Nederlandse Genealogische Vereniging. Afdeling Zeeland. Ze. Ill. II Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. (zie verder binnenpagina)

Transcriptie

1 Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Zeeland Ze. Ill. II Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. (zie verder binnenpagina) WIJ VAN ZEELAND Mededelingenblad 12 e jaargang, nummer 3 augustus 2010

2 Nederlandse Genealogische Vereniging afd. Zeeland Bestuurssamenstelling F.A.J.M. Moubis (Ferrie) Voorzitter Tabakstraat 24A 4561 HW Hulst R.J. de Groot (Rob) Secretaris Koudekerkeseweg RB Biggekerke G.C. Bek (Gilles) 2 e secretaris Spinellihof GP Goes J.G. Polderdijk (Jan) Penn.meester Schippersweg VP Nieuwdorp Y. Bliek (Yvonne) Lid Nwe Vlissingseweg AE Vlissingen J.L. Oosthoek (Jan) Lid Sterappelstraat LE Kapelle vakature Correspondentieadres: Secretariaat afd Zeeland NGV, Koudekerkseweg 19, 4373 RB nieuw adres: secretariaatzld@zeelandnet.nl Biggekerke Redactie Mededelingenblad Wij van Zeeland : redactiewvz@zeelandnet.nl R.J. de Groot Koudekerkseweg RB Biggekerke A.L. Minderhoud Kapelseweg PD Kloetinge A.M. van Gessel Kleine Beer HP Oostburg Werkgroep Computergenealogie: G.C. Bek Spinellihof GP Goes J.C.M. Hoornick Notestraat EB Goes A. Maljaars, Majoorwerf CA Zoutelande J.G. Polderdijk Schippersweg VP Nieuwdorp genpubl@zeelandnet.nl A. Taal J.van Reigersbergstr XC Middelburg J. van Zweeden Nassaulaan CB Baarn Cals, afd Zeeland Mw Y. Bliek Nwe Vlissingseweg AE Vlissingen calszeeland@zeelandnet.nl Telnr Webmaster R.J. de Groot Koudekerkseweg RB Biggekerke Haza-21 Helpdesk J. Remijn Claushof NN Goes j-remijn@hetnet.nl Afgevaardigde naar de ALV van de NGV F.A.J.M. Moubis Tabakstraat 24 A 4561 HW Hulst R.J. de Groot Koudekerkseweg RB Biggekerke (plv. afg.) Bij de voorplaat: Zeeuws Archief, KZGW, Zel. Ill. II nr 2161 Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. Het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen ondersteunde de uitgave door af te zien van de vergoeding van de gebruiksrechten

3 Van de Voorzitter Een nieuw seizoen staat voor de deur. Veelbelovende lezingen, de introductie van een genealogisch spreekuur, een lezing over genealogie voor beginners in de bibliotheek in Kapelle. Kortom er is veel werk aan de winkel. In het archief kwam ik iemand tegen die nog met de pen zijn genealogie in een dikke multomap noteerde. Hij wist vrijwel feilloos waar wat stond en hoe de familieverbanden waren. Ik vroeg hem of hij al van zijn onderzoek aan de openbaarheid prijs gegeven had. Het antwoord was nee, want hij zou niet weten hoe. Zijn buurman klopte intussen driftig gegevens uit een notariële akte in zijn laptop. Ook hij had nog nooit iets gepubliceerd, vertelde hij. Velen van ons zullen dit wel herkennen. Genealogie is een prachtige hobby en menigeen onder ons denkt dat, zodra hij een publicatie maakt van zijn bevindingen, dat dat de laatste mijlpaal, het uiteindelijke doel is. Niets is minder waar. Ruchtbaarheid aan uw bevindingen geven, brengt ook reacties teweeg en brengt anderen ertoe U correcties en aanvullingen te geven. Publicatie hoeft niet in een prachtig boek met goud op snee. Dat kan ook door het in te sturen voor publicatie in een blad of plaatsing op internet. De site van de NGV biedt U hiervoor ruime mogelijkheden. Breng uw informatie op papier of een USB stick of laptop mee naar een afdelingsbijeenkomst en praat er met collegagenealogen over. Vaak is er wel iemand die een oplossing weet of een hint kan geven, waar U het zoeken moet. En dan kunt u weer verder met uw onderzoek. Samen weten we nu eenmaal méér dan alleen. Ik zou zeggen: tot ziens op de volgende afdelingsbijeenkomst. Ferrie Moubis, voorzitter. Van de Redactie. Zomertijd, het is echt zomer, begin juli, als ik dit stukje schrijf! Maar dat is niet te merken aan het aantal artikelen in dit nummer. Ondanks dat de vakantietijd is aangebroken, hebben we weer een groot aantal zeer leeswaardige artikelen! Eén wil ik er uitlichten: het interview met Hermien Gijsbertsen die op 14 augustus haar 85 e verjaardag viert!! Een bijzondere vrouw die nog steeds actief is voor het Genealogisch Centrum. Verder heeft de redactie gemeend dat de verschijningsdata een aanpassing nodig hebben. Met ingang van volgend jaar gelden de volgende data voor het verschijnen en het inleveren van copy: Nummer 1: 10 januari; inleverdatum copy uiterlijk 25 december Nummer 2: begin april; inleverdatum copy uiterlijk 15 maart; (afwijkende data in verband met de jaarvergadering afd Zeeland) Nummer 3: 10 juli; inleverdatum copy uiterlijk 25 juni Nummer 4: 10 oktober; inleverdatum copy uiterlijk 25 september De volledige inhoud van het derde nummer van de 11e jaargang: - 3 -

4 Bestuursmededelingen Verslag Bestuursvergadering Nieuws uit de NGV-afdeling Zeeland Lezing over de familie Moubis Hermien Gijsbertsen 85 jaar: een icoon van de Zeeuwse Genealogie Nieuws uit de Regio's van de afdeling Zeeland van de NGV Regio Oost Zeeuws-Vlaanderen, met Luciën Lebbink Regio Tholen en St.-Philipsland, met Annette Kuiper Regio Noord- en Zuid-Beveland, met Mirjam Louisse en A.J. Barth Uit het Genealogisch Centrum Zeeland De verzameling Rijk Genealogie met en op de computer. Pro-Gen, deel 3 slot, door Bram Maljaars Aldfaer, deel 1 door Jaap den Ouden PR-aktiviteiten Nieuws over de Genealogische Dag in Middelburg Het Genealogisch Spreekuur Boeken, boeken, boeken, boeken, met Hans van Felius Uit betrouwbare bron., met Mirjam Neuteboom Nieuws uit de NGV-bladen en de NGV-afdelingsbladen De grenzen van de Niet-Westerse genealogiebeoefening, deel III, door Roelof Vennink Lezers schrijven Enige ervaringen van een beginnend genealoog I, Frits van Oostveen Paleografie met Huib Uil, deel 6 Van internet geplukt Zeeuwse Activiteiten Ledenmutaties En data die u beslist niet mag vergeten!! Bestuursmededelingen. Verslag Bestuursvergadering 06 april 2010 te Nieuwdorp. Na de gebruikelijke punten kwamen in deze bestuursvergadering de volgende zaken aan de orde: Het Zeeuws Archief heeft voorgesteld om op zaterdag 16 oktober in combinatie met de Landelijke Archieven Dag - in het Zeeuws Archief een Zeeuwse Contactdag te organiseren in samenwerking met het Genealogisch Centrum Zeeland en de afdeling Zeeland van de NGV. Tijdens die dag zal ook een eerste Genealogisch Spreekuur georganiseerd worden. Jan Oosthoek is namens de afdeling Zeeland van de NGV voorgedragen als lid van de organisatiecommissie. De commissie komt op 15 april bijeen voor een eerste bijeenkomst

5 Met betrekking tot de voorbereiding van de voorjaarsvergadering van de NGV en de jaarvergadering van de afdeling Zeeland is besloten dat Ferrie Moubis zich kandidaat stelt als afgevaardigde naar de algemene ledenvergadering van de NGV. De stukken voor de ALV zijn aan de -leden toegestuurd; over de verlaging van de begroting door de landelijk penningmeester heeft de voorzitter actie ondernomen, maar tot nu toe heeft hij nog geen reactie van het hoofdbestuur ontvangen. (NB begin juli heeft de landelijk penningmeester wél gereageerd en ingestemd met een verhoging van de ingediende begroting!) Verslag van de gehouden enquete wordt besproken en aangepast. Een samenvatting van de resultaten wordt opgenomen in het november-nummer van Wij van Zeeland. De afdeling Zeeland van de NGV bezit nog geen eigen inventaris. De afdeling heeft slechts PR-materiaal. Schenkingen en aanschaffingen worden vanaf nu bijgehouden door de secretaris. Wij van Zeeland. De redacteur heeft zes correspondenten gevonden die regelmatig informatie over hun eigen regio zullen geven in Wij van Zeeland. Alleen een vertegenwoordiger(ster) voor Walcheren ontbreekt nog. Afdelingswebsite. Voor het onderhoud van de site wordt gebruik gemaakt van het Office-programma Sharepoint Designer. Daarvoor is een Handleiding aangeschaft. De website wordt nog steeds niet up-to-date gehouden door een chronisch gebrek aan tijd!! Oproepen: wie van de leden is bereid om als correspondent voor de regio Walcheren op te treden; de taak van webmaster op zich te nemen. PR-aktiviteiten. Op een Genealogisch Spreekuur in Veldhoven heeft de secretaris kennis opgedaan betreffende de organisatie van een genealogisch spreekuur in de verschillende regio s van de afdeling Zeeland. Het eerste genealogische spreekuur zal gehouden worden tijdens de Genealogische Dag in Middelburg op 16 oktober 2010, van uur. In het vervolg zal de koffie op alle bijeenkomsten gratis verstrekt worden. Volgende vergadering is op 5 juli om uur bij de voorzitter. Rondvraag. De redactie heeft van de familie Poldervaart-van der Male haar genealogische archief ontvangen. Hij heeft het overgedragen aan het Genealogisch Centrum en Rob de Groot zal dit archief namens het Centrum proberen te ontsluiten. Nieuws uit de NGV en de NGV-afdelingsbladen De familie Moubis Korte samenvatting van de lezing op 10 april

6 Ferrie Moubis vertelt over zijn zoektocht in de afgelopen dertig jaar naar de geschiedenis van de familie Moubis. Dertig jaar geleden, in 1981, werd mijn zoon geboren. Een week later was ik op bezoek bij een oom om de felicitaties bij de geboorte van onze eerste in ontvangst te nemen. Het gesprek kwam op de stamboom van de familie en hij bleek een prachtige getekende stamboom uit het begin van de vorige eeuw te hebben. Een dergelijk familiestuk was natuurlijk niet te leen en dus maakte ik 36 foto s. Een week later werd mijn oom dood in de keuken gevonden en zijn voormalige echtgenote stuurde de stamboom samen met een pak van 25cm oude foto s naar de jongste zoon in Nieuw Zeeland. Verder weg kon niet. Ik heb de negatieven ingeraamd en met de diaprojector heb ik dagenlang alle 221 namen genoteerd. In de jaren daarna verzamelde ik al pratende met familie, bidprentjes, foto s en andere documenten. Ik kwam in contact met de voorzitter van de heemkundige kring van het stadje Breyell (D), net over de grens bij Venlo. Hij bleek een boek geschreven te hebben over Breyell (D) en het naburige Schaag (D) waar de familie Moubis vandaan komt. Enkele maanden later bezorgde hij mij informatie over de vijf generaties die aan de oudste van de stamboom vooraf gingen. In 1986 kreeg ik door een toeval een enorme verzameling oude documenten, foto s en 327 bidprentjes van familielehet Moubis-haus in Schaag den. Grootouders, overgrootouders, betovergrootouders, ik had bidprentjes tot 1835 (overleden). Mijn betovergrootvader Mathis Moubis vertrok vanuit het Duitse achterland naar de Maas om handel te drijven. Hij vestigde zich in 1831 in Steyl bij Tegelen en dreef een bloeiende handel in koloniale waren. Bij de stapel papieren die ik kreeg zat nog een boekje waarin zijn recettes extraordinaires (buitengewone inkomsten) waren genoteerd. Een lastig kriebelhandschrift maar dankbare bron van informatie over het reilen en zeilen van Mathis Moubis. Matthias Moubis Zijn zoon Jos ( ) werd priester. In 1872 vertrok hij naar Canada als missionaris. 10 jaar later keerde hij ziek terug om de rest van zijn leven als rector in het klooster van de zusters Ursulinen in Tegelen te slijten. In 1904 richtte rector Moubis een stichting op die als doelstelling heeft het verlenen van studiebeurzen aan de afstammellingen van Mathias Moubis en Antonetta Canoy. Sinds 1983 ben ik bestuurslid/ beheerder van deze stichting en ik ben dus uit hoofde van mijn functie verplicht om de familiestamboom bij te houden. Jaarlijks profiteren een - 6 -

7 aantal studenten van het feit dat ze een afstammeling van voornoemd echtpaar zijn. En ik houd met plezier de stamboom van de familie bij. (Ferrie Moubis) Hermien Gijsbertsen, een icoon van de Zeeuwse Genealogie. Op dinsdag 13 mei bracht ik een bezoek aan Hermien Gijsbertsen, met lidnummer één van de oudste leden van de afdeling Zeeland van de NGV en met geboortedatum óók een van de oudste actieve leden van de afdeling. Vanwege haar 85e verjaardag vond de redactie het een goed idee om in het augustusnummer van Wij van Zeeland deze vrouw eens in het zonnetje te zetten, gezien haar lange staat van dienst voor de afdeling én voor het Genealogisch Centrum. Het gesprek vond plaats in haar woning in Ede en het was vooral mevrouw Gijsbertsen die het woord voerde; mijn bijdrage was zeer beperkt: een enkel woord, een begin van een vraag was voldoende om haar te laten vertellen over allerlei genealogische zaken die ze mee heeft gemaakt en waaraan ze heeft meegewerkt. Haar eerste contact met de genealogie vond plaats, nadat haar moeder was overleden en met haar de naam Vlijberge. Bij het onderzoek naar die naam werd ze o.a. geholpen door Jaap Zondervan. Hij zette haar op het spoor van een Marinus, beurtschipper op Gouda en zo kwam ze uiteindelijk terecht in Colijnsplaat en wel in het jaar In 1969 werkte ze als lerares handwerken op het Christelijk Lyceum in Goes en op zaterdag 26 april van dat jaar werd ze door een vriendin meegenomen naar de Genealogische Dag die door de NGV afdeling Zeeland in Goes werd georganiseerd. Daar werd ze voorgesteld aan Paul Harthoorn en Geert op 't Hoff

8 Later die dag werd ze door Paul Harthoorn gevraagd om mee te gaan werken in de werkgroep van beide heren: de "Genealogische Werkgroep Zeeland", al ging dat aanbod niet van harte, getuige de opmerking:.."ze kan niet eens oude teksten lezen.." pagina uit schriftje van Hermien en van Op 't Hof Maar toch begon ze in dat jaar met het verzamelen van gegevens voor het Centraal Alfabetisch Register, het CAR. De gegevens werden in schriftjes opgenomen en later ook op kaartjes gezet. En natuurlijk leerde ze gaandeweg het oud schrift óók lezen. Vanaf 1969 kon je haar 's middags, na afloop van haar lessen handwerken, vinden in het archief om gegevens op te zoeken in geboorte- en huwelijksakten, doopboeken, enzovoort, en die op kaartjes te zetten. Deze kaartjes staan nog steeds in sigarenkistjes in het Genealogisch Centrum, maar ze zijn ook digitaal beschikbaar. In het begin van de jaren 70 werkte ze samen met Harthoorn en Op 't Hof aan de bewerking van de uiterst belangrijke archieven van de notarissen van Goes. Later verdiepte ze zich in het archief van het weeshuis van Veere en het Burgerweeshuis van Middelburg, met name in de financiële gegevens en de boedelbeschrijvingen. Over de gegevens uit het archief van het Burgerweeshuis publiceerde ze jarenlang in het tijdschrift Van Zeeuwse Stam, een uitgave van de Stichting Zeeuwse - 8 -

9 Publicaties. Een voorbeeld van een dergelijke notitie uit 1771: UIT DE NOTULEN VAN HET BURGERWEESHUIS :: :: TE MIDDELBURG :: :: Inv.De Waard, 1580 :: :: Archief Godshuizen te Middelburg. :: Aanstelling van Regenten.Present burgemeester Tulleken, presidente vrouwe Anna Hurgronje, wed. van de heer Huyssen van Kattendijke, regent M r. Isaac Brungne du Buysson, Joost Noose, Henricus Kakelaar en Christoffel de Geyter, regentesse Cornelia Berdenis wed.van Daniel van Berlekom, Susanna Wybo, huisvrouw van Andries van der Poest. Regenten van het armweeshuis zijn: burgemeester Visvliet, pres.regent, Jan de Raad, Anthony Meeuwsen, Pieter de Lichte en Jacobus Hancke. Regentesse Elisabeth Isabella de Ka, wed. van Casper Verstegen Vermeule, Adriana Paays, huisvrouw van Jacobus Smitman, Anna Hosde en Catharina Pierings, wed. van Cornelis Verschuure. Na haar "pensioen" in 1978 bij het nijverheidsonderwijs kon je haar bijna uittekenen op "haar" plaatsje in de bovenzaal van het oude rijksarchief in de St. Pieterstraat in Middelburg, voor een tafel-lessenaartje met een stevig foliant daarop. Elke dinsdag-, woensdag- en donderdagmorgen werkte ze daar voor de werkgroep. Niét op vrijdag, want dan ging ze naar de kapper, elke vrijdag! Toen in 1985 het Genealogisch Centrum Zeeland in Goes werd opgericht en de verschillende werkgroepen daar ondergebracht werden met hun gegevensverzamelingen, ging het werk aan CAR gewoon door en begon ze ook met het samenstellen van de verzameling Luteijn, waarover in een eerdere aflevering van Wij van Zeeland door Ab Risseeuw is geschreven. Daarnaast verschenen er allerlei andere genealogische publicaties van haar hand, bijvoorbeeld over de trouw- en doopboeken van Biggekerke, en gegevens uit het al eerder genoemde Burgerweeshuis van Middelburg. Het duurde tot in 1994 voordat ze door Han Stoutjesdijk "bekeerd" werd tot de computer. Dat ging overigens zonder opzet, eigenlijk als gevolg van een misverstand tussen haar en Han. Han had zich op het archief lovend uitgelaten over een nieuwe transcriptie, die nog heel netjes was uitgetypt, maar waar geen klapper op was gemaakt. Hij stelde zich beschikbaar voor het maken van een dergelijke klapper, mits de transcripties aangeleverd zouden worden in een Word-Perfectbestand. Dit aanbod kwam in het Genealogisch Centrum in Goes verkeerd over: men nam daar aan dat Han zelf wilde gaan transcriberen en dat Mevrouw Gijsbertsen hem van materiaal zou voorzien. Hij heeft daarna contact met haar opgenomen, het misverstand uitgelegd en zijn verwondering uitgesproken over het feit dat zij nog zo netjes met een oude schrijfmachine aan transcripties kon werken, terwijl aan de tekstverwerking op de computer zoveel voordelen zaten. Els Rentmeester vertelde hem later, dat de - 9 -

10 eerstvolgende keer dat mevrouw Gijsbertsen in Goes kwam, ze voor de computer is gaan zitten, want.. die Stoutjesdijk beweerde dit en hij beweerde dat! Vanaf die tijd werden alle kaartjes één voor één gedigitaliseerd. De computer dateert uit 2000, met windows 98 en Haza-data, maar het enige gebruik is de tekstverwerker en het genealogieprogramma Haza-data; geen , geen internet of wat dan ook; contact heb je via een brief of de telefoon! En ook nu is ze nog aktief: elke maand krijgt ze vanuit het Centrum door Els Rentmeester kopieën uit doopboeken uit de 17 e eeuw toegestuurd. Zij transcribeert de teksten en stuurt ze per post terug;..en, zoals ze zelf zegt:.. dat kan ik nog goed, al zeg ik het zelf

11 Al haar werkzaamheden voor de genealogie in Zeeland werden op 29 april 1996 beloond. Haar buurman op het Rijksarchief, de commandant van de Marine in Vlissingen de heer Poortvliet, vond dat ze wel recht had op een lintje Hij mobiliseerde de Genealogische vrienden en bracht de zaak aan het rollen. pagina uit een doopboek uit de 17 e eeuw Haar aanstaande verhuizing 10 mei 1996 stelde de heer Meijer van het Rijksarchief in staat om haar te overreden tot een afscheids etentje op 29 april. Hoewel ze eigenlijk geen zin had ze had wel wat anders te doen liet ze zich toch overhalen en ging argeloos op pad naar het archief. Daar trof ze niet alleen de heer Meijer aan, maar ook haar familie en vrienden én de loco-burgemeester, mevrouw Smitskamp, die haar namens de koningin benoemde tot ridder in de orde van Oranje Nassau! Voorwaar, een "remarkable woman"!! (Rob de Groot)

12 Nieuws uit de Regio's van afdeling Zeeland Deze keer slechts drie bijdragen in deze rubriek, mede door de vakantietijd. Regio Oost Zeeuws-Vlaanderen, Luciën Lebbink boerderijnamen meenemen. Daarna volgt de grootte van ieder perceel in gemeten en roeden. Aanvullende gegevens van archiefstukken uit die polder met indien nodig met transcriptie en een foto van de huidige situatie. Wij hopen dit in het najaar als boekwerk te presenteren en indien gereed zal u dit zeker van ons horen. (Luciën Lebbinck) Polders In de huidige Gemeente Hulst liggen 45 polders. Van iedere polder zijn wij momenteel als Vrienden van het Hulsterarchief de Everingboeken van de 18 e eeuw te bewerken. Van iedere polder zal een korte beschrijving gegeven worden over de geschiedenis en een foto van de kaart uit het Everingboek. Van ieder perceelnummer zal de eigenaar, vorige eigenaar en gebruiker met jaar vermeld worden. Verder van ieder perceel het type bouwland of onderland, kreek, dijk of dat er een boerderij, huis of stal op staat. Als bijzonderheid willen wij, indien vermeld, land- en De Vier Ambachten, zoals Oost Zeeuws- Vlaanderen ook genoemd wordt. (foto Oudheidkundige Kring de Vier Ambachten)

13 Regio Tholen en St.-Philipsland, Annette Kuiper Archieven van de voormalige gemeente Tholen. Het gemeentearchief van de gemeente Tholen heeft naast de archieven van de voormalige gemeenten van het eiland Tholen en Sint-Philipsland ook particuliere archieven in bewaring: een rijke bron voor achtergrondinformatie over het leven van uw voorouders. Voor wat betreft het verzamelen van genealogische gegevens denken we als eerste aan de doop-,trouw- en begraafboeken, de burgerlijke stand en bevolkingsregisters. Daarnaast kan er ook in het Oud Rechterlijk archief, beter bekend als RAZE (Rechterlijk Archief Zeeuwse Eilanden) naar gegevens worden gezocht en in het Notarieel archief. Op sommige bestanddelen zijn eigentijdse toegangen, die u in de inventaris zelf vindt. Ook kan het zijn, dat vrijwilligers of medewerkers van het archief een toegang hebben gemaakt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de transporten en de weeskamer in het RAZE archief. Deze toegangen kunt U in de studiezaal raadplegen. Uit de archieven van de voormalige gemeente en de particuliere (gedeponeerde) archieven kan genealogisch materiaal worden gehaald. Het is alleen soms wat méér zoekwerk en gebruik maken van enige inventiviteit. Op de website van de gemeente Tholen vindt u een overzicht van de archieven die bij ons aanwezig zijn. De archieven zijn ingedeeld per rubriek. In dit stukje zal ik een aantal archieven noemen, met voorbeelden waar u gegevens uit kunt halen. Het archief van de voormalige gemeente Tholen bestaat uit twee onderdelen. Het eerste gedeelte loopt over de periode 1330 tot Het tweede gedeelte over de periode 1936 tot In de eerste inventaris is niet alleen het archief van het gemeentebestuur opgenomen, maar ook tal van gedeponeerde (particuliere) archieven. Om een paar voorbeelden te noemen: de archieven van de gilden; het archief van het armbestuur (weeshuis); het Rooms katholiek Armbestuur en het Algemeen Armbestuur. In de rekeningen van het arm- en wezenbestuur kunt u gegevens aantreffen van overlijdens en begrafenissen van de armen. Ook treft u archieven van verenigingen aan, zoals de vereniging door Oefening volmaakter en de handboogschutterij Non Semper. In het archief van het gemeentebestuur kunt u aanvullende genealogische gegevens vinden in bijvoorbeeld belasting kohieren en kadastrale registers. In de bezoekersruimte van het Thools archief staat een aantal zwarte ordners welke inventarissen bevatten, gegroepeerd naar de voormalige gemeenten op het eiland Tholen en Sint Philipsland. Indien u een inventaris doorbladert, kunt u stukken tegenkomen die u meer over de leefwijze van uw voorouders kunnen ver

14 tellen. Een voorbeeld zou kunnen zijn: vaccinaties, lijsten van manschappen bij de brandweer, lijsten van schoolgaande kinderen. Ook het archief van weeshuis of armbestuur kan u informatie verschaffen over de sociale achtergrond van uw familie. Kortom: zodra er personen genoemd worden, kan een stuk interessant worden voor de genealoog. Voorts is er nog een aantal aparte inventarissen van particuliere (gedeponeerde) archieven: De kerkarchieven, zoals de archieven van de Gereformeerde Kerk, de Nederlands Hervormde gemeente, de Waalse kerk, het archief van de Roomskatholieke Parochie. Verenigings archieven, bijvoorbeeld de Koninklijke muziekvereniging Concordia. Denk hierbij aan ledenlijsten. Schoolarchieven; hier komt u bestanddelen tegen waarin namen van leerkrachten en leerlingen voorkomen. Sportarchieven; ook hierin vindt U stukken die iets met de leden te maken hebben. Tot slot zijn er archieven van bedrijven aanwezig, misschien net het bedrijf waar uw voorouder heeft gewerkt. In het archief van het college van toezicht voor het huis van bewaring te Tholen ( ) kunt u onder andere registers vinden van ingebrachte en ontslagen personen. Dit zijn registers waar personen in chronologische volgorde worden gemeld, met aantekening van de gepleegde misdaad. Dit kan gaan van het weiden van varkens op een verkeerde plaats tot diefstal. In sommige registers wordt ook het uiterlijk van de personen beschreven

15 Niet alleen treft U Thoolse inwoners aan, maar ook personen uit de provincie Zeeland en ver daarbuiten. Zo wordt in het register van 1851 Jacobus Haarzakker uit Vlissingen genoemd. Hij is opgepakt wegens desertie. Neeltje Mekus uit Nieuwerk werd opgepakt wegens een eenvoudige diefstal evenals de uit Zierikzee afkomstige Neeltje Quist. Beide meisjes waren 16 jaar oud. Kornelis Dammers uit Bergen op Zoom werd wegens desertie opgepakt. De Schiedamse Jacobus Groenendaal werd van diefstal verdacht, en de Haagse kleermaker Leonardus Nikolaas Heerens, geboren te Leiden, was opgepakt wegens desertie. Indien u onze studiezaal bezoekt, schroom niet om eens een ordner met inventarissen te pakken van de plaats waar uw voorouder heeft gewoond. Wie weet komt U op ideeën om ook nog een stukje achtergrond te vinden van uw familie. Wij helpen U graag verder. Namens het Thools archief, Annette Kuiper Regio Noord- en Zuid-Beveland, met Mirjam Louisse en A.J. Barth Over landmeters en zo. Landmeter is al een heel oud beroep. Eigenlijk moet ik schrijven: was al een heel oud beroep. De Egyptenaren kenden al het belang van het in kaart brengen van grenzen. Zij gebruikten daartoe merkstenen. Dat had alles te maken met de rivier de Nijl. Jaarlijks overstroomde die en bracht vruchtbaar slib op het land. In de oudheid was Egypte de graanschuur van de toen bekende wereld. Eigendommen werden in die oude tijd met stenen bebakend, omdat die niet wegspoelden. Het was van economisch belang om grenzen te markeren en te bewaren. Ook in onze contreien was men al snel van het belang van grenzen overtuigd. In de middeleeuwen kende men al het bestaan van landmeters. Een van de oudst bekende

16 in ons Zeeland was Symoen de Lantmeere, die in de dertiende eeuw verblijf hield in Aardenburg. Tijdens het bewind van de Bourgondische hertogen in de vijftiende eeuw kwamen de werkzaamheden van landmeters in een stroomversnelling terecht. Want die hertogen onderkenden het belang van belastingheffing op gronden en daarvoor was het noodzakelijk om de eigendom van grond nauwkeurig vast te leggen voor de heffing van het geschot. En sindsdien liepen er om de zeven jaar, de heventijd genaamd, landmeters op s heren wegen en door de polders met hun attributen bij zich. De term s heren wegen heeft niets met godsdienst te maken. Dat betekent gewoon: openbare weg. Zij gingen doorgaans het gebied van noorden inne en maten de stukken land van de boeren en grootgrondbezitters op. Meestal werd het gebied volgens de kompasroos afgewerkt. Zij legden hun bevindingen vast in overlopers, of ommelopers, zoals ze in Zeeuws-Vlaanderen heten. Jan Pieterszoon Dou, landmeter ( )(illustratie H.C. Pouls) Hier en daar maakten ze er uitermate fraaie plattegronden bij. We danken er nu nog onze uitgebreide kennis van veld- en hoeknamen aan. De Napoleontische tijd bracht ons het kadaster. De totstandkoming van de beschrijving en tekening van elk perceeltje in ons land duurde tot 1832, toen de Oorspronkelijke Aanwijzende Tabel(len) gereed waren. De rijksdienst van het kadaster kwam in eerste instantie onder het Ministerie van Financiën, want ook toen stonden de financiële belangen voorop. Steeds gingen bij elke wijziging landmeters het veld in om die te noteren. Thans is dat niet meer het geval. De digitale techniek, via satelliet en GPS, heeft dat beroep overbodig gemaakt. Het nobele ambt van landmeter bestaat niet meer. Daarom is het goed dat er zo nu en dan publicaties verschijnen, die kadastrale situaties van vroeger herkenbaar maken. Op donderdag 3 juni 2010 nam locoburgemeester De Putter van Noord-Beveland twee kloeke delen in ontvangst, met uitgewerkte kadastrale gegevens, voorzien van kaarten, van Noord-Beveland in We kenden voorheen de Stichting Kadastrale Atlas Zeeland, maar die had zijn activiteiten enkele jaren geleden beëindigd, terwijl er toch al gegevens over Noord-Beveland waren verzameld. Gerard de Fouw, archivaris in Noord- Beveland, betreurde dat zeer. Want net als bij de door de stichting uitgegeven boeken het geval was, waren voor Noord-Beveland ook al talloze gegevens verzameld over de personen, die grond en huizen op Noord-Beveland in bezit hadden. Een ware goudmijn voor de genealoog en de wetenschapsman. Hij zette er met behulp van de Stichting Colijnsplaat foto- en documentatiearchief de schouders onder en het resultaat mag er zijn. Twee kloeke delen, verpakt in een bewaardoos, zijn het resultaat. Het eerste bevat geschiedenissen van belangrijke objecten, bestaand en gesloopt op het eiland, zoals huize Sorgwijck, waarna een opsomming volgt van eigenaren van onroerende goederen. Enkele namen geven grootgrondbezitters weer, zoals de familie Vader, later Van Voorst Vader, en Swemer. Het tweede deel bevat 68 afdrukken van de oudste kadastrale kaarten

17 van Noord-Beveland. Van deze uitgave zijn 250 stuks gedrukt die bijna allemaal zijn verkocht. De Zeeuwse archieven bereiden sinds enige tijd een digitaal project voor, waarbij alle percelen op de kadastrale kaarten van 1832 op de computer zijn te bewonderen, per perceel aangevuld met de namen van eigenaren, eventueel oude foto s en bronnen waar men de gegevens in de archieven kan vinden. Vectorisering noemt men dat. Een waar monnikenwerk, maar dat talloze mogelijkheden zal bieden voor de onderzoeker. Alleen wat jammer, dat er voor de eerbiedwaardige landmeter geen rol meer is weggelegd. (A. J. Barth) Uit het Genealogisch Centrum Zeeland, De Zuid-Bevelandse familie Rijk Het boek is uitgegeven in Er werden 520 exemplaren gedrukt, welke met voorinschrijving werden verkocht. Omdat het boek vlot werd afgenomen, kwam er in 1998 een tweede druk van 320 stuks. Daarvan resteren er nu nog zo n 50. De stamvader. De stamvader van de familie is Adriaen Rijck die we alleen maar kennen van de patroniem van zijn zoon Leunis Adriaense Rijck. Leunis werd geboren circa 1565 en werd hoogstens 44 jr. oud. Hij was landman te Kloetinge en één van de kerkmeesters aldaar. Hoe kwam deze genealogie tot stand. Voordat deze genealogie tot stand kwam, is er heel wat speurwerk verricht. De kloosterling J.Th. Rijk heeft er in totaal 12 jaar aan gewerkt. Hij noemde het zelf een monnikenwerk, wat het ook letterlijk én figuurlijk was. Zijn werkwijze was als volgt: Aan de naamgenoten Rijk verzocht hij, een door hem toegezonden formulier in te vullen. In dat formulier werd dan gevraagd naar de namen van de grootouders, ouders, kinderen, met wie gehuwd, waar en wanneer gehuwd, overlijdensdata, waar begraven etc. De ingevulde formulieren werden in registers per familie verzameld. Ook werden soms families bezocht, die dan hun gegevens graag wilden afstaan, meerdere malen aangevuld met interessante familieverhalen. Bovendien speelde hier mee, dat hij als R.K. priester, een zeker gezag uitstraalde. Een priester immers wilden zij graag terwille zijn. De doop-, trouw- en begrafenis-registers werden nageplozen. Daarvoor nam hij contact op met de R.K. parochiebesturen, voornamelijk in de zak van Zuid

18 Beveland. Hij kreeg daarbij ook hulp van de priester Kees Molenkamp. In dit opzicht werd hem trouwens van alle kanten de helpende hand geboden. Zo zorgde de oud-schoolonderwijzeres van s-heerenhoek, Job Vette, voor bidprentjes en maakte zij foto s van boerderijen en panden, waar een stamgenoot Rijk woonde of had gewoond. Al deze gegevens werden verzameld. Dat resulteerde in tientallen ordners met vele honderden pagina s aan gegevens. Samenwerking. Het was in het jaar 1985 dat de auteur voor het eerst telefonisch contact met mij zocht. Voor die tijd kende ik hem niet. Aan het slot van het gesprek vroeg ik hem naar zijn dagelijkse werkzaamheden. Zijn antwoord: Ik ben priester en ik werk in het vreemdelingenpastoraat. In mijn vrije tijd doe ik genealogisch onderzoek naar de familie Rijk. Ik zei tegen mijn echtgenote: weer een priester die geïnteresseerd is in de stamboom. Wij correspondeerden namelijk toen al met een naamgenoot van mij die priester was en archivaris in de Norbertijnen-abdij in Postel (België). Hij had als hobby het uitzoeken van de familiegeschiedenis. Wij ontvingen van hem heel wat informatie over de familie. Hij verzamelde ook bidprentjes. Onze samenwerking met de auteur is toen echt begonnen. Wij wisselden de gegevens en informatie die wij al hadden, aan elkaar uit. De archieven. Ondergetekende en zijn echtgenote bezochten vanaf die tijd nog al eens het Centraal Archief in Den Haag. We bekeken geboorteakten, overlijdensadvertenties, bidprentjes, persoonskaarten en dergelijke documenten. We zochten naar de juiste geboortedatum of soms de precieze huwelijksdatum. Het resultaat bestond uit bloknoten vol met familiegegevens, die verwerkt werden in de eerder genoemde registers. Ook bezocht ik het Zeeuws Archief, dat toen in Goes was gevestigd. Els Rentmeester maakte me daar wegwijs, zodat ik wist waar ik moest zoeken en kon vinden. Ik ontmoette daar o.m. Dies Martens uit Oudenbosch. Hij was, zo vertelde hij mij, een trouwe bezoeker van het Zeeuws Archief i.v.m. zijn werkzaamheden voor de Werkgroep Blasijntje Danckaerts. Alle genoemde gegevens werden aan de samensteller doorgegeven, zodat hij ze in zijn registers kon verwerken. Daardoor hadden wij naar gelang ons boek vorderde veelvuldig contact met elkaar, zowel per telefoon als ook door bezoeken over en weer. Omdat wij geen gebruik maakten van een genealogisch programma, zoals aldfaer, haza-data, gens-data of een ander programma, wat ik later heb betreurd, was onze werkwijze wel tijdrovend. Het werd een gigantische legpuzzel en nog heel wat uitzoekwerk.toch is het gelukt om er uiteindelijk een samenhangend geheel van te maken en te komen tot een definitieve versie van de genealogie Rijk. Een belangrijke rol. In zijn inleiding ging de auteur in op de rol van de familie binnen de katholieke geloofsgemeenschap op Zuid-Beveland

19 De familie Rijk speelde mede een belangrijke rol bij de bouw en de financiering van een katholieke kerk in s-heerenhoek en Ovezande. Emigratie Lange tijd bleef de familie stevig geworteld in Zuid-Beveland. Echter na de Tweede Wereldoorlog hebben sommigen elders een nieuw landbouwbedrijf opgezet, o.a. op het platteland van Groningen, in de Noord- Oostpolder, in Brabant etc. Anderen zijn geëmigreerd naar Amerika, Canada, Australië, Nieuw- Zeeland, Brazilië, etc. Zij kunnen in ieder geval hun band met de stam terugvinden in deze genealogie. De genealogie en de geschiedenis. De genealogie omvat de periode De samensteller beschrijft per hoofdstuk wat er in die tijdsperiode in grote trekken heeft plaatsgevonden, zowel in economisch en cultureel, als in religieus en sociaal opzicht. Zo wordt kort ingegaan op de situatie tussen 1550 en 1700, de achttiende eeuw, de Bataafse en Franse tijd en de situatie in de 19 de eeuw. De genealogie Rijk omvat zo 14 generaties te beginnen met Leunis Adriaensz Rijk als eerste generatie. Aparte en interessante aspecten. Het is geen echte familiegeschiedenis geworden, hoewel de voetnoten in het boek, die er veelvuldig in voorkomen, er wel aparte en interessante aspecten aan geven. Bijv. de voetnoot op pagina 107, waarin wordt verhaald dat Barend Cornelisse Rijk, die als Zouaaf deelnam aan de verdediging van de kerkelijke staat. Hij nam ook deel aan de veldtocht van 1867 en werd onderscheiden met het Mentanakruis, omdat hij zich bijzonder verdienstelijk had gemaakt tijdens de choleraepidemie in Albano in augustus Op de eerste dag van deze epidemie, dat was 5 augustus, vielen er al 158 slachtoffers. De twee apothekers stierven, de burgemeester en de wethouders vluchtten; de bewoners lieten hun doden en zieken aan hun lot over. Er werd een beroep gedaan op de Zouaven en ook Barend Rijk behoorde tot de groep van 42 mannen die zich aanbood te gaan helpen. Een andere voetnoot bij VIII,1, verhaalt over de geschiedenis en vroegere eigenaren van Hoeve de Weel, (zie de foto in het boek), waarin wordt beschreven wie de vorige eigenaren waren van deze kapitale boerderij. Het genealogisch register. Het genealogisch naamregister is gemaakt door Laurens en Riet Rijk, die ook de bestandsgegevens herhaaldelijk kritisch hebben doorgelezen. Het register telt 71 pagina s en is in het boek groen gemarkeerd

20 Naslagwerk Het is een imposant boekwerk geworden dat thans in menige boekenkast prijkt of gewoon op tafel ligt als naslagwerk. Overzicht van de ordners met gegevens van de familie Rijk (bij het GCZ). Ordner 1 generatie I t/m IX-13 (+ bidprentjes en foto s) Ordner 2 generatie IX-14 t/m X-18 (+ idem ) Ordner 3 generatie X-19 t/m XI-32 (+ idem ) Ordner 4 generatie XI-33 t/m XII-16 (+ idem ) Ordner 5 generatie XII-17 t/m XII-138 (+ idem ) Ordner 6 generatie XII-139 t/m XIV-151 (+ idem ) Ordner 7 kopieën van notarieel en rechterlijk archief Ordner 8 t/m 14 bidprentjes en foto s (L. Rijk, Zoetermeer) Genealogie op/in de computer Deel 3, Slot In het hoofdmenu(afb.4) zien we ook de opties van Stamreeks, Kwartierstaat, Genealogie en Parentelen: Afb.4 Ook hierbij zijn weer veel mogelijkheden en alles is aan te passen naar eigen smaak

21 Een leuke vorm van kwartierstaat is de cirkelvormige pdf uitvoering. Deze wordt direct uitgevoerd naar de pdf reader, meestal Adobe Reader. Uitvoering is mogelijk naar verschillende papierformaten tot A0 aan toe. Het programma Pro-Gen wordt ondersteund door de makers zelf via en door de Pro-gen Gebruikersgroep. De gebruikersgroep is enorm actief en heeft ook een eigen helpdesk. Door de makers wordt Pro-Gen Genealogie a la Carte genoemd en deze zin dekt de lading van het progamma volledig. Ik hoop daarom wat de mogelijkheden betreft een tipje van de sluier opgelicht te hebben. (Bram Maljaars) Mijn naam is Jaap den Ouden, graag wil ik in de komende weken het een en ander vertellen over het stamboomprogramma Aldfaer Aldfaer is gratis te downloaden via de website Klik nu op Download huidige versie Aldfaer versie 4.2. Het programma MOET geïnstalleerd worden in C:\programma aldfaer, dus niet in C:\program files

22 De reden daarvan is, dat er later communicatie-problemen kunnen ontstaan. Het programma draait op alle Windows versies. Met Windows Vista zijn er wel opstart-problemen, maar daar is een hulpprogramma voor, dat via de site van Aldfaer is te downloaden. Inmiddels gebruik ik zelf Windows 7 dat feilloos draait. Na het downloaden ziet u gelijk het hoofdscherm en kunt u direct beginnen met invoeren. Op de site van Aldfaer kunt u inloggen met een gebruikersnaam en wachtwoord- Klikt u hierna eens op de beschrijving en specificaties, u krijgt een korte en krachtige handleiding. Boven in het scherm op de site van Aldfaer ziet u Forum staan. Hier vindt u een uitgebreide hulpdesk voor al uw eventuele vragen, onderverdeeld in diverse categorieën. Nadat u uw vraag hebt gesteld, krijgt u een snel en duidelijk antwoord van het forum-team. Als u een vraag heeft, meld dan met welk systeem u werkt en de Aldfaer versie. Met Aldfaer kunt u prachtige tekst- en grafische uitdraaien maken via bonusrapporten en sjablonen. Deze bonusrapporten moet u wel apart installeren in Aldfaer. Eerst gaan we de SVG viewer installeren van Adobe via de site van Adobe Scroll nu naar beneden en kies: Nederlands Win 98 XP /2005 ((ja deze - ook al heb je Vista of Windows7), downloaden en uitvoeren (bij Vista, uitvoeren met admin.rechten) Dit wordt nu vanzelf geïntegreerd in Aldfaer