Praktische opdracht Geschiedenis Cuba

Transcriptie

1 Praktische opdracht Geschiedenis Cuba Praktische-opdracht door een scholier 8272 woorden 16 maart ,7 83 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Deelvraag I Deelvraag II Deelvraag III Deelvraag IV Deelvraag V Antwoord Hoofdvraag Conclusie Probleemstelling Conclusie Hypothese Conclusie Werkstuk Slot Plan van aanpak Literatuurlijst Voorwoord Wij doen dit werkstuk over Cuba. Niet over Cuba zelf, maar over de sociale, economische en politieke omstandigheden in de periode Waarom we deze periode hebben genomen is eigenlijk vrij simpel. In die periode zij n er heel veel veranderingen geweest op politiek, economisch en sociaal gebied. We proberen een beeld te geven van Cuba in die tijd. Welke veranderingen er plaatsvonden en wat de rollen van de twee grootmachten, de VS en de SU, daarbij hebben gespeeld. Ons uiteindelijk doel is het onderzoeken wat de belangen waren voor deze grootmachten voor het communistisch of kapitalistisch zijn van Cuba. Ook een reden waarom we voor dit onderwerp hebben gekozen omdat we dit nog nooit hebben besproken bij het vak geschiedenis. Het leek ons daarom een leuk en interessant onderwerp. Een ander reden waarom we voor Cuba hebben gekozen is dat je voortaan steeds meer mensen met teksten of shirtjes met prenten van Che Guevara ziet lopen. Wij wilden wel eens weten wie hij was, wat hij deed en of hij daarom zo populair is geworden. Inleiding In deze inleiding zullen wij vertellen over de opzet van ons werkstuk. Wat wilden we onderzoeken? En hoe Pagina 1 van 16

2 hebben we dat gedaan? Logischerwijs hebben we onszelf eerst afgevraagd wat interessant is aan Cuba om te onderzoeken. We zijn toen gekomen op de ontwikkelingen van Cuba rond de Cubaanse revolutie, het kapitalistisch of communistisch worden van Cuba. En de invloeden van de grootmachten daarbij. Daarna hebben we bekeken op wat voor manier we dat moeten onderzoeken, en met wat voor vragen. We hebben de volgende vragen gemaakt. Eén hoofdvraag en vijf deelvragen. Hoofdvraag: Wat waren de belangen van de grootmachten voor het kapitalistisch of communistisch worden van Cuba? Deelvragen: - Wat was de situatie in Cuba, op politiek en economisch gebied, rond de Cubaanse revolutie? - Waarom was Cuba zo belangrijk voor de grootmachten? - Op wat voor manier probeerden de grootmachten de situatie in Cuba te beïnvloeden? - Hoe reageerde het Cubaanse volk op de invloeden van de grootmachten? - Wat is er uiteindelijk van Cuba geworden, na alle invloeden van buitenaf, en wat zijn de gevolgen daarvan? Buiten de hoofdvraag en deelvragen moesten we nog een stelling maken. Een stelling waarin een probleem zat, en waaraan te twisten viel. Niet iedereen hoeft het over de stelling eens te zijn, en dat is nu juist zo leuk eraan. Iedereen heeft er zo zijn eigen mening en ideeën over. Een stelling is immers geen feit. Onze probleemstelling luidt: Probleemstelling: Als de VS anders gehandeld had in de jaren 60 was Cuba nooit communistisch geworden. Nadat we een probleemstelling hadden gemaakt moesten we in de hypothese onze verwachtingen van deze probleemstelling bekend maken. Hypothese: Wij ondersteunen onze stelling. We zijn het ermee eens dat de VS niet goed hebben gehandeld ten opzichte van Cuba. Amerika heeft Cuba lange tijd proberen hun wil op te leggen. Cuba was hier niet van gediend en is door de VS in de handen van de aartsrivaal van de Verenigde Staten gedrukt, de Sovjet- Unie. Wij denken dat als de VS niet zo extreem hadden ingegrepen dat Cuba dan niet communistisch was geworden, maar socialistisch. Deelvraag I Wat was de situatie in Cuba, op politiek en economisch gebied, voor en tijdens de Cubaanse revolutie? In deze deelvraag proberen we een beeld te schetsen van Cuba op politiek en economisch gebied. Dit is erg belangrijk om erachter te komen hoe en waarom de revolutie tot stand is gekomen. Politiek: Volk van Cuba sta op en ga voorwaarts, volk van Cuba open uw ogen! Dit waren Chibas laatste woorden alvorens hij zich door zijn hoofd schoot tijdens radioprogramma. Dit deed Chibas omdat hij leed aan hevige depressies. Cuba was geschokt omdat hij een grote kandidaat was om president te worden. Nu Chibas dood was lag de weg voor voormalige president Fulgencio Batista y Zaldívar. Daardoor kon hij in 52 opnieuw een staatsgreep plegen. Hij had eerder in 1933 een staatsgreep gepleegd en werd daarna bevelhebber van het leger. Tussen 40 en 44 was hij zelf nog president. Nu, in 1952, kon hij Carlos Prío op gaan volgen wiens partij hem eerder versloeg bij de Pagina 2 van 16

3 verkiezingen van Onder Prío werd een hevig anti-links beleid gevoerd in het kader van de Koude Oorlog. Als Batista aan de macht is wordt er in Cuba een dictatuur neergezet, de kapitalistische en rechtse Batista laat iedereen doden die het niet met hem eens is. Rijke inwoners van Cuba hebben veel macht doordat Batista alleen naar hun belangen luisterde en niet naar die van de armere bewoners, die laat hij links liggen. Daardoor ontstaat er een Cuba waarin er een groot verschil tussen arm en rijk te vinden is. Ook is er erg veel corruptie in de politiek. In deze omstandigheden was het logisch dat de revolutionairen een revolutie wilden gaan ontketenen. Onder deze revolutionairen bevonden zich Fidel Castro, Raúl Castro en later ook Ché Guevara, waarvan de eerste en de laatste de meest bekende zijn. Op 26 juli 1953 waren de eerste tekenen van de revolutie zichtbaar. 125 rebellen in carnavalskostuum vallen de Mochada kazerne aan. Er vallen daarbij 80 doden en een tiental gewonden. Castro wordt gearresteerd en de aanval is mislukt. Dit wil echter niet zeggen dat het verzet tegen de dictatuur van Batista niet doorging. Toen Castro in 1955 vrij werd gelaten trok hij naar Mexico-Stad omdat hij Cuba niet meer welkom was. Daar ging hij verder met zijn plannen voor een revolutie op Cuba. Hij verzamelden daar een groep jonge revolutionairen onder wie Ché Guevara. Zij trokken met 81 man op een bootje van 6 personen richting het eiland Cuba. Dertien mensen kwamen aan onder wie Fidel Castro en Ché Guevara. Zij belandden in het Sierra-Maestra gebergte in het westen van Cuba. Eenmaal aangekomen begonnen ze de boeren voor zich te winnen voor een revolutie. In korte tijd waren ze de baas in dat gedeelte van Cuba. Batista s leger probeerden de guerrilla s van Castro te verslaan op hun eigen gebied, maar dat mislukte grandioos. Er ontstond onrust in Cuba waardoor Batista wel tot actie over móest gaan. In 1958 plaatste hij de grootste aanval op de rebellen ooit. Het werd nogmaals een fiasco en Castro kwam met een tegenaanval in augustus. Een overval van Guevara s groep op een legerterrein van Batista in Santa Clara rond december 58 was een beslissend moment in de val van de dictator. Batista vluchtte op 1 januari 1959 naar de Dominicaanse Republiek en Castro neemt de macht op Cuba over. Hij wil Cuba hervormen tot een socialistisch land en ook een kans bieden aan de armen. Economisch: Onder Batista ging het best goed met de economie van Cuba. Althans als je bekijkt hoeveel inkomsten Cuba haalde uit bijvoorbeeld toerisme. Havana was dé stad voor toeristen met al zijn gokpaleizen en casino s etcetera. Cuba produceerde eveneens heel veel suiker en tabak en verkocht dit aan landen over de hele wereld. Cuba was dé suikerhandel van de wereld. Het was een kapitalistisch land, en buitenlandse investeerders staken erg veel geld in het toerisme op Cuba. Hotels herrezen uit de grond alsof het niets was. Het was de pracht en praal van Cuba. Voor 1959 was Cuba een effectief gerunde dochteronderneming van de Verenigde Staten. Alle investeringen, van suikerplantages tot ongeoorloofde seks kwamen uit Noord-Amerika. De economische resultaten waren over het algemeen goed maar de manier waarop die behaald werden was altijd buitengewoon onrechtvaardig. Erg weinig mensen hadden veel grond in handen op Cuba, hier zorgde Batista wel voor. Dit wil zeggen dat er een aantal mensen zijn die heel veel geld en macht bezaten op Cuba, maar dat de rest van de bevolking voor hen moet werken en niet zo rijk was. Een groot deel van de bevolking werkte op het land Pagina 3 van 16

4 voor een slecht loon en moest onder de armoedegrens zich proberen in leven te houden. Kortom op economisch gebied niet echt een eerlijke en rooskleurige situatie ook al werd er door sommige veel geld verdiend. Toen de revolutie begon en Fidel Castro steeds meer invloed kreeg op Cuba voelden de boeren wel aan dat Castro een man was die meer eerlijkheid wilde brengen in de economie op Cuba. Hij was geen kapitalist maar een socialist. Castro wilde de verschillen tussen arm en rijk kleiner maken. Nadat hij in 1959 definitief de macht over had genomen van Batista veranderde Cuba flink. Havana was niet langer de gokstad van de wereld. Sterker nog, gokken werd verboden. Hij voerde een landhervorming in, die inhield dat bedrijven slechts een bepaald stuk grond mochten hebben. Geen grootgrondbezit meer dus. Dit waren tekenen dat Cuba een omwenteling maakte, van kapitalisme naar socialisme. Hier was niet iedereen het mee eens, maar daarover meer in deelvraag 2. Deelvraag II Waarom was Cuba zo belangrijk voor de grootmachten? In deze deelvraag onderzoeken we waarom de grootmachten VS en Sovjet-Unie het zo belangrijk vonden wat er met Cuba gebeurde, en aan welke kant Cuba in de Koude Oorlog stond. We zullen per grootmacht bespreken wat hun belangen waren in en verbanden waren met Cuba. Verenigde Staten: De VS had economisch gezien veel banden met Cuba. Er werd veel handel gedreven met Cuba in bijvoorbeeld tabak en suiker. Cuba had erg veel tabaksplantages en suikerrietvelden. Ook hadden de VS zelf veel landbouwgrond in handen op Cuba (United Fruit Company bijvoorbeeld). Toen in Cuba Castro de leiding in handen kreeg wilde hij een landhervorming gaan invoeren. Deze hervorming hield onder andere in dat grootgrondbezit tegengegaan moest worden. Bijvoorbeeld het grootgrondbezit van de Fruit Company. Elk bedrijf kreeg een limiet wat zij hoogstens in het bezit mochten hebben aan landbouwgrond. De Verenigde Staten waren tegen dit plan. Het was voor hun op economisch gebied namelijk erg nadelig. Het is immers logisch dat de Fruit Company (bedrijf uit de VS) grote inkomsten haalde uit hun grond op Cuba. Deze zouden flink dalen wanneer de plannen van castro door zouden gaan. De VS werd helemaal laaiend toen Cuba in het voorjaar van 1960 economische en politieke verdragen met de Sovjet-Unie sloot. Vanaf dat moment gaat Amerika stappen tegen Cuba ondernemen. President Eisenhower laat Amerikaanse vliegtuigen suikerrietvelden in Cuba in brand steken en hij schrapt alle aankopen van suiker die zij eerder al met Cuba sloten. Cuba bleef dus met grote niet-afgezette voorraden van suiker zitten. De VS gaf Cuba en stoot onder de gordel en raakte Cuba op zijn zwakste en kwetsbaarste plek. Cuba laat dit niet op zich zitten en reageert door alle Amerikaanse bedrijven in Cuba staatseigendom van Cuba te maken. De VS en Cuba raken in een politieke machtsstrijd verwikkeld. De VS wilden immers persé niet dat Cuba communistisch werd. In de Koude Oorlog met Rusland (kapitalistisch versus communistisch) konden ze dat niet gebruiken. Zeker landen die om de VS heen lagen moesten volgens de VS kapitalistisch zijn. Als Cuba communistisch werd zag men dat als een groot gevaar. Verder was men het in de VS dus niet eens dat Cuba op economisch gebied neigde naar communistische kenmerken (grootgrondbezit werd tegengegaan) en maatregelen nam in het nadeel van de Verenigde Staten (onder andere Fruit Company). Sovjet-Unie: Pagina 4 van 16

5 Voor de Sovjet-Unie gelde in principe maar één grote reden waarom Cuba zo belangrijk voor hen was. Cuba ligt immers maar op een kwartiertje vliegen van de VS (Miami). Het was in de tijden van de Koude Oorlog voor de Sovjets natuurlijk erg handig om zo dichtbij de Verenigde Staten een bondgenoot te hebben. Demografisch gezien lag Cuba op een perfecte plek om als bondgenoot te hebben. Op die manier kon de Sovjet-Unie grote druk op Amerika uitoefenen. Bijvoorbeeld het plaatsen van raketten, wat later ook zou gebeuren, ter voorbereiding van een oorlog. VS was er erg attent op dat dit niet zo gebeuren. Daarom raakte de SU en de VS dan ook in een strijd om Cuba verwikkeld. In 1962 barste deze strijd uit zijn voegen tijdens de Cuba-crisis, ook wel rakettencrisis genoemd, maar daarover meer in deelvraag III. De Sovjets hadden dus in feite alleen belang bij Cuba om een bondgenoot zo dicht gelegen bij de Verenigde Staten. Ze hadden niet echt economische belangen wat die de VS wel hadden. Cuba was zeer gevaarlijk voor de Verenigde Staten en dus een troef voor de SU. Dat was in principe waar het allemaal om draaide. De VS voelde zich bedreigd door het dreigende communisme op Cuba. Zij wisten immers ook wel dat de SU hier gebruik van wilde maken. Dit vermoeden steeg telkens wanneer er verdragen tussen Cuba en de Sovjet-Unie werden gesloten. Deelvraag III Op wat voor manier probeerden de grootmachten de situatie in Cuba te beïnvloeden? We gaan in deze deelvraag een antwoord geven op de bovenstaande deelvraag. We bekijken eerst de invloeden van de Verenigde Staten en daarna die van de Sovjet-Unie. We hebben vanzelfsprekend deze grootmachten genomen omdat die het meeste invloed hebben gehad op de situatie in Cuba. Verenigde Staten: Fidel Castro nam met de regering van 1959 de eerste echte maatregelen. Voor een beter Cuba. Een nieuw socialistisch Cuba. Er kwam een sterke reductie van de huren, overname van de Amerikaanse telefoonmaatschappij, het verdelen van alle eigendommen van Batista en landverdeling in Pinar del Rio. Deze maatregelen waren niet echt geweldig maar Castro s tegenstanders interpreteerden ze als de eerste maatregelen van de politiek van de revolutie. Het was niet duidelijk hoe de VS zich zouden opstellen nadat zij op 9 januari het nieuwe bewind in Cuba hadden erkend. Ook twijfelden de VS over het al dan niet communistisch zijn van Castro. Door de maatregel van Castro m.b.t. de landhervorming (Fruit Company, zie deelvraag 2) werd het voor de VS duidelijk dat Cuba meer naar de communistische kant begon te hangen. In januari 1960 ondernam Eisenhower, president van de VS, een laatste poging om de uiterst moeilijke betrekkingen met Cuba te verbeteren. In Cuba werd toen een felle anti-vs campagne gevoerd. Als Cuba de campagne beëindigde, en de ambassadeur Philip Bonsal ontving dan zou Cuba gefinancieerd worden van landbouwhervorming en andere sociale en economische maatregelen. Castro ging hier op in. Eisenhower nam dit initiatief omdat hij bang was dat Cuba te communistisch werd na het bezoek dat nog zou komen in februari van Anastas Mikojan, vice-president van de SU. Castro gebruikte het Amerikaanse aanbod om de Russen te pressen tot steun aan Cuba. Door de Cubaanse eis dat er bij de onderhandelingen tussen Havana en Washington geen Amerikaanse maatregelen genomen mochten worden die nadelig zouden zijn voor Cuba, kwamen de besprekingen niet op gang. Er was nu een definitieve breuk tussen Havana (Cuba) en Washington (VS). Door de maatregelen van Castro m.b.t. de landhervorming werden er vele grootgrondbezitters Pagina 5 van 16

6 gedwongen om naar de VS uit te wijken. Ook veel tegenstanders van het bewind van Castro weken uit naar de VS, met name de stad Miami werd overspoeld met ballingen. In april 1961 verbleven er zo n ballingen in de VS. Eisenhower verbrak in 1961 alle diplomatieke betrekkingen met Cuba. En de nieuwe man in de VS: John F. Kennedy, gaf toestemming voor het organiseren van een invasie op Cuba. Hij wilde wel dat er geen Amerikaanse troepen aan meededen. Maar dat was geen enkel probleem want bijna alle bannelingen hadden namelijk hetzelfde doel voor ogen: Castro ten val brengen. Deze maatregel van de VS tegen Cuba, die onder leiding stond van de CIA, wordt de Varkensbaai-invasie genoemd. Varkensbaai-invasie: Er werd vanuit 3 plaatsen toegeslagen: Florida, Guatemala, en Nicaragua. Maar het Cuba van Castro wist dat de bannelingen uit waren op wraak. Ook wisten zij dat ze zich aan het voorbereiden waren voor een invasie op Cuba o.l.v. de CIA. Toen uiteindelijk de inval op Cuba kwam stond er een heel volksleger klaar om het land te verdedigen. De 1e luchtaanval van de Amerikanen op 14 april 1961 mislukte. Doordat die aanval mislukte hadden de piloten van Castro vrij spel om de schepen van de VS te bombarderen. Toen dat eenmaal was gebeurd kwam er op 17 april een nieuwe aanval, 1500 ballingen werden in de moerassen van de Cubaanse kust gedropt en moesten het in één tegen één gevechten uitvechten. Dit wonnen de Cubanen met gemak. Na 3 dagen was het afgelopen met de ballingen. Hun wraak was niet uitgekomen. Castro en zijn mannen namen zo tussen de 1200 en de 1300 mannen in gevangenschap en wilde die ruilen tegen Amerikaanse reserve-onderdelen t.w.v. 53 miljoen dollar. De CIA probeert Castro zelfs te vermoorden. Dat lukte uiteindelijk niet en de overwinning van het socialistisch Cuba was een feit. Castro noemde deze overwinning een aanslag op het Amerikaans Imperialisme. Na deze overwinning volgt er in 1964 een volledige handelsboycot met Cuba. Sovjet-Unie: Twee maanden na de Varkensbaai-invasie werden de communisten opgenomen in de regerende coalitie. Die werd in 1965 de Partido Communista de Cuba genoemd. Castro had zijn marxistisch-leninistische voorkeur verborgen gehouden maar toen Cuba in een isolement terecht was gekomen moesten ze op zoek naar een nieuwe beschermheer. Dat zou vanwege de voorkeur van Castro de SU moeten zijn. Moskou had zijn twijfels over het steunen van Cuba. Want de Cubaanse revolutie was niet geïnspireerd door het voorbeeld van de SU. Toch wilde men graag invloed in het Caribische gebied doordat het een goede geografische ligging had voor een bondgenoot. Toen de Amerikaanse afzetmarkt weg was stak de Sovjet- Unie een helpende hand toe. In 1960 kwam er een overeenkomst dat olie werd geruild tegen suiker. Dit alles was tegen een vaste marktprijs. Zo was er al wat meer contact met de Sovjets. Door de olieovereenkomst is de Cubaanse economie tot ongeveer 1980 overeind gebleven. In juli 1960 zei Chroesjtsjov dat de SU Cuba met eigen raketten zou verdedigen tegen een eventuele aanval van de VS. Toen Castro in 1962 de SU om hulp vroeg omdat hij bang was voor een grootschalige invasie, gebruikte de Sovjets deze gelegenheid om de Koude Oorlog vijand de Verenigde Staten de bedreigen met atoomkopraketten die zij op Cuba plaatsten. Er waren al meer dan 40 raketten op Cuba toen Kennedy er lucht van kreeg. Hij was woedend. Dit was een van de eerste dreigingen die er van de SU uitging naar de VS. Ook andersom ging er dreiging uit. Op 22 oktober 1962 kondigde Kennedy aan elk schip van de Sovjets dat op weg was naar Cuba aan te houden. Hier begon de Cuba-crisis. Cuba-crisis: Kennedy eiste dat alle raketten van het eiland werden gehaald. Chroesjtsjov weigerde dit te doen. Zes Pagina 6 van 16

7 dagen lang stormde een Russisch konvooi op naar Cuba. Daar lagen de Amerikaanse oorlogsbodems. In de VS bereidden ze nucleaire wapens voor op de aanval. De wereld stond op het punt om een nieuwe oorlog te beleven. De hele wereld hield hun adem in, maar op het laatste moment keerden de schepen van Rusland om. Chroesjtsjov stemde in op voorwaarde dat de VS Cuba niet zouden binnenvallen. Kennedy ging akkoord en de wereld kon weer opgelucht ademhalen. Na afloop van de Cuba-crisis, ook wel de Raketten-crisis genoemd, versterkte de VS het handelsembargo en beloofde een muur rondom Cuba te zullen gaan bouwen. De Cuba Crisis heeft uiteindelijk geleid tot ontspanning (détente) tussen Oost (Sovjet-Unie) en West (Verenigde Staten). Ook leidde deze crisis tot overleg tussen het Witte Huis en het Kremlin. Hieruit volgde een rechtstreekse telefoonverbinding tussen deze twee regeringsgebouwen. Die telefoonverbinding wordt de Hotline genoemd. Castro was boos op Chroesjtsjov omdat hij zonder het te bespreken met Castro de raketten liet weghalen op Cuba. Dit heeft een redelijke grote invloed gehad op de band van Cuba met de Sovjet-Unie. Ze kregen een lichte ruzie met de Sovjets. Castro zei eens: De Russen hebben ons net zo verraden als de Spanjaarden eens hebben gedaan. Deelvraag IV Hoe reageerde het Cubaanse volk op invloeden van de grootmachten? In de jaren 50 en 60 kon je het Cubaanse volk, grof genomen, in twee groepen opsplitsen. De kapitalisten en de communisten. In de tijd dat Batista aan de macht was hadden de rijke inwoners van Cuba veel macht. Batista behartigde de belangen van de rijke inwoners. Ook veel bedrijven uit de VS hadden dus eens flinke vinger in de pap in Cuba. Deze rijke inwoners of belanghebbers (grootgrondbezitters) waren de kapitalisten. Ze hadden veel profijt van het rechtse en kapitalistische beleid van Batista. Het waren dus geen voorstanders van de revolutie. Dan had je nog een tweede groep Cubanen, de armen. Ze hadden zeer zeker te leiden onder het regime van Batista. Vaak waren de arme bewoners van Cuba boeren die voor de grootgrondbezitters moesten werken tegen een schamel loontje. Er veranderde verder op politiek gebied weinig want er was sprake van grote corruptie in de politiek. Aangezien de rijken de baas waren in Cuba en zij veel profijt hadden van het beleid toen, veranderde er niets aan het beleid. De armen waren dus logischerwijs wel voorstanders van een revolutie. Als tijdens de revolutie de macht naar Castro gaat vluchtten veel rijke inwoners van Cuba naar de Verenigde Staten. Ze weten zelf ook wel dat ze onder Castro geen invloed meer kunnen gaan uitoefenen op de politiek in het land. Ook zouden ze hen economische belangen kwijtraken. De groep rijke inwoners van Cuba is nogal pro-vs. Ze zijn voor het kapitalisme. Deze groep vind het dus erg goed als Amerika wil ingrijpen in de situatie op Cuba. Als de VS met vliegtuigen suikerrietvelden op Cuba in brand wil steken vind deze groep dat natuurlijk goed. Ze willen dat de Verenigde Staten wat aan de situatie gaan doen. De Verenigde Staten behartigen vanwege het kapitalisme ook de belangen van deze groep rijke Cubanen. De VS had bijvoorbeeld ook economisch belang in Cuba met de Fruit Company. De rijken willen hun bezittingen en privileges terug. Deze rijken zijn ook de mensen die vanuit Miami een aanval beramen op Fidel Castro. Dit leidde tot het Pagina 7 van 16

8 Varkensbaai-incident (uitvoerig beschreven in deelvraag 3). Het werd een grote mislukking, de infiltranten werden afgeslacht door rebellen en andere Cubanen aan de oevers van de Varkensbaai. De infiltranten hadden na dit voorval zo n groot schaamtegevoel, dat velen zich neerlegden bij het feit dat Castro nu de baas was in Cuba en dat ze dus ook logischerwijs hun geld en andere belangen in Cuba verloren. Ook de Amerikaanse grootgrondbezitters legden zich daarbij neer. Amerika kondigde weliswaar een handelsboycot af met Cuba. De VS zorgden er wat dat betreft alleen voor dat de Cubaanse bevolking een haat ontwikkelde tegen hen en zo ook tegen het kapitalisme. Cuba wordt door de VS in de handen van de Sovjet-Unie gedrukt. De arme bewoners op Cuba (vooral boeren) vinden het juist mooi dat Fidel Castro aan de macht komt. Ze zien wel dat ze nu in, voor hen, betere economische en politieke situaties kunnen leven. Als de Verenigde Staten er vervolgens alles aan doen om het Cuba met Castro zo moeilijk mogelijk probeert te maken, ontwikkelen ze een bepaalde haat ten opzichte van de VS. Dat is tijdens het Varkensbaai-incident duidelijk zichtbaar. De aanvallers worden immers opgewacht door woedende, vastbesloten en goed bewapende Cubanen. Deze overwinning was uiteindelijk erg belangrijk voor het nieuwe socialistische Cuba. Het gevoel dat de VS slecht waren werd nog eens versterkt voor deze Cubanen. Intussen was de invloed van de Sovjet-Unie op Cuba flink gestegen. De SU heeft de Cubaanse revolutionairen immers altijd massale steun verschaft. Dus als later de Sovjet-Unie aan Cuba vraagt of ze raketten op het eiland mogen plaatsen kan Cuba dit verzoek eigenlijk niet weigeren. Cuba voelde zich verbonden met de Sovjets omdat ze allebei een bepaalde haat koesterden tegen de Amerikanen. Ook hadden ze beide ongeveer dezelfde idealen als je kijkt naar de manier waarop ze denken een ideale staat proberen te bereiken. Ze hadden beide communistische of socialistische ideeën. Ze probeerden elkaar dus te helpen. Er is dus een interessante ontwikkeling op Cuba als je let op wat voor manier het volk reageerde op de invloeden van de grootmachten. Er bestonden in die tijd eigenlijk twee groepen Cubanen. De rijke en de arme Cubanen. De rijken zijn niet blij met Fidel Castro net als de VS, en proberen met behulp van de VS Castro af te zetten. De armen zijn wel blij met het hervormde Cuba van Castro, net als de Sovjet-Unie. Die hadden een bondgenoot in Cuba gevonden. Ze beschermen Cuba tegen het gehate Amerika en hebben sympathie voor de SU die aan hun kant staat. Deelvraag V Wat is Cuba geworden na alle invloeden van buitenaf, en wat zijn de gevolgen daarvan voor de samenleving in Cuba? In deze deelvraag gaan we de gevolgen bekijken op economisch, sociaal en politiek gebied. Wat hadden de invloeden van buitenaf te maken met de veranderingen op deze gebieden. Allereerst gaan we kijken naar de economische veranderingen daarna naar de sociale en als laatste naar de politieke veranderingen. Vanaf 1963 vond er een volledige heroriëntatie plaats. Er kwam een nieuwe economische politiek. Het was niet zo dat de industrialisatieplannen werden opgeheven maar de landbouw kreeg de absolute voorkeur, m.n. de suikercultuur kreeg voorrang. Door de regelingen met de SU was Cuba verzekerd van een afzetmarkt. Dat was gunstig voor de Cubaanse economie. De planningsmethode voor de landbouw werden beter en meer realistisch door een intensiever tweerichtingsverkeer tussen de plannenmakers Pagina 8 van 16

9 aan de top en de uitvoerders. De staat kreeg een steeds grotere rol in het economiegebeuren. Zo werd de 2e wet op landhervorming heel krachtig. Door deze wet werden namelijk in één klap alles restanten van de groot en middelgroot grondbezitters uitgeschakeld. De blokkade (economisch) van de Verenigde Staten werd een mislukking doordat Cuba ook handel dreef met niet socialistische landen. Na 1963 maakte Cuba op snelle vorderingen t.o.v. de onderontwikkeling. Op economisch gebied is dat even duidelijk te merken als op het sociale gebied. Onderwijs was toen het belangrijkste aspect voor het opkrikken van het sociale gebied. In 1961 wordt er een alfabetismecampagne gehanteerd. Vele vrijwilligers onder leiding van Ché Guevara zetten zich in om het analfabetisme uit te roeien. Er waren zo n 2 miljoen mensen betrokken bij deze actie. Door dat aantal en door het contact tussen de stad en het platteland werd het een sociale en politieke gebeurtenis van de 1e orde. Het onderwijs werd op alle niveaus verbeterd over het hele land. Ook het aantal vrijwilligers wat op het land werkte was heel hoog. Ook de volksgezondheid krabbelde weer omhoog. Het bedrag wat men tussen 58 en 68 daaraan uitgaf werd vertienvoudigd. Er kwamen veel ziekenhuizen en ziektes werden met succes bestreden. Ook kwamen er crèches die kinderen van 1t/m 6 jaar medische zorg, voeding en al een beginnend onderwijs verschafte. Daardoor kregen de vrouwen de kans om een maatschappelijke positie in te nemen die men eerder niet gekend had. Niet iedereen vond deze nieuwe ontwikkelingen een fijne vordering. De hogere klassen zoals technici, artsen, hoogleraren enz. hadden Cuba de rug toegekeerd. Zij krijgen door de ontwikkelingen minder inkomen dan wat ze voorheen hadden gehad. Zij kunnen zich daarom moeilijk aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Vele van die mensen trekken wederom naar de VS. Ook op politiek gebied vinden er veel veranderingen plaats. Er bestaat een verband tussen de politieke ontwikkelingen op Cuba en de reactie van de VS op de revolutie. Door de tegenwerking van de Verenigde Staten, zoals de Varkensbaai-invasie en de raketten crisis, versnelde de radicalisering van de revolutie. Ook werd Cuba daardoor gedwongen overeenkomsten op politiek gebied te sluiten met de SU. De Cubaanse leider koos op een begeven moment voor het marxismeleninisme, maar iets meer voor het socialisme. Er was namelijk altijd al een relatie geweest met een groep communisten, waaronder Raúl Castro en Ché Guevara. Die paden kruiste elkaar in de nadagen van de strijd tegen Batista. Maar er waren natuurlijk verschillen in de manier van strijdvoeren. De communisten legden de nadruk op strakke partijorganisaties en de boeren,ook wel castristen genoemd, van Fidel Castro wilden het van man tot man uitvechten. Toch zagen zij allebei in dat ze elkaar nodig hadden. In juli 1961 vormden zij samen plus een derde groep (Revolutionaire Directoraat) de ORI (Geïntegreerde Revolutionaire Organisatie). Dit samenwerkingsverband moest de PURSC voorbereiden (Eenheidspartij van de Socialistische Revolutie van Cuba). Er zou een nieuwe partij moeten komen. Het volk zou het recht hebben kandidaten voor het lidmaatschap voor te dragen, maar de partij zou de uiteindelijke beslissing daarover nemen. De partij zou net als andere communistische partijen elders, democratisch-centralistisch opgebouwd worden: eenmaal genomen besluiten moeten ook worden uitgevoerd. In oktober 1965 wordt de PURSC omgedoopt tot Communistische Partij van Cuba. Je ziet dus dat Cuba meer onder invloed van de SU (communistisch) is geweest dan onder de invloed van de VS. Wel is Cuba nooit een satellietstaat van de SU geweest. Dat kun je bijvoorbeeld zien aan het feit dat Cuba steeds haar eigen visies verdedigden ten opzichte van de Russische. De politieke keuze voor de Russische lijn ging niet verder dan de voordelen die Cuba kon behalen op economisch gebied. Qua denken Pagina 9 van 16

10 bleef het een apart land. Antwoord Hoofdvraag Hoofdvraag: Wat waren de belangen van de grootmachten voor het kapitalistisch of communistisch worden van Cuba? In dit hoofdstuk proberen we een antwoord te geven op de hoofdvraag. Dat antwoord komt voort uit ons onderzoek in de deelvragen. Uit de deelvraag blijkt dat er in een Cuba een grote omwenteling heeft plaatsgevonden rond de jaren 60. In het kader van de Koude Oorlog was dit voor de grootmachten in de wereld erg belangrijk. Er was namelijk een strijd gaande tussen de Sovjet-Unie en de VS. Deze strijd ging om het kapitalisme en het communisme. In Cuba dreigde nou net Batista, een rechtse en kapitalistische dictator, afgezet te worden. Er stond een revolutie voor de deur. Een revolutie van kapitalisme naar socialisme of communisme. Fidel Castro, leider van de revolutie, was daar een aanhanger van. Cuba neigde dus na de revolutie eerder naar de socialistische kant te gaan dan naar de kapitalistische kant. De Verenigde Staten zijn doordat ze economische en politieke belangen hebben in Cuba nauw betrokken bij deze revolutie. Amerika wilde niet dat Cuba die kant van de Sovjets op zou gaan. Dan zouden de Russen namelijk een bondgenoot hebben die erg dicht bij de VS lag. Erg gevaarlijk dus in verband met wapens en raketten. De VS voelden zich bedreigd en gaven ze steun aan Cubanen die na de revolutie naar de VS zijn getrokken en hun land weer kapitalistisch wilden maken. Ze probeerden Cuba binnen te vallen tijdens het Varkensbaai-incident. De Sovjet-Unie bleef constant Cuba steunen en daardoor kregen die twee landen een band. Ze hadden allebei ruzie met de VS. Daardoor hielpen ze elkaar met problemen. Toen bijvoorbeeld Cuba geen handel meer dreef met de VS en met voorraden suiker bleef zitten stak de Sovjet-Unie een helpende hand toe. Ze kochten de suiker van Cuba in ruil voor olie. De Sovjet-Unie was gebaat bij de sterke band met Cuba want, ze wilden op Cuba graag atoomkopraketten plaatsen om vijand de VS te bedreigen voor een eventuele Koude Oorlog die zou komen. Ons uiteindelijke antwoord op de hoofdvraag is: Beide grootmachten hadden door de Koude Oorlog een enorm belang bij het kapitalistisch of communistisch worden van Cuba. Vooral politiek belang. De VS had vooral belang omdat ze zich bedreigd voelden door de Sovjet-Unie. Uiteindelijk zou je kunnen zeggen dat de Sovjet-Unie de strijd met de VS gewonnen heeft, en het meeste positieve invloed heeft gehad voor Cuba. Amerika heeft alleen geprobeerd het Cuba van Castro kapot te maken. Ze hadden eigenlijk ook geen keus want Castro was nou eenmaal socialistisch. De VS konden heel weinig tegen hem doen. Conclusie Probleemstelling In dit hoofdstuk geven we een conclusie op onze probleemstelling. Deze probleemstelling luidde: Als de VS anders hadden gehandeld in de jaren 60 was Cuba nooit communistisch geworden. Waarom we deze probleemstelling hebben genomen hebben we eigenlijk al uitgelegd in de inleiding. We gaan nu bekijken waarom we deze probleemstelling ondersteunen. De voornaamste reden waarom we deze ondersteunen is dat Castro een socialist was en geen communist. Het was voor de VS niet mogelijk om van Castro een kapitalist te maken, dit probeerde de VS echter wel. Dit probeerden ze onder andere door Castro te beïnvloeden met het Varkensbaai-incident. Door het Varkensbaai-incident werd voor Cuba nog eens extra duidelijk gemaakt dat de VS hen op gewelddadige manier van gedachte te veranderen. Hier was Cuba uiteraard niet van gediend en daardoor zijn ze in de Pagina 10 van 16

11 handen van de SU gedreven. Het was niet zo dat de VS al een plan had om Cuba aan te vallen en daar meer invloed probeerden uit te oefenen. Maar toen de bannelingen vanuit Cuba naar de VS waren gevlucht grepen de Verenigde Staten deze mogelijkheid met open armen aan om toch te proberen om meer macht op Cuba te hebben en Castro af te zetten. Wij denken dat als de VS minder gewelddadige maatregelen hadden genomen dat er op Cuba niet zo n haat ontstaan was tegen de VS. Daarom denken wij dat Cuba, zonder die gewelddadige invloeden van de VS, minder kans zou hebben om in de handen van de SU gedreven te worden. Natuurlijk beseffen wij ook wel dat er ook tegenargumenten voor deze stelling bestaan. Wij zullen ook de tegenargumenten bespreken. We beseffen ons natuurlijk wel dat de VS in een erg lastig parket zat. Ze moesten omdat ze zich bedreigd voelden wel ingrijpen, maar op wat voor manier. Het is voor ons makkelijk praten omdat we naar de geschiedenis kijken. Waarschijnlijk hadden ze beter kunnen proberen om een goede band met Cuba op te bouwen en zo hun vertrouwen te winnen. De manier waarop ze nu gehandeld hebben heeft alleen een averechts effect gehad. Er valt ook wat voor te zeggen dat Cuba sowieso al eerder de kant van Sovjets op neigde vanwege de voorkeur van Castro maar dat is moeilijk te zeggen, we kunnen de tijd immers niet terug draaien. De argumenten die wij op deze probleemstelling geven blijken vooral uit deelvraag 2, 3 en 4. In deze deelvragen onderzoeken we, waarom en hoe de grootmachten VS en de SU invloed op Cuba hebben proberen uit te oefenen. Ook bespreken we wat voor invloed die dingen op Cuba en de Cubaanse bevolking hebben gehad. Kortom: De Verenigde Staten hebben achteraf gezien grote fouten gemaakt met betrekking tot Cuba. Ze hebben getracht Cuba op gewelddadige manier het Cuba van Castro te veranderen in een kapitalistisch land. Dit is een fiasco geworden. We beseffen wel dat de Verenigde Staten in een lastig parket zaten. Conclusie Hypothese Onze hypothese staat al in de inleiding maar we zullen toch even de hypothese samenvatten. Wij waren het eens met de probleemstelling omdat we vonden dat de Verenigde Staten inderdaad niet goed hebben gehandeld t.o.v. Cuba. En dat daarom Cuba in de handen van de Sovjet-Unie is gedreven. We zullen bekijken via deelvraag 2, 3 en 4 of deze stelling klopt. Het is een stelling en geen feit. Dus is er natuurlijk niet één antwoord maar een heleboel. Je geeft namelijk je eigen mening of visie ten opzichte van de stelling weer en die probeer je te beargumenteren. Wij hebben ook duidelijk kenbaar gemaakt dat er ook tegenargumenten kunnen worden gegeven voor deze stelling. In deelvraag 2 zie je heel duidelijk dat Cuba erg belangrijk was voor de VS. Ze deden er daarom ook alles aan om veel invloed te hebben in Cuba en ze hadden het liefst dat Cuba geen trouwe bondgenoot werd van de SU en logischerwijs dus ook kapitalistisch en geen communistisch. Maar na vele slechte invloeden van de VS, die we ook al vaak hebben genoemd, kon dit plan niet doorgaan. In deelvraag 3 en 4 wordt er vooral uitgelegd wat de invloeden van de VS en de SU waren op Cuba en hoe de bevolking daarop reageerden. We weten nu inmiddels wel dat de VS enorme fouten hebben gemaakt in die beïnvloeding en door die slechte invloeden is er een beetje een anti-vs gedachtegang door Cuba heen gegaan. De bevolking van Cuba keek slecht tegen de VS en ook tegen het kapitalisme aan. De VS zijn er dus absoluut niet in geslaagd Cuba kapitalistisch te krijgen maar zijn er wél in geslaagd om ze in de handen van hun Koude Oorlogsvijand de Sovjet-Unie te drukken. Dit was natuurlijk niet hun doel. Pagina 11 van 16

12 Als je al deze antwoorden vergelijkt met onze uiteindelijke hypothese dan zie je dat we er niet zo gek ver naast zaten. We kunnen eigenlijk wel zeggen dat onze verwachtingen helemaal overeen komen met het uiteindelijke resultaat. Conclusie Werkstuk Eigen mening Nu we dit werkstuk afgerond hebben is het tijd voor een evaluatiemoment. We kijken terug op de tijd die we eraan gewerkt hebben. Hebben we efficiënt gewerkt? Konden er nog dingen beter? En natuurlijk, is het een goed werkstuk geworden? Toen we de PO voor geschiedenis op kregen hadden we snel besloten dat we het werkstuk over Cuba wilde doen. We waren beiden geïnteresseerd in Ché Guevara vanwege zijn inzet voor de vrijheid en revolutie in Cuba. Tijdens het maken van het werkstuk is onze samenwerking soepel en goed verlopen, en de taakverdeling was ook goed. Dat is natuurlijk erg belangrijk anders doet de één veel meer dan de ander. We hadden goede informatie uit boeken gehaald waardoor we niet zo heel veel beroep op het internet hebben hoeven doen. Er is denk ik ook efficiënt gewerkt. Er is totaal geen tijd weggegooid en als we bezig waren kwam er altijd veel werk uit onze handen. Dat komt omdat we er allebei met plezier aan hebben gewerkt. We hadden er interesse in en dat helpt vaak bij de motivatie om door te gaan met het werkstuk. Verder vinden we allebei dat we ook erg veel van dit werkstuk zijn opgestoken, van tevoren wisten we niet zoveel over Cuba en de Cubaanse revolutie enzovoort maar nu zijn we allebei echte Cuba-kenners! Je ziet jezelf en het werkstuk dan groeien tijdens het maken van deze praktische opdracht. Uiteindelijk zijn we beide erg tevreden over dit werkstuk. Het eindresultaat is naar onze mening wel een succes geworden. Of er nog dingen beter konden? Wellicht, maar dat is u taak om ons daarover aan te spreken. Nog iets beter de planning aanhouden misschien, hoewel dat over het algemeen toch goed gedaan is. Wij hebben er zelf plezier mee gehad om het te maken, kortom een geslaagd werkstuk! Slot In dit slot, of bijlage, willen we een aantal dingen nader bespreken. We geven hier een aantal extra dingen zoals: een laatste brief van Ché Guevara aan Fidel Castro, een biografie van beide personen en we geven een antwoord op een extra vraag die wel stellen. Die vraag is namelijk: wat voor betekenis heeft Ché Guevara nu nog? We bespreken deze onderwerpen één voor één. Ook plaatsen we er nog een aantal passende foto s bij. Laatste brief van Ché Guevara: Fidel: Havana.1 April 1965 Op dit moment herinner ik me vele dingen toen ik jou ontmoette in het huis van Maria Antonia, toen je me voorstelde te komen, al de spanningen gepaard gaand met de voorbereidingen. Op een dag vroeg men wie verwittigd moest worden in geval we zouden sterven, en de realiteit van dit feit sloeg ons allen teneer. Later beseften we dat het waar was, in een revolutie win je of sterf je (als het een echte is). Vele kameraden sneuvelden op de weg naar de overwinning. Vandaag is alles minder dramatisch omdat we volwassener zijn geworden, maar de feiten herhalen zich. Ik Pagina 12 van 16

13 voel dat het deel van mijn taken, die mij aan de Cubaanse Revolutie ter plaatse bonden volbracht zijn en ik neem afscheid van jou, de kameraden, van jouw volk dat nu het mijne is. Ik doe formeel afstand van mijn functies binnen de leiding van de Partij, van mijn ministeriële ambt, mijn graad van commandant, van mijn hoedanigheid als Cubaan. Niets wettigs bind me aan Cuba, enkel de band die niet zoals benoemingen kan verbroken worden. De rekening makend van mijn voorbije leven geloof ik met voldoende eer en toewijding gewerkt te hebben om de revolutionaire zege te verstevigen. Mijn enige ernstige fout is niet méér vertrouwen in jou te hebben vanaf de eerste momenten in de Sierra Maestra en ik niet snel genoeg jouw kwaliteiten als revolutionaire leider begreep. Ik heb prachtige dagen beleefd en voelde aan jouw zijde de trots toe te horen aan ons volk en de glansrijke maar trieste dagen van de Caribische Crisis. Zelden was er een groter staatshoofd dan jij in die dagen, ik ben trots jou zonder aarzeling gevolgd te hebben, me met jouw manier van denken, kijken en waarderen van gevaren en principes te hebben vereenzelvigd. Andere landen ter wereld eisen de medewerking van mijn bescheiden inspanningen op. Ik kan dàt doen wat jou door je verantwoordelijkheid voor Cuba geweigerd wordt en het uur van afscheid breekt aan. Ik wil dat men weet dat ik dit doe met gemengde gevoelens van vreugde en pijn, hier laat ik mijn zuiverste hoop als opbouwer en zíj die mij het dierbaarst zijn achter en ook laat ik een volk achter dat mij als een zoon heeft ontvangen ; dat knaagt voor een stuk aan mijn geest. Ik neem het geloof dat jij me bijbracht, de revolutionaire geest van mijn volk, het gevoel de meest heilige taak volbracht te hebben; het gevecht tegen het imperialisme waar ook ter wereld mee naar de nieuwe slagvelden, dit brengt troost en heelt alle wonden. Ik zeg nogmaals dat ik Cuba vrij stel van alle verantwoordelijkheid, behalve van die, welke voortvloeit uit haar voorbeeld. Als mijn laatste uur mij onder een andere hemel brengt, zijn mijn laatste gedachten bij dit volk en speciaal bij jou. Ik dank je voor alles wat je me bijbracht en voor jouw voorbeeld waaraan ik tracht trouw te blijven. Tot aan de laatste gevolgen van mijn daden. Ik ben steeds vereenzelvigd geweest met de vreemde politiek van onze revolutie en zal dat blijven, waar ik ook zal zijn zal ik de verantwoording voelen een Cubaans revolutionair te zijn en zo zal ik me ook gedragen. Ik heb geen spijt dat ik mijn kinderen en mijn vrouw niets materieels nalaat; ik ben blij dat het zo is. Ik vraag niets voor hen omdat ik weet dat de Staat hen alles geeft wat ze nodig hebben om te leven en voor een opleiding zorgt. Er zijn vele zaken die ik jou en ons volk wil zeggen, maar ik voel dat het nutteloos is, woorden kunnen niet uitdrukken wat ik voel en het is de moeite niet waard velletjes papier vol te kladden. Tot de eeuwige zege. Het vaderland of de dood! Ik omhels je met revolutionaire overgave. Ché Biografie Fidel Castro: Fidel werd geboren op als vijfde kind van een immigrant uit het Spaanse Galicia waar de Celtiberi wonen, een vermenging van Iberiërs en Kelten, die groter van gestalte is dan de doorsnee Spanjaard. Zijn vader bezat een grote suikerplantage in de Cubaanse provincie Oriente. Aan het einde van de 2e WO studeerde Fidel rechten te Havana, leefde als een bohémien, kleedde zich slordig en blonk uit in de sport. Pagina 13 van 16

14 In 1947 nam hij met 3000 Cubanen deel aan een inval in... de Dominicaanse Republiek, waar dictator Rafael Leonidas Trujillo Molino de plak zwaaide. Die vernietigde het legertje al op zee. Castro kon zich al zwemmend redden. Nadien huwde hij een meisje uit een conservatieve familie en bereidt hij zich voor op zijn doctoraat. In 1950 wordt hij advocaat te Havana, maar speelt hij snel een rol in de linkervleugel van de Ortodoxe-partij. Zijn rebellenverhaal begon met de mislukte aanval op de Dominicaanse republiek. Zodra hij aan het bewind kwam, nationaliseerde hij ook de bezittingen van zijn eigen familie en kreeg dus de grootste herrie met hen. Eerder was hij gescheiden van zijn vrouw, wier broer leider was van Batista's jeugdbeweging. Castro heeft de volgende functies op zijn visitekaartje staan: staatshoofd, voorzitter van de staatsraad, leider van de regering, voorzitter van de raad van ministers, secretaris-generaal van de Partido Communista de Cuba en opperbevelhebber van de strijdkrachten. Biografie Ernesto Ché Guevara: Ernesto Ché Guevara werd in 1928 in Rosario de la Fe in Argentinië geboren als zoon van een linkse, maar welstellende architect. Hij leed aan astma en onderbrak geregeld zijn studies om te reizen. Hij kwam daarbij aan de kost als havenarbeider, chauffeur, kruier, verpleger enz. Zo leerde hij de miserie op zijn continent kennen. Ché studeerde als dokter af in Nadat hij moeilijkheden had gehad met Juan Peron kwam hij na een verblijf in Colombia terecht in Guatemala. Toen indringers, gefinancierd door de CIA, president Jacobo Arbenz Guzman omverwierpen wegens zijn landbouwhervormingen die de United Fruit Company troffen, vluchtte Ché naar Mexico. Daar kwam hij tot 1955 als fotograaf aan de kost. Hij leerde er Raul Castro kennen, die hem aan Fidel voorstelde. Ché was nog nooit op Cuba geweest. Hij bleek een succesvol guerrillaleider te zijn, werd minister en stierf op 9 oktober 1967 eenzaam in het Boliviaans maquis te Vallegrande. Voor hem was het welslagen van de revolutie op Cuba, het begin van de revolutie op het continent. 'Che' was geen romanticus, maar een keiharde systematicus van het revolutionaire geweld. Op Cuba huwde hij Aleida March, de moeder van zijn vijf Cubaanse kinderen. Welke betekenis heeft Ché Guevara nu nog? Deze vraag hebben we genomen omdat we, zoals we ook al hebben gezegd in het voorwoord, steeds meer mensen in shirtjes met de bekende afbeelding van Ché Guevara zien lopen. We vroegen ons daarom af hoe dat kon? Veel mensen weten wel wie hij is maar niet wat hij allemaal heeft gedaan. Toen zijn we een beetje gaan zoeken en zijn we uiteindelijk terecht gekomen bij het feit dat in veel landen waar oorlog is geweest Ché Guevara symbool staat voor de vrede. Je ziet heel vaak dat hij staat afgebeeld samen met een ster. Dat is hét symbool, na de duif, voor de vrede. Ook zie je vaak dat er nog overal posters van Ché Guevara hangen met typerende en diepgaande teksten. Één van die diepgaande teksten is bijvoorbeeld de laatste 3 zinnen van de brief die hij schreef aan Fidel Castro: Tot de eeuwige zege. Het vaderland of de dood! Ik omhels je met revolutionaire overgave. Veel mensen bewonderen hem nu ook nog. Dit komt natuurlijk door zijn enorme inzet bij de revolutie in Cuba enz. Plan van aanpak Wie doet wat? Hoe doe je dat? Hoe verwerk je alles? Onderwerp kiezen: samen Overleggen + kijken waar interesses liggen Verwerken in werkstuk Voorlopige literatuurlijst: Thomas Informatie verzamelen + kijken wat nuttig is Verwerken in een schema Logboek + Plan van aanpak: Rens Elke les bijhouden wat we hebben gedaan en daar verlsag van doen Pagina 14 van 16

15 Verwerken in een schema Hoofd- en deelvragen: samen Kijken wat we willen onderzoeken en daar geschikte vragen bij bedenken Verwerken in de inleiding en gebruiken voor de deelvragen Aanvulling literatuur: samen Verder nuttige informatie verschaffen Verwerken in een schema Probleemstelling: samen Stelling maken over ons onderzoek Probleemstelling verwerken in inleiding en in werkstuk onderzoeken Hypothese: samen Verwachting van ons onderzoek verwoorden Verwachtingen met elkaar bespreken en op papier zetten Definitieve probleemstelling: samen Nog even overleggen + definitief besluit Zie probleemstelling Definitieve hypothese: samen Kijken of onze hypothese ongeveer overeenkomt met historische feiten Zie hypothese Definitieve literatuurlijst: Thomas Alle informatie die we gebruikt hebben verwerken Verwerken op computer in definitief schema Bewijsmateriaal: samen Feiten voor ons onderzoek verzamelen waarmee we bewijs kunnen leveren Bewijsmateriaal verwerken in de deelvragen en in conclusies Antwoord deelvraag I: samen Info verwerken waarmee we deelvraag kunnen beantwoorden Verwerken in verhaalvorm Antwoord deelvraag II en IV: Rens Zie deelvraag I Zie deelvraag I Antwoord deelvraag: III en V: Thomas Zie deelvraag I Zie deelvraag I Conclusie probleemstelling: samen Klopt de stelling en welke argumenten kun je ervoor aanvoeren Conclusie van werkstuk opmaken en verwerken in eindwerkstuk Conclusie hypothese: samen Bekijken of onze verwachtingen klopten Conclusie van hypothese opmaken en verwerken in het eindwerkstuk Uitwerking: samen Uittypen en opmaak verzorgen Laatste aanbreng van foto s en dergelijke in werkstuk Inleveren: samen Final touch aanbrengen - Literatuurlijst Titel Auteur Jaar en plaats van uitgave Pharos Studiemap: Historisch Overzicht - - Spreken Verleden L.G. Dalhuisen (e.a) 1994 te Rijswijk Cuba, documentatiemap landen Rudie van Meurs 1990 te Den Haag Cuba, landenreeks: mensen-politiek-economie-cultuur Emily Hatchwell 1998 te Den Haag Onze jaren 45-70: Het Cuba van Castro Prof. Dr. A.F. Manning (voorzitter) 1972 te Amsterdam Spiegel Historiael: Sardines en de haai, Latijns-Amerika en de VS A. Armenta Jaargang 34 Internet: M. Baijer 1998 Internet : onbekend 1998 Onze eigen kennis R. Overeem en T. Waterreus 2002 te Tilburg Wij hebben hier samen zoals u ziet ongeveer 32 uur aan gewerkt. De samenwerking verliep erg goed en we hebben er eigenlijk best plezier in gehad. Want het is wel leuk om te zien hoe zo n werkstuk groeit. Je begint met niks, je weet in het begin nog helemaal niks, en je eindigt met een werkstuk en heel veel kennis. We hebben een goede taakverdeling gehad en we hebben ons redelijk goed aan ons plan van aanpak en logboek gehouden. We hebben allebei ook evenveel gedaan zoals u ook kunt zien in het plan van aanpak. Dit was ons werkstuk. Wijzelf vinden dat het een behoorlijk werkstuk is geworden maar dat het ook wel Pagina 15 van 16