Herinrichting Tongelreep te Aalst tussen Brabantialaan en de Eindhovenseweg (N69)

Transcriptie

1 6500 voor Chr. RAAP-NOTITIE 4732 Herinrichting Tongelreep te Aalst tussen Brabantialaan en de Eindhovenseweg (N69) 3750 voor Chr. Gemeenten Waalre Archeologisch onderzoek: een archeologische begeleiding van de graafwerkzaamheden 2200 voor Chr. 700 voor Chr. 150 na Chr. 320 na Chr. Archeologisch Adviesbureau 250 na Chr na Chr.

2 Colofon Opdrachtgever: Waterschap De Dommel Titel: Herinrichting Tongelreep te Aalst tussen Brabantialaan en de Eindhovenseweg (N69), gemeente Waalre; archeologisch onderzoek: een archeologische begeleiding van de graafwerkzaamheden Status: eindversie Datum: 25 februari 2014 Auteur: drs. N.H.A. Sprengers Projectcode: BRAAL2 Bestandsnaam: NO4732_BRAAL2.docx Projectleider: drs. N.H.A. Sprengers Projectmedewerkers: drs. J. Vansweevelt & drs. J.A.M. Roymans ARCHIS-vondstmeldingsnummer: niet van toepassing ARCHIS-waarnemingsnummer: niet van toepassing ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer: Autorisatie: drs. J.A.M. Roymans Bevoegd gezag: gemeente Waalre ISSN: RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. Leeuwenveldseweg 5b 1382 LV Weesp Postbus GB Weesp telefoon: telefax: RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., 2014 RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen.

3 Samenvatting Inleiding In het voorjaar van 2014 zijn in opdracht van Waterschap De Dommel diverse natuurherinrichtingsmaatregelen langs de Tongelreep archeologisch begeleid door RAAP Archeologisch Adviesbureau. De inrichting had plaats in de gemeente Waalre tussen de Brabantialaan in het zuiden en de Eindhovenseweg (N69) in het noorden. Vanwege de bestaande voorzieningen ter hoogte van het plangebied (sportvelden, woningen, herontwikkeling Brabantiaterrein) was de ruimte voor beekherstel op dit traject beperkt. De meeste ruimte was beschikbaar in het noordwestelijk van de voorzieningen gelegen bos en ter hoogte van de sportkantines in het zuidelijke deel van het plangebied. Deze ruimte is optimaal benut voor de aanleg van drie nieuwe meanders, die gebaseerd zijn op de historische loop van de Tongelreep omstreeks het begin van de 20e eeuw. Resultaten In het plangebied zijn tijdens de archeologische begeleiding geen archeologische sporen of vondsten aan het licht gekomen. De oorzaak voor de afwezigheid van archeologische vindplaatsen in het plangebied lijkt een combinatie van verschillende factoren, zoals bodemverstoringen, de ligging van bepaalde ingrepen in reeds verstoorde zones en specifieke landschappelijke omstandigheden (zoals de afwezigheid van veenlagen). De resultaten van de archeologische begeleiding wijzen er op dat het rechttrekken van de Tongelreep in de 19e eeuw een sterk verstorende impact heeft gehad op het mogelijk in het plangebied aanwezige bodemarchief. Veenlagen zijn tijdens de archeologische begeleiding niet aangetroffen en holocene beekafzettingen kwamen slechts aan het licht in de directe omgeving van de huidige beekloop (5-10 m). De ondergrond in het plangebied bestond dan ook voornamelijk uit pleistocene smeltwaterafzettingen (Formatie van Sterksel), waarin plaatselijk wortelresten zaten die afkomstig zijn van het oorspronkelijke broekbos dat in de loop van het Holoceen in het beekdal van de Tongelreep tot ontwikkeling kwam. De meest zuidelijke meander is aangelegd ter hoogte van een vroegere meander van de Tongelreep, die pas is gedempt in de jaren 30 of 40 van de 20e eeuw, waardoor de bodemopbouw hier gekenmerkt werd door een sterk verstoord pakket met veel grof bouwpuin. Overal in het plangebied is op de Formatie van Sterksel of de holocene beekafzettingen van de Tongelreep een opgebracht pakket aangetroffen van 50 tot 60 cm dikte. In het pakket zijn houtskool, cokes en wortelresten aangetroffen. Vermoedelijk is het pakket opgebracht in de loop van de tweede helft van de 19e eeuw ten behoeve van de agrarische ontginning in het plangebied. Aanbevelingen Op basis van de resultaten van onderhavig onderzoek wordt voor het plangebied geen vervolgonderzoek aanbevolen. RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [3]

4 Dit rapport geeft (selectie)adviezen. Om deze te laten bekrachtigen in een selectiebesluit, kan contact worden opgenomen met de bevoegde overheid (gemeente Waalre). Als contactpersoon voor de gemeente Waalre treedt op mevrouw M. Foederer ( ). Als contactpersoon voor RAAP treedt op de heer N. Sprengers RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [4]

5 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inhoudsopgave Inleiding Algemene kader en geplande ingrepen Administratieve gegevens Richtlijnen en randvoorwaarden Methoden Inleiding en doelstelling Intensieve en extensieve archeologische begeleiding Resultaten Inleiding Resultaten van de archeologische begeleiding Conclusies en adviezen Conclusies Adviezen Literatuur Gebruikte afkortingen Verklarende woordenlijst Overzicht van figuren en tabellen RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [5]

6 1 Inleiding 1.1 Algemene kader en geplande ingrepen In het voorjaar van 2014 zijn in opdracht van Waterschap De Dommel diverse natuurherinrichtingsmaatregelen langs de Tongelreep archeologisch begeleid door RAAP Archeologisch Adviesbureau. De inrichting had plaats in de gemeente Waalre tussen de Brabantialaan in het zuiden en de Eindhovenseweg (N69) in het noorden. Vanwege de bestaande voorzieningen ter hoogte van het plangebied (sportvelden, woningen, herontwikkeling Brabantiaterrein) was de ruimte voor beekherstel op dit traject beperkt. De meeste ruimte was beschikbaar in het noordwestelijk van de voorzieningen gelegen bos en ter hoogte van de sportkantines in het zuidelijke deel van het plangebied. Deze ruimte is optimaal benut voor aanleg van drie nieuwe meanders, die gebaseerd zijn op de historische loop van de Tongelreep omstreeks Reeds in 2007 is voor het ruimere onderzoeksgebied een archeologische verwachtings- en advieskaart opgesteld (Keijers, 2007). Hierin werden concrete adviezen gegeven voor een verantwoorde omgang met (verwachte) archeologische waarden bij het uitvoeren van de werkzaamheden. Deze adviezen zijn door de provincie Noord-Brabant overgenomen in een selectiebesluit. In het voorjaar van 2013 is een Programma van Eisen (PvE) opgesteld voor de huidige ingrepen waarin de eisen staan omschreven waaraan het archeologisch vervolgonderzoek in het plangebied moest voldoen (Vansweevelt, 2013). Dit PvE was zowel gebaseerd op het eerder vermelde onderzoek alsmede het nieuwe gemeentelijke beleid (Berkvens, 2012). Conform het goedgekeurde PvE zijn de graafwerkzaamheden intensief en extensief archeologisch begeleid. 1.2 Administratieve gegevens type onderzoek: intensieve en extensieve archeologische begeleiding bevoegd gezag: gemeente Waalre provincie: Noord-Brabant gemeente: Waalre plaats: Aalst (zie figuur 1) toponiem: Tongelreep kaartbladnummer volgens de topografische kaart, schaal 1:25.000: 51G oppervlakte ingrepen: m² centrumcoördinaten (X/Y): / hoogte maaiveld (Z): tussen circa 17,00 en 19,00 m +NAP ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer: Richtlijnen en randvoorwaarden De archeologische begeleiding is uitgevoerd volgens de normen van de archeologische beroepsgroep (zie artikel 24 van het Besluit archeologische monumentenzorg). De Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA, versie 3.2), beheerd door de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [6]

7 Bodembeheer (SIKB; geldt in de praktijk als richtlijn. Specifiek voor het beekdal geldt als richtlijn de KNA Leidraad Beekdalen in Pleistoceen Nederland (CCvD, 2008). RAAP beschikt over een opgravingsvergunning, verleend door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zie tabel 1 voor de dateringen van de in dit rapport genoemde archeologische perioden. Enkele vaktermen worden achter in dit rapport beschreven (zie verklarende woordenlijst). Archeologische perioden Tijdperk Datering Prehistorie Nieuwste tijd (=Nieuwe tijd C) Nieuwe tijd Middeleeuwen Romeinse tijd IJzertijd Bronstijd Neolithicum (Nieuwe Steentijd) Mesolithicum (Midden Steentijd) Paleolithicum (Oude Steentijd) B A Laat Vol Ottoons Vroeg Karolingisch Merovingisch laat Merovingisch vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Jong B Jong A Midden Oud naChr. -15voorChr / tabel1_standaard_archeologisch_raap_2010 Tabel 1. Archeologische tijdschaal. RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [7]

8 2 Methoden 2.1 Inleiding en doelstelling In het PvE staan de eisen omschreven waaraan de aanbevolen archeologische begeleiding moest voldoen (Vansweevelt, 2013). Het PvE was alvorens de graafwerkzaamheden goedgekeurd door het bevoegd gezag, de gemeente Waalre. Het doel van de archeologische begeleiding volgens het protocol proefsleuven en/of opgraven is om vast te stellen of er zich in het onderzoeksgebied archeologische vindplaatsen bevinden die bij een niet aangepaste uitvoering van de plannen bedreigd kunnen worden. Een archeologische begeleiding van graafwerkzaamheden heeft met andere woorden een prospectief karakter en het accent ligt op waardering. De archeologische begeleiding diende een antwoord te geven op de volgende onderzoeksvragen: 1. Zijn er archeologische resten aanwezig binnen het plangebied? Zo ja: waaruit bestaan de archeologische resten en wat is de ouderdom hiervan? Welk type vindplaats vertegenwoordigen de archeologische resten? 2. Wat is de ruimtelijke spreiding van de archeologische resten, zowel in het horizontale als verticale vlak? In welke geologische en bodemkundige eenheden dan wel lagen bevinden zich de archeologische resten? 3. Wat is de precieze situatie met betrekking tot de gaafheid en conservering van de archeologische vondsten/sporen? In welke mate hebben agrarisch gebruik, waterbeheersingsmaatregelen of andere antropogene ingrepen geleid tot aantasting of verstoring van de vindplaats? 4. Is de bodemopbouw in het plangebied zodanig intact dat archeologisch vervolgonderzoek zinvol is? 2.2 Intensieve en extensieve archeologische begeleiding In het plangebied moesten de graafwerkzaamheden zowel intensief als extensief worden begeleid. Beide vormen van archeologische begeleiding waren afgestemd op de afzonderlijke verwachtingszones binnen het plangebied en de aard van de ingreep (zie figuur 2). Delen van de noordelijke en de meest zuidelijke meander bevonden zich in een zone met een middelhoge verwachting voor beekovergangen en rituele deposities (Keijers, 2007). Op de Erfgoedkaart van de gemeente gold echter voor het gehele plangebied een middelhoge verwachting (SRE, 2011). Specifiek werden in het plangebied resten van een historische watermolenbiotoop verwacht (Vansweevelt, 2013). Daarnaast zijn direct ten zuiden (50 m) van het plangebied houten constructies uit de Vroege en Late Middeleeuwen aan het licht gekomen in oude meanders van de Tongelreep (Sprengers, 2011). Op basis van deze gegevens moesten de zones waar een grootschalige afgraving van de ondergrond zou plaatsvinden (meanders) intensief begeleid worden (1.646 m²). De zones waar slechts een oppervlakkige afgraving plaatsvond, dienden geïnspecteerd te worden (oeververflauwingen; m²). Deze oeververflauwingen, centraal in het plangebied, zijn echter niet uitgevoerd. RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [8]

9 Tijdens de archeologische begeleiding zijn de graafvlakken met behulp van een metaaldetector geïnspecteerd op het voorkomen van aardewerkscherven, voorwerpen van steen, metaal, organische resten en grondsporen. De begrenzing van de graafwerkzaamheden vormde zowel in horizontale als verticale zin ook de grens van de archeologische werkzaamheden. RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [9]

10 3 Resultaten 3.1 Inleiding In het plangebied zijn tijdens de archeologische begeleiding geen archeologische sporen of vondsten aan het licht gekomen. Evenmin werden veenlagen of intacte oude beekafzettingen van de Tongelreep aangesneden tijdens de werken. Net zoals het aantreffen van archeologische vindplaatsen kan ook het ontbreken ervan een bijdrage leveren aan het ruimere archeologische onderzoek van een regio. De oorzaak van de afwezigheid van archeologische vindplaatsen is immers vaak niet eenduidig aan te wijzen en is meestal het gecombineerd gevolg van verschillende oorzaken, zoals bodemverstoringen of bepaalde landschappelijke omstandigheden. 3.2 Resultaten van de archeologische begeleiding Allereerst dient opgemerkt te worden dat het karakter van een archeologische begeleiding op zich al een beperkende factor vormt bij het opsporen van archeologische vindplaatsen. Bij een archeologische begeleiding blijven de archeologische werkzaamheden immers beperkt tot de grens van de graafwerkzaamheden. Het is bijgevolg dan ook goed mogelijk dat in de rest van het beekdal, dat niet is ingericht, nog steeds vindplaatsen aanwezig zijn. Hoewel de ligging van de drie nieuwe meanders geïnspireerd is op de beekloop uit omstreeks 1900, valt bij een analyse van historisch kaartmateriaal uit deze periode op dat uitsluitend de meest zuidelijke meander ter hoogte van een oude meander is aangelegd (zie figuur 3). Op basis van deze kaart blijkt ook dat de Tongelreep rond deze periode al was gekanaliseerd binnen het plangebied. De oude meanders waren echter nog steeds zichtbaar in het landschap en mogelijk zelfs nog gedeeltelijk watervoerend. De werkzaamheden aan de beek moeten zijn uitgevoerd in de loop van de tweede helft van de 19e eeuw, aangezien er op de kadastrale Minuut uit 1830 nog steeds sprake is van een vrij meanderende beek in het gebied (zie figuur 4). Rond 1830 behoorde het plangebied tot het beemdenlandschap van de Tongelreep en werd het gekenmerkt door relatief smalle graslandpercelen die haaks op de beekloop waren aangelegd, waarbij de perceelsgrenzen bestonden uit hagen en smalle slootjes. Opvallend genoeg was rond 1900 de landschappelijke indeling (percelering) ter hoogte van het plangebied onveranderd, terwijl de weilanden waren omgezet naar akkerland. De resultaten van de archeologische begeleiding wijzen er op dat het rechttrekken van de Tongelreep tijdens de 19e eeuw een sterk verstorende impact heeft gehad op het mogelijk in het plangebied aanwezige bodemarchief. De natuurlijke ondergrond in het plangebied bestaat uit afzettingen van de Formatie van Sterksel. Deze zogenaamde fluvioperiglaciale afzettingen zijn tijdens de laatste ijstijd afgezet door sneeuwsmeltwaterstromen, waardoor ze gekenmerkt worden door een grofzandige textuur en grindige insluitsels. Plaatselijk zijn in het plangebied tijdens de archeologische begeleiding wortelresten aangetroffen van het oorspronkelijke broekbos, dat hier tot ontwikkeling kwam in het Vroeg Holoceen. Beekafzettingen van de Tongelreep RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [10]

11 kwamen slechts in de directe omgeving (5-10 m) van de huidige beek aan het licht (zie figuur 5). Deze matig fijn- tot grofzandige afzettingen werden gekenmerkt door een sterke gelaagdheid en insluiting van dunne humeuze lagen. De beekafzettingen in het plangebied bleken overwegend verstoord tot 1 m -Mv. Er kwamen uit deze lagen geen vondsten of sporen, zoals houten palen of planken, aan het licht. Overal in het plangebied is op de Formatie van Sterksel of de holocene beekafzettingen van de Tongelreep een opgebracht pakket aangetroffen van 50 tot 60 cm dikte. De bovenste 20 cm hiervan bestaat uit geelgrijs zand met veel roest; het overige deel bestaat uit bruingrijs, matig humeus zand met wat houtskool, cokes en wortelresten. De kleurverschillen duiden niet op aparte ophogingsfasen, maar zijn het gevolg van wisselende waterstanden in het gebied (oxidatie-reductieverschijnselen). De in het pakket aangetroffen cokes wijzen op een recente datering in de 19e tot 20e eeuw. Vermoedelijk is het pakket opgebracht in de loop van de tweede helft van de 19e eeuw ten behoeve van de eerder vermelde akkerbouw. Ook het rechttrekken van de Tongelreep rond deze periode, met een versnelde ontwatering van het gebied tot gevolg, stond waarschijnlijk in het teken van de agrarische ontginningen in het natte beekdal van de Tongelreep. De meest zuidelijk gerealiseerde meander is aangelegd ter hoogte van een oude meander van de Tongelreep. Tijdens de begeleiding kwam hier een donkergrijs opvullingspakket aan het licht, dat gekenmerkt werd door onder andere grof bouwpuin (zie figuur 6). Uitsluitend het meest noordelijke deel van de nieuwe meander (circa 5 m) is aangelegd in onverstoorde bodem. Op basis van historische kaarten mag worden aangenomen dat de voormalige meander is gedicht in de jaren 30 of 40 van de 20e eeuw ( RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [11]

12 4 Conclusies en adviezen 4.1 Conclusies In het plangebied zijn tijdens de archeologische begeleiding geen archeologische sporen of vondsten aan het licht gekomen. De oorzaak van de afwezigheid van archeologische vindplaatsen binnen het plangebied lijkt een combinatie van verschillende factoren, zoals bodemverstoringen, de ligging van bepaalde ingrepen in reeds verstoorde zones en specifieke landschappelijke omstandigheden (zoals de afwezigheid van veenlagen). De resultaten van de archeologische begeleiding wijzen er op dat het rechttrekken van de Tongelreep tijdens de 19e eeuw een sterk verstorende impact heeft gehad op het mogelijk in het plangebied aanwezige bodemarchief. Veenlagen zijn tijdens de archeologische begeleiding niet aangetroffen en holocene beekafzettingen kwamen slechts aan het licht in de directe omgeving van de huidige beekloop (5-10 m). De ondergrond in het plangebied bestond dan ook voornamelijk uit pleistocene smeltwaterafzettingen (Formatie van Sterksel), waarin plaatselijk wortelresten zaten die afkomstig waren van het oorspronkelijke broekbos dat in de loop van het Holoceen in het beekdal van de Tongelreep tot ontwikkeling kwam. De meest zuidelijke meander is aangelegd ter hoogte van een vroegere meander van de Tongelreep, die pas is gedempt in de jaren 30 of 40 van de 20e eeuw, waardoor de bodemopbouw hier gekenmerkt werd door een sterk verstoord pakket met veel grof bouwpuin. Overal in het plangebied is op de Formatie van Sterksel of de holocene beekafzettingen van de Tongelreep een opgebracht pakket aangetroffen van 50 tot 60 cm dikte. In het pakket zijn houtskool, cokes en wortelresten aangetroffen. Vermoedelijk is het pakket opgebracht in de loop van de tweede helft van de 19e eeuw ten behoeve van de agrarische ontginning binnen het plangebied. 4.2 Adviezen Op basis van de resultaten van onderhavig onderzoek wordt voor het plangebied geen vervolgonderzoek aanbevolen. Dit rapport geeft (selectie)adviezen. Om deze te laten bekrachtigen in een selectiebesluit, kan contact worden opgenomen met de bevoegde overheid (gemeente Waalre). Als contactpersoon voor de gemeente Waalre treedt op mevrouw M. Foederer ( ). Als contactpersoon voor RAAP treedt op de heer N. Sprengers RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [12]

13 Literatuur CCvD, KNA Leidraad Beekdalen in Pleistoceen Nederland (SIKB versie 1.0). Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort (info: Berkvens, R., Kempisch erfgoed in beeld. Een regionale erfgoedkaart voor de Kempenen A2 gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot, Reusel-De Mierden, Waalre, Valkenswaard, Cranendonck en Heeze-Leende. SRE Milieudienst, Eindhoven. Berkvens, R., Beleidsplan Archeologische Monumentenzorg Gemeente Waalre. SRE Milieudienst, Eindhoven. Keijers, D.M.G., Herinrichting van de Tongelreep bij Aalst, gemeente Waalre; archeologisch vooronderzoek: een cultuurhistorische verwachtings-en advieskaart. RAAPnotitie RAAP Archeologisch Adviesbureau, Weesp. Sprengers, Herinrichting van de Tongelreep bij Aalst, gemeente Waalre; een archeologische begeleiding. RAAP-rapport RAAP Archeologisch Adviesbureau, Weesp. SRE milieudienst, Erfgoedkaart bijgewerkt 24 oktober 2012 (bron: Vansweevelt, J., Programma van Eisen archeologische begeleiding beekdalen; Herinrichting Tongelreep te Aalst tussen Brabantialaan en de Eindhovenseweg (N69), gemeente Waalre. RAAP-PvE RAAP Archeologisch Adviesbureau, Weesp. Gebruikte afkortingen ARCHIS IKAW -Mv NAP PvE KNA SIKB ARCHeologisch Informatie Systeem Indicatieve Kaart voor Archeologische Waarden beneden maaiveld Normaal Amsterdams Peil Programma van Eisen Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [13]

14 Verklarende woordenlijst beemden Een afwisseling van sloten en bermen haaks op de oriëntatie van de beek. fluvioperiglaciaal Door stromend water onder periglaciale omstandigheden afgezet. Holoceen Jongste geologisch tijdvak (vanaf de laatste IJstijd: ca jaar voor Chr. tot heden). meander Min of meer regelmatige lusvormige rivierbocht (meanderen = zich bochtig door het landschap slingeren). oxidatie Reactie met zuurstof (roesten/corrosie bij metalen; verbranding bij veen). Pleistoceen Geologisch tijdperk dat ca. 2,3 miljoen jaar geleden begon. Gedurende deze periode waren er sterke klimaat wisselingen van gematigd warm tot zeer koud (de vier bekende IJstijden). Na de laatste IJstijd begint het Holoceen (ca voor Chr.). Overzicht van figuren en tabellen Figuur 1. Ligging plangebied (rood); inzet: ligging in Nederland (ster). Figuur 2. Archeologische methodenkaart (Vansweevelt, 2013). Figuur 3. Uitsnede van de Bonnekaart omstreeks 1900 (bron: ter hoogte van het plangebied (rode lijnen). Figuur4. Uitsnede van de kadastrale Minuut omstreeks 1830 (bron: ter hoogte van het plangebied (rode lijnen). Figuur 5. De noordelijke aantakking van de middelste meander op de Tongelreep. Beekafzettingen van de Tongelreep kwamen slechts in de directe omgeving van de huidige beek aan het licht; de rest van de ondergrond bestond uit grofzandige afzettingen van de Formatie van Sterksel. Figuur 6. Tijdens de begeleiding kwam ter plaatse van de meest zuidelijke meander een donkergrijs opvullingspakket aan het licht, dat gekenmerkt werd door onder andere grof bouwpuin. Dit pakket is in de eerste helft van de 20e eeuw in een oude meander van de Tongelreep gestort. Tabel 1. Archeologische tijdschaal. RAAP-notitie 4732 / eindversie, 25 februari 2014 [14]

15 G E M E E N T E E I N D H O V E N 380 Eikenburg Aalsterweg De Ruischaards Voldijn N69 Ekenrooi 378 OpenStreetMap.org onder CC-BY-SA 2.0 licentie, 2011 Koningin Julianalaan Aalst Eeckenrhode T o n g e l r e e p Figuur 1. Ligging plangebied (rood); inzet: ligging in Nederland (ster). M e e u w v e n 8 378

16 legenda intensieve begeleiding extensieve begeleiding huidige beekloop N NSP1/braal_ml_nsp m 1: Figuur 2. Archeologische methodenkaart (Vansweevelt, 2013). 2012

17 N NSP1/braal2_nsp m 1: Figuur 3. Uitsnede van de Bonnekaart omstreeks 1900 (bron: ter hoogte van het plangebied (rode lijnen). 2014

18 N NSP1/braal2_nsp m 1: Figuur4. Uitsnede van de kadastrale Minuurt omstreeks 1830 (bron: ter hoogte van het plangebied (rode lijnen). 2014

19 Figuur 5. De noordelijke aantakking van de middelste meander op de Tongelreep. Beekafzettingen van de Tongelreep kwamen slechts in de directe omgeving van de huidige beek aan het licht; de rest van de ondergrond bestond uit grofzandige afzettingen van de Formatie van Sterksel.

20 Figuur 6. Tijdens de begeleiding kwam ter plaatse van de meest zuidelijke meander een donkergrijs opvullingspakket aan het licht, dat gekenmerkt werd door onder andere grof bouwpuin. Dit pakket is in de eerste helft van de 20e eeuw in een oude meander van de Tongelreep gestort.