6, Het verband tussen de euro en de ecu De ecu. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 7 december keer beoordeeld

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 1684 woorden 7 december ,3 18 keer beoordeeld Vak Economie De euro in de praktijk. Hoofdstuk 1: De euro. 1.1 Begrip. Sinds 1 januari 1999 hebben de deelnemers aan de Europese munt-unie een gemeenschappelijke munt, de euro. De nationale munten blijven gedurende een overgangsperiode bestaan als een niet-decimale onderverdeling van de euro. Naast de gemeenschappelijke munt is er ook een gemeenschappelijke centrale bank en een gemeenschappelijk monetair beleid Het verband tussen de euro en de ecu. De ecu en de euro hebben wel iets met elkaar te maken, maar zijn niet hetzelfde. De ecu was alleen een rekeneenheid en geen zelfstandige munt. De euro is dat sedert zijn geboorte op 1 januari 1999 wel. De ecu (afkorting van European Currency Unit) was een gewogen gemiddelde waarde van onder meer de Belgische frank, de Duitse mark, de Franse frank en andere Europese munteenheden. Hij was een samengestelde munteenheid. In geen enkel land was hij de nationale munt. De euro, die sedert 1 januari 1999 de ecu heeft vervangen tegen een waarde van 1 euro tegen 1 ecu is, in de landen van de eurozone niet alleen de rekeneenheid, maar ook een giraal betaalmiddel. Op 1 januari 2002 introduceren de lidstaten ook de euromunten en -bankbiljetten De ecu. De ecu is verdwenen op 1 januari 1999, de startdatum van de euro. Bedragen uitgedrukt in ecu werden op die dag automatisch omgezet in euro in de verhouding 1 op 1 en volgens een omrekeningskoers van 1 euro = BEF. 1.2 Deelnemende landen Hoe meer de lidstaten economisch op elkaar gelijken, des te gemakkelijker het is om een gemeenschappelijke munt in te voeren. Het is dus noodzakelijk voor het slagen van de euro dat de deelnemende EU-landen voldoende naar elkaar zijn toegegroeid. Om dit te bereiken zijn toelatingscriteria, de zogeheten convergentiecriteria, afgesproken. De convergentiecriteria van Maastricht zijn: - de inflatie: niet meer dan 1.5% hoger dan het gemiddelde niveau van de drie lidstaten met de laagste inflatie; Pagina 1 van 5

2 - het begrotingstekort: niet meer dan 3% van het bruto binnenlands product; - stabiele munt: de wisselkoersen moeten tijdens de twee jaar die aan de deelname voorafgaan stabiel zijn gebleven; - de lidstaat mag geen devaluaties hebben toegepast; - langetermijnrente: een langetermijnrente van niet meer dan 2% hoger dan het gemiddelde niveau van de langetermijnrente van de drie lidstaten met de laagste inflatie; - overheidsschuld: deze mag niet groter zijn dan 60% van het bruto binnenlands product. Momenteel voldoet strikt genomen enkel het Groothertogdom Luxemburg aan de vijf eisen. Andere landen komen in de buurt. Voor België is het grote struikelblok blijkbaar het criterium voor de overheidsschuld. Ons land heeft echter ernstige inspanningen geleverd - en levert er nog - om die schuld in te dijken. Bovendien maken de lage inflatie, het sterke muntbeleid en de koppeling aan de Duitse mark, van België toch een geloofwaardig kandidaat voor de Economische en Monetaire Unie. Op 2 mei 1998 hebben de staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie op advies van de Europese Commissie en het Europees Monetair Instituut beslist wie deelneemt aan de euro. Het zijn : Denemarken en het Verenigd Koninkrijk hebben beslist niet deel te nemen aan de euro. Griekenland en Zweden voldoen op dit ogenblik niet aan de Maastrichtvoorwaarden. Om de twee jaar of op eigen verzoek van de lidstaat kan de situatie worden herzien Bestaansredenen van de convergentiecriteria na de invoering van de euro. Om te voorkomen dat individuele landen met een verkeerd beleid de stabiliteit van de euro in gevaar brengen, hebben de EU-landen nadere afspraken over het begrotingsbeleid gemaakt in het "Stabiliteitspact" dat in juni 1997 in Amsterdam is aangenomen. Als lidstaten in de praktijk niet in staat zijn om het overheidstekort onder de drie procent van het BBP te houden kunnen zij een boete opgelegd krijgen. De overige criteria, met betrekking tot inflatie, langetermijnrente en wisselkoersen verloren na de invoering van de euro hun functie voor de deelnemende landen. Er is voortaan immers één langetermijnrente en één inflatiecijfer Mogelijkheid om opnieuw een eigen nationale munt in te voeren. In principe is die mogelijkheid er niet. Het Verdrag van Maastricht voorziet niet in de mogelijkheid voor landen om uit de euro te stappen. Afgezien van deze juridische belemmeringen is het om financiële en politieke redenen onwaarschijnlijk dat een land de eigen munt opnieuw zou invoeren De waarde van de munten van de EU-landen die niet meedoen aan de euro. De waarde van deze munten schommelt dagelijks. Het Verdrag Pagina 2 van 5

3 van Maastricht voorziet dat deze landen hun wisselkoersbeleid moeten beschouwen als een zaak van gemeenschappelijk belang (m.a.w. een wisselkoersbeleid voeren in overeenstemming met dat van de ECB). Bovendien heeft men op 1 januari 1999 een apart wisselkoersmechanisme ingesteld, het zogenaamde Europees Monetair Stelsel bis (EMS-bis). De landen die wensen deel uit te maken van de eurozone, moeten eerst aangesloten zijn bij dit monetair stelsel (een soort wachtkamer, alvorens toe te treden). 1.3 De eurokalender. Het modelscenario voor de invoering van de euro omvat drie stadia. Stadium A: van begin 1998 tot 31 december In het begin van dit stadium worden de deelnemers aan de Monetaire Unie aangewezen op grond van de bovenvermelde criteria. Als norm gelden de in 1997 behaalde resultaten. De relatie tussen de munten die niet deelnemen aan de Monetaire Unie enerzijds, en de euro anderzijds, moet duidelijk omschreven worden, om het proces in goede banen te leiden. De deelnemers krijgen de tijd om hun wetgeving, boekhoudsystemen en andere reglementeringen aan te passen. De Europese Centrale Bank (ECB) en het Europees Stelsel van Centrale Banken (ESCB) worden geïnstalleerd, zodat ze volledig operationeel kunnen zijn vanaf 1 januari 1999 en een monetaire politiek in euro kunnen voeren. Stadium B: 1 januari 1999 tot uiterlijk 31 december 2001 De Europese munt gaat van start. Dit betekent dat de wisselkoersen van de deelnemende munten onherroepelijk aan elkaar worden gekoppeld. De nationale munten en de euro zijn dan verschillende uitdrukkingen van wat, economisch gezien, dezelfde munt is. De financiële instellingen, en wellicht ook de grote bedrijven, kunnen onderling in euro werken. Bij contacten met particuliere cliënten moeten ze dan de bedragen in de nationale munt omrekenen, aangezien de bankbiljetten niet vóór 2002 beschikbaar zullen zijn. De cliënten zelf zullen in dit stadium nog niet veel zien veranderen. Tijdens deze overgangsperiode kan iedereen immers vrij beslissen wanneer hij of zij naar de euro overstapt. Stadium C: uiterlijk 1 januari 2002 tot uiterlijk 30 juni 2002 Vanaf dan komen de euro-bankbiljetten en euro-muntstukken in de omloop en gebeurt het dagelijkse betaalverkeer in euro. De oude munten worden geleidelijk aan ingetrokken en op het einde van het proces zullen de eurobankbiljetten het enige wettige betaalmiddel zijn. Voor de particuliere gebruiker zijn de grootste tastbare veranderingen pas in dat eindstadium merkbaar. 1.4 Voordelen van de euro. Het wisselkoersrisico verdwijnt: de belangrijkste reden voor de invoering van een gemeenschappelijke Europese munt is een einde te maken aan de schommelende wisselkoersen. Die vormen een Pagina 3 van 5

4 belemmering voor de handel binnen de Europese Unie. Vlottende wisselkoersen vormen een onzekere factor in de handel tussen landen en bij internationale investeringen. Als de wisselkoers regelmatige en grote schommelingen in de wisselkoersen kunnen de internationale maar dat kost geld. Deze kosten worden uiteindelijk aan de consument en consumenten. Lage inflatie: het streven naar een lage inflatie m.a.w. prijsstabiliteit is één van de hoofddoelstellingen van de Europese Centrale bank. Meer transparante prijzen: men kan gemakkelijk prijzen vergelijken van land tot land binnen de eurozone, hetgeen gunstig is voor de consument. Vlottere toegang tot goedkopere financiëringsvormen: Door de gunstige rentevoeten als gevolg van het beleid van de Europese Centrale Bank, kan men aan goedkoper krediet geraken. Stabiele munt: de invoering van de euro is een middel om te komen tot een stabiele, duurzaam groeiende economie in de Europese Unie. En daar vaart iedereen wel bij. Een wereldmunt: De euro heeft een veel groter gebruiksgebied dan elke nationale munt afzonderlijk. Daardoor bestaat de mogelijkheid dat hij in de internationale handel als munt evenwaardig wordt aan de dollar of de yen. Dat is niet alleen gunstig voor de financiële sector, maar ook voor het bedrijfsleven en bijgevolg ook voor de consument. Geen devaluaties meer: de lidstaten hebben de zeggenschap over het monetaire beleid. Een land kan dus niet langer economische tegenslagen opvangen door zijn munt te devalueren. Sommige lidstaten gebruikten de devaluatie van hun munt om in moeilijke tijden de uitvoer te stimuleren en zodoende de eigen economie op te krikken. Maar op die manier gebruikten nationale overheden devaluaties dikwijls om structurele aanpassingen van de economie uit te stellen, waardoor die steeds dieper in de problemen raakt. Het opgeven van het wisselkoersinstrument betekent dus voor de lidstaten dat het van groot belang is dat de lonen niet meer stijgen dan de productiviteit. Noodzaak tot besparingen: in het Verdrag van Maastricht werden een aantal voorwaarden vastgelegd waaraan leden van de Europese Unie moesten voldoen om te kunnen deelnemen aan de euro. Een van deze criteria betrof de overheidsfinanciën. Niet alleen werd een limiet voorzien voor het (jaarlijkse) tekort op de overheidsfinanciën (het verschil tussen belastinginkomsten en uitgaven), maar bovendien werd een na te streven limiet afgesproken voor de totale overheidschuld. Deze laatste mocht niet hoger zijn dan 60% van het bruto binnenlandse product, anders moest deze verhouding een duidelijke daling vertonen. Deze noodzaak, alhoewel vaak toegeschreven aan de invoering van de euro, was niet alleen daarvoor noodzakelijk. Een te hoge overheidsschuld is immers ook niet interessant voor de economische prestatie van een land. Ook zonder de invoering van de euro was de Belgische overheid verplicht besparingen door te voeren. Creatie van werkgelegenheid: de euro maakt de onderlinge handel tussen de deelnemende landen gemakkelijker, wat de economische groei stimuleert. Dit heeft positieve gevolgen voor de werkgelegenheid in de eurozone. 1.5 Nadelen. Pagina 4 van 5

5 Kosten en inkomstenderving: de invoering van de euro brengt heel wat kosten met zich mee. Bedrijven moeten hun hele boekhouding en administratie aanpassen. Winkeliers hebben nieuwe kassa's nodig. Geldautomaten, parkeermeters en andere muntautomaten moeten worden omgebouwd. De overheid moet het publiek voorlichten. De totale kosten die bedrijven, banken, overheden en andere instellingen moeten dragen zijn moeilijk precies aan te geven. Veel aanpassingen die nodig zijn in verband met de komst van de euro konden of kunnen zij opnemen in wijzigingen of investeringen die zij toch al hadden willen doen tussen nu en het jaar De Belgische Vereniging van Banken voerde begin 1997 een enquête inzake de kosten en inkomstenderving voor de banksector als gevolg van de euro. Zij raamde de éénmalige kosten die het de banken zal vergen om de omschakeling op de euro te verwezenlijken op 21 tot 23 miljard Belgische frank. De jaarlijkse inkomstenderving zou 22 tot 26 miljard bedragen. Pagina 5 van 5