JAAROVERZICHT seizoen 2012 / Veiligheid en openbare ordebeheersing rondom het Nederlands betaald voetbal

Transcriptie

1 JAAROVERZICHT seizoen 2012 / 2013 Veiligheid en openbare ordebeheersing rondom het Nederlands betaald voetbal

2 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 4 INLEIDING 6 CIV 2 DEEL 1: KWANTITATIEF OVERZICHT SEIZOEN 2012 / Opmerking vooraf 8 Inzet van politie 9 Risico-inschatting 14 Combiregeling vervoer 19 Incidenten en aanhoudingen 19 First (football) arrested 24 Sancties: vervolging en straffen 25 Afdoening politie 25 Afdoening Rechterlijke macht 27 Stadionverboden 28 DEEL 2: KWALITATIEF OVERZICHT SEIZOEN 2012 / DEEL 3: ONTWIKKELINGEN IN VOETBAL & VEILIGHEID 38 Uitbreiding Eerste divisie 38 Verbetering kwaliteit veiligheidsorganisatie 38 Voortzetting uitvoer Landelijk actieplan Voetbal & Veiligheid 39 Europese wedstrijden in Nederland onder de loep 39 Aanscherping wet MBVEO 40 Persoonsgerichte aanpak op Hooligans die in beeld zijn 40 Georganiseerde confrontaties breiden zich uit 40

3 Intensivering aanpak jeugdcriminaliteit 41 Onderzoek naar mogelijke matchfixing in Nederland 41 WK Voetbal CONCLUSIE 44 Afname incidenten bij het betaald voetbal 44 Politie-inzet gedaald 44 Ontwikkeling is positief 45 AANBEVELINGEN 46 Alertheid blijft geboden 46 Voortzetting Landelijk actieplan 46 3 CIV LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN 48 CONTACTGEGEVENS 49 COLOFON 49

4 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 VOORWOORD CIV 4 Voor u ligt het Jaaroverzicht veiligheid en openbare ordebeheersing rondom het Nederlands betaald voetbal, van het seizoen 2012 / Dit overzicht wordt jaarlijks opgemaakt door het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (kortweg CIV) van de Nationale Politie. Zoals de titel al suggereert, gaat dit overzicht in op de veiligheid en openbare orde beheersing rondom het betaald voetbal in Nederland. De verslaglegging is dan ook vanuit politie- / veiligheidsperspectief weergegeven en focust daarmee op de relatief kleine groep kwaadwillende voetbalsupporters in Nederland. Hun misdragingen hebben vaak vergaande gevolgen voor de grote groep goedwillende supporters die van het voetbal een feest maken. Samen met de Rijksoverheid, het Openbaar Ministerie, de KNVB, gemeenten en voetbalclubs zal de politie zich blijven inzetten om vooral deze kleine groep notoire ordeverstoorders aan te pakken om zo geweld en ongeregeldheden rondom voetbalwedstrijden structureel terug te dringen en van voetbal een sportief feest te maken. Veel leesplezier, Will van Kollenburg, hoofd CIV Utrecht, oktober 2013

5 HET CIV IN VOGELVLUCHT Het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (CIV) maakt onderdeel uit van de Nationale Politie en is werkzaam op het terrein van openbare ordehandhaving en veiligheid bij (betaald)voetbal. Samen met de politieeenheden en veiligheidspartners richt het CIV zich op het voorkomen, terugdringen en bestrijden van voetbalvandalisme en geweld. Informatiepunt Dagelijks vergaart, bundelt, verspreidt, signaleert en evalueert het CIV relevante kennis en informatie rond voetbalvandalisme en -geweld voor politie en veiligheidspartners. We creëren een omgeving waarin informatie, ervaringen en succesvolle aanpakken kunnen worden uitgewisseld. Zo levert het CIV een effectieve bijdrage aan de informatievoorziening en stimuleren we slimmere samenwerking. Niet alleen nationaal, maar ook internationaal binnen het netwerk van 33 zogenaamde National Football Information Point s. Bovendien is het CIV verantwoordelijk voor de organisatie en coördinatie van internationale politieondersteuning op het gebied van voetbal, inclusief het beheer en de inzet van het Nationaal Politie Team bij wedstrijden van het Nederlands elftal. Afgelopen jaar heeft het CIV twee nieuwe taken toegewezen gekregen vanuit de korpsleiding Nationale Politie. Het CIV fungeert als landelijk aanspreekpunt voor matchfixing ( wedstrijdvervalsing ) in de sport binnen de Nederlandse politie en is centraal coördinatiepunt binnen de politie voor meldingen rond Sport & Geweld op de amateurvelden. 5 CIV Beleidsadvies Vanuit deze nationale en internationale (informatie)positie signaleert het CIV trends, ontwikkelingen en knelpunten in de bestrijding van voetbalvandalisme en geweld. Zodoende is het CIV in staat om te adviseren over de toepassing van beleidsinstrumenten en de uitvoering van veiligheidsbeleid.

6 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 INLEIDING De finale van de Europa League op 15 mei 2013 in de Amsterdam Arena was één van de hoogtepunten van het afgelopen voetbalseizoen in het betaald voetbal. Bijna toeschouwers zagen het Engelse Chelsea de wedstrijd winnen van Benfica uit Portugal met 2-1. De veiligheids- en wedstrijdorganisatie rondom deze grote finale in de hoofdstad was enorm, en de driedaagse politie-inzet was navenant. Uiteindelijk is dit grote sportevenement vanuit veiligheidsperspectief zowel voor, tijdens als na de wedstrijd relatief rustig verlopen zonder grote ongeregeldheden en bovenal was deze finale een groot feest voor de supporters. CIV 6 Dit hoogtepunt in het afgelopen voetbalseizoen was tekenend voor het overgrote deel van de wedstrijden in het betaald voetbal. Het gros van de wedstrijden verliep in een goede sfeer en zonder grootschalige incidenten. Klaarblijkelijk hebben de forse investeringen in voorzorgs- en veiligheidsmaatregelen door de betrokken partners de afgelopen jaren hun uitwerking niet gemist. De veiligheidspartners werken meer samen aan een vriendelijke benadering van het grote publiek en in de aanpak van voetbalvandalisme en geweld ligt de focus nadrukkelijker op de kleine groep notoire ordeverstoorders bij het voetbal. Bovendien wordt de nieuwe aanwas van voetbalvandalen in een zo vroeg mogelijk stadium al uit de anonimiteit gehaald en stevig aangepakt. Dat het terugdringen van ongeregeldheden de aandacht blijft behoeven, blijkt uit het feit dat er, naast de rustig verlopen wedstrijden, ook melding is gemaakt van diverse incidenten rondom wedstrijden in het betaald voetbal. Hoewel het hier niet gaat om grootschalige incidenten zoals we die uit het verleden kennen, blijft elk incident er natuurlijk wel één teveel. Voetbal en veiligheid vraagt dan ook om voortdurende aandacht en staat daarmee nog steeds hoog op de gezamenlijke agenda van betrokken veiligheidspartijen. Inzicht in de ontwikkelingen van het voetbalvandalisme in Nederland is daarbij van groot belang. Inzicht begint bij overzicht. Met dit jaaroverzicht willen we graag een landelijk beeld geven van wat er in het seizoen 2012 / 2013 is gebeurd op het gebied van openbare orde en veiligheid, gerelateerd aan het voetbal. Ook wordt een aantal seizoenen terug gekeken om zo cijfermatige trends en ontwikkelingen weer te kunnen geven.

7 DEFINITIES VOETBALVANDALISME 1) gedragingen van personen alleen of in groepen in relatie tot het voetbal, die te maken hebben met verstoring van de openbare orde/veiligheid en/ of het plegen van strafbare feiten (bron: CIV, 2000). 2) For starters, who are hooligans? Hooligans are a category of football fans who like to fight each other before, during or after the matches. They are present at the stadiums since football is present in the stadiums. What s the connection between football and hooligans? None whatsoever. It s just that hooliganism is a consequence of football. Therefore it cannot be stopped, limited or reversed. Hooliganism just is (Bron: blog at world press.com, april , filed under hooligans) 7 CIV Het eerste deel van het jaaroverzicht bevat de cijfers, met korte toelichting, van het voetbalseizoen 2012 / Deze cijfers worden grotendeels gegenereerd uit het Voetbal Volg Systeem (kortweg VVS). Ook zijn dit seizoen voor het eerst een aantal cijfers met toelichting opgemaakt door de veiligheidspartners zelf. Zo presenteert het Openbaar Ministerie de cijfers met toelichting rond de afdoening van voetbalgerelateerde misdrijven door de rechtelijke macht en biedt de KNVB het overzicht van opgelegde (civiele) uitsluitingen bij het betaald voetbal zelf aan in dit jaaroverzicht. In het tweede deel wordt beschrijvend ingegaan op een aantal opvallende voetbalgerelateerde gebeurtenissen in het afgelopen seizoen. Hiermee laten we de cijfers uit het eerste deel meer tot leven komen. In het derde deel van het jaaroverzicht wordt kort een aantal actuele ontwikkelingen aangehaald die zowel direct als indirect van invloed (zullen) zijn op het domein van Voetbal & Veiligheid. Tenslotte wordt het jaaroverzicht afgerond met de belangrijkste constateringen in de conclusie en de accenten voor komend seizoen(en) in de aanbevelingen.

8 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 DEEL 1: KWANTITATIEF OVERZICHT SEIZOEN 2012 / 2013 OPMERKING VOORAF De prestaties van de Nederlandse politie in relatie tot voetbalveiligheid worden in dit hoofdstuk gekwantificeerd in een aantal kengetallen. Deze beperkte, geobjectiveerde weergave van de complexe werkelijkheid levert ons inzicht in wat we doen en hoe we het doen ten opzichte van voorgaande seizoenen. Maar politiewerk is mensenwerk. Vakwerk, dat niet volledig in cijfers uit te drukken is. Het resultaat van preventieve, lokale manieren van politiewerk is nauwelijks te meten. We benadrukken daarom dat in de dagelijkse praktijk vele dreigingen, spanningen en conflicten de kop in worden gedrukt dankzij slim en proactief politiewerk, en daarmee erger is voorkomen, die niet uit te drukken zijn in een cijfermatig verslag. CIV 8 De kwantitatieve gegevens zijn verzameld uit het Voetbal Volg Systeem (VVS), de landelijke registratie van wedstrijd-, fenomeen- en persoonsgegevens. Het jaaroverzicht beslaat het voetbalseizoen 2012 / 2013, waarbij voor de gegevensverzameling de periode 30 juni juli 2013 is gehanteerd. In totaal gaat het dan om de volgende geregistreerde wedstrijden in het Nederlands betaald voetbal: Competitie Aantal geregistreerde wedstrijden Eredivisie 306 Eerste divisie 284 (door faillissement AGOVV en Veendam) KNVB beker 41 Nacompetitie / play-offs 22 Champions League Nederland 4 Champions League Buitenland 4 Europa League Nederland 19 (incl Europa League finale in A dam) Europa League Buitenland 18 Interlands Nederland 4 Interlands Buitenland 2 Oefen/Vriendschappelijk 21 Totaal 725

9 Toelichting: De wedstrijd om de Johan Cruijff schaal tussen Ajax en PSV op 5 augustus 2012 is in het VVS geregistreerd onder Beker. In de Eerste divisie is de wedstrijd Cambuur Leeuwarden BV Veendam gestaakt en vervolgens op een andere dag overgespeeld. Dit levert een dubbele registratie op in het VVS voor wat betreft inzet-uren politie. Alleen de wedstrijden voor de KNVB-beker waaraan een betaald voetbal organisatie (bvo) heeft deelgenomen zijn opgenomen in het VVS en in dit jaaroverzicht (dus 41 van de 91). Voor de internationale competities is een uitsplitsing gemaakt naar wedstrijden in Nederland en wedstrijden in het buitenland. De wedstrijden in het buitenland hebben tenslotte voor de veiligheid in Nederland en de inzet van de Nederlandse politie relatief weinig betekenis. Over het algemeen reizen een aantal politiemedewerkers mee met supportersgroepen die de grens over gaan, op uitdrukkelijk verzoek van de buitenlandse politie. Uitgangspunt is dat bij vriendschappelijke wedstrijden tegen zowel nationale als internationale clubs / landen in principe géén politie wordt ingezet. Vriendschappelijke oefenwedstrijden zijn daarom niet meer opgenomen in dit jaaroverzicht, mits zich eventuele incidenten / aanhoudingen hebben voorgedaan en/of alsnog inzet door politie is gepleegd. 9 CIV INZET VAN POLITIE De hoogte van de politie-inzet bij het Nederlands betaald voetbal is afhankelijk van een aantal factoren. De belangrijkste basis vormt het risiconiveau waarin de wedstrijd op voorhand wordt geclassificeerd samen met de vervoersregeling van de bezoekende supporters. Na de planning kan de inzet nog wijzigen, vooral wanneer er signalen de politie bereiken van (mogelijke) confrontaties tussen supportersgroepen, of het juist uitblijven daarvan door politie-interventie vooraf. Tenslotte vergt opsporingscapaciteit achteraf, naar aanleiding van eventuele incidenten bij of rondom een voetbalwedstrijd, de derde bepalende factor voor de politie-inzet.

10 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 ROL VAN DE POLITIE BIJ HET VOETBAL: De politie is verantwoordelijk voor de openbare orde in de publieke ruimte en treedt op indien zich problemen voordoen die de interventiemogelijkheden van de organisator overstijgen. Dit vertaalt zich in de volgende algemene politietaken bij het betaald voetbal: l het voeden van partners met veiligheidsinformatie voorafgaand aan de wedstrijd, tijdens de wedstrijd zelf en daarna; l het tijdig opstellen van een operationeel draaiboek dat aansluit bij het vastgestelde beleidsmatige plan van aanpak van de lokale driehoek; l het begeleiden van (risico-)supporters binnen en buiten de regio; l alle zich voordoende situaties die de veiligheid van een ieder in direct gevaar (kunnen) brengen tijdig signaleren en daartegen optreden; l handhaven van de openbare orde en rust buiten het stadion/ sportcomplex; l zorgdragen voor een goede begeleiding en doorstroming van het verkeer; l opsporen van strafbare feiten; l binnen de hekken van het sportcomplex is de politie alleen ter ondersteuning van de veiligheidsorganisatie van de organiserende vereniging. CIV 10 De politie-inzet wordt hierna per competitie in beeld gebracht voor het seizoen 2012 / 2013 en afgezet tegen de afgelopen drie seizoenen daarvoor (bron: jaarverslagen CIV). In de laatste kolom wordt aangegeven welk procentueel deel van de totale politiecapaciteit bij welke competitie wordt ingezet. Totale voetbalgerelateerde politie-inzet Seizoen 2009 / 2010 Seizoen 2010 / 2011 Seizoen 2011 / 2012 Seizoen 2012 / 2013 Relatief % t.o.v. totaal Eredivisie ,1% Eerste divisie ,7% KNVB-beker ,3% Nacompetitie / play-offs ,3% Champions- / Europa League ,7% Interlands ,6% Politie-inzet buitenland ,9% Oefen- / vriendschappelijk ,1% Dienst Spoorweg Politie ,6% Incidentele inzet ,7% Totaal %

11 Ontwikkeling totale voetbalgerelateerde politie-inzet UREN De totale voetbalgerelateerde politie-inzet over het afgelopen seizoen betreft voorbereidingsuren, inzet op de wedstrijddag zelf en eventuele opsporingscapaciteit na de wedstrijd van alle soorten geregistreerde wedstrijden (competities). De inzeturen zijn tevens inclusief de inzet van Nederlandse politiemedewerkers in het buitenland en incidentele inzet. Incidentele inzet betreft inzet op nietwedstrijddagen van voetbalgerelateerde politie-eenheden. Te denken valt aan de inzet van supporterbegeleiders bij een dancefeest omdat supporters daar hebben afgesproken. Ook de inzet van de Dienst Spoorweg Politie (DSP) is sinds seizoen 2010 / 2011 opgenomen in het overzicht. 11 CIV De totaal in het VVS geregistreerde politie-inzet bedroeg in het afgelopen seizoen uur. Een daling van 5% ten opzichte van het seizoen ervoor. Korte toelichting bij de inzetcijfers: Evenals voorgaande seizoenen is meer dan de helft van de politie-inzet binnen het betaald voetbal gerelateerd aan de Eredivisie. Afgelopen seizoen is de politie-inzet in deze competitie echter met uur afgenomen ten opzichte van vorig seizoen; een daling van bijna 10%. Deze daling wordt onder meer veroorzaakt door het uitblijven van (dreigende) grootschalige ordeverstoringen rond wedstrijden en gerichter veiligheidsbeleid waarbij normalisatie wordt nagestreefd. Ook de Eerste divisie (Jupiler League) laat een forse daling zien van de politieinzet; maar liefst uur ten opzichte van vorig seizoen. Relatief zou dat uitkomen op een daling van 16% ten opzichte van vorig seizoen, maar deze daling wordt mede veroorzaakt door het faillissement van AGOVV, eind 2012 (9 thuiswedstrijden gespeeld in het seizoen 2012 / 2013; 450 uren politieinzet) en aan het einde van het seizoen, halverwege maart 2013 ook nog BV

12 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 CIV 12 Veendam (14 thuiswedstrijden gespeeld, politie-inzet 974 uur). Hierdoor zijn 22 wedstrijden in deze competitie minder gespeeld ofwel 93% van de volledige competitie van 306 wedstrijden. Kijken we voor een zuiverder vergelijk met het voorgaande seizoen naar de gemiddelde inzet per wedstrijd in de Eerste divisie, dan zien we een (gecorrigeerde) daling van 9,4%. De daling in inzet in de Eerste divisie is tevens tot stand gebracht door de ontwikkelingen op sportief vlak en gericht veiligheidsbeleid van de partners waarbij normalisatie wordt nagestreefd. De politie-inzet rond de KNVB bekercompetitie is iets toegenomen. Dit wegens een aantal wedstrijden met een hoger risiconiveau dan het seizoen daarvoor. In de nacompetitie / play-offs werd daarentegen afgelopen seizoen iets minder politie ingezet. De afname van uur politie-inzet binnen de Europese competities (7%) heeft voornamelijk te maken met de nieuwe vorm van rapporteren. Zaten de politie-uren van meereizende politiemensen naar het buitenland voorheen nog opgenomen in de categorie Champions / Europa League, sinds het seizoen 2012 / 2013 is er voor gekozen om deze politie-inzet apart te registreren in de categorie Politie-inzet buitenland. Voor Champions / Europa League wedstrijden was dat afgelopen seizoen uur. Verder bepaald de aard en omvang van buitenlandse supportersgroepen die bij de Nederlandse clubs op bezoek komen in sterke mate de politie-inzet (zie ook kader top 5 politie-inzet internationale competities). De forse toename van politie-inzet bij het Nederlands elftal wordt voornamelijk veroorzaakt door de wedstrijd Nederland Turkije waarbij veel politie op de been was; een inzet van 4023 uur. De oefen- en vriendschappelijke wedstrijden vergde afgelopen seizoen relatief veel inzet; 55,3% meer dan vorig seizoen. Deze toename heeft vooral te maken met de forse politie-inzet bij de vriendschappelijke interland Nederland Duitsland van 14 november Hoewel het aandeel van de Dienst Spoorweg Politie relatief klein is ten opzichte van de totale politie-inzet, zien we wel een stevige stijging van het aantal uren inzet van dit politie-onderdeel. Dit heeft onder meer te maken met de relatief grote inzetten van spoorwegpolitie bij een aantal druk bezochte Champions / Europa League wedstrijden in Nederland waarbij veel buitenlandse supporters met de trein reizen vanaf de luchthavens. Tevens is de inzet van de spoorwegpolitie toegenomen wegens (het voorkomen van) confrontaties tussen kruisende supportersgroepen op treinstations. De relatief sterke afname van de incidentele inzet afgelopen seizoen ten opzichte van vorig seizoen heeft vooral te maken met het uitblijven van

13 Top 5 politie-inzet bij wedstrijden uit nationale competities Thuisclub Bezoekende club Datum wedstrijd Competitie Uren politie-inzet AZ PSV Beker 3662 Feyenoord Ado Den Haag Eredivisie 2244 PSV Ajax Eredivisie 2220 FC Utrecht Ajax Eredivisie 2046 Ado Den Haag Feyenoord Eredivisie 1973 Top 5 politie-inzet bij wedstrijden uit internationale competities Thuisclub Bezoekende club Datum wedstrijd Competitie Uren politie-inzet Benfica Chelsea Europa League Ajax Ajax Borussia Dortmund Manchester City Champions League Champions League PSV AIK Solna Europa League FC Twente Hannover Europa League CIV grootschalige voetbalgerelateerde gebeurtenissen zoals we die in seizoen 2011 / 2012 kenden. Onder meer hadden we toen te maken met de begrafenis van een prominent harde kern lid van Ajax, de officieuze viering van het kampioenschap van Ajax, het behalen van de voorrondes Champions League door Feyenoord en de onderschepping van een bus Ado Den Haag supporters. Wanneer we naar de afgelopen vier seizoenen kijken, dan zien we een continu dalende lijn voor de inzet van politie bij het betaald voetbal in Nederland. Werd er in seizoen 2009 / 2010 nog uur ingezet, vier seizoenen later is dat nog maar uur; een procentuele afname van 15%. Noot: de totale politie-inzet in het seizoen 2010 / 2011 bedroeg uur en niet zoals in voorgaande jaarverslagen vermeld. De inzet van de Dienst Spoorweg Politie is toen wel vermeld maar nog niet meegeteld.

14 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 Kerntaken politie De kern van politiewerk betreft het handhaven van de openbare orde en het opsporen van strafbare feiten. De totale voetbalgerelateerde politie-inzet wordt daarom in het volgende diagram verdeeld naar beide kerntaken. Totale politie-inzet naar kerntaken OPSPORING OPENBARE ORDE Totaal uren Totaal uren Totaal uren Totaal uren CIV 14 Toelichting Afgelopen seizoen is een halvering te zien van het aantal uren opsporing ten aanzien van vorig seizoen. Dit in navolging van de afname van het aantal aangehouden verdachten (zie verderop). Bovendien bleven relatief grootschalige voetbalrellen uit afgelopen seizoen waardoor ook geen grote opsporingsonderzoeken hoefden te worden gestart, die over het algemeen veel opsporingscapaciteit kosten. De inzet op de kerntaak handhaven openbare orde is afgelopen seizoen licht gedaald met uur. Deze dalende tendens zien we overigens ook over de afgelopen vier seizoenen. Hierbij dient nog wel opgemerkt te worden dat een aantal specialistische politiediensten op het gebied van inlichtingen & opsporing voetbalgerelateerde activiteiten uitvoeren die niet in het Voetbal Volg Systeem worden geregistreerd en dus niet in het jaaroverzicht zijn opgenomen. RISICO-INSCHATTING Voor elke wedstrijd dienen de gemeente, politie en betaald voetbal organisatie gezamenlijk een gedegen risicoanalyse te maken waarin de veiligheidsrisico s, die gepaard gaan met de organisatie van grootschalige evenementen, gewogen worden. Op basis van deze analyse wordt elke wedstrijd vooraf gecategoriseerd, waaraan navenant risicobeperkende maatregelen worden getroffen.

15 PREDICAAT RISICOWEDSTRIJD De mate van risico bij een wedstrijd wordt voornamelijk ingegeven door de mogelijke aanwezigheid van supporters waarvan bekend is dat zij gewelddadig zijn en de dreiging van confrontaties tussen rivaliserende supportersgroepen. Daarbij worden in het kader voor beleid Voetbal en Veiligheid (2011) nog genoemd: l het negeren van verplichte vervoerscombi s; l het competitiebelang en de aard van de wedstrijd (nationaal / internationaal); l een geringe geografische afstand en grote rivaliteit tussen de betrokken clubs (derby); l specifieke politie-informatie over voetbalordeverstoorders; l het tijdstip van de wedstrijd; l controle op kaartverkoop en toegang; l kruisende supportersbewegingen tussen verschillende wedstrijden op dezelfde dag; l ongewenste samenloop met andere lokale en regionale evenementen; l kwaliteit en kwantiteit van de veiligheidsorganisatie; Er wordt gewerkt met drie categorieën, te weten: Categorie C risicowedstrijd waaraan een verhoogd risico is verbonden voor de openbare orde en veiligheid. Bij een categorie C wedstrijd hoort een uitgebreid en stringent maatregelenpakket. Categorie B middelmatig risico zodat maatwerk aan maatregelen kan worden toegepast. Categorie A laag risico; vrij los regime qua maatregelen. 15 CIV Op grond van de categorisering worden bepaalde mate van toleranties gesteld ten aanzien van onder meer wel of geen alcoholconsumptie in en rond het stadion, toelaten van sfeeracties en spandoeken, de kaartverkoop, het verplicht stellen van combireizen van uitsupporters en het verbieden van de toegang tot het stadion en omgeving.

16 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 In de volgende grafiek wordt het aantal A, B en C wedstrijden van de afgelopen vier seizoenen in beeld gebracht voor de Ere- en Eerste divisie. Ontwikkeling risicoclassificatie wedstrijden Ere- en Eerste divisie in absolute aantallen A-CATEGORIE B-CATEGORIE C-CATEGORIE CIV 16 Wanneer we terugkijken op de afgelopen vier seizoenen, dan zien we dat het gros van de wedstrijden in de Ere- en Eerste divisie als laag dan wel middel risicovol wordt bestempeld. Dat betekent dat er relatief weinig beperkende maatregelen voor het publiek worden opgelegd dan wel dat er maatwerk wordt toegepast bij een wedstrijd om deze zo veilig en beheersbaar mogelijk te laten verlopen. Het aantal hoog risicowedstrijden van de C-categorie daalt gestaag over de afgelopen 4 seizoenen. In vergelijking tot vorig seizoen lijkt op het eerste gezicht vooral het aantal middelrisico (B) wedstrijden in het betaald voetbal te zijn afgenomen, maar dat heeft (statistisch) ook te maken met het gegeven dat er minder wedstrijden zijn gespeeld in de Eerste divisie. Na deze correctie en relatief bekeken, dan ziet het beeld er als volgt uit:

17 Risico categorisering relatief Ere- en Eerste divisie Percentage van het totaal aantal gespeelde wedstrijden A-CATEGORIE 48% 49,5% B-CATEGORIE 48% 47% C-CATEGORIE 4% 3,5% Relatief gezien blijken de classificaties niet veel af te wijken van vorig seizoen. Binnen de twee verschillende competities zien we wel significante verschuivingen, zoals uit de cijfers hierna valt op te maken. Risicoclassificatie wedstrijden Eredivisie in absolute aantallen 17 CIV clubs clubs clubs clubs A-CATEGORIE B-CATEGORIE C-CATEGORIE In de Eredivisie zien we afgelopen seizoen de beweging dat een aantal wedstrijden een hogere risicokwalificatie hebben gekregen dan voorgaand seizoen; van laag naar midden risico. Daarbij werden in de Eredivisie vijf hoog risicowedstrijden (C) zonder uit-publiek gespeeld; vier keer op last van de Burgemeester, één keer op initatief van een club zelf.

18 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 Risicoclassificatie wedstrijden Eerste divisie in absolute aantallen clubs clubs clubs clubs (later 16) A-CATEGORIE B-CATEGORIE C-CATEGORIE Door het wegvallen van twee clubs in deze competitie, kijken we ook nog naar het relatieve beeld hiervan: CIV 18 Risicocategorisering relatief Eerste divisie Percentage van het totaal aantal gespeelde wedstrijden A-CATEGORIE 57% 62% B-CATEGORIE 41% 37% C-CATEGORIE 2% 1% In de Eerste divisie zien we afgelopen seizoen juist de beweging dat meer wedstrijden als minder risicovol worden bestempeld dan vorig seizoen. Verder zijn alle 22 wedstrijden in de Play-offs gecategoriseerd op middel risiconiveau (B). Wedstrijden voor de KNVB-beker waren 18x ingeschaald op laag-risicovol, 21x ingeschaald op middel en 3x op hoog risicovol.

19 COMBIREGELING VERVOER Binnen het betaald voetbal kennen we de zogenaamde combiregelingen. Supporters die meereizen met hun club bij uitwedstrijden kunnen tot een bepaalde vorm van georganiseerd vervoer worden verplicht. De verplichte combi is een belangrijke maatregel om bezoekende supporters beheersbaar en gepland in (en uit) te laten stromen bij het stadion. Zowel voor de betaald voetbal organisatie als voor de politie voorkomt deze manier van vervoer veel verrassingen en verminderd het de benodigde politiecapaciteit. Afgelopen seizoenen zijn de volgende aantallen combiregelingen opgelegd: Verplichte combi-regelingen AANTAL Het overzicht van de verplichte combiregeling heeft betrekking op alle wedstrijden in het betaald voetbal die zijn gespeeld in de nationale competities. In de internationale context kennen we deze maatregel tenslotte niet. Voor 330 wedstrijden gold dit seizoen een verplichte auto, bus en/of trein combiregeling. In de afgelopen vier seizoenen zien we een dalende inzet van de maatregel verplichte combiregeling, conform doelstelling uit het Kader voor Beleid Voetbal en Veiligheid. In het seizoen 2012 / 2013 was bijna bij de helft van de wedstrijden (gespeeld in nationale competities) sprake van een combiregeling; 330 van de 653 geregistreerde wedstrijden in het VVS. 19 CIV INCIDENTEN EN AANHOUDINGEN Hierna wordt ingegaan op de voetbalgerelateerde incidenten die hebben geleid tot verstoring van de veiligheid en/of de openbare orde. Ook wordt een overzicht gepresenteerd van de strafbare feiten die zich afgelopen seizoen hebben voorgedaan en de (al dan niet strafrechtelijke) afdoening van de feiten. De incidentgegevens komen uit het Voetbal Volg Systeem (VVS) die zijn ingevoerd door de politie. De cijfers rond de afdoening van misdrijven zijn aangereikt door het Openbaar Ministerie en de gegevens rond uitgereikte civiele stadionverboden zijn afkomstig van de KNVB. Overigens wordt in de jaarlijkse veiligheidsmonitor van de KNVB

20 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 EEN AAN VOETBAL GERELATEERD STRAFBAAR FEIT: a) ieder strafbaar feit dat wordt gepleegd bij gelegenheid van een in Nederland of het buitenland gehouden voetbalwedstrijd, waaraan tenminste één vereniging uit het betaalde voetbal of een vertegenwoordigend voetbalelftal deelneemt, op de dag van de wedstrijd, in en rond het stadion dan wel gepleegd tijdens het gaan naar en van deze wedstrijden; b) ieder strafbaar feit dat wordt gepleegd op een ander moment dan in de vorige volzin genoemd, voor zover de Officier van Justitie heeft beslist dat dit feit is aan te merken als een aan voetbal gerelateerd strafbaar feit omdat er een relatie bestaat tussen het plegen enerzijds en de verbondenheid, affiniteit, identificatie of andere relatie met een vereniging uit het betaalde voetbalclub dan wel een lokale of landelijke voetbalmanifestatie anderzijds. Bron: aanwijzing bestrijding voetbalvandalisme en -geweld van het OM. ook gerapporteerd over wanordelijkheden en incidenten. Echter betreft het hier de incidenten die door de aanklager van de KNVB in onderzoek zijn genomen. CIV 20 Incidenten zowel binnen als buiten het stadion Wangedrag van individuen en groepen supporters die aanleiding zijn voor verstoringen van de openbare orde, veiligheid en het plegen van strafbare feiten vindt zowel binnen als buiten het stadion plaats. Het is de (voetbal)officier van Justitie die de relatie bepaalt tot het voetbal, indien een strafbaar feit gepleegd wordt buiten het stadion. Het onderscheid tussen binnen en buiten het stadion heeft onder meer te maken met de verantwoordelijke voor het bewaren en herstellen van de orde en veiligheid rond voetbalwedstrijden. In eerste aanleg is de organisator van de voetbalwedstrijd/-evenement (betaald voetbal organisatie en/of KNVB) zelf verantwoordelijk voor een goed verloop en de veiligheid van het evenement zowel op het terrein als in de directe stadionomgeving. De politie is verantwoordelijk voor de openbare orde in het publieke domein. De grafiek hierna geeft het aantal soorten incidenten weer die in de afgelopen vier seizoenen hebben plaatsgevonden tijdens wedstrijden gespeeld in zowel de Ere- en Eerste divisie, als in de bekerwedstrijden, nacompetitie, interlands, oefenwedstrijden en Champions / Europa League. Daarbij is tevens onderscheid gemaakt tussen incidentsoorten die hebben plaatsgevonden binnen en buiten het voetbalstadion.

21 Voor de interpretatie van deze cijfers is het goed om te realiseren dat in VVS termen wordt gesproken over incidentsoorten ofwel categorieën incidenten. Zodoende is het mogelijk dat er bij één wedstrijd meer soorten incidenten kunnen plaatsvinden. Tevens kan één registratie van een incidentsoort bestaan uit meerdere onderliggende incidenten uit de betreffende categorie. Bijvoorbeeld incidentsoort vuurwerk kan bij een wedstrijd maar één keer worden geregistreerd in het Voetbal Volg Systeem, terwijl er op meerdere momenten voor, tijdens en na de wedstrijd vuurwerk is afgestoken. Komend seizoen zal worden gekeken of we deze incidentsoortregistratie kunnen aanpassen naar concrete aantallen incidenten, waarbij ook getracht zal worden om meer rekening te houden met de aard, ernst en impact van een incident (licht/zwaar). Aantal incidentsoorten per seizoen BINNEN BUITEN CIV 739 TOTAAL De politie heeft het afgelopen seizoen 662 soorten incidenten geregistreerd die gerelateerd zijn aan het betaald voetbal in Nederland; 381 vonden binnen, en 281 buiten het stadion plaats. Het aantal geregistreerde incidentsoorten is daarmee met 10% gedaald ten opzichte van het vorige seizoen en terug op het niveau van seizoen 2009 / 2010 en 2010 / Met name het aantal incidentensoorten buiten het stadion zijn afgenomen. Zo hebben afgelopen seizoen weinig tot geen grootschalige ongeregeldheden buiten het stadion en in de openbare ruimte plaatsgevonden.

22 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 Wanneer we inzoomen op de veelvoorkomende soorten incidenten, dan ontstaat het volgende beeld. Tabel veelvoorkomende voetbalgerelateerde incidentsoorten Binnen stadion Buiten stadion 09/10 10/11 11/12 12/13 09/10 10/11 11/12 12/13 Bedreiging Brandstichting Mishandeling Spreekkoor Vechtpartij Vernieling Vuurwerk Bekogeling Anders Totaal CIV 22 Toelichting Er is over de gehele linie van incidentsoorten een afname te constateren, met uitzondering van bekogeling en anders binnen het stadion en mishandeling en spreekkoor buiten het stadion. Op grond van de VVS cijfers constateren we dat het aantal incidenten met vuurwerk ook afgelopen seizoen weer de meest voorkomende soort was, zowel binnen als buiten het stadion. Wel zien we een lichte daling van dit soort incidenten ten opzichte van vorig seizoen. Het aantal voetbalgerelateerde mishandelingen binnen het stadion en vechtpartijen zowel binnen als buiten het stadion, geregistreerd in het Voetbal Volg Systeem, is in het afgelopen seizoen afgenomen. Daarbij wordt met een mishandeling bedoeld het opzettelijk toebrengen van lichamelijk letsel tegen een individu, terwijl een vechtpartij meer duidt op een groepsgericht handgemeen. Het aantal vernielingen is zowel binnen als buiten het stadion substantieel afgenomen met zo n 30% ten opzichte van vorig seizoen. Aangezien sinds 26 februari 2010 ook het incidentsoort bekogeling geregistreerd kan worden in het Voetbal Volg Systeem, zien we dat deze veelvuldig voorkomt. Ook dit seizoen zien we een stijging van dit soort incidenten binnen het stadion. Buiten het stadion nemen we een daling waar van de bekogelingen.

23 Geregistreerde strafbare feiten & aangehouden verdachten Het aanhouden van supporters ten tijde van of na het plegen van een strafbaar feit is primair de taak van de politie. Maar ook stewards en beveiligers (burgers) mogen verdachten aanhouden als zij zien dat iemand op heterdaad een strafbaar feit pleegt. Die verdachte wordt dan zo spoedig mogelijk overgedragen aan de politie. Meestal worden personen individueel aangehouden. In een enkel geval gaat de politie over tot het aanhouden van een hele groep. Hierna volgt het aantal gepleegde strafbare feiten in grafiekvorm, vanaf het seizoen 2009 / Ontwikkeling strafbare feiten bij het voetbal AANTAL CIV Afgelopen seizoen zijn 675 voetbalgerelateerde strafbare feiten geregistreerd door politie, waarbij 642 verdachten daadwerkelijk zijn aangehouden. Een forse afname ten opzichte van vorig seizoen; procentueel 25%. Deels een logisch gevolg van de afname van het aantal grootschalige voetbalgerelateerde incidenten ten opzichte van vorig seizoen waarbij we te maken hadden met onder meer de bestorming van het Maasgebouw, rellen bij de wedstrijd FC Utrecht FC Twente en grote groepsaanhoudingen bij bijvoorbeeld de wedstrijd Ajax Manchester United. Na een aanhouding wordt een groot aantal gegevens van de betreffende supporter geregistreerd, waaronder de leeftijd van de verdachte. Hierna wordt in relatieve zin bekeken wat de leeftijdsverdeling is van aangehouden supporters die zich schuldig maken aan voetbalvandalisme en criminaliteit in de afgelopen vijf seizoenen.

24 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 Relatieve verdeling naar leeftijd aangehouden supporter JAAR 20% 15% 15% 12% JAAR 38% 37% 39% 34% JAAR 22% 22% 22% 23% > 30 JAAR 20% 26% 23% 31% 100% 100% 100% 100% CIV 24 Ook dit seizoen lag de leeftijd van de meeste aangehouden supporters tussen de 19 en 24 jaar. Opmerkelijk is de stijging van het aantal aangehouden verdachten boven de 30 jaar naar 31%, terwijl het aantal jonge aangehouden verdachten in de leeftijd van jaar de afgelopen vier seizoenen is afgenomen van 20% naar 12%. Veruit de meeste supporters worden aangehouden voor overtredingen betreffende de openbare orde en misdrijven betreffende openlijke geweldpleging. FIRST (FOOTBALL) ARRESTED Een interessant gegeven is het aantal supporters die voor het eerst, in de context van het voetbal, met politie / justitie in aanraking komt, de zogenaamde first offender. Hierbij wordt nog wel expliciet benadrukt dat (vooralsnog) niet-voetbalgerelateerde misdragingen van supporters buiten beschouwing zijn gelaten. Bovendien is voetbalvandalisme bij uitstek een vorm van groepscriminaliteit met een hoge mate van individuele anonimiteit waardoor de individuele pakkans relatief klein is. Hierdoor kan het gemakkelijk zo zijn dat supporters wel betrokken zijn geweest bij voetbalgerelateerde overlast en criminaliteit, maar niet in officiële registraties van politie en/of justitie voorkomen. We spreken daarom liever over first (football) arrested verdachten. Hierna wordt de verdeling gepresenteerd van de voetbalgerelateerde first arrested versus recidivisten.

25 Verhouding First (football) arrested Recidivisten RECIDIVISTEN FIRST-OFFENDERS Totaal Totaal Totaal 908 Totaal 715 Ook afgelopen seizoen zien we dat het grootste gedeelte van de aangehouden supporters first football arrested zijn. Dit percentage ligt al jaren rond de driekwart. SANCTIES: VERVOLGING EN STRAFFEN Hierna wordt een overzicht gegeven van de afdoening van de gepleegde feiten over het seizoen 2012 / Het betreffen sancties opgelegd door zowel politie (bron VVS) als de rechterlijke macht (bron OM). Niet alleen de (strafrechtelijke) overheid legt sancties op tegen personen die zich misdragen bij voetbalwedstrijden, maar ook de bestuurlijke overheid en civiele partijen. Hier wordt in het bijzonder gedoeld op gemeenten, de KNVB en de betaald voetbal organisaties zelf. Voor het eerst presenteren zowel het Openbaar Ministerie als de KNVB zelf hun cijfers mét toelichting in het Jaaroverzicht veiligheid en openbare ordebeheersing rondom het Nederlands betaald voetbal. 25 CIV AFDOENING POLITIE Onderstaand overzicht is een momentopname. Op de peildatum wordt naar de stand van zaken op dat moment gekeken. Er is sprake van een momentopname omdat het werk van politie en rechtelijke macht elkaar opvolgt in de strafrechtketen. Voor dit jaaroverzicht is de peildatum eind juni 2013 geweest Politie Politie Politie Politie In behandeling Sepot Proces verbaal (politie) Transactie Taak/werkstraf Totalen Bron VVS

26 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 Toelichting: Aangezien het aantal aangehouden supporters afgelopen seizoen is afgenomen zijn de absolute aantallen sancties navenant. Op de peildatum (30 juni 2013) heeft de politie nog een relatief zeer beperkt aantal zaken in behandeling. Van de 675 gepleegde feiten heeft de politie 607 keer proces-verbaal opgemaakt voor misdrijven en overtredingen in het seizoen 2012 / Het merendeel van de veelvoorkomende overtredingen en eenvoudige misdrijven gerelateerd aan het voetbal worden middels het zogenaamde ZSM (zie kader hoe werkt ZSM : Zo samen, snel, slim, selectief, simpel en samenlevingsgericht mogelijk ) afgedaan; bij voetbalzaken vaak een transactie. De trend van het relatief minder seponeren door de politie zet zich ook afgelopen seizoen voort. CIV 26 HOE WERKT ZSM? Alle aangehouden verdachten worden direct na aanhouding aangemeld bij het zogenaamde Selectie- en Coördinatiecentrum (SCC) van ZSM. Politiemedewerkers geven informatie over de aanhouding (verdachte, feit, omstandigheden) door aan de informatiemedewerker. Deze vult de informatie aan uit de systemen en maakt een kort persoonsdossier op. In het SCC werken een politiemedewerker, een officier van justitie, een OM-beoordelaar, een ketenprocescoördinator en een administratief medewerker. In het SCC bespreken het OM en de politie de zaak eerst voor, op basis van het persoonsdossier en de informatie van de hulp officier van justitie. Er wordt gekeken of de zaak ZSM kan worden afgehandeld of dat hij thuishoort in het reguliere proces, bijvoorbeeld in geval van een zware mishandeling. Als er gekozen is voor ZSM-afhandeling, wordt de zaak voorbereid voor de volgende stap: de selectietafel. De politiemedewerker van het SCC bespreekt de uit te voeren afhandeling met de behandelaar/zaakscoördinator. Deze afhandeling kan variëren van een boete tot het doen van verder onderzoek (opsporing en/of ketenpartners). Mocht er uit het onderzoek nieuwe informatie naar voren komen wordt het SCC hierover direct geïnformeerd. Aan de selectietafel zitten ook de ketenpartners. Naar aanleiding van het aanvullende onderzoek en inzichten van ketenpartners bepaalt de officier van justitie de definitieve afdoening of routering. Doordat alle ketenpartners dicht bij elkaar zitten, is afstemming snel en eenvoudig. Een straf of sanctie wordt direct ten uitvoer gebracht; een boete/schadevergoeding kan direct worden betaald, een taakstraf wordt direct ingepland en een dagvaarding direct uitgereikt.

27 AFDOENING RECHTERLIJKE MACHT (cijfers en de toelichting: bron OM) De beslissing van het Openbaar Ministerie bij binnenkomst van een dossier wordt gebaseerd op een proces-verbaal van de politie / 2013 Afdoening rechterlijke macht OM Rechter dagvaarding 112 OM transactie 41 OM sepot 34 in behandeling 27 vrijspraak 9 schuldig zonder straf 3 strafoplegging 74 Bron Openbaar Ministerie In het seizoen 2012 / 2013 zijn 187 voetbalsupporters, verdacht van één of meer misdrijven bij het Openbaar Ministerie binnengekomen. Van de 187 verdachten zijn er 112 gedagvaard, 41 met een transactie afgedaan en 34 verdachten werden geseponeerd. Supporters die zijn aangehouden voor openlijk geweld (141 Sr.) worden door het Openbaar Ministerie zwaarder bestraft wat veelal leidt tot de hoogste strafoplegging. 27 voetbalgerelateerde zaken zijn nog in behandeling. De datum waarop zaken door de rechter worden afgehandeld ligt voor een beperkt aantal zaken in een seizoen later dan de daadwerkelijke aanhouding. Er werden 9 vrijspraken en 3 schuldig verklaring zonder oplegging van straf uitgesproken door de rechter. Voor 74 verdachten was er een strafoplegging (zie ook kader); 35 verdachten hiervan werden tot een gevangenisstraf met werkstraf veroordeeld, waarvan 25 tevens een bijzondere voorwaarde kregen opgelegd. Vanuit deze bijzondere voorwaarden werden 12 stadionverboden opgelegd door de rechter. Tenslotte zijn 26 verdachten van voetbalgerelateerde feiten met een werkstraf en 12 verdachten met een geldboete afgedaan door de rechterlijke macht. 27 CIV

28 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 Feiten waarvoor verdachten zijn veroordeeld in seizoen Aantal Openlijk geweld 46 Wet Wapens en Munitie 10 Belediging / discriminatie 10 Vuurwerk 3 Verzet tegen politie 3 Huisvredebreuk 2 Bron Openbaar Ministerie STADIONVERBODEN (cijfers en de toelichting: bron KNVB). CIV 28 Gronden stadionverbod De KNVB kan een civielrechtelijk stadionverbod opleggen op basis van een melding van het Openbaar Ministerie of van een betaald voetbal organisatie (bvo). Dit kan op grond van de standaardvoorwaarden of op basis van de volmachten die de bvo s aan de KNVB hebben gegeven. Standaardvoorwaarden Een stadionverbod op grond van de standaardvoorwaarden kan alleen worden opgelegd als het een overtreding betreft op een wedstrijddag in of in de directe omgeving van het stadion door iemand die in het bezit is van een toegangs- of seizoenskaart. Wie een seizoens- of toegangskaart koopt committeert zich namelijk aan de standaardvoorwaarden van de KNVB. Bij overtreding van de voorwaarden kan de KNVB een stadionverbod opleggen. Meldingen voor een stadionverbod op basis van de standaardvoorwaarden kunnen zowel door de betaald voetbal organisatie als door het Openbaar Ministerie (OM) worden gedaan. Volmacht Een stadionverbod kan ook worden opgelegd op basis van de volmachten die de betaald voetbal organisaties op grond van hun huisrecht aan de KNVB hebben gegeven. Kort gezegd houdt een stadionverbod op basis van de volmacht in dat iemand die zich (ver) buiten het stadion schuldig maakt aan voetbalgerelateerd wangedrag niet welkom is in het stadion van alle bvo s. Het in het bezit hebben van een toegangs- of een seizoenskaart is hiervoor niet noodzakelijk. Meldingen

29 voor een stadionverbod op basis van de volmacht worden veelal door het OM aan de KNVB gedaan. Aantallen In het volgende schema is het aantal landelijke stadionverboden te zien dat door de KNVB per seizoen is opgelegd tot en met de peildatum van 1 juli van het betreffende seizoen. In totaal zijn er 662 civielrechtelijke stadionverboden opgelegd in het seizoen 2012 / Dit aantal is ongeveer het gemiddelde van de afgelopen tien jaar. Zo nu en dan is er een uitschieter naar beneden (333 in 2010 / 2011) of naar boven (741 in 2008/ 09), te zien. Te zien is dat het aantal stadionverboden voor een feit waar een termijn van langer dan een jaar voor staat, wederom is toegenomen. Schema: opgelegde landelijke stadionverboden door KNVB (bron KNVB) / / / / / CIV SV opgelegd SV met feit(en) > 1 jaar Aantal zaken voor commissie stadionverboden Handhaving SV door commissie stadionverboden Vrijwillige meldingsovereenkomst In het volgende schema zijn de landelijk opgelegde stadionverboden gespecificeerd op basis van degene die de melding heeft gedaan (bvo of OM) en grondslag (standaardvoorwaarden of volmacht).

30 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 Schema: Specificatie landelijke stadionverboden (bron KNVB) / / / / CIV 30 Opgelegde landelijke SV s SV s op basis van clubmelding Sv s op basis van OM (politie melding) SV s op basis van standaardvoorwaarden SV s op basis van volmacht Opgelegde strafrechtelijke SV s Het aantal meldingen door het OM, met name op basis van de volmacht, is fors gestegen. In totaal zijn er 508 stadionverboden door het OM gemeld. Hierbij valt op dat vooral het aantal stadionverboden op basis van de volmacht (vrij vertaald: dat wat ver buiten het stadion gebeurt) bijna is verdriedubbeld, ten opzichte van de seizoenen 2010 / 2011 en 2011 / Dit betekent dat de overige 353 stadionverboden via het OM zijn gemeld op basis van delicten die hebben plaatsgevonden in of in de directe omgeving van de stadions. Door de verbeterde infrastructuur van de stadions en de professionele veiligheidsorganisaties van de clubs vinden de meeste grotere, door de aanklager onderzochte incidenten al jaren plaats buiten de stadionhekken. Om deze reden is het ook een normaal beeld dat er procentueel meer stadionverboden opgelegd worden op basis van een OM melding. Schema 7. geeft de verhouding weer tussen de stadionverboden op basis van een club- en een OM melding.

31 Schema Stadionverboden: Verhouding club ~ OM meldingen (bron KNVB) Landelijke SV s Percentage clubmeldingen Percentage OM/ politie meldingen 2009/ ,6% 67,4% 2010/ ,6% 54,4% 2011/ ,8% 63,2% 2012/ ,3% 76,7% In het afgelopen seizoen is er procentueel een sterke daling te zien van het aantal stadionverboden op basis van een clubmelding. Omdat het aantal incidenten in de stadions is gedaald, is het een logisch gevolg dat ook het aantal clubmeldingen afneemt. Echter, dit lijkt de scherpe daling van het aantal clubmeldingen niet helemaal te kunnen verklaren. Wanneer er op individueel clubniveau ingezoomd wordt zien wij dat onder andere bij Ajax, FC Utrecht, FC Twente, Vitesse, een constante balans is tussen meldingen vanuit de clubs of vanuit het OM. Bij een aantal clubs ziet de KNVB deze balans niet, de KNVB zal met deze clubs in contact treden om een nadere analyse te maken van deze verhouding. 31 CIV Er zijn slechts 12 stadionverboden op basis van het strafrecht opgelegd. Dit is een forse daling t.o.v. van het seizoen 2011 / 2012 waar er 32 strafrechtelijke verboden werden opgelegd. Gezien de grootste incidenten (Maasgebouw, FC Utrecht FC Twente en N.E.C. Vitesse) in dat seizoen is een daling enigszins logisch. Echter, gezien de brede maatschappelijke verontwaardiging over hooliganisme, is 12 strafrechtelijke stadionverboden, zeker in verhouding tot de 662 civielrechtelijke (KNVB) stadionverboden, bijzonder laag. Lopende uitsluitingen Op 12 september 2013 zijn in totaal 1382 lopende (civiele) uitsluitingen. Lopende uitsluitingen hebben betrekking op de stadionverboden die op de peildatum actief zijn; dus recent uitgereikt plus stadionverboden met langere looptijd.

32 CIV Jaaroverzicht seizoen 2012 / 2013 DEEL 2: KWALITATIEF OVERZICHT SEIZOEN 2012 / 2013 In de hierna volgende pagina s zijn een aantal opmerkelijke gebeurtenissen uitgelicht waarbij voetbalvandalen betrokken waren in de periode juli 2012 tot eind juni Hiermee wordt beoogd om wat meer beeld en inzicht te geven in het fenomeen voetbalvandalisme en geweld en zo de cijfers uit het eerste deel wat meer tot leven te laten komen. 4 augustus 2012 NAC - MVV CIV 32 Voorafgaand aan de oefenwedstrijd NAC Breda-MVV heeft er in de binnenstad van Breda een confrontatie plaatsgevonden tussen ongeveer 50 supporters van beide supportersgroepen. Over en weer werd er met glazen, flessen en terrasmeubilair gegooid. Naar aanleiding van deze confrontatie werd er een rechercheonderzoek opgestart. 17 supporters van MVV en 10 supporters van NAC Breda werden aangehouden. 15 augustus 2012 België - Nederland Tijdens de vriendschappelijke interland tussen België en Nederland zijn 22 Nederlanders aangehouden wegens het verstoren van de openbare orde en het overtreden van de voetbalwet. Ook in het stadion werden vier supporters aangehouden die betrokken waren bij een vechtpartij waarbij twee agenten licht gewond raakten. 23 augustus 2012 Feyenoord - Sparta Praag Voorafgaand aan de wedstrijd Feyenoord-Sparta Praag vond er een 20 tegen 20 confrontatie plaats tussen beide supportersgroepen op het Breeplein in Rotterdam. Bij deze confrontatie werd gebruik gemaakt van steekwapens. Nadat de Mobiele Eenheid ter plaatse kwam, verspreidde de deelnemers zich in de nabij gelegen wijken en kwam er een eind aan deze confrontatie.