Aantal (spoed)locaties bodemverontreiniging, inventarisatie juli 2013
|
|
- Bruno Aalderink
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Aantal (spoed)locaties bodemverontreiniging, inventarisatie juli 2013 Indicator 31 januari 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederland heeft nog steeds een erfenis van ongeveer locaties met mogelijk ernstige bodemverontreiniging. Bij een recent afgeronde inventarisatie bleek dat nog 1643 locaties zo veel risico's kunnen opleveren dat spoed nodig is. De al eerder (in 2011), bekend geworden 404 spoedlocaties met humane risico's moeten in 2015 zijn afgehandeld en zijn inmiddels ook voor een groot deel gesaneerd of beheerst. Bij de meeste spoedlocaties speelt een risico voor de grondwaterkwaliteit. [figuurgroep] Download figuur [2] Pagina 1 van 10
2 Download figuur [3] Pagina 2 van 10
3 Download figuur [4] Pagina 3 van 10
4 Download figuur [5] [/figuurgroep] Het totale aantal spoedlocaties in Nederland bedraagt 1643 In het convenant 'Bodemontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties' (juli 2009) is afgesproken dat gemeenten, provincies en waterschappen verantwoordelijk zijn voor de aanpak van verontreinigde bodems en grondwaterverontreinigingen in samenhang met de ruimtelijke ontwikkeling van de ondergrond. Door de ruimtedruk, de toename van ondergronds bouwen, warmte/koude-opslag in de bodem en het blijvend belang van het grondwater voor drinkwater wordt de aanpak van bodemverontreiniging steeds meer geïntegreerd met andere processen. De rijksoverheid is verantwoordelijk voor het scheppen van de juiste voorwaarden op financieel en juridisch gebied. Vervuilers worden waar mogelijk aansprakelijk gesteld. In de praktijk betaalt de overheid circa de helft van de kosten om voortgaande risico's en economische stagnatie te voorkomen en gebiedsontwikkeling mogelijk te maken. De aantallen mogelijk verontreinigde locaties zijn zo groot dat prioritering noodzakelijk is. Spoedlocaties bodemverontreiniging zijn locaties die bij huidig gebruik onaanvaardbare risico's Pagina 4 van 10
5 kunnen opleveren voor de mens (humane spoedlocaties), locaties waarbij verontreinigingen zich verspreiden via het grondwater (spoedlocaties verspreiding) en locaties waarbij het ecosysteem wordt bedreigd (spoedlocaties ecologie). In het kader van het convenant worden de spoedlocaties vastgesteld en zo snel mogelijk aangepakt. Sinds 2011 wordt jaarlijks een overzicht opgesteld van de stand van zaken. De inventarisatie is gestart met het aanwijzen van met voorrang te onderzoeken locaties van de Werkvoorraad (zie verderop in dit overzicht), waarbij de prioritering is gebaseerd op eerder opgedane ervaringen met risico's uit historische bedrijfsvoering. Op deze locaties is onderzoek uitgevoerd naar de noodzaak van spoed. De humane spoedlocaties dienen uiterlijk te zijn aangepakt in het jaar 2015 (gesaneerd, of risico's beheerst). Van de overige spoedlocaties (verspreiding en ecologie) moet het volledige overzicht uiterlijk in 2015 gereed zijn en moeten de locaties zo veel mogelijk zijn aangepakt. Tenminste moet per locatie zijn aangegeven welke maatregelen zijn genomen dan wel voorzien om de risico's weg te nemen. De complete uitvoering duurt bij risico's voor verspreiding en ecologie meestal veel langer dan bij humane risico's, en een aantal van deze locaties zal naar verwachting nog op technische, financiële of juridische problemen stuiten. Vóór 2015 worden de resultaten van de inventarisaties en de daarop volgende aanpak tweemaal in een Midterm Review (MTR) van het convenant gerapporteerd. In 2011 werd het eerste deel van de MTR opgeleverd, met alleen het resultaat voor de humane spoedlocaties (zie volgende paragraaf). In juli 2013 (deel twee van de MTR) is het totale aantal nog aan te pakken spoedlocaties vastgesteld op 1643 (zie taartdiagram). Bij 148 locaties (9%) is sprake van alleen humaan risico, bij 1143 locaties (70%) is er alleen verspreidingsrisico en bij 138 locaties (8%) is sprake van alleen ecologisch risico. Daarnaast zijn er 180 locaties (11%) met humaan risico in combinatie met risico verspreiding en/of ecologie en 34 locaties (2%) met risico verspreiding in combinatie met ecologisch risico. Download figuur [6] Download data (xls) [7] Pagina 5 van 10
6 De verantwoordelijkheid voor het bodembeheer ligt bij de 4 grote steden en 25 andere grote gemeenten en voor alle overige gemeenten bij de 12 provincies. Deze overheden zijn het bevoegde gezag in het kader van de Wet bodembescherming (Wbb). De bijgevoegde kaarten laten het aantal spoedlocaties zien voor elke gemeente (situatie juli 2013). In de totaalkaart staan alle spoedlocaties humaan, verspreiding en/of ecologie samen (totaal 1643 locaties). Van alle gemeenten heeft 26% geen enkele spoedlocatie en heeft 66% er 1 t/m 10. Bij de overige 8% van alle gemeenten varieert het aantal spoedlocaties van 11 tot een maximum van 77. De overige drie kaarten laten per gemeente het aantal locaties zien met ten minste humaan risico (328 locaties), verspreidingsrisico (1324 locaties) en ecologisch risico (218 locaties). De som is meer dan 1643, want bij veel locaties is sprake van combinaties van risico's (zie ook het taartdiagram). Er zijn 328 humane spoedlocaties in Nederland Bij de inventarisatie van juli 2011 (MTR 2011) bedroeg het aantal humane spoedlocaties 404. Sindsdien zijn er locaties bijgekomen en afgehandeld (zie schema). Na juli 2011 zijn 133 nieuwe humane spoedlocaties gevonden in het kader van dynamiek (bouwplannen of functiewijziging) of samenloop (bij de inventarisatie van spoedlocaties verspreiding en ecologie). De humane risico's zijn weggenomen bij 209 locaties (gesaneerd dan wel beheerst), waarvan het merendeel (171) volledig is afgehandeld. Bij 38 locaties loopt de aanpak nog door wegens overige risico's (36 verspreiding, 1 ecologie en 1 combinatie verspreiding en ecologie). In juli 2013 resteerden er in Nederland nog 328 spoedlocaties met humane risico's. Hierbij is de eigenaar geïnformeerd en zijn er maatregelen voorzien. Download figuur [8] Belangrijke kenmerken van de spoedlocaties Meest voorkomende verontreinigende activiteiten: Activiteiten die het meest hebben bijgedragen aan het ontstaan van bodemverontreiniging bij alle soorten spoedlocaties zijn de chemische wasserijen/stomerijen (bij 19% van alle spoedlocaties), de Pagina 6 van 10
7 productie en verwerking van chemicaliën (14%), benzineservicestations (12%), het aanbrengen van ophooglagen en dempingen (7%) en het opslaan en verpompen van brandstoffen (6%). Daarnaast is er een groep 'overig' (42% van het aantal locaties) met een grote variatie aan activiteiten zoals machine- en apparatenbouw, gasfabrieken, baggerspeciedepots en stortplaatsen. Meest voorkomende verontreinigingen De meest voorkomende verontreinigingen bij alle soorten spoedlocaties zijn vluchtige organochloorverbindingen (VOCl). Dat geldt voor 43% van het aantal spoedlocaties. Andere belangrijke verontreinigingen zijn vluchtige aromaten (14%), zware metalen (14%), minerale olie (14%) en mengsels van stoffen (5%). Bij de overige locaties (10%) worden diverse andere verontreinigingen aangetroffen, zoals PAK (teerproducten), cyaniden, asbest en bestrijdingsmiddelen. Soorten risico's Risico's van bodemverontreiniging, en daarmee de criteria voor humane spoed, hangen af van de mate van blootstelling aan de verontreinigingen. De belangrijkste blootstellingsroute voor humane risico's is inhalatie. Dat geldt voor 49% van het aantal humane spoedlocaties. Het gaat daarbij vooral om vluchtige verbindingen die door uitdamping vanuit de bodem in de binnenlucht van woningen en gebouwen terecht komen. Ook bij asbestvezels vanuit de bodem is inhalatie de belangrijkste route (6%). Andere belangrijke blootstellingsroutes zijn ingestie van grond door spelende kinderen (19%), gewasconsumptie (4%) en drinkwater via permeatie van waterleidingen (2%). Criteria voor spoed kunnen ook zijn: hinder en irritatie (stankoverlast, huidcontact), samen 4% van het aantal locaties. Bij spoed verspreiding en ecologie gelden andere risicocriteria dan bij humaan. Het criterium voor spoed dat het meeste voorkomt bij verspreidingsrisico's is een omvang van de verontreiniging van meer dan 6000 m3. Dit geldt voor 36% van het aantal verspreidingslocaties. Andere criteria voor spoed bij verspreiding zijn de toename van de verontreiniging met meer dan 1000 m3 per jaar (12%), de aanwezigheid van een drijf- en/of zaklaag (samen 15%) en de mogelijke bedreiging van kwetsbare objecten (zie volgende paragraaf). Het belangrijkste criterium bij ecologische spoedlocaties is een Toxische Druk van 50% of meer. Een Toxische Druk van 50% wil zeggen dat bij de helft van een beschouwde groep organismen substantiële effecten kunnen optreden door de aanwezige stoffen. Bij 26% van het aantal ecologische spoedlocaties wordt de spoed hierdoor bepaald. Vaak zijn er meerdere stressfactoren voor de ecologie. Daarom wordt bij alleen ecologische risico's de mogelijkheid voor een maatschappelijke afweging van de aanpak opengelaten (zie ook Kosten aanpak spoedlocaties). Kwetsbare objecten Op dit moment wordt ook vanuit een ander perspectief onderzoek gedaan naar de gevolgen van bodemverontreiniging. Hierbij wordt gekeken naar kwetsbare objecten, zoals waterwingebieden, grondwaterlichamen, oppervlaktewater en beschermde natuurgebieden, en hun ligging ten opzichte van verontreinigde locaties. Het resultaat van dit onderzoek krijgt de vorm van een signaleringslijst van locaties met bodemverontreiniging, die (in de nabije toekomst) een kwetsbaar object zouden kunnen beïnvloeden. Het onderzoek naar de beïnvloeding van grondwaterlichamen is van belang voor de Kaderrichtlijn Water (KRW). Kosten aanpak spoedlocaties Volgens de huidige schattingen kost de sanering van alle 1643 spoedlocaties (humaan, verspreiding en ecologie samen) vanaf de inventarisatie van juli 2013 nog ongeveer 1,5 miljard euro, met behoud van dezelfde functies van de locaties (functioneel saneren). Hiervan komt ongeveer 50% ten laste van de overheid en 50% ten laste van derden (sanering in eigen beheer). In veel gevallen wordt nog gezocht naar (goedkopere) alternatieven, vaak in de vorm van beheerplannen of in de vorm van een Pagina 7 van 10
8 gefaseerde aanpak met afspraken over vaste jaarlijkse bijdragen van de verontreinigers. Voor 61 van de 1643 locaties (4%), zijn de geschatte kosten per locatie hoger dan 5 miljoen euro. Deze dure locaties zijn verantwoordelijk voor circa de helft van de totale kosten. Vaak is de financiering voor de locatie al voorzien via toegezegde gelden voor het lopende programma van de provincies en gemeenten en uit diverse andere regelingen zoals convenanten, bedrijvenregeling of de knelpuntenpot. Dit geldt voor circa de helft van de spoedlocaties, ook bij de dure spoedlocaties met kosten groter dan 5 miljoen euro. Vooral de dure spoedlocaties waarbij niet is voorzien in financiële dekking kunnen een probleem gaan vormen. Gezien de beschikbare budgetten zal voor deze locaties een lang durende gefaseerde aanpak met beheersplan vaak de enig mogelijke optie zijn. De gang van zaken op deze locaties wordt verder onderzocht. Bij locaties met uitsluitend ecologische risico's spelen ook 'maatschappelijke afwegingen' over de waardering van het gebied en de gevolgen van de aanpak een rol. Als gevolg hiervan zullen veel locaties waarschijnlijk niet afzonderlijk worden aangepakt, maar zullen deze worden opgenomen in een regionaal ecologisch beheerplan. De Werkvoorraad bodemverontreiniging bedraagt nog ongeveer locaties In het Nationaal Milieubeleidsplan nr.3 (NMP-3) van 1998 is vastgelegd dat er een Landsdekkend beeld bodemverontreiniging (LDB) moest worden opgesteld, met als doel het in kaart brengen van de volledige omvang van de bodemverontreiniging in Nederland. De inventarisatie in het kader van het LDB heeft in 2004 geleid tot een 'Werkvoorraad bodemverontreiniging' van (potentieel) ernstig verontreinigde locaties (nulmeting). De Werkvoorraad omvat alle locaties waar nog onderzoek en/of aanpak (saneren, beheersen) plaats moet vinden. Ook de spoedlocaties maken daar deel van uit. In 2012, na het onderzoek en de aanpak van veel locaties, is de stand van zaken opgemaakt. De nog resterende Werkvoorraad bedroeg toen nog ongeveer locaties (59% van de nulmeting). Dit aantal is onder te verdelen in: 70% verdachte locaties (nog verder te onderzoeken); 27% lopend onderzoek; 3% lopende saneringen of actieve nazorg. Aanpak niet-spoedlocaties De locaties in de Werkvoorraad waarbij geen sprake is van onaanvaardbaar risico (de nietspoedlocaties) hoeven vooralsnog niet aangepakt te worden. De situatie op deze locaties varieert van een lichte verontreiniging die een heel laag risiconiveau oplevert tot twijfelgevallen en nog niet goed onderzochte gevallen die niet binnen de prioritering vielen. De niet-spoedlocaties uit de werkvoorraad kunnen wel een belemmering vormen bij gebiedsinrichting, zoals bij de aanleg van nieuwe woonwijken, bij ondergronds bouwen, het aanleggen van nieuwe drinkwaterbronnen of bij installaties voor warmte/koude-opslag in de bodem. In deze gevallen zal de bodemverontreiniging zonodig aangepakt moeten worden als onderdeel van het inrichtingsplan van de locatie. Referenties Rapportage Midterm Review 2011 [9] van het Convenant [10] bodemontwikkelingsbeleid. Rapportage Midterm review 2013 [11]. VROM/RIVM (2010). Jaarverslag bodemsanering over 2009 [12] - Een rapportage van de Pagina 8 van 10
9 bevoegde overheden bodemsanering, Ministerie van VROM/RIVM, Den Haag/Bilthoven. Relevante informatie [indicator=nl0409] [indicator=nl0513] [indicator=nl0257] [indicator=nl0260] Meer informatie over bodemsanering is te vinden op de sites van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) [13], Bodemloket [14], Agentschap.NL/Bodem+ [15],IPO [16]. Technische toelichting Naam van het gegeven Aantal locaties bodemverontreiniging, inventarisatie 2013 Omschrijving Aantal ernstig verontreinigde locaties met risico's voor de mens, voor verspreiding in de ondergrond en/of met risico's voor ecosystemen. Verantwoordelijk instituut Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Bilthoven. Auteurs: Jaap Bogte en Kees Versluijs Geografisch verdeling Nederland Verschijningsfrequentie Jaarlijks Achtergrondliteratuur Rapportage Midterm Review 2011 [9] in het kader van het Convenant [10] bodemontwikkelingsbeleid. Rapportage Midterm review 2013 [11]. VROM/RIVM (2010). Jaarverslag bodemsanering over 2009 [12] - Een rapportage van de bevoegde overheden bodemsanering, Ministerie van VROM/RIVM, Den Haag/Bilthoven. Pagina 9 van 10
10 Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2014). [17] (indicator 0258, versie 15, 31 januari 2014 ). Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. Bron-URL: Links [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] review_2011_definitief_3_0.pdf [10] [11] [12] 03.pdf [13] [14] [15] [16] [17] Pagina 10 van 10
Aantal locaties bodemverontreiniging, inventarisatie medio 2012
Aantal locaties bodemverontreiniging, inventarisatie medio 2012 Indicator 25 oktober 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieDe aanpak van vervuilde bovengrond en van vervuild grondwater
De aanpak van vervuilde bovengrond en van vervuild grondwater Indicator 4 september 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieDe aanpak van vervuilde bovengrond en van vervuild grondwater
De aanpak van vervuilde bovengrond en van vervuild grondwater Indicator 2 december 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieRijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur,
Rijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur, 2000-2012 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieVermesting zoet oppervlaktewater,
Indicator 6 november 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Vermesting is een van de belangrijkste
Nadere informatieMilieu-investeringen in de industrie en energiesector,
Milieu-investeringen in de industrie en energiesector, 1975-2009 Indicator 30 juni 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieGft-afval verwerkers,
Indicator 10 januari 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De hoeveelheid groente-, fruit-
Nadere informatieGezondheidsklachten binnenmilieu,
Indicator 21 december 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Achtenzestig procent van de
Nadere informatieEcologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De ecologische kwaliteit van het
Nadere informatieWaterkwaliteit KRW, 2015
Indicator 12 januari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieRijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur,
Rijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur, 2000-2014 Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieBundeling wonen in nationale bundelingsgebieden,
Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel woningen en inwoners
Nadere informatieWindturbines in de groene ruimte
Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal windturbines is
Nadere informatieGezondheidsklachten binnenmilieu,
Indicator 27 mei 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Ruim 60% van de milieugerelateerde
Nadere informatieConvenant bodemontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties
Indicator 5 januari 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Binnen bodemsanering zijn zowel
Nadere informatieWoningen in buisleidingstroken,
Indicator 6 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal woningen binnen
Nadere informatieAlgemene fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater KRW, 2009
Algemene fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater KRW, 2009 Indicator 3 juni 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieBiologische kwaliteit KRW provincies, 2015
Indicator 7 december 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieBiologische voedingsmiddelen,
Indicator 4 februari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het marktaandeel van biologische
Nadere informatieGlastuinbouw,
Indicator 25 juni 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal glastuinbouwbedrijven
Nadere informatieAlgemene fysisch-chemische kwaliteit van het oppervlaktewater volgens de KRW, 2009
Algemene fysisch-chemische kwaliteit van het oppervlaktewater volgens de KRW, 2009 Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieAantal auto's per provincie,
Indicator 23 september 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal personenauto's
Nadere informatieBelasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen,
Belasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen, 1998-2010 Indicator 15 februari 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieWerkgelegenheid en verhouding wonen en werken per gemeente, 2013
Werkgelegenheid en verhouding wonen en werken per gemeente, 2013 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieComposteer- en vergistingsinstallaties voor gft-afval,
Composteer- en vergistingsinstallaties voor gft-afval, 1989-2015 Indicator 1 juni 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieOppervlaktewater in Nederland
Indicator 20 januari 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederland heeft een grote verscheidenheid
Nadere informatieBeschikbaarheid hoofdinfrastructuur,
Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De beschikbaarheid van het
Nadere informatieWoningvoorraad naar eigendom,
Indicator 1 oktober 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Op 1 januari 2012 waren er 7,3
Nadere informatieNatura 2000: Vogel- en Habitatrichtlijngebieden in Nederland, 2012
Natura 2000: Vogel- en Habitatrichtlijngebieden in Nederland, 2012 Indicator 12 oktober 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieSamenstelling van huishoudelijk restafval,
Indicator 10 september 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Plastics hebben een steeds
Nadere informatieBarrières en versnippering van de Ecologische Hoofdstructuur,
Barrières en versnippering van de Ecologische Hoofdstructuur, 2005-2011 Indicator 16 april 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBevolkingsomvang en aantal huishoudens,
Indicator 6 mei 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 januari 2019 telde Nederlandse
Nadere informatieBundeling wonen in nationale bundelingsgebieden,
Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel woningen en inwoners
Nadere informatieBelasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen,
Belasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen, 1998-2007 Indicator 4 september 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieCO2-uitstoot Nederlandse deelnemers EU ETS
Indicator 4 september 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De 450 Nederlandse bedrijven
Nadere informatieWoningvoorraad, investeringen en nieuwbouwwoningen,
Woningvoorraad, investeringen en nieuwbouwwoningen, 1995-2016 Indicator 10 oktober 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieBevolkingsomvang en aantal huishoudens,
Indicator 2 mei 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 januari 2018 telde Nederlandse
Nadere informatieBedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven,
Bedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven, 2000-2010 Indicator 31 augustus 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieHuishoudens,
Indicator 19 december 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De relatief sterkste groei
Nadere informatieInnamestops waterwinbedrijven,
Indicator 4 december 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De kwaliteit van het door waterwinbedrijven
Nadere informatieBouwen in natuurgebieden in de Ecologische Hoofdstructuur,
Bouwen in natuurgebieden in de Ecologische Hoofdstructuur, 2000-2012 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieOntwikkeling ruimtegebruik in Nationale Landschappen,
Ontwikkeling ruimtegebruik in Nationale Landschappen, 2000-2012 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieRijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur,
Rijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur, 2000-2016 Indicator 6 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieBevolkingsomvang en aantal huishoudens,
Indicator 4 juli 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 januari 2017 bedraagt de Nederlandse
Nadere informatieBelasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen,
Belasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen, 1998-2008 Indicator 17 december 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBiologische voedingsmiddelen,
Indicator 19 januari 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het marktaandeel van biologische
Nadere informatieHuishoudens,
Indicator 24 januari 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De relatief sterkste groei van
Nadere informatieAantal motorvoertuigen,
Indicator 5 oktober 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal personenauto's en
Nadere informatieBedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven ( )
Bedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven (1980-2009) Indicator 13 augustus 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieKwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieBedrijfsvestigingen en werkzame personen naar locatietype,
Bedrijfsvestigingen en werkzame personen naar locatietype, 2002-2008 Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieWindturbines in de groene ruimte,
Indicator 26 juli 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal windturbines is de afgelopen
Nadere informatieWatergebruik in de land- en tuinbouw,
Indicator 27 juli 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het gemiddeld watergebruik per
Nadere informatieAfstand tot huisartsenpraktijk, 2012
Indicator 8 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederlanders woonden in 2012
Nadere informatieBeschermde stads- en dorpsgezichten en wederopbouwgebieden,
Beschermde stads- en dorpsgezichten en wederopbouwgebieden, 1965-2013 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieNatuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1991 2008 Indicator 15 juli 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieEnergieverbruik in de land- en tuinbouw,
Indicator 27 januari 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Binnen de land- en tuinbouw
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater door huishoudens,
Belasting van het oppervlaktewater door huishoudens, 1990-2013 Indicator 7 oktober 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieHobbyboeren, 2013 Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 19 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2013 was 26% van alle land-
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen,
Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2008 Indicator 29 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieNatuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1991 2010 Indicator 27 november 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieFietsgebruik,
Indicator 6 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Tussen 2000 en 2016 nam het
Nadere informatieTemperatuur oppervlaktewater,
Indicator 13 december 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde watertemperatuur
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 10 januari 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 is de productie van
Nadere informatieAfstand tot huisartsenpraktijk, 2015
Indicator 29 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederlanders woonden in 2015 op
Nadere informatieEnergielabels van woningen,
Indicator 30 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 april 2014 waren bijna 2,5
Nadere informatieOverschrijding kritische stikstofdepositie op natuur, 2009
Indicator 8 april 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Circa 60 procent van het areaal
Nadere informatieEmissies naar lucht door huishoudens,
Indicator 1 mei 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van kooldioxide, stikstofoxiden
Nadere informatieWoningen, Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 19 december 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Op 1 januari 2012 waren er
Nadere informatieKwaliteit overig relevante verontreinigende stoffen KRW, 2015
Indicator 12 januari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De kwaliteit van de overige
Nadere informatieMilieu-investeringen in de industrie en energiesector,
Milieu-investeringen in de industrie en energiesector, 1975-2017 Indicator 10 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieSamenstelling van huishoudelijk restafval,
Indicator 6 april 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Plastics hebben een steeds groter
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 3 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 is de productie van
Nadere informatieDraagvlak voor natuur en natuurbeleid, 2017
Indicator 20 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Bijna alle Nederlanders vinden
Nadere informatieGescheiden ingezameld afval van huishoudens,
Indicator 22 augustus 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Na 2000 is de fractie gescheiden
Nadere informatieVerkoopprijs woningen, 2012
Indicator 28 juni 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde verkoopprijs van
Nadere informatieVerkoopprijs woningen, 2013
Indicator 29 augustus 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De prijzen van bestaande koopwoningen
Nadere informatieBlootstelling geluid en veiligheid in LIB-gebieden Schiphol,
Blootstelling geluid en veiligheid in LIB-gebieden Schiphol, 2004-2010 Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieBruto toegevoegde waarde en werkgelegenheid,
Indicator 2 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Uit voorlopige cijfers blijkt
Nadere informatieWoningen en nieuwbouwwoningen per gemeente en provincie,
Woningen en nieuwbouwwoningen per gemeente en provincie, 2000-2008 Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieZuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor,
Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2014 Indicator 13 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieCO2-uitstoot Nederlandse deelnemers EU ETS
Indicator 4 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De circa 435 Nederlandse bedrijven
Nadere informatieOntwikkeling ruimtegebruik in Nationale Landschappen,
Ontwikkeling ruimtegebruik in Nationale Landschappen, 2000-2015 Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieMilieu-investeringen in de industrie en energiesector,
Milieu-investeringen in de industrie en energiesector, 1975-2016 Indicator 5 oktober 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieAfstand tot treinstations, 2012
Indicator 20 maart 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederlanders woonden in 2012 op
Nadere informatieEnergieverbruik in de land- en tuinbouw,
Indicator 23 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Binnen de land- en tuinbouw verbruikt
Nadere informatieNederlanders wonen op gemiddeld 0,9 kilometer van een huisartsenpraktijk (2008)
Nederlanders wonen op gemiddeld 0,9 kilometer van een huisartsenpraktijk (2008) Indicator 15 april 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 9 april 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2014 (voorlopige cijfers) bedroeg
Nadere informatieInfrastructuur, 2015 Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 13 oktober 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De infrastructuur ligt ongelijk
Nadere informatieTemperatuur oppervlaktewater,
Indicator 1 maart 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde watertemperatuur
Nadere informatieBelangstelling voor maatschappelijke problemen,
Indicator 3 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De belangstelling van stemgerechtigden
Nadere informatieAfstand tot treinstations, 2015
Indicator 29 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederlanders woonden in 2015 op
Nadere informatieAfvalstoffen van de industrie: aanbod per sector naar stofsoort, 2006
Afvalstoffen van de industrie: aanbod per sector naar stofsoort, 2006 Indicator 24 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBodemkwaliteit en bodemverontreiniging: beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 10 januari 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 juli 2008 is het Besluit
Nadere informatieGlastuinbouw,
Indicator 14 oktober 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal glastuinbouwbedrijven
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland,
Indicator 8 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen
Nadere informatieOntwikkelingen in rijksbufferzones,
Indicator 8 december 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de Nota Ruimte wordt gestreefd
Nadere informatieEmissies naar lucht door de energievoorziening,
Indicator 29 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van een aantal belangrijke
Nadere informatieAtmosferische depositie op binnenwater en op het rioolstelsel,
Atmosferische depositie op binnenwater en op het rioolstelsel, 1990-2016 Indicator 1 oktober 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatie