Praktische opdracht Maatschappijleer Kindermishandeling

Transcriptie

1 Praktische opdracht Maatschappijleer Kindermishandeling Praktische-opdracht door een scholier 3309 woorden 6 maart ,5 136 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Wat houdt kindermishandeling in? Probleemstelling: Waarom doen mensen zo? Paragraaf 1.1 Definitie van kindermishandeling Er zijn meerdere definities. De volgende wordt door de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling gebruikt. 'Kindermishandeling is elke vorm van voor het kind bedreigende en gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de opvoeders van het kind in de afhankelijkheidsrelatie, actief of passief, opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend aan het kind in de vorm van fysiek letsel en/of psychische stoornissen. Paragraaf 1.2 Oorzaken van kindermishandeling Bij kindermishandeling kan men eigenlijk niet spreken van oorzaken. Wel zijn er tal van risicofactoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van kindermishandeling. De ouders Mogelijke factoren zijn: de ouders hebben zelf een nare jeugd gehad en hebben die slechte ervaringen niet kunnen verwerken; ze hadden eigenlijk geen kinderen willen hebben; ze hebben te hoge verwachtingen van het kind en reageren zich teleurgesteld af indien het kind hier niet aan kan voldoen; ze zijn door diverse omstandigheden - bijvoorbeeld alcohol- of drugmisbruik - niet goed in staat om problemen te hanteren, ze hebben weinig kennis over opvoeding in het algemeen etc. Het kind Mogelijke factoren die voor het kind een risico in kunnen houden zijn: het kind is ongewenst; de ouders vinden het lelijk; het vertoont 'moeilijk' gedrag: veel huilen, slecht slapen of eten, is erg druk; het is gehandicapt; het is te vroeg geboren. Kortom, het is een kind dat niet voldoet aan de verwachtingen van de ouders of dat meer eist van de ouders dan dat zij kunnen opbrengen. Het gezin Mogelijke factoren zijn: isolement van het gezin ten opzichte van de buitenwereld; woon-, huwelijks- of financiële problemen; werkeloosheid of moeilijkheden op het werk. Door een combinatie van Pagina 1 van 7

2 bovengenoemde problemen kunnen spanningen bij ouders zo hoog oplopen dat ze deze afreageren op hun kind. Dit geldt vooral wanneer ouders geen andere manieren weten om conflicten op te lossen dan door fysiek of verbaal geweld. Factoren bij seksueel misbruik kunnen voor een deel dezelfde zijn als die bij fysieke of psychische mishandeling en verwaarlozing. Onderzoek in Nederland naar seksueel misbruik van meisjes wijst erop dat het misbruik meestal samengaat met veel andere problemen: gebroken gezinnen, verlating, affectieve verwaarlozing, lichamelijke agressie en een gebrek aan lichamelijke koestering van de ouders. Wat nu precies leidt tot seksueel misbruik en wat precies kenmerken van plegers (meestal mannen) zijn, is niet zo eenvoudig te zeggen. Vaak gaat het om mannen of jongens die vrouwen beschouwen als hun bezit, of die vinden dat vrouwen of meisjes aan hun wensen en behoeften tegemoet moeten komen. Vandaar ook dat seksueel misbruik in feite een vorm van machtsmisbruik van mannen ten opzichte van vrouwen is, die veel heeft te maken met de opvattingen die jongens al in hun opvoeding meekrijgen. Maar het ontstaan van seksueel misbruik heeft niet een duidelijke oorzaak, net zomin als fysieke of psychische mishandeling. In principe komt kindermishandeling voor in elke bevolkingsgroep, maar het is mogelijk dat er in sociaal zwakkere gezinnen meer factoren aanwezig zijn die bijdragen aan het ontstaan van kindermishandeling. Men kan dan denken aan slechte behuizing, financiële problemen etc. Paragraaf 1.3 Wat zijn de signalen van kindermishandeling? Er zijn tientallen signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling maar het voorkomen van één of enkele van die signalen hoeft zeker niet altijd kindermishandeling in te houden. Enkele gedragssignalen bij kinderen zijn: agressief gedrag; zich terugtrekken; concentratiestoornissen; seksueel uitdagend gedrag (kan wijzen op seksueel misbruik); angst voor (bepaalde) volwassenen. Men zou kunnen zeggen dat een plotselinge gedragsverandering bij een kind een goede reden is om het extra in de gaten te houden. Enkele signalen bij de ouders zijn: vreemde verklaringen geven voor lichamelijk letsel; regelmatig met het kind bij huisarts en/of ziekenhuis op de stoep staan; ouders tonen geen belangstelling voor schoolprestaties van kind; kinderen regelmatig thuis houden van school of peuterspeelzaal. Paragraaf 1.4 Wat zijn de gevolgen van kindermishandeling? Een kind dat door zijn ouders wordt mishandeld, draagt een last van negatieve ervaringen die vaak zó schadelijk kunnen zijn dat ze een stempel drukken op zijn hele verdere leven. Hoe ernstig de gevolgen voor het kind zullen zijn, hangt af van een aantal zaken: De leeftijd van het kind tijdens de mishandeling. De invloed van kindermishandeling op de emotionele ontwikkeling van het kind is groter naarmate het kind jonger is. De duur van de mishandeling. Een kind dat gedurende zijn hele jeugd regelmatig mishandeld of verwaarloosd wordt, zal daar meer gevolgen van ondervinden dan een kind dat gedurende een bepaalde Pagina 2 van 7

3 periode in zijn jeugd aan een of andere vorm van mishandeling blootstaat. De ernst van de mishandeling. De veerkracht van het kind. Het ene kind is het andere niet. Het ene kind kan meer aan dan het andere. De omgeving van het kind. Een kind dat door zijn ouders wordt mishandeld, maar kan terugvallen op een aardige opa of leerkracht, zal minder geschaad worden door de mishandeling dan een kind dat op niemand kan terugvallen. Gevolgen van kindermishandeling kunnen zijn: Ondermijnd zelfvertrouwen en weinig gevoel van eigenwaarde. Het kind heeft het gevoel dat het niets waard is en nergens voor deugt. Wantrouwen tegenover andere mensen. Door dit wantrouwen is het kind niet in staat om bevredigende relaties met anderen aan te gaan. Het is steeds op zijn hoede. Belemmering van een harmonische ontwikkeling. Een negatief zelfbeeld door de afwijzende houding van de ouders. Lichamelijk letsel, zoals botbreuken, hersenletsel en gehoorbeschadigingen. In sommige gevallen (vooral bij jonge kinderen) zijn de verwondingen zó ernstig dat het kind aan de gevolgen ervan overlijdt of blijvend gehandicapt raakt. Ontwikkelingsachterstand, zoals groeistoornissen of een vertraagde taalontwikkeling. Paragraaf 1.5 Vormen van kindermishandeling Er worden vijf vormen onderscheiden: lichamelijke mishandeling: het toebrengen van verwondingen zoals kneuzingen, snij-, brand- of schaafwonden, botbreuken, hersenletsel. Deze verwondingen kunnen ontstaan door slaan, stompen, schoppen en dergelijke. psychische mishandeling: stelselmatig vernederen, kleineren, pesten, bang maken, het verbieden met anderen (bijv. leeftijdgenootjes) om te gaan, onredelijk hoge eisen stellen, etc. lichamelijke verwaarlozing: aan het kind onthouden wat het voor zijn/haar lichamelijke gezondheid en ontwikkeling nodig heeft, zoals goede voeding, voldoende slaap, benodigde medicijnen, voldoende kleding etc. psychische verwaarlozing: aan het kind onthouden wat het voor zijn geestelijke gezondheid en ontwikkeling nodig heeft: aandacht, respect, veiligheid, warmte, liefde, genegenheid en bevestiging. seksueel misbruik: alle seksuele contacten van kinderen onder de zestien jaar met ouderen of volwassenen, die plaatsvinden tegen de zin van het kind, of waaraan het kind zich niet kan onttrekken. Overigens komen meestal meerdere vormen tegelijk voor. Hoofdstuk 2 De raad van kinderbescherming Paragraaf 2.1 Wat is de taak van de Raad van kinderbescherming? De Raad voor de Kinderbescherming heeft als doelstelling om kinderen te beschermen als hun lichamelijke of geestelijke ontwikkeling gevaar loopt. De Raad komt op voor kinderen die zich in een bedreigende situatie bevinden. De Raad is een instantie die onderzoekt of die bedreiging voor een kind aanwezig is en hoe die kan worden weggenomen. De Raad kan de rechter vragen een kinderbeschermingsmaatregel uit te spreken. Dat gebeurt als vrijwillige hulpverlening niet mogelijk of onvoldoende is. Als vrijwillige hulp wel Pagina 3 van 7

4 voldoende is schakelt de Raad andere instanties in. Medewerkers van de Raad geven die hulp niet zelf. Paragraaf 2.2 Wat doet de Raad van Kinderbescherming? Kinderen hebben recht op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling. De Raad voor de Kinderbescherming is onderdeel van het Ministerie van Justitie en komt op voor kinderen die in de knel zitten. Bij kindermishandeling of verwaarlozing, maar ook bij echtscheiding, adoptie of strafzaken tegen kinderen kan een beroep worden gedaan op de Raad. De Raad is geen hulpverleningsinstantie. Medewerkers van de Raad gaan niet met het gezin aan de slag om problemen op te lossen. Wel zoeken zij uit welke vorm van hulp het beste is voor ouders en kind, en zorgen ervoor dat die hulp op gang komt. De Raad wil de rechten zoals beschreven in Verdrag van de rechten van het Kind waarborgen. Het kind komt hierbij altijd op de eerste plaats. Hoofdstuk 3 Seksueel misbruik van kinderen Paragraaf 3.1 Wat is seksueel misbruik van kinderen? Onder seksueel misbruik van kinderen verstaan we seksuele contacten van (jong) volwassenen met kinderen jonger dan zestien jaar, die plaatsvinden tegen de zin van het kind of zonder dat het kind deze contacten kan weigeren. Daders zetten het kind emotioneel onder druk, dwingen het of weten door hun overwicht te bereiken dat het zich niet aan de seksuele toenaderingen kan onttrekken. In Nederland is seksueel contact met een kind beneden de twaalf jaar zonder meer strafbaar. Ook contact met een jongere tussen de twaalf en zestien jaar is strafbaar maar de politie komt volgens het geldende recht alleen in actie als aangifte wordt gedaan en een klacht wordt ingediend door de jongere, de ouders of de Raad voor de Kinderbescherming. Het is immers niet de bedoeling dat een jongen van zeventien die met zijn vriendinnetje van vijftien naar bed gaat, wordt vervolgd. In het belang van de bestrijding van seksueel misbruik is wetgeving in voorbereiding, waarbij zonder klacht tot vervolging kan worden overgegaan. De minderjarige krijgt dan de gelegenheid zijn mening te geven. Ook strafbaar is de volwassene die seksueel contact heeft met een minderjarige (beneden de achttien jaar) die afhankelijk van hem is: een vader met een dochter of een leraar met een leerling. Paragraaf 3.2 Wat zijn de gevolgen van seksueel misbruik voor kinderen? De gevolgen op korte termijn variëren in ernst en kunnen geestelijk of lichamelijk van aard zijn: 1. Kinderen die 'licht' misbruik hebben meegemaakt vertonen vaak geen symptomen. Datzelfde geldt voor kinderen die ernstiger zijn misbruikt maar de veerkracht hebben om zich te herstellen of die door ouders of de niet-misbruikende ouder goed worden opgevangen. Van alle kinderen met misbruikervaring vertoonde volgens verschillende onderzoeken tussen de 21 en 49 procent geen opmerkelijk gedrag in de periode kort na het bekend worden van het misbruik. Maar bij sommigen van hen steken nadelige gevolgen pas vele jaren later de kop op. 2. Kinderen die een 'matige' misbruikervaring hebben opgedaan, zijn vaak in meer of mindere mate van slag. Hun basisgevoel van veiligheid is aangetast. Zij zijn bang voor situaties die lijken op de misbruiksituaties. Bijvoorbeeld, het kind wil niet aangeraakt worden of durft zich tijdens de gymles niet te verkleden. Deze kinderen zijn somber en ontwikkelen zich sociaal gezien langzamer dan normaal. 3. Kinderen die 'ernstig' zijn misbruikt, hebben vaak lichamelijke klachten en letsels en vertonen soms seksueel gedrag dat niet past bij hun leeftijd. Jongens worden vaak brutaal, agressief of overactief. Meisjes daarentegen worden bang, klappen dicht, raken depressief en apathisch en hebben in niemand Pagina 4 van 7

5 meer vertrouwen, ook niet in zichzelf. Ze vinden zichzelf slecht, vies en voelen zich schuldig. 4. Kinderen die 'zeer ernstig' zijn misbruikt, hebben naast bovengenoemde gevolgen ook vaak last van een psychisch trauma. Het waren voor hen immers heel bedreigende ervaringen. Zij hebben nachtmerries, slaapproblemen, paniekaanvallen, problemen met lichaamsbeleving, geheugen- en persoonlijkheidsproblemen. Veel symptomen zijn niet alleen het gevolg van de seksuele contacten, maar hebben ook te maken met andere problemen die het kind belasten: de druk tot geheimhouding die door de dader werd afgedwongen en het gevoel van medeplichtigheid dat het kind werd opgedrongen. Bij seksueel misbruik binnen het gezin zijn er extra nadelige gevolgen als het kind of de jongere misbruikt wordt door de vader en als er sprake is van langdurige en ernstig verstoorde relaties in het gezin, lichamelijke mishandeling, emotionele verwaarlozing door de ouders of een crisis die in het gezin ontstaat nadat het misbruik is uitgekomen. De gevolgen zijn ook ernstiger als: het slachtoffer een meisje is de contacten op jongere leeftijd (jonger dan twaalf jaar) hebben plaatsgevonden het kind zich moeilijk kon onttrekken aan de seksuele contacten de pleger een familielid was in plaats van een vreemde - de seksuele contacten vaak plaatsvonden het misbruik lang aanhield dwang, chantage of geweld werd gebruikt bij het misbruik sprake was van penetratie de ouder(s) het kind onvoldoende hebben gesteund toen het misbruik bekend werd. Bij de helft tot tweederde van alle kinderen verminderen de symptomen aanzienlijk in het eerste anderhalf jaar na het stoppen van het misbruik. Bij 10 tot 24 procent nemen de symptomen echter toe in die periode. De Raad van kinderbescherming De Raad voor de Kinderbescherming komt op voor kinderen die zich in een bedreigende situatie bevinden. De Raad doet dit als overheidsorganisatie pas als andere pogingen niet zijn geslaagd. Indien nodig vraagt de Raad aan de rechter om de bescherming van het kind te waarborgen. De Raad stelt zich open op en werkt deskundig, zorgvuldig en snel. De Raad beschermt kinderen Incest Defenitie incest Een definitie beschrijft incest als: "... het seksueel misbruik van een kind door een verwante of andere persoon in een positie van vertrouwen en verantwoordelijkheid over het kind. Het is een schending van het kind op de plaats waar het zijn/haar thuis heeft (letterlijk) of waar het zich thuis voelt (figuurlijk). Een kind dat door een vreemde gemolesteerd wordt, kan naar huis lopen voor hulp en veiligheid. Een slachtoffer van incest kan dat niet." Andere definities vernoemen ook volgende karakteristieken: Seksueel contact tussen familie-leden die geen echtgenoten zijn; Oraal genitaal contact, genitaal of anale penetratie, aanraking van de geslachtsdelen, genitale aanrakingen door het slachtoffer door de dader, gelijke welke aanraking van intieme lichaamsdelen, seksueel kussen en knuffelen; Het seksueel staren naar een slachtoffer door de dader, het "per ongeluk" of verhuld aanraken van het lichaam van het slachtoffer door de dader, gesproken uitnodiging om deel te nemen aan seksuele activiteit, spotten met lichaamsdelen, pornografische fotografie, voorlezen van nadrukkelijk seksueel Pagina 5 van 7

6 materiaal aan kinderen, en blootstelling aan ongepaste seksuele activiteiten (Caruso, 1987). Hulp aan incestslachtoffers Incestslachtoffers kunnen hulp hebben aan boeken, zelfhulpgroepen en therapeutische programma's. Veel overlevenden van incest zijn een zelfhulp- of ondersteuningsgroep gestart. In die groepen kunnen ze praten met andere incestoverlevenden over wat ze meemaakten als slachtoffer. Ze vinden er ook rolmodellen van anderen die incest overleefd hebben. Naast het geloven van, luisteren naar en het helpen van incestslachtoffers in hun genezingsproces, moeten we tegelijk zoeken naar manieren om te voorkomen dat toekomstige generaties misbruik moeten overleven en de cirkel te doorbreken van misbruik in hun eigen familie en relaties. Krantenartikel Moeder moet boeten voor incest stiefvader de Volkskrant, Binnenland, 18 oktober 2001 Van onze verslaggeefster Ellen de Visser Een moeder die onvoldoende voorzorgsmaatregelen neemt om haar kind te beschermen tegen incest veroorzaakt meer leed dan de misbruiker zelf. Tot die opmerkelijke conclusie komt de rechtbank van Middelburg in de zaak van een vrouw die jarenlang werd misbruikt door haar stiefvader, terwijl haar moeder ervan wist. De moeder moet van de rechter meer schadevergoeding betalen dan de stiefvader omdat zij nalatig is geweest in haar ouderlijke zorgplicht. Het is de eerste keer dat in Nederland een moeder is veroordeeld tot het betalen van smartengeld aan haar eigen kind, zegt M. Decoz, de advocaat van het slachtoffer. Decoz, gespecialiseerd in zedenzaken, verwacht dat de uitspraak, die dateert van november vorig jaar, een precedentwerking zal hebben. Er zijn volgens haar meer incestslachtoffers van wie de moeder op de hoogte is geweest van het misbruik. Zij kunnen met de uitspraak van de Zeeuwse rechtbank in de hand haar daarvoor aansprakelijk proberen te stellen. Probleem daarbij, erkent ze, is dat lastig valt aan te tonen dat de moeder van het misbruik wist: 'Het weten zit alleen in haar hoofd.' Soms blijkt uit feiten of omstandigheden dat de moeder op de hoogte was of durven familieleden of vriendinnen te getuigen. Dan pas bestaat kans op een veroordeling. In de zaak van de Zeeuwse vrouw legden twee broers van het slachtoffer belastende verklaringen af over hun moeder. Zij heeft volgens hen voldoende gehoord en gezien van het jarenlange misbruik. Hun stiefvader werd daarvoor eind 1999 veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf. Volgens de moeder kwam zij er pas na drie jaar achter dat haar dochter werd misbruikt en heeft ze maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. Zo zou ze haar dochter en haar partner in de gaten hebben gehouden en haar hebben verboden op de ouderlijke slaapkamer te komen. Desondanks ging het misbruik nog drie jaar door. Daarna werd de dochter in een pleeggezin geplaatst. De moeder verwijt haar dat ze het misbruik aan haar eigen houding te danken heeft en bagatelliseert de gevolgen. Toen de moeder ervoor koos te blijven samenwonen met haar partner, had haar toezicht zo strikt moeten zijn dat misbruik niet meer mogelijk was, meent de rechtbank. De rechter oordeelt dat de moeder de belangen van haar kind onvoldoende heeft behartigd en daarmee de psychische schade die door het misbruik is aangebracht 'aanzienlijk heeft vergroot'. Daarom moet zij vijftienduizend gulden betalen en de stiefvader tienduizend. Pagina 6 van 7

7 Advocate Decoz is bezig met een tweede claim voor de materiële schade. Zo heeft het slachtoffer vanwege psychische problemen een veel lagere schoolopleiding gevolgd dan ze had aangekund. Ook dat, zegt Decoz, zal de moeder grotendeels moeten betalen. Jurist K. Lünnemann van het Verwey-Jonker Instituut noemt het 'zorgelijk' dat de moeder volgens de rechtbank een groter aandeel heeft gehad in de schade. De bron van het kwaad, zegt ze, ligt immers bij de stiefvader. Lünnemann vraagt zich af of je van een moeder mag eisen dat ze bij haar partner weggaat als dat de enige manier is om het misbruik te stoppen. 'Wat zijn dan de gevolgen? Ontstaan daardoor financiële problemen die hun weerslag hebben op de dochter? Gaat de moeder haar verwijten maken? Moet de moeder haar eigen belang geheel opzij zetten voor dat van haar kind? Een heel lastig dilemma.' Advocaat Decoz vindt dat de moeder onomwonden voor haar kind had moeten kiezen: 'Ze had ook kunnen gaan latten met haar partner.' Dat haar moeder die keuze niet heeft gemaakt, zegt ze, veroorzaakt bij de dochter de meeste pijn. Copyright: de Volkskrant Conclusie: Als ouders hum kinderen mishandelen, doen ze dit meestal niet zomaar. Meestal hebben de ouders zelf problemen. Dat kunnen hun eigen problemen zijn, maar soms hebben ze ook problemen met hun kinderen. Ze zijn zo erg in de war geraakt met hun problemen, dat ze geen kant meer op kunnen. Ze denken dat ze hun problemen zelf moeten oplossen. En daarom voelen ze zich kwaad. Ze reageren hun woede af op hun kinderen en dan gaan ze afsnauwen, schoppen en slaan. De ouders kunnen zelf ook een nare jeugd hebben gehad. Misschien kwamen ze als kind veel liefde en aandacht tekort. Vaak hebben ze niet geleerd hoe je prettig met elkaar om kunt gaan. Ze hebben iet ontdekt wat houden van betekent. Ze willen het vaak wel anders doen met hun eigen kinderen, maar ze weten niet hoe dat moet. Gelukkig zijn er ook ouders die ondanks hum eigen nare jeugd wel heel liefdevol met hun kinderen omgaan. Ouders kunnen veel ruzie met elkaar hebben. Dat kan veel onrust in het gezin geven. Er kunnen problemen zijn met geld of met werk. Soms zijn er moeilijkheden met de buren of met de familie. Ouders kunnen daar heel gespannen, heel zenuwachtig van worden. Dan kan het gebeuren dat ze die spanningen afreageren dor heel lelijk tegen hun kinderen te doen. Zo worden die kinderen het slachtoffer van moeilijkheden. Pagina 7 van 7