Van slavenliederen tot hedendaagse dancehall: invloed van politiek, cultuur, religie en taal op reggaemuziek

Transcriptie

1 Opleiding Communicatiebeheer Bijlokehof Gent Van slavenliederen tot hedendaagse dancehall: invloed van politiek, cultuur, religie en taal op reggaemuziek EINDWERK promotor: Karen De Becker Schooljaar Eindwerk voorgedragen door Muriel Grégoire Tot het behalen van het diploma van Bachelor in Communicatiebeheer

2 Voorwoord Jamaica: fragment of bomb-blast, catastrophe of geological history (volcano, middle passage, slavery, plantation, colony, and neo-colony) has somehow miraculously some say triumphantly survived. How we did it is still a mystery and perhaps it should remain so. But at least we can say this: that the secret and expression of that survival lays glittering and vibrating in our music. Edward Kamau Brathwaite De geschiedenis van de reggaemuziek gaat een lange weg terug en belangrijke geschiedkundige evoluties hebben een invloed gehad op de muziek. Ik wil aan de hand van literatuurstudie een overzicht bieden van deze rijke muziekstijl en aantonen dat de hedendaagse dancehallmuziek nog altijd invloeden ondergaat vanuit het prille begin. Sommige onderwerpen overlappen de verschillende onderdelen en worden dus vernoemd in het éne hoofdstuk en vaak uitgediept in een ander hoofdstuk. Dit eindwerk kan uiteraard niet volledig zijn zonder muziek. Daarom vindt u in bijlage een cd met verschillende nummers en van sommige hun teksten. Die teksten moeten illustreren hoe deze invloeden zich manifesteren in de muziek. De muziek wordt steeds in de tekst apart aangeduid met de volgende layout en uitgewerkt in de bijlage. [A#] Het is essentieel dat u tijdens het lezen ook naar de muziek luistert. Tussen de teksten door heb ik belangrijke citaten geplaatst die de invloed van de geschiedenis op de muziek per thema ondersteunen. Ik heb ook een aantal interviews afgenomen met reggaeartiesten, waardoor ik de theoretische literatuurstudie kon toepassen op de werkelijkheid. Het interview met Turbulence kunt u terugvinden in de audiovisuele bijlage van mijn eindwerk. Deze bijlage bevat ook beelden van een reggaeavond in de Gentse Decadance en een concert van Elephant Man. Tot slot wil ik nog alle mensen, hun namen noemen zou mij te ver leiden, die mij bijgestaan hebben om dit eindwerk tot stand te brengen bedanken voor hun tijd en goede raad.

3 INHOUDSOPGAVE Inleiding en probleemstelling 5 I Jamaica, paradijselijk reggae-eiland 1.1. Jamaica, out of many one people (sociografische situering) Van slavenliederen tot hedendaagse dancehall 8 II Politiek + economie 2.1. De eerste volkeren en de Europese bezetting Sociaal commentaar onder invloed van slavernij Van ska naar rocksteady ten gevolge van politiek-economisch klimaat Reggae en politiek in de jaren Nieuwe reggae en dancehall gaan in tegen neokolonialisme en 25 politiek-economisch wanbeleid 2.6. Misdaad en protest 27 III Cultuur 3.1. Karakteristieken van het Jamaicaanse volk onder invloed van 31 sociale factoren Inleiding Opvoeding en onderwijs Muzikale expressie: van Afrikaanse griot-traditie naar dancehall dj s Andere culturele expressievormen Invloed van de internationalisering van de muziekwereld 36

4 IV Religie 4.1. Inleiding Verschillende godsdienstige takken 4.3 Rastafarianisme Ontstaan vanuit Ethiopianisme, Pan-Afrikanisme en Garveyisme Rasta-symboliek in reggae 42 V Taal 5.1. Pardon my patois! Van standaardtaal naar slang en terug 46 Besluit 48 Songteksten 49 Bronnenlijst 64 Bijlagen 70

5 Inleiding en probleemstelling De doelstelling van dit eindwerk is om een informatief en geanalyseerd overzicht te bieden van de geschiedenis van de reggaemuziek en enkele factoren die er invloed op hebben gehad. Over de geschiedenis en die factoren zijn al heel wat naslagwerken en documentaires verschenen, maar er is gebrek aan een Nederlandstalige samenhangende beschrijving en analyse. Ik heb onderzocht hoe de factoren politiek, cultuur, religie en taal concreet een invloed hebben gehad op de muziek en welke impact ze hebben gehad in de verdere evolutie van de muziek. In het eerste hoofdstuk wil ik een algemeen beeld scheppen van Jamaica en uit welke muzikale genres de reggaemuziek is ontstaan. Ook wil ik meteen met de deur in huis vallen en verklaren hoe de muziek is geëvolueerd naar een vandaag immens populair muzikaal genre, namelijk dancehall. Het tweede hoofdstuk geeft een overzicht van de politieke situatie en verklaart hoe het komt dat Bob Marley als protestzanger Jamaica, dat nog steeds als belangrijkste exportproduct reggae heeft, op de wereldkaart zette. In hoofdstuk drie wordt een cultureel profiel geschetst van de doorsnee Jamaicaan, gebaseerd op sociale factoren zoals opvoeding en onderwijs. Daarnaast worden de verschillende culturele expressievormen toegelicht en wordt er duiding gegeven over de invloed van de internationalisering van de muziekwereld op reggae. Hoofdstuk vier gaat dieper in op de spirituele belevingen van de Jamaicaanse bevolking en hoe dit zich manifesteert in de muziek. In het vijfde hoofdstuk kunt u ten slotte lezen over hoe de taal met de geschiedenis is meegeëvolueerd en wat de muzikale gevolgen hiervan zijn.

6 I Jamaica, paradijselijk reggae-eiland 1.1. Jamaica, Out of many one people Never had I seen a land so beautiful. Now I know where the writers of the Bible had got their description of Paradise. They had come here to Jamaica. Errol Flynn in My Wicked, Wicked Ways, 1959 [A1] Slechts enkele eilanden of landen met dezelfde grootte als Jamaica bezitten een zodanige diversiteit van huidskleuren en gelaatstrekken, landschappen en planten- en dierenrijk. Met een oppervlakte van ongeveer vierkante kilometer, is Jamaica slechts iets kleiner dan de Amerikaanse staat Connecticut en net iets groter dan Libanon. Het eiland strekt zich uit van oost naar west van Morant Point naar Negril. Er leven ongeveer 2,5 miljoen mensen, vermengingen van Afrikaanse, Europese, Arabische, Chinese en Oost-Indische volkeren die samenleven onder het nationale motto Out of Many, One people. Jamaica drijft in de Caraïbische Zee op de achttiende noordergraad van de evenaar. Zijn reputatie is gegroeid rond zijn prachtige stranden en de meeste hotels en vakantieoorden concentreren zich langs de noordkust. Het hoogste punt, de top van de Blue Mountain, doorprikt de wolken op een hoogte van meter en net 16 kilometer van de oostelijke kust- en hoofdstad Kingston vandaan. In het midden van het eiland bevindt zich Mandeville op het plateaugebergte Figuero Mountains, zeshonderd meter uitstekend over de landbouwhellingen van het platteland. Het noordwesten van Jamaica is gekenmerkt door het Cockpit platteland, een Me No Send, You No Come gebied van het vrijgevochten spirituele Maroonvolk. Ongeveer 120 rivieren en waterlopen stromen vanuit bergravijnen en snijden de landelijke vlaktes in. Geologen geloven dat Jamaica en zijn Caraïbische buureilanden ontstaan zijn uit vulkanen die van onder de zee zijn opgeborreld miljarden jaren geleden. De lager gelegen vlakten die de toppen omringen vloeiden uit de zee 30 miljoen jaar geleden, de erfenis van nietige geraamtes van zeeschepsels en organismen die zich opgestapeld hebben op de zeebedding. Een kaap van wit leemgesteente, het overblijfsel van de organismen, bedekken ongeveer twee derden van het eiland. Dit landopbouwende proces bereikte zijn climax

7 ongeveer 20 miljoen jaar geleden toen het eiland ontstond uit de Caraïben. Het Cockpit platteland en ontelbare grotten verraden de oceanische herkomst van de landoppervlakte. Het voorhistorische Jamaica was een ruw, rotsachtig land. Uiteindelijk ontstonden onder invloed van klimaat en bodem schitterende wouden die elke are bedekten tegen de vijftiende eeuw. De enige inheemse vruchten die aanwezig waren toen Columbus aankwam waren guava, ananas, appel, sweetsop en waarschijnlijk de stervrucht. Alles dat vandaag groeit werd ofwel geïmporteerd door de mens of door de uitwerpselen van vogels. Europeanen introduceerden suikerriet, bananen en citrusvruchten. Spaanse handelaars brachten kokosnoten uit Malaya in de zeventiende eeuw. De ackee, die de basis vormt van het traditionele Jamaicaanse ontbijt kwam uit slavenschepen uit West-Afrika in Ongeveer drieduizend variëteiten plantensoorten zijn geïdentificeerd op het eiland, inclusief 800 soorten die nergens anders in de wereld gevonden zijn. Jamaica s fauna verbleekt in vergelijking met het visuele floraparadijs. Er zijn natuurlijke ratten en mongooses, geïntroduceerd door de 19 de eeuwse plantage-eigenaars om de ratten te bestrijden. De inheemse Jamaicaanse coney lijkt op een groot guinea -varken, maar is een aanverwant van de rat. Het leeft in een hol onder de grond maar is zeldzaam geworden. Vleermuizen zijn Jamaica s meest talrijke dieren. Ongeveer 25 verschillende variëteiten fladderen over het eiland. Het enorm vriendelijke manatee, die verhalen over zeemeerminnen inspireerde is een ander zoogdier dat de afgezonderde wateren van de Zuidkust bewoont. Walvissen kunnen soms ook gespot worden langs de kusten. Jamaica s snel stijgend aantal krokodillen worden alligators genoemd. Kikkers worden padden genoemd en motten vleermuizen. Ook de gekko, een redelijk grote hagedis komt veel voor. Jamaica heeft slechts een paar slangen, allen ongevaarlijk. Jamaica s vogelpopulatie maakt het zowel in kleur als in variëteit goed wat de dierenpopulatie mist. De nationale zangvogel, de Doctor Bird, met zijn gestroomlijnde staart en werd enkel in Jamaica gevonden. Felgele, oranje en groene parkieten, papegaaien en vinken zingen in de wouden. John Crow, een kalkoenachtige buizerd, doorzoekt vuilnis en leeft van overblijfselen van dode dieren. Meer dan 200 soorten vogels zijn geobserveerd op het eiland, inclusief 25 inheemse soorten. Maar Jamaica s grootste attractie is altijd het klimaat geweest. De warmte trekt elk jaar duizenden zonaanbiddende toeristen aan. Seizoenen zijn zo goed als onbestaand. Regens, gemiddeld 17 centimeter per jaar, vallen hoofdzakelijk in mei en oktober, hoewel de hoeveelheid regen in de bergen gemiddeld oploopt tot 500 centimeter per jaar in de

8 parochies van Portland en St. Thomas. Zonneschijn komt veel meer voor. De gemiddelde temperatuur bedraagt 26 C aan de kust Van slavenliederen tot hedendaagse dancehall Er bestaan veel theorieën en naslagwerken over hoe en wanneer reggae nu eigenlijk ontstaan is. Sommige bronnen rekenen de ska die ontstond rond de periode van de Jamaicaanse onafhankelijkheid in 1962 tot de eerste vorm van reggae. Anderen gaan veel verder terug in de tijd en aanzien de slavenliederen als beginpunt van dit genre wereldmuziek. Tijdens de kolonisatie al bleken de slaven hun rituelen en ceremonies vaak meegebracht uit hun Afrikaans vaderland te uiten door liederen en dans. Muziek maakte ook deel uit van het alledaagse leven op de plantages onder de vorm van werk- en klaagliederen. De Afrikaanse muziekstijlen cumina en de pocomania hebben een grote ritmische invloed gehad, die tot op vandaag terug te vinden is in verschillende raggabaslijnen. Vooral de heartbeat drum was en is nog steeds een vitaal onderdeel in de muziek, aangezien hij even belangrijk wordt beschouwd als een hart voor een mensenleven. De Afrikaanse percussie, gebaseerd op improvisatie op een traditionele melodie, heeft eveneens een grote invloed gehad op de muziek van het Rastafarianisme. 2 Het Rastafarianisme is absoluut een niet te verwaarlozen aspect in Jamaica, met als pionier Marcus Garvey, die opriep tot de terugkeer naar Afrika en Emperor Selassie I als de enige geestelijke leider aanzag die kon leiden tot bevrijding. Toen de skamuziek de wereld veroverde met zijn snel en uitgelaten ritme, kreeg ook andere muziek uit het Westen langzaam aan invloed op de muziek. Niet alleen de inlandse bevolking interesseerde zich in de roots en culture van het reggaeeiland. Ook Europese platenlabels begonnen te investeren in de reggae en dit fenomeen kwam nog meer in de lift te zitten met de groeiende populariteit van the King of Reggae, Bob Marley. Vanaf toen stond Jamaica meer dan ooit overal ter wereld bekend als het reggae-eiland. 1 2 A. ZACH, M. HENRY, Insight Guide of Jamaica. Singapore,1992, pp A. TOWER, The painful Path of Music: Slavery and suffering in Jamaica and their effects on Jamaican music. In: The Dread Library, 22/04/1998 (on line).

9 Economische recessie en politieke problemen bracht een vertraging in het ritme van de baslijn met zich mee en mondde uit in de rocksteady. Vooral de revolutionaire teksten waren in die tijd kenmerkend voor het genre. Het was ook tijdens die periode dat politieke partijen propaganda maakten met behulp van reggaenummers. In 1979 slaagde Bob Marley er zelfs in Michael Manley (PNP socialistische partij) en Edward Seaga (JLP: Jamaican Labor Party liberale partij) elkaar de hand te doen reiken op het One Love -concert. Eind jaren 80, begin jaren 90 stak ragga, afkorting van raggamuffin de kop op. Vanaf toen draaide alles rond entertainment, zonder de revolutionaire ondertoon te verliezen. Ragga was een instrument om de zorgen van het volk te doen vergeten. De bas werd versneld en verzwaard en zangers gingen onder invloed van de Amerikaanse rap toasten op de baslijn. Ook de verschillende dansbewegingen die gepaard gingen met verscheidene riddims en nummers kenden hun ontstaan. Artiesten begonnen zich te associëren met hun dansbewegingen die zij uitvonden en lieten zich dikwijls in hun levensstijl inspireren door de hiphop. Het is dan ook tijdens die periode dat de dancehall zijn ontstaan kent. Dancehall verwijst naar de ontmoetingsplaats waar artiesten, dansers, soundsystems en het publiek samenkomen om zich te vermaken. Een soundsystem is een formatie van één of meerdere diskjockeys die populariteit verwerven door een goede platenselectie en het spelen van dubplates. Dat zijn speciale versies van nummers ingezongen door een populaire artiest voor de soundsystem. De pionier van de soundsystems is Coxxson Dodd, die al in de jaren vijftig ska en reggae producete, en verleidde niet alleen Jamaicanen om hun eigen sound te beginnen. Vandaag zijn er overal ter wereld soundsystems die bekendheid verworven hebben met hun manier van entertainment. In Jamaica zijn de bekendsten bijvoorbeeld Tony Matterhorn, Stonelove, Killamanjaro, Blackcat David Rodigan is één van de bekendste reggae- en dancehalldiskjockeys uit Groot-Brittannië. Duitsland herbergt verschillende grote sounds zoals Pow pow movement en Sentinel en in Frankrijk won onlangs Arawak Sound de nationale soundclash. Ook in België groeit het aantal soundsystems elk jaar aan. Enkele namen zijn bijvoorbeeld Red Alert Sound en Uruhu (West-Vlaanderen), Bong Productions en Far West (Antwerpen), Bass Culture (Brussel) en NSG (Gent). Tijdens een soundclash dagen soundsystems elkaar uit om het meeste respons te krijgen van het publiek. Alles hangt af van hun vaardigheden om zo goed mogelijk te mixen en hun platen en dubplates in een zodanig goede volgorde af te laten spelen om hun tegenstander te overtroeven.

10 Dancehall is momenteel razend populair en helemaal ín bij de jeugd. Vaak wordt die muziek gedraaid in nachtclubs naast andere genres zoals hiphop en r&b. Die drie genres ondergaan een wederzijdse beïnvloeding en er ontstaan ook verschillende coproducties tussen de Jamaicaanse dj s (een dj is in Jamaica een zanger, niet te verwarren met wat wij hier kennen als diskjockey) en de Amerikaanse rappers. Een voorbeeld hiervan is het nummer Babyboy van Sean Paul en Beyoncé. Talloze muziekzenders, zowel nationaal als internationaal, beginnen steeds meer Jamaicaanse artiesten los te laten op het Europese publiek. Niet alleen de muziek maar ook de verschillende danspasjes die erop uitgevoerd worden, genieten steeds meer bekendheid in de Westerse clubs. In België alleen al kan je in verschillende steden Jamaicaanse dans volgen en vindt er jaarlijks een nationale Dancehall Queen Contest plaats. Het hedendaagse dancehall-landschap heeft zijn voor- en tegenstanders. De laatste jaren kwam de scene in opspraak door de homohaat die vaak terug te vinden is in de teksten van de Jamaicaanse dj s. Ook de slackness (vuile praat) die vele artiesten vaak in de mond nemen, wordt door de aanhangers van de roots reggae niet altijd in dank afgenomen. Hoe dan ook: door de jaren heen heeft reggae in al zijn vormen de hele wereld veroverd en talloze invloeden hebben ingespeeld op de beleving van de muziek.

11 II Politiek en economische invloed A good part of the attraction of reggae music to its metropolitan audience is the anger and protest of the lyrics. We obviously face a contradiction between the message of urban poverty and protest which reggae conveys and that of pleasure and relaxation inherent in our holiday product. In short, when we promote reggae music we are promoting an aspect of Jamaican culture which is bound to draw attention to some of the harsher circumstances of our lives. - Jamaica Tourist board memorandum, 10 oktober De eerste volkeren en de Europese bezetting Toen Christopher Columbus Jamaica ontdekte op 5 mei 1494 tijdens zijn tweede reis naar de Nieuwe Wereld, vond hij een welvarende kolonie van Arawak-indianen zoals hij ontmoet had in de buureilanden Cuba en Haïti. Vanuit een voorvaderlijke thuis in de Orinoco-regio van Guyana en Venezuela, hadden de Arawaks lang daarvoor noordelijk gevaren in hun uitgeholde kano s, zich settelend op de verschillende eilanden van de Antillen van Trinidad tot Cuba. Waarschijnlijk kwamen zij in Jamaica aan in twee golven de eerste (de zogenaamde Redware People ) rond het jaar 650, de tweede tussen 850 en 900. Het was ook het Arawakvolk dat het eiland een naam achterliet, Xaymaca, land van het gezegende goud. Enkele eeuwen later werd het kalme en vredevolle bestaan van de Arawaks grof verstoord door de aankomst van een andere indianenstam, de temperamentvolle mensetende Caribs (van wie de naam kannibaal is afgeleid). Waarschijnlijk was dit oorlogszuchtige volk ook afkomstig uit de Guyana-regio van Zuid-Amerika en verspreidde zich over de verschillende eilanden met hun oorlogskano s. Ze lieten dood en vernieling achter in hun dodenwake, slachtten de mannen af en ontvoerden hun vrouwen. Ze zwermden verder noordwaarts en hadden de volledige Lesser Antillen veroverd en vielen het oosten van Puerto Rico binnen tot Columbus de West Indies ontdekte in Ze waren gekend en gevreesd in Haïti en af en toe deden ze moordzuchtige aanvallen, zelfs op Jamaica. Voor de aankomst van de Spanjaarden hadden de Caribs waarschijnlijk al de eerste Jamaicanen uitgeroeid, maar de Europese nieuwkomers zouden die destructie voortzetten. 3 3 P. ZACH, M. HENRY, Op. cit., p.28.

12 Hoe briljant Columbus als ontdekkingsreiziger en navigator ook was, toch beschikte hij niet over de ervaring en capaciteiten om een succesvol koloniale administrator te zijn. Na zijn mislukking met de kolonie in Hispaniola verloren de Spaanse monarchen vertrouwen in hem. Hoewel zij hem met respect behandelden, werd hem nooit meer toegestaan om nog te interveniëren in de regering van zijn eiland Hispaniola. Hij stierf als een droevig, eenzaam man, tot het bittere eind proberend zijn verloren privileges te herwinnen. Diego, zijn zoon, slaagde erin zich te laten aanduiden als Governor of the Indies in Toen hij in Jamaica aankwam ontdekte hij dat het eiland al onder het leidersschap stond van Diego de Nicuesa en Alonso de Ojeda. Om zijn rechten op Jamaica veilig te stellen duidde Columbus Juan de Esquivel als gouverneur aan. Hij was de eerste van meer dan twintig Spaanse gouverneurs die gedurende bijna anderhalve eeuw de zaken in Jamaica mocht beheren. Over het algemeen was Jamaica als een Spaanse kolonie vanaf het begin een mislukking. Het kende geen bloei, was steeds arm en meer een last dan een voordeel voor Spanje. De interesse in het eiland vervaagde snel toen het duidelijk was dat er geen goud kon worden gevonden, maar niet voordat een groot aantal indianen zich dood gewerkt hadden in de zoektocht naar het waardevolle metaal. De inheemse Arawak-indianen werden ook vaak, bij wijze van sport, afgeslacht. De uitroeiing van de Arawaks is dan ook een zwarte bladzijde in Jamaica s geschiedenis. De Spanjaarden gebruikten Jamaica hoofdzakelijk als afleveringsbasis. In het begin van de kolonisatie werden mannen, paarden, wapens en voedsel geëxporteerd om de verovering van Cuba en het Amerikaanse vasteland te vergemakkelijken. Daarna werd Jamaica van steeds minder groot belang. Er werd haast niets gedaan om de natuurlijke rijkdommen van het land te ontwikkelen. Toch werd de Spaanse bezetting bedreigd en er waren vele kapers op de kust. Gedurende honderd jaar deden de Fransen, Nederlanders, Italianen, Portugezen en Engelsen om beurten verschillende pogingen om het eiland te veroveren. Het was pas op 10 mei 1655 dat een Engelse vloot, onder leiding van Admiral Sir William Penn (vader van de stichter van Pennsylvania) en General Robert Venables, aanmeerde aan Kingston Harbour (zoals het nu nog steeds heet) en de Spaanse bezetting beëindigde. 4 4 C. BLACK, History of Jamaica, 1993, pp.25-28, 30, 33.

13 In 1657 nodigde de gouverneur buccaneers, piraten die hun carrière startten als cowkillers, uit om zich te vestigen in Port Royal om Spaanse agressie af te schrikken. In 1657 en 1658 verloren de Spanjaarden de slag van Ocho Rios en Rio Nuevo. De Britten begonnen hun volledige kolonisatie in 1661 en verkregen formeel bezittingsrecht door het Verdrag van Madrid in Hoewel het grootste stuk van de Spaanse hoofdstad Villa de la Vega verbrand werd gedurende de verovering, hernoemden de Engelsen het Spanish town en behielden ze het als de hoofdstad van het eiland. Toch functioneerde Port Royal als hoofdstad gedurende de heropbouw van Spanish Town. Het eiland was een belangrijke basis voor piraten, vooral Port Royal, voordat het verwoest werd door een aardbeving in Na de ramp werd Kingston opgericht, één van de grootste natuurlijke havens ter wereld, en dat werd al snel het belangrijkste commerciële centrum van het eiland. Het verbouwen van suikerriet en koffie door Afrikaanse slavenarbeid maakte Jamaica één van de meest begeerde en waardevolle bezittingen in de wereld voor meer dan 150 jaar. Ontsnapte slaven, gekend als Maroons, bouwden onafhankelijke gemeenschappen op in het bergachtige binnenland dat de Britten ondanks pogingen in 1730 en 1790 niet konden veroveren. Eén Maroon-gemeenschap werd verbannen van het eiland na de tweede Maroon-oorlog in 1790 en deze bevolking sloten zich uiteindelijk aan bij Sierra Leone, het knooppunt van de Creoolse gemeenschap. De koloniale regering stelde een lijst op met gevangen Maroons die de plantages hadden geprobeerd te ontvluchten. In 1800 bestond de Jamaicaanse bevolking voor 88% uit Afrikaanse slaven. De slaven van de kolonie overtroefden hun blanke meesters in aantal, tegenover Tijdens de kerstvakantie van 1831 brak er een grote slavenrevolutie uit, gekend als de Baptist War. Hierbij waren van de slaven betrokken en het was een vredevolle staking onder leiding van Samuel Sharp. De rebellie werd tien dagen later onderdrukt door de militanten van de Jamaicaanse plantocratie en Britse garnizoen. Door het grote verlies van bezit en levens in de opstand van 1831 hield het Britse parlement twee politieke navragen. De resultaten van die navragen droegen voor een groot stuk bij tot de opheffing van de slavernij door het Britse imperium op 1 augustus Jamaicaanse slaven bleven echter tot 1938 gebonden aan hun vorige eigenaars, al hadden ze een garantie van rechten, het Apprenticeship System. De bevrijde bevolking moest ontbering blijven trotseren en in 1865 brak de Morant Bay -opstand uit, onder leiding van George William Gordon en Paul Bogle. Die opstand werd brutaal onderdrukt, maar het eiland verloochende zijn autoriteit en Jamaica werd een kroonkolonie. Het belang van de opbrengsten van de suikerplantages daalde in de 19e eeuw en de kolonie diversifieerde in bananen.

14 In 1872 verhuisde men de hoofdstad naar Kingston, aangezien de havenstad ruim het inlands gelegen Spanish Town had overvleugeld in grootte en economische kennis. Het heersende gezag over de kroonkolonie resulteerde in de volgende decennia in een opmars van een middenklasse van ambtenaren en politieagenten. De sociale en politieke vooruitstrevendheid van de massa werd echter tegengehouden door het koloniale gezag Sociaal commentaar onder invloed van slavernij Ongetwijfeld zijn de wortels van de reggaemuziek terug te vinden in slavernij. Slavenorkesten werden gevormd door meerdere rijkere plantagewerkers en entertainden op verlofdagen zoals op End of Crop Time, Piccaninny Chrismas, Recreation Time, en de Grandee Balls. Ritmes, liederen en dans, die puur Afrikaans waren, overleefden in landelijk Jamaica tot in de twintigste eeuw. Een studie uit 1924 over mogelijke overlevende Afrikaanse liederen in Jamaica identificeert Afrikaansafgeleide werk- en uitvaartgezangen in het Westen voor een groot deel met het zingen, roep- en responsgezang en het herhalen van enkele korte muzikale zinnen, allen karakteristiek voor reggae. [A2] Onderzoekers uit de studie van 1924 verzamelden gezangen van de Maroonstammen, Coromantee liederen genoemd, die over befaamde Afrikaanse verhaallegenden spreken zoals Anansi de spin en Jesta de fopster. Kerstmis wordt in Jamaica tot op de dag van vandaag nog steeds gevierd door gezelschappen van John Canoe (of Junkanoo) dansers, gekleed in kleurige lappen stof, hoofddeksels met veren en huiveringwekkende zwarte maskers met witomlijnde gelaatstrekken. De dansers paraderen door de plattelandsdorpen, al roepend en springend op Afrikaanse poliritmes en panfluitmuziek. Niemand is zeker waar de John Canoe -dans om draait, maar hij heeft te maken met magie en geestelijke krachten. De naam is afkomstig van dzong kunu, wat verschrikkelijke tovenaar betekent in de West-Afrikaanse taal van de Ewe. In 2005 kende de dancehall riddim Junkanoo nog een enorm succes. [A3] 5 P. ZACH, M. HENRY, Op. cit., p.35.

15 De cumina -dans wordt nog altijd uitgevoerd in Jamaica voor zijn geneeskrachtige werking. Zwarte en witte magie wordt toegepast door obeah -mannen en science ladies. Die vorm van magie wordt vaak aangewend om duidelijkheid te krijgen over een mogelijke vloek die al dan niet op de gewassen zou rusten of om slechte geesten, duppy s genoemd, te ontmaskeren. De verschillende Afro-Caraïbische cultussen die in Jamaica zijn ontstaan zijn ook Afrikaans in herkomst, vooral de Pocomania ( little madness ) kerken die overleven in Kingston en Montego Bay met hun sterk polytheïstisch karakter. De Pocomaniacs schuifelen in trance rond op de gesyncopeerde drummuziek: wuh-huh, wuh-huh, wuh-huh De slavernij werd opgeheven in 1838, maar de kolioniale institutie liet een stempel achter op de Jamaicaanse afstammelingen van Afrikaanse slaven die ervoor zorgde dat de reggae een ideologische baslijn kreeg. Eén van Jamaica s meest populaire reggaegroepen, Burning Spear, heeft een snijdende, hypnotiserende zanglijn die zowel een retorische vraag als een vermaning impliceert: Do you remember the days of slavery? En in Slave Driver, één van de Wailers eerste nummers, riep Bob Marley opnieuw het angstaanjagende beeld van de slavernij op: When I remember the crack of the whip My blood runs cold I remember on the slave ship When they brutalized my very soul Bob Marley (Slave Driver) 6 [A4] Verschillende muziekvormen hebben het Jamaicaanse volk geholpen om zich te verzetten tegen de obstakels die het heeft moeten doorstaan. Het was een manier om hun gevoelens en dromen te uiten en om zich te beklagen over hun pijnlijk leven. In een zeker opzicht is het Jamaicaanse volk geboren in een wereld van lijden ten gevolge van de slavernij. De vitaliteit van de muziek werd dan ook aangewend als een helende en geestverheffende levenswijze. De emotionele effecten die slavernij gehad heeft op de Jamaicanen konden gehoord worden in de muziek in die tijd en elementen ervan kunnen nog steeds teruggevonden worden in de hedendaagse muziek. Muziek heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in de levens van het Jamaicaanse volk, die hun wortels hebben in de Afrikaanse cultuur. Richard Jobson, een Engelse kapitein, reisde in 1620 en 1621 door Afrika. Tijdens zijn reis observeerde Jobson het belang van muziek voor 6 S. DAVIS, P. SIMON, Reggae Bloodlines: In search of the music and culture of Jamaica. London, 1977 pp

16 het Afrikaanse volk: Er bestaat ongetwijfeld geen volk op aarde, dat op natuurlijke wijze meer beïnvloed wordt dan de Afrikanen. De Afrikaanse slaaf Equiano sprak zijn volk toe met de volgende woorden: Wij zijn een natie van dansers, muzikanten en poëten. Voortaan wordt elke belangrijke gebeurtenis gevierd met openbare dansavonden die gepaard gaan met bijpassende liederen en muziek. Oogsten, jachten, gevechten, religieuze ceremonies, geboorterituelen, huwelijken, genezing en dood waren voorbeelden van die gelegenheden waar muziek en dans werden opgevoerd. Muziek maakte ook een belangrijk deel uit van het dagelijkse leven in de vorm van werkliederen en sociaal commentaar. Het werd vaak gebruikt als een manier van communiceren en uiten van emoties. Regelmatig kon men slaven liederen over hun leed horen zingen van op de slavenboten. Ze zongen liederen over de horror rondom hen en over hoezeer ze verlangden naar de terugkeer huiswaarts. Naarmate slavengemeenschappen aangroeiden op de plantages en de slavencultuur begon de muziek een steeds een groter deel uit te maken in het slavenleven. Eén van de eerste vormen van muzikale expressie waren de werkliederen of digging songs. Plantagearbeiders verzonnen ze en zongen ze terwijl ze zwoegden in de brandende zon. Ze waren bedoeld om te vermaken, maar vooral om tijd sneller te laten voorbijgaan en de pijn ten gevolge van het zware werk te verzachten. Eén van die liederen beschrijft de wens naar huis te gaan: If we want to go in Ebo/Me can t go there!/since dem tief me from a Guinea/Me cant go there! Analoog met het voorgaande beschrijft het volgende lied het verzoek aan een superieur, Mr. Linky to knock off work for the day : Tell Mister Linky me wan go, hm! Slaven begonnen instrumenten te maken om een hechtere gemeenschap te vormen en een nieuwe dimensie te geven aan hun muziekgebeuren. De eigenaars van de slaven begonnen te vermoeden dat het drummen en zingen gebruikt werd om opstandige ideeën te communiceren, dus poogden ze die activiteiten te reguleren. Meestal faalden ze. In de vroege dagen van de slavernij waren begrafenissen de enkele gelegenheden op welke slaven volledig alleen gelaten werden. Die gelegenheden werden dan ook niet alleen aangewend om de doden te herdenken maar ook een kans om volledig uit de bol te gaan op muziek. Of het nu mento, ska, rocksteady, reggae of ragga betreft, de ideeën en emoties afgeleid uit het tijdperk van de slavernij worden nog steeds vermengd in de Jamaicaanse muziek. Van de eerste digging songs van slaven zingend over pijn en plezier in het leven tot de

17 dancehall riddims van vandaag: vele songteksten worden toegewijd aan sociaal commentaar. 7 In het volgende hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de invloeden van de Afrikaanse cultuur op de Jamaicaanse muziek Van ska naar rocksteady: impact van politiek-economisch klimaat Tot aan het begin van de jaren 50 bestond Jamaicaanse muziek enkel uit mento, een gedepolitiseerde aanhanger van de ophitsende calypso uit Trinidad. Mento is een Jamaicaanse aanpassing van oude Britse volks- en zeeliederen. Terwijl calypso een verfijnde drager is van sociaal commentaar, was mento vaak platvloers en grof. Zo ontuchtig zelfs dat de kerk in Jamaica sommige van de beste mentoplaten achterhield om de verkoop tegen te houden. [A5] Het volk was tevreden met mento tot op het moment dat de industrialisatie op gang kwam en de samenleving veranderde van een landbouwgerichte cultuur naar een uitgebreide verstedelijking. Kingston en de andere grote steden vulden zich op en de bauxietarbeider en de fabriekskracht lieten de landelijke parochies achter zich omwille van de mogelijkheden van de stad. Toen Jamaica in 1962 zijn onafhankelijkheid bereikte bleef een erfenis over van een gedeprimeerde koloniale mentaliteit en een gigantisch nationaal minderwaardigheidscomplex onder invloed van 250 jaar slavernij. Voor welopgeleide Jamaicanen was alles wat Brits, Amerikaans of Canadees was zeker superieur aan alles inlands. 8 Tijdens de jaren 50 en 60 werd de Jamaicaanse muziekscène gedomineerd door de Amerikaanse rhythm & blues (R&B). Door de nabijheid van Jamaica met de Zuidoostkust van de Verenigde Staten konden de Jamaicanen naar de Amerikaanse radiostations luisteren, waar regelmatig R&B geprogrammeerd werd. Jamaicaanse muzikanten hebben dat R&B-geluid op hun eigen distinctieve manier geherinterpreteerd. Dat nieuwe R&B geïnspireerde geluid werd bekend als ska. Populaire ska artiesten in de vroege jaren 60 waren onder andere Byron Lee, Owen Gray, Laurel Aitkin en Prince Buster. [A6] 7 A. TOWER, The painful Path of Music: Slavery and suffering in Jamaica and their effects on Jamaican music. In: The Dread Library, 22/04/1998 (on line). 8 S. DAVIS, P. SIMON, Op cit., pp

18 Met de komst van de R&B in Jamaica kwamen ook de legendarische sound systems op gang. Jamaicaanse radio werd gecontroleerd door de overheid en was toen te conservatief voor het stevige dieet van zwarte blues die de gewone Jamaicaan wilde horen. Goede R&Bplaten waren moeilijk te vinden en waren, als ze al beschikbaar waren, te duur voor de meeste Jamaicanen. Een nieuwe ondernemer verscheen op het toneel: de sound system man. Ze waren vaak het verlengde van platenwinkels, wiens eigenaar een bestelwagen leende en de grootste luidsprekers die hij maar kon vinden inlaadde. Hij zette zijn set op in iemands tuin of op een landelijk marktplein. Er heerste ook een zekere concurrentie onder de sound system men. Pioniers zoals Duke Reid, Sir Coxone Dod en Prince Buster gingen zelfs zover dat ze het etiket op de plaat onleesbaar maakten zodat het moeilijker werd om hetzelfde nummer te traceren. Midden jaren 50 werd in Amerika rock n roll steeds populairder, hierdoor kwam de toestroom van Amerikaanse R&B naar Jamaica steeds meer in het gedrang. Dit deed Jamaicaanse muzikanten beslissen om zelf hun favoriete muziek op te nemen. Een aantal jaren volgde deze muziek het Amerikaanse patroon, maar met verloop van tijd begon ze steeds Jamaicaanser te klinken: de ritmegitaar die de offbeat (het accent tussen de tellen van een maat) aansloeg, kwam meer op de voorgrond, zodat je het type ritme hoorde dat ook in mento te vinden was. Ook de drums veranderden, de basdrum ging de nadruk leggen op de derde beat. Van daar verschoof de nadruk naar de afterbeat (de tweede en vierde tel in een vierkwartsmaat), het typerende kenmerk van de latere Jamaicaanse muziek. Volgens zanger Derrick Morgan was Prince Buster de eerste die in zijn platen duidelijk de nadruk legde op de afterbeat, in tegenstelling tot de offbeat van de Jamaicaanse boogie s. Buster legde in zijn producties het karakteristieke ritme van de klassieke ska. Ook veteraan Alton Ellis haalt de afterbeat aan als het essentiële Jamaicaanse ingrediënt. 9 Ska was vrolijk. Het gaf de stemming van de mensen weer. In de volkswijken van Jamaica veranderde iets. De mensen begonnen te zeggen: Onafhankelijk? Dat ben ik niet. Misdaad komt voort uit armoede. Als je niet weet hoe je aan eten moet komen spookt er vanalles door je hoofd. De muziek werd dus trager. Jimmy Cliff S. BARROW, P. DALTON, The Rough Guide To Reggae. London, 2001, pp.4. L. BRADLEY, D. MORRIS, Reggae: The story of Jamaican music (tweedelige documentaire). BBC2, 4/08/2002, videocassette.

19 De rocksteady was een gepaste benaming van deze nieuwe muziekvorm, het was steadier, standvastiger en betrouwbaarder dan de vaagheid van ska. Het geluid was meer omvattend en bracht meer interne betekenis mee dan de luchtigheid van de ska. Tekstinhoud legde voor het eerst de bewustheid van de artiest bloot. Liedjes gingen niet langer enkel over liefde maar over politie, hongerige kinderen en de economische wantoestanden.11 [A7] Muzikaal werd hij gedragen door een meer dynamische baslijn en de teksten richtten zich specifiek naar het doelpubliek, de getto-jeugd. Die tragere muziek vond veel bijval bij de straatbendes van West Kingston, die rude boys werden genoemd, vandaar ook het label rude boy music. 12 [A8] Het was rond 1968 dat rocksteady werd vervangen door de muzikale term reggae. Het is niet zeker waar het woord exact vandaan komt. Sommigen verwijzen naar het Jamaicaanse dialectisch woord raggedness. Het woord verscheen eerst in het nummer Do the Reggay van de Maytals. [A9] Toots Hibbert, leadzanger van de Maytals, definieerde reggae als volgt: Reggae means comin from di people y know? Like a everyday thing. Like from the ghetto. From majority. Everyday thing that people use like food, we just put music to it and make a dance out of it. Reggae mean regular people who are suffering, and don t have what they want. Sociale, politieke en spirituele concepten kenmerkten steeds meer de teksten, zelfs in die mate dat reggaemuzikanten beschouwd werden als Jamaica s profeten, sociale commentatoren en sjamanen. 13 Rond 1969 werd een ander subgenre van reggae geboren, dub. Dub hielp artiesten om zichzelf te lanceren in de dancehalls, de ontmoetingsplaats voor reggaeliefhebbers. Het was een methode waarbij producers de teksten uit een nummer knipten en daarbij enkel de bas en de drum overlieten, zodat de zangers over het nummer konden zingen. [A10] Oorspronkelijk werd het version genoemd, verwijzend naar de instrumentale versie van een nummer. Dat bleek economisch zeer interessant voor de producers omdat ze zo verschillende artiesten nummers konden laten opnemen op dezelfde riddim. Dat gebruik is nog steeds aanwezig in dancehallmuziek. Het was ook interessant omdat producers zo konden zien welke songs een hit konden opleveren voordat ze uiteindelijk werden 11 S. DAVIS, P. SIMON, Op cit., pp S. BARROW, P. DALTON, Op.cit., pp.4 13 S. DAVIS, P. SIMON, Op cit., pp.17

20 uitgebracht. Dubmuziek bleek al vlug een kans te geven aan de minderbedeelde en genegeerde Jamaicanen om hun gevoelens over de harde realiteit op te nemen over een dubplaat. De uitvinder van deze techniek was King Tubby, snel gevolgd door Lee Scratch Perry. Opnieuw was het sociaal commentaargehalte zeer hoog. De eerste artiest die de kunst van de dubvoice-over populariseerde was U Roy, met als bekendste album Dread Babylon. 14 [A11] Wake the Town and Tell the People kwam wel op de radio, maar ik had er geen hoge verwachtingen van. Ik dacht dat het een tijdje zou gedraaid worden en dan weer zou verdijnen, maar toen werd het een hit. Ik was echt stomverbaasd. U Roy Bob Marley was al vanaf 1964 actief bezig met muziek en haalde al eerder met de band The Wailers nummer 1-hits. Maar zijn echte doorbraak in het buitenland, en vooral in Engeland, kwam pas later. De aanzet tot de grote carrièresprong van Bob Marley kwam van Lee Perry, een oude vriend die beroemd was geworden door dub en nu wat voor hem kon doen. Perry had Brits succes gehad met de Upsetters en ging in 1969 met Marley samenwerken. De anderhalf jaar bij Perry veranderden de Wailers en de Jamaicaanse muziek. Marley ontsteeg de Amerikaanse R&B-invloeden en werd een Jamaicaanse protestzanger. [A12] Eerst waren zijn teksten wel politiek, maar puur op Jamaica gericht. In 1969 zag je het fenomeen van de Black Power Movement en daar schreef hij dus over. Hij kon elke dag wel n revolutionair nummer opnemen. Danny Simms, manager The Wailers S. CARVALHO, The Source: Roots of Jamaican Music & Its Influence on Urban Music. In: Birmingham Black History, 2004(on line). 15 L. BRADLEY, D. MORRIS, Reggae: The story of Jamaican music (tweedelige documentaire). BBC2, 4/08/2002, videocassette.

21 2.4. Reggae en politiek vanaf 1970 Jamaica s moderne geschiedenis wordt nog steeds gekenmerkt door een politiek getouwtrek tussen de JLP en de PNP. Het leiderschap en de daarmee samenhangende principes en politieke problemen zijn door de jaren heen veranderd. Door zijn slechte gezondheid moest Bustamante, de leider van de JLP die Jamaica door de beginjaren van onafhankelijkheid loodste, op vervroegd pensioen gaan in Hugo Shearer leidde de JLP naar een verkiezingsoverwinning in 1967 en bleef eerste minister van Jamaica tot Door de aanhoudende controle, werkloosheid en stijgende inflatie verliet hij het leiderschap met een reputatie als een herrieschopper binnenin de partij, corrupt en zwakke leider. De PNP had Norman Manley als leider gedurende de jaren 60, maar zijn dood in 1969 zorgde ervoor dat zijn zoon Michael Manley de leidende hand overnam. Michael was een charismatische leider en wilde zijn partij opnieuw leiden naar zijn socialistische wortels die zijn vader wegens politieke redenen had achtergelaten. Tijdens de jaren 70 en 80 werd Jamaica geplaagd door politiek geweld op een nog nooit eerder geziene schaal. De politieke partijen waren Michael Manley s socialistische People Nationalist Party (PNP) en Edward Seaga s rechtse Jamaica Labor Party (JLP). Seaga, gesteund door de CIA, bewapende zijn kiezers met geweren om diegenen die het socialisme steunden af te schieten in een poging om verkozen eerste minister Manley ten val te brengen. De verkiezingen in 1972 waren de eerste in welke de twee opponerende politieke partijen met compleet verschillend politiek gedachtegoed tegenover elkaar stonden in de politieke arena. Het land bevond zich op de rand van een burgeroorlog en Manley bewapende op zijn beurt zijn achterban. 16 Die politieke sfeer werd niet vastgelegd in de eerste reggaeliedjes uit de jaren 70, maar op het einde van het decennium zorgde een toenemend aantal rastamuzikanten ervoor dat de wereld wist wat plaatsvond. Met de Rasta message van black people return to your roots, zou reggaemuziek zich profileren op een meer spirituele en filosofische manier in addition to its role as social or political commentary. Een boodschap die een ongelofelijke impact zou hebben, met artiesten zoals Bunny Wailer, Peter Tosh en Bob Marley. Die artiesten benadrukten de onrechtvaardigheid, veroorzaakt door koloniale machten en puppet leaders, die niet alleen Jamaicanen maar ook Afrikanen over de hele wereld ondergingen. De wortels 16 B. JOHNSON, Politics at Center Stage. In: Jamaica Guide, 20/03/2006 (on line).

22 van de reggaeboodschap waren afkomstig van de pijnvolle omstandigheden op de plantages met fysieke pijn, afwijzing, rebellie en onrechtvaardigheid ten opzichte van een onderdrukkend systeem. Velen zien reggae slechts als Rastafarianistische muziek, maar dat is niet het geval. Het werd beoefend en beleefd door Jamaicanen met verschillende achtergronden, maar Rasta s waren hoofdzakelijk de meest populairste reggaezangers die de strijd van hun medeburgers omzetten in muziek. 17 Rastamuzikanten zoals Bob Marley zagen de komst van Manley ook als een goede zaak. Er kwam een man die zei: we gaan ons eigen voedsel verbouwen. Dat zeiden de rasta s al lang. - Mutabaruka De Jamaicaanse muziek die hoogtij viert met de reggae is een niet te onderschatten politieke kracht omdat die om veranderingen vraagt. De reggae spreekt echt de taal van het volk. De mensen zingen in reggae over hun ellende, hun wanhoop en vragen daar begrip voor. Michael Manley, Michael Manley bevrijdde de rasta s. Als rasta kon je nu overal werken. Voor die tijd moesten rasta s zich verstoppen. Daarom heb ook ik me bij hem aangesloten. Zijn boodschap sprak me aan: geef de armen een kans. Max Romeo 18 In hoofdstuk V wordt er dieper ingegaan op het Rastafarianisme. Muzikanten trokken naar Manley. Bob en Rita Marley, Dennis Brown en Alton Ellis steunden zijn campagne in 71. Toen Michael Manley de verkiezingen van 1972 won, zorgde hij voor veranderingen in Jamaica. De PNP was aan de macht gekomen door een socialistisch platform en had beloofd de leef- en werkomstandigheden in Jamaica te verbeteren.de PNPslogan was ten slotte Better Must Come, geïnspireerd door een nummer van Delroy Wilson. [A13] Hij liet de welvaart toenemen, maar bouwde ook vriendschappen op met socialisten zoals Cuba s Fidel Castro. 17 D. BORELLI, Neocolonialism in Jamaica: History, practices and resistance. In: The Dread Library, 22/04/1998 (on line). 18 L. BRADLEY, D. MORRIS, Reggae: The story of Jamaican music (tweedelige documentaire). BBC2, 4/08/2002, videocassette.

23 In 1974 kondigde de regering haar bekering naar het socialisme aan, tot grote verrassing van het Jamaicaanse volk. Het democratisch-socialisme was geboren. Manley begon Jamaica s grootste bedrijven over te nemen en te nationaliseren, zoals bauxietmijnen. De overlevende privé-bedrijven die zich niet lieten overnemen door de overheid moesten extra veel belastingen betalen. In 1975 zocht Manley Castro op in Cuba. De economie onderging een extreme dip onder Manley s regering. De rivaliteit tussen Manley en Seaga bleef het politieke landschap domineren en er heerste een gespannen sfeer. 19 In 1976 werd Bob Marley door het culturele departement van de Jamaicaanse regering uitgenodigd om voor het hele land op te treden op het concert Smile Jamaica. Marley bevond zich in een moeilijke situatie. Hij wilde zijn schuld ten opzichte van Tony Spaulding, de PNP-minister van Huisvesting die Bob s familie aan een nieuw huis had geholpen aflossen. Hij ging akkoord om op te treden als er geen politieke overheersing zou zijn. Maar een week nadat de persberichten over het concert waren uitgekomen, riep minister Manley verkiezingen uit. Marley s gevoel was dubbelzinnig want aanhangers van de JLP zouden dit concert nu zeker aanzien als een zaak waarin Bob voor Manley zou optreden. Kort daarop begon Marley doodsbedreigingen te krijgen. Op 3 december 1967 vielen gewapende mannen het repetitielokaal van Marley en zijn band binnen en er werd verschillende keren gevuurd. Er vielen miraculeus genoeg geen doden tijdens de nachtelijke overval, wel waren Don Taylor, Bobs manager en Lewis Griffith, Bobs vriend, zwaar gewond. Ook Rita Marley, zijn vrouw moest een operatie ondergaan om een kogel uit haar schedel te laten verwijderen. Bobs wonde werd behandeld en hij werd uit het ziekenhuis ontslagen. Hij trok zich terug op een afgezonderde schuilplaats hoog in de Blue Mountains boven Kingston. Door de grote overredingskracht van Marley s omgeving besloot Bob uiteindelijk toch op te treden op het Smile Jamaica -concert. 20 In 1976 waren er dus opnieuw verkiezingen. De aanhangers van de PNP waren de onbekwame arbeiders en werklozen, terwijl de hoogopgeleide en white-collar ambtenaren de JLP steunden. 19 B. JOHNSON, Politics at Center Stage. In: Jamaica Guide, 20/03/2006 (on line). 20 C. SALEWICZ, Smile Jamaica concert. In : Bob Marley: songs of freedom (on line).

24 De Jamaicaans oppositie beschuldigde de PNP-regering ervan een bende communisten te zijn en de aanhangers van Manley waren ervan overtuigd dat er complotten waren vanuit de oppositie en het buitenland om het land te destabiliseren. 21 Toch kende de PNP een sterke overwinning. De volgende jaren dreef de economische crisis de regering ertoe om internationale hulp in te roepen en de partij begon de terugkeer naar haar gematigde houding. In 1978 zorgde Bob Marley voor een gedenkwaardig moment in de Jamaicaanse geschiedenis. Op zijn One Love -concert liet hij PNP-leider Michael Manley en JLP-kopstuk Edward Seaga elkaar de hand reiken. Het initiatief om op te roepen tot het einde van de politieke rivaliteit was een idee van de jongeren op de straat in Kingston. Toch bleken de verkiezingen van 1980 één van de bloedigste in de Jamaicaanse geschiedenis. Er waren speculaties dat als Michael Manley herverkozen zou worden, dat hij de marihuanahandel zou legaliseren om zijn socialistische innovaties te realiseren en om de schulden aan het buitenland te financieren. Maar Edward Seaga won de verkiezing en kon een aanvullend bedrag van 698 miljoen dollar lenen van het Internationaal Monetair Fonds. Daarbovenop leende Seaga nog een bedrag van 100 miljoen dollar van de Verenigde Staten, die als voorwaarde stelde dat Jamaica militaire bijstand aanvaardde om de marihuanaplantages te vernietigen. 22 Hoewel er verbeteringen waren in de vroege jaren 80 stemden de Jamaicanen in 1989 toch opnieuw voor Manley. Manley, die zijn campagne onderbouwde met de verklaring geleerd te hebben uit zijn fouten, nam een derde ambtstermijn als eerste minister. Tijdens de jaren 80 werd Jamaica een belangrijk knooppunt voor drugshandel tussen Zuid- Amerika en de Verenigde Staten. Vreemde valuta vloeiden het eiland binnen als gevolg van die handel en de overheid was ofwel onwillig of machteloos ten opzichte van die industrie. In 1992 moest Manley, om gezondheidsredenen, op pensioen en P.J. Patterson treedde in zijn voetsporen. Patterson riep op tot een vervroege verkiezing in 1993 om een economische heropleving ten gelde te maken en werd Jamaica s eerste zwarte eerste minister. 21 H. HENKE, D. MILLS, Between Self-Determination and Dependency: Jamaica s Foreign Relations. Kingston, 2000, pp UKCIA, Under Heavy Manners. In: Pot Culture, cannabis and popular culture. 25/03/2006 (on line)

25 Jamaica worstelde met toenemend geweld tijdens de jaren 90 en de politie bood nauwelijks hulp. Haar brutaliteit was welbekend en zij waren verantwoordelijk voor meer dan een derde van de moorden op het eiland. [A14] Toch bleven de Jamaicanen hun Patterson en de nieuwe PNP steunen. Patterson werd opnieuw verkozen in Op 31 maart 2006 beëindigde hij zijn 48 jaar durende politieke carrière en gaf de fakkel door aan de eerste vrouwelijke eerste minister van Jamaica, Portia Simpson Miller. De volgende verkiezingen zijn voorzien in Nieuwe reggae en dancehall gaan in tegen neokolonialisme en politiek-economisch wanbeleid Ondanks Manley s oprechte toewijding aan zijn land begon de bevolking zich vragen te stellen over zijn activiteiten en rol in Jamaica. De oorzaak van deze ontgoocheling heeft te maken met de onderhandelingen die de minister deed met het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Het IMF heeft een grote politieke rol gespeeld in Jamaica door problemen op de lange baan te schuiven en ze tegelijkertijd nog erger te maken. De economische crash gedurende de jaren 70 heeft alle sectoren van het economische systeem in Jamaica beschadigd. In 1977 beantwoordde Michael Manley aan een verscheidenheid van pijnpunten, waaronder het IMF, en stelde het People s Plan voor in het parlement. Dat initiatief omvatte ook verschillende elementen van democratisch socialisme daar het vroeg om zich te onttrekken aan internationaal kapitalistisch engagement en pleitte voor socialisatie van productiemiddelen om Jamaica s zelfredzaamheid te bewerkstelligen. De conservatieven in de PNP steunde dat plan echter niet. De combinatie van blijvende economische problemen, sterke bemiddeling van conservatieven in het PNP-leiderschap en de verkiezing van Jimmy Carter als president van de VS, leidde ertoe dat de PNP zich richtte naar het IMF. In juni 1977 schreef het Internationaal Monetair Fonds een lening van 75 miljoen dollar uit aan Jamaica. 23 B. JOHNSON, Politics at Center Stage. In: Jamaica Guide, 20/03/2006 (on line).