Heeft kinderoefentherapie invloed op de motorische vaardigheden bij kinderen met een motorische hulpvraag.
|
|
- Julius van der Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Heeft kinderoefentherapie invloed op de motorische vaardigheden bij kinderen met een motorische hulpvraag. Johannes Noordstar & Mignon Biesta Inleiding Verschillende kinderen in de basisschoolleeftijd ervaren motorische problemen die een negatieve invloed hebben op hun schoolse en/of dagelijkse activiteiten. In de wetenschappelijke literatuur spreekt men bij deze kinderen veelal van Developmental Coordination Disorder (DCD). Kinderen krijgen de diagnose DCD wanneer de motorische problemen niet veroorzaakt worden door een neurologische aandoening en er geen sprake is van mentale retardatie (IQ<70) 1. DCD komt bij 5 tot 10 procent van de kinderen in de basisschoolleeftijd in Nederland voor 2. Kinderen met motorische problemen worden vaak gezien door de kinderfysio- of kinderoefentherapeut. De gebruikte behandelmethoden kunnen grofweg worden onderverdeeld in stoornisgerichte behandelmethoden (bottum-up) en taakgerichte behandelmethoden (top-down). Binnen de stoornisgerichte behandelmethoden gaat men ervan uit dat de oorzaak van de motorische problemen voortkomt uit onderliggende stoornissen of (sensorische)processen. De therapie richt zich dan ook op deze onderliggende (sensorische)processen met als doel het opheffen van de motorische problemen van het kind 3. De wetenschappelijke literatuur laat echter zien dat het effect van stoornisgerichte behandelmethoden bij kinderen met DCD zwak tot nihil is 4-6. De taakgerichte behandelmethoden gaan uit van de specifieke vaardigheid waar het kind in zijn dagelijkse leven problemen mee ervaart. De therapeut analyseert de specifieke vaardigheid en breekt deze op in kleinere deelvaardigheden. De deelvaardigheden waar het kind moeite mee heeft worden afzonderlijk geoefend. Vervolgens worden de geoefende deelvaardigheden weer in de specifieke vaardigheid geïntegreerd. Wanneer het kind de specifieke vaardigheid voldoende beheerst, wordt deze in verschillende contexten geoefend 6. Ook de kinderoefentherapie kan geschaard worden onder de taakgerichte behandelmethoden. Zo vraagt de therapeut aan het begin van de behandelreeks de hulpvraag van het kind uit. Wanneer de hulpvraag komt vanuit de ouder(s) of leerkracht, spreekt men van een secundaire hulpvraag. Vanuit de hulpvraag bepaalt de therapeut, zoveel mogelijk in samenspraak met het kind, de behandeldoelen. Deze doelen zijn erop gericht om de activiteiten en participatie uit het dagelijks leven van het kind te verbeteren. Tijdens de behandeling wordt het behandeldoel in kleinere domeinen uit elkaar gehaald en afzonderlijk behandeld. Hierbij verliest de therapeut het grotere behandeldoel nooit uit het oog. Tussentijds evalueert de therapeut en past eventueel zijn behandeling aan. Aan het
2 einde van de behandelreeks kijkt de therapeut of de behandelde domeinen de oorzaak waren van de motorische problemen door na te gaan of de behandeldoelen behaald zijn. Er zijn verschillende studies bekent naar het effect van taakgerichte kinderfysiotherapie. Zo is in de studie van Niemeijer et al. (2007) 7 het effect van de in Nederland ontwikkelde behandelmethode Neuromotor Task Training (NTT) onderzocht. In het onderzoek werden twee groepen kinderen met DCD van het regulier basisonderwijs met elkaar vergeleken. De interventiegroep (n=26) kreeg negen weken een kinderfysiotherapeutische behandeling volgens de NTT-methode. De controlegroep (n=13) kreeg geen therapie. De kinderen uit de interventiegroep bleken na negen weken significant vooruit te zijn gegaan in vergelijking met de controlegroep op het motorisch functioneren 7. Ook andere studies laten een positief effect van taakgerichte kinderfysiotherapie zien 7-9. Tot op heden is er geen wetenschappelijke studie gedaan naar het effect van kinderoefentherapie. Omdat de kinderoefentherapeut veel kinderen met motorische problemen in zijn praktijk behandelt, is het van groot belang om inzicht te krijgen in de effectiviteit hiervan. Binnen dit onderzoek zal daarom onderzocht worden of er een vooruitgang zichtbaar is in de motorische vaardigheden bij kinderen met een motorische hulpvraag in de basisschoolleeftijd. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar leeftijd en motorische deelvaardigheden zodat er een specifiek beeld over de vooruitgang gegeven kan worden. Methode Procedure Via de website van de Vereniging voor Oefentherapie Cesar en Menschendieck (VvOCM) zijn alle geregistreerde kinderoefentherapeuten uit het land benaderd. De kinderoefentherapeuten ontvingen via het VVOCM een brief waarin zij werden uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Zodra een kinderoefentherapeut toestemming gaf om deel te nemen kreeg hij een uitgebreide informatiebrief waarin het doel en wijze van het onderzoek werd uitgelegd. De kinderoefentherapeuten die meewerkten aan het onderzoek volgden de volgende procedure: wanneer een nieuw kind met een motorische hulpvraag de praktijk binnenkwam werd de Movement Assessment Battery for Children (Movement ABC) 10 afgenomen. De kinderoefentherapeut behandelde het kind vervolgens achttien weken volgens de visie van de kinderoefentherapie binnen de eigen praktijk. Na achttien behandelingen werd de Movement ABC opnieuw afgenomen. Wanneer het kind minder dan achttien behandelingen nodig had, werd de score aan het einde van de behandelreeks doorgegeven. Voor de deelnemende kinderen golden de volgende inclusiecriteria:
3 1) leeftijd van het kind ligt tussen de vier en twaalf jaar 2) motorische achterstanden zijn niet het gevolg van een neurologisch aantoonbare aandoening (zoals bv CP of Spina Bifida) Meetinstrument Binnen dit onderzoek is gebruik gemaakt van de Movement ABC. Deze test is speciaal ontwikkeld om kinderen te identificeren en te evalueren die een lichte tot middelmatige motorische achterstand hebben 10. De test maakt een onderverdeling in vier verschillende leeftijdscategorieën; 4-6 jaar, 7-8 jaar, 9-10 jaar en jaar. Elke leeftijdscategorie heeft andere opdrachten om de motoriek te beoordelen. In totaal voert een kind acht verschillende opdrachten uit waarop hij wordt gescoord. Drie opdrachten beslaan samen het domein van de handvaardigheid. Twee opdrachten geven inzicht in het domein balvaardigheid en nog eens drie oefeningen geven een beeld van het domein evenwicht. Binnen iedere leeftijdscategorie wordt onderscheid gemaakt naar het levensjaar van het kind om de kwantiteit van een beweging te beoordelen. Voor iedere opdracht kan het kind een score halen van 0 (goed) tot 5 (slecht). Nadat de ruwe scores zijn omgezet in percentielscores kunnen de resultaten van het kind worden vergeleken met een gestandaardiseerde groep van kinderen in eenzelfde leeftijdscategorie. Deze vergelijking kan worden gemaakt per domein of in zijn geheel (totaalscore). Totaalscores die op of onder het 5 e percentiel vallen, kunnen beschouwd worden als een indicatie van bewegingsproblemen. De vorm van behandeling kan afhankelijk zijn van de scores op de domeinen. Scores tussen het 5 e en 15 e percentiel duiden op het grensgebied van bewegingsproblemen. Kinderen met een totaalscore boven het 15 e percentiel worden geacht over een leeftijdsadequate of bovengemiddelde motoriek te beschikken. De test-hertest scores liggen voor de verschillende leeftijdsgroepen tussen de.90 en.96 (Rs) bij een interval van 2 weken 10. De inter-beoordelaarsbetrouwbaarheid van de Movement ABC is goed. Bij een studie in Hongkong werden 79 kinderen beoordeeld door twee verschillende beoordelaars. Er bleek een gemiddelde overeenkomst te zijn op de verschillende items van.96 (Rp) 11. Om de validiteit te bepalen is de Movement ABC vergeleken met de Korper Koordinationstest für Kinder (KTK). Hieruit bleek een correlatie van.62 (Rp) 12. Data-analyse Allereerst is onderzocht welke eigenschappen er binnen de populatie kinderen bestaan. Hierbij is gekeken naar het geslacht en type onderwijs (regulier of speciaal basisonderwijs). Vervolgens is er met behulp van de gepaarde T-Test onderzocht of de kinderen vooruit zijn gegaan op de ruwe score van de Movement ABC. Dit is zowel voor de totale populatie
4 kinderen onderzocht als per leeftijdscategorie. Daarnaast wordt onderzocht hoeveel kinderen van categorie zijn gewisseld zoals beschreven in de Movement ABC ( <5 e percentiel, 5 e -15 e percentiel, e percentiel). Als laatst wordt onderzocht of er per leeftijdscategorie een vooruitgang is op de totale percentielscore. Voor de verschillende analyses is gebruik gemaakt van het statistiek programma SPSS 17. Resultaten In totaal hebben 45 kinderoefentherapeuten uit Nederland zich opgegeven om deel te nemen aan dit onderzoek. Vijf-en-twintig kinderoefentherapeuten hebben in de periode van april 2009 tot januari 2010 ook daadwerkelijk gegevens van kinderen ingestuurd. Van 277 kinderen zijn de gegevens via de mail of per post door de projectleider ontvangen. Hiervan voldeden 62 kinderen niet aan de gestelde in- en exclusiecriteria, waardoor het totale aantal kinderen op 215 kinderen kwam. De populatie kinderen bestond uit 153 jongens en 62 meisjes. In totaal zaten 185 kinderen op het regulier basisonderwijs en 30 kinderen op het speciaal basisonderwijs. In tabel 1 staan de patiëntkenmerken per leeftijdscategorie van de Movement ABC weergegeven. 4-6 jaar 7-8 jaar 9-10 jaar jaar totaal Aantal kinderen Jongens/meisjes 83 / / 9 19 / 14 1 / /62 Regulieronderwijs/speciaal basisonderwijs 100 / 8 59 / 9 21 /12 5 / /30 Tabel 1: patiëntkenmerken Motorische vooruitgang op de ruwe score van de totale populatie Door middel van de gepaarde T-test is de vooruitgang op de ruwe score van de Movement ABC tussen het eerste en tweede meetmoment met elkaar vergeleken bij de totale populatie kinderen. De kinderen bleken significant vooruit te zijn gegaan op de totaalscore van de Movement ABC (p=0.000). Ook wanneer er onderscheid wordt gemaakt naar de domeinen handvaardigheid (p=0.000), balvaardigheid (p=0.000) en evenwicht (p=0.000) is de totale populatie kinderen significant vooruitgegaan. (zie tabel 2) Totale populatie (SD) (n=215) T0 Totale populatie (SD) (n=215) T1 Verschil Sig. (2-tailed) Handvaardigheid 5,27 (3,73) 3,79 (3,3) 1,48 (3,30) Balvaardigheid 3,59 (2,60) 2,01 (2,21) 1,58 (2,63) Evenwicht 4,76 (3,52) 2,18 (2,62) 2,58 (2,87) Totaal 13,68 (6,29) 7,96 (5,54) 5,72 (5,16) Totaal percentiel 11,24 (14,63) 29,92 (25,96) 18,68 (22,01) Tabel 2: Vooruitgang ruwe score Movement ABC totale populatie kinderen *significant bij P < 0.05
5 Motorische vooruitgang op de ruwe score naar leeftijdscategorie Vervolgens is de totale populatie kinderen verdeeld over de vier leeftijdscategorieën van de Movement ABC. Door middel van de gepaarde T-test is onderzocht of de kinderen per leeftijdcategorie vooruit zijn gegaan tussen T0 en T1 op de Movement ABC. Voor alle leeftijdscategorieën werd een significante verbetering gevonden op de totaalscore van de Movement ABC. Wanneer werd gekeken naar de afzonderlijke motorische domeinen was er een significante verbetering op het domein handvaardigheid (p=0.000), balvaardigheid (p=0.000) en evenwicht (p=0.000) bij de kinderen in de leeftijdscategorie 4-6 jaar en 7-8 jaar (zie tabel 3). Bij de kinderen in de leeftijdscategorie 9-10 jaar werd geen significante vooruitgang gevonden op het domein handvaardigheid (p=0.068). Wel was er een significante vooruitgang op de domeinen balvaardigheid (p=0.003) en evenwicht (p=0.000). Bij de kinderen in de leeftijdscategorie jaar was er een significante vooruitgang op het domein van handvaardigheid (p=0.032), maar niet voor de domeinen balvaardigheid (p=0.251) en evenwicht (p=0.289) (zie tabel 4). 4-6 jaar (SD) T0 (n=108) Handvaardigheid 4,59 (3,69) Balvaardigheid 3,38 (2,51) Evenwicht 6,03 (3,76) Totaal 14,04 (6,53) 4-6 jaar (SD) T1 (n=108) 3,15 (2,71) 2,00 (2,08) 2,87 (2,98) 8,01 (5,47) Verschil Sig. (2 tailed) 1,44 (3,18) 1,38 (2,70) 3,16 (3,15) 6,03 (5,15) 7-8 jaar (SD) T0 (n=68) 5,10 (3,21) 4,10 (2,56) 2,99 (2,77) 12,32 (5,52) 7-8 jaar (SD) T1 (n=68) 3,65 (3,22) 2,10 (2,33) 1,10 (1,93) 6,85 (5,14) Verschil Sig. (2 tailed) 1,45 (3,07) 2,00 (2,57) 1,89 (2,40) 5,47 (5,27) Tabel 3: Vooruitgang ruwe score Movement ABC voor leeftijdscategorie 4-6 en 7-8 jaar *significant bij P < jaar (SD) T0 (n=33) Handvaardigheid 6,94 (3,86) Balvaardigheid 3,32 (2,97) Evenwicht 4,33 (2,45) Totaal 14,59 (6,63) 9-10 jaar (SD) T1 (n=33) 5,58 (4,46) 1,88 (2,53) 2,14 (2,00) 9,59 (6,40) Verschil Sig. (2 tailed) 1,36 (4,14) 1,44 (2,60) 2,19 (2,21) 5,00 (5,14) jaar (SD) T0 (n=6) ,42 (3,25) 0.003* 3,00 (2,43) 4,33 (3, 01) 17,75 (6,11) jaar (SD) T1 (n=6) 6,92 (2,75) 1,75 (1,41) 2,25 (1,75) 10,92 (3,46) Versc hil 3,50 (2,90) 1,25 (2,36) 2,08 (4,31) 6,83 (4,79) Sig. (2 tailed) 0.032* * Tabel 4: Vooruitgang ruwe score Movement ABC voor leeftijdscategorie 9-10 en jaar *significant bij P < 0.05
6 Verandering van motorisch niveau per leeftijdscategorie Om te kunnen bepalen of de kinderen ook klinisch vooruit zijn gegaan, is onderzocht of er verschuivingen tussen de motorische categorieën hebben plaatsgevonden. Bij elke leeftijdscategorie is het aantal kinderen met een score onder het 5 e percentiel afgenomen na het krijgen van kinderoefentherapie. Voor de leeftijdsgroepen 4-6 jaar, 7-8 jaar en 9-10 jaar geldt dit ook voor de kinderen met een score tussen het 5 e en 15 e percentiel bij de T0-meting. Bij de leeftijdsgroep jaar is het aantal kinderen in deze categorie gelijk gebleven. Het aantal kinderen dat een score heeft boven het 15 e percentiel is bij alle leeftijdsgroepen gestegen (zie tabel 5). 4-6 jaar (n=108) jaar (n=68) Handvaardigheid Balvaardigheid Evenwicht Totaalscore Handvaardigheid Balvaardigheid Evenwicht Totaalscore jaar (n=33) jaar (n=6) Handvaardigheid Balvaardigheid Evenwicht Totaalscore Handvaardigheid Balvaardigheid Evenwicht Totaalscore
7 Tabel 5: verschuivingen motorische categorieën per leeftijdsgroep Vooruitgang percentielscores per leeftijdscategorie Om inzicht te krijgen in de vooruitgang van de percentielscores is gebruik gemaakt van de gepaarde T-test. De totale populatie kinderen is significant vooruit gegaan (p=0.000). Wanneer onderscheid wordt gemaakt naar leeftijdscategorieën hebben de leeftijdscategorie 4-6 jaar, 7-8 jaar en 9-10 jaar een significant hogere percentielscore na de interventie kinderoefentherapie (p=0.000). De kinderen in de leeftijdscategorie jaar hebben ook een hogere percentielscore na de interventie kinderoefentherapie, maar dit verschil is niet significant (p=0.065) (zie tabel 6). 4-6 jaar (n=108) 7-8 jaar (n=68) 9-10 jaar (n=33) jaar (n=6) Totaal (n=215) Percentielscore (SD) T0 Percentielscore (SD) T1 Verschil (SD) 11,27 (13,58) 30,21 (25,87) 18,94 (22,77) 12,46 (15,33) 33,00 (25,24) 20,54 (20,86) 10,03 (17,47) 25,94 (28,55) 15,91 (23,35) 3,67 (4,08) 11,83 (11,74) 8,16 (8,50) 11,24 (14,63) 29,92 (25,96) 18,68 (22,01) Sig. (2 tailed) Tabel 6: Vooruitgang gemiddelde percentielscores per leeftijdscategorie *significant bij P < 0.05 Discussie Kinderoefentherapie heeft een positief effect op de motorische vaardigheden van kinderen in de basisschoolleeftijd ongeacht de leeftijd van het kind. Wanneer onderscheid wordt gemaakt naar de domeinen handvaardigheid, balvaardigheid en evenwicht is er binnen de leeftijdscategorie 4-6 jaar en 7-8 jaar een significante vooruitgang zichtbaar op de alle drie de domeinen. Binnen de leeftijdscategorie 9-10 jaar wordt geen significante vooruitgang gevonden op het domein handvaardigheid en bij de leeftijdscategorie jaar geen significante vooruitgang op de domeinen balvaardigheid en evenwicht. Er zijn geen andere wetenschappelijke artikelen over het effect van kinderoefentherapie bij kinderen in de basisschoolleeftijd. Wel is er onderzoek gedaan naar het effect van kinderfysiotherapie bij kinderen met DCD. Zo kregen in het onderzoek van Schoemaker et al. (2003) 13 kinderen met DCD in de leeftijd van zeven tot tien jaar een taakgerichte behandeling van de kinderfysiotherapeut. De kinderen werden bij aanvang, na negen en na achttien weken kinderfysiotherapie gemeten met de Movement ABC. Na negen weken bleken de kinderen niet significant vooruit te zijn gegaan op de Movement ABC. Na achttien weken
8 werd een significante vooruitgang gevonden op de domeinen handvaardigheid (p=0.028) en balvaardigheid (p=0.018), maar niet voor het domein evenwicht (p=0.108). Deze resultaten zijn lastig te vergelijken met de resultaten uit onderhavige studie. De kinderoefentherapeut heeft een andere visie op het stimuleren van de motorische ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd. Daarnaast is binnen deze studie onderscheid gemaakt naar de verschillende leeftijdscategorieën van de Movement ABC. Hierdoor wordt een specifiek beeld gegeven over de motorische vaardigheden van kinderen in de basisschoolleeftijd. De resultaten uit dit onderzoek zijn positief te noemen. Volgens Henderson et al. (2007) kan er gesproken worden van een significant klinische verandering op het moment dat er een vooruitgang is van > 4 punten op de Movement ABC 10. Binnen dit onderzoek laten de leeftijdscategorieën een vooruitgang op de Movement ABC zien tussen de 5,00 en 6,83. De klinische vooruitgang is tevens zichtbaar in de verandering van de percentielscores. De leeftijdscategorieën 4-6 jaar, 7-8 jaar en 9-10 jaar hadden bij de T0-meting een gemiddelde percentielscore die viel binnen de motorische categorie grensgebied van bewegingsproblemen. Na de interventie vallen de scores van alle drie de leeftijdsgroepen in de motorische categorie leeftijdsadequate motoriek. De kinderen in de leeftijdscategorie jaar hadden een gemiddelde percentielscore in de categorie indicatie van bewegingsproblemen. Deze groep kreeg na de interventie een score in de motorische categorie grensgebied van bewegingsproblemen. Binnen deze studie is er gewerkt met een grote onderzoekspopulatie waardoor er een duidelijk overzicht kan worden gegeven over de motorische vaardigheden van kinderen met een motorische hulpvraag in de basisschoolleeftijd. Een groot aantal kinderoefentherapeuten heeft zich via de mail opgegeven om aan het onderzoek deel te nemen. Deze kinderoefentherapeuten waren verdeeld over heel Nederland. De resultaten zijn hierdoor meer generaliseerbaar naar de volledige populatie kinderen met een motorische hulpvraag in de basisschoolleeftijd in Nederland. Er is door de onderzoekers geen invloed uitgeoefend op de wijze van behandelen, waardoor iedere kinderoefentherapeut zijn eigen keuzes met betrekking tot het behandelproces kon maken. Hierdoor bestaat het gevaar dat er op verschillende wijze behandeld is door de kinderoefentherapeuten in het land. Echter, alle deelnemende kinderoefentherapeuten hebben dezelfde 1,5 jarige opleiding Kinderoefentherapie gevolgd in Utrecht. Hierin komen de visie en wijze van werken als kinderoefentherapeut prominent aan bod. De kinderoefentherapeuten hebben een groot aantal gegevens aan de projectleider doorgegeven. Hierdoor zijn de resultaten uit dit onderzoek betrouwbaar te noemen. In totaal voldeden 215 kinderen aan de gestelde in- en exclusiecriteria. Hiervan hadden er 86 kinderen minder dan achttien behandelingen kinderoefentherapie nodig om, volgens de
9 kinderoefentherapeut, weer leeftijdsadequaat te kunnen bewegen. Omdat deze studie een beeld wil geven over de invloed van kinderoefentherapie op de motorische vaardigheden is, ondanks de verschillen in behandelduur, besloten om deze kinderen te laten deelnemen aan het onderzoek. Opvallend is dat bij de kinderen in leeftijdscategorie jaar geen significante vooruitgang kan worden aangetoond voor zowel de ruwe totaalscore als de percentielscore, ondanks het feit dat de groep wel vooruit is gegaan. Een mogelijke oorzaak is het lage aantal kinderen (n=6) in deze leeftijdcategorie, waardoor een significante vooruitgang lastig aan te tonen is. Een andere reden kan zijn dat kinderen in deze leeftijd een hulpvraag hebben die gericht is op de schrijfvaardigheden. Hierdoor heeft de kinderoefentherapeut zich tijdens de behandeling mogelijk vooral gericht op de handvaardigheid bij deze kinderen. Voor dit domein is namelijk wel een significante vooruitgang gemeten. Binnen deze studie is gebruik gemaakt van de Movement ABC om de motoriek van het kind te objectiveren. Dit meetinstrument geeft een goed beeld van kwantitatieve scores. Naast de kwantiteit van bewegen hecht de kinderoefentherapeut waarde aan de kwaliteit van het bewegen. De kwaliteit van bewegen wordt door de Movement ABC niet geobjectiveerd en kon in dit onderzoek dus niet worden meegenomen. Het zou voor de beroepsgroep interessant zijn om te zien of er ook een verbetering op de kwaliteit van bewegen plaatsvindt na een interventie kinderoefentherapie. Dit onderzoek heeft een eerste stap gezet in het in kaart brengen van de invloed van kinderoefentherapie op de motorische vaardigheden bij kinderen met een motorische hulpvraag in de basisschoolleeftijd. Vervolgonderzoek zou zich moeten richten op effect van kinderoefentherapie door naast een interventiegroep een controlegroep te formeren die geen therapie krijgt. Op die manier kan daadwerkelijk het effect van kinderoefentherapie worden aangetoond. Dankwoord Deze studie is mogelijk gemaakt door het Vormingsfonds van Oefentherapie Cesar. Daarnaast dank aan alle deelnemende kinderoefentherapeuten voor het verzamelen en bijhouden van de gegevens. Extra dank gaat uit naar Nienke Smorenburg voor het structureren en invoeren van alle data.
10 Literatuurlijst 1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders 4th edition. Washington DC: American Psychiatric Association; Geuze RH, Jongmans MJ, Schoemaker MM, Smits-Engelsman BCM. Clinical and research diagnostic criteria for developmental coordination disorder: a review and discussion. Human Movement Science 2001;20: Sugden DA, Dunford C. Intervention and the role of theory, empiricism and experience in children with motor impairment. Disability and Rehabilitation 2007;29(1): Barnhart RC, Davenport MJ, Epps SB, Nordquist VM. Developmental Coordination Disorder. Physical Therapy 2003;83: Polatajko HJ, Cantin N. Developmental Coordination Disorder (Dyspraxia): An Overview of the State of the Art. Seminars in Pediatric Neurology 2006;12: Sugden DA. Current approached to intervention in children with Developmental Coordination Disorder. Developmental Medicine & Child Neurology 2007;49: Niemeijer AS, Smits-Engelsman BCM, Schoemaker MM. Neuromotor task training for children with developmental coordination disorder: a controlled trail. Developmental Medicine & Child Neurology 2007;49: Miller LT, Polatajko HJ, Missiuna C, Mandich AD, Macnab JJ. A pilot trail of a cognitive treatment for children with developmental coordination disorder. Human Movement Science 2001;20: Schoemaker MM, Niemeijer AS, Reynders K, Smits-Engelsman BCM. Effectiveness of Neuromotor Task Training for Children with Developmental Coordination Disorder. Neural Plasticy 2003;10(1-2): Henderson SE, Sugden DA. Handleiding Movement Assessment Battery for Children.: Swets test publishers; Chow SM, Henderson SE. Interrater and test-retest reliability of the Movement Assessment Battery for Chinese preschool Children. American Journal for Occupational Therapy 2003;57( 5): Smits-Engelsman BCM, Henderson SE, Michels CGJ. The assessment of children with Developmental Coordination Disorder in the Netherlands: The relationship between the Movement Assessment Battery for Children and the Korperkoordinations Test fur Kinder. Human Movement Science 1998;17: Schoemaker MM, Niemeijer AS, Reynders K, Smits-Engelsman BCM. Effectiveness of neuromotor task training for children with developmental coordination disorder: a pilot study. Neural Plasticity 2003;10(1-2):
BEWEEGREDEN. Vakblad voor Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck
BEWEEGREDEN Vakblad voor Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck Jaargang 6, uitgave 1, maart 2010 Mijn verzekeringen zijn op orde! Colofon REDACTIONEEL Dankzij de speciale arbeidsongeschiktheidsverzekering
Nadere informatieEffectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties
Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties Van Waelvelde, De Roubaix A, Steppe L, et al. (2017) Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties.
Nadere informatieIs er verschil in de motoriek tussen actieve en minder actieve kinderen in de leeftijd 9-10 jaar?
Is er verschil in de motoriek tussen actieve en minder actieve kinderen in de leeftijd 9-10 jaar? Patty Fleming, Laura Visser School of Cesartherapy specialized in Children, Department of Health Education,
Nadere informatieUit de boot vallen. Developmental Coördination Disorder en Passend Onderwijs. Miriam Verstegen
Uit de boot vallen Developmental Coördination Disorder en Passend Onderwijs Miriam Verstegen Wie ben ik? Opleiding revalidatiegeneeskunde mei 2011 afgerond (RMC Groot Klimmendaal, Rijnstate) Juni 2011
Nadere informatieNeuromotor task training Niemeijer, Anuschka Simone
Neuromotor task training Niemeijer, Anuschka Simone IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Nadere informatieDevelopmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts
Developmental Coordination Disorder Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts 11-06-2015 Inhoud Developmental Coordination Disorder Criteria Kenmerken Comorbiditeiten Pathofysiologie Behandeling Prognose
Nadere informatieZORGPLAN MOTORIEK BIJ KLEUTERS HISTORISCH COHORT ONDERZOEK NAAR DE PREVENTIE VAN MOTORIEKPROBLEMEN. Samenvatting RINIE VAN DEN BOGAARD HANS ELVERS
ZORGPLAN MOTORIEK BIJ KLEUTERS HISTORISCH COHORT ONDERZOEK NAAR DE PREVENTIE VAN MOTORIEKPROBLEMEN RINIE VAN DEN BOGAARD HANS ELVERS Samenvatting Inleiding: Doel van deze studie is om na te gaan of invoering
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Nijmeegse Pragmatiek Test (NPT) 1 Algemene gegevens
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Nijmeegse Pragmatiek Test (NPT) Maart 2017 Review: 1. Sonja Bauhoff 2. Eveline van Engelen Invoer: Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens Lichaamsregio Aandoening
Nadere informatieAntwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale
Antwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale Hieronder staan de antwoorden beschreven voor de vragen die jullie beantwoord hebben tijdens de IOF bijeenkomst. Mochten jullie naar
Nadere informatieDCDDAILY-Q. Handleiding. Berdien van der Linde Jaap van Netten Marina Schoemaker
DCDDAILY-Q Handleiding Berdien van der Linde Jaap van Netten Marina Schoemaker DCDDaily- Q Pagina 1 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Inleiding... 5 Ontwikkeling van de DCDDaily-Q... 5 Klinimetrische eigenschappen
Nadere informatieDe CO-OP, een veelbelovende interventie!
De CO-OP, een veelbelovende interventie! Samenvatting Developmental Coordination Disorder (DCD) is een ontwikkelingsstoornis bij kinderen die niet verklaard kan worden door mentale retardatie of een bekende
Nadere informatieUniversity of Groningen. Neuromotor task training Niemeijer, Anuschka Simone
University of Groningen Neuromotor task training Niemeijer, Anuschka Simone IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatiePsychomotorische ontwikkelingstests
4 Psychomotorische ontwikkelingstests Vanvuchelen Marleen, dra. lic. Kinesitherapie, Psychomotorische Therapie Provinciale Hogeschool Limburg, departement Gezondheidszorg, opleiding Kinesitherapie, Pediatrische
Nadere informatieOverige (Overig, ongespecificeerd)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Voice Related Quality of Life Measure (V-RQOL) 21 oktober 2011 Review 1: T. Dassen, K. v Nes, N. v Wersch Review 2: M. Jungen Invoer: E. Van Engelen 1 Algemene
Nadere informatieBayley III-NL Motoriekschaal
White paper Bayley III-NL Motoriekschaal Algemene introductie op de Bayley-III-NL Motoriekschaal, vergelijking met de vorige versie, de BSID-II-NL Motorische Schaal White paper 1 www.pearsonclinical.nl
Nadere informatieEACD recommendations DCD. EACD recommendations. EACD recommendations DCD. EACD recommendations DCD. What s new? EACD recommendations DCD 3-12-2013
EACD recommendations NL vertaling en aanpassing H. Reinders namens DCD Stuurgroep Internationaal: Juli 2011 Vertaling: zomer 2012 Bespreken in werkgroepen najaar 2012 Stuurgroep voorstel: maart 2013 Reactie
Nadere informatieHet motorisch onhandige kind
Workshop Het motorisch onhandige kind Signalering en doorverwijzing door de leerkracht 01-10-2014 Ester Litjens, Ergotherapeute Pia Hoezen, Kinderfysiotherapeute (Master Pediatric Physical Therapy MPPT)
Nadere informatieDCDDAILY-Q Handleiding. Berdien Moraal-van der Linde Jaap van Netten Marina Schoemaker
DCDDAILY-Q Handleiding Berdien Moraal-van der Linde Jaap van Netten Marina Schoemaker D C D D a i l y - Q Pagina 1 Voorwoord De aanleiding tot het ontwikkelen van de DCDDaily en de DCDDaily-Q was het ontbreken
Nadere informatiefaculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB
Datum 22-06-2015 1 Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Opzet en eerste resultaten Linda Visser Annette van der Putten Gertruud Schalen Bieuwe van der Meulen
Nadere informatie1 G>=>KE:G=L> Dutch summary
1 Dutch summary * - nederlandse samenvatting Alhoewel cerebrale parese (CP) wordt gezien als een non-progressieve aandoening treden er wel degelijk secundaire complicaties op zoals afname van beweeglijkheid,
Nadere informatieEffectiviteit van oefentherapie op het dagelijks functioneren van kinderen met DCD.
Effectiviteit van oefentherapie op het dagelijks functioneren van kinderen met DCD. Is er verschil in effectiviteit in het dagelijks functioneren door verschillende vormen van oefentherapie? Beroepsopdracht
Nadere informatieAls het op school niet gaat zoals ze willen
Als het op school niet gaat zoals ze willen Een occupation based en cliëntgerichte aanpak van de ergotherapeut bij kinderen met Developmental Coordination Disorder Eva Prenger Begeleider: Wil de Vries-Kempes
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Hoofd/ hals Overig, ongespecificeerd. Communicatie, Mentale functies
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Nederlandstalige NonSpeech test (NNST) 4 november 2011 Review: M. Jungen Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op
Nadere informatieMotorische ontwikkeling bij kinderen. Erika Velders Kinderfysiotherapeut 1 e lijn Docent Opleiding kinderfysiotherapie
Motorische ontwikkeling bij kinderen Erika Velders Kinderfysiotherapeut 1 e lijn Docent Opleiding kinderfysiotherapie Motorische ontwikkeling bij kinderen? Mijlpalen Motometrisch Kwantiteit Gebaseerd op
Nadere informatieMaakt leren schrijven. leuker. www.jufinabox.com
Maakt leren schrijven leuker www.jufinabox.com 1 op de 4 leerlingen heeft moeite met schrijven Motorische schrijfproblemen komen veel voor in het basisonderwijs. Cijfers in de literatuur variëren van 5
Nadere informatieMotorische competentiebeleving en motorisch belang bij kinderen in de basisschoolleeftijd
bij kinderen in de basisschoolleeftijd Sara den Haan Masterthesis Master Orthopedagogiek werkveld Gehandicaptenzorg en Kinderrevalidatie Datum: 20-07-2010 Studentnummer: 3010619 Thesisbegeleider: Dr. M.
Nadere informatieParticipation in leisure activities of children and adolescents with physical disabilities Maureen Bult
Participation in leisure activities of children and adolescents with physical disabilities Maureen Bult Participatie in vrijetijdsactiviteiten van kinderen en adolescenten met een lichamelijke beperking
Nadere informatieSymposium kindgericht bewegingsonderwijs en jeugdsport
Symposium kindgericht bewegingsonderwijs en jeugdsport 18 november 2014 Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Lector: Remo Mombarg Bewegingsonderwijs & jeugdsport Lector: Johan de Jong Healthy lifestyle,
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrumenten
1 Uitgebreide toelichting van het meetinstrumenten Life Habits 22 September 2010 Review: 1) E. Bernges, M. Bertrand, L. Patelski 2) Sandra Joeris Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Lichaamsregio
Nadere informatieObservationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review
Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende
Nadere informatieWerkgroep 5: Fit for the Future
Procesevaluatie van de implementatie van een bewegingsstimuleringsprogramma in de kinderfysiotherapeutische praktijk Werkgroep 5: Fit for the Future Leontien van Wely, MSc Bewegingswetenschapper Fysiotherapeut
Nadere informatiePoliklinische revalidatie bij DCDproblematiek. jaar
Poliklinische revalidatie bij DCDproblematiek bij kinderen van 4 tot 12 jaar Inleiding Stil zitten, veters strikken, schrijven, met bestek eten of een bal vangen. Dit zijn een aantal activiteiten waarvan
Nadere informatieWoonsituatie & Motoriek. bij kinderen
Woonsituatie & Motoriek bij kinderen Naam: Jeroen Fiselier Studentennummer: 545718 Klas: 5 e jaars Domein Bewegen, Sport & Voeding Datum: 24-06-2013 Gelegenheid 2 Naam begeleider: Huib van de Kop Inhoudsopgave
Nadere informatieDe Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.
RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Utrechtse Coping Lijst (UCL) November 2012 Review: 1. A. Lueb 2. M. Jungen Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking
Nadere informatiehoofdstuk 4 & 7 hoofdstuk 3 & 6 hoofdstuk 2 hoofdstuk 5 Hoofdstuk 2 tot en met 5 hoofdstuk 6 en 7 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk
Samenvatting De Lokomat is een apparaat dat bestaat uit een tredmolen, een harnas voor lichaamsgewichtondersteuning en twee robot armen die de benen van neurologische patiënten kunnen begeleiden tijdens
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieSamenvatting. In hoofdstuk 1 wordt een algemene introductie gegeven over de onderwerpen die in dit proefschrift worden behandeld.
155 Sport- en spelactiviteiten bevorderen over het algemeen de gezondheid. Deze fysieke activiteiten kunnen echter ook leiden tot blessures. Het proefschrift beschrijft de ontwikkeling en evaluatie van
Nadere informatieComparison: Kinderen zonder deze risicofactor.
Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieDESSA. Vragenlijst over sociaal-emotionele competenties. HTS Report. Liesbeth Bakker ID Datum Ouderversie
DESSA Vragenlijst over sociaal-emotionele competenties HTS Report ID 5107-7085 Datum 10.11.2017 Ouderversie Informant: Mevrouw Bakker Ouder INLEIDING DESSA 2/23 Inleiding De DESSA is een vragenlijst waarmee
Nadere informatieCerebrale parese en de overgang naar de adolescentie. Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven.
* Cerebrale parese en de overgang naar de adolescentie Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven In dit proefschrift worden de resultaten van de PERRIN CP 9-16 jaar studie (Longitudinale
Nadere informatieACT Algemene Intelligentie
Rapport Datum ACT Algemene Intelligentie Voor u ligt het rapport van de ACT Algemene Intelligentie. Door middel van subtests zijn uw cognitieve capaciteiten gemeten. Allereerst wordt uw totaalscore weergegeven.
Nadere informatieDESSA. Vragenlijst over sociaal-emotionele competenties. HTS Report. Liesbeth Bakker ID Datum
DESSA Vragenlijst over sociaal-emotionele competenties HTS Report ID 5107-7085 Datum 10.11.2017 Leerkrachtversie Informant: Jan Jansen Leerkracht INLEIDING DESSA 2/23 Inleiding De DESSA is een vragenlijst
Nadere informatieNaar de kinderfysiotherapeut. Dé specialist in bewegen van kinderen
Naar de kinderfysiotherapeut Dé specialist in bewegen van kinderen Spelenderwijs leren bewegen Spelenderwijs ontwikkelen kinderen hun zintuigen en motoriek. Meestal gaat dat goed en bijna ongemerkt. Maar
Nadere informatieGuy Bosmans, Patricia Bijttebier, Ilse Noens & Laurence Claes
Inhoud Inleiding 11 Guy Bosmans, Patricia Bijttebier, Ilse Noens & Laurence Claes 1. De diagnostiek van intelligentie 13 Bea Maes, Stijn Smeets en Mark Schittekatte 1.1 Theorieën over het construct 13
Nadere informatieRunning head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1. Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende
Running head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1 Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende Problematiek: De Mediërende Invloed van de Ouder-Therapeut Alliantie
Nadere informatieKEEK OP DE WEEK 20 mei 2019 Workshop. Jordi van Heeswijk en Pauline Aarts
KEEK OP DE WEEK 20 mei 2019 Workshop Jordi van Heeswijk en Pauline Aarts Effectiveness of paediatric occupational therapy for children with disabilities Novak, 2019 2 Bouwdorp Doelgroep Doelgroep: Kinderen
Nadere informatieSamenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie
Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder
Nadere informatieSubstantial Clinical Important Benefit van de CMS en SST!! Toepassing van schoudervragenlijsten bij patiënten van het Schoudernetwerk Twente
Substantial Clinical Important Benefit van de CMS en SST!! Toepassing van schoudervragenlijsten bij patiënten van het Schoudernetwerk Twente Donald van der Burg Onderzoek naar responsiviteit van de CMS/SST
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Algemeen, overig, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Beightonscore voor hypermobiliteit Augustus 2011 Review: Thijs van Meulenbroek Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking
Nadere informatieHET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE
HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM
Nadere informatieVroeginterventie via het internet voor depressie en angst
Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent
Nadere informatieTwee en een half jaar Kwaliteitsmeting in de Fysiotherapie
Twee en een half jaar Kwaliteitsmeting in de Fysiotherapie Feiten en cijfers tot nu toe Managementsamenvatting Na twee en een half jaar kwaliteitsmetingen in de fysiotherapie is het een geschikt moment
Nadere informatieDCD Beleidsconferenties Bouwien Smits-Engelsman Heleen Reinders Marina Schoemaker Arend de Kloet
DCD Beleidsconferenties Bouwien Smits-Engelsman Heleen Reinders Marina Schoemaker Arend de Kloet Institute of Human Movement Sciences Inhoud Consensus Meeting Canada International Society for Research
Nadere informatieGrowing into a different brain
221 Nederlandse samenvatting 221 Nederlandse samenvatting Groeiend in een ander brein: de uitkomsten van vroeggeboorte op schoolleeftijd De doelen van dit proefschrift waren om 1) het inzicht te vergroten
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Dutch version of the Quebec User Evaluation of Satisfaction with assistive technology (D-QUEST)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Dutch version of the Quebec User Evaluation of Satisfaction with assistive technology (D-QUEST) Februari 2018 Review: Ilse Swinkels-Meewisse Invoer: Marsha
Nadere informatieWerkgeheugen - Onderzoek - Praktijk
Het trainen van het werkgeheugen bij ontwikkelingsstoornissen: waarom zou je? Drs. B.J.L.Gerrits, psycholoog-psychotherapeut Presentatie Werkgeheugen wetenswaardigheden Onderzoek naar werkgeheugentrainingen
Nadere informatieSOS: een instrument om schrijfmotorische problemen op te sporen
Hilde Van Waelvelde 1, Wim Peersman 1, Barbara De Mey 1 en Bouwien Smits-Engelsman 2 SOS: een instrument om schrijfmotorische problemen op te sporen De SOS (Systematische opsporing van schrijfmotorische
Nadere informatieRapport Reactietijden
Rapport Reactietijden Naam Adviseur Jan Voorbeeld Sample Consultant Datum 23-12-2015 Inleiding Voor u ligt het rapport van de Reactietijden en Concentratie test. Deze test meet uw reactiesnelheid en concentratievermogen.
Nadere informatieFysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs
Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs Wat is de relatie tussen fysieke activiteit en hersenfuncties, cognitieve functies en leerprestaties? Dagelijkse voldoende
Nadere informatieSamenvatting. Effectiviteit van ergotherapie: stand van zaken
Samenvatting Effectiviteit van ergotherapie: stand van zaken Ergotherapie is een paramedisch beroep dat gericht is op het verbeteren van het zelfstandig functioneren door het individu in de voor die persoon
Nadere informatieExecutief Functioneren en Agressie. bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag. Executive Functioning and Aggression
Executief Functioneren en Agressie bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag Executive Functioning and Aggression in a Forensic Psychiatric Population in PPC The Hague Sara Helmink 1 e begeleider:
Nadere informatieSamenvatting. Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie
Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie Het implementeren van een cliëntgerichte benadering in de gezondheidszorg heeft in toenemende mate de aandacht gekregen van patiënten, hulpverleners en beleidsmakers.
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieDevelopmental Coordination Disorder (DCD) Informatie en behandeling
Developmental Coordination Disorder (DCD) Informatie en behandeling Developmental Coordination Disorder Schrijven, met bestek eten, een bal vangen, een logisch verhaal vertellen of huiswerkopdrachten uitvoeren.
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Pediatric Volitional Questionnaire (PVQ) December 2013 Review: 1) G. Hodenius, J. Issel, J. Ohl 2) J.B.Grondal Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens
Nadere informatieVerloop van de motorische ontwikkeling van prematuur geboren kinderen tot de leeftijd van 5 jaar
Verloop van de motorische ontwikkeling van prematuur geboren kinderen tot de leeftijd van 5 jaar Universiteit Utrecht, Masteropleiding Orthopedagogiek, Pedagogische Wetenschappen, 2007-2008 N.M.A. Laurijsen
Nadere informatieLEEDS CONSENSUSVERKLARING (2006)
1 LEEDS CONSENSUSVERKLARING (2006) E. S. C. R Economic & Social Research Council ESCR Onderzoeksseminars 2004 2005 Coördinatieontwikkelingsstoornis (Developmental Coordination Disorder) als specifiek leerprobleem
Nadere informatieLienke de Kroon Testadvies. - Afnameduur: 30-45 minuten (individueel) - 12 subtests verschillende deelvaardigheden van rekenen
ZAREKI-R-NL Lienke de Kroon Testadvies ZAREKI-R-NL Wat is de ZAREKI-R-NL? 1. Wat is de ZAREKI-R-NL? 2. Subtests 3. Scoring en percentielrange 4. Psychometrische eigenschappen 5. Casus uit de handleiding
Nadere informatieNEUROMOTOR TASK TRAINING
NEUROMOTOR TASK TRAINING Hulp aan bewegingszwakke kinderen vanuit een wetenschappelijk fundament. Cursuscoördinator Theo de Groot Neuromotor task training (NTT) is een wetenschappelijk onderbouwde behandelmethode
Nadere informatieSociale Interpretatie Test en Lees de Ogen Test bij hoog functionerende volwassenen met ASS
Sociale Interpretatie Test en Lees de Ogen Test bij hoog functionerende volwassenen met ASS C.C. Kan, B. Hochstenbach, C. Tesink, J. Pijnacker, J.K. Buitelaar SIT en LdO bij hoog functionerende volwassenen
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Maastricht Social Participation Profile (MSPP) Augustus 2013 Review: G.M.J. Mars Eveline van Engelen Invoer : Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens Het meetinstrument
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Samenvatting In dit proefschrift wordt beschreven hoe kinderen met Astma of met Developmental Coordination Disorder (DCD), hun kwaliteit van leven (KVL) ervaren vergeleken met gezonde kinderen. Bij schoolgaande
Nadere informatieCoördinatieontwikkelingsstoornis
Coördinatieontwikkelingsstoornis Developmental coordination disorder (DCD) 1 Omschrijving Volgens de DSM-5 moet er voldaan worden aan de volgende vier classificatiecriteria (American Psychiatric Association,
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Hoofd / hals Overige, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument ComVoor Voorlopers in communicatie 31 oktober 2011 Review M. Jungen Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatieInformatiebrochure gebruik van de Flexibiliteits Index Test (FIT-60)
Informatiebrochure gebruik van de Flexibiliteits Index Test (FIT-60) Auteurs: T. Batink, G. Jansen & H.R.A. De Mey. 1. Introductie De Flexibiliteits Index Test (FIT-60) is een zelfrapportage-vragenlijst
Nadere informatieMINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE
MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE MARION SPIJKERMAN VGCT CONGRES, 13 NOVEMBER 2015 OVERZICHT Introductie Methode Resultaten Discussie Mindfulness en ACT interventies als ehealth:
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatieDevelopmental Coordination Disorder DCD & CP. Cerebral Palsy Congres
Developmental Coordination Disorder DCD & CP Cerebral Palsy Congres Congres 28 mei 2019 Op een stoel zitten. Aan- en uitkleden. Veters strikken. Fietsen. Uit je woorden komen. Een bal gooien. Tekenen.
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal
Nadere informatiePROMOTIEONDERZOEK ARBEIDSPARTICIPATIE VAN JONGVOLWASSENEN MET LICHAMELIJKE BEPERKINGEN. Joan Verhoef
PROMOTIEONDERZOEK ARBEIDSPARTICIPATIE VAN JONGVOLWASSENEN MET LICHAMELIJKE BEPERKINGEN Joan Verhoef PROMOTIEONDERZOEK Eigen promotieonderzoek: Verbeteren arbeidsparticipatie van jongvolwassenen met lichamelijke
Nadere informatieCaroline Bastiaenen, PhD
Caroline Bastiaenen, PhD Department of Epidemiology, CAPHRI Research School, Maastricht University Onderzoeksopzet Kwalitatieve studie (exploratief, hypothese ontwikkeling) Onderdeel van een validatie
Nadere informatieKeeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit
Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit Dutch summary De financiële en maatschappelijke kosten van jeugdcriminaliteit zijn
Nadere informatiePatient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG)
Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG) Bowman, L. (2006) "Validation of a New Symptom Impact Questionnaire for Mild to Moderate Cognitive Impairment." Meetinstrument Patient-reported
Nadere informatieSamenvatting. Beloop van dagelijkse activiteiten bij adolescenten met cerebrale parese. Een 3-jarige follow-up studie
* Samenvatting Beloop van dagelijkse activiteiten bij adolescenten met cerebrale parese Een 3-jarige follow-up studie Samenvatting Tijdens de periode van groei en ontwikkeling tussen kindertijd en volwassenheid
Nadere informatieAnalyse van de cursus De Kunst van het Zorgen en Loslaten. G.E. Wessels
Analyse van de cursus De Kunst van het Zorgen en Loslaten G.E. Wessels Datum: 16 augustus 2013 In opdracht van: Stichting Informele Zorg Twente 1. Inleiding Het belang van mantelzorg wordt in Nederland
Nadere informatieKlinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie
Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Kinderen en jongvolwassenen met een fysieke beperking, zoals cerebrale parese (CP), ervaren vaak loopproblemen in het dagelijks leven. Veelgehoorde
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Dit proefschrift heeft als doel de zorg voor prematuur geboren kinderen te verbeteren. Het gaat in dit proefschrift om kinderen die geboren zijn na een zwangerschapsduur van minder
Nadere informatieBeoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA)
Instrument Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA) De BSA is een screeningsinstrument waarmee het sociaal aanpassingsvermogen bij jeugdigen (4 t/m 23 jaar) in kaart kan worden gebracht. Met het instrument
Nadere informatieDoordat bewegen en uitvoeren van activiteiten moeilijker gaat, voelt een kind met DCD zich soms onzeker. Ook kan het activiteiten spannend vinden.
Onlangs is uw kind gezien in het observatieteam en is de diagnose DCD gesteld. In deze folder leest u wat DCD is, wat de behandeling bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch inhoudt en hoe
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument The Complete Minnesota Dexterity Test (CMDT) 8 april 2011 Review: R. Wessels Sandra Joeris Invoer: Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens Het meetinstrument
Nadere informatieUNIVERSITEIT GENT Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Academiejaar
UNIVERSITEIT GENT Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Academiejaar 2009-2010 Validering en onderzoek van de gebruiksvriendelijkheid van een vragenlijst voor opsporing van lagere schoolkinderen
Nadere informatieDCD & SPINA BIFIDA EN KLINIMETRIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET EEN BEPERKING
DCD & SPINA BIFIDA EN KLINIMETRIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET EEN BEPERKING 24 en 25 mei 2012 Toelichting De Nederlandse Vereniging voor Revalidatieartsen (VRA) organiseert in samenwerking met PAO Heyendael
Nadere informatieLibra Revalidatie DCD. Diagnose en behandeling bij kinderen met een coördinatieontwikkelingsstoornis
Libra Revalidatie DCD Diagnose en behandeling bij kinderen met een coördinatieontwikkelingsstoornis Uw kind is gezien door de revalidatiearts en tijdens dit bezoek is met u gesproken over DCD. In deze
Nadere informatieOPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1. Samenvatting
OPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1 Samenvatting Door middel van optimale ondersteuning door de leerkracht (scaffolding), aangepast aan het niveau van de leerling kunnen kinderen
Nadere informatieDe kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht
De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieKINDER FYSIO THERAPIE
KINDER FYSIO THERAPIE SPELENDERWIJS ONTWIKKELEN KINDEREN HUN ZINTUIGEN EN MOTORIEK. MEESTAL GAAT DAT GOED, MAAR BIJ SOMMIGE KINDEREN DUURT HET LANGER OF WIJKT DE ONTWIKKELING AF VAN WAT GEBRUIKELIJK IS
Nadere informatie