Studiedag Brand Prebes

Transcriptie

1 Studiedag Brand Prebes Bruno Van den Broeck Brandweerzone Vlaams-Brabant West

2 Inhoud Projectfase 1. Vaststellingen van de raad 2. Conclusies van de raad 3. Wetgeving inzake brandpreventie in België verspreiding/uitbreiding van brand 2

3 1. Vaststellingen van de raad Onvoldoende rekening gehouden met adviezen van onafhankelijke en gespecialiseerde instanties Wetgeving inzake brandpreventie niet gerespecteerd Onvoldoende aandacht voor de eigenschappen van de gebruikte bouwmaterialen 3

4 2. Conclusies van de raad Te weinig aandacht voor: - de specificiteit van de site - de adviezen van externe instanties - de brandveiligheid - voor de bestaande regels Er werden geen specifieke eisen gesteld bij de aanvang van de bouw van de nieuwe vleugels Geen lessen geleerd uit het verleden Toch werd een bouwvergunning afgeleverd 4

5 2. Conclusies van de raad Vragen inzake het project: Waarom werd een bouwvergunning afgeleverd? Waarom werden rapporten en aanbevelingen niet gevolgd? 5

6 2. Conclusies van de raad Finaal standpunt omtrent het project: Gebouw was onvoldoende brandveilig! 6

7 3. Wetgeving brandpreventie in België Federale wetgeving KB 7/7/1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de gebouwen moeten voldoen - Technische specificaties van toepassing op Op te richten gebouwen Uitbreiding van bestaande gebouwen - Ongeacht de bestemming van het gebouw Uitzonderingen: Industriële gebouwen Richtlijnen parkeergebouwen 7

8 3. Wetgeving brandpreventie in België Federale wetgeving KB 7/7/ basisnormen Op basis van doelstellingen: - het ontstaan, de uitbreiding en de voortplanting van brand voorkomen; - de veiligheid van de aanwezige personen verzekeren; - de tussenkomst van de brandweer vergemakkelijken Prescriptief!! 8

9 3. Wetgeving brandpreventie in België Federale wetgeving KB 7/7/ basisnormen Wel verschillende criteria op basis van: - Bezetting: Publiek toegankelijk => aantal gebruikers = S/3 Niet voor publiek toegankelijk => aantal gebruikers = S/10 - Risico verbonden aan de bezetting: - Hoogte: 9

10 3. Wetgeving brandpreventie in België Federale wetgeving KB 7/7/ basisnormen Wel verschillen op basis van: - Bezetting: - Risico verbonden aan de bezetting: Type 1 = niet zelfredzame bezetters Type 2 = zelfredzame en slapende bezetters Type 3 = zelfredzame en wakende bezetters - Hoogte: 10

11 3. Wetgeving brandpreventie in België Federale wetgeving KB 7/7/ basisnormen Wel verschillen op basis van: - Bezetting: - Risico verbonden aan de bezetting: - Hoogte: Lage gebouwen <10m Middelhoge gebouwen 10m en 25m Hoge gebouwen >25m 11

12 3. Wetgeving brandpreventie in België Federale wetgeving ARAB - In het bijzonder artikel 52 Prescriptief! Voor arbeidsplaatsen in gebouwen 12

13 3. Wetgeving brandpreventie in België Federale wetgeving Codex over het welzijn op het werk - Boek III Arbeidsplaatsen Titel 3. Brandpreventie op de arbeidsplaatsen Op basis van een risicoanalyse Voor arbeidsplaatsen in gebouwen 13

14 3. Wetgeving brandpreventie in België Specifieke wetgeving Federaal - Ziekenhuizen KB 6/11/1979 tot vaststelling van de normen inzake beveiliging tegen brand en paniek waaraan ziekenhuizen moeten voldoen 14

15 3. Wetgeving brandpreventie in België Specifieke wetgeving Regionaal Vlaamse regering - Specifieke brandveiligheidsnormen waaraan het toeristische logies moet voldoen - Specifieke brandveiligheidsnormen voor ouderenvoorzieningen en centra voor herstelverblijf - Specifieke brandveiligheidsvoorschriften voor groepsopvang - VLAREM 15

16 3. Wetgeving brandpreventie in België Specifieke wetgeving Gemeentelijke politiereglementen - Horeca - Dancings - PTI (publiek toegankelijke inrichtingen) - Evenementen (tenten, tijdelijke inrichting ) - Markten, jaarmarkten - Studentenhuisvesting - 16

17 3. Wetgeving brandpreventie in België Specifieke wetgeving Normen Belgische en Europeese - Is bindend indien opgenomen in wetgeving 17

18 3. Wetgeving brandpreventie in België 18

19 Inhoud Projectfase 1. Vaststellingen van de raad 2. Conclusies van de raad 3. Wetgeving inzake brandpreventie in België verspreiding/uitbreiding van brand 19

20 verspreiding/uitbreiding van brand Doelstellingen van de brandpreventie - het ontstaan, de uitbreiding en de voortplanting van brand voorkomen; - de veiligheid van de aanwezige personen verzekeren; - de tussenkomst van de brandweer vergemakkelijken 20

21 verspreiding/uitbreiding van brand Verloop van een brand - Ontstaan - Verspreiding langsheen het oppervlak - Vlamoverslag = zeer snelle verspreiding in de ruimte - Stationaire fase = volledig ontwikkelde brand => Kans op uitbreiding - Afname = uitdooffase 21

22 verspreiding/uitbreiding van brand Verloop van een brand 22

23 uitbreiding van brand Verloop van een brand Detectie 23

24 uitbreiding van brand Verloop van een brand Detectie Reactie bij brand RWA Sprinkler 24

25 uitbreiding van brand Verloop van een brand Detectie Reactie bij brand RWA Sprinkler Brandweerstand 25

26 verspreiding/uitbreiding van brand Opdeling van de preventiemaatregelen - Passieve En - Actieve 26

27 verspreiding/uitbreiding van brand Aard van de preventiemaatregelen - Passieve = Ontwerp en constructie En - Actieve 27

28 verspreiding/uitbreiding van brand Aard van de preventiemaatregelen - Passieve = Ontwerp en constructie En - Actieve = Uitrusting van het gebouw 28

29 verspreiding/uitbreiding van brand Ontwerp en constructie van een gebouw - 1 pijler van de passieve preventie Ontwikkeling van brand vertragen Snelle verspreiding verhinderen 29

30 verspreiding/uitbreiding van brand Ontwerp en constructie van een gebouw - 1 pijler van de passieve preventie Ontwikkeling van brand vertragen Snelle verspreiding verhinderen = Reactie bij brand van de materialen 30

31 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - De reactie bij brand van een bouwproduct is het geheel van eigenschappen die een invloed hebben op het ontstaan en de verspreiding van een brand Eigenschappen van bouwmaterialen: Invloed op ontstaan en ontwikkeling Voeding voor het vuur Bijdrage aan een brand 31

32 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - Classificatie Belgische klassering A0, A1, A2, A3 of A4 32

33 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - Classificatie Europese klassering A1, A2, B, C, D, E en F 33

34 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - Europese klassering - Rookontwikkeling 34

35 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - Europese klassering - Rookontwikkeling 35

36 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - Europese klassering - Druppelvorming 36

37 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - Europese klassering - Druppelvorming 37

38 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand basisnormen bijlage 5/1 - Bijzondere lokalen HG MG LG Verticale wanden A2-s3, d2 A2-s3, d2 A2-s3, d2 Technische lokalen, parkings, machinezalen, technische kokers Liftcabines Plafonds en valse plafonds A2-s3, d0** A2-s3, d0** A2-s3, d0** Vloeren A2 Fl -s2 A2 Fl -s2 A2 Fl -s2 Thermische isolatie van leidingen* C L -s3, d2 C-s3, d2*** C L -s3, d2 C-s3, d2*** C L -s3, d2 C-s3, d2*** Verticale wanden C-s2, d2 C-s2, d2 E-d2 Plafonds C-s2, d2 C-s2, d2 E-d2 Vloeren C Fl -s2 C Fl -s2 E Fl Keukens Verticale wanden, Plafonds Vloeren A2-s3, d2 A2-s3, d0 B Fl -s2 A2-s3, d2 A2-s3, d0 B Fl -s2 A2-s3, d2 A2-s3, d0 B Fl -s2 Thermische isolatie van leidingen* C L -s3, d2 C-s3, d2*** C L -s3, d2 C-s3, d2*** C L -s3, d2 C-s3, d2*** * behalve luchtkanalen ** d2 in lokalen 30 m 2 *** voor leidingen > 300 mm 38

39 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand- Karakteristieken van de eindgebruiker - Type 1 - Type 2 - Type 3 39

40 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand- Karakteristieken van de - Lokalen gemeenschappelijk gebruik eindgebruiker 40

41 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - 41

42 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand- Karakteristieken van de - Evacuatiewegen eindgebruiker 42

43 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand Bijzondere categorie - Isolatiematerialen 43

44 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand Bijzondere categorie - Isolatiematerialen 44

45 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand Bijzondere categorie - Gevelbekleding 45

46 verspreiding/uitbreiding van brand Reactie bij brand - 46

47 uitbreiding van brand Verspreiding van brand te vertragen - Reactie bij brand van de bouwmaterialen Uitbreiding van brand beperken - Compartimentering 47

48 verspreiding/uitbreiding van brand Ontwerp en constructie van een gebouw - 1 pijler van de passieve preventie Snelle verspreiding verhinderen = Reactie bij brand van de materialen - 2 pijler van de passieve preventie Snelle uitbreiding vermijden Stabiliteit van het gebouw waarborgen = Compartimentering = Brandweerstand van bouwelementen 48

49 uitbreiding van brand Compartimentering Wat? Opsplitsen in brandcompartimenten Brandcompartiment = een volume binnen het gebouw waar een brand gedurende een bepaalde tijd: - Niet uit kan of - Niet in kan 49

50 uitbreiding van brand Compartimentering Waarom? Beperken van oppervlakte/volume - Beheersbaarheid van brand Functie van het gebouw Functie van de brandlast Bereikbaarheid voor brandweer 50

51 uitbreiding van brand Compartimentering Hoe? Afbakenen met compartimentswanden - Compartimentswand = Bouwelement met een bepaalde brandweerstand 51

52 uitbreiding van brand Brandweerstand Tijd gedurende dewelke een bouwelement voldoet aan 1 of meerdere criteria: - Stabiliteit R - Vlamdichtheid E - Thermische isolatie I Aanduidingen REI60 EI30 R120 52

53 uitbreiding van brand Belang van compartimentswanden 53

54 uitbreiding van brand Brandweerstand < > Correcte uitvoering Principe van de zwakste schakel!!! Conformiteit met het proefverslag 54

55 uitbreiding van brand Brandweerstand van metselwerkwanden 9cm => REI60 14cm => REI120 55

56 uitbreiding van brand Goede uitvoering??? 56

57 uitbreiding van brand Functie bleef gewaarborgd 57

58 uitbreiding van brand Aandacht voor functionele openingen/doorgangen Branddeuren - EI ISIB gecertificeerd installateur 58

59 uitbreiding van brand Leidingkokers 59

60 uitbreiding van brand Doorvoeringen van leidingen 60

61 uitbreiding van brand Doorvoeringen van leidingen 61

62 uitbreiding van brand Plaatselijke verzwakkingen 62

63 Om af te sluiten Projectfase 1. Vaststellingen van de raad 2. Conclusies van de raad 3. Wetgeving inzake brandpreventie in België verspreiding/uitbreiding van brand Wetgeving respecteren en uitvoering controleren kan het verschil maken tussen leven en dood 63

64 Dank u voor uw aandacht 64

65 SCHIPHOL- Oost Het incident 1

66 In de nacht van 26 op 27 oktober 2005 brand uit in cel 11 van vleugel K van het cellencomplex te Schiphol- Oost. Als gevolg van deze brand kwamen elf celbewoners om het leven en raakten vijftien personen (bewaarders en celbewoners) gewond. De Onderzoeksraadvoor Veiligheid heeft een onderzoek ingesteld waarin de volgende vragen centraal staan: - Waarom zijn bij de brand elf celbewoners om het leven gekomen? - Hoe is de opvang en nazorg van de overige betrokkenen verlopen? Onze taak ligt enigszins anders: wat kunnen WIJ er uit leren? 2

67 Tegen middernacht waren alle 298 celbewoners van het cellencomplex Schiphol-Oost in hun cel. In de K- vleugel, bevonden zich in de meeste cellen twee celbewoners. In cel 11 zat die avond één bewoner. Om uur detecteerde de brandmeldinstallatie van het cellencomplex een brand in vleugel K. Bijna tegelijkertijd was zichtbaar dat rook door de kieren van de deur van cel kwam. 3

68 Bewoners van het cellencomplex zitten opgesloten. Zij zijn voor wat betreft de bescherming tegen (de gevolgen van) brand dus afhankelijk van de eigenschappen van het gebouw, van de handelingen van de bewaarders van de hulpmiddelen die hen ten dienste staan om bij brand een veilig onderkomen te bereiken. Het is vanuit detentieoogpunt niet de bedoeling dat de celbewoners bij een brand(melding) het complex zelfstandig verlaten. De functionele eisen die worden gesteld aan het cellencomplex en de gebruiksorganisatie moeten zodanig zijn, dat celbewoners ingesloten blijven als zij worden verplaatst naar een andere locatie binnen het complex. Haaks hierop staat de noodzaak om eventuele toetreding van hulpverleners zoals de brandweer mogelijk te maken. 4

69 In totaal zijn in het cellencomplex Schiphol-Oost ongeveer honderdveertig bewaarders werkzaam. Ongeveer honderd van deze honderveertig bewaarders worden betrokken uit de zogenoemde DJI-pool die bestaat uit werknemers die flexibel inzetbaar zijn op verschillende locaties-gevangenissen. De overige veertig bewaarders worden aangetrokken en ingezet via het externe beveiligingsbedrijf Securicor. Naast medewerkers die de DJI inzet in het cellencomplex Schiphol-Oost, zijn ook medewerkers van de Koninklijke Marechausse werkzaam in het cellencomplex. In de nacht van de brand van 26 op 27 oktober 2005 waren in totaal zestien personen werkzaam op het cellencomplex Schiphol-Oost: zeven bewaarders uit de DJI-pool, twee medewerkers van Securicor, zes medewerkers van de KMar en één medewerker van de medische dienst van het complex. 5

70 De teamposten in de vleugels J en K zijn uit het oogpunt van efficiency s nachts onbemand. 6

71 Als een brandmelder van de brandmeldinstallatie in het cellencomplex een alarm geeft, komt de melding daarvan gelijktijdig terecht op de teampost in de betreffende vleugel ( die dus hier onbemand is) en op de centrale post van de Marechaussé ( Kmar). Tijdens de nachtdienst dient een alarmmelding die in de vleugels J en K binnenkomt direct te worden waargenomen op de centrale post van de KMar. De medewerkers van de KMar horen dan een akoestisch signaal en zien op de display dat er sprake is van een brandmelding, waarbij tevens de locatie in het cellencomplex wordt weergegeven. De medewerkers van de KMar dienen vervolgens de wachtcommandant van de dienst justitie (DJI ) te alarmeren. De brandmelding wordt bij binnenkomst op de centrale post KMar tevens direct automatisch doorgezet naar de centrale post DJI. De centrale post KMar heeft de taak de brandweer te alarmeren als sprake is van brand in vleugel B. De centrale post DJI is belast met deze taak als er sprake is van brand in alle andere vleugels van het cellencomplex Schiphol-Oost. 7

72 Op het moment dat de brandmeldinstallatie van het cellencomplex om uur brand detecteerde, ging op de centrale post KMar een brandalarm af. De centralist accepteerde het alarm na twaalf seconden. De installatie gaf aan dat de melding afkomstig was van de K- vleugel. De brandmelding werd bij binnenkomst op de centrale post Kmar automatisch doorgemeld aan de centrale post DJI. Daar verscheen op de display de code Deze code correspondeerde met de K- vleugel, maar op het op de centrale post DJI aanwezige lijstje met uitleg van de codes stond vermeld dat 5000-codes meestal uit de D- vleugel afkomstig zijn. 8

73 De code 5002 had evenwel betrekking op de K- vleugel. De de twee bewaarders die op dat moment de centrale post DJI bemanden, dachten dat het alarm afkomstig was uit de D- vleugel. Zodra de brandmelding was binnengekomen, brachten bewaarders zowel vanuit de centrale post KMar als DJI de interne alarmering op gang. Bewaarders op de centrale post DJI, die in de veronderstelling waren dat de brandmelding afkomstig was van de D-vleugel, benaderden via de portofoon de daar aanwezige bewaarder. Deze meldde dat in de D-vleugel geen sprake was van brand. De wachtcommandant van DJI belde om uur met de centrale post DJI, zei dat het loos alarm was. 9

74 Eén andere bewaker die er vanuit ging dat de melding wel afkomstig was van de K- vleugel ontdekte dat er brand was en startte het vervolgproces op. Vanuit cel 11, de brandcel, was melding door de celbezoeker gemaakt om te komen kijken. Bij het openen van deur komt er een hoeveelheid rook vrij en valt de celbewoner naar buiten. De deur wordt niet gesloten en de rook verspreidt zich door de gang. Doordat celbewoners vanaf de tegengestelde richting van de brand worden bevrijd, lukt het niet meer om de laatste celdeuren te openen. De rookontwikkeling is te hier te groot. In totaal worden er 21 van de 26 celdeuren geopend en hebben 32 celbewoners hun cellen kunnen verlaten. Elf celbewoners komen bij deze brand om het leven en vijftien bewaarders en celbewoners raken hierbij gewond. 10

75 De centralist van de KMar, die de melding wél interpreteerde als afkomstig van de K- vleugel, accepteerde de brandmelding twaalf seconden na ontvangst ( uur). Hiermee startte hij een wachttijd van drie minuten alvorens de melding automatisch zou worden doorgegeven aan het regiecentrum Schiphol. Deze drie minuten vertraging waren ingebouwd in het systeem, opdat het personeel van het cellencomplex in het geval van een brandmelding kon nagaan of werkelijk sprake was van brand. 11

76 Redding celbewoners K- vleugel Twee bewaarders begonnen drie minuten na het automatisch brandalarm en een kleine minuut na het redden van de bewoner uit cel 11, de andere cellen in de K- vleugel te openen. De bewaarders openden elk aan een andere zijde van de vleugel de celdeuren en startten vooraan in de gang van de vleugel. In totaal hebben zij hiermee 31 gedetineerden uit hun cellen bevrijd. 12

77 Inmiddels rende de wachtcommandant buiten de vleugels J en K om in de richting van de kopse gevel van vleugel K. Hij legde contact met een van de centrale posten. De wachtcommandant belde drie minuten na de brandmelding naar het regiecentrum Schiphol en meldde: Spoed Schiphol-Oost Een halve minuut na dit telefoontje had de wachtcommandant nogmaals contact met het regiecentrum en deelde hij mee dat er brand was op het cellencomplex Schiphol-Oost. 13

78 Aangekomen bij de K- vleugel, kon de wachtcommandant door de ramen naar binnen kijken. De wachtcommandant opende van buitenaf met zijn sleutel de nooddeur van de K vleugel. Hij hoorde celbewoners schreeuwen en zag twee bewaarders deuren van cellen openen. Tegelijkertijd zag hij delen van het plafond brandend naar beneden komen. Als gevolg van het openen van de nooddeur traden rook en korte tijd later vlammen door de deuropening naar buiten. Door de uitslaande brand was de directe toegang tot vleugel K via de nooddeur versperd. 14

79 Tijdens het openen van de celdeuren schreeuwden de bewaarders brand en fire en stuurden zij de celbewoners in de richting van de J-vleugel. Ongeveer een minuut nadat de twee waren begonnen met hun reddingsactie, zagen zij vlammen uit de deuropening van cel 11 naar buiten treden. Na dit moment begon de toenemende rook en hitte de bewaarders parten te spelen. Ademhalen werd moeilijker, het zicht werd slechter; zij konden de uitgang van de vleugel niet meer zien. De rookgolf die uit cel 11 kwam en zich onder het plafond voortbewoog, had inmiddels het begin van de gang bereikt. Vervolgens roteerde de rook waarna de golf in de richting van beide bewaarders voortbewoog. Ter hoogte van cel 8 en 15, niet meer dan acht meter verwijderd van de brandende cel 11, trokken beide bewaarders zich noodgedwongen terug uit de K- vleugel. De cellen 9 en 10 aan de linkerzijde van de vleugel en de cellen 12, 13 en14 aan de rechterzijde van de vleugel, bleven ongeopend. 15

80 De groepscommandant van de KMar was inmiddels naar vleugel K gerend en zag dat de toegangsdeur tussen de gang en vleugel K open stond. De groepscommandant trad de vleugel naar schatting een meter binnen, maar de rook was zo hevig en het zicht zo slecht, dat het onmogelijk was te helpen met evacueren. Een van de KMar-medewerkers riep de groepscommandant terug. Hij achtte het vanaf dat moment te gevaarlijk om de K- vleugel te betreden en besloot iedereen die de vleugel nog wilde binnengaan, weg te sturen. 16

81 Op hun vlucht vanuit de K- vleugel naar de hal tussen de vleugels J en K, ontnam de rook de twee bewaarders volledig het zicht. Op de tast vonden zij hun weg naar de toegangsdeur. De laatst bevrijde celbewoners ondervonden hetzelfde probleem. Het aanwezige personeel in de hal tussen de J en K- vleugel spoorde de bevrijde celbewoners aan om in hun richting te lopen en deed ook nog pogingen om de K- vleugel met een blusslang te betreden. Deze pogingen moesten vanwege de rook worden opgegeven. Eén bewaarder die bewoners had bevrijd, vertelde aan collega s in de gang dat er nog mensen vastzaten in de cellen. 17

82 Branddetectieinstallaties dienen conform de norm S &2 de plannen as built, en logboek ter beschikking hebben. Sinds versie 2015 van deze norm is de risico-analyse verplicht. Overleg rond waarschuwing-alarm en doormelding maken hiervan deel uit. De beste installatie zonder een geöliede en geoefende procedure is waardeloos. 18

83 Nadat de groepscommandant vleugel K had verlaten, vond waarschijnlijk een explosieve ontbranding plaats van de samengepakte rookgassen in de gang. Er vormde zich een steekvlam die vanaf de omgeving van cel 11 over de gehele lengte van de gang tot aan de toegangsdeur reikte. 19

84 Opleiding brandbestrijdingsdienst is meer dan vrijblijvend blustoestellen gebruiken. 20

85 Een intern noodplan moet gekend en geoefend zijn. 21