RAPPORT A I Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gemeente Schouwen- Duiveland)

Transcriptie

1 RAPPORT A8-458-I Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gemeente Schouwen- Duiveland) Inventariserend veldonderzoek met boringen

2 RAPPORT A8 458 I Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gemeente Schouwen Duiveland) Inventariserend veldonderzoek met boringen Opdrachtgever: Grontmij Nederland bv Postbus GB Middelburg Contactpersoon: dhr. A.C. Wattel ArcheoMedia BV, Postbus 333, 291 AH Nieuwerkerk aan den IJssel, tel.: ; fax:

3 COLOFON Projectcode: A8 458 I Bestandsnaam: Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gemeente Schouwen Duiveland). Inventariserend veldonderzoek met boringen. Auteur: drs. R.D. van Weenen Datum: december 28 Veldonderzoek: drs. R.D. van Weenen en E.G. Noels Redactie: ing. A.J. Vermeulen en drs. S. Depuydt Digitale uitwerking tekeningen: drs. A. Timmers en ir. R.H. Nijdam Archeologische interpretatie: drs. A. Wagner Advisering drs. A. Wagner Autorisatie drs. A. Wagner senior KNA archeoloog ArcheoMedia BV wagner@arnicon.nl ArcheoMedia BV, archeologisch onderzoeks- en adviesbureau, 28, Capelle aan den IJssel ISBN: Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers. Betrouwbaarheid van archeologisch booronderzoek Het onderzoek is op zorgvuldige wijze verricht volgens de algemeen gebruikelijke inzichten en richtlijnen, zoals vastgelegd in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (versie 3.1) van het Centraal College van Deskundigen. Bij ieder bodemonderzoek wordt gestreefd naar een optimale representativiteit. Het onderzoek is gebaseerd op het verrichten van een beperkt aantal boringen tot een beperkte diepte. Daardoor blijft het mogelijk dat lokaal archeologische waarden in de bodem aanwezig zijn, die tijdens het onderzoek niet naar voren zijn gekomen. Bovendien laten bepaalde archeologische resten, zoals grafvelden en steentijdvindplaatsen, zich lastig ontdekken met behulp van grondboringen. Indien andere methoden, zoals geofysisch onderzoek of het graven van proefsleuven, betere resultaten leveren, kan tot de uitvoering daarvan in overleg besloten worden. In dat geval zal een aanvullende offerte worden uitgebracht. ArcheoMedia BV acht zich niet aansprakelijk voor de eventueel uit bovengenoemde afwijkingen voortvloeiende schade of gevolgen. Certificering ArcheoMedia BV heeft sinds 1994 een veiligheidsbeheerssysteem dat voldoet aan de eisen van de VCA. Sinds 1996 voldoet het kwaliteitssysteem van ArcheoMedia BV aan de eisen van de NEN-EN-ISO 91. Sinds 23 voldoet het kwaliteitssysteem aan de eisen van de NEN-EN-ISO 91:2. ArcheoMedia BV is door het College voor de Archeologische Kwaliteit en de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geschikt bevonden voor het verrichten van vergunningsgebonden opgravingswerkzaamheden. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland)

4 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING ADMINISTRATIEVE GEGEVENS AANLEIDING ONDERZOEK EN BELEIDSKADER ONDERZOEKSVRAGEN VOORGAAND ONDERZOEK INVENTARISEREND VELDONDERZOEK BEANTWOORDING VAN DE ONDERZOEKSVRAGEN CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN...14 GERAADPLEEGDE BRONNEN EN LITERATUUR...15 BEGRIPPEN EN AFKORTINGEN...16 OVERZICHT VAN GEOLOGISCHE EN ARCHEOLOGISCHE PERIODEN...17 BIJLAGE 1: NIEUWBOUWPLAN BIJLAGE 2: BOORPUNTENKAART BIJLAGE 3: BOORSTATEN A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland)

5 SAMENVATTING Naar aanleiding van het voornemen van Bouwbedrijf Boogert bv om op de onderzoekslocaties nieuwbouw te realiseren heeft ArcheoMedia BV, in opdracht van Grontmij Nederland bv, voor de onderzoekslocaties Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gemeente Schouwen Duiveland) een inventariserend veldonderzoek d.m.v. verkennende boringen uitgevoerd. Uit het verkennend booronderzoek is gebleken dat: - de aangetroffen bodemopbouw overeenstemt met de verwachting; - de bodemopbouw intact is; - het booronderzoek geen aanwijzingen heeft opgeleverd voor intacte archeologische (vondstrijke) nederzettingen; - de archeologische verwachting voor de onderzoekslocatie kan worden bijgesteld naar laag. Conclusie De resultaten van het inventariserende veldonderzoek geven geen aanleiding tot aanpassingen in de voorgenomen bouwplannen op de onderzoekslocatie. Aanbevelingen Op basis van dit booronderzoek wordt een archeologisch vervolgonderzoek op de onderhavige onderzoekslocatie niet noodzakelijk geacht. Met betrekking tot deze aanbeveling dient contact te worden opgenomen met de bevoegde overheid. Booronderzoek is gebaseerd op het verrichten van een beperkt aantal boringen tot een beperkte diepte. Daardoor blijft het mogelijk dat lokaal archeologische waarden in de bodem aanwezig zijn, die tijdens het onderzoek niet naar voren komen. Bovendien laten bepaalde archeologische resten, zoals vuursteenvindplaatsen, grafvelden, water- en/of beerputten, verkavelingspatronen of andere bijzondere toevalsvondsten, zich met behulp van grondboringen lastig ontdekken. Daarom is de kans aanwezig dat (vondstarme) archeologische sporen en vondsten in de bodem aanwezig zijn en dat deze in de uitvoeringsfase van toekomstige bodemingrepen aan het licht komen. Voor dergelijke vondsten bestaat een wettelijke meldingsplicht ex artikel 53 van de Monumentenwet 1988 en de Wet op de archeologische monumentenzorg. Bij graafwerkzaamheden dient men dan ook attent te zijn op eventuele vondsten. De opdrachtgever verplicht de aannemer(s) om attent te zijn op eventuele vondsten en/of sporen tijdens de werkzaamheden en verplicht hen archeologische vondsten onverwijld te melden bij de bevoegde overheid. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland)

6 Afbeelding 1: regionale overzichtskaart met ligging van de onderzoekslocaties Lange Achterweg en Sint Joostdijk (oost en west) te Oosterland. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland)

7 1 ADMINISTRATIEVE GEGEVENS Provincie: Zeeland Gemeente: Schouwen Duiveland Plaats: Oosterland Toponiem: Lange Achterweg/Sint Joostdijk Datum veldonderzoek 4 december 28 ARCHIS-onderzoeksmeldingsnr.: (Lange Achterweg), (Sint Joostdijk, west) en (Sint Joostdijk, oost) Soort onderzoek: verkennend booronderzoek Kadastrale nummers: Lange Achterweg: gemeente Duiveland, sectie B, perceelnummers 1264, 199, 65, 11, 1263, 1262, 126 (deels), 127 (deels) Sint Joostdijk (west): gemeente Duiveland, sectie B, perceelsnummer 1354 Sint Joostdijk (oost): gemeente Duiveland, sectie B, perceelsnummer 1258 Oppervlakte plangebied: Lange Achterweg: 1.92 m 2 Sint Joostdijk (west): 3224 m 2 Sint Joostdijk (oost): 369 m 2 RD-coördinaten: Lange Achterweg: X= , Y= (NW) X= , Y= (NO) X= , Y= (ZO) X= , Y= (ZW) Sint Joostdijk (west): X= , Y= (NW) X= 61.58, Y= (NO) X= , Y= (ZO) X= , Y= (Z) X= , Y= (ZW) Bevoegde overheid: Adviseur bevoegde overheid: Beheer en plaats van documentatie na deponering: Beheer en plaats vondsten na deponering: Sint Joostdijk (oost): X= 61.55, Y= (NW) X= , Y= (NO) X= , Y= (ZO) X= 61.56, Y= (ZW) Gemeente Schouwen Duiveland Postbus JA Zierikzee tel.: contactpersoon: dhr. M. Verduijn ArcheoLogic Pelmolenlaan GW Woerden tel info@archeologic.nl Zeeuws Archeologisch Archief SCEZ Postbus AA Middelburg beheerder: dhr. J.J.B. Kuipers tel: jjb.kuipers@scez.nl De documentatie gaat in kopie naar het e-depot. Een digitale versie van het definitieve rapport dient te worden toegezonden aan de RACM. Provinciaal Archeologisch Depot Zeeland p/a Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland Postbus NL Middelburg depotbeheerder: dhr. H. Hendrikse tel: / h.hendrikse@scez.nl A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 3

8 2 AANLEIDING ONDERZOEK EN BELEIDSKADER Aanleiding onderzoek: De aanleiding voor het archeologisch onderzoek is het voornemen van Bouwbedrijf Boogert bv om op de onderzoekslocaties nieuwbouw te realiseren. 1 De archeologische aanleiding voor het onderhavige onderzoek volgt uit de middelhoge trefkans op het aantreffen van archeologische resten binnen de onderzoekslocaties Lange Achterweg en Sint Joostdijk. 2 Het om die reden volgens de vigerende richtlijnen vereiste archeologische vooronderzoek is uitgevoerd in de vorm van een verkennend booronderzoek. 3 Toekomstige verstoringen: Beleidskader: Op beide onderzoekslocaties, Lange Achterweg en Sint Joostdijk, worden ten behoeve van de nieuwbouw funderingen aangelegd tot een diepte van circa 8 cm mv. De plannen zijn nog niet voldoende uitgewerkt om de exacte diepte te kunnen aangeven. Er zullen geen kelders of ondergrondse parkeergarages worden gebouwd. Op de onderzoekslocaties zullen echter wel heiwerkzaamheden plaatsvinden. Aangezien er nog sonderingen uitgevoerd moeten worden is de exacte diepte op dit moment nog niet bekend. 4 Op basis van het Verdrag van Valletta (Malta) is besloten dat archeologisch onderzoek een onderdeel vormt van bestemmingsplanvoorbereidingen en/of uit te voeren projecten waarbij ingrepen in de bodem plaatsvinden. Het verdrag is uitgewerkt in de aangepaste Monumentenwet 1988 en de Wet op de archeologische monumentenzorg (in werking getreden per ). Door archeologie tijdig in de planvorming te betrekken, kunnen de archeologische waarden hierin eventueel worden ingepast. Het uitgangspunt ten aanzien van de aanwezige archeologische waarden in de planvorming is volgens rijks- en provinciaal beleid, behoud in situ. 5 De provincie Zeeland onderschrijft deze stelling in de Nota Archeologie De gemeente Schouwen Duiveland heeft sinds kort een eigen archeologiebeleid dat echter nog door de gemeenteraad moet worden goedgekeurd. Tot zover volgen zij de vigerende richtlijnen van de provincie. 6 Pas na de uitvoering van archeologisch vooronderzoek is het mogelijk een integrale afweging te maken, waarbij de nieuw verkregen archeologische gegevens betrokken dienen te worden. De bevoegde overheid, de gemeente Schouwen Duiveland, zal de resultaten van het onderzoek toetsen. Op basis van dit onderzoek zal de bevoegde overheid een beslissing nemen over een eventueel benodigd vervolgonderzoek. De resultaten van het onderzoek dienen in de planvorming betrokken te worden. 1 Bouwbedrijf Boogert bv, dat nu op diverse locaties in de kern gevestigd is, wil door middel van deze nieuwbouw zijn verschillende vestigingen op een centrale locatie samenbrengen (Stedenbouw bv 26, 5). 2 De aanwijzingen hiervoor zijn, volgens het archeologische onderzoek uitgevoerd door Grontmij Nederland bv, de waarnemingen en monumenten die in ARCHIS worden vermeld en de ligging aan een hoger gelegen inversierug (Schutte 27, 2). 3 E.e.a. conform het advies van de bevoegde overheid en diens adviseur (Past2Present ArcheoLogic Notitie Advies Oosterland, Schouwen-Duiveland). 4 Schr. med. dhr. A.C. Wattel d.d Zie: Begrippen en afkortingen. 6 Mond. med. dhr. M. Verduijn (gemeente Schouwen Duiveland) d.d De vaststelling is geagendeerd voor de raadsvergadering van 18 december aanstaande ( A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 4

9 3 ONDERZOEKSVRAGEN Ten aanzien van het uit te voeren onderzoek kunnen de volgende onderzoeksvragen worden gesteld: 1. Welke archeologische resten worden volgens het bureauonderzoek op de onderzoekslocatie verwacht? Wat is de verwachting voor de onderzoekslocatie wat betreft aard, datering, omvang en ligging van de archeologische resten? 2. Verschilt de in het veld aangetroffen bodemopbouw van de onderzoekslocatie met de volgens het bureauonderzoek te verwachten bodemopbouw? Zo ja, in welke mate? 3. Wat is de mate van verstoring van de bodemopbouw op de onderzoekslocatie? 4. Zijn er aanwijzingen voor intacte archeologische (vondstrijke) nederzettingen? 5. Dient de archeologische verwachting te worden aangepast? 6. In welke mate worden eventueel aanwezige archeologische resten als gevolg van de voorgenomen plannen bedreigd? 7. Hoe kan een verstoring als gevolg van de geplande activiteiten door planaanpassing tot een minimum worden beperkt? Afbeelding 2: de onderzoekslocatie Lange Achterweg ten tijde van het onderhavige veldonderzoek. Links met blik op het noordwesten, rechts met blik op het zuidwesten. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 5

10 4 VOORGAAND ONDERZOEK Specifieke archeologische verwachting: Voor deze locatie is eerder een bureauonderzoek uitgevoerd waarnaar hier kortheidshalve wordt verwezen. 7 De specifieke archeologische verwachting uit dit bureauonderzoek is hieronder integraal overgenomen uit het door Grontmij Nederland bv uitgevoerde bureauonderzoek: 8 Bij het opstellen van de archeologische verwachting wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de relatie die bestaat tussen de situering van de archeologische vindplaatsen en het landschap of zelfs specifieke landschapselementen. Deze relatie (locatiekeuzefactoren) verschilt per archeologische periode en per complextype. Op basis van de in de bovenstaande stappen verworven informatie over de huidige situatie, de aardwetenschappelijke, de historische situatie en de bekende archeologische waarden vindt een proces plaats van analyse en interpretatie ten behoeve van het opstellen van een gespecificeerde verwachting. Achtergrondkennis van de landschapsontwikkeling en de geschiedenis van de archeoregio is hierbij noodzakelijk en zal hieronder beknopt worden weergegeven. Voor de keuze van de juiste onderzoeksmethode van het inventariserend veldonderzoek is een nadere specificatie van de verwachte archeologische waarden noodzakelijk. Voor de hand liggend is het onderscheid tussen aan het oppervlak zichtbare c.q. herkenbare en niet zichtbare archeologische elementen. De eerste groep kan met het blote oog opgespoord worden (grafheuvel, aangeploegde nederzetting) en voor de tweede zijn soms zeer geavanceerde technieken noodzakelijk. Daarom dienen, indien mogelijk, de volgende eigenschappen te worden aangegeven: - datering; minimaal in hoofdperioden (zoals Paleolithicum, Mesolithicum, etc.); - complextype (zoals nederzetting, grafveld, akkerlaag, etc.); - omvang; - diepteligging (ook zichtbaar/niet zichtbaar); - locatie (met eventueel aanduiding in welk deelgebied); - uiterlijke kenmerken (artefacten en type indicatoren); - mogelijke verstoringen. De oudste aangetroffen bewoningssporen in de regio komen uit Haamstede op Schouwen en dateren uit het laat Neolithicum (circa 21 v. Chr.). Tijdens de Bronstijd en de Vroege-IJzertijd lijkt Schouwen een verlaten gebied te zijn geweest. Slechts sporadisch zijn op de strandwallen vondsten als pijlpunten aangetroffen. Vanaf de Late-IJzertijd tot in de Romeinse tijd begon de mens zich in het veengebied te vestigen. Op Schouwen zijn daar sporadisch enkele aanwijzingen voor aangetroffen. In de vierde eeuw n.chr. wordt het gebied verlaten als gevolg van de stijgende zeespiegel waardoor de zee door de duinen heen brak en het achterliggende land overspoelde. Omstreeks 85 n.chr. wordt de duinstreek van Schouwen-Duiveland gekoloniseerd en vanaf de 1 e eeuw vond er in het zeekleigebied bewoning van enige omvang plaats. De bewoning en het grondgebruik beperkten zich aanvankelijk tot de kreekruggen: deze gronden lagen relatief hoog en waren geschikt voor akkerbouw, maar breidden zich uit over de rest van het eiland naarmate de dijkbouw zich uitbreidde. 7 Schutte Schutte 27, A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 6

11 Uit het bureauonderzoek blijkt dat de kans op het aantreffen van archeologische resten binnen de plangebieden Lange Achterweg en St. Joostdijk middelhoog is. Aanwijzingen hiervoor zijn de waarnemingen en monumenten uit ARCHIS2, alsook de ligging aan een hoger gelegen inversierug. Het kan gaan om sporen daterend uit de periode Middeleeuwen en Nieuwe tijd. De kans op het aantreffen van archeologische resten binnen het plangebied Molenweg wordt laag geacht door het ontbreken van enige indicatoren en de geologische bodemopbouw. Voor de plangebieden Lange Achterweg en St. Joostdijk wordt vervolgonderzoek geadviseerd, voor het plangebied Molenweg niet. De aard van de te verwachten grondsporen binnen de plangebieden Lange Achterweg en St. Joostdijk is niet bekend. Er valt te denken aan nederzettingssporen, waaronder afvalputten/beerputten, waterputten, huisplattegronden, muurresten en verkavelingsporen, zoals greppels. Gezien het bodemtype zullen de archeologische waarden uit de Middeleeuwen en de Nieuwe tijd zich aan dan wel vrij dicht aan het oppervlak bevinden. Afbeelding 3: de onderzoekslocatie Sint Joostdijk (west) ten tijde van het onderhavige veldonderzoek. Links met blik op het noordoosten, rechts met blik op het oosten. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 7

12 Afbeelding 4: de onderzoekslocatie Sint Joostdijk (oost) ten tijde van het onderhavige veldonderzoek. Links met blik op het westen, rechts met blik op het noorden. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 8

13 5 INVENTARISEREND VELDONDERZOEK Doel: Onderzoeksopzet: Verantwoording gekozen onderzoeksmethode: Oppervlaktekartering: Verkennend booronderzoek: Het doel van het inventariserende veldonderzoek is het aanvullen en toetsen van het gespecificeerde verwachtingsmodel dat gebaseerd is op het bureauonderzoek. Dit gebeurt met behulp van waarnemingen in het veld, waarbij (extra) informatie wordt verkregen over bekende of verwachte archeologische waarden binnen een onderzoeksgebied. Het bepalen van de aan- of afwezigheid, de aard, de omvang, de datering, de gaafheid, de conservering en de relatieve kwaliteit van de archeologische waarden staan hierbij voorop. Veel gebruikte onderzoeksmethoden zijn oppervlaktekarteringen, booronderzoek, geofysisch onderzoek en het graven van proefsleuven en proefputten. Het resultaat is een rapport met een waardering en een (selectie ) advies aan de hand waarvan een beleidsbeslissing (meestal een selectiebesluit) genomen kan worden. Conform de KNA is gekozen voor een inventariserend veldonderzoek door middel van een oppervlaktekartering en een verkennend booronderzoek. Ter plaatse zal vooral gelet worden op mogelijk bewaard gebleven bodemen bewoningslagen vanaf de middeleeuwen t/m de Nieuwe tijd en in welke conditie deze zich bevinden. Het inventariserend veldonderzoek zal zodanig uitgevoerd worden dat een archeologische beoordeling gegeven kan worden ten aanzien van het (toekomstige) gebruik van de locatie. Booronderzoek is de minst destructieve methode om de archeologische verwachting te toetsen. Met het booronderzoek is het relatief eenvoudig om de bodemopbouw te bepalen, alsmede de mate van verstoring van de bodem. De verwachting is dat de archeologische indicatoren die volgens het bureauonderzoek aanwezig kunnen zijn, in de boringen herkend zullen worden. Aan de hand van de resultaten van de boringen kan de archeologische verwachting, indien noodzakelijk, worden bijgesteld. Voorafgaand aan het uitvoeren van de boringen wordt een oppervlaktekartering uitgevoerd. Bij een oppervlaktekartering wordt het terrein visueel geïnspecteerd op de aanwezigheid van eventuele archeologische indicatoren, zoals aardewerk, metaal, (verbrande) leem, (verbrand) bot en houtskool. Tijdens een terreinverkenning wordt vooral aandacht besteed aan geploegde akkers, molshopen, geschoonde slootkanten en andere bodemontsluitingen voor het doen van oppervlaktevondsten. Ook wordt gelet op hoogteverschillen, verkavelingspatronen en perceelsvormen die een aanwijzing kunnen zijn voor bewoning. Boringen worden uitgevoerd volgens een regelmatig verspringend patroon. De onderlinge afstand tussen de boringen is afhankelijk van de situatie en de gewenste nauwkeurigheid. Van de boringen zijn beschrijvingen gemaakt en de opgeboorde grond is geïnspecteerd op de aanwezigheid van archeologische indicatoren. Daarnaast is gelet op de aanwezigheid van fosfaten (uitgespoelde en neergeslagen organische resten) en cultuurlagen (donkergekleurde bodemlagen, die vaak archeologische indicatoren bevatten). Op basis van de aldus verkregen gegevens kan een verspreidingskaart van de archeologische waarden in een gebied gemaakt worden. Bij ieder bodemonderzoek wordt gestreefd naar een optimale representativiteit. Het onderzoek is echter gebaseerd op het verrichten van een beperkt aantal boringen tot een beperkte diepte. Daardoor blijft het mogelijk dat lokaal archeologische waarden in de bodem aanwezig zijn, die A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 9

14 tijdens het onderzoek niet naar voren komen. Bovendien laten bepaalde archeologische resten, zoals vuursteenvindplaatsen, grafvelden, wateren/of beerputten, verkavelingspatronen of andere bijzondere toevalsvondsten, zich met behulp van grondboringen lastig ontdekken. Positie boorpunten: Boormateriaal: Minimale boordiepte: Voorafgaand aan het onderzoek is in overleg met Bouwbedrijf Boogert bv een boorplan opgesteld dat rekening hield met de ter plaatse aanwezige verhardingen, kabels en leidingen en de ijsbaan. Hierdoor kon niet volgens een geheel regelmatig verspringend patroon worden geboord. Het onderzoek is volgens boorplan uitgevoerd (zie bijlage 2). Voor het zetten van de boringen is gebruik gemaakt van een Edelmanboor met diameter 12 cm. Bij alle boringen is de onderste meter gegutst met een guts diameter 3 cm. De minimale boordiepte bedroeg circa 3, m mv. Maximale boordiepte: De maximale boordiepte bedroeg circa 4, m mv (boring 6). x-,/y-coördinaten boringen gemeten met: z-coördinaten gemeten met: De boringen zijn ingemeten met een meetlint (afwijkingsmarge maximaal ca. 1 m). Herleid tot het AHN. Boorbeschrijving: Conform NEN 514 (bijlage 3). Monsters: Er zijn geen monster genomen. Resultaten Resultaten oppervlaktekartering: De onderzoekslocatie aan de Lange Achterweg bestaat uit een (ten tijde van het onderhavige onderzoek) vers geploegde akker (zie afbeelding 2). De vondstzichtbaarheid op deze locatie was redelijk tot goed, desondanks zijn er geen oppervlaktevondsten aangetroffen. De onderzoekslocatie aan de St. Joostdijk (west) is gelegen op een bedrijventerrein dat vrijwel volledig verhard was met stelconplaten, klinkers, tegels en asfalt (zie afbeelding 3). De vondstzichtbaarheid was slecht, er zijn dan ook geen oppervlaktevondsten gedaan. De onderzoekslocatie aan de St. Joostdijk (oost) bestaat uit grasland en een vijver/ijsbaan (zie afbeelding 4). De vondstzichtbaarheid was slecht. Er zijn dan ook geen oppervlaktevondsten gedaan. Resultaten booronderzoek: De globale bodemopbouw op de onderzoekslocatie Lange Achterweg bestaat uit:, ca.,2 m mv zand, zeer fijn, matig kleiig, humeus, grijsbruin ca.,2 ca. 2,5 m mv zand, zeer fijn, zwak roesthoudend, licht grijsbruin, gemengd ca. 2,5 ca. 2,9 m mv zand, zeer fijn, grijs ca. 2,9 ca. 3,3 m mv veen, matig kleiig, bruin tot donkerbruin ca. 3,3 ca. 4, m mv veen, zwak houthoudend, bruinrood De globale bodemopbouw op de onderzoekslocatie Sint Joostdijk (west en oost) bestaat uit: A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 1

15 , ca.,4/,6 m mv zand, zeer fijn, zwak tot matig kleiig, zwak tot matig humeus, zwak roesthoudend, licht- tot grijsbruin ca.,4/,6 ca. 3, m mv afwisseling van zandlagen, matig tot zeer fijn, zwak tot matig kleiig, zwak tot matig schelp- houdend, lichtgrijs tot grijs(bruin) Evaluatie en interpretatie van de boringen: Uit de boringen op de onderzoekslocaties Lange Achterweg en Sint Joostdijk (west en oost) is gebleken dat de bodemopbouw overeenstemt met de verwachting. Op de locatie Lange Achterweg bevinden zich Afzettingen van het Laagpakket van Walcheren (Formatie van Naaldwijk) op het Hollandveen Laagpakket (Formatie van Nieuwkoop). In de boringen is de top van het veen sterk kleiig en niet veraard hetgeen erop duidt dat de sedimentatie van het Laagpakket van Walcheren hier gepaard is gegaan met erosie van de oorspronkelijke top van het Hollandveen Laagpakket. Eventuele bewoningssporen uit de late ijzertijd tot de late middeleeuwen zijn hierdoor verdwenen. In het noordelijke deel van de onderzoekslocatie Lange Achterweg zijn de bovenste ca. 2,3 m van het Laagpakket van Walcheren heterogeen (zie bijlage 3, boringen 1, 2, 5 en 6) wat erop duidt dat regelmatig sedimentatie heeft plaatsgevonden. Het lijkt erop dat hierdoor de onderzoekslocatie ongeschikt was voor bewoning en/of dat eventuele bewoningssporen zijn verspoeld. Het zuidelijke deel van deze onderzoekslocatie laat geen heterogeniteit zien (bijlage 3, boringen 3 en 4). Het verschil in heterogeniteit zou erop kunnen wijzen dat de grens tussen de kaarteenheid A.3 b (Laagpakket van Walcheren [Form. van Naaldwijk] op Hollandveen Laagpakket [Form. van Nieuwkoop] op Laagpakket van Wormer [Form. van Naaldwijk]) en A2.3 b (idem met inschakeling van het Laagpakket van Wormer in het Hollandveen Laagpakket) iets noordelijker loopt dan op de geologische kaart is aangegeven (zie afbeelding 5). Mogelijk is hier sprake van een overgangszone aangezien het Laagpakket van Walcheren in de onderhavige boringen 3 en 4 minder schelphoudend is dan bij eerder onderzoek op de locatie Nieuwstraat 16, ca. 1 m ten zuiden van de huidige onderzoekslocatie, is waargenomen. 9 Op de locatie Sint Joostdijk (west en oost) zijn plaatselijk tussen de boringen kleine verschillen te bemerken. Respectievelijk de boringen 8 en 9 en de boringen 7, 1 en 12 vertonen onderling grote gelijkenissen. Het verschil tussen de boringen 8 en 9 aan de ene kant en 7, 1 en 12 aan de andere kant kan erop duiden dat de grens van de erosiegeul mogelijk iets oostelijker loopt dan op de geologische kaart is aangegeven (afbeelding 5). Op de locatie werd conform de verwachting geen veen aangetroffen daar dit veen door de latere afzettingen van het Laagpakket van Walcheren (Formatie van Naaldwijk) is geërodeerd. Tijdens visuele inspectie van de boorkerken in het veld zijn op alle drie de onderzoekslocaties geen indicatoren, zoals puinsporen, aardewerk of andere archeologische indicatoren, aangetroffen die op een mogelijke bewoning en/of antropogene verstoring duiden. Dit booronderzoek heeft geen aanwijzingen opgeleverd voor bewoning of andere menselijke activiteit op de onderhavige onderzoekslocaties. 9 Van der Staak-Stijnman en Wagner 27, en bijlage 1. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 11

16 Afbeelding 5: projectie van de onderzoekslocaties op een uitsnede van de geologische kaart. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 12

17 6 BEANTWOORDING VAN DE ONDERZOEKSVRAGEN Voorafgaand aan het onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen opgesteld. Deze worden hieronder puntsgewijs beantwoord: 1 Welke archeologische resten worden volgens het bureauonderzoek op de onderzoekslocatie verwacht? Wat is de verwachting voor de onderzoekslocatie wat betreft aard, datering, omvang en ligging van de archeologische resten? Op de onderzoekslocatie Lange Achterweg kunnen op het veen bewoningssporen uit de late ijzertijd/romeinse tijd tot late middeleeuwen worden verwacht. Vanaf de late middeleeuwen kunnen er bewoningssporen op de mariene afzettingen worden aangetroffen. Op de onderzoekslocatie Sint Joostdijk kunnen bewoningssporen worden verwacht die in de late middeleeuwen en de Nieuwe tijd te dateren zijn, oudere bewoningssporen zullen door de geul behorende bij het Laagpakket van Walcheren (Formatie van Naaldwijk) zijn geërodeerd. 2 Verschilt de in het veld aangetroffen bodemopbouw van de onderzoekslocatie met de volgens het bureauonderzoek te verwachten bodemopbouw? Zo ja, in welke mate? De in het veld aangetroffen bodemopbouw stemt overeen met de verwachting. 3 Wat is de mate van verstoring van de bodemopbouw op de onderzoekslocatie? De bodemopbouw op de onderzoekslocatie is intact (niet antropogeen verstoord). 4 Zijn er aanwijzingen voor intacte archeologische (vondstrijke) nederzettingen? Dit booronderzoek heeft geen aanwijzingen opgeleverd voor intacte archeologische (vondstrijke) nederzettingen. 5 Dient de archeologische verwachting te worden aangepast? Op basis van de resultaten van dit booronderzoek kan de archeologische verwachting voor alle perioden worden bijgesteld naar laag. 6 In welke mate worden eventueel aanwezige archeologische resten als gevolg van de voorgenomen plannen bedreigd? Gelet op de resultaten van dit booronderzoek bestaat er geen bedreiging voor eventueel aanwezige archeologische resten als gevolg van de voorgenomen plannen. 7 Hoe kan een verstoring als gevolg van de geplande activiteiten door planaanpassing tot een minimum worden beperkt? Op basis van de resultaten van dit booronderzoek wordt een planaanpassing niet noodzakelijk geacht. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 13

18 7 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Conclusies: Naar aanleiding van het voornemen van Bouwbedrijf Boogert bv om op de onderzoekslocaties nieuwbouw te realiseren heeft ArcheoMedia BV, in opdracht van Grontmij Nederland bv, voor de onderzoekslocaties Lange Achterweg en Sint Joostdijk een inventariserend veldonderzoek d.m.v. boringen uitgevoerd. De resultaten van het inventariserende veldonderzoek geven geen aanleiding tot aanpassingen in de voorgenomen bouwplannen op de onderzoekslocatie. Aanbevelingen: Op basis van dit booronderzoek wordt een archeologisch vervolgonderzoek op de onderhavige onderzoekslocatie niet noodzakelijk geacht. Met betrekking tot deze aanbeveling dient contact te worden opgenomen met de bevoegde overheid. Booronderzoek is gebaseerd op het verrichten van een beperkt aantal boringen tot een beperkte diepte. Daardoor blijft het mogelijk dat lokaal archeologische waarden in de bodem aanwezig zijn, die tijdens het onderzoek niet naar voren komen. Bovendien laten bepaalde archeologische resten, zoals vuursteenvindplaatsen, grafvelden, wateren/of beerputten, verkavelingspatronen of andere bijzondere toevalsvondsten, zich met behulp van grondboringen lastig ontdekken. Daarom is de kans aanwezig dat (vondstarme) archeologische sporen en vondsten in de bodem aanwezig zijn en dat deze in de uitvoeringsfase van toekomstige bodemingrepen aan het licht komen. Voor dergelijke vondsten bestaat een wettelijke meldingsplicht ex artikel 53 van de Monumentenwet 1988 en de Wet op de archeologische monumentenzorg. Bij graafwerkzaamheden dient men dan ook attent te zijn op eventuele vondsten. De opdrachtgever verplicht de aannemer(s) om attent te zijn op eventuele vondsten en/of sporen tijdens de werkzaamheden en verplicht hen archeologische vondsten onverwijld te melden bij de bevoegde overheid. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 14

19 GERAADPLEEGDE BRONNEN EN LITERATUUR Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN), geraadpleegd november 28 via Deeben, J.H.C. (red.), 28: De Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden, derde generatie, Amersfoort (Rapportage Archeologische Monumentenzorg, 155). Geologische Kaart van Nederland 1:5, blad 42 Oost Schouwen-Duiveland (uitgave 1982). Geologische overzichtskaart van Nederland, geraadpleegd november 28 via Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW2), geraadpleegd november 28 via ARCHIS. Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.1, januari 27, Zoetermeer. Schutte, A.H., 27: Archeologisch onderzoek Molenweg, Lange Achterweg en St. Joostdijk te Oosterland. Bureauonderzoek. Grontmij Archeologische Rapporten 469. Staak-Stijnman, S. van der, en A. Wagner, 27: Archeologisch onderzoek Nieuwstraat 16 te Oosterland, gemeente Schouwen-Duiveland. Bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek door middel van karterende boringen, ArcheoMedia-rapport A7-195-I, Capelle aan den IJssel. Stedenbouw bv, 26: Masterplan verplaatsing bouwbedrijf Boogert. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 15

20 BEGRIPPEN EN AFKORTINGEN AMK Archeologische MonumentenKaart. Een kaart waarop vastgestelde archeologische monumenten zijn vermeld. Archeologische indicator/indicatie ARCHIS Bevoegde overheid CCvD Archeologie CHS Complex Cultuurlaag CvAK DGPS Ex situ (Grond)spoor IKAW In situ KNA m -mv m -NAP PvE Indicatief archeologisch materiaal, zoals houtskool, verbrande leem, aardewerk en bot, dat bij (boor)onderzoek een aanwijzing kan zijn voor de aanwezigheid, ter plaatse of in de nabijheid, van een archeologische vindplaats (definitie KNA). Archeologisch InformatieSysteem. Een archeologische database van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) waarin alle onderzoeks- en vondstmeldingen in Nederland geregistreerd staan. De overheid, die het selectiebesluit neemt, het Programma van Eisen laat opstellen en goedkeuring verleent aan een eventueel ontwerp (definitie KNA). Centraal College van Deskundigen Archeologie. Cultuurhistorisch HoofdStructuur. Een verzameling van overzichtskaarten van archeologische, geologische, historische en landschappelijke waarden voor verscheidene regio s in Nederland. Een uit meerdere met elkaar in ruimte, tijd en functioneel opzicht samenhangende structuren en/of individuele sporen (definitie KNA). Een licht tot sterk humeuze oude bewoningslaag of afvallaag, ontstaan door menselijke activiteit, met archeologische indicatoren. College voor de Archeologische Kwaliteit. Differential Global Positioning System. Meetapparatuur die via satellieten de exacte coördinaten van een locatie inmeet. buiten de context van de vindplaats. een ruimtelijk duidelijk begrensbaar verschijnsel ontstaan door menselijke activiteit (bijvoorbeeld een paalkuil, lijksilhouet of muur) of natuurlijke oorsprong (bijvoorbeeld een boomval). Binnen een spoor kunnen verschillende, duidelijk te onderscheiden eenheden voorkomen (definitie KNA). Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden. Een op geologische structuren gebaseerde kaart van archeologische waarden. ter plekke of binnen de context van de vindplaats. Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie. meter onder het maaiveld. meter onder Normaal Amsterdams Peil (: officieel peilmerk). Programma van Eisen, goedgekeurd door bevoegd gezag en de basis van archeologisch onderzoek. Het geeft de probleemstelling en de doelen van de te verrichten werkzaamheden van de vindplaats aan en formuleert de daaruit af te leiden eisen aan het uit te voeren werk. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 16

21 OVERZICHT VAN GEOLOGISCHE EN ARCHEOLOGISCHE PERIODEN Bron: Toelichting bij de Geologische Kaart van Nederland. Rijks Geologische Dienst, Haarlem. A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 17

22 BIJLAGE 1 Nieuwbouwplan A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 18

23 PROJECT 2: SINT JOOSTDIJK21

24 SINT JOOSTDIJK Met het verplaatsen van bouwbedrijf Boogert naar een nieuwe locatie komt onder andere de huidige locatie aan de Sint Joostdijk vrij. Door het betrekken van de ijsbaan bij de ontwikkeling ontstaan ruime mogelijkheden voor wonen gecombineerd met de ijsbaan. De woonomgeving zal op een passende manier worden afgerond en hindergevende bedrijvigheid zal worden verplaatst. In aansluiting op de omgeving van het plangebied zijn grondgebonden woningen voorgesteld. De ijsbaan zal worden verplaatst in westelijke richting, zodat met woningbouw beter aangesloten kan worden op de bestaande bebouwing. Aan de Sint Joostdijk wordt een deel van de huidige woningbouw vervangen door twee-onder-één-kap woningen. Tevens wordt hier middels een poort in de bebouwing een entree voor langzaam verkeer naar het binnenterrein gerealiseerd. Entrees voor autoverkeer komen aan de Sint Joostdijk en de zuidzijde van het gebied. Aan deze zijde wordt middels nieuwbouw een afronding van de bebouwing aan de Hofweg bewerkstelligd. In de bestaande situatie zijn hier al veel rijwoningen aanwezig. Deze structuur wordt verder voortgezet. Tenslotte wordt met een cluster rijwoningen een front gevormd richting de ijsbaan. De ijsbaan krijgt hiermee een meer centrale rol binnen het plangebied en zal dezelfde omvang behouden. Het parkeren wordt deels op eigen terrein en deels geclusterd in de openbare ruimte opgelost. In zijn geheel zullen 22 woningen worden gerealiseerd, waarvan 8 twee-onder-één-kap woningen en 14 rijwoningen. 22

25 VERKAVELINGSVOORSTEL 23

26 WONINGTYPOLOGIE TYPE A TYPE B 24

27 TYPE C 25

28 PROJECT 3: LANGE ACHTERWEG27

29 LOCATIE LANGE ACHTERWEG Aan de Lange Achterweg zijn twee vestigingen van bouwbedrijf Boogert aanwezig die met de verplaatsing van het bedrijf vrij zullen komen. De herontwikkeling van deze gronden zal een eerste aanzet vormen voor de toekomstige ontwikkeling van het plan Oostkenshil-Zuid. Voor dit gebied is eerst een globale totaalvisie opgesteld, teneinde van daaruit te kunnen beoordelen hoe een eerste aanzet daarin past, cq. passend te maken is. Voor de ontwikkeling langs de Lange Achterweg geldt onder andere als uitgangspunt dat de lintenstructuur zoals deze nu aanwezig is behouden blijft en versterkt wordt. De niet passende bedrijvigheid maakt plaats voor grondgebonden woningen passend in de huidige bebouwingsstructuur. Er wordt uitgegaan van zowel rij- als twee-onder-één-kap woningen. Tevens wordt een ontsluiting gerealiseerd naar het achterliggende terrein. Ook hier worden grondgebonden woningen gerealiseerd en zal er ruimte zijn voor een groenstructuur die in volgende fasen kan worden voortgezet. Aan de zuidzijde, bij het huidige kantoor van bouwbedrijf Boogert, zal ruimte gereserveerd worden voor een tweede ontsluiting. De bebouwing zal opgebouwd zijn uit één of twee bouwlagen met kap en voorzien zijn van een traditionele architectuur, zoals aangegeven op het bijgevoegde referentiebeeld. Referentiebeeld 28

30 VERKAVELINGSVOORSTEL LANGE ACHTERWEG 29

31 BIJLAGE 2 Boorpuntenkaart A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 19

32 D.3b A.3b A2.3b

33 D.3b A2.3b A.3b A2.3b 2

34 BIJLAGE 3 Boorstaten A8 458 I / Archeologisch onderzoek Lange Achterweg en Sint Joostdijk te Oosterland (gem. Schouwen Duiveland) 2

35 Legenda (conform NEN 514) grind klei geur Grind, siltig Klei, zwak siltig geen geur zwakke geur Grind, zwak zandig Klei, matig siltig matige geur sterke geur Grind, matig zandig Klei, sterk siltig uiterste geur Grind, sterk zandig Klei, uiterst siltig olie geen olie-water reactie zwakke olie-water reactie Grind, uiterst zandig Klei, zwak zandig matige olie-water reactie sterke olie-water reactie Klei, matig zandig uiterste olie-water reactie zand Zand, kleiïg Klei, sterk zandig p.i.d.-waarde > >1 Zand, zwak siltig Zand, matig siltig leem Leem, zwak zandig >1 >1 >1 >1 Zand, sterk siltig Leem, sterk zandig monsters Zand, uiterst siltig geroerd monster overige toevoegingen ongeroerd monster zwak humeus veen Veen, mineraalarm matig humeus overig bijzonder bestanddeel Veen, zwak kleiïg sterk humeus Gemiddeld hoogste grondwaterstand grondwaterstand Veen, sterk kleiïg zwak grindig Gemiddeld laagste grondwaterstand slib Veen, zwak zandig matig grindig water Veen, sterk zandig sterk grindig

36 Boring: 1 Boring: 2 Bijlage: Boorprofielen 5 2 Zand, zeer fijn, kleiïg, matig humeus, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, licht grijsbruin, gemengd 5 2 Zand, zeer fijn, kleiïg, matig humeus, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, licht grijsbruin, gemengd Zand, zeer fijn, zwak siltig, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, grijs Veen, sterk kleiïg, donkerbruin 3 29 Veen, sterk kleiïg, donkerbruin Boring: 3 Boring: Zand, zeer fijn, kleiïg, matig humeus, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, licht grijsbruin 5 2 Zand, zeer fijn, kleiïg, zwak humeus, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, licht grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, grijs Veen, zwak kleiïg, donkerbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak schelphoudend, grijs Veen, zwak kleiïg, donkerbruin Lokatienaam: Lange Achterweg en St. Joostdijk Projectnaam: Oosterland Projectcode: A8-458-I

37 Boring: 5 Boring: 6 Bijlage: Boorprofielen 5 2 Zand, zeer fijn, kleiïg, zwak humeus, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, beigegrijs, heterogene laag 5 2 Zand, zeer fijn, kleiïg, zwak humeus, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, licht grijsbruin, heterogene laag Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak schelphoudend, grijs, grijs/ lichtgrijs 25 Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak schelphoudend, grijs Veen, sterk kleiïg, bruin Veen, mineraalarm, zwak houthoudend, zwak plantenhoudend, roodbruin Veen, sterk kleiïg, bruin Veen, mineraalarm, zwak houthoudend, roodbruin 4 4 Boring: 7 Boring: 8 Zand, zeer fijn, kleiïg, matig humeus, grijsbruin 1 Zand, zeer fijn, zwak siltig, matig humeus, bruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, lichtbruin Zand, zeer fijn, kleiïg, zwak humeus, bruin Zand, zeer fijn, kleiïg, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, matig humeus, donkergrijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak schelphoudend, lichtgrijs Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak schelphoudend, lichtgrijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak humeus, grijs Lokatienaam: Lange Achterweg en St. Joostdijk Projectnaam: Oosterland Projectcode: A8-458-I

38 Boring: 9 Boring: 1 Bijlage: Boorprofielen Zand, zeer fijn, kleiïg, donkerbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, zwak schelphoudend, lichtbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak veenhoudend, donkerbruin, gemengd Zand, matig fijn, zwak siltig, matig schelphoudend, lichtgrijs 5 5 Zand, zeer fijn, kleiïg, matig humeus, donker grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak humeus, licht grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, lichtgrijs Klei, matig siltig, donker grijsgrijs, drgr,grbr mengsel Zand, matig fijn, zwak siltig, matig schelphoudend, licht grijsgrijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak humeus, lichtgrijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak humeus, grijs Boring: 11 Boring: Zand, matig grof, zwak siltig, bruinrood Zand, zeer fijn, zwak siltig, bruingrijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin Klei, zwak zandig, zwak humeus, licht bruinbruin, mix Zand, zeer fijn, zwak siltig, licht grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, grijsgroen Zand, zeer fijn, zwak siltig, matig humeus, donker grijsgrijs Zand, zeer fijn, kleiïg, matig humeus, donkerbruin Zand, zeer fijn, kleiïg, zwak humeus, zwak roesthoudend, bruingrijs, mix Zand, zeer fijn, kleiïg, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak schelphoudend, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, lichtbruin 17 Zand, zeer fijn, zwak siltig, grijs Lokatienaam: Lange Achterweg en St. Joostdijk Projectnaam: Oosterland Projectcode: A8-458-I