Voor u ligt de marktanalyse van de Gehandicaptenzorg in de zorgkantoorregio s van CZ zorgkantoor.

Transcriptie

1 Marktanalyse 219 Voor u ligt de marktanalyse van de Gehandicaptenzorg in de zorgkantoorregio s van CZ zorgkantoor. In aanvulling op de regionale marktanalyses, benoemen we in dit document de beleidsmatige landelijke ontwikkelingen, de ontwikkelingen waar we als zorgkantoor bij betrokken zijn en de regionale speerpunten. We geven een nadere duiding van de gegevens die beschikbaar zijn en de trends die we daarin waarnemen. We geven hiermee een duidelijk beeld van de gewenste ontwikkelingen in de regio. De rode draad hierbij is een meer passende en persoonsgerichte zorg. Wij hopen u te inspireren met deze marktanalyse en gaan daarover graag met u in gesprek.

2 Inhoud 1 Wat Zorginkoop Gehandicaptenzorg gaat doen in Wij participeren in de landelijke ontwikkelingen t.a.v. de Gehandicaptenzorg We zijn nóg meer in gesprek over kwaliteit Wij nodigen ervaringsdeskundigen uit bij gesprekken met onze zorgaanbieders We versterken de regionale samenwerking met en tussen onze zorgaanbieders Onderzoek Tranzo naar klantkeuze en Nivel naar ervaringen met de zorg en zorgkantoor We zien per regio andere witte vlekken en speerpunten Regio Haaglanden Regio Zuid-Hollandse Eilanden Regio Zeeland Regio West-Brabant Regio Zuidoost-Brabant Regio Zuid-Limburg Inspiratie pagina s met andere kijk op zorg Prijswinnaars CZ Zorgprijs Betrekken cliënten/ ervaringsdeskundigen Consortium Ervaringsdeskundigheid Dialoogdiner Zorgarrangementen om langer thuis te kunnen blijven wonen Deeltijd wonen Forensische zorg voor mensen met een LVB Lifewise VPT, tenzij FACT LVB Flexibele inzet van verpleegkundige expertise Anders organiseren van complexe zorg Ambulante Crisis interventieteams Opera Traject Complexe casuïstiek Regio Zuidoost Brabant Toelichting bij de cijfers uit de Marktanalyse Wachtlijst gegevens binnen CZ zorgkantoor Zorgaanbod o.b.v. leveringsvormen Disclaimer... 19

3 1 Wat Zorginkoop Gehandicaptenzorg gaat doen in Wij participeren in de landelijke ontwikkelingen t.a.v. de Gehandicaptenzorg Het Programma Volwaardig Leven en de Werkagenda Passende Zorg is Maatwerk bevatten diverse programma- en actielijnen. Zorgkantoren - waaronder ook CZ zorgkantoor - zijn hier direct bij betrokken. De actielijnen zitten allemaal in een opstartfase en zullen in de loop van dit jaar concreter worden. Het gaat hierbij onder andere om de volgende thema s: Voldoende passende zorg bij complexe problematiek: er worden (landelijk) extra maatwerkplaatsen gecreëerd voor de complexe doelgroep, daarnaast komen er ambulante crisisteams voor interventie op de verblijfslocatie om overplaatsing te voorkomen. Zorgkantoren maken in overleg met VWS een plan van aanpak om dit te realiseren. Wij zullen regionaal bespreken wat de zorgvraag is voor deze doelgroep en welk passend zorgaanbod daarvoor nodig is. Bijvoorbeeld extra maatwerkplaatsen of een nieuw zorgconcept. Het gaat om zeer kleine doelgroepen met een bijzondere zorgvraag die landelijk of bovenregionaal ingevuld moet worden. Daarom besluiten alle zorgkantoren gezamenlijk welke plannen in aanmerking komen voor de maatwerkplaatsen. Technologische innovatie: Geselecteerde zorgaanbieders krijgen ondersteuning om technologische innovaties door te ontwikkelen en de kennis daarvan te delen met andere zorgaanbieders. Begeleiding a la carte: 35 zorgaanbieders krijgen ondersteuning om een goed initiatief van persoonsgerichte zorg door te ontwikkelen en te verbreden naar andere zorgaanbieders. Inzet van casemanagement en cliëntondersteuning van naasten die forse problemen ervaren bij het regelen van zorg. CZ gaat mogelijk een pilot draaien in een regio of gemeente. Ook zijn wij betrokken bij de ontwikkelagenda onafhankelijke cliëntondersteuning. De cliëntondersteuning moet beter aansluiten bij de vraag van de cliënt en moet ook al geboden worden in de periode vóórdat de cliënt een Wlz-indicatie aanvraagt bij het CIZ. Om dit te bereiken hebben zorgkantoren en landelijke organisaties die onafhankelijke cliëntondersteuning bieden - zoals MEE en Zorgbelang - een gezamenlijk plan opgesteld voor de komende twee jaar. Samen willen ze de (onafhankelijke) cliëntondersteuning in de langdurige zorg verder verbeteren en versterken. 1.2 We zijn nóg meer in gesprek over kwaliteit Met ingang van 217 is het vernieuwde kwaliteitskader van kracht voor de sector Gehandicaptenzorg. In 218 bespraken wij voor de eerste keer het kwaliteitsrapport met alle (intramurale) zorgaanbieders. Dit hebben wij als zeer waardevol ervaren: het rapport geeft een duidelijk beeld van waar de zorgaanbieder mee bezig is en welke (beleids)speerpunten er zijn. Het rapport biedt voldoende gespreksstof. Enerzijds ter evaluatie, anderzijds ter bespreking van verbeterpunten en het maken van vervolgafspraken en/of het plannen van werkbezoeken. Door middel van werkbezoeken willen we inzicht krijgen in de manier waarop de elementen uit het kwaliteitsrapport landen in de praktijk. Op welke manier wordt er invulling gegeven aan cliëntgerichte zorg? Hoe wordt er gewerkt aan leren en verbeteren? Daarnaast vinden we het waardevol om op zoek te gaan naar goede voorbeelden die gedeeld kunnen worden. Door het zien van veel locaties én door in gesprek te zijn met de betrokkenen op locatie, zien en horen we de zaken die het verschil kunnen maken. We gaan hierbij, indien mogelijk, ook in gesprek met de cliëntvertegenwoordigers en nemen we bij een aantal gesprekken een ervaringsdeskundige mee.

4 De gesprekken over het kwaliteitsrapport en de focus op kwaliteit op locatieniveau moet leiden tot kwaliteitsverbetering, zowel voor cliënten als voor medewerkers. Met name het accent op teamreflectie en de nadruk op versterking van de eigen regie van cliënten en de cliëntervaring zien wij als een sterk punt. 1.3 Wij nodigen ervaringsdeskundigen uit bij gesprekken met onze zorgaanbieders CZ zorgkantoor is in 218 gestart met een pilot om te onderzoeken of ervaringsdeskundigen van zorgaanbieders kunnen ondersteunen bij de inkoop van goede zorg. In 219 gaan wij hiermee verder. Wij nemen in 219 ervaringsdeskundigen mee naar werkbezoeken of gesprekken tussen het zorgkantoor en de zorgaanbieder. Dit filmpje geeft u een indruk. 1.4 We versterken de regionale samenwerking met en tussen onze zorgaanbieders CZ zorgkantoor wil verder investeren in het versterken van de regionale samenwerking. We organiseren regiobijeenkomsten en gaan, per regio, met zorgaanbieders in gesprek over de toekomst van de zorg in de regio. Daarbij gaan we onder andere in op de strategische speerpunten en de knelpunten/fricties in de regio. We hebben hierbij specifiek aandacht voor de zorgketen rond complexe casuïstiek. Daarnaast zoeken wij verbinding met andere domeinen van zorg, zoals de Wmo en de Jeugdwet. Door klanten eerder in de zorgketen goed te ondersteunen, kan de druk op de wachtlijst in de Wlz worden verminderd.

5 2 Onderzoek Tranzo naar klantkeuze en Nivel naar ervaringen met de zorg en zorgkantoor In 218 hebben we Tranzo en Nivel, onafhankelijk van elkaar, onderzoek gedaan naar de factoren die een rol spelen bij de keuze voor een zorgaanbieder respectievelijk de ervaringen over de zorg en de ervaringen met het zorgkantoor. De uitkomsten zijn voor ons belangrijk om de informatievoorziening naar (verwanten van) cliënten beter te organiseren. Wat vinden cliënten belangrijk bij het kiezen van een zorgaanbieder We willen de zorgvraag van onze klanten samen met zorgaanbieders zo goed mogelijk invullen. Tranzo, het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn aan de Universiteit van Tilburg, heeft namens CZ zorgkantoor onderzoek gedaan naar wat cliënten (of hun verwanten) belangrijk vinden bij de keuze voor een zorgaanbieder. Dit zijn onder andere locatie van een zorgorganisatie; de huisvesting, bekendheid met de zorgorganisatie, de aanwezigheid van deskundige begeleiding, groepssamenstelling; een fijne sfeer en de beschikbaarheid van een plaats. Dit is vergeleken met hoe de cliëntbemiddelaars van een zorgaanbieder hier naar kijken. De eerste uitkomsten laten zien dat er verschillen kunnen zijn in wat de cliëntbemiddelaar denkt dat de cliënt belangrijk vindt, en wat de cliënt zelf belangrijk vindt. Bijvoorbeeld in hoeverre materieel welbevinden een rol speelt bij de keuze voor een woonlocatie. Het hebben van een keuze voor een zorgaanbieder betekent niet dat mensen ook actief een keuze (kunnen) maken. Het is daarom noodzakelijk om mensen met een verstandelijke beperking en hun verwanten te ondersteunen bij hun keuze voor een zorgaanbieder. Dit kan onder meer door het (door)ontwikkelen van keuzehulp applicaties, de inzet van ervaringsdeskundigen en aanvullende scholing voor cliëntbemiddelaars. Cliënten met een beperking en hun naasten hebben over het algemeen goede ervaringen met de zorg en zijn nauwelijks bekend met het zorgkantoor. De eerste onderzoeksresultaten van Nivel laten zien dat cliënten en hun naasten vaak niet bekend zijn met het zorgkantoor. Ook zien zij het zorgkantoor nauwelijks als aanspreekpunt. Zij stellen hun vragen vooral aan de zorgaanbieder. Dit roept bij CZ zorgkantoor de vraag op hoe we onze rol om cliënten te informeren en te ondersteunen, waar nodig, beter kunnen vervullen. Cliënten en naasten die wel contact hebben gehad met het zorgkantoor hebben hier goede ervaringen mee. Uit het onderzoek is verder gebleken dat cliënten en hun naasten over het algemeen goede ervaring met de zorg hebben. De cliënten uit de onderzoeksgroep geven de zorg binnen de Gehandicaptenzorg gemiddeld een 7,8. Cliënten met een PGB waarderen de zorg zelfs met een 8.8. Wij nemen bovengenoemde resultaten mee in onze gesprekken met zorgaanbieders. Deze informatie biedt voldoende aanknopingspunten om met zorgaanbieders te bespreken hoe zij invulling geven aan klantkeuze en persoonsgerichte zorg en hoe wij onze rol hierin kunnen aanscherpen.

6 3 We zien per regio andere witte vlekken en speerpunten In dit hoofdstuk geven we per regio aan waar we in 219 en daarna, aandacht aan besteden. Verdere input halen we op in eerder genoemde regiobijeenkomsten en bij onze overleggen met zorgaanbieders. Algemeen: CZ zorgkantoor koopt voldoende zorg in om aan de reguliere zorgvraag te voldoen. Dit geldt niet voor SGLVG behandelaanbod. Dit zijn specialistische plaatsen die worden geleverd door BORGinstellingen. Dit aanbod is bovenregionaal en bevindt zich niet in onze regio s. Cliënten uit de CZ zorgkantoorregio s kunnen gebruikmaken van dit zorgaanbod bij zorgaanbieders in een andere regio. zorgaanbod voor mensen met een zintuiglijke beperking (visueel en/of auditief). Dit is specialistische zorg met een bovenregionale functie. zorg voor doelgroepen waarvoor bepaalde kennis en expertise nodig is. Wij zijn voorstander van het uitwisselen van kennis en expertise tussen zorgaanbieders. Aanbieders met kennis en expertise op bepaalde doelgroepen kunnen door andere zorgaanbieders worden ingeschakeld. 3.1 Regio Haaglanden De regio Haaglanden heeft relatief veel kleinschalig georganiseerd zorgaanbod en wordt omringd door andere zorgkantoorregio s van andere concessiehouders. In regio Haaglanden is één instellingsterrein waar besloten en beschermd wonen wordt aangeboden. Andere instellingsterreinen waar cliënten met een zware zorgvraag naartoe kunnen zijn gesitueerd in de aangrenzende zorgkantoorregio s. Daarnaast speelt in de regio Haaglanden de grootstedelijke problematiek. Dit is tevens terug te zien in de indicatiecijfers. Verder is de gehele zorgketen o.i. aanwezig/beschikbaar, al dan niet in aangrenzende zorgkantoorregio s. In de regio Haaglanden: - is voldoende keuze in ambulant aanbod voor begeleiding en dagbesteding. Specialistisch dagbestedingsaanbod is ingekocht voor volwassenen en kinderen voor LG, VG en ZGaud. - is zeer beperkt logeeraanbod beschikbaar. Er zijn 12 logeerplekken ingekocht bij 3 verschillende zorgaanbieders. Er zijn zowel LG als VG logeerplekken ingekocht. Onduidelijk is echter of dit aanbod aansluit bij de vraag naar logeren en/of deeltijd wonen. - zijn 51 VPT-plekken ingekocht, bij 4 verschillende zorgaanbieders voor VG en ZG. Er zijn géén LG VPT plekken beschikbaar/ingekocht. - zijn ZZP-plekken ingekocht. Hiervan zijn 24 LG-plekken, 54 LVG-plekken, VGplekken en 89 ZGaud-plekken. - is het aanbod besloten en beschermd wonen (VG7) is beperkt. Er zijn 137 plekken ingekocht bij 3 zorgaanbieders. Dit aanbod lijkt voldoende. Er zijn geen wachtenden met een VG7-indicatie in de regio Haaglanden. - zijn 93 niet-actief wachtenden. De meeste niet-actief wachtende cliënten hebben een VG3 (35) of 6 (12) indicatie. Voor de regio Haaglanden hebben wij de volgende speerpunten geformuleerd: 1. Onderzoeken of het aanbod logeren aansluit bij de klantwens en zo nodig extra logeerplekken inkopen. 2. Onderzoeken of er behoefte is aan VPT LG-bedden en zo nodig VPT LG-plekken inkopen. 3. Aanbieders stimuleren VPT-aanbod te ontwikkelen. Het aanbod aan VPT in de regio Haaglanden is zeer beperkt. 4. Gezamenlijk aanpakken van de wachtlijsten.

7 3.2 Regio Zuid-Hollandse Eilanden De regio Zuid-Hollandse Eilanden is een geografisch afgeschermde regio omringd door water. In deze regio is het zorgaanbod voornamelijk kleinschalig georganiseerd. In regio Zuid-Hollandse eilanden is één instellingsterrein waar besloten en beschermd wonen wordt aangeboden. Andere instellingsterreinen waar cliënten met een zware zorgvraag naartoe kunnen zijn gesitueerd in de aangrenzende zorgkantoorregio s. Dit betekent dat cliënten met een specifieke zorgvraag vaak gebruik maken van het zorgaanbod buiten de regio. In de regio Zuid-Hollandse Eilanden : - is geen specifiek zorgaanbod voor mensen met een zintuiglijke beperking. - is beperkt zorgaanbod voor mensen met een lichamelijke beperking. - is geen specifiek aanbod voor mensen met een licht verstandelijke beperking. - is voldoende keuze in ambulant aanbod voor begeleiding en dagbesteding. Specialistisch dagbestedingsaanbod is ingekocht voor volwassenen en kinderen met (voornamelijk) VGindicaties. Het aanbod voor LG-dagbesteding is beperkt. - zijn 31 logeerplekken ingekocht bij 6 verschillende zorgaanbieders. Er zijn enkel VG-logeerplekken ingekocht. Onduidelijk is echter of dit aanbod aansluit bij de vraag naar logeren. - zijn afspraken gemaakt voor deeltijd wonen. - zijn 36 VPT-plekken ingekocht, bij 7 verschillende zorgaanbieders voor VG. Een aantal zorgaanbieders heeft 1 VPT plek. Er zijn geen LG /ZG VPT-plekken beschikbaar/ingekocht. - zijn ZZP-plekken ingekocht. Hiervan zijn 35 LG plekken en VG-plekken. - zijn 249 plekken ingekocht bij 6 zorgaanbieders. Dit aanbod lijkt voldoende. Er zijn geen wachtenden met een VG7-indicatie in de regio Zuid-Hollandse Eilanden. - zijn 23 niet-actief wachtenden. De meeste niet-actief wachtende cliënten hebben een VG3 (12), VG 4 (4) of 6 (4) indicatie. Voor de regio Zuid-Hollandse Eilanden hebben wij de volgende speerpunten geformuleerd: 1. Onderzoeken of het LG-aanbod moet worden uitgebreid; dagbesteding, VPT en wonen. 2. Onderzoeken of het aanbod logeren aansluit bij de klantwens en zo nodig extra inkopen. 3. Zorgaanbieders stimuleren VPT-aanbod te ontwikkelen. Het aanbod aan VPT in de regio Zuid- Hollandse eilanden is zeer beperkt. 3.3 Regio Zeeland De zorgaanbieders in Zeeland hebben onderling de samenwerking opgezocht op diverse thema's. In 219 volgen wij deze ontwikkelingen en sluiten aan waar nodig om samen verder te bouwen aan de gehele zorgketen en een goede samenwerking. In de regio Zeeland: - is de zorg vrij sterk regionaal georganiseerd. Aanbieders zijn in veel gevallen overwegend in één of enkele regio s binnen de provincie Zeeland actief. - zijn relatief veel zorgaanbieders actief die vrijwel de gehele scope aan VG-zorgaanbod in huis hebben. Van lichte zorg tot aan complexe zorg. Maar ook combinaties met LG-zorg. - zijn relatief veel zorgaanbieders actief die zich richten op identiteitsgebonden zorg. - zijn relatief veel zorgaanbieders actief die zich richten op dagbesteding. Bijvoorbeeld zorgboerderijen.

8 Voor de regio Zeeland hebben wij de volgende speerpunten geformuleerd: 1. Het adequaat en duurzaam organiseren van complexe zorg is een ingewikkeld onderwerp. De grotere gehandicaptenzorgaanbieders in de regio Zeeland slaan de handen ineen om dit thema in gezamenlijkheid met CZ zorgkantoor op te pakken. 2. Zorgaanbieders stimuleren VPT-aanbod te ontwikkelen. Het aanbod aan VPT in de regio Zeeland is zeer beperkt. 3. Onderzoeken of het aanbod logeren aansluit bij de klantwens en zo nodig extra logeerplekken inkopen. 3.4 Regio West-Brabant In de regio West-Brabant is een divers zorgaanbod. Hier zijn een aantal grote(re) zorgaanbieders actief, maar ook aanbieders die zich voornamelijk richten op dagbesteding en zorg thuis. De regio West-Brabant laat ten opzichte van de andere CZ zorgkantoorregio s een gemiddeld beeld zien. In de regio West-Brabant: - is specifiek bovenregionaal aanbod voor mensen met een zintuiglijke beperking aanwezig. - is relatief weinig logeeraanbod. Er zijn 12 plekken ingekocht bij 7 zorgaanbieders. - wordt relatief veel MPT aangeboden. - zijn er relatief veel verschillende zorgaanbieders actief. De afgelopen jaren zijn nieuwe zorgaanbieders gecontracteerd door CZ zorgkantoor. Dit biedt een meer divers zorgaanbod, onder andere op het vlak van dagbesteding. Voor de regio West-Brabant hebben wij de volgende speerpunten geformuleerd: 1. Onderzoeken of het aanbod logeren aansluit bij de klantwens en zo nodig extra logeerplekken inkopen. 2. De samenwerking op het gebied van crisiszorg versterken. Door betrokken partijen worden een aantal knelpunten gezien op het vlak van crisiszorg. We willen deze punten gezamenlijk oplossen. 3. Ondanks dat het aanbod aan VPT plekken in de regio West-Brabant al hoger is dan in andere regio s, willen we ook in deze regio zorgaanbieders stimuleren VPT-aanbod te ontwikkelen. 3.5 Regio Zuidoost-Brabant De regio Zuidoost-Brabant is vanuit de historie een regio met een hoog en divers zorgaanbod binnen de gehandicaptenzorg. Dit kenmerkt zich doordat er in de regio Zuidoost-Brabant een groot aantal terreinen is met veel geclusterde woonvormen. In de regio Zuidoost-Brabant: - is een expertise centrum op het gebied van epilepsie. - is geen specifiek aanbod voor mensen met een zintuigelijke beperking. - is wel specifiek aanbod voor mensen met een Licht Verstandelijke Beperking (LVG). - is een zorgaanbieder gespecialiseerd in de zorg voor mensen met een lichamelijke beperking. - is een relatief grote diversiteit aan woon en dagbestedingsmogelijkheden door de hoge concentratie van aanbieders in de regio. - is een relatief laag logeer aanbod. Er zijn 17 plekken ingekocht bij 7 zorgaanbieders. - maken 27 cliënten gebruik van zorg doormiddel van een VPT bij 9 zorgaanbieders - ontvingen in cliënten zorg doormiddel van een ZZP, hiervoor zijn 15 LG-plekken en 2936 VG-plekken ingekocht.

9 Voor de regio Zuidoost-Brabant hebben wij de volgende speerpunten geformuleerd: 1. Het samenwerkingsverband tussen de zorgaanbieders in de regio Zuidoost-Brabant in 219 continueren. Zodat de speerpunten uit de gezamenlijke analyse worden aangepakt. 2. Met de zorgaanbieders blijven kijken naar de zorg voor complexe cliënten en hoe deze zorg in de keten kan worden opgevangen. 3. Insteken op de gezamenlijke aanpak van de wachtlijst. Het aantal wachtenden is in Zuidoost- Brabant relatief hoog. 4. Daarnaast gaan we met zorgaanbieders in gesprek over het ontwikkelen van zorgaanbod in VPT. 3.6 Regio Zuid-Limburg De regio Zuid-Limburg kenmerkt zich door een divers zorgaanbod. Er zijn zowel instellingsterreinen als geclusterde woonvormen aanwezig. Ook zijn er diverse aanbieders die een breed scala aan dagbesteding bieden. In de regio Zuid-Limburg: - is geen specifiek zorgaanbod voor mensen met een zintuigelijke beperking. - is er wel aanbod voor cliënten met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB). - is een zorgaanbieder gespecialiseerd in de zorg voor mensen met een lichamelijke beperking. - is een laag aanbod voor logeren, 7 zorgaanbieders kunnen logeren leveren en er zijn 4 bedden afgesproken. - is een divers aanbod aan werk en dagbestedingslocaties, waardoor er voldoende keuze lijkt te zijn voor een passende dagbesteding. - maken 58 cliënten gebruik van zorg doormiddel van een VPT bij 12 zorgaanbieders. - ontvingen cliënten zorg doormiddel van een ZZP. Voor de regio Zuid-Limburg hebben wij de volgende speerpunten geformuleerd: 1. Verbeteren van de samenwerking tussen, en mét, onze zorgaanbieders. Om de knelpunten in de regio gezamenlijk te kunnen aanpakken. 2. Vergroten van het aanbod voor logeren en deeltijd wonen voor alle doelgroepen. 3. Verder vormgeven van de keten voor complexe zorg binnen Limburg. 4. Het stimuleren van de leveringsvorm VPT door alle zorgaanbieders, met name wanneer het nieuwe cliënten of nieuwbouw betreft.

10 4 Inspiratiepagina s met andere kijk op zorg Door onze gesprekken met zorgaanbieders en onze werkbezoeken zien wij veel goede initiatieven. Initiatieven waarmee de zorg inhoudelijk wordt verbeterd, of waarmee de zorg op een andere wijze wordt georganiseerd. CZ zorgkantoor is niet bij alle initiatieven direct betrokken en heeft daardoor geen volledig beeld van alle initiatieven. Wij vinden het echter wel zinvol om een aantal inspirerende voorbeelden die wij wel in beeld hebben, te delen. 4.1 Prijswinnaars CZ Zorgprijs Het CZ Fonds reikt jaarlijks de CZ Zorgprijs uit om vernieuwende projecten rond een specifiek thema te bevorderen. Met het thema 'Leven met een (verstandelijke) beperking: Zelf keuzes maken, maar niet alleen' ging het CZ Fonds in 218 op zoek naar creatieve ideeën en oplossingen die bijdragen aan een beter welbevinden van mensen met een (verstandelijke) beperking. Een vakjury onder leiding van juryvoorzitter prof. dr. Petri Embregts, bijzonder hoogleraar Mensen met een verstandelijke beperking aan Tranzo/Tilburg University, beoordeelde de nominaties en koos de 3 winnaars. 1. Applicatie Rosa van Mentech Innovation, Severinus en Fontys Hogeschool. Rosa is een prototype van een emotiedetector die door sensormetingen en gedragsmodellen de spanningsopbouw in een cliënt kan bepalen. Dankzij deze toepassing wordt het mogelijk om emoties (beter) te herkennen bij mensen met een (verstandelijke) beperking en geringe mogelijkheden om verbaal te communiceren. Daarmee kan beter worden ingespeeld op de behoefte van deze cliënten. 2. De Rouwkubus van Amerpoort. Het is belangrijk dat verlies en rouw bij mensen met een verstandelijke beperking wordt gezien en erkend. De Rouwkubus is een nieuw hulpmiddel hierbij. 3. Kookapp voor mensen met een beperking van Stg. Humanitas DMH/Innovatie. Met deze Kookapp leren mensen met een verstandelijke handicap zelfstandig koken. Van boodschappenlijst tot staptot-stap recepten en instructiefilmpjes. 4.2 Betrekken cliënten/ ervaringsdeskundigen Consortium Ervaringsdeskundigheid Het consortium Ervaringsdeskundigheid bestaat uit 9 zorgorganisaties, Fontys Hogeschool Sociale Studies Eindhoven en CZ zorgkantoor. Het consortium ziet het als haar verantwoordelijkheid om in samenwerking met mensen met een (verstandelijke) beperking hun positie als gelijkwaardig burger maatschappelijk te realiseren. Dit gebeurt onder andere door de toegevoegde waarde van de inzet van mensen met een beperking zowel binnen de eigen organisaties als daarbuiten uit te dragen, te faciliteren en te concretiseren. Inmiddels zijn er 74 cliënten afgestudeerd als ervaringsdeskundigen Dialoogdiner Voor de reflectie binnen de teams heeft zorgaanbieder ASVZ gekozen voor dialoogdiners. Tijdens een dialoogdiner gaan cliënten, ouders/verwanten, vrijwilligers en medewerkers met elkaar in dialoog over "wat gaat goed, wat kan beter en waarom gaat het goed/niet goed". Tijdens dit diner wordt vanuit verschillende perspectieven het gesprek aangegaan. Deze vorm van reflecteren levert naast inhoudelijke resultaten ook een bijdrage aan de verbinding tussen mensen die betrokken zijn bij de zorg.

11 4.3 Zorgarrangementen om langer thuis te kunnen blijven wonen Deeltijd wonen Deeltijd wonen heeft veel voordelen. Het kan mantelzorgers ontlasten, de overgang van thuis naar een zorginstelling vergemakkelijken en het geeft kinderen/jongeren de gelegenheid zo lang mogelijk in het eigen gezin te wonen. Zorgaanbieder Gemiva maakt het mogelijk om ouders en cliënten de gelegenheid te geven af en toe te kunnen komen oefenen met wonen, om de overstap van thuis naar intramurale zorg makkelijker te maken. Met VWS en NZa buigen wij ons verder over hoe deeltijd wonen een plek kan krijgen in de wet- en regelgeving Forensische zorg voor mensen met een LVB Forensische cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben na een delict, strafrechtelijk zorg opgelegd gekregen. Net als andere LVB-cliënten hebben zij moeite om deel te nemen aan de samenleving. Dit uit zich vaak in problemen met gezondheid, huisvesting, werk, opleiding, sociale netwerken en financiën. Het vinden van een woning en/of werk na detentie of het opbouwen van een gezond sociaal netwerk, is voor forensische cliënten lastig. Zorgaanbieder Middin helpt hen met forensische zorg in Zuid-Holland bij de cliënten thuis, in een woonvorm en op het werk. Zij starten bij voorkeur de zorg al tijdens detentie Lifewise De zorgaanbieders Middin en Cordaan hebben samen een methodisch kader ontwikkeld voor de begeleiding van cliënten met een LVB met bijkomende complexe problematiek in de grote stad: LifeWise. Het methodisch kader biedt concrete handvatten aan begeleiders om de zorg zo goed mogelijk vorm te geven. Het geeft de hoofdlijnen van de werkwijze aan. Het biedt ruimte voor flexibiliteit in de toepassing ervan, want het begeleiden van een persoon met LVB met bijkomende complexe problematiek is altijd maatwerk VPT, tenzij Zorgaanbieder Prisma bespreekt met alle (nieuwe) cliënten wat de mogelijkheden zijn om zorg extramuraal te organiseren. Uitgangspunt is zoveel mogelijk eigen regie, huisvesting is daar onlosmakelijk mee verbonden. Pas wanneer MPT of VPT niet mogelijk is, wordt de zorg door middel van een ZZP ingevuld. Prisma heeft diverse (reken)tools ontwikkeld om de cliënt goed te informeren en te begeleiden naar een passend zorgaanbod. De cliënten die bij Prisma wonen op een MPT- of VPT-plek, zijn trots dat zij zelfstandig wonen FACT LVB Door de inzet van FACT team kunnen cliënten (complexe) zorg ontvangen in de eigen vertrouwde omgeving. Hiermee wordt voorkomen dat kwetsbare mensen met complexe problematiek uitvallen in de samenleving en/of intramuraal moeten worden opgenomen Flexibele inzet van verpleegkundige expertise Zorgaanbieder Amarant heeft een EVA-team opgericht. EVA staat voor Expertise Verpleegkundigen Amarant (EVA). Het team biedt (acute) verpleegkundige ondersteuning op zowel de centrumlocaties als in de wijk door kortdurende verpleegkundige handelingen te verrichten, indien een cliënt hieraan een tijdelijke behoefte heeft. Hierdoor kan ook weer worden afgeschaald indien nodig.

12 Naast het acute verpleegkundige werk, is de samenwerking met de arts een belangrijke taak van de EVAverpleegkundigen. Het EVA-team vervult een voorpostfunctie: zij kunnen vaak een inschatting maken of de inzet van een arts nodig is. De EVA-teamleden verrichten daarnaast ook veel metingen, bijvoorbeeld saturatie-, bloeddruk- en urinecontrole. Dankzij het EVA-team kan vroegtijdig problematiek gesignaleerd worden en verzwaring van problematiek worden voorkomen. 4.4 Anders organiseren van complexe zorg Ambulante Crisis interventieteams Er zijn landelijk diverse voorbeelden van crisisinterventieteams / expertteams complexe zorg met als doel om zowel crisis als overplaatsing te voorkomen, maar zeker ook om teams structureel te versterken en van aanvullende expertise te voorzien. Het Crisis Interventieteam richt zich op het voorkomen van crisisopnames van patiënten met een verstandelijke beperking en bijkomende problematiek. Ook als het niet gelukt is om crisisopname te voorkomen, is het doel om een situatie te creëren waarbij de cliënten uiteindelijk weer, op een veilige manier, in hun eigen en vertrouwde (woon)omgeving kunnen wonen. Het doorontwikkelen en het verbreden van de inzet van ambulante (crisis) interventieteams is een onderdeel van het Programma Volwaardig Leven. In 219 bespreken wij met de zorgaanbieders in de regio de behoefte aan en de mogelijkheden om een dergelijke team op te zetten Opera Traject Complexe casuïstiek Regio Zuidoost-Brabant CZ zorgkantoor heeft een doelgroep- en behoefteonderzoek laten uitvoeren in de regio Zuidoost-Brabant bij de grote zorgaanbieders die cliënten met complexe casuïstiek behandelen en begeleiden. Dit heeft geleid tot samenwerking in de regio en een overlegtafel over de lopende casuïstiek waarbij kennisdeling én eventuele opname en doorstroommogelijkheden bij de betreffende zorgaanbieders besproken worden. In 219 volgen wij deze samenwerking. Wij willen in 219 in de andere regio s ook een overlegtafel organiseren om lopende en complexe casuïstiek te bespreken.

13 5 Toelichting bij de cijfers uit de Marktanalyse 5.1 Wachtlijst gegevens binnen CZ zorgkantoor Niet Actief Wachtend apr-18 mei-18 jun-18 jul-18 aug-18 sept-18 okt-18 nov-18 dec-18 Niet Actief Wachtend Grafiek 1: Aantal cliënten met de status Niet Actief Wachtend bij CZ zorgkantoor over 218 In 218 wachten gemiddeld 414 cliënten op een plek bij een zorgaanbieder, de wachtlijst binnen CZ zorgkantoor is in 218 met 6,5% (27 cliënten) afgenomen als de maand april wordt vergeleken met de maand december (Grafiek 1). Het aantal actief wachtenden daalt van 34 in april naar 14 in november (grafiek 2). Het aantal actief wachtenden in december is niet meegenomen in deze grafiek, omdat in de maand december door de overheveling van een aantal locaties n.a.v. het woonplaatsbeginsel een vertekend beeld laat zien. 4 Actief Wachtend Actief Wachtend 1 5 apr-18 mei-18 jun-18 jul-18 aug-18 sep-18 okt-18 nov-18 Grafiek 2: Aantal cliënten met de status Actief wachtend bij CZ zorgkantoor over 218

14 LVG 3LVG 3VG 4LG 4VG 5LG 5VG 6LG 6VG 7LG 7VG 8VG 2 apr-18 mei-18 jun-18 jul-18 aug-18 sep-18 okt-18 nov-18 dec-18 Grafiek 3: Aantal cliënten op de wachtlijst met de status Niet Actief Wachtend en Actief Wachtend, weergegeven op basis van hun indicatie, in alle regio s van CZ zorgkantoor. In de regionale marktanalyses geven we per regio weer hoeveel cliënten er met welke indicaties in een regio wachten op een woonplek bij een zorgaanbieder. Grafiek 3 geeft een totaalbeeld over het aantal wachtende over alle regio s van CZ zorgkantoor. De meeste cliënten op de verschillende wachtlijsten beschikken over een 3 VG-indicatie, gevolgd door cliënten met een 6 VG of 4 VG-indicatie. Deze 3 indicaties zorgen voor 82,5% (december, 218) van de totale wachtlijst van CZ zorgkantoor. In grafiek 4 geven we het verloop van de wachtlijst over 218 weer per regio. Het aantal wachtenden per regio verschilt. Er zijn het meeste wachtenden in Haaglanden, West-Brabant en Zuidoost-Brabant.

15 Aantal wachtenden in de regio Haaglanden Aantal wachtenden in de regio Zuid-Hollandse Eilanden Aantal wachtenden in de regio Zeeland Aantal wachtenden in de regio West-Brabant Aantal wachtenden in de regio Zuidoost-Brabant Aantal wachtenden in de regio Zuid-Limburg Grafiek 4: Aantal wachtenden (actief en niet-actief) per zorgkantoorregio in 218.

16 Zorgaanbod o.b.v. leveringsvormen December 216 December 217 December218 M P T VPT ZZP Figuur 1: Weergave van het aantal cliënten dat Zorg in Natura (ZIN) ontvangt, weergegeven op basis van de leveringsvorm over de jaren 216, 217, 218 over alle regio s van CZ zorgkantoor De regionale marktanalyses geven we een beeld van het zorgaanbod per regio op basis van de leveringsvormen. Figuur 1 geeft daarbij een beeld van zorgaanbod over de regio s van CZ zorgkantoor heen. Dit is een vergelijkbaar beeld als het beeld van de individuele zorgkantoorregio s. De leveringsvorm ZZP laat in 218 een lichte daling zien t.o.v Hiermee neemt voor het eerste in drie jaar het aantal cliënten dat zorg ontvangt doormiddel van een ZZP af. Het aantal cliënten dat gebruik maakt van een VPT is afgelopen jaren beperkt toegenomen. Waar in 217 een stijging van het aantal VPT plaatsen was toegenomen met 82, neemt het aantal plaatsen in 218 met 21 toe. Daarnaast laat het aantal cliënten dat gebruik maakt van een MPT wel een toename zien. In 218 is het aantal cliënten dat gebruik maat van een MPT met 1,2% toegenomen t.o.v Deze stijging is niet toe te schrijven aan een specifieke regio, in elke individuele regio laat het aantal cliënten dat gebruiktmaakt van een MPT een toename zien. In de volgende figuur (figuur 2) geven we het aantal cliënten dat gebruikmaakt van een VPT in de verschillende zorgkantoorregio s weer. In de regio s Zeeland, West-Brabant en Zuid-Limburg is het aantal cliënten wat de indicatie verzilverd in VPT(licht) toegenomen. In de overige zorgkantoorregio s is een afname zichtbaar van het aantal cliënten dat gebruik maakt van een VPT.

17 Haaglanden Zuid-Hollandse Eilanden VG 3VG 4VG 6VG 2VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG Zeeland West-Brabant VG 4LG 4VG 5LG 5VG 6VG 8VG 3VG 4VG 6VG Zuidoost-Brabant Zuid-Limburg VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG 2VG 3VG 4VG 6VG Figuur 2: Het aantal cliënten met een VPT o.b.v. van hun indicatie per zorgkantoorregio Voornamelijk cliënten met een 3VG, 4VG en 6VG kiezen voor een VPT. Op de wachtlijst staan cliënten met deze indicaties. Mogelijk is het aanbieden van een VPT-plek een oplossing voor cliënten op de wachtlijst. Wij gaan met zorgaanbieders in gesprek om de mogelijkheden van VPT te bespreken als mogelijke oplossing voor het aanpakken van de wachtlijst.

18 Haaglanden Zuid-Hollandse Eilanden VG 2VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG 2VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG Zeeland West-Brabant VG 2VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG 1VG 2VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG Zuidoost-Brabant Zuid Limburg VG 2VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG 1VG 2VG 3VG 4VG 5VG 6VG 7VG 8VG Figuur 3: Het aantal cliënten dat gebruik maakt van een ZZP per VG indicatie per zorgkantoorregio. Per regio geven de marktanalyses inzicht in de verzilvering van de leveringsvorm ZZP. Als de figuren van de verschillende regio s vervolgens op deze wijze bij elkaar worden gezet valt het volgende op. In alle regio s nemen n.a.v. de overgang van de AWBZ naar de Wlz het aantal cliënten met een 1VG en 2VG af. Het aantal cliënten met een 1VG lijk al bijna volledig te zijn uitgestroomd, het aantal cliënten met een VG2 indicatie stroomt trapsgewijs uit.

19 Uit de figuren blijkt dat in 4 van de 6 zorgkantoorregio s het aantal cliënten met een 3VG en 4VG met een ZZP langzaam afneemt. Dit kan deels worden verklaard door de toename van het aantal cliënten met deze indicatie die gebruikmaken van een VPT. Deze afname staat wel in contrast met de wachtlijsten in alle regio s, waar de vraag naar zorg van deze groep cliënten onverminderd groot blijft. In alle zorgkantoorregio s neemt het aantal cliënten dat de 6VG, 7VG en 8VG-indicatie verzilvert middels een ZZP toe. Deze toename lijkt in lijn met de signalen die CZ zorgkantoor ontvangt van onze aanbieders dat de algehele zorgzwaarte toeneemt. Wat zou kunnen leiden tot een grotere vraag en zorgaanbod van de leveringsvorm ZZP voor deze indicaties.

20 Disclaimer Het opstellen van deze marktanalyse is met de grootste zorgvuldigheid gebeurd om alle stakeholders een beeld te geven van de ontwikkeling van vraag en aanbod. Wanneer er desondanks toch onjuistheden in voorkomen, aanvaardt CZ zorgkantoor daarvoor geen enkele aansprakelijkheid. Ook aanvaardt CZ zorgkantoor geen aansprakelijkheid voor enige directe of indirecte schade die zou kunnen ontstaan door het gebruik van de hierin aangeboden informatie. BSN s zijn uniek geteld per subcategorie en een BSN kan in meerdere subcategorieën voorkomen. Daardoor kunnen cliënten op categorie/overall niveau meerdere keren meegeteld worden. MPT: hieronder worden cliënten verstaan die gebruikmaken van behandeling, dagbesteding, persoonlijke verzorging, verpleging etc. Hierdoor kunnen cliënten dubbel worden geteld wanneer cliënten MPT gecombineerd met ZZP of VPT gebruiken. Wachtlijsten: historie is dynamisch (een verlate MAZ/MUT kan de status met terugwerkende kracht wijzigen).