Van: Martijn Messing, zelfstandig adviseur, in samenspraak met deelnemers van de klankbordgroep.

Transcriptie

1 Adviesnota sociale wind Aan: de gemeente Waalwijk Van: Martijn Messing, zelfstandig adviseur, in samenspraak met deelnemers van de klankbordgroep. Aanleiding: Teneinde een bijdrage te leveren aan de noodzakelijke CO2 reductie door duurzame energie opwekking is de gemeente Waalwijk voornemens planologische ruimte te bieden aan ontwikkelen, bouwen en exploiteren van maximaal 7 nieuwe windmolens locatie Haven 8 ter vervanging van de 5 huidige windmolens. Het idee is daarbij dat Eneco haar 5 huidige windmolens vervangt door 2 grotere exemplaren en de gemeente Waalwijk in samenwerking met Brabant Water maximaal 5 windmolens vestigen op gronden in eigendom van de gemeente. e.a. volgens volgend plaatje De gemeente Waalwijk en Brabant Water hebben in Februari 2018 een convenant gesloten waarin beide partijen aangeven de windmolens, volgens nader uit te werken sociale principes, te willen exploiteren. De gemeenteraad van Waalwijk en Brabant Water hebben aangegeven veel waarde te hechten aan proces- en projectparticipatie van omwonenden en inwoners. Naar aanleiding van de informatieavond 3 april 2018 in het RKC stadion te Waalwijk hebben meerdere omwonenden zich aangesloten bij het klankbordgroepoverleg. Tijdens meerdere bijeenkomsten, een bezoek aan de windmolens in Oud-Dintel, bij De Krammersluizen en de windsafari 6 oktober jl. is onder voorzitterschap van ondergetekende kennis verzameld en uitgewisseld. Van alle bijeenkomsten zijn verslagen gemaakt. 1

2 In samenspraak met de deelnemers van de klankbordgroep bied ik u deze adviesnota aan. Uw gemeenteraad gaat binnenkort over tot besluitvorming rondom de windmolen ontwikkeling op het industrieterrein Haven 8. In overleg met de deelnemers van de klankbordgroep breng ik u graag onderstaande adviezen onder de aandacht opdat deze bij uw besluitvorming betrokken worden. Leidende principes sociale wind vanuit de klankbordgroep deelnemers: De adviezen die in deze notitie zijn opgenomen zijn gebaseerd op de volgende principes (in willekeurige volgorde): 1. Er is een betere verdeling van de lasten en lusten nodig dan momenteel gangbaar is in de Nederlandse praktijk voor windenergie. 2. Iedereen moet mee kunnen doen in de projectparticipatie. 3. Revenuen / financiële middelen die beschikbaar komen vanuit het windpark voor de omgeving worden investerend (dus niet subsidiërend) ingezet om de energietransitie aan te jagen. Praktische uitwerking: Ad. 1: betere verdeling van de lasten en lusten - Waar mogelijk verzoeken wij u de overlast tot een minimum te beperkten. Hiervoor kunnen de volgende maatregelen dienen: o Slagschaduw kan technisch tot vrijwel nihil worden beperkt door het aanbrengen van een stilstandsvoorziening. In plaats van de wettelijke norm (17 dagen x 20 minuten) is het advies slagschaduw tot maximaal een half uur per jaar te beperken waar mogelijk en nodig. o Geluidsoverlast wordt voor de vergunning over jaargemiddelden berekend. Piekgeluiden en cumulatie van geluid, bijvoorbeeld met de A59, is een punt van zorg. Handhaving/nazorg blijkt in de praktijk lastig als omwonenden klachten hebben. Het advies is te werken met een geluidsapp zoals die ontwikkeld is voor de windmolens langs de A58 (Oirschot/Oisterwijk). Dit in combinatie met het verzoek in de vergunning een monitoringssystematiek vast te leggen opdat er actief op toegezien wordt dat vooraf afgegeven waarden ook in de praktijk gelden. Indien uit de studies blijkt dat bij meerdere woningen de grenswaarde van 47DBlden dicht genaderd wordt (bijvoorbeeld >0,5DB), dan is het verzoek mitigerende maatregelen op te leggen (bijvoorbeeld windmolen iets afremmen bij harde wind). o Het advies is een eenmalig bedrag beschikbaar te stellen in een groenfonds speciaal voor de kwaliteitsverbetering van het landschap. Als referentie kunt u hiervoor de normbedragen hanteren die de provincie Brabant gebruikt voor de regeling kwaliteitsverbetering landschap ( per MW opgesteld vermogen). Omwonenden die groen willen aanleggen om het uitzicht op de molens te verminderen kunnen hierop ook een beroep doen. 2

3 o De bouw van de windmolens vraagt bijzondere aandacht. Er zal speciaal vervoer nodig zijn waarbij ook avonden en nachten gebruikt zullen worden om materialen aan te leveren. Overlast voor omwonenden dient tot een minimum beperkt te worden. o Omwonenden willen mogelijk een beroep doen op planschade. Het advies is vooraf een planschade risico-analyse door een hiertoe gecertificeerde partij te laten uitvoeren en de daarin gerapporteerde planschade ook daadwerkelijk uit te keren. o Omdat de wettelijke planschaderegeling uitgaat van een eigen risico en niet uitkeert indien er sprake is van voorzienbaarheid is het advies 0,50 per MWh productie van alle windmolens gedurende de levensduur ter beschikking te stellen voor het nemen van energiemaatregelen aan de woning voor ALLE omwonenden die wonen binnen de berekende worst-case (dus niet werkelijke) geluidscontour <47 dblden en >42 dblden. Het reglement dat langs de A16 hiervoor is opgesteld kan ter uitwerking van dit advies opgevraagd worden bij de provincie/gemeenten A16. o Op de windmolens dient verlichting aangebracht te worden. Er zijn maatregelen mogelijk om overlast te verminderen. Het advies is om deze maatregelen optimaal toe te passen indien noodzakelijk. o Het inzetten van de overige middelen (zie de uitwerking ad. 2 3 hierna) die vrijkomen uit het windpark kan het beste geschieden vanuit steeds groter wordende cirkels. Biedt eerst de mensen binnen een straal van 1000 m de kans om mee te doen, vervolgens de mensen binnen de contour van m. Geen van deze adviezen zijn bedoeld om de rechtsmogelijkheden van omwonenden te beperken. De normale rechtsgang dient voor iedereen open te blijven. Ad. 2-3: Iedereen (inwoners van de gemeente Waalwijk en bewoners uit Drongelen en Genderen binnen een straal van XX (nog vast te stellen)) moet mee kunnen doen met het investerend inzetten van de revenuen van de windmolens. Toelichting: Er is meermaals gesproken tijdens de bijeenkomsten van de klankbordgroep over het benutten van de revenuen van de windmolens voor het ondersteunen van de energietransitie met daarbinnen de aardgasvrij opgave in de bebouwde omgeving. Vanuit het klimaatakkoord wordt van gemeenten verwacht dat er rond 2021 per kern/wijk bekend is wat de warmtedrager (in plaats van aardgas) wordt en wanneer welke kern/wijk aangepakt gaat worden. Steeds meer woningeigenaren (ook verhuursector) gaan nu al aan de slag. Zonnepanelen, isolatie, warmtepompen, zonneboilers en een laadpunt thuis (of op straat) voor de elektrische auto. Tegelijkertijd wordt er gewaarschuwd (BRON PBL) voor een tweedeling. Huishoudens met mogelijkheden nemen maatregelen, terwijl huishoudens die niet beschikking over bijvoorbeeld de financiële middelen om te investeren of een verhuurder die maatregelen neemt, hun energierekening zien stijgen. 3

4 Meerdere deelnemers aan de overleggen geven aan behoefte te hebben aan duidelijkheid en aan goed advies hoe men thuis aan de slag kan. Tijdens de overleggen werden ook ideeën geopperd om ieder huishouden een windaandeel te laten kopen. Om invulling te geven aan de principes 2 3 gelden de volgende adviezen: - Zet (zoveel mogelijk van) de revenuen van de windmolens investerend in voor energiemaatregelen in woningen via een systeem van huur met recht van koop (iedereen kan meedoen) die een direct voordeel opleveren voor de bewoner door de energiebesparende maatregelen. Nadat via de huur de maatregelen zijn terugverdiend worden de maatregelen aan de woningeigenaar overgedragen. - Maak stroomafname van de windmolens zeer laagdrempelig beschikbaar zonder lock-inn (Langjarige verplichte afname via 1 leverancier). - Organiseer onafhankelijk deskundig advies voor inwoners die thuis aan de slag willen. - Start met de omwonenden van de te plaatsen windmolens binnen een straal van 1000 meter. Daarna de rest van Waalwijk. Vergeet Drongelen en Genderen niet. Het rendement van een windmolen wordt beïnvloed door verschillende factoren. De hoogte, het opgesteld vermogen, de ontwikkel- en bouwkosten, de exploitatiekosten en de opbrengst per opgewekt MWh. De SDE+ subsidie garandeert de exploitant van een windmolen een bepaalde bovengrens in opbrengst per MWh. De tendens is dat windmolens hoger worden, energieprijzen stijgen (op dit moment zeker) en SDE+ bovengrenswaarden dalen. Hiermee komt een windmolen steeds dichter bij het moment dat er geen subsidie meer nodig is, ook voor windmolens op land. Zowel de absolute opbrengst per MWh voor de regeling van de omwonenden, de grondvergoeding (wordt vaak berekend op basis van een vergoeding per MWh) als het rendement dat beschikbaar kan komen voor de verhuur voor energiemaatregelen, is sterk afhankelijk van de hoogte van de windmolens. Een windmolen van 210 m tiphoogte produceert +/-30% meer dan een windmolen van 180 m tiphoogte. Windmolens van 210 m tiphoogte bieden daarom meer financiële ruimte om uitwerking te geven aan de leidende principes. Slotwoord: De deelnemers aan het klankbordgroep overleg spreken de voorkeur uit dat de sociale windafspraken bij overeenkomst worden bekrachtigd. De gemeente kan erop toezien dat de adviezen worden overgenomen en via een (anterieure) overeenkomst worden vastgelegd met de initiatiefnemers. Hierover wordt vanuit de klankbordgroep graag meegedacht. Ik vraag u verder de klankbordgroep niet te zien als een representatieve vertegenwoordiging van de omgeving. De deelnemers nemen deel op persoonlijke titel. Ze hebben gereageerd op een oproep van de gemeente om mee te denken voor het uitwerken van de sociale randvoorwaarden ervan uitgaande dat de gemeenteraad besluit dat er nieuwe windmolens in het gebied geplaats worden. De in deze notitie opgenomen adviezen kunnen daarom niet uitgelegd worden als een goedkeuring voor het plan door omwonenden of als signaal voor acceptatie. 4

5 De in deze nota opgenomen adviezen vragen nog nadere uitwerking. Ze bestaan vooral uit bovenwettelijke maatregelen, die in goed overleg met de initiatiefnemer tot afspraak moeten komen. Sommige afspraken kunnen in de bouwvergunning verwerkt worden, anderen horen thuis in de anterieure overeenkomst of misschien wel in de aandeelhoudersovereenkomst tussen de gemeente Waalwijk en Brabant Water. De klankbordgroep deelnemers hebben uitgesproken ook in het vervolgtraject betrokken te worden. Martijn Messing Zelfstandig adviseur