K) O. -vl. Kansspelautoriteit november Ons kenmerk 10844/ Document 8.h. Brief van Stichting Speel Verantwoord van 31 mei 2017

Transcriptie

1 K) O -vl O Kansspelautoriteit CO Datum november 2017 Ons kenmerk 10844/ Document 8.h. Brief van Stichting Speel Verantwoord van 31 mei 2017

2 fo o IVERANTWOOROni Kansspelautoriteit T.a.v. de Raad van Bestuur Postbus C6 DEN HAAG Kansspelautoriteit ornvangstdaium /os 1 JUN 2017 /oi. olo ZzZ Rji^traat X XP. Den Haag Onderwerp: Prioriteringsbeleid Den Haag, 31mei 2017 Geachte Raad van Bestuur, Stichting Speel Verantwoord heeft kennlsgenomen van de beleidswijzigfng, die de raad van bestuur van de Kansspelautoriteit (hierna: "Ksa") op zaterdag 27 mei jl. heeft kenbaar gemaakt middels een persbericht.^ Niet alleen de beleids\wijziging, maar ook de wijze waarop deze is kenbaar gemaakt, verbazen Stichting Speel Verantwoord ten zeerste. Gelet op onze gedeelde belangen in het onderschrijven van de Nederlandse beleidsdoelstellingen en voortgang in het Kansspelen op Afstand (KOA) proces waarbij de kanalisatie wordt gewaarborgd, blijft Stichting Speel Verantwoord uitdrukkelijk vragende partij voor overleg met de Ksa, zoals dat in het verleden gebruikelijk was en wat ook de afspraak was in Het is daarbij van belang dat de belangen van alle stakeholders op de Nederlandse kansspelmarkt in acht worden genomen. Stichting Speel Verantwoord is van oordeel dat de beleidswijziging en de handelswijze van de Ksa onrechtmatig zijn. De juridische gronden en bezwaren zullen hieronder verder uiteen worden gezet maar kunnen als volgt worden samengevat: De Nederlandse Wet op de Kansspelen 1964 (WoK 1964) is niet handhaafbaar gelet op de manifeste schending van Europees recht door de afwezigheid van een consistent kansspelbeleid en een transparante vergunningsprocedure; De handhaving is discriminatoir gelet op het bestaande online aanbod van de huidige Nederlandse vergunninghouders; De handelswijze van de Ksa is in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Stichting Speel Verantwoord is dus van oordeel dat de beleidswijziging en de handelswijze van de Ksa onrechtmatig zijn en in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. De deelnemers van Speel Verantwoord lijden als gevolg hiervan (onomkeerbare) schade. 1. Inleiding: Over Stichting Speel Verantwoord Stichting Speel Verantwoord is de brancheorganisatie en belangenbehartiger van online kansspelaanbieders die inzetten op een veilig en verantwoord online kansspelaanbod in Nederland. De volgende organisaties zijn op heden aangesloten bij Speel Verantwoord PaddyPowerBetfair, Bet36S, Betsson, Unibet, Dazzletag en Evolution Gaming. Zij zijn alien gerespecteerde en verantwoorde aanbieders, al dan niet beursgenoteerd, met veelal meerdere vergunningen binnen de ' httd:// nl/nieuws/'alle-nieuwsberichten/2017/mei/kansspelautoriteit. Stichtinfi Speel Verantwoord. PrinsesseRracht AN Den Haag

3 ^VERANTW OOROw lo o EU, wiens grensoverschrijdende diensten beschikbaar zijn voor volwassen consumenten in de interne markt.^ Stichting Speel Verantwoord staat voor een constructieve dialoog met Nederlandse stakeholders gebaseerd op feiten en expertise. De initiatiefnemers stellen hun kennis en ervaring ter beschikking om een passend kader te creeren dat voorziet in een vergunningstelsel voor online kansspelen. De belangrijkste doelstelling daarbij is dat de Nederlandse consument kan spelen bij een aanbieder met een Nederlandse vergunning. Dit wordt kanalisatie genoemd. Deze neemt toe wanneer de speler toegang heeft tot een aantrekkelijk en verantwoord aanbod dat onder meer bepaald wordt door gebruiksvriendelijkheid, spelsoorten en spelveiligheid. Stichting Speel Verantwoord en haar deelnemers onderschrijven de Nederlandse beleidsdoelstellingen, in bijzonder de bescherming van de consument, en wensen een bijdrage te blijven leveren aan de efficisnte invulling van deze beleidsdoelstellingen. In die zin verwijst Stichting Speel Verantwoord ook naar de goedkeuring door de Tweede Kamer van het Wetsontwerp Kansspelen op Afstand (KOA) waarbij de dringende noodzaak tot modernisering van de WoK van 1964, zoals ook bevestigd in geldende rechtspraak, werd benadrukt met aandacht voor de marktrealiteit en de keuzevrijheid van de Nederlandse volwassen consument. Stichting Speel Verantwoord en haar leden zijn al jaren voorstander van duurzame regelgeving die de belangen van de Nederlandse consument centraal stelt. De leden hebben over het gehele wetgevingstraject, van de consultatie in 2012 tot op heden, hun kennis en ervaring zowel in Nederland als in andere landen ter beschikking gesteld om tot goede en moderne wetgeving voor online kansspelen te komen. Stichting Speel Verantwoord en haar leden betreuren ten zeerste de vertraging in het KOA-proces; dit werd ook reeds in 2015 door de Europese Commissie benadrukt^. Ook zij wensen maar al te graag en zo spoedig mogelijk een vergunningsaanvraag in te dienen (los van de hangende procedures die bepaalde leden in individuele naam hebben hangen omtrent vergunningen op basis van de bestaande WoK 1964). De leden van Stichting Speel Verantwoord moeten duidelijk onderscheiden worden van aanbieders die de in 2012 opgelegde prioriteringscriteria nog steeds volledig aan hun laars lappen. Deze "cowboys", zoals ook de Staatssecretar s van Veiligheid en Justitie hen noemt, verzieken de markt en tonen geen enkele Interesse in een goed gereguleerde markt. 2. Bezwaren tegen beleidswijziging A. De WoK is niet handhaafbaar Gelet op de manifeste schending van het Europees recht (met directe werking) door de WoK door de afwezigheid van een consistent kansspelbeleid en een transparante vergunningsprocedure, kan niet worden gehandhaafd op basis van de WoK. De strijdigheid met EU recht van de Nederlandse WoK werd intussen al meermaals bevestigd. Zo is de WoK nog steeds het onderwerp van een hangende inbreukprocedure en de Europese Commissie heeft Nederland eerder al aangemaand op te schieten ^ Zie voor meer informatie ' Rondetafelgesprek: Wetsvoorstel kansspelen op afstand, 21 mei 2015, Harrie Temmink, DG Interne Markt Europese Commissie. Stichting Speel Verantwoord, Prinsessegracht AN Den Haag

4 IVERANTW OORDni to o met regulering*. Dat er een proces lopende is en pogingen worden ondernomen tot regulering doet niets af aan de principlele strijdigheld met EU recht. Lidstaten zijn immers gehouden ook tijdens een overgangsfase de fundamentele principes van EU recht na te leven. Bovendien wordt ook het niettransparante vergunningsstelsel ter discussle gesteld vanuit staatssteunperspectief door de Europese Commlssie. Daarnaast heeft het Europese Hof van Justitie (HvJEU) de voorwaarden inzake een consistent kansspelbeleid en transparante vergunningverlening duidelijk uiteengeze. ^ De Nederlandse rechter heeft duidelijk geoordeeld dat het beginsel van gelijke behandeling en de daaruit voortvloeiende transparantieverplichting zoals van toepassing op procedures voor de verlening en de verlenging van een vergunning op het gebied van kansspelen aan e4n exploitant, door de Ksa geschonden warden en dat het Nederlandse beleid dus In strljd is met EU recht.'' Deze bevinding heeft direct gevoig voor de handhaafbaarheid tegen aanbieders van online kansspelen. Voor de volledigheid verwijzen wij graag naar de geldende Europese rechtspraak (zie Bijiage 1). In het recente Sebat Ince arrest (C-336/14), heeft het HvJEU gesteld dat: 95. [...} sancties niet mogen warden ooaelead [...] ondanks de inwerkingtreding van een nationale bepaling die de toekenning van vergunningen aan private aanbieders toestaat, als enke! openbare entiteiten volgens de bepalingen van de nationale wet een nationale vergunning kunnen verkrijgen [...] en dit in strijd met EU recht wordt bevonden door de nationale rechter. Uit de recente rechtspraak van HvJEU komen volgende principes naar voren: Consistentie en consistente behandeling, ongeacht de aanbieder en het type kansspei In de kansspel-gerelateerde wetgeving die een lidstaat aanneemt, moet een lidstaat coherentie cre#ren, zonder enige uitzondering, tussen de mate van regelgevende beperkingen en de mate van risico met betrekking tot de nagestreefde wettelijke doelstelling.^ Het is aan de lidstaat om beperkingen zoals een exclusief vergunningstelsel te rechtvaardigen en aan te tonen dat deze tegemoet komen aan een "feitelijke zorg" zoals het bereiken van een bijzonder hoog beschermlngsniveau (bewijslast).* De coherentie voorwaarde moet bovendien worden toegepast op alle kanalen (online of traditioneel) die door consumenten als vervangbaar worden beschouwd. De logica hierachter is dat de effectieve bescherming van de consument alleen kan worden gewaarborgd als in alle kanalen die de consument als vervangbaar beschouwt, regulering hetzelfde niveau van consumentenbescherming bereikt. Deze logica geldt ook voor andere wettelijke doelstellingen, zoals het witwassen van geld kan alleen effectief worden bestreden als het onmogelijk is gemaakt in alle kanalen die criminelen als vervangbaar beschouwen. Van belang hier is te vermelden dat het HvJEU heeft gesteld dat online kansspelen helemaal geen verhoogd risiconiveau met zich meebrengen en dat het internet net diverse karakteristieken heeft die kunnen worden gebruikt om meer verantwoorde kansspelen aan te bieden dan via de traditionele distributiekanalen. * Rondetafelgesprek: Wetsvoorstel kansspelen op afstand, 21 mei 2015, Harrle Temmlnk, 06 Interne Markt Europese Commlssie. ^ Zie in het bijzonder de inzending van de RGA-EGBA op de Koa Consultatie van juli 2013, bijiage 2. ' Zie bijvoorbeeld Den Haag, 7 en 16 maart 2016 en 20 oktober 2016, https.//'uitspraken.rechtspraax.nl/inziendocument?id=ecli:nl:rbdha:2016: ' Zie Carmen Media, C-46/08, para. 71 en Markus StoS, C-316/07, para. 71. ' Zie Lindman, C-42/02, para. 25 en Zeturf, C-212/08, para. 47; Dickinger 8i Omer, C-347/09, para ; Costa en Cifone, C- 72/10 en C-77/10, para ' Zie Zeturf, para Stichting Speel Verantwoord, Prinsessegracht AN Den Haag

5 IVEHANTW VERANTWOORDfC lo O Strenge eisen voor vergunningenstelsels Vergunningen moeten op transparante wijze worden verleend op basis van objectieve, nietdiscrlminerende criteria die vooraf bekend zijn en op gelijke wijze worden toegepast/ Strenge eisen voor monopolies Monopolies zijn enkel toegelaten voor zover zij voldoen aan strikte eisen zoals direct overheidstoezicht of strikte overheidscontrole, weike feitelijk, operationeel en aan de hand van concrete elementen moet worden ingevuid, strikte en voortdurende kwalitatieve en kwantitatieve overheidscontrole en expansionnistische bedrijfsvoering middels bv. Reclame voor zover noodzakelijk voor de kanalisatie." Op 23 maart 2011 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna; de "Afdeling") dat de verlening van de vergunning tot het organiseren van sportweddenschappen (Sporttotalisator), alsmede de verlening van de vergunning tot het organiseren van paardenweddenschappen (Totalisator), op onrechtmatige wijze had plaatsgevonden en dat de afwijzing van de aanvragen van The Sporting Exchange (hierna; "Betfair") voor deze vergunningen eveneens onrechtmatig was.'^ De onrechtmatigheid volgde uit het gegeven dat de Staatssecretaris van (destijds) Justitie de vergunningen had verleend, respectievelijk afgewezen, zonder dat daaraan voorafgaand een transparante allocatieprocedure had plaatsgevonden, die potenti^le gegadigden daadwerkelijk in de gelegenheid zou hebben gesteld om mee te dingen naar deze exclusieve vergunningen. Dit is in strijd met het Europese recht, het verbod van discriminatie en de transparantieverplichting. De onrechtmatigheid van de onderhandse verlening van schaarse kansspelvergunningen en de afwezigheid van werkelijke, concrete en goed ingevulde strikte controle door de Nederlandse overheid is na de uitspraak van de Afdeling keer op keer bevestigd door diverse rechterlijke colleges." Stichting Speel Verantwoord hecht er aan te benadrukken dat het bij voortduring en stelselmatig uitsluiten van kansspelaanbieders van toegang tot de Nederlandse markt onrechtmatig is - zoals inmiddels veelvuldig door rechterlijke colleges is bevestigd. Kansspelaanbieders, zoals de leden van Stichting Speel Verantwoord lijden hierdoor schade. Stichting Speel Verantwoord wijst in dit verband op de conclusie van Advocaat-Generaal Szpunar van 5 april 2017.: 'Artikel 56 VWEU verzet zich tegen nationale wetgeving als aan de orde in het hoofdgeding, op grand waarvan een wettig in een andere iidstaat gevestigde aanbieder van online konsspelen in theorie een vergunning kan verkrijgen, maar deze aanbieder in feite wordt belemmerd om een vergunning te ""Zie Sporting Exchange, C-203/08. para. 41 en 59; Costa en Cifone, C-72/10 en C-77/10, para. S4-56 en 73-74; Engelmann, para. 55. Zie Markus 5to8. para. 83 en ; Zeturf, para ; Dickinger en Omer, para en 69. " ABRvS 23 maart 2011, ECLI:NL;RVS:2011:BP8768, JB 2011/131, NJB 2011/880, AB 2011/230 (Sporting Exchange). " Rechtbank Den Haag, 7 maart 2016, ECLI:NL:RBDHA;2016:2385 en ECLI;NL:RBDHA:2016;2390 (Betfair/Ksa) en ECU:NL:RBDHA:2016:2389 (Betclic/Ksa); rechtbank Den Haag, 16 maart 2016, ECLI:NL:RBDHA:2016:2903 (Unibet/Ksa), rechtbank Amsterdam van 12 mei 2016, ECLI:NL RBAMS:2016:3120 (Lottovate / Kansspelautoriteit); rechtbank Den Haag, 20 oktober 2016, ECLI:NL:RBDHA:2016:12693; rechtbank Den Haag, 24 november 2016, SGR 16/3020 (Unibet e.ayksa). Stichting Speel Verantwoord, Prinsessegracht AN Den Haag

6 iverantw OOROn. to o verkrijgen omdat de regeling hetzij discriminerend is, hetzij niet voldoet aan de vereisten van evenredigheid of transparantie. Voor een schending van een dergelijke regeling door een marktdeelnemer kunnen geen sancties warden opge/egd.'" Voor zover de Ksa stelt dat de kansspelaanbieders zonder vergunning onrechtmatig kansspelen aanbieden, wijst Stichting Speel Verantwoord erop dat kansspelaanbieders die ten onrechte, in strijd met de wet, worden ultgesloten van de Nederlandse kansspelmarkt en vergunningverlening, niet mogen worden beboet dan wel onderworpen aan andere vormen van handhavlng. B. Handhaving is discrlminatoir - lliegaie online aanbod van de huidige Nederlandse vergunninghouders Naast de principiele niet-handhaafbaarheid van de WoK, is Stichting Speel Verantwoord van oordeel dat moest handhaving uberhaupt toegelaten zijn - quod non - deze ook het online aanbod van de huidige Nederlandse vergunninghouders moet omvatten. EIke andere opvatting is discriminatoir. Onverkort de verplichtingen die op de Ksa rusten met betrekking tot accurate en feitelijke berichtgeving wordt de publieke indruk gewekt dat het huidige online aanbod (.com) van buitenlandse bedrijven zonder meer illegaal is, en het aanbod van huidige Nederlandse vergunninghouders zonder meer legaal. Oat buitenlandse aanbieders nog steeds geen Nederlandse vergunning voor het aanbieden van online kansspelen kunnen krijgen is een feit, maar heeft niet als automatisch juridisch gevolg dat zij (binnen de Europese Unie) illegaal zijn. De historische administratieve praktijk om Nederlandse vergunninghouders vooralsnog toe te laten om via instrumenten van de informatiemaatschappij kansspelen aan te bieden heeft geen wettelijke basis. Meer nog, gelet op het KOA debat in de Tweede Kamer en de tekst van dit wetsvoorstel, is dit bestaande online aanbod manifest contra legem en illegaal. Indien de Ksa wenst te handhaven tegen het "illegaal" online aanbod op basis van taal, reclame en bijzondere gerichtheid op de Nederlandse consument, kan de KSA het manifest illegale online aanbod van de bestaande Nederlandse vergunninghouders niet negeren. De administratieve praktijk om dit illegale aanbod te legaliseren door om te vormen naar "e<ommerce" doet hier geen afbreuk aan; indien deze uitzondering at zou worden aanvaard, overstijgt het huidige online aanbod van de bestaande vergunninghouders dit zeker. Voor zover spelers ervoor zullen kiezen zich te wenden tot de bestaande vergunninghouders, leidt het gewijzigde beleid van de Ksa tot onterechte bevoordeling van de vergunde kansspelaanbieders. In dit verband verneemt Stichting Speel Verantwoord graag of (de uitbreiding van) de prioriteringscriteria ook geldt voor de vergunde kansspelaanbieders die, in strijd met de wet, online kansspelen aanbieden gericht op de Nederlandse markt en Nederlandse consumenten. Wanneer het wettelijke verbod op online kansspelaanbod niet in gelijke mate geldt voor de (bonafide) kansspelaanbieders en voor de vergunde kansspelaanbieders, is dat in strijd met het " Conclusie van A-G Szpunar van 5 april 2017, Zaak C-49/16 (Unibet International Limited tegennemzeti Ado- 6s V6mhivatal Kozponti Hivatal); zie ook: HvJEU, 4 februari 2016, Zaak C-336/14; conclusie advocaatgeneraal M. Szpunar 22 oktober 201S, C-336/14 (Ince). Stichting Speel Verantwoord, Prinsessegracht AN Den Haag

7 «VERANTW OOROm. N) gelijkheidsbeginsel. De bonafide kansspelaanbieders worden daarmee onevenredig benadeeld, als gevolg waarvan zij schade lijden. C. Handhaving is In strijd met de algemene beginseien van behoorlijk bestuur Stichting Speel Verantwoord Is van cordeei dat de handelsw/ijze van de KSA In strijd Is met de algemene beginseien van behoorlijk bestuur. Haar leden lljden als gevolg hiervan (onomkeerbare) schade.^^ Het orlginele prioriterlngsbeleld van de Ksa kwam voort ult overleg met de sector in 2012, mede tenelnde de Staatssecretaris de ruimte te geven om de wijzlglngen In het kansspelbeleld rustig en zorgvuldlg voor te berelden. Conform dit beleld, zou de Ksa zlch in eerste Instantle richten op ondernemlngen die zlch (mede) actief richten op de Nederlandse markt en de Nederlandse consument en met voorrang optreedt tegen aanbleders die aan een of meer van de volgende prlorlterlngscrlterla voldoen: De website waarop het kansspel ged wordt, eindlgt op.nl en/of De kansspelwebslte Is In de Nederlandse taal te raadplegen en/of Er wordt reclame gemaakt via radio, televlsle of In geprlnte media gerlcht op de Nederlandse markt. De Ksa heeft alle haar bekende kansspelaanbieders aangeschreven, die online kansspelen aanboden op de Nederlandse markt, om hen op de hoogte te brengen van het prioriterlngsbeleld. BIj voornoemde aanschrljvlngen heeft de Ksa aangegeven: 'Ik maak u erop attent dat aanbleders van kansspelen, die niet longer voldoen aan de prioriteringscriteria, daarmee niet legaal zijn. Tegen deze aanbleders zai slechts in het kader van de priorlterlngsstelling (voorlopig) niet opgetreden worden. Voorts vermeldden de aanschrljvlngen: 'Zoals In onze brieven (...) Is aangegeven, kunnen de prlorlterlngscrlterla In de loop der tijd worden aangescherpt. U zult tiidig op de hoogte worden gesteld wanneer dit het aeval Is'^^ Ult het voorgaande mochten en mogen de online kansspelaanbieders het volgende opmaken: Wanneer de prlorlterlngscrlterla worden nageleefd, zai vooralsnog niet handhavend worden opgetreden; Wljzlging van de prioriteringscriteria is niet aan de orde, anders dan na tijdige aankondiging daarvan. De recente wljzlging van het prioriterlngsbeleld houdt in, dat aan de reeds bestaande drie prlorlterlngscrlterla nog eens vier criteria worden toegevoegd. Handhaving zai verder geconcentreerd worden op kansspelaanbieders die zlch richten op de Nederlandse markt en voldoen aan de volgende criteria: Gebrulk van domelnnamen met daarin typisch aan Nederland refererende begrlppen in comblnatle met kansspelaanduldlngen; Overlge kenmerken waaruit gerlchtheld op Nederland is af te lelden; Gebrulk van betaalmlddelen die ultslultend of grotendeels door Nederlanders worden gebrulkt; Het ontbreken van (verschlllende varlatles van) geoblocklng. " Zie bijvoorbeeld Francovich C-6/90 en 9/90 (Francovich) " Zie bijvoorbeeld bijiage 22 van Wob-besluit. (B jiage 3) " Zie bijvoorbeeld bijiagen 20 en 22 van Wob-besluit. (Bijiage 2 en 3) Stichting Speel Verantwoord, Prinsetsegracht 7 251A AN Den Haag

8 IVEBANTWOOBD' IS) Bovendien wordt aangegeven dat de lijst niet limitatief (uitputtend) is, maar dat ook uit andere kenmerken de gerichtheid op de Nederlandse makt kan blijken. Weike deze kenmerken zijn, wordt niet nader gepreciseerd. De wijziging van het beleid maakt inbreuk op de in het verieden gemaakte afspraken. Dit is in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel, het vertrouwensbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel. Daarnaast zijn de criteria zo ruim geformuleerd, dat de Ksa hierin een ruime interpretatie kan hanteren, die op voorhand niet kenbaar althans niet duidelijk is voor de kansspelaanbieders. Ook dit is in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel. Wijze en termijn bekendmaking gewijzigd beleid Zoals in de inleiding is aangegeven, heeft de Ksa haar gewijzigde beleid kenbaar gemaakt op zaterdag 27 mei jl., middels een persbericht. Er heeft geen enkele (voor)aankondiging daarvan plaatsgevonden, laat staan dat er overleg heeft plaatsgevonden met (bonafide) kansspelaanbieders of belangenorganisaties, zoals dat in het verieden gebruikelijk was en ook de afspraak was in De beleidswijziging is ten onrechte niet conform de artikelen 3:40-42 Awb bekend gemaakt. Het had tenminste in de rede gelegen om de partijen, die de Ksa eerder heeft aangeschreven respectievelijk de partijen van wie de Ksa weet dat zij de prioriteringscriteria respecteren, op de hoogte te stelien. In de eerdere brieven heeft de Ksa expliciet aangekondigd dat de aangeschrevene tijdig op de hoogte zai worden gesteld van een wijziging waarbij de prioriteringscriteria worden aangescherpt. De Ksa heeft echter nagelaten betrokkenen hierover te informeren. Dit is in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel, het vertrouwensbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel. Het felt dat de Ksa de beleidswijziging niet anders dan via een persbericht bekend heeft gemaakt klemt temeer, nu het gewijzigde beleid in zai gaan op 1 juni 2017 (i.e. vier werkdagen nadat het beleid via de media kenbaar is gemaakt). Het staat een bestuursorgaan weliswaar vrij om zijn beleid te wijzigen (mits dit valt binnen de wetteiijke regeling waarop de bevoegdheid berust); echter een beleidswijziging mag slechts met inachtneming van een redelijke (overgangs)termijn worden ingevoerd en dient zo veel mogelijk gerechtvaardigde verwachtingen, gebaseerd op de vroegere situatie, te respecteren.'* Hiervan is geen sprake. De termijn waarbinnen de wijziging wordt doorgevoerd is dermate kort, dat het voor kansspelaanbieders feitelijk zeifs onmogelijk is om de bedrijfsvoering binnen deze termijn hieraan aan te passen. Daarnaast is het in strijd met in het verieden gewekte gerechtvaardigde verwachtingen, dat wanneer de prioriteringscriteria worden gerespecteerd geen handhaving zai plaatsvinden en dat een wijziging van de prioriteringscriteria tijdig zai worden aangekondigd. De Ksa handelt hiermee in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel, het vertrouwensbeginsel en met het rechtszekerheidsbeginsel. Het gewijzigde prioriteringsbeleid zet daarnaast een streep door de uitgangspunten, op grond waarvan de Ksa het convenant met de betaaldienstverieners heeft afgesioten. Dit is in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel, het vertrouwensbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel. Niet uit te sluiten valt dat de banken en andere payment service providers aansluiting bij het convenant zullen heroverwegen, mede gelet op het feit dat op basis van de aangescherpte criteria mogelijk ook diensten ten behoeve van bonafide kansspelaanbieders niet langer mogen worden verricht. '* Van Wijk / Konijnenbelt en Van Male, Hoofdstukken van bestuursrecht, zestlende druk, p Stichting Speel Verantwoord. Prinsessegracht 7 2S14 AN Den Haag

9 IVERANTVk VERANTWOORDni NJ O 3. Conclusie In de ontstane situatie bestaat een juridische, politieke en maatschappeiljke werkelijkheid. Een juridische werkelijkheid waar de WoK 1964 niet ianger handhaafbaar is. Een politieke werkelijkheid waar het wetgevingsproces rond KOA muurvast zit. Ook is er de maatschappelijke werkelijkheid van e^n miljoen Nederlanders die wel eens deelnemen aan een online kansspel. Het zijn deze mensen waar het Nederlandse kansspelbeleid zich hard voor maakt. Met de aanscherping van het prioriteringsbeleid ondermijnt de Ksa haar eigen beleid; bovendien is dit zeker niet in het belang van de consument. Niet uitgesloten is dat als gevolg van de negatieve publiciteit die dit met zich brengt voor de bonafide (in de EU gereguleerde) kansspelaanbieders, spelers zich zullen wenden tot maiafide kansspelaanbieders, hetgeen afbreuk doet aan de doelstelllngen van het Nederlandse kansspelbeleid (kanalisatie, bescherming van de consument, tegengaan van verslaving, voorkomen van fraude). De bonafide kansspelaanbieders onderschrijven Immers de doelstellingen van het Nederlandse kansspelbeleid, hebben hun bedrijfsvoering zo Ingericht dat zij hieraan bijdragen en staan, mede gelet op vergunningen in andere EU-lidstaten, onder strikte controle van de overheid. De toevoeging van de nieuwe prioriteringscriteria heeft verstrekkende gevolgen voor de kansspelaanbieders die de huidige prioriteringscriteria respecteren en derhalve binnen dit kader vooralsnog niet voor handhaving in aanmerking komen. Deze partijen wachten (al jaren) op toegang tot de Nederlandse kansspelmarkt via vergunningverlening. Nu worden, aan de vooravond van de invoering van de Wet kansspelen op afstand - die een dergelijke toegang mogelijk zou moeten maken - maatregelen genomen die voor deze bedrijven aanzienlijke investeringen vergen en zullen leiden tot schade als gevolg van winstderving en spelersverlies, op een wijze die onomkeerbaar is. Ook wanneer te zijner tijd een vergunning aan deze partijen zou worden verleend, worden zij door deze maatregelen (nu al) dermate benadeeld, dat de toegang tot de Nederlandse markt hiermee feitelijk onmogelijk wordt gemaakt. Alle kansspelaanbieders, met uitsluiting van de reeds vergunde, worden hiermee op onrechtmatige wijze de facto volledig buiten de markt gezet. In dit llcht dient ook de motie Bouwmeester" te worden beschouwd. Indien en wanneer het opieggen van een boete aan partij, die ten onrechte niet in aanmerking kan komen voor een vergunning, leidt tot volledige uitsluiting van vergunningverlening, dan is dit onrechtmatig. De schade dientengevolge voor kansspelaanbieders, zoals de deelnemers in Stichting Speel Verantwoord, is substantieel. Gelet op het voorgaande, gaat Stichting Speel Verantwoord ervan uit dat het gewijzigde prioriteringsbeleid niet geldt voor, althans dat er niet handhavend kan en zai worden opgetreden tegen de bonafide kansspelaanbieders die de laatste jaren een duidelijk en consistent signaal van verantwoordelijkheid en aanspreekbaarheid ten aanzien van de Nederlandse maatschappij hebben gegeven, op grond van de toegevoegde aanvullende prioriteringscriteria. Stichting Speel Verantwoord heeft zich steeds open en constructief opgesteld naar de Ksa. Ook hebben haar leden steeds al het mogelijke gedaan de richtsnoeren inzake de reeds geldende prioriteringscriteria op te volgen. Indien de Ksa met betrekking tot deze opvolging opmerkingen zou hebben, zijn de leden van Stichting Speel Verantwoord steeds bereid hierover overleg te plegen. " Kamerstukken II, , , nr. 19, 7 September Stichting Speel Verantwoord, Prinsessegracht AN Den Haag

10 K) O So io O) w;^ 00 'a> iverantv^ VERANTWOOROn. o Voor zover handhaving op grond van het gewijzigde beleid ten aanzien van haar deelnemers wel aan de orde zou zijn, stelt Stichting Speel Verantwoord zich op het standpunt dat dit onrechtmatig is en houdt zij de Ksa aansprakeiijk voor de door haar dientengevoige geleden schade. Stichting Speel Verantwoord Is graag bereid met de Ksa in overleg te treden, zoals dat in het verleden gebruikelijk was, om gezamenlijk na te streven dat de doelstellingen van het Nederlandse kansspelbeleid optimaal worden gediend, met inachtneming van de belangen van alle stakeholders op de Nederlandse kansspelmarkt. Deze brief is medeondertekend door de European Gaming and Betting Association (EGBA). Ook de EGBA leden met interesse in de Nederlandse markt onderschrijven de hierboven beschreven standpunten. Hoogachtend, Directeur Stichting Speel Verantwoord Secretaris-General European Gaming and Betting Association Bijiage 1: Extract HvJEU jurisprudentle Bijiage 2; bijiage 20 wob-besluit handhaving online kansspelaanbieders Bijiage 3: bijiage 22 wob-besluit handhaving online kansspelaanbieders Stichting Speel Verantwoord. Prinsessegracht AN Den Haag