Ouderavond: Dipje of depressie?

Transcriptie

1 Ouderavond: Dipje of depressie?

2 Ouderavond Bisschop Bekkers Puberdip of depressie? Door: Mathijs Olthuis (sociaal psychiatrisch verpleegkundige Kinder & Jeugdpsychiatrie) Ria van Dam (preventiewerker Binnen)

3 Waarom een ouderavond over depressie? past bij hun levensfase met veel lichamelijke en geestelijke veranderingen wat je als ouder kunt doen!

4 Achtergronden: bij 3% tot 8% van de jongeren (12-18 jaar) komt depressie voor. depressieve klachten kunnen al vanaf jonge leeftijd ontstaan. de gemiddelde duur van een depressie is 9 maanden kans op herhaling na een eerste depressieve periode is groot.

5 Effecten van een depressie een depressie heeft op de lange termijn ongunstige effecten op: - de sociale contacten - de gezinssituatie - scholing en werk - het gevoel van eigenwaarde - lichamelijke gezondheid een depressie verhoogt het risico op suïcide

6 Een dipje of een depressie? de puberteit: lichamelijke en hormonale veranderingen ontdekken van eigen identiteit verkennen van persoonlijke mogelijkheden, wensen en grenzen

7 mogelijke gevolgen: - losmaken van thuis en contacten met leeftijdgenoten worden belangrijker - waarden en normen van thuis worden in twijfel getrokken - heftige emoties en conflicten Dit zijn normale stappen die gemaakt moeten worden om volwassen te worden!

8 De heftige emoties kunnen gepaard gaan met onzekerheid, eenzaamheid en angst. Het ene moment is de jongere vrolijk en opgewonden, het volgende moment down en chagrijnig. Kenmerkend is dat die sombere en negatieve gevoelens voorbij gaan: de dip is tijdelijk

9 Kenmerken van depressieve gevoelens : een teneergeslagen gevoel, down, hopeloos, somber, prikkelbaar en pessimistisch over de toekomst. weinig interesse en plezier in activiteiten. Soms de hele dag niets doen. een gevoel van waardeloosheid of dat je een last voor de anderen bent. moe, weinig energie, concentratieproblemen en soms ook rusteloosheid

10 eetproblemen (te veel eten of geen eetlust meer en afvallen) lichamelijke klachten (buik-, rug-,hoofdpijn) slaapproblemen (niet in slaap kunnen komen, vaak wakker worden of te vroeg wakker worden) nadenken over de eigen dood

11 Wanneer spreken we over een depressie? er komen meerdere depressieve gevoelens tegelijkertijd voor deze depressieve gevoelens zijn gedurende een bepaalde aaneengesloten tijd aanwezig (tenminste 2 weken) deze gevoelens tasten het dagelijks functioneren aan

12 Depressieve mensen zeggen vaker zelf, dat ze zich niet zozeer somber, als wel leeg of helemaal niets voelen.

13 De verborgen depressie Jongeren met een depressie verbergen en ontkennen vaak hun depressieve gevoelens. Dat maakt de depressie moeilijk te herkennen.

14 Kenmerken van de verborgen depressie 1. Overschreeuwen van de depressie met negatief gedrag (niet bewust) : prikkelbaar, agressief, vijandig en veel ruzie maken voortdurend onrustig zijn voortdurend zoeken naar afleiding afzetten tegen de omgeving en signalen uitzenden niets of niemand nodig te hebben

15 Kenmerken van de verborgen depressie 2 Lusteloos en lamlendig gedrag houding van eindeloze verveeldheid en afwijzing van de buitenwereld groot gebrek aan inzet voor werk of school slecht voor zichzelf zorgen asociaal gedrag leerproblemen en - daardoor - slechte schoolresultaten

16 Dit negatieve gedrag staat op de voorgrond, waardoor een depressie vaak moeilijk te herkennen is.

17 Factoren van invloed op het ontstaan van depressie: Psycho-biologische kwetsbaarheid o.a. Negatieve denkstijl Tekort aan sociale vaardigheden Erfelijkheid Omgevingsfactoren o.a. Weinig sociale steun in de omgeving Gebrekkige communicatie in het gezin Levensgebeurtenissen o.a. Ingrijpende gebeurtenissen (m.n. verlies, pesten of ziekte in het gezin)

18 Wat kun je als ouders doen: positief beïnvloeden van de denkstijl van je kind je kind helpen zich te ontspannen ondersteunen in de uitvoering van sociale-/assertieve vaardigheden

19 Een situatie U heeft een afspraak in Tilburg die belangrijk is voor uw werk, maar waar u erg tegenop ziet. Onderweg komt u in een file terecht. U realiseert zich dat u nooit meer op tijd op de afspraak kunt komen. Hoe voelt u zich?

20 3. Gevoel 1. Gebeurtenis 2. Gedachte 4. Gedrag 5. Gevolg

21 1 Gedachte: helpende en niet-helpende gedachten Zijn onderstaande gedachten helpend of niet helpend? - ik doe altijd alles fout - niemand vindt mij leuk - ik moet het 100 % goed doen - iedereen wil mijn vriend zijn - het lukt me soms niet - ik heb nooit iets leuks te doen

22 Rol van ouders Ben alert op de denkwijze van uw kind Vraag bij uw kind door naar zijn gedachten Help hem/haar om niet helpende gedachten om te buigen in helpende gedachten Probeer een voorbeeld te zijn in het zelf hanteren en uitspreken van helpende gedachten Blijf met uw kind in gesprek

23 2. Gevoel spanning juiste hoeveelheid spanning helpt om goed te reageren op een stressvolle situatie onnodige verhoogde spanning belemmert het functioneren geïrriteerd, machteloos, onverschillig heeft vaak ook een lichamelijke kant» hoofdpijn» buikpijn» gespannen spieren» slecht slapen etc.

24 Ontspanningsmogelijkheden De mens lichaam psyche sociaal

25 Ontspanningsmogelijkheden Lichaam: verminderen van onnodige verhoogde spanning - ontspanningsoefeningen - sporten / bewegen Psyche: plezierige activiteiten ondernemen - lezen puzzelen muziek luisteren winkelen Sociaal: contact maken met andere mensen - clublid zijn van een vereniging - uitgaan met vrienden/vriendinnen

26 Rol van ouders Help uw kind om te zoeken naar een ontspanningsmogelijkheid die bij hem/haar past Moeilijk?: Vraag u af wat uw kind in het verleden altijd prettig vond om te doen Stimuleer uw kind om zich op eigen wijze te ontspannen

27 3 Gedrag Basisvaardigheden Stevig staan Duidelijk praten De ander goed aankijken Gespreksvaardigheden Goed kunnen luisteren Open vragen stellen Assertieve vaardigheden Opkomen voor jezelf Kunnen reageren op kritiek

28 Assertieve vaardigheden 3 basisreacties: Knokken Aanpakken Vluchten

29 Een voorbeeld Knokken: Je hebt de afspraak in huis dat je kind elke avond de tafel dekt. Hij wil dit echter vanavond niet doen. Gedachte: Gevoel: Gedrag: Gevolg: belachelijk dat ik altijd de tafel moet dekken. Andere kinderen in mijn klas hoeven dat ook niet. boos en verongelijkt al mopperend en stampend weglopen naar de eigen kamer grote kans op ruzie

30 Ook u zelf kunt op deze 3 manieren reageren voorbeeld Vluchten: Gedachte: Gevoel: Gedrag: Gevolg: oh nee, niet alweer ruzie. Straks heb ik helemaal geen leuk contact meer met mijn kind. onrustig en onzeker u laat uw kind gaan zonder dat hij/zij de tafel dekt en doet het toch maar zelf. elke dag opnieuw discussie over het dekken van de tafel of u doet het elke dag zelf.

31 Wat te doen? Aanpakken: Gedachte: Gevoel: Gedrag: Gevolg: ik wil best de tafel dekken, maar eigenlijk niet elke dag. Ik wil de regel ter discussie stellen. rustig en zelfverzekerd de tafel wordt gedekt, maar de regels worden ter discussie gesteld in een gesprek. grote kans op een gesprek waarin voor- en tegen van de huisregel kan worden besproken.

32 Rol van ouders Het is menselijk dat niet altijd de gebeurtenis goed wordt aangepakt Kijk naar de eigen situatie om te ontdekken of er een vast patroon is ontstaan in uw eigen reactie die van uw kind of in de wisselwerking tussen u en uw kind Probeer uw kind te begeleiden naar een methode van aanpakken Stel open vragen Geef zo goed mogelijk voorbeeldgedrag

33 En verder.. zorg dat u met uw partner 1 lijn trekt m.b.t. de opvoeding van jullie kind houd uw kind zo veel mogelijk buiten ernstige ruzies met uw partner praat met uw kind; bijvoorbeeld tijdens de afwas of voor het slapengaan. Blijf contact maken door ruimte te geven om te praten ( je kunt een gesprek niet afdwingen) begin een gesprek met: ik merk dat of wat is de reden dat? ondersteun uw kind onvoorwaardelijk en neem hem/haar serieus in zijn/haar gevoelens

34 En verder.. volg uw kind in zijn/haar interesse en activiteiten help uw kind in het omgaan met moeilijke situaties in het leven stimuleer het zelfvertrouwen van uw kind door complimenten te geven aandacht te besteden aan dingen die goed gaan uw kind te helpen in het maken van kleine stappen die leiden naar de oplossing van zijn/haar problemen

35 En verder.. help uw kind structuur in zijn dag te brengen stimuleer uw kind in beweging te blijven wijs uw kind op mogelijkheden te praten met leeftijdgenoten, een mentor of andere vertrouwenspersonen (oma, opa, familie, kennissen, buren)

36 Waarom zijn ouders ook voor de school zo belangrijk? Ouders kennen hun kind het beste Zij hebben een ondersteunende en opvoedende rol Hierdoor hebben ouders een belangrijke rol bij: het signaleren en inschatten van de ernst van de problematiek het bevorderen van beschermende factoren en verminderen van risicofactoren Vroegtijdig samen optrekken voorkomt ernstige klachten!!!

37 Meer ondersteuning nodig Bel GGzE centrum voor Kinder- & Jeugdpsychiatrie Binnen afdeling Preventie: Huisarts Cursus Grip op je Dip Loopgroep (i.o)

38 Websites op je dip.nl Allesondercontrole.nu (allochtone jongeren) www. Hulpgids.nl

39 Vervolg websites www. Psychischegezondheid.nl/page/211/wat-isdepressie-bij-jongeren.html ormatie/depressies bij jongeren (handleiding preventie van depressie) (voor hulp online)

40 Vragen?