie 5.3.1). De stilstand wordt als precair beschouwd (ZSP) als men slechts rechtop kan blijven staan in instabiel of ondersteund evenwicht. Het lichaam is in ondersteund evenwicht als de stabiliteit van dit evenwicht naast het steunen op één of op beide voeten een aanvullende steun of greep vereist, bijvoorbeeld met de handen. Het is vanaf deze zone dat men de gereduceerde beschermingshoogte Hr moet naleven (zie 5.3.1), mits deze op een kleinere hoogte dan 450 mm ten opzichte van het afgewerkte vloerniveau is gesitueerd (en bijgevolg kan de zone gesitueerd op 450 mm of hoger niet als stilstandzone worden beschouwd). (3) Een borstwering en haar onmiddellijke omgeving kunnen natuurlijk meerdere normale en/of precaire stilstandzones hebben. Het is de meest ongunstige normale stilstandzone die de hoogte H van reglementaire bescherming bepaalt, en de meest ongunstige precaire stilstandzone die de hoogte Hr van de gereduceerde beschermingshoogte bepaalt. (4) De afstand tussen het binnenste vlakke deel van de borstwering en de uiterste opkant van de stilstandzone wordt aangeduid met de waarde a die positief of negatief kan zijn. Deze is positief (a + ) als de opkant van de stilstandzone zich aan de binnenkant van het binnenvlak van de borstwering situeert. Deze is negatief (a - ) als de opkant zich aan de buitenkant situeert ten opzichte van het binnenvlak van de borstwering (figuur 2). 10

13 a) a mm b) a - < 300 mm Figuur 2 Bepaling van de afstand a (5) In geval van hellende beloopbare zones is een leuning evenwijdig aan de helling noodzakelijk vanaf een helling van 15, en loodrecht op de helling als deze 45 bereikt Normale stilstandzone ZSN (1) De grensvoorwaarden van een normale stilstandzone ZSN zijn: 1. Zone gesitueerd op minder dan 450 mm boven het normale verkeers- of stilstandniveau (h < 450 mm) - (Figuur 3 twee stilstandzones zijn voorgesteld). ZSN1: normale stilstandzone 1 ZSN2: normale stilstandzone 2 Figuur 3 Normale stilstandzones 11

14 2. Zone die het mogelijk maakt om (figuur 4): de voeten volledig neer te zetten, dus met een oppervlakte met minimale afmetingen van 300 mm x 300 mm (b 300 mm); en in stabiel evenwicht rechtop te blijven staan, dat wil zeggen naar binnen doorlopend over een afstand van minstens 130 mm, boven het vlakke binnenvlak van de borstwering (a mm). Figuur 4 Normale stilstandzone (c < 50 mm) 3. Als de onderregel van de borstwering op 50 mm of meer van het niveau van de stilstandzone is gesitueerd (c 50 mm), loopt de breedte b waarmee rekening moet worden gehouden door onder de regel tot voorbij het binnenvlak van de borstwering, (figuur 5). 12

15 Figuur 5 Normale stilstandzone (c 50 mm) De verhoogde zone is als een normale stilstandzone (ZSN) te beschouwen als de drie volgende limietvoorwaarden gerespecteerd worden: h < 450 mm a mm b 300 mm Precaire stilstandzone ZSP (1) De grensvoorwaarden die een precaire stilstandzone ZSP bepalen zijn: 1. Zone gesitueerd op minder dan 450 mm boven de beloopbare zone en die een steun in instabiel of ondersteund evenwicht mogelijk maakt, dat wil zeggen: hetzij a + < 130 mm (figuur 6a) hetzij 50 mm b < 300 mm (figuur 6b) 13

16 a) a + < 130 mm b) 50 mm b < 300 mm Figuur 6 Voorbeelden van stilstandszones 2. Voorbeelden van gevallen die precaire stilstandzones vormen: In geval van verticale spijlen met een tussenruimte van ten minste 60 mm, de lage regel die of elk element met een breedte van ten minste 50 mm (b2 50 mm) dat de plaatsing van de voet mogelijk maakt (figuur 7). Figuur 7 Voorbeeld van precaire stilstandzone 14

17 Muurtje of dorpel: Als dit/deze gesitueerd is aan de binnenkant, op minder dan 130 mm van het binnenvlak van de borstwering, met een steunoppervlak (b) van minimum 50 mm breedte (figuur 8). Figuur 8 Voorbeelden van een precaire stilstandzone in geval van muurtje of dorpel Als dit/deze gesitueerd is aan de binnenkant (a + ), op 130 mm of meer van het binnenvlak van de borstwering, en als de breedte van het steunvlak (b) kleiner is dan 300 mm (a mm en b < 300 mm) (figuur 9). 15

18 Figuur 9 Voorbeelden van een precaire stilstandzone in geval van muurtje of dorpel Als dit/deze gesitueerd is aan de buitenkant (a - ), op minder dan 300 mm van het binnenvlak van de borstwering (a - < 300 mm) (figuur 10). Figuur 10 Voorbeeld van een precaire stilstandzone 16

19 5.2 Dikte van de borstwering (1) De dikte Ep van een borstwering is de horizontale afstand tussen het binnenvlak en het buitenvlak van de borstwering (figuur 11). Figuur 11 Dikte Ep van een borstwering in het geval van een dikke borstwering (2) De dikte die in aanmerking kan worden genomen om bij te dragen tot de veiligheid en waarmee dus rekening kan worden gehouden, wordt als volgt bepaald: De uitstekende binnendelen moeten de vooruitsteek van het lichaam beperken en zich situeren op meer dan 600 mm boven de normale stilstandzone (figuur 12). Figuur 12 Dikte Ep in het geval van een dikke borstwering met uitstekend binnendeel 17

20 De uitstekende buitendelen moeten een effectief aanvullend obstakel vormen voor de val van het lichaam en dit op een hoogte van meer dan 700 mm boven de normale stilstandzone (figuur 13). a) Verticale deel > 700 mm b) Verticale deel 700 mm Figuur 13 Dikte Ep in het geval van een borstwering met uitstekend buitendeel 5.3 Beschermingshoogtes Beschermingshoogte van de borstweringen (1) De beschermingshoogte (H) is de verticale afstand gemeten tussen het bovengedeelte van de borstwering en de normale stilstandzone (ZSN). (2) De gereduceerde beschermingshoogte (Hr) is de verticale afstand gemeten tussen het bovengedeelte van de borstwering en de precaire stilstandzone (ZSP). De precaire stilstandzones worden in de figuren 6 tot 12 beschreven. (3) Als meerdere stilstandzones (ZSN en/of ZSP) aangrenzend zijn, is het meest ongunstige geval bepalend. (4) De beschermingshoogtes van de borstweringen voldoen aan de voorschriften van de tabel 1. Verhoogde beschermingshoogtes (Ha ) van de borstweringen, groter dan de minimale waarden van tabel 1, kunnen worden voorgeschreven. 18

21 Tabel 1 Minimale beschermingshoogtes van de borstweringen (H (2) en Hr) (mm) Dunne borstweringen Dikke borstweringen Trapleuningen (Ep 200 mm) 200 mm Ep 400 mm Ep 400 mm H (0,5 Ep) Hr Borstweringen geplaatst op een hoogte van 12 m of meer gemeten vanaf het bovenste gedeelte van de borstwering tot op het lager gelegen niveau H Hr (5) Als de normale stilstandzone een niveauverschil van meer dan 100 mm vertoont, wordt de bovenste borstwering verlengd over een minimale afstand van 300 mm (figuur 14). Figuur 14 Beschermingshoogte in geval van een niveauverschil van de normale stilstandzone (6) Als de borstwering gesitueerd is onderaan een stilstand- of verkeerszone, dan wordt de minimale beschermingshoogte H van de borstwering beïnvloed door de afstand x tussen deze laatste en de bovenste zone, en door het niveauverschil y tussen de normale stilstandzones. Als x 950 mm, dan wordt H' (mm) = H + y Als x 950 mm, dan wordt de hoogte van borstwering H' = H. Met: - H (mm) de beschermingshoogte van de borstweringen volgens figuur 15; - H (mm) de berschermingshoogte volgens tabel 1; - y (mm) het niveauverschil tussen de stilstandzones; - x (mm) de afstand tussen het binnenvlak van de borstwering en het niveauverschil. 2 H, H 1, H 2 in functie van de plaats op de opbouw 19

22 a) x 950 mm b) x < 950 mm Figuur 15 Beschermingshoogte H in geval van een lager gelegen borstwering In geval van een oppervlakte waarop men kan zitten of knielen (zie figuur 16), moet de hoogte H groter dan of gelijk zijn aan ha + hb. De minimale waarde voor hb is 600 mm. Figuur 16 Grotere hoogte H in geval van een oppervlakte waarop men kan zitten of knielen 20

23 5.3.2 Beschermingshoogte van de trapleuningen De beschermingshoogte H wordt verticaal gemeten tussen de neus van de trede en het bovenvlak van de regel en is op minimum 900 mm gesitueerd (figuur 17). Voor de overlopen is de minimale hoogte 1100 mm (of 1200 mm bij een valhoogte van 12 m of meer). Figuur 17 Beschermingshoogte van trapleuningen 5.4 Geometrie van de borstweringen (1) Door haar geometrie zorgt de borstwering voor de fysieke bescherming van personen en verhoogt ze het veiligheidsgevoel Maatbepaling van de borstweringsopeningen Tussen verticale elementen (1) De openingen hebben een breedte van maximum 110 mm (figuur 18). 21

24 Figuur 18 Openingen tussen verticale elementen Tussen horizontale elementen en andere types van openingen (1) In het onderste gedeelte heeft de opening gesitueerd tussen de borstwering en de ZSP of ZSN een hoogte van maximum 110 mm. (2) Als de borstwering niet-verticale elementen bevat tussen 110 mm en 450 mm mag een kubus met een zijde van 20 mm niet door de openingen gaan. (3) De horizontale openingen gesitueerd op meer dan 450 mm van het onderste gedeelte van de borstwering hebben een hoogte van maximum 180 mm (zie een voorbeeld van juiste configuratie op figuur 19 en een voorbeeld van onjuist configuratie op figuur 20). Figuur 19 Openingen tussen horizontale elementen: juiste geometrie 22

25 Figuur 20 Niet toegelaten openingen tussen horizontale elementen (4) De andere openingen dan deze hierboven vermeld (zie bijvoorbeeld figuur 21) zijn zo voorzien dat ze de doorgang van het hexagonale voorwerp niet toelaten (figuur 22), wanneer de voorzijde van het voorwerp naar de borstwering is gericht. Er is niettemin reden om aandachtig na te gaan of de configuratie in geen enkel geval beklimming zal toelaten. Figuur 21 Willekeurige openingen Figuur 22 Voorwerpen 23

26 Uitspringende delen van de borstweringen (1) De horizontale opening tussen het meest vooruitstekende deel van de vloerplaat en het onderste deel van de borstwering mag niet meer dan 50 mm bedragen (figuur 23). Deze specificatie belet niet dat een kleinere maximale opening wordt opgelegd voor bepaalde toepassingen, bijvoorbeeld om het naar beneden vallen van kleine voorwerpen te voorkomen. a) borstwering hoger dan de vloerplaat b) borstwering lager dan de vloerplaat Figuur 23 Maximale horizontale afstand in geval van een uitspringende borstwering (2) Voor de naar buiten hellende borstweringen mag het binnenvlak van de steunregel niet meer dan 50 mm uitsteken ten opzichte van het meest vooruitstekende deel van de vloerplaat (figuur 24). a) met geïntegreerde regel b) met gescheiden regel Figuur 24 Maximale horizontale afstand in geval van een naar buiten hellende borstwering 24

27 5.4.2 Maatbepaling van de openingen van de trapleuningen Tussen verticale elementen (1) De openingen hebben een breedte van maximum 110 mm (figuur 25) Tussen parallelle elementen aan de helling (1) Trappen met trapboom (figuur 25) De openingen, loodrecht op de helling gemeten, hebben een maat van maximum 180 mm. (2) Trappen zonder trapboom (figuur 26) De opening tussen de neus van de trede en de onderste regel, loodrecht op de regel gemeten, is maximum 50 mm. (3) De andere openingen dan deze hierboven vermeld zijn zo voorzien dat ze de doorgang van het hexagonale voorwerp niet toelaten, wanneer de voorzijde van het voorwerp naar de borstwering is gericht. Er is niettemin reden om aandachtig na te gaan of de configuratie in geen enkel geval beklimming toelaat. Figuur 25 Trap met trapboom Figuur 26 Trap zonder trapboom 25

28 Uitspringende delen van de trapleuningen (1) De horizontale afstand tussen het onderste element van de trapleuning en het verticale vlak van de trapboom of van de treden uitgevend op de diepte mag niet meer dan 50 mm bedragen (figuur 27) Borstwering op de overloop (1) De borstweringen op de overloop die de hellingen van de traparmen verlengen moeten voldoen aan de voorschriften van paragrafen voor de beschermingshoogte en voor de maatbepaling van de openingen (figuur 27). Figuur 27 Uitspringende delen van de trapleuningen en borstwering op de overloop Voor borstweringen aansluitend voorafgaand aan een trapleuning (in stijgende richting), is het aanbevolen om de handgreep van de borstwering tot de trapleuning te verlengen. Evenwel, om esthetische en veiligheidsredenen, is het toegestaan voor de borstwering op de overloop na een trapleuning (in stijgende richting ) deze te verlengen tot de handgreep van de borstwering, en dit tot een maximale afstand van 30 cm van de neus van de trede van de overloop (figuur 28). 26

29 Afmetingen in centimeters Figuur 28 Aansluiting van trapleuningen en borstwering op de overloop 5.5 Toelaatbare afwijkingen Algemeen (1) De afmetingen vastgelegd in paragrafen 5.1 tot 5.4 komen overeen met de veiligheidsregels. Er worden toelaatbare uitvoerings- of fabricage-afwijkingen bij vermeld Uitvoeringspositie (1) De toelaatbare afwijkingen bij het plaatsen zijn opgenomen in tabel 2. 27

30 5.5.3 Fabricage Tabel 2 Toelaatbare afwijkingen van uitvoeringspositie Beschouwde elementtypes Toelaatbare afwijking (in mm) beschermingshoogte H, Hr, H : -15 toegankelijkheidshoogte (h=450 mm) +/ ruimte tussen onderste elementen; - ruimte tussen tredeneus en onderste element van de trapleuning - ruimte tussen trapboom en onderste element van de trapleuning +10 ruimte tussen verticale spijlen ruimte tussen horizontale elementen -3 ;+3 uitsteek van de borstweringen +10 uitsteek van de trapleuningen +10 (1) De fabricage-afwijkingen zijn opgenomen in tabel 3. Tabel 3 Toelaatbare fabricage-afwijkingen Beschouwde elementtypes Toelaatbare afwijking (in mm) ruimte tussen verticale spijlen of horizontale elementen -3; +3 ruimte tussen elementen parallel aan de helling -3; Ruwbouw (1) Wat de toelaatbare afwijkingen van de ruwbouw betreft, wordt verwezen naar de uitvoeringsnormen van de verschillende toegepaste materialen. 5.6 Uitzettingen (1) Het is noodzakelijk de borstweringen (leuningen en andere horizontale elementen) zo te ontwerpen dat de vrije uitzetting van de samenstellende elementen mogelijk is. Indien er voegen zijn in de ruwbouw mag de borstwering deze niet overbruggen (bijvoorbeeld ontdubbeling van de stijlen noodzakelijk). 28

31 6 Bepaling van de veiligheid en van de geschiktheid voor gebruik 6.1 Algemeen (1) De bepaling van de veiligheid en van de geschiktheid voor gebruik van de borstweringen voor wat betreft de belastingen te wijten aan de statische belastingen, wordt uitgevoerd aan de hand van berekeningen, of door proeven als de controle door berekeningen heel moeilijk blijkt. Deze proeven worden niet uitgevoerd als de berekening een resultaat oplevert dat voldoet aan de hierna gedefinieerde criteria. Wat betreft de belastingen te wijten aan schokken wordt de bepaling van de veiligheid en van de geschiktheid voor toepassing van de borstweringen uitgevoerd door middel van proeven. (2) Het is mogelijk de berekening achterwege te laten voor borstweringen die in een erkend laboratorium statische en dynamische proeven hebben ondergaan voor zover de te plaatsen borstwering op alle punten conform is aan het geteste exemplaar en waarvoor de resulterende belastingen niet hoger zijn. De verbinding van de borstwering met de draagconstructie wordt geëvalueerd in functie van de voorwaarden van het ontwerp. 6.2 Berekeningen Dimensioneringsprincipes (1) De maatbepaling van de borstweringen en van de elementen die dienst doen als borstwering gebeurt door berekeningen, volgens de methode van de grenstoestanden in overeenstemming met NBN EN De berekening bestaat uit het nagaan dat geen enkele grenstoestand wordt overschreden wanneer de gepaste berekeningswaarden worden ingevoerd in het model voor: de belastingscombinaties; de eigenschappen van de materialen of van de producten; de geometrische gegevens. De fundamentele combinaties in uiterste grenstoestanden worden gegeven in formule (6.2.1a): Fd = G Gk + Q (Qk + 0 wk) Fd = G Gk + Q (wk + 0 Qk) (6.2.1a) De frequente combinaties in omkeerbare gebruiksgrenstoestanden worden gegeven in formule (6.2.1b): Fd =Gk + 1 Qk + 2 wk Fd =Gk + 1 wk + 2 Qk (6.2.1b) 29

32 Met: Gk is het effect van de karakteristieke waarden van het eigen gewicht van de borstwering (zie NBN EN ); hiermee hoeft geen rekening te worden gehouden als het verwaarloosbaar is ten opzichte van de effecten van de andere belastingen; Qk is het effect van de karakteristieke waarden van de verdeelde exploitatiebelastingen qk of de geconcentreerde exploitatiebelastingen Qk (zie tabellen 4 en 5 waarin de belastingen qk en Qk niet onderling moeten worden gecombineerd). Vier belastingen Qk moeten los van elkaar in aanmerking worden genomen en worden als volgt gedefinieerd: Drie horizontale belastingen (tabel 4): - qk,h: een gelijkmatige horizontale rechtlijnige kracht uitgeoefend op een niveau van 1000 mm ten opzichte van de meest ongunstige ZSN; - Qk,h1: een horizontale geconcentreerde kracht voor de plaatselijke verificatie uitgeoefend op een niveau van 1000 mm ten opzichte van de meest ongunstige ZSN op een vierkant oppervlak van 100 mm zijde op de meest ongunstige plaats of op de top van de handgreep over een lengte van 100 mm; - Qk,h2: een horizontale geconcentreerde kracht voor de plaatselijke verificatie van andere elementen onder de beschermingshoogte, uitgeoefend op een vierkant oppervlak van 100 mm zijde op de meest ongunstige plaats. Als de borstwering met een handgreep is uitgerust, moeten de acties qk en Qk,h1 erop toegepast worden (met gelijkwaardigheid van de momenten ten opzichte van de waarde van de toegepaste belasting op 1000 m). Alleen de belasting Qk,h2 wordt op de vulling toegepast. Eén verticale belasting (tabel 5): - Qk,v: Een kracht uitgeoefend op de handgreep en op de meest ongunstige plaats van de borstwering. Uit praktisch oogpunt is het redelijk deze actie slechts toe te passen als de constructie een grijpof steunoppervlak van minimum 100 mm x 100 mm vertoont. wk is het effect van de karakteristieke waarden van de belastingen van de wind (zie EN ). De aandacht dient hierbij gevestigd op de randzones, de luifels of de borstweringen aansluitend aan daken, secties 7.4 en van deze norm. Windbelasting worden alleen gecombineerd met de horizontale lineaire belasting en worden niet gecombineerd met een puntlast; G is de partiële factor voor blijvende belastingen; Q is de partiële factor voor veranderlijke belastingen; 1 is de coëfficiënt die de frequente waarde van een veranderlijke belasting definieert; 30

33 2 is de coëfficiënt die de quasi-blijvende waarde van een veranderlijke belasting definieert. (2) De waarde van de veranderlijke belastingen wordt beschreven in tabel 4. Tabel 4 Horizontale belastingen inwerkend op de borstwering (1) volgens het gebruik van het bouwwerk Classificatie van de belastingen volgens het gebruik van het bouwwerk (2) A Ruimten voor wonen en huishoudelijk gebruik Kamers in woongebouwen en huizen; ziekenkamers en zalen in ziekenhuizen; slaapkamers in hotels en tehuizen; keukens en toiletten. op het niveau 1000 mm van de leuning (4) qk,h Qk,h1 op gelijk welk element van de borstwering Qk,h2 (kn/m) (kn) (kn) 0,5 0,5 (5) 0,5 B Kantoren 1,0 1,0 0,5 C Vergaderplaatsen C1 (Ruimten waar mensen kunnen samenkomen) (3) C2 Met tafels uitgeruste ruimten: Bijvoorbeeld: scholen, cafés, restaurants, eetzalen, leeszalen, ontvangstruimten, Ruimten uitgerust met vaste zitplaatsen: Bijvoorbeeld: kerken, theaters of bioscopen, conferentiezalen, collegezalen, vergaderzalen, wachtkamers, wachtkamers/ -lokalen in stations C3 Ruimten zonder obstakels voor rondlopende mensen: Bijvoorbeeld: musea, tentoonstellingsruimten enz. en toegangsruimten in openbare en administratieve gebouwen, hotels, ziekenhuizen, stationshallen C4 C5a Ruimten ten behoeve van o.a. lichaamsbeweging: Bijvoorbeeld: danszalen, turnzalen, toneel-/balletpodia, Ruimten die plaats bieden aan rechtstaande menigten: Horizontale afstand tussen borstweringen of afscheidingen ongeacht de helling 3 m < 2 m (interpoleren tussen 2 en 3 m) 1,0 1,0 0,5 1,0 1,0 0,5 1,0 1,0 0,5 1,0 1,0 0,5 C5b Ruimten die plaats bieden aan 3,0 1,0 0,5 zittende menigten D Winkels 1,0 1,0 0,5 5,0 3,0 2,0 2,0 0,5 0,5 31

34 (1) De horizontale belastingen moeten worden toegepast in de richting van de val. In de omgekeerde richting nemen we 0,5 kn/m voor alle gebruikscategorieën. (2) Volgens het voorziene gebruik kunnen de oppervlakken die a priori C1 tot C4 moeten worden geklasseerd als C5 worden geklasseerd door beslissing van de klant. (3) Herhaling: dit is niet van toepassing voor sportstadiums. (4) Als de leuning dik is (zie tabel 1) of in geval van trapleuning moet de belasting op de regel uitgeoefend worden als deze op een hoogte kleiner dan 1000 mm ligt. Deze belasting wordt aangepast zodat het inklemmingsmoment op het niveau van de verankering behouden blijft. (5) Indien een borstweringselement heeft zowel een structurele functie als een borstweringsfunctie, moet de waarde Qk,h1 = 1 uit de tabel 6.12 van de ANB van de Eurocode 1 (NBN EN ANB) toegepast worden. De waarde Qk,h1 = 0,5 wijkt af van de ANB van de Eurocode om rekening te houden met de kleinere as op as afstand tussen de stijlen in geval van woontoepassing (Klasse A). Tabel 5 Verticale belastingen inwerkend op de borstweringen volgens de bouwwerkcategorie (1) Qk,v (kn) Alle bouwwerkklassen 1,0 (1) de verticale belastingen worden uitgeoefend ofwel op de handgreep ofwel op gelijk welk borstweringselement gesitueerd tussen 0 en 1,2 m van het niveau van de afgewerkte vloer Uiterste grenstoestanden (1) Een uiterste grenstoestand wordt bereikt als de veiligheid van personen of van de constructie (borstwering) niet langer wordt gewaarborgd hetzij door verlies van evenwicht hetzij door een defect te wijten aan de breuk van de borstwering of van één van haar elementen. Deze notie wordt uitgedrukt met de formule (6.2.2a): E d R d (6.2.2a) Ed is de rekenwaarde van het effect van de belastingen overeenkomend met meerdere interne krachten of momenten; Rd is de rekenwaarde van de overeenkomstige weerstand gegeven door de formule (6.2.2b): waarin: Rk R R k d (6.2.2b) M karakteristieke waarde van de weerstand; partiële factor voor de materiaaleigenschap, ook rekening M houdend met de modelonzekerheid en met maatschommelingen. De waarden van M worden gegeven in NBN EN 1992 tot NBN 32

35 EN 1996 en NBN EN 1999 (staal: M = 1,0 voor het materiaal en M = 1,25 voor de verbindingen / aluminium M = 1,1). (2) Fundamentele combinaties (blijvende of tijdelijke ontwerpsituatie) De vergelijkingen (6.2.2c) zijn van toepassing op de verschillende componenten van de borstweringen (groep B, tabel A1.2(B) NBN EN 1990 ANB): Fd = G Gk + Q (Qk + 0 wk) Fd = G Gk + Q (wk + 0 Qk) Opmerking: Met de belastingen te wijten aan de uitzettingen moet normaal geen rekening worden gehouden (zie 5.6). (6.2.2c) Waarden van de in aanmerking te nemen blijvende en veranderlijke belastingen Zie tabellen 4 en 5 hierboven. In aanmerking te nemen begeleidende waarden en partiële factoren (GGT) In de praktijk onderscheiden we de verankeringen, de stijlen en de opvullingselementen (tabel 6). Tabel 6 In aanmerking te nemen combinatiewaarden en partiële factoren (UGT) Combinatiewaarden 0 G Partiële factoren Verankeringen 0,3 1,20 1,35 Secundaire constructies a 0,3 1,15 1,25 Opvullingselementen b 0,3 1,10 1,10 Q a b Bijvoorbeeld: stijl van constructieve elementen en constructieve beglazing. Panelen, spijlenstel, niet-constructieve beglazing. Wanneer een element de functies van een secundaire structuur en opvullingselement vervult, of wanneer het moeilijk is om de functie van het element te bepalen, worden de waarden van de partiële factoren voor de secundaire structuren in aanmerking genomen. (3) Buitengewone combinaties (buitengewone ontwerptoestand) De effecten van buitengewone combinaties moeten slechts worden gecontroleerd volgens de aanduidingen van de bouwheer voorgeschreven door de projectontwerper. Het gedrag van de borstwering bij brand moet worden nagegaan volgens NBN EN en de Koninklijke Besluiten «ter vastlegging van de basisnormen 33

36 op het vlak van brand- en ontploffingspreventie waaraan nieuwe gebouwen moeten voldoen», in het bijzonder het KB van 2 juli Omkeerbare gebruiksgrenstoestanden (1) Een omkeerbare gebruiksgrenstoestand wordt bereikt als bij normaal gebruik de geschiktheid voor gebruik van de borstwering of van één van haar elementen niet langer is gewaarborgd hetzij door vervormingen hetzij door overmatige trillingen (ongemak van de gebruikers of ongewenst uitzicht van de borstwering). Deze notie wordt uitgedrukt met de formule (6.2.3a): Met: E d C d (6.2.3a) Ed is de rekenwaarde van de belastingseffecten gespecifieerd in het gebruiksgeschiktheidscriterium, bepaald op basis van de gepaste combinatie. Cd is de bovengrensrekenwaarde van het beschouwde gebruiksgeschiktheidscriterium opnieuw vermeld in (6.2.3b) hieronder. (2) Voor de controle van de omkeerbare gebruiksgrenstoestanden moet alleen rekening worden gehouden met de volgende frequente combinaties: Fd =Gk + 1 Qk + 2 wk Fd =Gk + 1 wk + 2 Qk (6.2.3b) (3) In acht te nemen begeleidende waarden (GGT) De in acht te nemen begeleidende waarden worden gegeven in de tabel 7. In de praktijk onderscheiden we de exploitatiebelastingen en de windbelastingen. Tabel 7 In acht te nemen begeleidende waarden (GGT) Begeleidende waarden 1 2 Exploitatiebelastingen 0,70 0,00 Windbelastingen 0,80 0,00 34

37 (4) Gebruiksgeschiktheidscriteria: de gebruiksgeschiktheidscriteria worden gegeven in de tabel 8. Tabel 8 Gebruiksgeschiktheidscriteria Toelaatbare theoretische vervormingen van de verschillende elementen van de borstwering Beschouwd element verplaatsing op een hoogte van 1000 mm: vervorming van de bovenste regel, tussen twee stijlen: a Door Door proeven berekeningen Δv < 15 mm Zie hoofdstuk 8: De waarden kunnen f L/200 a verschillen van de berekende waarden L = tussenafstand van de stijlen, lengte van het glas a) puntlast b) lijnlast Figuur 29 Positie van de lasten voor de berekening a) Stijl verankerd op het niveau van de vloer b) Stijl verankerd boven het niveau van de vloer 35

38 c) Stijl verankerd boven het niveau van de vloer Figuur 30 Beperking van de horizontale verplaatsing op een hoogte van 1000 mm Figuur 31 Vervorming van de bovenste regel, tussen twee stijlen 36

39 6.2.4 Samenvattend overzicht van alle combinaties UGT en GGT Tabel 9 Samenvatting van de waarden van de acties in UGT voor de verankeringen Belastingscombinatie Ed Gk Qk wk Beoordeling van 1a 1,2 Gk 1,35 qk,h 0,405 wk 1b 1,2 Gk 1,35 Qk,h1 0 1c 1,2 Gk 1,35 Qk,h2 0 1d 1,2 Gk 1,35 Qk,v b 0,405 wk a 1e 1,2 Gk 0,405 qk,h 1,35 wk 1f 1,2 Gk 0,405 Qk,h1 0 1g 1,2 Gk 0,405 Qk,h2 0 1h 1,2 Gk 0,405 Qk,v 1,35 wk a a in geval met verankering in uitkraging (figuur 32), zo niet = 0 b in geval van precaire stilstandzone, zo niet = 0 Verankering (UGT) Figuur 32 Borstwering met verankering in uitkraging 37

40 Tabel 10 Samenvatting van de waarden van de acties in UGT voor stijlen, handgreep en glas Belastingscombinatie Ed Gk Qk wk Beoordeling Van 2a 1,15 Gk 1,25 qk,h 0,375 wk 2b 1,15 Gk 1,25 Qk,h1 0 2c 1,15 Gk 1,25 Qk,h2 0 2d 1,15 Gk 1,25 Qk,v 0 2 e 1,15 Gk 0,375 qk,h 1,25 wk 2f 1,15 Gk 0,375 Qk,h1 0 2g 1,15 Gk 0,375 Qk,h2 0 2h 1,15 Gk 0,375 Qk,v 0 Stijlen, handgreep en glas (UGT) Tabel 11 Samenvatting van de waarden van de acties in UGT voor de vulelementen anders dan glas Belastingscombinatie Ed Gk Qk wk Beoordeling Van 3a 1,1 Gk 1,1 qk,h 0,33 wk 3b 1,1 Gk 1,1 Qk,h1 0 3c 1,1 Gk 1,1 Qk,h2 0 3d 1,1 Gk 1,1 Qk,v 0 3 e 1,1 Gk 0,33 qk,h 1,1 wk 3f 1,1 Gk 0,33 Qk,h1 0 3g 1,1 Gk 0,33 Qk,h2 0 3h 1,1 Gk 0,33 Qk,v 0 Vulelementen anders dan glas (UGT) Tabel 12 Samenvatting van de waarden van de acties in GGT voor de doorbuigingen Belastingscombinatie Ed Gk Qk wk Beoordeling van 4a Gk 0,7 qk,h 0 4b Gk 0,7 Qk,h1 0 Doorbuigingen 4c Gk 0,7 Qk,h2 0 (GGT) 4d Gk 0,7 Qk,v 0 4e Gk 0 0,8 wk a a De factor 0,8 vloeit voort uit de partiële factor 1,1 vermenigvuldigd met een factor van 0,7 ter verantwoording voor een partiële inklemming 38

41 7 Bevestiging van een borstwering 7.1 Algemeen (1) Deze paragraaf behandelt de regels en vereisten betreffende de bevestigingen van de borstweringen in betonvloeren en stalen constructies. 7.2 Bevestigingen op betonvloeren (1) Het verankeringssysteem van de borstweringen moet worden ontworpen in functie van de dikte en van de kenmerken van de betonvloer en van zijn wapening. De bevestigingen worden voorzien in functie van de belastingen die ze moeten opvangen Bevestigingen met ankerbouten (1) Definities De bevestiging, in het algemeen uitgevoerd op voetplaten (onafhankelijk van of vast verbonden met de stijlen), wordt tot stand gebracht door middel van (figuur 33): ofwel metalen expansiebouten, ofwel chemische ankers, die over een gunstige beoordeling beschikken. Voor beton: door middel van verankeringen die, bij voorbeeld, een ETA hebben op basis van EAD 001 Metal anchors for use in Concrete, rekening houdende met het feit dat het anker getest werd voor de ondergrond (is het gescheurd of ongescheurd beton, test van het anker in die betonklasse) en ook rekening houdend met de technische rapporten EOTA-TR 018, -TR 020 of -TR 029 die gerelateerd zijn aan EAD 001. Bovendien, moeten de verankeringen rekening houden met de voorschriften van de norm EN Voor metselwerk: zie EAD 029. Voor andere materialen: d.m.v. ankers, die geschikt zijn voor het basismateriaal, waarvan de weerstand kan aangetoond worden door testrapporten, berekeningen of insitu testen. 39

42 Figuur 33 Voorbeelden van bevestigingen met ankerbouten (2) Regels en maatbepalings- en uitvoeringsvereisten De pennen (type en diameter, lengte, ) worden voorzien in een maat in functie van de erop uitgeoefende krachten (afschuiving, trek, doorbuiging) onder de belastingen gedefinieerd in 6.2. en rekening houdend met het verankeringsstuk (overname van het inklemmingsmoment). Men moet erop toezien dat de pennen geplaatst worden achter de wapening van de neus van de vloerplaat en nooit loodrecht op deze wapening. Het contactoppervlak van het beton met de verankeringsplaat van de borstwering moet vlak zijn. De waterdichtheid dient gegarandeerd om corrosie te voorkomen (van de verankeringen, voetplaat enz, ). Indien vochtinsijpeling ondanks alles te voorzien is, dienen elementen in roestvast staal gebruikt te worden. 40

43 7.2.2 Bevestiging met bouten die doorheen de vloerplaat gaan Figuur 34 Bevestiging met bouten die doorheen de vloerplaat gaan (1) Definities De bevestiging wordt verzorgd door een bout die volledig doorheen de vloerplaat gaat (figuur 34). (2) Volgende regels en vereisten betreffende de uitvoering zijn van toepassing: de bouten krijgen een roestwerende bescherming; de gaten hebben een diameter die past bij deze van de bouten; de gaten moeten achter de wapening van de vloerplaatneus gesitueerd zijn; de eventuele boring van gaten veroorzaakt geen schade (barsten, scheuren,. ) die de stabiliteit van de vloerplaat en de bevestiging kan beïnvloeden; een verdeelplaat moet tussen het beton en de aanspanbout doorheen de vloerplaat worden geplaatst. 7.3 Bevestiging op metalen constructies (1) De bevestiging op metalenconstructies kan gebeuren door bouten die er doorheen gaan of door lassen. Alle verbindingen moeten worden beschermd tegen corrosie. 41

44 8 Proeven (1) De hieronder beschreven proeven zijn van toepassing op elk element dat de functie van borstwering vervult zoals gedefinieerd in hoofdstukken 3 en 4. De inrichting en de proefmodaliteiten vereisen eventueel een aanpassing. (2) Er wordt onderscheid gemaakt tussen de statische belastingsproeven en de dynamische belastingsproeven (slagproef). Als de proeven in het laboratorium worden uitgevoerd, behoort men de statische en dynamische belastingsproeven op verschillende proeflichamen uit te voeren. (3) De proeven moeten worden uitgevoerd bij omgevingstemperatuur, tussen 15 en 25 C en bij een relatieve vochtigheidsgraad tussen 25 tot 75 %. (4) In het bijzondere geval van glazen borstweringen, moet men ervoor zorgen dat passende maatregelen genomen worden om in dit temperatuurgebied te blijven. (5) Voor de uitvoering van de proeven worden twee monsters aan het laboratorium bezorgd. 8.1 Statische belastingsproeven (1) Proeven zijn slechts uit te voeren indien er geen berekeningen voorhanden zijn Principe van de proeven (1) Het doel van de statische belastingsproeven is: de capaciteit na te gaan van de borstwering om belastingen te wijten aan het normaal of ongewild duwen van één of meerdere gebruikers op de borstwering te weerstaan; deze proeven kunnen worden uitgevoerd op een complete borstwering of op één enkele stijl. (2) De verschillende hieronder beschreven proeven moeten in het algemeen worden uitgevoerd ongeacht de samenstellende materialen en de verbindingstypes van de elementen van de borstwering onderling en van de borstwering met de constructie. Indien de ervaring echter heeft aangetoond dat sommige types borstweringen worden geacht te voldoen aan bepaalde proefcriteria, hoeven laatstgenoemde proeven niet noodzakelijk te worden uitgevoerd Proefbelastingen (1) Het onderscheid wordt gemaakt tussen: de gebruiksbelastingen waaronder de borstwering haar eigenschappen en haar weerstandsvermogen moet bewaren (geen restvervorming,...), en de veiligheidsbelastingen waaronder de borstwering onomkeerbare schade kan lijden, dat wil zeggen vervormingen of schade die een herstelling vereisen, maar 42