Semaine du Golfe hollanders in Bretagne

Transcriptie

1 Tekst: Karen Meirik, foto s: Nigel Pert Geen alledaags gezicht voor de Fransen: tientallen platbodems en klassieke schepen, spelend met stroom en tij tussen idyllische eilanden en Bretonse vissersdorpjes. Nederland was eregast bij de Semaine du Golfe. Semaine du Golfe hollanders in Bretagne 12 anwbwatersport.nl anwbwatersport.nl 13

2 Elf tjotters en twee Friese jachten stalen de show op het water én in de havens. Een breed lachende Jack van den Berg geniet van de uitwisselingen met de Bretonnen. Als Fries herken ik hier veel hier. Ze hebben hun eigen taal en cultuur, los van Frankrijk. We voeren dan ook expres de Bretonse gastenvlag in het want. Ik kan dat zelf in Friesland ook altijd waarderen. Voor velen het hoogtepunt van de dag: de aankomst in de haven van die avond. Elk flottielje trekt van haven naar haven. Elke avond wordt de bemanning verwelkomd met maaltijden, borrels, optredens. Waarom zitten er vleugels aan jullie boot? Meer dan duizend schepen uit allerlei verschillende landen verzamelden zich in de week van Hemelvaart in de Golfe du Morbihan. De deelnemers waren opgedeeld in verschillende flottieljes, die elke avond een andere haven aandeden. Elk dorp zorgde voor maaltijden en muziek om de vermoeide bemanningen op een warm onthaal te trakteren. I n de haven van Vannes staan de mensen met open mond op de kade te kijken naar de tjotters die in de havenkom liggen afgemeerd. Waarom zitten die vleugels aan de zijkanten van jullie boot?, vraagt meer dan één voorbijganger aan Jack en Karin van den Berg, die druk bezig zijn de tjotters op te tuigen. Ze lijken te denken dat we hierheen zijn komen vlíegen, grinnikt Jack. De reis vanaf Nederland over zee, over het Kanaal en langs de verraderlijke rotsen van Finisterre zie je de kleine Friese platbodems inderdaad niet snel maken. Maar in plaats van te vliegen, kwamen de ruim twintig klassieke Nederlandse schepen met een speciaal transport over de weg. We hadden al jaren onze zinnen gezet op een grotere Nederlandse deelname, zegt organisator van het eerste uur Anne Burlat. Dat die wens dit jaar is uitgekomen, is in de eerste plaats te danken aan Thedo Fruithof, de man achter de Klassieke Schepenbeurs. Hij heeft een groot deel van de eigenaren van de Nederlandse schepen persoonlijk overgehaald om naar Bretagne te komen. Omdat de organisatie bijdroeg aan de kosten van het transport over de weg, kwam de Golfe du Morbihan opeens binnen het bereik van tientallen Nederlandse schepen die nooit op eigen kiel naar Bretagne zouden zijn gevaren. Wennen aan het tij Het is wel een nieuwe ervaring om met onze tjotters te varen op stroom en met zo n getijverschil, zegt Henk van Stip- pent. De Vlaming is een enthousiast lid van de Stichting Friese Tjottervloot en voer als een van de weinigen al eerder op de Golfe du Morbihan, maar met een kielboot. Met een platbodem op dit zoute water, dat in directe verbinding staat met de Atlantische Oceaan, geeft toch een extra dimensie. Maar het mooiste zijn de uitwisselingen met de Franse en andere internationale deelnemers, zegt Henk. En dat je de hele dag al die prachtige schepen om je heen ziet. Aan de meer ervaren deelnemers is te zien dat het vaargebied misschien lastig is, maar zeker niet gevaarlijk. Onder de ruim ingeschreven schepen is het merendeel klein spul : yolen, zeilsloepen, kleine klassieke wedstrijdschepen, oude vissersboten. Veel van deze schepen hebben geen motor aan boord, al is het een geruststelling voor degenen die van elders komen, dat er altijd wel een RIB met veiligheidsmensen of fotografen in de buurt is. Oesters en wijn In de loop van de week neemt de wind behoorlijk toe, en staat er vaak wel 4 tot 5 beaufort. Maar voor schipper Erik Wybenga van de Time & Tide vergroot dat alleen maar zijn tevreden gevoel aan het einde van de rit. Het hoogtepunt van de week was een maaltijd van oesters en wijn, die we na een dag van harde wind en een moeilijke, maar geslaagde, manoeuvre zomaar konden afhalen aan boord van een groot schip op de rivier de Auray. Ongelooflijk en lekker. Dat we vervolgens op de terugweg zo n klap wind te verwerken kregen dat onze boot volliep, namen we op de koop toe. Niet leuk, maar we hebben het tot een goed einde gebracht. De Time & Tide is geen typisch Nederlands schip, maar een opvallende replica van een Amerikaanse walvissloep uit Watersportplezier gaat verder dan een dag op het water. De binnenkomst in de haven en vervolgens het vermaak op de wal zijn zeker net zo belangrijk. Dat vinden in ieder geval de Fransen en dus is het elke dag een groot spektakel als de verschillende flottieljes hun haven van die avond binnenlopen. Daarmee onderscheidt de Semaine du Golfe zich trouwens ook van andere grote watersportevenementen. In totaal tien verschillende flottieljes (ingedeeld naar boottype) leggen elke avond in een andere haven aan, allemaal kriskras door elkaar heen dus. En al die dorpen of stadjes bereiden zelf de ontvangst van de bemanningen voor. In de ene plaats kan dat een diner met oesters en witte wijn zijn, in de andere een grote pan paella en in de volgende hebben de lokale vrijwilligersorganisaties allemaal verschillende stands met hapjes. Maar altijd is er muziek en iets te doen, want de Bretonnen staan niet voor niets bekend om hun grote voorliefde voor feesten. Bomend binnenkomen De Nederlandse schepen zaten de hele week her en der verspreid over de verschillende flottieljes, maar op donderdag kwam de hele vloot bij elkaar in Vannes. Daar stonden zo n mensen ze op 14 anwbwatersport.nl anwbwatersport.nl 15

3 De Notendop van Reinier Sijpkens is het kleinste Nederlandse deelnemende schip, maar al snel ook het beroemdste. Als ambassadeur van de Amsterdamse grachtengordel en het Concertgebouw krijgt Reinier honderden bezoekers aan het zingen en dansen. Bij de traditionele picknick op het Ile d Arz komen alle schepen bij elkaar en gaat de bemanning aan wal voor een flink bord paella. Daarbij wordt de prachtige Bretonse klederdracht uit de mottenballen gehaald. De Bretonnen vertellen graag dat de Mor Bihan (Kleine Zee) evenveel eilandjes heeft als er dagen in het jaar zitten. Natuurlijk hangt het er wel van af of je ze met laag of met hoog water telt. De grootste, zoals het eiland Arz en Ile aux Moines, zijn bewoond, maar er zijn er ook met daarop alleen een oude grafheuvel (Gravinis) of een paar geiten. Hoewel sommige eilanden privébezit zijn, mag je wel overal met de boot komen. Op het Ile d Arz verzamelen we voor de traditionele picknick 16 anwbwatersport.nl anwbwatersport.nl 17

4 Wie had ooit gedacht dat de Friese tjalk Gudsekop, meer dan een eeuw geleden gebouwd voor het transport van aardappels, op hoogbejaarde leeftijd het zoute sop zou kiezen in Bretagne? De skuuts van 12 meter met de karakteristieke paardenkop in het zeil groeide uit tot een Nederlands paradepaardje: schoolkinderen, VIP s, fotografen en zelfs een speciale postzending, het mocht allemaal mee aan boord. In de jaren tachtig waren er nauwelijks klassieke Bretonse vissersboten over. Dankzij grote nautische evenementen, met name die van Brest en Douarnenez, kwam er opnieuw belangstelling en begonnen vrijwilligers weer te bouwen. Nu varen er tientallen prachtige replica s en gerestaureerde vissersschepen rond, waaronder deze Sinagot. Fransen staan in de rij voor een bezoekje aan de Hydrograaf De Hydrograaf gebouwd in 1910 als een stoomschip voor de Hydrografische Dienst maakte de reis naar Bretagne over zee, niet onverdienstelijk voor een schip dat voor de vaart vlak onder de Nederlandse kust gebouwd is. Tijdens de Semaine du Golfe lag de Pakjesboot van Sinterklaas voor de kade van Vannes en zorgde de bar onderdeks voor internationale verbroedering. 18 anwbwatersport.nl anwbwatersport.nl 19

5 Feest, schippersmaaltijden en borrels voor de varende bemanning de kade op te wachten. De Friese tjalk de Gudsekop kwam rustig bomend binnen en kon daarbij op luid applaus rekenen. Ook de Nederlandse klederdracht aan boord van de tjotters en Friese jachten oogstte bijval. En natuurlijk deden de tulpenzeilen van de Fox 22 Makker van Harry Korpadi uit Spakenburg het goed. Maar de absolute vedette van Vannes lag al vanaf het begin van de week rustig afgemeerd aan de kade. Het ruim van voormalig stoomschip De Hydrograaf (bouwjaar 1910 en in Nederland beter bekend als Pakjesboot 12) herbergt een gezellige bar en een danssalon, alles in stijl uitgevoerd en betimmerd met roodbruin padoukhout. Overdag staan de bezoekers in de rij voor een rondleiding, maar s avonds is het rustiger. Dan kun je hier rustig een biertje of schippersbitter drinken en ervaringen uitwisselen met de bemanning van andere schepen. De schipper van de Matthew, replica van de vijftiende-eeuwse karveel waarmee John Cabot Newfoundland ontdekte, speelt piano en niet iedereen staat nog even vast op zijn of haar benen na een dag met harde wind op het water en een avond met vuurwerk in de haven van Vannes. Martijn Ras houdt het voor gezien en gaat terug aan boord van zijn schip de Gudsekop. Morgenochtend is het vroeg dag voor de Friese tjalk. De skûtsje van 12 meter zal op vrijdag een speciaal posttransport verzorgen tussen Vannes en het eiland Ile aux Moines. De zowel in Vannes als op het eiland af te stempelen postzegels dragen de afbeelding van... de Gudsekop. Postzegels die dermate in trek waren, dat de plaatselijke postzegelclub er twee keer heeft moeten laten bijdrukken. informatie De Semaine du Golfe vindt elke twee jaar plaats met Hemelvaart. Er doen duizenden schepen mee en het trekt tienduizenden bezoekers. Bij deze zevende editie was Nederland eregast. Tijdens de Semaine du Golfe wordt er in verschillende flottieljes (georganiseerd naar boottype) van haven naar haven gezeild. In deze havens zijn steeds allerlei festiviteiten en schippersmaal tijden en borrels voor de varende bemanning. Ligplaatsen zijn gratis voor buitenlandse deelnemers vanaf twee weken vóór tot en met twee weken ná het evenement. Informatie: semainedugolfe.com De yoles zijn de trots van de Morbihan. Dit is de Jean Bosco, een yole de bantry naar een ontwerp uit de achttiende eeuw. Van oudsher de sloepen van grote marine schepen, is er sinds de jaren tachtig een ongekende opleving gaande, waarbij zo n beetje elke Bretonse commune in de buurt van het water aan het bouwen sloeg. De bemanningen zijn er trots op uitsluitend spier- en windkracht te gebruiken, ook al staat er nog zoveel stroming. 20 anwbwatersport.nl anwbwatersport.nl 21