Samenvatting Aardrijkskunde Globalisering

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Globalisering Samenvatting door een scholier 1921 woorden 13 januari ,1 64 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1: globalisering vanuit drie dimensies Selectieproces = de keuze die bedrijven maken bij globalisering, bij het zoeken naar de juiste locatie in de wereld voor vestiging in hoog ontwikkelde landen of in minder ontwikkelde landen. * heeft te maken met economische en sociaal-culturele dimensie 2: de uitgangssituatie voor Groot-Brittannië en India 2.1 het Britse wereldrijk ontstaat: de periode van kolonisatie Groot-Brittannië * in 18de eeuw basis gelegd * British Empire = het Britse wereldrijk waarvan Groot- Brittannië het moederland is en de Dominions (zoals Australië, Canada), de koloniën (in Azië, Afrika en het Caribisch gebied) en militaire steunpunten te land en te water de verschillende onderdelen. Het is een wereldomvattend koloniaal rijk waar de zon nooit ondergaat. * koloniale rijk bestaat in1914 uit: # Groot- Brittannië = moederland # dominions = blanke koloniën (vb. Canada en Australie) # koloniën = echte koloniën (vb. Maleisië en Singapore) # India = ook kolonie, maar is een rijk binnen rijk # militaire steunpunten te land en te water = (vb. Malta) India * van 1650 tot 1785 handelskolonialisme (handelskolonisatie) vestiging van Europese kooplieden en handelsmaatschappijen (vb. VOC) in gebieden buiten Europa met het doel handel te drijven in winstgevende handelwaar. * 2de keus van de Britten omdat het minder winstgevend is dan Indonesië * na 1785 wordt het een exploitatiekolonialisme (exploitatiekolonie) het gebruiken van een land als wingewest. # Britse overheid wilde hiermee voorkomen dat andere landen hun invloed in India zouden uitbreiden. * tussen India en moederland sprake van centrum-periferiesituatie. Koloniën hadden ieder eigen taak. India is leverancier grondstoffen en agrarische producten. Maar ook afnemer van Britse industrieproducten. * 18de eeuw is de Britse handel met India gericht op katoen goederen. Uit India wordt katoen ingevoerd en als verwerkt product geëxporteerd naar India. * India is koloniale ruimtelijke structuur de ruimtelijke inrichting van koloniale gebieden die bepaald werd door de economische functie. Door de functie van wingewest. 2.2 ieder zijn eigen weg: het proces van dekolonisatie Na 1918 * begint dekolonisatie van Groot-Brittannië. Is begin uiteenvallen Britse wereldrijk. * blanke koloniën # zijn vestigingskoloniën (koloniën waar mensen uit het moederland, Groot-Brittannië, heen zijn getrokken om een nieuw bestaan op te bouwen) # heten nu dominions en zijn staatkundig onafhankelijk de blanke koloniën zoals Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, de Unie van Zuid-Afrika. Het zijn vestigingskoloniën. Dat wil zeggen koloniën waar mensen uit het moederland zijn heengetrokken om een Pagina 1 van 5

2 nieuw bestaan op te bouwen. * Britse wereldrijk wordt Britse gemenebest Het Britse Gemenebest (of Communwealth of Nations) ontstaan (in 1926) als de dominions een autonome (zelfregerend) positie binnen het Britse wereldrijk krijgen en er als het ware een andere soort koloniale rijk ontstaat. # Tussen landen van Britse gemenebest is sprake van soort eenheid onder symbool van de Britse kroon # Ontstaat een systeem van vaste handelsrelaties en afzetmarkten Na 1945 = einde Britse wereldrijk definitief India * vanaf 1850 keert zich deel India af van Britten. Motief is teleurstelling over feit dat Groot- Brittannië nauwelijks iets doet voor India * 1855 is Indian National Congress opgericht om onafhankelijkheid te realiseren. Tussen 1920 en 1930 werd congrespartij brede volksbeweging. Britse bestuur komt steeds meer onder druk te staan. * 1947 augustus: onafhankelijkheid India is feit. * massale volksverhuizing van Indiase moslims naar Pakistan en Pakistaanse hindoes naar India. Moslims bang om gedomineerd te worden door hindoes en hindoes bang om gedomineerd te worden door moslims. Start van India op eigen ontwikkelingsweg: 1. Politiek gebied: 1. parlementaire democratie, met president, regering en volksvertegenwoordiging op basis algemeen kiesrecht 2. federale democratie met centrum en deelstaten. 3. belangrijk: eenheid en nationale identiteit (national building) 2. Sociaal gebied: 1. kastenstelsel (in grondwet verworpen en grondrechten mens vastgelegd, blijft in praktijk voortbestaan) 3. Economisch gebied: 1. landbouw: plantage en zelfvoorziening gericht landbouw (moeten zorgen voor productieverhoging om de snelgroeiende bevolking te voeden) 2. industrie: importvervangende industrialisatie (nationale zware industrie georganiseerd door staatsbedrijven) 3. moderne agrarische en industriële samenleving, te realiseren binnen socialistische planeconomie. 3: Groot-Brittannië en globalisering Officiële naam is United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland Het Verenigd Koninkrijk bestaand uit Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland. 3.1 een land met veel oude industrie krijgt een opfrisbeurt Veranderingen in de industrie 1. Opkomst oude traditionele industrie * ontstond al in 18de eeuw. * Kolenmijnbouw, hoogovens- en ijzer- en staalindustrie (zware industrie), de scheepsbouw en textielindustrie het belangrijkst. Verdiend geld in deze industrie geïnvesteerd. * Ligging hoogovens- en ijzer- en staalindustrie verbonden met ligging steenkoolvelden. Arbeiders gedwongen dicht bij werk te wonen, geen transportmiddelen. Gevolg opeenhoping mensen in stedelijke gebieden. * scheepsbouw en textielindustrie vind je in stedelijk gebieden 2. De afbraak van de oude industrie * vanaf 1950 traditionele industrie minder belangrijk * met een toenemende mondiale concurrentie en met afzetproblemen begint de afbrokkeling. Door de afzetproblemen is er sprake van verplaatsing (uitschuiving). * oude industriegebieden in Groot-Brittannië worden depressed areas genoemd met een hoge werkeloosheid. Herstructurering is noodzakelijk. 3. Herstructurering van oude industriegebieden * vanaf 1980 beseft overheid dat traditionele industriegebieden een nieuw economisch hart moeten krijgen, depressed areas worden ontwikkelingsgebieden met 2 actiepunten voor beleid: 1. ontwikkeling nieuwe infrastructuur 2. revitalisering van de steden in de oude industriegebieden 4. Een filiaaleconomie van multinationals * na 1990 veel investeringen van buitenlandse MNO die in Groot-Brittannië vestiging oprichten * voordelen Groot-Brittannië: gunstige vestigingsvoorwaarden, gunstige belastingssysteem, lagere loonkosten in vergelijking en engelse taal * nadelen Groot-Brittannië: kwetsbaar (vestiging gesloten). Veranderingen in de diensten. * Groot-Brittannië wordt diensteneconomie. Financiële diensten hebben een Pagina 2 van 5

3 belangrijk aandeel. * London = belangrijkste financiële centrum van wereld van banken * aantrekkelijke vestigingsplaats door concentratie van banken en verzekeringsmaatschappijen. Het ontstaat van een tweedeling Afbrokkeling industriële sector + sterke opkomst van diensten tweedeling: 1. noordelijke gebieden: economische zwakke gebieden, dominante afbrokkeling traditionele industrieën. Verlies arbeiders + deel bevolking vertrekt. 2. zuidelijke gebieden: economische sterke gebieden, economische groei, lage werkeloosheid, toestroom gekwalificeerde mensen, opkomst moderne dienstsector 3.2 het ontstaan van een multiculturele samenleving Omvang migratie voor geen beperkingen in aantal migranten. Na flinke beperkingen in aantal migranten Gevolgen migratie 1. Negatieve gevolgen: 1. vaak sprake van achterstelling van culturele minderheden. 2. ruimtelijke segregatie = migranten worden geconcentreerd in vooral stedelijke gebieden. 3. sociale segregatie = woonscheiding tussen Britse bevolking en etnische minderheden. 2. Positieve gevolgen: 1. versterken positie Groot-Brittannië op wereldmarkt door culturele diversiteit en internationale oriëntering. 2. nieuwe culturele groepen halen internationale contacten binnen, leveren dus grote bijdrage economie. 3. verrijking van bestaande cultuur (buitenlandse restaurants en eetgewoonten) 3.3 is Groot-Brittannië wereldmacht mondiale centrumpositie 19de eeuw * Groot-Brittannië was machtigste land ter wereld * politiek gezien had Groot-Brittannië mondiale centrumpositie 20ste eeuw * dominions onafhankelijk * Groot-Brittannië verloor publieke macht, verslechtering economie * op mondiaal niveau speelt Groot-Brittannië wel rol. lid van G-8 (8 belangrijkste industrielanden ) Heroriëntatie Europa heroriëntatie verliep niet vlekkeloos eigen visie van Groot-Brittannië op Europa: 1. gebruiken Britse pond als betaalmiddel 2. samen met Ierland geen Schengenverdrag (vrij verkeer van personen) 3. veel Britten eurosceptisch 4. Groot-Brittannië richt zich meer op Verenigde Staten dan op Europa 4: India en globalisering 4.1 Modernisering van industrie en diensten industrie verandert Ontwikkelingslanden industrialiseren: 1. Importvervangende industrialisatie ( ) vanaf 1950 opbouw 3 soorten economie: 1. zware industrie: mijnbouw, ijzer- staalindustrie en chemische industrie. 2. consumptiegoederenindustrie: industrie opgericht voor productie: kleding textiel, leer, edelstenen, juwelen en voedingsmiddelen. 3. voorlopers van informatietechnologie: omvangrijk onderdeel onderzoek en research gekoppeld. 2. Exportgeoriënteerde industrialisatie (India na 1990) * India omgevormd tot markgerichte en open economie. Indiase identiteit zou gevaar lopen door toenemende contacten met buitenland. * Indiase bedrijven vreesden voor concurrentie op wereldmarkt. Jaren bescherming leidde tot inefficiënte industrie met dure + slechte producten India * volgde zelfde ontwikkelingskoers als NIC * omvangrijke arbeidsmarkt, met lage lonen + opgeleide mensen * overheid geeft bedrijven belastingscontroles * buitenlandse bedrijven vestigen hier productievestigingen * 2 dominante exportgerichte sectoren: 1. textiel- en kledingindustrie: *India is een na grootste textielproducent (produceren katoen domineert, 58% totale weefproductie) * laatste jaren richt industrie zich op natuurlijke stoffen(wol, zijden en linnen) en synthetische vezels (polyster & viscose) India op mondiaal niveau belangrijkste producent steeds meer regionaal knooppunt van verdeling van goederen in mondiaal Pagina 3 van 5

4 textielnetwerk 2. IT-industrie: * 20% buitenlandse investeringen in IT-sector * na 1990 profiteert India van staatsinvesteringen in bedrijven met veel hightech technologie. Startpunt van opbouw IT-industrie * aanwezigheid IT-industrie belangrijk buitenlandse bedrijven, omdat veel natuurwetenschappelijke goed opgeleide mensen beschikbaar zijn (spreken perfect Engels en goedkope arbeidskrachten) * STP(Software Technology Parks)kun je vergelijken met NIC veel faciliteiten voor ondernemers * contact Verenigde Staten en Europa via satelliet Het ontstaan van een tweedeling ontwikkeling industrie en diensten tweedeling oost * vooral ontwikkeld in periode: importvervangende industrialisatie voor 1990 * veel zware industrie (verouderd en in verval) * overheid houdt bedrijven overeind * nationaal georiënteerd west * vooral ontwikkeld in periode: exportgeoriënteerde industrialisatie * ontwikkeling te vergelijken met ontwikkeling NIC * succes in ontwikkeling van industrie en diensten * mondiaal georiënteerd Diensten worden steeds belangrijker dienstensector * 57% bnp, toegenomen belang betekent een structurele verandering in de economie van India. * IT-dienstverlening belangrijk(vooral mondiale diensten) * uitbesteding van diensten is outsourcing (India goede reputatie uitbesteden van diensten in IT-sector * India aantrekkelijk voor outsourcing: 1.aanwezigheid grote groep Engels sprekende goed opgeleide mensen, 2.lage lonen, 3. goedkope satelliet- en internetverbindingen, 4. gunstige geografische ligging, 12 uur tijdsverschil 4.2 traditionele samenleving in verandering omvang migratie 3 migratiestromen: 1. Migratie van platteland naar stad * bevolkingspercentage in steden is laag in vergelijking met andere landen * steden vanaf onafhankelijkheid enorm gegroeid 2. Migratie naar geïndustrialiseerde landen * migratiestroom geïndustrialiseerde landen vooral gericht op Canada, Verenigde Staten en Groot-Brittannië * vooral migranten uit IT-sector * migranten willen permanent vestigen in nieuw land 3. Migratie naar de Golfstaten * golfstaten = vooral de Verenigde Arabische Emiraten, Saudi-Arabië, Oman en Koeweit * door stijgende olieprijzen maakten de golfstaten in de jaren zeventig een enorme groei door en nam de vraag naar buitenlandse krachten toe. * wat verdiend wordt door migranten wordt naar huis gestuurd Veranderingen in het kastenstelsel klassensysteem = standensysteem = geboorte bepaalt tot welke groep je behoort in de samenleving. 1. principe van kastenstelsel 1. standen (de indeling van de Indiase samenleving in vier sociale groepen (varnas) met een aflopende volgorde van reinheid en rang. De geboorte bepaalt tot welke groep je behoort en wat je plaats is in de samenleving.) 2. de onaanraakbaren, paria s mogen geen andere stand aan raken * Kaste = de onderverdeling van de standen in subsecties of geboortegroepen (jati). Kaste betekent een groep mensen met hetzelfde beroep 2. Globalisering bevordert ontstaan middenklasse * industrialisering heeft verstedelijking in gang gebracht. Lagere en hogere kasten trokken naar stad voor betere banen * na 1990 als globalisering op gang komt, worden veranderingen groter ontstaat sterke middenklasse. Veranderingen passen niet in kastenstelsel verschillende godsdiensten, beroepen en opleidingsniveaus niet meer gekoppeld aan kasten 4.3 hoe sterk is India? India * economisch is het geen periferie meer & heeft plaats wereldhandel 1. Regionaal schaalniveau: handelsblokken # SAFTA (South Asian Free Trade Area):samenwerkingsverband tussen Afghanistan, Bangladesh, Bhutan, India, Malediven, Nepal, Sri Lanka en Pakistan. SAFTA is vrijhandelszone. # ASEAN (Associatie van Zuioost-Aziatische landen: samenwerkings- verband tussen Brunei, Cambodja, Filippijnen, Pagina 4 van 5

5 Indonesië, Laos, Maleisië, Myanmar, Singapore, Thailand en Vietnam (India wil lid) ASEAN is vrij verkeer van goederen, diensten en investeringen 2. Mondiaal schaalniveau India * gedraagt zich steeds meer als grootmacht * heeft goede contacten met: Verenigde Staten, Rusland Japan en Europese Unie. (banden China versterken) * probeert positie binnen Verenigde Naties te versterken door permanent lid te worden van de Veiligheidsraad. Pagina 5 van 5