5,7. Profielwerkstuk door een scholier 2924 woorden 10 januari keer beoordeeld

Transcriptie

1 Profielwerkstuk door een scholier 2924 woorden 10 januari ,7 13 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Mijn interesse in dit onderwerp is ontstaan toen ik een jaar geleden een PO moest maken voor ANW. Het was de bedoeling dat je een krantenartikel zocht dat te maken had met de stof die we behandeld hadden en daar moest je dan commentaar op geven door middels van een verslag. Ik vond een bericht in de krant over In Vitro Fertilisatie(IVF). In het bericht stond beschreven wat In Vitro Fertilisatie in grote lijnen inhield en er stond commentaar bij van een paar professoren en doctoren. Eigenlijk wist ik op dat moment al dat ik het daarover wilde doen. Later, toen we te horen kregen dat het tijd was om aan te geven welk onderwerp je zou gaan behandelen ging ik mij meer oriënteren op het onderwerp en ik kwam erachter dat er veel informatie over te vinden was. Toen ik thuis aan het overleggen was met mijn ouders over of het een goed onderwerp zou zijn, vertelde mijn moeder dat twee van mijn neefjes en nichtjes geboren zijn door middel van In Vitro Fertilisatie. Mijn onderwerp stond vanaf dat moment vast. Ik bedacht dat ik niet alleen maar iets over het onderwerp zelf te weten wilde komen, maar dat ik ook wat meer over de ervaringen van mensen wilde weten. Ik bedacht een manier om in contact te komen met mensen die de methode van kinderen krijgen door middel van IVF. Maar het ziekenhuis mag geen namen vrijgeven en een advertentie in de krant zou een beetje duur worden en ik zou misschien teveel reacties krijgen, dus ik besloot op internet een aantal berichten te plaatsen op en Mijn verwachtingen waren niet groot aangezien ik een wildvreemde was die toch wel een aantal moeilijk liggende vragen wilde stellen. Maar gelukkig waren mijn verwachtingen onjuist, na een tijdje had ik ongeveer veertig reacties binnen van mensen die mij graag zouden willen helpen. Ik heb als onderzoeksvraag genomen: Waarom pas je In Vitro Fertilisatie toe? Deelvragen: Hoe gaat In Vitro Fertilisatie in zijn werk en wat is het? Wat zijn de resultaten van de IVF pogingen? Wat zijn de persoonlijke ervaringen van mensen die middels deze methode van kinderen krijgen een kind hebben gekregen of willen krijgen? Het onderwerp zelf is dus In Vitro Fertilisatie geworden. Dat betekent letterlijk bevruchting in glas, of zoals het vaak genoemd word reageerbuisbaby s. Er wordt bij de vrouw een eicel en bij een man een groepje zaadcellen weggehaald en die worden onder de juiste omstandigheden bij elkaar gezet en in de gaten gehouden. Ze zorgen ervoor dat er dan bevruchting plaats heeft gevonden en zodra dat gebeurd is worden de bevruchte eicellen weer teruggeplaatst in de Pagina 1 van 8

2 baarmoeder. Op deze manier is het toch mogelijk om een kind te krijgen als dat via de natuurlijke weg niet lukt. Hoe gaat IVF in zijn werk? Als ik op die vraag een heel kort antwoord zou moeten geven zou ik de vertaling van In vitro fertilisatie geven. Fertilisatie betekend bevruchting en in vitro betekend in glas. Dus in vitro fertilisatie is bevruchting in glas als je het letterlijk bekijkt. Veel mensen noemen kinderen die via IVF geboren zijn ook wel reageerbuis baby s, maar die naam klopt niet, gezien het feit dat alleen de bevruchting in een reageerbuis plaats vindt. Eerst even een stukje geschiedenis: Het eerste kindje dat geboren werd door middel van IVF, Louise Brown, werd geboren in Engeland in Professor Bob Edwards was degene die het kindje op de wereld hielp. Vier jaar later ging Nederland ook IVF toepassen, en in 1983 werd het eerste Nederlandse IVF-kindje geboren. Een van de andere grondleggers voor zowel Nederland als de rest van de wereld is prof. dr. Gerard Zeilmaker. In het begin was IVF alleen mogelijk voor vrouwen van wie de eileiders afgesloten waren door Seksueel Overdraagbare Aandoeningen. Tegenwoordig is het ook toegestaan als de man en of vrouw niet vruchtbaar genoeg is. In vitro fertilisatie: In vitro fertilisatie is een alternatieve manier om kinderen te krijgen als de man en of vrouw onvruchtbaar is. De behandeling is in 4 fasen te verdelen: De hyperstimulatie van de eierstokken; De follikelpunctie; De laboratoriumwerkzaamheden; De terugplaatsing en het afwachten De hyperstimulatie van de eierstokken. Tijdens deze fase, krijgt de vrouw hormonen toegediend om de eierstokken in een zo goed mogelijke uitgangspositie te krijgen. Als voorbehandeling wordt meestal de pil of een tablettenkuur gebruikt, bijvoorbeeld PRIMOLUT. De hormonen die toegediend worden kunnen alleen toegediend worden door middel van injecties. Het aantal injecties is ongeveer In het ziekenhuis kan geleerd worden hoe u moet injecteren. Het hyperstimulatie is bedoeld om meerdere eicellen te krijgen, zodat uit meerdere eicellen een embryo verkregen kan worden, wat de kans op zwangerschap bij terugplaatsing verhoogd. Er zijn meerdere manieren om de eierstokken te stimuleren, maar meestal word gebruik gemaakt van het zogeheten Kortschema. Een van de meest belangrijke hormonen voor het stimuleren van de eierstokken is FSH. Afhankelijk van de hoeveelheid die je toegediend krijgt, gaan er meerdere follikels groeien, zodat er meerdere eicellen ontstaan. Preparaten die FSH bevatten zijn: PUREGON, GONAL-F, en MENOPUR PUREGON werd vroeger gemaakt uit urine van vrouwen en dieren, maar tegenwoordig wordt het verkregen door middel van recombinant technieken. Puregon bevat follikel stimulerende hormonen in een sterkte van 833 internationale eenheden per ml. FSH Pagina 2 van 8

3 behoort tot de groep van gonadotrofines. Die zijn belangrijk voor de vruchtbaarheid en de reproductie. De vrouw heeft de FSH nodig voor het laten ontwikkelen en groeien van de Follikels. Dat zijn kleine ronde blaasjes in de eierstokken waarin zich de eicellen bevinden. Een man heeft ook FSH nodig, namelijk voor de productie van sperma. Het lichaam zelf maakt het hormoon LH aan. Dit hormoon kan in de hypofyse storend werken. Om deze storingen te voorkomen wordt er een ander medicijn toegediend, een GnRH-agonist. Meestal wordt Decapeptyl gebruikt dat dagelijks moet worden geïnjecteerd. Dat is een hormoon met een eiwitstructuur dat in de hersenen de hypofyse stuurt. Decapeptyl werkt net als Gonadoreline (stimulerend stofje dat de hypofyse stimuleert tot afgifte van de hormonen LH en FSH.) op het niveau van de hypofyse. Het medicijn onderdrukt de eigen hormoonactiviteit, zodat het lichaam zelf vrijwel geen invloed meer heeft op het aanmaken van eiblaasjes. Dit wordt in een latere fase door middel van een ander hormoon (Gonal-F) geregeld. De eierstokken worden met dit hormoon gestimuleerd om meerdere follikels met daarin de eicellen te krijgen. Bij een normale menstruatiecyclus rijpt er per keer steeds maar één follikel met daarin één eicel. Voor een IVF behandeling zijn meerdere eicellen nodig om de kans op bevruchting en dus ook de zwangerschap te vergroten. De periode dat de FSH en de GnRH-agonist samen ingenomen moeten worden duurt zo ongeveer acht tot 10 dagen. Dan volgt er een controle. Als de follikels uitgegroeid zijn tot ongeveer 20 mm doorsnee is, wordt er een PREGNYL-injectie afgesproken. Die wordt meestal s avonds toegediend. Hiermee wordt de eisprong op gang gebracht. Maar voor dat die plaatsvindt wordt de follikelpunctie uitgevoerd. De follikelpunctie. Eerst moet de man zijn zaad produceren. Het beste zaad is als er ongeveer drie dagen geen lozing is geweest. Zodra het zaad er is wordt het vrij snel al bewerkt in het laboratorium. Het eerste stuk van de punctie is het inbrengen van een infuusnaald in de arm. Dan wordt er direct een pijnstiller toegediend, FENTANYL. Het is mogelijk, dat als de punctie te pijnlijk is dat de patiënte extra pijnstilling toegediend krijgt. Tijdens de punctie worden het hart en de longfuncties in de gaten gehouden, zodat deze pijnstilling veilig toegediend kan worden. De vrouw moet gaan liggen op een gynaecologische stoel. Dan wordt de vagina gedestilleerd. Als dat gedaan is, krijgt de patiënte steriele doeken om haar benen en haar onderlichaam. De echokop wordt steriel ingepakt en daarna in de vagina gebracht. De eierstokken worden nog een keer echoscopisch bekeken en eventueel worden er nog metingen gedaan. Daarna vindt de echte punctie plaats. Met de echokop worden de follikels goed in beeld gebracht, dan wordt er een punctiegeleider aan de kop bevestigd waardoor een naald naar binnen geschoven wordt. Met deze naald wordt door de vaginawand heen in de eierstokken geprikt en worden de follikels leeggezogen. De eerste prik wordt vaak als een stomp in de onderbuik omschreven. De punctie is te volgen op de monitor.de vloeistof die uit de follikels wordt in een reageerbuis opgevangen en daarin warm gehouden. Het kan zijn dat er tijdens de punctie een beetje bloed meekomt, maar dat zorgt meestal niet voor problemen. Vervolgens worden de buisjes aan een analist gegeven die de eicellen eruit zoekt onder een microscoop en Pagina 3 van 8

4 die over zet in een kweekvloeistof. Ook dit is voor een deel nog te volgen op de monitor. Soms wordt direct na de punctie de vagina nog gecontroleerd met een eendebek, omdat er tijdens de punctie een bloedinkje ontstaan kan zijn. Deze wordt meestal gestopt door middel van het inbrengen van een tampon. De patiënte kan meestal na ongeveer een uurtje alweer naar huis, afhankelijk van de dosis pijnstilling die deze toegediend heeft gekregen. De laboratoriumwerkzaamheden Het sperma is al in het laboratorium vrij snel bewerkt, zodat er een concentraat van goed bewegende zaadcellen ontstaan is. Iedere eicel wordt in een druppel kweekvloeistof in de stoof geplaatst, zodat ze nog verder kunnen rijpen. Enkele uren later wordt de inseminatie uitgevoerd: bij iedere eicel in zo'n kweekdruppeltje wordt een bepaalde hoeveelheid zaadcellen gebracht. Dan is het afwachten of de zaadcellen ook werkelijk de eicellen bevruchten, de "in vitro fertilisatie". De daarop volgende ochtend wordt het resultaat bekeken en een dag daarna wordt de patiënte geïnformeerd over het resultaat en wordt er gesproken over of er wel of geen terugplaatsing mogelijk is. Zo ja, dan wordt een afspraak gemaakt voor wanneer. Mochten de eicellen er dusdanig slecht uit zien dat terugplaatsing zinloos is, kan er ook nog altijd ICSI toegepast worden. (In het kort: ICSI is de afkorting van Intra-Cytoplasmatische Sperma Injectie of het injecteren van een geselecteerde zaadcel in het plasma van de eicel. De behandeling is eigenlijk gelijk aan een IVFbehandeling, alleen de behandeling in het laboratorium is anders. Bij ICSI-behandeling wordt één enkele zaadcel direct in het celplasma van de eicel gebracht. Deze behandeling is ontwikkeld voor paren waarbij hetvruchtbaarheidsprobleem ligt bij zeer slechte spermakwaliteit. Het terugplaatsen gebeurt op dezelfde manier als bij IVF. ) De terugplaatsing en het afwachten Deze laatste fase van de in vitro fertilisatie moet wel de meest spannende zijn, ondanks de eenvoud van de handeling.bij deze handeling worden maximaal twee embryo s teruggeplaatst om de kans op zwangerschap te vergroten, maar ook om meerlingen uit te sluiten, want ongeveer 25% van de zwangerschappen mondt uit in een tweeling. Dan volgt de terugplaatsing. Dit is meestal pijnloos. Met een eendebek wordt de baarmoederhals goed in beeld gebracht, waarna er een dun slangetje via de baarmoederhals in de baarmoederholte wordt geschoven. Hierdoor wordt een tweede slangetje geschoven waar de twee embryo s in zitten. De embryo s worden in een heel klein druppeltje kweekvloeistof in de baarmoeder gedeponeerd, dan wordt het slangetje er weer uitgetrokken en wordt er onder de microscoop nog een keer gekeken of de embryo s er uit zijn. Vervolgens wordt er besproken wat voor medicijnen de patiënte moet gebruiken, dan kan pregnyl zijn of progestanbolletjes die hoog in de vagina geschoven moeten worden. Ook krijgt de patiënte te horen waarop u een zwangerschapstest kunt doen, dat zal zo ongeveer 14 á 15 dagen na de terugplaatsing zijn. Om onnodige irritatie van de baarmoeder te voorkomen en met de gevoeligheid vande vergrote eierstokken is het het best, om een aantal dagen geen gemeenschap te hebben. Het is mogelijk dat er in de komende weken buikpijn, een opgezette buik, kortademigheid, koorts of andere klachten optreden. Als dit het geval is moet de patiënte gelijk contact opnemen met de IVF-afdeling. Pagina 4 van 8

5 Dan is het laatste deel van de laatste fase aangebroken, namelijk het afwachten. Het beste is om gewoon door te gaan met de dagelijkse bezigheden, want er is niks meer te doen om de kans te vergroten. Na 14 á 15 dagen na de terugplaatsing is pas iets te zeggen over de zwangerschap. Wanneer de patiënte dan nog niet gemenstrueerd heeft, kan zij een zwangerschapstest doen. De kans op zwangerschap is ongeveer 25%, maar daarover meer in mijn volgende deelvraag. Wat zijn de risico s verbonden aan IVF De medicijnen die bij IVF worden gebruikt kunnen bijwerkingen veroorzaken, bijvoorbeeld hoofdpijn of een wisselend humeur Doordat u medicijnen gaat gebruiken die de eierstokken moeten stimuleren om meerdere eitjes te laten groeien, kan het ook voorkomen dat de eierstokken te heftig reageren. Dit kan worden beoordeeld door middel van echocontroles waarbij dan ofwel teveel blaasjes worden gezien ofwel de eierstokken fors in omvang zijn toegenomen. Ook kan het zijn dat de eierstokken na de punctie nog steeds groeien en dan vocht gaan afscheiden dat dan in de buikholte terecht komt, dat heet overstimulatie, wat kan leiden tot klachten van opgezette buik, buikpijn, misselijkheid, braken, sterke gewichtstoename, kortademigheid en het produceren van minder urine.ook kannen er bloeddoorstroomproblemen optreden door verdikking van het bloed. Er worden, als tijdens de echo blijkt dat er iets erg fout gaat, bijvoorbeeld bij een te heftige reactie van de eierstokken, geen risico s genomen. De behandeling wordt dan ook gelijk afgebroken. Of als het minder ernstig is worden er speciale instructies gegeven. Zoals ik al eerder noemde is het, wanneer de patiënte een van deze klachten ondervindt, zeer aan te raden de IVF-afdeling te bellen en te overleggen met de arts of er iets ondernomen moet worden. De risico s bij de puncties zijn gering, maar toch wordt er heel soms een bloeding of infectie gevonden. Er zal dan gelijk actie ondernomen worden. De organen in de buurt worden vrijwel nooit beschadigd. De fouten kunnen ook optreden in het laboratorium, dat gebeurd maar heel zelden, maar IVF is nog steeds mensenwerk, en mensen maken nou eenmaal fouten. Op dit plaatje is te zien hoe de naald in de ovaria geprikt wordt, dat is te ook te zien op de monitor. Een risico dat niet altijd slecht hoeft te zijn, naar mijn idee in tegendeel, is dat er ook meerlingen kunnen ontstaan, de kans op een tweeling is 25% en de kans op een drieling is 1%. Om het aantal meerlingen te voorkomen is er een maximum gesteld aan het aantal embryo s dat teruggeplaatst wordt, namelijk maximaal 2. Het risico van een meerling is dat het complicaties als, miskraam, vroegtijdige geboorte of suikerziekte kan veroorzaken. Ook al is de zwangerschapstest heel erg hoopvol, toch kan er nog wat mis gaan, want er is 20% kans op een miskraam en 5% kans op een buitenbaarmoederlijke zwagerschap. Als dat gebeurd zijn er nog aanvullende behandelingen nodig. In Nederland is nog steeds een onderzoek gaande om te onderzoeken of er nog op langere termijn effecten zijn voor IVF-kinderen. Tot nu toe zijn er geen verhoogde risico's aangetoond ten aanzien van het optreden van aangeboren afwijkingen. De arts is niet aansprakelijk voor het resultaat van de behandeling en vaak moet u daar voor tekenen voor de behandeling. Als risico is er ook de psychologische kant, het kan veel stress veroorzaken. Beter is om handelingen te verrichten om dit zoveel mogelijk te beperken, handelingen als contact zoeken met lotgenoten, professionele hulp zoeken, praten met familie, ontspanningsoefeningen doen en het bewaren van een Pagina 5 van 8

6 goede gezondheid. In hoeveel van de gevallen heeft IVF succes? Deze deelvraag is eigenlijk alleen een stel tabellen die ik gevonden had op het internet. Het geeft onder anderen het aantal gestarte IVF behandelingen weer en het slagingspercentage daarvan, uit de jaren 2004 tot en met In de tabellen van 2003 en 2004 is ook het aantal tweelingen weergegeven. Uitleg: Gestarte cyclus: IVF poging, vanaf de start van de medicijnen ter stimulatie van de follikelgroei Follikelpunctie: Ovariumpunctie met als doel eicellen te verkrijgen Embryotransfer: Het plaatsen van embryo's in de baarmoederholte Zwangerschap: Positieve test in urine of serum (>50 IE/L), niet eerder dan 15 dagen na de punctie Doorgaande zwangerschap: echoscopisch intacte intra-uteriene zwangerschap, 10 weken na de punctie Betrouwbaarheidinterval: interval waar het percentage met een zekerheid van 95% tussenin ligt Cijfers van IVF uit 1996 Gestarte cycli Follikelpuncties embryotransfers zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Cijfers van IVF uit 1997 Gestarte cycli Follikelpuncties Embryotransfers Zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Cijfers van IVF uit 1998 Gestarte cycli Follikelpuncties embryotransfers zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Cijfers van IVF uit 1999 Gestarte cycli Follikelpuncties embryotransfers Pagina 6 van 8

7 zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Cijfers van IVF uit 2000 Gestarte cycli Follikelpuncties embryotransfers zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Cijfers van IVF uit 2001 Gestarte cycli Follikelpuncties embryotransfers zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Cijfers van IVF uit 2002 Gestarte cycli Follikelpuncties embryotransfers zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Cijfers van IVF uit 2003 Gestarte cycli Follikelpuncties embryotransfers zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Eenling Tweeling Drieling Cijfers van IVF uit 2004 Gestarte cycli Follikelpuncties Pagina 7 van 8

8 embryotransfers zwangerschappen Doorgaande zwangerschappen Betrouwbaarheids interval Eenling Tweeling Drieling Pagina 8 van 8