Selectiebesluit archeologie Breda, Molengracht JEKA

Transcriptie

1 Gemeente Breda Bureau Cultureel Erfgoed ErfgoedBesluit Selectiebesluit archeologie Breda, Molengracht JEKA Controle BCE Johan Hendriks Bureau Cultureel Erfgoed, Naam Afdeling/bedrijf Datum Paraaf Aanvrager R. Klei Gemeente Breda, Programmamanagement en Projecten Opsteller(s) Erik Peters Bureau Cultureel Erfgoed,

2 1. Inleiding De voorgenomen herontwikkeling van het oude JEKA-terrein (voormalige sportvelden) aan de Claudius Prinsenlaan te Breda vormde in april 2009 de aanleiding voor een archeologisch vooronderzoek naar het mogelijk voorkomen van archeologische waarden in de ondergrond. Door Bureau Cultureel Erfgoed (BCE) van de gemeente is een inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven uitgevoerd. 1.1 Het plangebied Het plangebied ligt ten oosten van het centrum van Breda (kaartbijlage1). Het gebied wordt begrensd door de Claudius Prinsenlaan (no), de verlengde Poolsedreef (zo) en de Molengracht (zw en z). Het plangebied is circa 7 ha groot. 1.2 Aard van de bedreiging Het plangebied ligt in een zone van middelhoge archeologische verwachting op de Archeologische Beleidskaart Breda. Door de voorgenomen herontwikkeling van het terrein, waarbij onder andere een ondergrondse parkeergarage wordt aangelegd, wordt de bodem verstoord. Als gevolg van de herontwikkeling worden de in de bodem aanwezige archeologische resten verstoord dan wel vernietigd. 2. Archeologisch onderzoek Door Bureau Cultureel Erfgoed is in het plangebied een inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven uitgevoerd om inzicht te verkrijgen in de aanwezigheid en aard van eventuele archeologische relicten. Op basis van dit onderzoek wordt door het bevoegd gezag, de gemeente Breda, besloten of verder (voor)onderzoek op de onderzoekslocatie noodzakelijk en verantwoord is. Dit zogenaamde selectiebesluit wordt hier nader beschreven. 2.1 Vooronderzoek Doel van het archeologisch onderzoek is om op een snelle en betrouwbare wijze inzicht te krijgen in de aanwezigheid van archeologische relicten in het plangebied. Het archeologisch onderzoek bestond uit een waarderend onderzoek van het onderzoeksgebied, waarbij onder andere de aard, de omvang en de datering van de aanwezige sporen wordt vastgesteld. In het plangebied zijn 15 proefsleuven aangelegd. In totaal is circa 3800 m 2 onderzocht, dit is meer dan de geplande 3500 m 2 (programma van eisen 2009/2). Tijdens het onderzoek is een vennetje aangesneden, om de begrenzing vast te stellen is de werkput hier uitgebreid. Verder is werkput 8 verlengd om een greppel en palenrij verder te kunnen volgen. 2.2 Resultaten onderzoek Tijdens het onderzoek is het beekdal van de Molenlei (voorheen Rulle) niet aangetroffen, terwijl dit verwacht werd. Wel is geconstateerd dat het gebied vanuit het noorden naar het westen en zuiden toe langzaam afloopt naar een lager gelegen vlakte waar de C-horizont veel ijzeroer bevatte. In het noordelijk deel van het terrein is tegen de Claudius Prinsenlaan het dekzandkopje van de IJpelaarse akker aangetroffen. Tevens is op in het noordelijk deel van het terrein een ven met onregelmatige vorm aangetroffen met een diameter van ongeveer 15 m breed. Het ven is opgevuld met veen en is in ieder geval dieper dan 0,57 m + NAP (vastgesteld met behulp van boringen). In verband met grondwater kon de volledige diepte van het ven niet worden vastgesteld. Over het gehele terrein zijn (paal)kuilen, greppels, depressies en spitsporen aangetroffen. Er zijn diverse palenrijen aangetroffen. De meeste palenrijen hebben te maken met de afrastering van de percelen en worden gedateerd in de nieuwe tijd. Één palenrij ligt ten zuiden van de greppel die langs de rand van de dekzandkop van de IJpelaarse akkker heeft gelegen. Deze greppel heeft in ieder geval twee fasen gekend, waarbij in de onderste laag een patroonhuls uit de tweede Wereldoorlog is aangetroffen. Het is niet duidelijk bij welke fase van de greppel de palenrij heeft gefunctioneerd. De palen staan vrij dicht bij elkaar en hebben wellicht een verdedigende functie gehad. Het grootste deel van de greppels die tijdens het onderzoek zijn aangetroffen komen overeen met de perceelsgrenzen die op de kadastrale minuutplan van aanwezig zijn. Er zijn geen vondsten uit de prehistorie of middeleeuwen aangetroffen. 2.3 Waardering van de aangetroffen vindplaatsen De waardering van het onderzoeksterrein is conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA 3.1) uitgevoerd op basis van het uitgevoerde proefsleuvenonderzoek. Hierbij is naar verschillende zaken gekeken, zoals de gaafheid van de vindplaats, de conservering van de sporen en het vondstmateriaal, de zeldzaamheid van hetgeen is aangetroffen etc. Gemeente Breda, Bureau Cultureel Erfgoed: versie 23 september van 5

3 Archeologische waarderingstabel Molengracht JEKA te Breda Waarden Criteria Scores Hoog Midden Laag Beleving Schoonheid N.v.t. Herinneringswaarde N.v.t. Fysieke kwaliteit Gaafheid 2 Conservering 2 Inhoudelijke kwaliteit Zeldzaamheid 1 Informatiewaarde 2 Ensemblewaarde 1 Representativiteit n.v.t. Er is een archeologische vindplaats aangetroffen, maar er is geen relatie met een historische gebeurtenis. Hierdoor zijn de aspecten schoonheid en herinneringswaarde niet van toepassing. Er zijn verschillende archeologische sporen aangetroffen die gemiddeld tot laag scoren. Op de onderdelen gaafheid en conservering wordt gemiddeld tot laag gewaardeerd. De meeste sporen in het plangebied waren redelijk goed zichtbaar in het vlak en niet ernstig verstoord. De vondsten zijn redelijk geconserveerd en een aantal vondsten zijn dateerbaar. Op de onderdelen van inhoudelijke kwaliteit wordt gemiddeld tot laag gescoord. Greppels, paalkuilen en spitsporen uit de nieuwe tijd zijn niet zeldzaam voor de omgeving Breda. Wel geven de verschillende sporen informatie over het gebruik en indeling van een gebied. Hierdoor scoort de informatiewaarde gemiddeld. Er is echter geen ensemblewaarde met ander onderzoeken in de omgeving, waardoor op dit onderdeel laag wordt gescoord. Op basis van de archeologische waardering wordt het plangebied als niet behoudenswaardig gewaardeerd door Bureau Cultureel Erfgoed, gemeente Breda. Geadviseerd wordt om het plangebied vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling. Wanneer buiten het onderhavige plangebied in de directe omgeving in de toekomst bodemingrepen plaatsvinden zal daarbij archeologisch onderzoek noodzakelijk zijn. 3. Besluit gemeente Breda In het archeologisch plangebied Molengracht JEKA in de gemeente Breda zijn archeologische sporen aangetroffen tijdens het inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven. Deze sporen worden als niet behoudenswaardig gewaardeerd en het onderzoeksgebied wordt vrijgegeven. Hierdoor is geen nader archeologisch onderzoek binnen het onderzochte plangebied nodig. De directe omgeving van het plangebied kent onverminderd een middelhoge tot hoge archeologische verwachting en dient bij voorgenomen bodemingrepen archeologisch onderzocht te worden. Tot slot merken we op dat dit archeologisch onderzoek geen 100 % garantie geeft dat er geen archeologische vindplaatsen aanwezig zijn. Wanneer er bij het ontgraven van het terrein toch nog archeologische sporen aan het licht komen, dienen deze volgens de Monumentenwet 1988 binnen drie dagen te worden gemeld bij het Bureau Cultureel Erfgoed van de gemeente Breda. Literatuur Nollen, J., Evaluatieverslag Molengracht JEKA Breda (BR ), Breda. Peters, F.J.C., M.H. Arkema, Programma van Eisen JEKA terrein Inventariserend Veldonderzoek- Proefsleuven Gemeente Breda (Programma van Eisen ), Breda. Gemeente Breda, Bureau Cultureel Erfgoed: versie 23 september van 5

4 Kaartbijlage 1: Luchtfoto (2000) van het plangebied Molengracht JEKA te Breda (plangebied in geel aangegeven) Gemeente Breda, Bureau Cultureel Erfgoed: versie 23 september van 5

5 Kaartbijlage 2: Overzicht proefsleuven Molengracht JEKA Breda Gemeente Breda, Bureau Cultureel Erfgoed: versie 23 september van 5