Vogelbevolking heideveld 10 ha

Transcriptie

1 Les 3 Ecologie 1. Terugblik opgaven les 2: Habitat en niche vogelsoorten in verschillende ecosystemen 2. Beheer cultuurlandschap heide en N- (stikstof) kringloop 3. Koolstofkringloop (Met aandacht voor boek: Het Periodiek Systeem van auteur: Primo Levi) 4. Organismen in water en ecologische relaties met aandacht voor stabiliteit van ondiepe meren: Kantelsysteem van Marten Scheffer. Aandacht voor kringloop fosfaten. 5. Voedselketens in zeeën rondom Antarctica

2 Vogelbevolking heideveld 10 ha Boomleeuwerik: 1 Habitat: droge met gras en heide begroeide terreinen, weinig bomen. Niche: Voedsel: insecten op bodem, ze worden met poten opgekrabd. Boompieper: 2 Habitat: idem als bij boompieper met meer verspreid voorkomende bomen Niche: Voedsel: insecten tussen gras, heide en kruiden. Nachtzwaluw: 1 Habitat: uitgestrekte droge terreinen met gras en heide, weinig bomen. Niche: Voedsel: s nachts vliegende grotere insecten (vlinders en kevers)

3 Vogelbevolking heideveld 10 ha Braamsluiper: 2 Habitat: lage verspreid voorkomende struikachtige vegetaties. Niche Voedsel: insecten in struiken. Geelgors: 1 Habitat: bosranden en open plaatsen in bossen, langs wegranden. Niche Voedsel: Plantaardig: onkruid- en graszaden; kleine dieren op bodem Roodborsttapuit: 2 Habitat: hoge kruiden en niet al te dichte struikvegetaties. Niche: Speurt vanaf zitplaats naar insecten op bodem

4 Vogelbevolking 12-jarig dennenbos 10 ha Roodborsttapuit Boomleeuwerik Boompieper Nachtzwaluw Geelgors: 2 Braamsluiper: 1 Kuifmees: 2 Fitis: 10 Roodborst: 6 Merel: 1 Vogelbevolking 50-jarig dennenbos 10 ha Geelgors Braamsluiper Fitis Kuifmees: 4 Roodborst: 3 Merel: 1 Zwarte mees: 5 Koolmees: 4 Pimpelmees: 1 Glanskopmees: 1 Goudhaantje 6 Houtduif: 3 Vink: 4 Vlaamse gaai: 1 Gekraagde roodstaart: 1 Tjiftjaf: 1

5 Heide: cultuurlandschap

6 Heidebeheer door branden

7 Heidelandbouwsysteem

8 Struikheide

9 Heidebeheer

10 Instorting heidelandbouwsysteem Einde 19 e eeuw; begin 20 e eeuw Te veel plaggen Gebruik mergel Guano aanvoer vanuit Peru Goedkopere wol uit Australië Katoen uit Amerika Uitvinding kunstmest

11 1 en 2 Ammonificatie 3 en 4 nitrificatie (aëroob) Veenvorming

12

13 Stikstofbacteriën in wortelknolletjes (Vlinderbloemigen) Vlinderbloemige planten ( tuinboon, erwt, lupine, luzerne, brem, robinia, rode klaver etc.) leven in mutualistische symbiose met stikstofbacteriën in hun wortelknolletjes. De stikstofbacteriën (rhizobium sp.) zijn in staat om stikstof uit de lucht in de bodem om te zetten in NH4+ (ammonium) ionen,die als N- bron dienen voor de plant. De bacterie krijgt hier ín ruil suiker voor van de plant. Vlinderbloemigen kunnen groeien op zeer N-arme bodems

14 Familie Vlinderbloemigen Twee bloemkroonbladen zijn vergroeid tot een kiel, opzij daarnaast staan twee losse bloemkroonbladen, de zwaarden en naar boven een groot kroonblad, de vlag. Binnen de kiel zijn vruchtbeginsel en meeldraden aanvankelijk opgesloten (vb: Witte honingklaver, Brem).

15 Koolstofkringloop

16

17

18

19 Organismen in water en ecologische relaties Ziekteverwekkers voor de mens: virussen(buikgriep) e.a., bacteriën (cholera, typhus, dysenterie,ziekte van Weil) etc. Bacterën zijn van zeer groot belang voor de zuivering van (afval)water Schoon drinkwater en riolering zijn voor de volksgezondheid van uitermate groot belang Flora: Fytoplankton ( algen) en hogere waterplanten (water- en oeverplanten) Fytoplankton wordt onderverdeeld in: 1. Cyanobacteriën of blauwalgen 2. Groenalgen 3. Sieralgen 4. Kiezelalgen 5. Overige algengroepen

20 Blauwalgen Ze hebben geen celkern: bacteriën In staat tot koolstofassimilatie: hoge zuurstofproductie Groeien goed in eutrofe omstandigheden (plaag) Sommige soorten maken gifstoffen Driehoeksmosselen zijn van groot belang bij de bestrijding (waterfilteraars) Sommige soorten leven in symbiose

21 Symbiose grote kroosvaren (Azolla filiculoides) met blauwalg De blauwalgen zijn in staat om atmosferische stikstof vast te leggen Indien er voldoende fosforzouten ter beschikking staan (eutrofe situatie) dan kan de grote kroosvaren zich zeer snel uitbreiden. Deze planten worden als groenbemesters gebruikt in rijstvelden

22 Lichtkleuren geabsorbeerd bij fotosynthese

23 Groenalgen Plankton is de verzamelnaam voor alles wat vrij in het water zwevend leeft. Het fytoplankton is het plantaardige deel hiervan. Het gaat vooral om ééncellige algen. De algen in de oceanen produceren 70% van de zuurstof in de atmosfeer. Zonder die plantjes zouden wij dus niet kunnen leven! Bovendien staan ze aan de basis van elke voedselpiramide in water.

24 De groene zoetwaterpoliep, familie van de kwallen, zeeanemonen en koralen wordt 1 tot 2 cm groot. Het dier vangt vooral watervlooien met zijn netelcellen, die op de tentakels gelegen zijn. Zoetwaterpoliepen leven in mutualistische symbiose met groenalgen. Ze zijn hermafrodiet en kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten. Symbiose groenalg met zoetwaterpoliep

25 Ongeslachtelijke voortplanting zoetwaterpoliep Groene waterpoliepen kunnen zich ongeslachtelijk voortplanten door knopvorming.

26 Sieralgen

27 Kiezelwieren

28 Oogwieren

29 Kroos komt tot ontwikkeling indien er veel voedingsstoffen ter beschikking staan Beschaduwing ondergedoken waterplanten Afsterving ondergedoken waterplanten (afname biomassa) Reductie diffusie zuurstof Water- en oeverplanten Water wordt zuurstofloos (bacteriën gebruiken nog aanwezige zuurstof) Nog maar weinig in water levende dieren Klein kroos (drijvende waterplant)

30 Water- en oeverplanten Ondergedoken waterplanten Komen voor in voedselarme situaties Belangrijke zuurstof producenten Staan aan basis voedselketens Schuilplaats voor waterdieren Belangrijk als waterzuiveraars Doorgroeid fonteinkruid (Potamogeton perfoliatus)

31 Watervlo: consument 1 e orde

32 Watervlooien Voedsel: de darminhoud bestaat uit groene algen.

33 Voedselweb in ondiep meer

34 Schematische weergave gevolgen eutrofiëring

35 Effect voedingsstoffen op troebelheid water Een grafisch model van het effect van voedingsstoffen op de evenwichtstoestand in ondiepe meren. voedingsstoffen troebel water ( met waterplanten minder troebel dan zonder waterplanten). Boven bepaalde troebelheid kunnen waterplanten niet meer groeien omdat er niet genoeg licht is

36 Reactie van ondiep meer op toename en afname van meststoffen Eenmaal troebel geworden zal een ondiep meer bij de afname van meststoffen nauwelijks helderder worden. Visverwijdering kan leiden tot een permanent herstel

37 Fosforkringloop Fosfor aanwezig in erfelijk materiaal (DNA en RNA) en belangrijk voor de energiehuishouding (ATP) en opbouw celmembraan (fosfolipiden) Fosfaten worden aangetroffen in ertsen uit Marokko en China

38 Phytoplankton in zee bij Antarctica

39 Krill Antarctica: consument 1 e orde

40 Voedselketen Antarctica

41 Voedselweb zee rondom Antarctica