Werkstuk Levensbeschouwing De plaats van de vrouw in verschillende godsdiensten

Transcriptie

1 Werkstuk Levensbeschouwing De plaats van de vrouw in verschillende godsdiensten Werkstuk door een scholier 2126 woorden 19 februari keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding Overal worden vrouwen nog onderdrukt. Maar het feminisme doet steeds meer haar best om dit te laten verdwijnen. Worden vrouwen nog wel echt onderdrukt? En hoe zit dat in de godsdiensten? Over deze vragen zal mijn werkstuk gaan. Ik bespreek de rol van de vrouw in het Christendom, de Islam en het Jodendom. Ik zal ook de oorzaken proberen te vinden. Tot slot zal ik de drie godsdiensten en vrouwen daarin vergelijken. Ik hoop dat u ervan zult genieten! Ik begin met een paar uitspraken van godsdienstige mannen over vrouwen. `De vrouw wordt door de wet beschouwd als akker, en de man als zaad(...) Als men het mannelijk vermogen tot verwekken vergelijkt met het vrouwelijk vermogen, wordt het mannelijke superieur bevonden, want de nakomelingen worden gekenmerkt door de tekenen van het mannelijk vermogen' Wetten van Manou (India) `De man hoeft zij hoofd niet te bedekken, omdat hij een afspiegeling is van God. Maar de vrouw is de afspiegeling van de man. Daarom moet zij op haar hoofd een teken van onderwerping dragen' De Bijbel (Christendom) `De vrouw: een kameel die God ons geeft om de woestijn van het leven te doorkruisen' Koran (Islam) `Vrouwen zijn meedogenloos. Ze zijn begiftigd met meedogenloze kracht (...) Ze zijn nooit bevredigd door een enkel wezen van het andere geslacht' Mahabhrata `Dank u, God, dat u mij als man geboren hebt laten worden' Dagelijks gebed van de Joden Deze uitspraken zijn erg heftig. Natuurlijk zijn deze uitspraken uit hun context gehaald of vroeger gezegd. Het staat er echter wel. Zijn deze godsdiensten oorzaak van de eeuwenlange vrouwenonderdrukking? Is er Pagina 1 van 5

2 de afgelopen jaren genoeg veranderd? En wat is precies verdrukking, worden vrouwen nog wel verdrukt? Catharina Halkes schrijft in haar boekje `Met Mirjam is het begonnen' het volgende: "Wat is nu precies verdrukking? vragen mannen mij dan. Het zij hier nog eens gezegd: dat de ene sekse heeft bepaald en doorgaat nog steeds te weten wie de andere sekse is, hoe ze zich moet gedragen, welke rollen ze maar mag/kan vervullen en welke waarden daaraan gehecht dienen te worden" De rol van de vrouw in het christendom De bijbel is de leidraad in het christendom. De bijbel schrijft de wet voor daar moeten alle christen zich aan houden. Christen belijden dit ook in hun belijdenis. In de bijbel staan veel teksten en stukken die nadelig zijn voor vrouwen. Er staat dat de vrouw moet zwijgen, dat de vrouw slecht is en meer van dat soort dwaze uitspraken. Vooral Paulus had het, mijn inziens, niet zo op de vrouwen. Hij benadrukt dat de vrouw moet zwijgen in de kerk. Veel christen trekken daaruit de conclusie dat vrouwen niet in het ambt mogen. Dat betekent dat ze geen leidinggevende functie mogen bekleden, zoals dominee of priester. Twee uitspraken van Paulus "De man is het hoofd van de vrouw, zoals Christus het hoofd van de man is" "Laten de vrouwen op bijeenkomsten zwijgen" Toch zegt Paulus ook andere dingen. In 1 Korintiers 12 en Efeze 4. Daarin staat namelijk dat de Heilige Geest, dat is een geest die God heeft gestuurd om christenen op aarde te ondersteunen, gaven heeft gegeven aan iedereen. Niet alleen voor mannen. Ook niet via een vaste rolverdeling. Dus niet dat mannen leidinggevende gaven hebben en vrouwen dienende gaven. Hiermee geeft Paulus en de bijbel ook gelijkheid aan. Jezus ziet vrouwen ook als gelijken. In zijn gelijkenissen gebruikt hij niet alleen mannelijke beelden, maar ook vrouwelijke. Hij komt op voor Maria van Magdalena, die zelfs hoer is en hij geneest op de sabbat een `onreine' vrouw die al jarenlang gebukt gaat onder zware pijnen. Toch blijven die vele vrouw-onvriendelijke teksten en uitspraken in de bijbel staan. Ook zijn vrouwen eeuwenlang onderdrukt in het christendom. De oorzaak kan veel dingen zijn. Het ligt natuurlijk in de hele geschiedenis dat vrouwen worden gezien als het mindere geslacht en dat werkt ook door in het christendom. Net zoals dat het geval is in andere godsdiensten. De geschiedenis is grotendeels bepaald door mannen, de bijbel is dus ook uit mannelijk perspectief geschreven. Eigenlijk zou je die uitspraken met een korreltje zout moeten nemen. Maar toch is de bijbel wel de leidraad van het christendom. De bijbel zou dan anders gelezen moeten worden, maar dat is onduidelijk. Dit verklaart dus ook dat er verschillen van mening over dit onderwerp tussen de christenen zijn. Mensen die de bijbel echt `letterlijk' nemen, zullen bijvoorbeeld geen vrouwen in het ambt willen. Mensen die de bijbel lezen en het willen toepassen op deze tijd, die zullen daar waarschijnlijk minder moeit mee hebben. De vraag is alleen, wat heb je dan eigenlijk aan een bijbel? De Pagina 2 van 5

3 samenleving wordt steeds vrijer, steeds meer dingen die in de bijbel verboden worden mogen nu wel. Als een christen zich daar ook steeds aan aanpast, dan heeft de bijbel weinig zin. Aan de andere kant als een christen gewoon door gaat met leven precies volgens de bijbel, dan gebruikt diegene z'n eigen verstand bijna niet meer. Daarom denk ik dat je niet kunt zeggen dat je leeft volgens de bijbel. De bijbel kan misschien wel een basis zijn, maar echt volgens de bijbel leven is gewoon onmogelijk. Om in het christendom vragen als deze te kunnen beantwoorden is de feministische theologie ontstaan. De feministische theologie houdt zich bezig met een aantal dingen om meer acceptatie voor vrouwen te krijgen binnen de kerk. De rol van de vrouw in de islam "Zij, van wij gij opstandigheid vreest, vermaan haar! Verban haar naar haar rustplaats en sla haar!" Koran "Nooit zal een volk dat zijn zaken aan een vrouw toevertrouwd voorspoed kennen" Koran Zoals ook wel blijkt uit deze twee citaten uit de Koran, moet de vrouw onderdanig zijn aan de man volgens de Islam. De islamitische mannen zien vrouwen als onnozel. Ze mogen er wel zijn, maar onder bepaalde voorwaarden. Ze hebben hun eigen plaats in het leven. Overduidelijk is die plaats dus onder de mannen. Vrouwen die hier tegen in opstand komen, worden verbannen. Natuurlijk is dat niet overal zo. In de strenge moslimlanden, bijvoorbeeld in het Midden-Oosten, is dit wel heel erg het geval. Vrouwen moeten sluiers dragen, zodat de mannen geen moeite hebben om hun lusten in te moeten houden. De vrouwen doen alles wat de mannen zeggen. Ze doen alles in het huishouden. Hun taak is om de kinderen groot te brengen. Meisjes worden grootgebracht om te trouwen en kindren ter wereld te brengen. Meisjes mogen hun eigen man niet kiezen, dat doen de ouders voor hun. Voor ons, westerlingen, zijn deze dingen wreed en vreemd. Er zijn echter in die landen veel vrouwen die het gewend zijn om zo te leven en ook helemaal niet anders zouden willen leven. Zij zien deze strenge regels als een teken van liefde van hun man. Zij vinden het wreed, als mannen hun vrouw gewoon hun gang laten gaan. Dan stel je ze bloot aan de meedogenloze omgeving. Een vrouw hoeft toch niet buitenshuis te werken? Dat vinden ze gemeen. De man werkt hard genoeg voor de kost. Dat ligt dus aan de cultuur. Jarenlang hebben vrouwen zo geleefd zonder openlijk protest te laten horen. Maar de vraag is natuurlijk of die ontevredenheid niet al bestond. Met de opkomst van het feminisme is er ook in de Islam wat veranderd. Veel minder dan in andere gebieden en godsdiensten en ook lang niet overal, maar langzamerhand kregen vrouwen toch meer rechten. De moslims die in minder strenge landen wonen of in het westen leven soms al als westerse vrouwen en mogen alles. Toch worden mannen heel erg door hun omgeving en familie beïnvloedt. Pagina 3 van 5

4 In de film "Not without my daughter" wordt dit goed weergegeven. Een vrouw die met een islamitische man getrouwd is gaat samen met haar man en dochtertje naar zijn land van herkomst, waar zijn familie nog woont. De man wordt zo beïnvloedt dat hij zijn vrouw steeds meer gaat onderdrukken. Ze mag ook niet meer terug naar haar eigen land. Volgens de regels van dat land zijn vrouwen ondergesteld en zijn ze bezit van de man. De dochter is ook van de man. De vrouw mocht wel terug, alleen moest haar dochter blijven. Door een geheime vlucht is het haar toch gelukt om weg te komen. Maar dit soort problemen gebeuren nog overal. Er zijn hele strenge regels voor de vrouwen, boeken vol. Nu is dat wel zo in de hele Islam, maar voor de vrouwen wordt echt elk detail uitvoerig voorgeschreven. Als een vrouw ongesteld is, wordt ze als onrein gezien en mag ze niet meer aan het vlees zitten. Zelfs over de kleinste dingetjes als nagels zijn voorschriften: "Het knippen van de nagels: nagels moeten kort en schoon worden gehouden. De westerse mode van lange vingernagels is niet acceptabel voor en moslimvrouw" Het handboek voor Moslimvrouwen, Huda Khattab Jongens krijgen een veel vrijere opvoeding dan meisjes. Meisjes moeten maagd zijn als ze trouwen, jongens niet. Dat zorgt dus automatisch voor een onderscheid tussen hoeren en heiligen. Is een meisje geen maagd meer? Dan is ze een hoer. Zoals ik al zei is het erg extreem in de Islam, maar er bestaan natuurlijk ook gematigde moslims, die veel vrijer zijn ten opzichte van al deze regels en machtsverhoudingen. Dat neemt niet weg dat in een groot deel van de islam de vrouw nog steeds heel erg wordt onderdrukt en achtergesteld. De rol van de vrouw in het jodendom "Een vrouw wordt niet opgeroepen voor de Thora vanwege de eer van de gemeente" Talmoed In het jodendom mogen vrouwen geen leidinggevende functie bekleden. Ze mogen geen voorganger zijn in de synagoge, geen voorzanger, rabbijn of bestuurslid. De Joden leggen dit uit, door te zeggen dat de psychische structuur (emotionaliteit) die afgeleid is van een sociale rol(moederschap) het de vrouwen onmogelijk maakt om objectief en rationeel na te blijven denken. Net als in het christendom zitten er grote verschillen in de rol van de vrouw in verschillende stromingen. De orthodoxe joden, bijvoorbeeld de chassidisme, geven de vrouwen bijna geen rechten. Zij moeten kinderen baren, het huishouden doen, kinderen opvoeden en nog meer van die typisch vrouwelijke dingen. In `The Chosen' van Chaim Potok is het verschil tussen orthodoxe en liberale joden erg goed te zien. Dit boek gaat over twee jongens die erg goed bevriend raken. De een is orthodox en de ander liberaal. De liberale jongen komt in aanraking met de veel strengere stroming van zijn geloof. De regels en ook de rol van de vrouw zijn erg verschillend. De vrouw wordt ook uitgehuwelijkt, maar in de minder strenge stromingen mogen vrouwen zelf hun man kiezen. Pagina 4 van 5

5 Andere joden laten vrouwen vrij en die vrouwen mogen net zo leven als veel andere vrouwen. Zij mogen werken, leidinggeven, boeken schrijven enzovoorts. In de Thora hebben vrouwen soms ook wel een doorslaggevende rol. Een voorbeeld is Deborah, een vrouwelijke profeet. Esther, de joodse koningin die door haar man te beïnvloeden het hele joodse volk heeft gered, wordt in het Jodendom ook wel eens de tweede Mozes genoemd. Ook Mozes heeft het Joodse volk gered in Egypte. Hier zijn dus erg veel verschillen te vinden, waar dat aan ligt is moeilijk te zeggen. Het heeft natuurlijk te maken met de interpretatie van de Thora. De orthodoxe Joden vatten alles letterlijk op, en laten de vrouwen inderdaad zwijgen tijdens bijeenkomsten. Zij mogen kinderen baren. Andere Joden gaan meer met hun tijd mee en denken er ook zelf over na. Ne als veel christenen ook doen. Dan mogen de vrouwen een stuk meer. Er zijn tussen het Christendom en Jodendom in dit opzicht dus wel overeenkomsten te vinden. De Islam is strenger tegenover de vrouw. In de Islam zijn er natuurlijk ook mannen die hun vrouw vrijlaten, maar in het Christendom en het Jodendom zijn echt stromingen aan t wijzen waar binnen vrouwen worden vrijgelaten. Dit is in de Islam niet het geval. Oorzaak hiervoor is denk ik de traditie van de Islam. De Islam is veel meer op regels gericht. Ook is de oorsprong van de Islam in het Midden-Oosten en omgeving. Daar zijn de westerse invloeden minder dan in de gebieden waar Joden en Christenen vandaan komen. Het feminisme is immers in het westen begonnen. Het feminisme heeft veel invloed gehad op de positie van de vrouw in de afgelopen jaren, maar het kan nog meer. Dat zal zeker gebeuren. Bronvermelding Vrouwen zijn mislukte mannen, 2000 jaar minachting voor de vrouw in 200 citaten. Benoite Groult, Op haar plaats? 13 vrouwen over hun positie in kerk en maatschappij. Nynke Dijkstra-Algra e.a., 1992 Bijbelse vrouwen vandaag, facetten van modern vrouwzijn belicht vanuit de bijbel. Jeanne Hendricks, 1983 Het handboek voor Moslimvrouwen Huda Khabbath, 1996 Sara en Maria, vrouwen in kerk en synagoge Judith Frishman e.a., 1987 Vrouwen in de Islam Yamina Benguigui, 1997 Pagina 5 van 5