Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool - Mater Dei te BRAS- SCHAAT

Transcriptie

1 Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool - Mater Dei te BRAS- SCHAAT Hoofdstructuur basisonderwijs Instellingsnummer 7641 Instelling Vrije Basisschool - Mater Dei Directeur Ingrid SIMONS Adres Zegersdreef BRASSCHAAT Telefoon Fax zegersdreef@bsmaterdei.be Website Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres CLB Adres Dagen van het opvolgingsbezoek Einddatum van het opvolgingsbezoek Datum bespreking verslag met de instelling VZW OZCS Noord-Kempen Wilgendaalstraat SCHOTEN Mater Dei Zegersdreef BRASSCHAAT Vrij CLB Voor - en Noorderkempen De Zwaan BRASSCHAAT Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Teamleden Veronique BILTEREYST Jacqueline OORTS, Marianne D'HEER OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 1/9

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING HISTORIEK TE REMEDIEREN TEKORT(EN) ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? Kleuteronderwijs: mens en maatschappij Kleuteronderwijs: wetenschappen en techniek Vaststellingen voor kleuteronderwijs: mens en maatschappij en wetenschappen en techniek Lager onderwijs: mens en maatschappij Lager onderwijs: wetenschappen en techniek Vaststellingen voor lager onderwijs: mens en maatschappij en wetenschappen en techniek ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG... 9 OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 2/9

3 INLEIDING Dit verslag is het resultaat van de opvolgingsdoorlichting van de school door de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap. Het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 geeft haar de opdracht hiertoe. Als de school bij een doorlichting een beperkt gunstig advies kreeg, volgt na de periode, vermeld in het advies, een opvolgingsdoorlichting. Tijdens een opvolgingsdoorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de bij de voorgaande doorlichting vastgestelde tekortkomingen voldoende werden geremedieerd. Het referentiekader dat de onderwijsinspectie gebruikt bij een (opvolgings)doorlichting is opgebouwd rond de componenten context, input, proces en output: context: de omgevingskenmerken en de kenmerken van administratieve, materiële, bestuurlijke en juridische aard die de school karakteriseren input: kenmerken van het personeel en van de leerlingen of cursisten van de school proces: initiatieven die de school neemt om output te realiseren, rekening houdend met haar context en input output: de resultaten die de school met haar leerlingen of cursisten bereikt. Meer info over het CIPO-referentiekader vindt u op Tijdens het opvolgingsbezoek verzamelt het inspectieteam bijkomende informatie via observaties, gesprekken en analyse van documenten. De opvolgingsdoorlichting resulteert in een opvolgingsverslag dat bestaat uit een concluderend gedeelte en een advies. Het concluderende gedeelte omvat de conclusies van de opvolging. Het opvolgingsverslag eindigt met een advies dat betrekking heeft op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van de school. De onderwijsinspectie kan twee adviezen uitbrengen: een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van de school of van structuuronderdelen. een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de school of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of de school de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve opvolgingsverslag informeert de directeur van de school de ouders en leerlingen over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de school het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de school of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De school mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? en OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 3/9

4 1 HISTORIEK Het vorige doorlichtingsbezoek vond plaats van tot en werd afgesloten met een beperkt gunstig advies. Vanaf moet de school kunnen aantonen dat tekort(en) die aan de basis lagen van dit advies, in voldoende mate werden geremedieerd. Dit verslag beschrijft in welke mate de school daarin is geslaagd. 2 TE REMEDIEREN TEKORT(EN) de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' Kleuteronderwijs - Leergebieden wetenschappen en techniek mens en maatschappij Lager onderwijs - Leergebieden wetenschappen en techniek mens en maatschappij 3 ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? 3.1 Kleuteronderwijs: mens en maatschappij Voldoet Het team van de kleuterafdeling streeft bij de kleuters de ontwikkelingsdoelen voor het leergebied mens en maatschappij in voldoende mate na. Het onderwijsaanbod is grotendeels volledig en gradueel uitgebouwd. De themawerking garandeert het evenwicht tussen de verschillende domeinen. De kleuteronderwijzers volgen de ontwikkelingsevolutie van de kleuters op en investeren in de leerbegeleiding. 3.2 Kleuteronderwijs: wetenschappen en techniek Voldoet Het team van de kleuterafdeling streeft bij de kleuters de ontwikkelingsdoelen voor het leergebied wetenschappen en techniek in voldoende mate na. Het onderwijsaanbod is grotendeels volledig en gradueel uitgebouwd. De themawerking garandeert het evenwicht tussen de verschillende domeinen. De kleuteronderwijzers volgen de ontwikkelingsevolutie van de kleuters op en investeren in de leerbegeleiding. OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 4/9

5 3.3 Vaststellingen voor kleuteronderwijs: mens en maatschappij en wetenschappen en techniek Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren Naast het koepeleigen bronnenboek maken de kleuteronderwijzers systematisch gebruik van het leerplan als richtinggevend referentiekader bij de planning van het onderwijsaanbod. De kleuteronderwijzers werken thema s uit die aansluiten bij de leef- en belevingswereld van de kleuters. Door middel van een brainstorm krijgen de kleuters bij de aanvang van een thema de kans om de inhoud gedeeltelijk mee te bepalen. De kleuteronderwijzers gebruiken een degelijk planningssysteem om de volledigheid van het aanbod en het evenwicht tussen de verschillende domeinen van beide leergebieden te bewaken. Zij staan evenwel nog onvoldoende stil bij de planlast die het systeem veroorzaakt, temeer omdat het deels bedoeld is ter verantwoording ten aanzien van de overheid. De thematische werking bevordert de horizontale samenhang van het onderwijsaanbod. Daarnaast maken de kleuteronderwijzers afspraken om inhoudelijk de graduele opbouw te verzekeren bij thema s die in alle klassen aan bod komen. Ook over de invulling van de vaste speelhoeken en de routineactiviteiten maakten de kleuteronderwijzers afspraken. Het veelvuldig overleg binnen het team van de kleuterafdeling zorgt bovendien voor een rijke en gevarieerde uitwerking van de thema s. Het is eveneens een meerwaarde voor de professionaliteit van de kleuteronderwijzers. Binnen de themawerking krijgt de hoekverrijking een belangrijke plaats. De kleuteronderwijzers investeren in een doordachte inrichting van de speel- en werkhoeken om te voorzien in een uitdagend aanbod, afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de kleuters. De kleuters krijgen de kans om via allerlei activiteiten zowel intentioneel als incidenteel te leren. Een veelheid aan materialen en gevarieerde opdrachten stimuleert de betrokkenheid van de kleuters en moedigt hen aan om te exploreren en te experimenteren. Materieel beheer Uitrusting Ontwikkelingsmaterialen Het schoolteam beschikt over voldoende ontwikkelingsmaterialen om de leerplanrealisatie mogelijk te maken. Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Kindvolgsysteem Gericht op bijsturing Gedurende de maand september nemen de meeste kleuteronderwijzers ruim de tijd om hun kleuters grondig te observeren en een breed beeld te krijgen over hun mogelijkheden en beperkingen. Hoewel de beeldvorming de basis vormt voor de doelenselectie en de inhoudelijke invulling van het onderwijsaanbod, is ze bijzonder tijdrovend. Het team van de kleuterafdeling staat nog te weinig stil bij de werkelijke meerwaarde ervan. De mate waarin de kleuteronderwijzers met zo n lange observatieperiode de onderwijstijd functioneel en optimaal invullen, stelt het team nog te weinig in vraag. Dit terwijl de kleuteronderwijzers over heel wat observatiegegevens beschikken van het voorgaande jaar om op verder te bouwen. OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 5/9

6 Door middel van gerichte observaties tijdens de wekelijkse doe-bord-werking volgen de kleuteronderwijzers de ontwikkelingsevolutie van hun kleuters systematisch op. Daarnaast proberen de kleuteronderwijzers meermaals per jaar de vorderingen van de kleuters voor alle mogelijke ontwikkelingsaspecten in kaart te brengen. Niet alle observaties gebeuren even accuraat waardoor de meerwaarde van de verzamelde informatie soms in vraag kan worden gesteld. Niettemin hebben de kleuteronderwijzers een goed beeld over de mogelijkheden van hun kleuters. Ze wenden de verzamelde informatie aan om het onderwijsaanbod zoveel als mogelijk af te stemmen op de noden van de kinderen. Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg Alle klasleerkrachten nemen hun verantwoordelijkheid binnen de eerstelijnszorg. Een sterke brede basiszorg, waar het welbevinden en de betrokkenheid van de kleuters een voorname plaats krijgen, vormt het fundament van de leerbegeleiding. De kleuteronderwijzers zoeken naar een onderwijsaanbod dat is afgestemd op de specifieke noden van individuele of groepjes kleuters. Zo analyseren de klasleerkrachten week na week hun observaties en bieden zij elke kleuter in de doe-bord-werking een aanbod op maat. Professionalisering Deskundigheidsbevordering Interne expertise Nascholingen In samenwerking met de pedagogische begeleiders investeerde het schoolteam de voorbije jaren in de verkenning en de implementatie van het leerplan. In de klaspraktijk zijn de nieuw verworven inzichten herkenbaar. Het schoolteam ontwikkelde een kijkwijzer die de kerngedachten van het leerplan op een overzichtelijke wijze bundelt. Hij biedt de teamleden een gemeenschappelijke woordenschat om over de leergebieden mens en maatschappij, wetenschappen en techniek met elkaar in gesprek te gaan. Voor de directeur is het een leidraad bij klasbezoeken. 3.4 Lager onderwijs: mens en maatschappij Voldoet Het team van de lagere afdeling bereikt met de leerlingen de eindtermen voor het leergebied mens en maatschappij in voldoende mate. Het onderwijsaanbod is grotendeels volledig en gradueel opgebouwd. De verschillende domeinen komen aan bod. De evaluatiepraktijk geeft een vrij volledig beeld over de mogelijkheden van de leerlingen. 3.5 Lager onderwijs: wetenschappen en techniek Voldoet Het team van de lagere afdeling bereikt met de leerlingen de eindtermen voor het leergebied wetenschappen en techniek in voldoende mate. Het onderwijsaanbod is grotendeels volledig en gradueel opgebouwd. De verschillende domeinen komen aan bod. De evaluatiepraktijk geeft een vrij volledig beeld over de mogelijkheden van de leerlingen. OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 6/9

7 3.6 Vaststellingen voor lager onderwijs: mens en maatschappij en wetenschappen en techniek Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren In samenwerking met de pedagogisch begeleider investeerde het schoolteam de voorbije jaren in de leerplanstudie zodat alle teamleden op de hoogte zijn van zowel de visie, de uitgangspunten als de doelstellingen van het leerplan. De onderwijzers toetsen het eigen onderwijsleeraanbod af aan het leerplan en proberen het af te stemmen op de verwachtingen van het leerplan. Voor de praktische uitwerking van het onderwijsaanbod laten ze zich door een veelheid aan bronnenmaterialen inspireren. Ze streven ernaar thema s uit te werken die vanuit de verschillende domeinen invulling krijgen. Uit observaties blijkt evenwel dat verschillende onderwijzers het onderwijsaanbod nog sterk cursorisch benaderen. Het blijft voor het team van de lagere afdeling een aandachtspunt om de multiperspectiviteit zoals het leerplan bedoelt, te garanderen. De onderwijzers geven het onderwijsaanbod nog vaak een weinig eigentijdse invulling. De afstemming op actuele onderwerpen, die nauw aansluiten bij de leefwereld van de leerlingen en de dagelijkse realiteit, is in de meeste klassen nog beperkt. Hoewel de onderwijzers beogen de leerlingen te betrekken bij de keuze en de inhoudelijke invulling van de thema s, blijft het onderwijs in de meeste klassen nog sterk leerkrachtgestuurd. Voor de meeste onderwijzers is het nog een grote uitdaging om met de inbreng van de leerlingen daadwerkelijk rekening te houden bij de uitwerking van het (klassikale) onderwijsaanbod. Een planningssysteem maakt het mogelijk om zowel op klas- als op schoolniveau de volledigheid van het onderwijsaanbod en het evenwicht tussen de verschillende domeinen na te gaan. De meeste onderwijzers zijn er zich van bewust dat de samenhang met andere leergebieden belangrijk is. Uit de documentenanalyse blijkt echter dat de meeste onderwijzers de specifieke leerplandoelstellingen voor mens en maatschappij en voor wetenschappen en techniek uit het oog verliezen als ze die samenhang in de praktijk proberen te realiseren. De aandacht voor actief leren waarbij de leerlingen kansen krijgen om in overleg met elkaar leerinhouden te verwerken, is in de meeste klassen in belangrijke mate versterkt. Materieel beheer Uitrusting Leermiddelen Het schoolteam komt tegemoet aan de minimale materiële vereisten zoals het leerplan die voorschrijft. Het beschikt over de basisuitrusting om de realisatie van de leerplandoelen mogelijk te maken. OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 7/9

8 Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Leerlingvolgsysteem Gericht op bijsturing De evaluatiepraktijk is in toenemende mate afgestemd op (de verwachtingen van) het leerplan en beoogt de evaluatie van zowel kennis, vaardigheden als attitudes. De onderwijzers evalueren vooral met eigen toetsen en observaties. De meeste onderwijzers proberen de leerlingen meer en meer bij de evaluatie te betrekken. Vormen van zelf- of peerevaluatie zijn in verschillende klassen gangbaar. Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg Sinds kort analyseren de onderwijzers de resultaten die de leerlingen van het zesde leerjaar behalen op de netgebonden eindproef. Momenteel blijven voor de leergebieden mens en maatschappij en wetenschappen en techniek nog kansen liggen om op basis van deze analyse de eigen onderwijspraktijk eventueel bij te sturen. De onderwijzers brengen de beginsituatie van de leerlingen voor mens en maatschappij en voor wetenschappen en techniek niet systematisch in kaart. Ze vertrouwen erop dat de leerlingen de doelstellingen die in de voorgaande leerjaren aan bod kwamen, hebben bereikt. De zorg voor een stimulerend pedagogisch klimaat vormt de basis van de leerbegeleiding voor de leergebieden mens en maatschappij en wetenschappen en techniek. De meeste onderwijzers geven de kinderen positieve feedback bij de realisatie van opdrachten. Professionalisering Deskundigheidsbevordering Interne expertise Nascholingen In samenwerking met de pedagogische begeleiders doorliep het schoolteam de voorbije jaren een ontwikkelingstraject om zich in het leerplan te verdiepen. Het resultaat van dit traject is in een aantal aspecten van de klaswerking herkenbaar. OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 8/9

9 4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies voor erkenning van tekort(en) zoals vermeld in punt 2 van dit verslag: GUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' voor het kleuteronderwijs en het lager onderwijs. Namens het inspectieteam Voor kennisname namens het bestuur Veronique BILTEREYST de inspecteur-verslaggever Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de school Ingrid SIMONS de directeur OV 7641 bao Vrije Basisschool - Mater Dei te BRASSCHAAT (Schooljaar ) 9/9