Handleiding voor het bouwen van een veilige lichtkap. Theo Verheij

Transcriptie

1 Ontwerp en design Theo Verheij Technische commissie Aquarium vereniging Natuurvrienden Zwolle Handleiding voor het bouwen van een veilige lichtkap. Theo Verheij

2

3 Het maken van een veilige lichtkap. Het maken van een veilige lichtkap is voor de meeste van ons aquarianen nog steeds een probleem. Waar moet een veilige lichtkap aan voldoen? Hij moet onder alle omstandigheden veilig zijn en alle elektrische componenten die zijn gemonteerd, moeten zodanig veilig zijn geïsoleerd dat er nooit vocht of water bij de elektrische aansluitingen kan komen. Onderstaande foto is hoe het niet moet. Het maken van de kap: Ten eerste hij moet zodanig geconstrueerd zijn, dat alle TL buizen en alle andere aangebrachte verlichting met de klep of kap mee kan draaien. Het moet zo zijn, dat wanneer de kap open staat u vrij toegang heeft tot het water van uw bak en dus niet zo dat u tussen de lampen of TL buizen door in uw aquarium moet werken. Dit heeft twee voordelen: 1) U kunt altijd met groot gemak in uw bak werken en u heeft altijd volop licht in het water, want het is gemakkelijker te werken met licht boven u dan wanneer u tegen het licht van de verlichting in moet kijken. 2) U loopt nooit het risico, dat wanneer er iets op de TL buizen zou vallen deze stuk gaan met alle gevolgen van dien. Dit betekend dat u alle verlichting vast moet monteren in de klep of kap en de bedrading moet zodanig worden aangelegd dat deze de ruimte heeft om mee te kunnen draaien. Hoe moet nu zo`n lichtkap er gaan uitzien? De beste constructie voor een aquariummeubel heeft een geïntegreerde lichtkap. Dit is eigenlijk niet meer dan een klep die los licht in het aquariummeubel. Deze klep moet natuurlijk wel van een zodanig materiaal zijn dat hij tegen de vochtigheid en warmte bestand is, die er ontstaat tussen het wateroppervlak en de verlichtingskap. Het beste kunt u hiervoor z.g. betonplex voor gebruiken. Dit is een multiplex materiaal wat in de bouw wordt gebruikt om bekistingen van te maken en waar de beton in kan worden gestort, hiervoor moet het natuurlijk waterbestendig zijn. Betonplex heeft ook het voordeel dat het nagenoeg niet krom kan trekken, wat heel belangrijk is voor een lichtklep of lichtkap. U kunt dit betonplex aanschaffen in de betere bouwmarkten, maar u kunt ook gaan informeren bij de plaatselijke aannemer en vragen of hij een plaat voor u op maat wil zagen. Zo hoeft u dan niet een hele plaat aan te schaffen, wat wel het geval is bij een bouwmarkt. U kunt betonplex herkennen aan de mooie glanzende buiten zijde van het materiaal en is meestal donkerbruin van kleur. Van dit materiaal gaan we een lichtkap of klep maken die moet passen boven het aquarium. U kunt de kap zodanig maken dat hij bovenop de bak kan worden geplaatst, maar mooier is het als u een klep maakt die los licht in het aquariummeubel. De klep of de lichtkap dient eerst te worden voorzien van een reflector. Deze kunnen we op diverse manieren maken: 1) U kunt de klep van binnen wit schilderen, Dit dient te gebeuren met een goede witte verf (b.v. schoolbordverf) en niet met latex, die is voor het witten van plafonds en muren. 2) U kunt ook de binnenzijde van een reflectie-materiaal voorzien. Gebruik hiervoor geen aluminiumfolie, omdat dit uiterst geleidend materiaal is en de reflectie waarde van aluminiumfolie is niet zo groot als de meeste mensen wel denken. Ook spiegels zijn lang niet zo goed als de meeste van ons wel denken.

4 3) De allerhoogste reflectiewaarde heeft tempex en gewone witte tempex blijft ook wit, hoe lang het er ook in zit. Plak de tempex plaatjes of een hele plaat met een beetje siliconenkit vast op de betonplex en kit daarna de randjes van de tempexplaten af, zodat er geen condens meer tussen de tempex en de betonplex kan kruipen. Let er op, dat de tempex niet zodanig uitsteekt dat de klep niet mooi meer zal sluiten en als de klep op een lijst van latten rust, moet u er rekening mee houden dat de tempex zo ver van alle buitenzijde van de klep blijft dat er geen tempexdikte meer tussen de klep en de lat, waar de klep op zal rusten, komt te zitten. Nu is het zaak dat u eerst de Tl buizen, die u in uw lichtkap wilt gaan monteren, uit gaat leggen en ze zodanig rangschikt dat ze mooi verdeeld in de klep komen vast te zitten. Echter voor we verder gaan, ga ik u eerst vertellen hoe veel Tl buizen of andere verlichting u nodig heeft boven uw aquarium. Stel u heeft een aquarium van 130x60x60 cm groot, hoe veel licht moet u daar nou boven monteren? Zo veel als maar enigszins mogelijk is en dit zonder te overdrijven natuurlijk. Ik raad u aan om boven een bak van 60 cm hoogte en 60 cm breedte, minimaal 5 Tl buizen van 36 watt te monteren en voor de hoeken van de bak nog eens twee PL lampen. De PL lampen zullen er voor zorgen dat de beplanting, die stijf tegen de zijwanden aan gezet is, niet enigszins krom naar het midden van de bak zal groeien. Nou hoor ik u al denken, zo veel licht heb ik toch niet nodig boven mijn bak? Ik heb het altijd gedaan met 3 Tl buizen en verder niks. U heeft gelijk, gedurende de dag moeten er ook niet meer dan 3 Tl buizen branden. De twee extra lampen zullen dan ook alleen branden tussen 11.00uur en uur. U dient er voor te zorgen, dat iedere Tl buis zijn eigen schakelklok nodig heeft en dat de eerste buis om 7.30 aan moet gaan en om weer uit. De tweede buis gaat om 8.30 aan en om weer uit. De derde lamp gaat om 9.30 aan en om weer uit. De vierde buis gaat om aan en om weer uit, waarna tenslotte de vijfde buis om aan gaat en om weer uit. De twee PL lampen ( dit zijn eigenlijk ook kleine TL buisjes maar die kunt u ook in een gewone fitting draaien) dienen met buis twee te gaan branden en gaan gelijk met buis twee uit. Op deze manier belicht u uw planten ongeveer zo als het in de natuur ook gaat en niet alle verlichting tegelijk aan maar een natuurlijke opbouw van het licht naar het midden van de dag en daarna weer een afname van de lichtsterkte tot de avond. Het is aan te raden om ook nog drie extra gloeilampjes in de lichtkap te monteren die aan gaan om ongeveer uur en weer uit gaan als u naar bed gaat en niet langer naar de bak wilt kijken. Deze drie lampjes geven maar weinig licht en er zal een grote hoeveelheid schaduw in de bak ontstaan, die er voor zorgt dat uw vissen zich op de nacht kunnen voorbereiden. Het is ook mooier om s` avonds naar een schemerige bak te kijken dan naar een aquarium dat fel is verlicht. Maar wat als u niet zo`n groot aquarium hebt, dat er buizen van 36 watt in gemonteerd kunnen worden? U dient dan de langst te monteren buizen te monteren en als u dan niet over de gehele lengte licht heeft, dan kunt u overwegen om de buizen te laten over- lappen en twee buizen als een lichtgroep te beschouwen. Dit heeft tot gevolg dat u toch over de gehele lengte van uw aquarium voldoende licht heeft gecreëerd en u hoeft dan ook de pl verlichting niet aan te brengen, omdat de zijkanten van uw aquarium dan ook voldoende licht krijgen. LET OP, het is niet de bedoeling dat u zo maar een extra hoeveelheid licht aan een bestaande bak kunt toevoegen zonder controle. U dient dit met enige zorg doen en te bekijken of uw beplanting het wel aankan om die grotere hoeveelheid licht te verwerken. U zult het langzaam moeten opbouwen, maar dan wordt u ook beloond met een krachtige plantengroei.

5 Maar wat nu als u maar een bak hebt die maar 40 cm of 50 cm hoog is? In dat geval dient u er rekening mee te houden, dat u de lampvolgorde korter laat branden en de maximum hoeveelheid licht niet langer dan 30 minuten laat branden. Ook voor lagere bakken geldt, om goed te observeren hoe de planten reageren en als u maar de aanzet van algen bespeurd, meteen licht terugnemen en minstens één TL buis uit laten, om het na verloop van een tweetal weken weer opnieuw te proberen. Het is niet zo dat u teveel licht boven het oppervlak van uw bak kunt laten branden, maar wel te lang. Als u weet hoeveel licht er in de tropen, waar de meeste van onze planten en vissen in de vrije natuur voorkomen, staat te branden, dan moet ik u vertellen dat als u dit wilt imiteren u niet genoeg plaats in uw lichtkap zult hebben om alle lampen er in te monteren. Hoe gaan we te werk om de lampen op een veilige en vooral goedkope manier in de lichtkap te monteren. Bij alle bouwmarkten in Nederland zijn wel gereedschapsklemmen te koop in allerlei maten, maar voor ons doel hebben we klemmen nodig van 28mm doorsnede. Voor iedere TL buis heeft u twee gereedschapsklemmen nodig, dus als u 5 tl buizen moet monteren heeft u 10 klemmen nodig. De PL lampen dienen met een fitting gemonteerd te worden en daar heeft u fittingen met een stoelhoekje voor nodig. Aan de fittingen zit een ijzeren hoekje, met daarin geboorde gaatjes om het geheel vast te kunnen schroeven. U heeft E14 fittingen nodig, voor kleinere lampen. Als u besluit om ook avondverlichting te gaan monteren heeft u dus 5 fittingen nodig. In de fittingen voor de kleine lampjes kunt u E14 lampjes platsen met een sterkte van niet meer dan 25 watt per stuk. Probeer heldere lampjes te krijgen die geven een mooi effect in uw aquarium. Ga als volgt te werk: Nadat u de lichtklep of kap van een reflector heeft voorzien, gaat u de TL lampen er in leggen of er op als het om een klep gaat. Probeer vanaf de voorzijde van uw aquarium uit te werken, dus de lampen moeten zo veel mogelijk aan de voorruit kant gemonteerd worden. Dit doen we om er voor te zorgen dat de koppen van de beplanting zo veel mogelijk naar de voorruit zullen trekken, ze groeien altijd naar de grootste lichthoeveelheid toe. Als u de verlichting meer naar de achterzijde van de bak gaat monteren, heeft dit tot gevolg dat de mooiste kanten van de beplanting naar de achterkant zullen gaan groeien en dit is minder mooi om naar te kijken. Zorg er voor dat u de beschikbare Tl buizen zodanig gaat schikken dat er ruimte over blijft voor de gloeilampjes en probeer om in de ruimte die de lampjes gaan innemen ook nog een gat inde klep te maken. Dit gat is heel handig om een voerklepje te maken. We halen bij een bouwmarkt of bij de plaatselijke loodgieter een sok van pvc buis met een diameter van rond 70 mm. Voor deze sok zijn ook afsluitdoppen te verkrijgen, die u er heel gemakkelijk weer uit kunt pakken. De sok plaatsen we op de lichtkap, daar waar hij gemonteerd moet gaan worden en tekenen hem met een potlood of viltstift af. Vervolgens zagen we het gat uit met een schrobzaagje of met een decoupeerzaagmachine en drukken we de sok in het uitgezaagde gat, waar we hem een millimeter uit laten steken aan de bovenzijde van de klep. Nu kitten we de sok aan de binnenkant van de klep af met een beetje siliconenkit en vast zit de sok. Als de lichtkap dadelijk gesloten is, dan hoeft u bij het voeren alleen maar de afsluitdop er af te pakken en u heeft direct toegang tot het wateroppervlak. Het voer zal niet aan de kunststof sok blijven kleven, omdat deze zo`n glad oppervlak heeft dat hier niets aan zal blijven plakken. Een voordeel van een voerklepje in de lichtklep is, dat u niet de gehele lichtkap hoeft open te maken om te voeren en tijdens uw vakantie kan iemand anders gemakkelijk voer geven aan uw vissen. Ook kunt u een voerautomaat boven het gat van de sok plaatsen en dan krijgen uw vissen tijdens uw afwezigheid toch op tijd hun dagelijkse portie voer. Als u tempex in de lichtklep heeft geplakt, dan moet u opletten wanneer u er gloeilampjes in gaat monteren. Er zal een hoeveelheid warmte ontstaan, die het tempex zal doen smelten en om dit tegen te gaan, kunnen we onder de gloeilampjes eerst een stukje hardboard aanbrengen en dit wit schilderen. Ook kunt u lakboard monteren, dit is al wit en zal mooi wit blijven. De kleine plaatjes hardboard kunt u met twee kleine schroefjes vastschroeven, maar let op dat de schroefjes niet zo lang zijn dat ze aan de buitenzijde er uit zullen steken. Als u de plaatjes hardboard of lakboard heeft gemonteerd gaan we daarop de fittingen van de gloeilampjes monteren. Doe dit terwijl de lampjes in de fitting gedraaid zijn, zodat u er zeker van bent dat de lampjes boven het midden van het beschermende plaatjes hardboard komen te zitten. In de ijzeren hoekjes die aan het fittinkje zitten zijn twee gaatjes geboord, gebruik ze allebei omdat anders de kans bestaat dat de fitting zal verdraaien en dat de lamp toch weer tegen een stuk onbeschermd tempex komt te zitten.

6 Als alle TL buizen en de gloeilampjes gemonteerd zijn, gaan we de klep of de lichtkap op het aquarium plaatsen. Als u een klep heeft gemaakt die in het meubel geïntrigeerd is, is het al heel gemakkelijk. Laat de klep op de achterste lat rusten en plaats een lat onder één van de klemmen van één van de TL buizen, zodat de klep open kan blijven staan. Als u een lichtkap heeft gemaakt, zet de lichtkap open door hem op de bak rechtop te zetten. Zo kan u er nog in werken, want we moeten voor het geheel nog bedrading gaan voorzien. Dit geldt natuurlijk ook voor een klep die dient ook nog van bedrading te worden voorzien. onder de bak. Allereerst gaan we nu een goede plaats bepalen voor het schakelbord. Hierop moeten alle voorschakelapparaten en wcd`s worden gemonteerd. Als u mijn boek heeft gelezen over de bouw van een aquariummeubel en u heeft zo`n meubel gemaakt voor uw aquarium, dan is de plaats voor het schakelbord eigenlijk al bepaald. In de ruimte waar het biologisch filter, onder de tafel van het aquarium uitsteekt, en daarnaast heeft u genoeg ruimte voor een schakelbord. Als u een bestaand aquarium heeft, wat op een tafel is geplaatst, dan is de enige goede plek voor een schakelbord Wat moeten we op dit schakelbord monteren? Ten eerst alle VSA`s, alle starterhouders inlclusief starters, alle WCD`s waar de schakelklokken op moeten komen te zitten en eventueel een hoofdschakelaar, voor als u niet direct bij de stekker of aansluiting van de voeding van uw aquarium kunt komen en op die manier de stroom direct kunt uitschakelen. Hoe gaan we te werk? We dienen eerst te weten hoe groot het schakelbord moet worden en daarvoor is het belangrijk, dat u eerst alle te monteren componenten gaat uitleggen en bekijken hoeveel ruimte alles in beslag gaat nemen. U moet, als het schakelbord onder de bak gemonteerd gaat worden, natuurlijk wel in de gaten houden dat u maar over een beperkte hoogte zal beschikken. Stel nu dat de ruimte onder de bak is 60 cm hoog is, U dient dan een schakelbord te maken wat niet hoger is dan 59 cm, anders bestaat het gevaar dat het schakelbord er met kracht onder geduwd moet worden. Let op! Dit kan een drukpunt tegen de bodem van uw bak tot gevolg hebben, met als gevolg dat de bodemruit van uw bak kan scheuren. Als de ruimte maar 60 cm is en u heeft het te monteren schakelbord 59 cm hoog gemaakt, dan moet u dit vast gaan zetten met een drietal stoelhoekjes. Dit zijn ijzeren hoekjes waar gaatjes in geboord zijn, zodat u ze makkelijk aan het schakelbord kunt bevestigen en aan de bodem en grondplaat onder de bak. Monteer eerst alle componenten op het vervaardigde schakelbord en doe dit zodanig, dat alle te gebruiken vsa`s boven aan het schakelbord komen te zitten. Onder iedere vsa monteert u een starterhouder en daaronder de wcd`s. Gebruik drievoudige stopcontacten hierin kunt u twee schakelklokken plaatsen. Wanneer we uitgaan van 5 TL buizen van 36 watt, dan heeft u op het schakelbord 5 vsa`s gemonteerd met daaronder 5 starterhouders en daaronder minimaal 3 drievoudige wcd`s. Beter monteert u er maar meteen 1 drievoudig stopcontact bij, want u zult toch merken dat bij eventuele uitbreidingen in uw elektrische installatie het alleen maar gemakkelijk is dat er al meer wcd`s gemonteerd zijn en achteraf monteren is veel moeilijker en lastiger. Wanneer er sprake is dat u niet direct meer bij de voeding van uw bak kunt komen (b.v. de aansluiting zit achter het aquarium) en u heeft dit opgelost door uit het in de muur gebouwde stopcontact een snoer te leiden onder de bak, dan is het verstandig om eerst een hoofdschakelaar op het schakelbord te monteren. Hiervoor gebruikt u een dubbelpolige schakelaar, die u uitzet wanneer er geen stroom meer op het aquarium mag staan. Een andere mogelijkheid is om aan het snoer, wat achter uw bak vandaan komt ( of uit een andere richting ), eerst een enkel stopcontact te monteren op het schakelbord en van waaruit met een stekker naar de componenten van het schakelbord gaat werken. Gebeurd er iets met de elektriciteit dan kunt u altijd deze stekker er uit trekken en dan is de stroom naar het aquarium ook afgesloten. Wanneer u alle componenten op het schakelbord heeft gemonteerd, gaan we eerst deze componenten bedraden. Doe dit met zwart installatiedraad, deze heeft een doorsnede die voldoende is voor onze toepassing. Uw bak verbruikt namelijk niet zo veel stroom, dat dit zwaardere bedrading vereist. Bedraad alle wcd`s en verbind deze met elkaar vanaf de hoofdschakelaar of vanaf het enkele stopcontact. Als dit klaar is controleer dan of alle wcd`s spanning hebben, als u de stroom heeft ingeschakeld. Alle wcd`s dienen parallel met elkaar in verbinding staan, zodat op elk stopcontact afzonderlijk stroom zal staan. U mag hier best twee installatiedraden onder één klem op het stopcontact monteren en dit zal verder geen problemen veroorzaken, maar zorg er wel voor dat de draden goed vast onder de klemmen komen te zitten. Als alle wcd`s met elkaar zijn verbonden en u heeft ook alle te gebruiken vsa`s en starterhouders op hun plaatsen vastgezet op het schakelbord, dan kunt u het schakelbord op zijn plaats gaan aanbrengen. Doe dit met behulp van de stoelhoekjes en schroef het vast op zijn plaats.

7 Let op! Zorg er voor dat u niet te lange schroefjes gebruikt om de stoelhoekjes aan de bodemplaat van uw aquarium vast te zetten, anders kan het zijn dat ze door deze houten bodemplaat heen komen en een drukpunt veroorzaken tegen uw bodemruit, met als gevolg dat uw bodemruit zal scheuren. Als u het schakelbord naast uw bak in een kastje kan plaatsen, zoals beschreven in het boek de bouw van een aquariummeubel, dan heeft u het een stukje gemakkelijker. Dit omdat u veel gemakkelijker bij uw schakelbord kan komen en zo het bedraden van de TL en andere verlichting een stuk gemakkelijker zal zijn dan wanneer u onder uw aquarium moet kruipen om de bedrading aan te sluiten. Het is echter geen onoverkomelijk probleem wanneer u uw schakelbord onder de bak moet plaatsen, omdat u naast de bak geen ruimte heeft. Wel is er een ander klein probleem wat zich voor kan doen, want u zal toch de bekabeling vanaf uw lichtkap naar het schakelbord moeten brengen en dit zijn allemaal bij elkaar, als u gebruik maakt van 5 TL buizen en een avondverlichting van drie gloeilampjes, toch wel 12 dubbele draden. Die bedrading kunt u natuurlijk niet zo maar los naast uw bak laten hangen en daarvoor zullen we vanaf de lichtkap naar de onderzijde waar het schakelbord is geplaatst, een buis gaan maken van minimaal 32 mm doorsnede. Hier kunnen we dan alle draden doorheen leiden. Wanneer u meer TL buizen gaat gebruiken, dan moet u een buis van minimaal 40mm doorsnede gebruiken. Voor de aquarianen die een aquariummeubel hebben gemaakt, met aan de zijkant een kastje waar het schakelbord in gemonteerd is, is het een stuk gemakkelijker. Zij hoeven maar een heel klein stukje buis aan te brengen om van de kap naar het schakelbord te komen. De buis die aangebracht is, is er voor om de bedrading te beschermen en om er voor te zorgen, dat deze bedrading niet beschadigd raakt. U kunt het beste de buis nog even los laten liggen, omdat het gemakkelijker is om dan de bedrading er door heen te voeren. Nu gaan we over tot de installatie van de lichtkap. We moeten elke TL zodanig weten te beschermen, dat er geen condens of spatwater bij de pootjes van de TL`s kan komen. Dit kunnen we op een aantal manieren bereiken,door in de aquariumhandel speciale doppen te kopen die de TL voetjes omsluiten en op die manier spatwaterdicht maken. Dit is echter niet zo`n goedkope manier, daar deze doppen relatief veel geld kosten en een goedkopere manier is, om meubeldoppen te gebruiken. Deze zijn verkrijgbaar bij elke goede bouwmarkt en worden per stuk of in sets van vier stuks verkocht. U dient doppen te hebben van 28mm doorsnede, want die passen op de TL buizen en gaan er vast omheen. U hebt voor elke TL buis twee doppen nodig en voor elke TL buis twee kroonstenen. Deze kroonsteentjes gaan we aan elke poot van iedere TL buis vastzetten. Op die manier heeft u de mogelijk geschapen, om aan elke poot van iedere TL buis een draad te bevestigen. In de meubeldoppen gaan we nu eerst een gaatje boren Doe dit aan de buitenzijde of aan de bovenzijde van de dop. Als u genoeg ruimte hebt om de draad aan die kant van de buis er uit te laten komen, dan kunt u het gaatje boren in de ronde dop zelf. Maar als u krap in de ruimte zit dan is het beter om de draad haaks uit de dop te laten komen. Boor dit gaatje niet te groot, anders kan er nog vocht bij de TL pootjes komen. Het gat mag niet groter zijn dan ca.3mm. Nu is het tijd om te gaan bedraden en daar kijken de meeste van ons toch tegen aan,maar het is echt niet moeilijk om TL verlichting aan het branden te krijgen. Ik zal u helemaal door de bedrading procedure heen leiden en dan zult u zien dat ook u TL verlichting aan de praat kan krijgen. Op het tekeningetje kunt u duidelijk zien, hoe een TL buis moet worden aangesloten. Dit schema staat meestal ook op de voorschakelapparaten, maar zijn dan meestal niet goed te lezen. Als we dit schema goed bekijken, dan zien we dat vanuit het stopcontact twee draden lopen. Eén gaat rechtstreeks naar de TL buis en de andere draad gaat naar één van de aansluitpunten van de vsa en vanuit het andere aansluitpunt van de vsa, gaat er een draad naar één van de lamppootjes die aan de andere zijde zit, dan waarop u de draad die vanuit het stopcontact is aangesloten heeft vastgezet. De twee overgebleven lamppootjes worden allebei naar de starter geleid en het geeft niet dat u deze draden omdraait Als u twee TL buizen op een vsa wilt aansluiten, dan moet dit vsa wel geschikt zijn om deze twee TL lampen aan te kunnen sturen. U kunt b.v. wel twee 18 Watt TL buizen op een 36 Watt vsa zetten, maar geen 2 TL buizen van 30 watt op één vsa van 58 Watt. Zoals op het tekeningetje is te zien, wordt dan alleen voor elke TL buis een aparte starter gebruikt. U dient tussen een van de pootjes van de ene TL buis een verbindingsdraad te maken naar één van de pootjes van de tweede TL buis. Hoe gaan we nu te werk en wat voor draad dienen we te gebruiken, voor de montage van de Tl verlichting en de gloeilampjes. Het beste is soepele draad te gebruiken voor de montage van de lampen, omdat we telkens als de

8 lichtkap open gedaan wordt de draden mee moeten kunnen draaien. Als u draad zou gebruiken, met een vaste kern, zal dit op den duur breken. U kunt maar een klein aantal malen de stugge draad buigen alvorens die zal breken. Hoe dik moet het draad zijn wat we moeten gebruiken? U heeft niet dikkere draad nodig, dan 0,5 mm doorsnede. Ik gebruik zelf het liefst speakerkabel, wat wordt gebruikt bij de installatie van autospeakers. Dit is in elke goede bouwmarkt te verkrijgen op rolletjes van 50 meter of meer en het heeft de kleuren rood/zwart, met een diameter van 0,75 mm en dat is dik genoeg voor de TL lampen en de gloeilampjes. Het is gemakkelijk te splijten draad en omdat het twee kleuren heeft, is het voor ons doel heel prettig om mee te werken. De TL buizen gaan we als eerste aansluiten en we werken telkens één TL buis tegelijk af en pas als deze lamp brand, gaan we verder met lamp 2. U leidt een draad (die uit twee aders bestaat) vanaf het schakelbord naar een van de lampvoetjes. Voor het gemak beginnen we aan de rechterkant van de eerste TL buis. U leidt de draad door de buis van het schakelbord naar de voorste TL buis (vanaf de voorruit van uw bak gezien) en drukt hem door het gaatje in de meubeldop, vervolgens schroeft u de beide einden van de draad vast in de kroonsteentjes. Hiervoor moet u natuurlijk wel de beide einden van de draad eerst even van een klein stukje isolatie ontdoen. Als de draad vastzit, dan kunt u de meubeldop er vast opdrukken en is de rechterzijkant van buis 1 aangesloten. Deze draad en alle volgende draden, die aan deze kant van de lichtkap naar de ruimte waar het schakelbord is geplaatst, moeten kunnen worden vastgezet en daar is een heel eenvoudig trucje voor. Op de lijn, waar u alle draden van de lichtkap wilt gaan leiden, draait u een drietal kleine schroefjes in de kap, zonder dat ze er aan de bovenzijde uitkomen natuurlijk. Aan deze schroefjes bevestigd u een tyripje met daardoorheen weer een ander tyripje. De eerste trekt u vast aan de schroef en de tweede laat u als een losse lus nog even zitten, want daardoorheen gaan we alle draden doorvoeren. Als straks alle draden er doorheen zijn gevoerd dan kunnen we het tyripje strak aantrekken en het overtollige lipje er vanaf knippen. De draad die we net gelegd hebben, gaan we nu verder monteren. Eerst gaan we de zijde waar de draad bij het schakelbord hangt aansluiten. Druk in de drievoudige wcd`s, eerst zoveel schakelklokken als er lampgroepen gemonteerd gaan worden. Dus als er 5 TL buizen en 1 gloeilampgroepje zijn, moeten er 6 schakelklokken in de wcd`s gedrukt worden. Zorg er ook voor dat er 6 stekkers met randaarde klaar liggen. Knip de draad die van de lichtkap afkomt eerst zo lang af, dat hij gemakkelijk tot bij die schakelklok komt, daar waar de stekker voor lamp 1 zit. Monteer 1 van de twee aders van de draad rechtstreeks aan de stekker en de andere draad aan een kant van de starterhouder, die bij het voorschakelapparaat van lamp 1 behoort. Monteer aan de stekker meteen een stukje draad (let op dat de lang genoeg is om bij het vsa te kunnen komen) en zet hem meteen vast op een van de klemmen van deze vsa. Probeer de draden zolang te houden dat u ze straks netjes kunt bundelen met tyrips, maar laat ze niet onnodig lang. Nu gaan we met een nieuwe draad vanaf het schakelbord naar de lichtkap en leiden deze meteen naar de linkerzijde van de lichtkap, door de lussen van de tyrips, door het gaat je in de meubeldop en schroeven hem vast in de kroonsteen op de TL buis. We drukken de meubeldop vast op de buis en monteren de draad op het schakelpaneel af. 1 ader gaat weer naar de starterhouder, zodat nu alle twee de aansluitpunten bezet zijn en de andere ader gaat naar het vsa, waar nu ook alle twee de aansluitpunten bezet zijn. We draaien een starter in de starterhouder en zetten er stroom op, waardoor u eerste TL buis zal branden. Op deze manier monteert u alle TL buizen af en als alle TL buizen branden, gaan we de gloeilampjes monteren. We leiden een draad vanaf het schakelbord naar de lichtkap, door de lussen van de tyrips naar de eerste fitting. Het kan natuurlijk zijn dat u hier en daar een extra schroefje met een tyripje moet aanbrengen, want dit is natuurlijk een route waar nog geen andere kabels liggen. Sluit de kabel in de eerste fitting aan, maar zorg er voor dat u al een stuk draad klaar heb liggen om meteen een doorverbinding te kunnen maken naar de volgende fitting. U dient twee draden onder een schroefje in de fitting krijgen. Als allebei de aansluitpunten in de fitting zijn vastgeschroefd, draait u de fitting dicht met de bijbehorende ring en draait u er meteen een gloeilampje in. Het stukje draad wat er nu uithangt leiden we naar de volgende fitting en zetten dit ook weer met een extra draad vast, die naar de laatste fitting zal gaan. Vanaf de tweede naar de derde en laatste fitting gaat nu nog maar een enkele draad, die we ook vastschroeven in de fitting en we draaien ook hierin een gloeilampje. Aan het eind van de kabel, die bij het schakelbord hangt, zetten we nu een stekker en laten de lampjes branden. Het is verstandig, om daar waar de draden in de fittingen verdwijnen, deze gaatjes met een beetje siliconenkit dicht te maken, zodat er geen vocht bij de draden kan komen. Ook de twee PL lampen kunnen op deze manier worden aangesloten. Verbind deze twee fittingen ook op dezelfde manier dan de fittingen bij de gloeilampjes en dicht het gaatje ook af met een beetje siliconenkit Wanneer alle lampen en TL buizen branden gaan we de bedrading netjes bundelen. Doe dit vanaf de lichtkap en zorg er voor dat alle draden netjes strak komen te liggen. Trek de tyrips aan en knip de overtollige eindjes er vanaf en probeer nu de lichtkap te sluiten. Bekijk hoe de bos kabel

9 mee kan draaien, als u de klep of kap dicht doet en als dit allemaal goed verloopt, gaan we de bekabeling bij het schakelbord bundelen. Probeer ook hier een zo strak mogelijk uitziend geheel te verkrijgen en zet de bosjes kabel hier en daar vast met een schroefje en tyrips. Loshangende kabels is een slordig gezicht en zorg er dan ook voor, dat ook hier aandacht aan wordt gegeven. Uw lichtkap is nu klaar voor gebruik en als u de schakelklokken heeft afgesteld, dan zal alles naar behoren werken. Er is echter nog een heel belangrijk probleem wat nog niet ter sprake is gebracht. U moet zorgen voor voldoende ventilatie in de lichtkap, anders zal u merken dat in de ochtend de binnenzijde van uw lichtkap kletsnat is van de condens. Wanneer u een aquariummeubel heeft gebouwd, dan kan ik u aanbevelen om aan twee zijde een ventilatierooster te plaatsen. Maak een vierkant gat in de bovenrand van het meubel en schroef er een ventilatierooster tegenaan, zodat er een opening is ontstaan waar de warmte uit kan. Wanneer u alleen maar een lichtkap op uw aquarium heeft geplaatst, dan is het aan te bevelen om een ventilatierooster op de bovenzijde en op een van de zijkanten aan te brengen, zodat er een luchtstroom zal ontstaan die de hitte af kan voeren. Onderschat niet de temperatuur die kan ontstaan boven het wateroppervlak wanneer er geen ventilatieopeningen zijn aangebracht. Ik hoop dat ik u op een duidelijke manier heb uitgelegd hoe een veilige en vooral goede lichtkap kan construeren en ik ben er zeker van dat u bij de montage van uw lichtkap veel voldoening hebt gekregen, omdat u het zelf gemaakt hebt. Veel succes Theo verheij

10 Daar word je wijzer van.