TOEPASSINGSREGLEMENT VOOR HET GEBRUIK EN DE CONTROLE VAN HET BENOR-MERK IN DE SECTOR VAN DE VULSTOFFEN VOOR BITUMINEUZE MENGSELS IN DE WEGENBOUW

Transcriptie

1

2 COPRO vzw Onpartijdige Instelling voor de Controle van Bouwproducten Z.1 Researchpark - Kranenberg Zellik info@copro.eu BTW BE KBC BE TOEPASSINGSREGLEMENT TRA 12 BENOR Versie TOEPASSINGSREGLEMENT VOOR HET GEBRUIK EN DE CONTROLE VAN HET BENOR-MERK IN DE SECTOR VAN DE VULSTOFFEN VOOR BITUMINEUZE MENGSELS IN DE WEGENBOUW Goedgekeurd door de Adviesraad vulstof op Bekrachtigd door de Raad van Bestuur op COPRO 2014

3 INHOUD Voorafgaande noten 3 Definities, referenties en afkortingen 3 Art. 1 TOEPASSINGSGEBIED VAN DE CERTIFICATIE 5 Art. 3 KEURINGSINSTELLINGEN 5 Art. 3.1 Samenwerking met de keuringsinstellingen. 5 Art. 4 CONTROLELABORATORIA 5 Art. 4.1 Samenwerking met de controle laboratoria 5 Art. 4.2 Keuze van het controlelaboratorium 5 Art. 5 ZELFCONTROLE 6 Art. 5.3 Laboratorium voor zelfcontrole 6 Art. 5.4 Kalibraties en ijkingen 6 Art. 5.6 Technisch dossier 6 Art. 5.7 Controleschema's 7 Art. 5.8 Werkboeken 10 Art. 5.9 Controleregisters 11 Art. 6 PRODUCTIDENTIFICATIE EN GEBRUIK VAN HET CERTIFICATIELOGO 12 Art. 8 EXTERNE CONTROLE 12 Art. 8.1 Algemene bepalingen 12 Art. 8.2 Controlebezoeken 13 Art. 8.3 Controleproeven 13 Art. 10 INLEIDEND BEZOEK EN TOELATINGSPERIODE 15 Art Toelatingsperiode 15 Art Zelfcontrole tijdens de toelatingsperiode 15 Art Productidentificatie en voorraadbeheer tijdens de toelatingsperiode 15 Art Externe controle tijdens de toelatingsperiode 15 Art. 11 VERGUNNINGSVERLENING EN CERTIFICAAT 16 Art Wijziging van de vergunning 16 Art. 13 FINANCIEEL STELSEL 16 BIJLAGE A: Model van technische fiche 17 BIJLAGE B: Leidraad gebruik van nieuwe grondstoffen in een composietvulstof (Informatieve bijlage) 19 BIJLAGE C: Milieuparagraaf Composietvulstof (Informatieve bijlage) 20 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 2/22 Versie 3.0 van

4 Voorafgaande noten Dit toepassingsreglement vult de bepalingen aan van het reglement voor productcertificatie in de bouwsector CRC BENOR. Behalve wat betreft de in dit document vermelde aanvullingen en/of wijzigingen, zijn de artikels van het reglement voor productcertificatie CRC BENOR van toepassing. Onderhavige artikels verwijzen naar de nummers van de artikels van het reglement voor productcertificatie. Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie worden aangeduid met grijze achtergrond. Definities, referenties en afkortingen Referenties NBN EN NBN EN NBN EN Toeslagmaterialen voor asfalt en oppervlaktebehandeling voor wegen, vliegvelden en andere verkeersgebieden. Beproevingsmethoden voor cement Bepaling van de gehalten aan chloride, koolstofdioxide en alkali van cement. Bouwkalk Deel 2: Beproevingsmethoden. NBN EN Beproevingsmethoden voor algemene eigenschappen van toeslagmaterialen - Deel 1: Methoden voor monsterneming. NBN EN Beproevingsmethoden voor algemene eigenschappen van toeslagmaterialen Deel 5: Algemene apparatuur en kalibratie. NBN EN Beproevingsmethoden voor geometrische eigenschappen van toeslagmaterialen Deel 9: Beoordeling van fijn materiaal - Methyleenblauwproef. NBN EN Beproevingsmethoden voor geometrische eigenschappen van toeslagmaterialen Deel 10: Beoordeling van fijn materiaal Korrelverdeling van vulstoffen (luchtstraalzeving). NBN EN Beproevingsmethoden voor de bepaling van de mechanische en fysische eigenschappen van toeslagmaterialen Deel 4: Bepaling van de holle ruimten in droge verdichte vulstof. NBN EN Beproevingsmethoden voor de bepaling van mechanische en fysische eigenschappen van toeslagmaterialen Deel 5: Bepaling van het watergehalte door drogen in een geventileerde oven. NBN EN Beproevingsmethoden voor de bepaling van mechanische en fysische eigenschappen van toeslagmaterialen Deel 7: Bepaling van de dichtheid van vulstoffen Methode met pyknometer. NBN EN Beproevingen voor minerale vulstof in bitumineuze mengsels Deel 2: Bitumengetal. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 3/22

5 NBN EN CRC BENOR LOGO BENOR RNR 12 TAR BENOR Beproevingsmethoden voor de bepaling van de chemische eigenschappen van toeslagmaterialen Deel 4: Bepaling van de watergevoeligheid van vulstoffen voor bitumineuze mengsels. Reglement voor productcertificatie in de bouwsector. Reglement voor het gebruik van het BENOR-logo en de verwijzing naar het BENOR-merk. Reglementaire nota voor ijkingen, kalibratie en controle van productie-, controle-, meet- en beproevingsuitrusting bij de certificatie van vulstoffen voor koolwaterstofmengsels. Financieel stelsel in het kader van het merk van overeenkomstigheid BENOR. Definities en afkortingen Definities: AVI-vliegassen Vliegassen afkomstig van de verbranding van huisvuil en/of gelijkwaardig bedrijfsafval. BEC-vliegassen Composiet vulstof Natuurlijke vulstof Poederkoolvliegassen Vliegassen afkomstig van de verbranding van biomassa in een energiecentrale. Vulstof samengesteld uit verschillende secundaire en/of natuurlijke grondstoffen. Vulstof afkomstig van één natuurlijke minerale grondstof. Vliegassen afkomstig van de verbranding van poederkool in een energiecentrale. SVI-vliegassen Vliegassen afkomstig van verbranding van huishoudelijk rioolwaterzuiveringsslib en/of gelijkwaardig bedrijfsafvalwaterzuiveringsslib. Vracht Hoeveelheid materiaal die in één keer vervoerd wordt. Per vrachtwagen, per schip. Vulstof Zie NBN EN Afkortingen: TRA RNR Toepassingsreglement voor gebruik en controle van het BENOR-merk voor een bepaald product. Reglementaire nota. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 4/22 Versie 3.0 van

6 Art. 1 TOEPASSINGSGEBIED VAN DE CERTIFICATIE Art Dit Toepassingsreglement is van toepassing op de verlening van de vergunning voor het gebruik van het BENOR-certificaat van overeenkomstigheid en het BENORcertificatielogo van overeenkomstigheid aan vulstoffen voor bitumineuze mengsels in de wegenbouw. Het betreft een kwaliteitscertificatie van de producten. De BENOR-certificatie betreft, naast de overeenkomstigheid van vulstoffen voor bitumineuze mengsels aan norm NBN EN 13043, de bijkomende eisen en eigenschappen vermeld in dit reglement. Dit reglement is enkel van toepassing op vulstoffen die reeds over een CE-markering van het niveau 2+ beschikken. De leverancier beschikt dus reeds over een gecertificeerd productiecontrolesysteem (FPC). De fabrikant specificeert zijn productengamma aan de hand van een door de certificatieinstelling gewaarmerkte technische fiche voor ieder gecertificeerd product. Deze technische fiche maakt integrerend deel uit van het certificaat. Een model van de technische fiche is opgenomen in bijlage A. Art Gebruiksgebied van de vulstoffen De gecertificeerde vulstoffen zijn geschikt voor gebruik in bitumineuze mengsel die nader omschreven zijn in: - een Type of Standaard Bestek, - een Bijzonder Bestek, - een rondzendbrief van een Overheidsdienst, - een bijzondere schriftelijke overeenkomst tussen de certificaathouder en COPRO. De eigenschappen gesteld in voornoemde documenten en het daaraan verbonden gebruiksgebied worden expliciet vermeld op de technische fiche. De controles uitgevoerd in het kader van dit reglement bevestigen de conformiteit volgens het vermelde gebruik. Art. 3 KEURINGSINSTELLINGEN Art. 3.1 Art Samenwerking met de keuringsinstellingen De lijst met keuringsinstellingen waarmee een overeenkomst werd afgesloten is beschikbaar bij de certificatie-instelling. Art. 4 CONTROLELABORATORIA Art. 4.1 Art Art. 4.2 Art Samenwerking met de controle laboratoria De lijst met laboratoria waarop een beroep kan worden gedaan voor het uitvoeren van de controleproeven is beschikbaar bij de certificatie-instelling of kan worden geraadpleegd op de website van COPRO: Keuze van het controlelaboratorium De keuze van het laboratorium wordt gemaakt door de fabrikant en bevestigd door COPRO. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 5/22

7 Art. 5 ZELFCONTROLE Art. 5.3 Art Laboratorium voor zelfcontrole Op de productie-eenheid dient de fabrikant tenminste te beschikken over de meet- en beproevingsuitrusting voor het uitvoeren van volgende proeven: Norm NBN EN NBN EN NBN EN Onderwerp Bepaling van de korrelverdeling Bepaling van het bitumengetal Bepaling van de volumemassa Art Art. 5.4 Art. 5.6 Art Het laboratorium, dat onder verantwoordelijkheid van de fabrikant proeven voor de zelfcontrole uitvoert, dient tenminste te beschikken over de meet- en beproevingsuitrusting voor het uitvoeren van de proeven vermeld in art Kalibraties en ijkingen Bepalingen opgenomen in reglementaire nota RNR 12. Technisch dossier Als technisch dossier kan het FPC-handboek van de CE-markering, aangevuld met ontbrekende gegevens, volstaan. Het technisch dossier bevat tenminste de volgende gegevens: a) een organigram van de administratieve en producttechnische bedrijfsorganisatie met de namen van de verschillende verantwoordelijken en hun functieomschrijving; in het bijzonder de namen van de verantwoordelijke voor de zelfcontrole, het hoofd van het laboratorium voor de zelfcontrole en van hun plaatsvervangers en van de personen die gemachtigd zijn de bezoekverslagen van de keuringsinstelling te ondertekenen (zie art 5.5); b) een technische fiche volgens model in bijlage A van dit reglement, voor iedere vulstof die onder het BENOR-merk valt; c) een informatieblad voor iedere grondstof, minstens omvattend: de aard van de bestanddelen en de procentuele samenstelling ervan, de grenswaarden van korrelverdeling, bitumengetal en volumemassa. In voorkomend geval dienen de BENOR- of andere keuringscertificaten te worden toegevoegd; d) een bondige beschrijving van de productie-installaties; e) een overzichtslijst van de meet- en beproevingsuitrusting van het intern laboratorium en desgevallend een kopie van de geschreven overeenkomst met de wederzijdse verplichtingen van de fabrikant en het extern laboratorium voor de zelfcontrole (zie art. 5.3); f) de ijkings- en kalibratiecertificaten van de productie-installaties en van de meet- en beproevingsuitrusting van het intern laboratorium, met in voorkomend geval de door de fabrikant gevolgde procedures en methodes (zie art. 5.4); g) de maatregelen die de fabrikant zal treffen in het geval interne proefresultaten worden bekomen die niet voldoen (zie art ); h) een exemplaar van de afleveringsbon en de methode voor de volledige identificatie van het product; i) de door de certificatie-instelling aanvaarde alternatieve controleschema's en/of proefmethodes, die de fabrikant wenst toe te passen in zijn zelfcontrole (zie art. 5.7); j) desgevallend een kopie van de certificaten betreffende het kwaliteitssysteem (zie art ); Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 6/22 Versie 3.0 van

8 k) een kopie van het CE-certificaat met de bijhorende prestatieverklaringen; l) desgevallend de documenten die de overeenkomstigheid aan de geldende milieuwetgeving aantonen; m) een lijst met de door de certificatie-instelling aanvaarde vrijgestelde productiedelen met vermelding van de reden van de vrijstelling. De fabrikant draagt er zorg voor dat het technisch dossier voortdurend de werkelijke situatie weergeeft en gewaarmerkt blijft door de certificatie-instelling. Alle aanpassingen, die een invloed kunnen hebben op de kwaliteit van het eindproduct, moeten onmiddellijk aan de certificatie-instelling schriftelijk worden meegedeeld. Art. 5.7 Art Controleschema's De hierna vermelde controlefrequenties zijn referentiefrequenties. Ze kunnen worden verhoogd op eigen initiatief van de fabrikant of als gevolg van een sanctie, door het Certificatiecomité opgelegd. De certificatie-instelling kan op basis van een gemotiveerd dossier de referentiefrequenties verlagen. De gegevens en de interne proefresultaten van de controles worden ingeschreven in werkboeken en opgeslagen in controleregisters, hierna vermeld onder art. 5.8 en 5.9. Art Art A Controle van de grondstoffen: Technische controle van de grondstoffen De controle van de grondstoffen is enkel van toepassing voor composietvulstoffen. De technische controle van de grondstoffen wordt bepaald door de fabrikant en wordt ter controle voorgelegd aan COPRO. Indien de fabrikant zelf geen schema voor de technische controle van de grondstoffen beschrijft, moeten minstens de volgende proeven en proeffrequentie worden gehanteerd: Op iedere aangevoerde grondstof worden de hierna vermelde proeven uitgevoerd met de aangegeven frequentie en gelijkmatig gespreid in de tijd: Proef Norm Frequentie Doorval door 2 mm NBN EN Per vracht Doorval door 0,125 mm NBN EN Per vracht Doorval door 0,063 mm NBN EN Per vracht Bitumengetal NBN EN Per vracht Volumemassa NBN EN Wekelijks De BENOR-gecertificeerde grondstoffen worden vrijgesteld van controle van de gecertificeerde kenmerken, voor zover een leveringsbon of eender welk ander bewijs van de BENOR-certificatie de levering vergezelt. In dit geval beperkt de controle zich tot het nazicht van hun identificatie en de overeenkomstigheid van de in deze documenten vermelde gegevens met de geleverde hoeveelheden. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 7/22

9 Voor grondstoffen waarvoor geen BENOR-certificatie mogelijk is, kan dezelfde vrijstelling als voor BENOR-gecertificeerde grondstoffen worden bekomen, op voorwaarde dat ze worden geleverd met een partijkeuringsattest en mits schriftelijke toelating van de certificatie-instelling. BENOR-gecertificeerde grondstoffen en grondstoffen met een partijkeuringsattest, worden vermeld in het technisch dossier. De individuele resultaten dienen te voldoen aan de verklaarde waarden van het informatieblad van de betreffende grondstof. Art B Toelatingsonderzoek nieuwe grondstoffen De gebruiksgeschiktheid van nieuwe grondstoffen wordt nagegaan volgens de procedure in Bijlage B. Art C Milieuhygiënische controle van de grondstoffen Art De overeenkomstigheid met de milieuwetgeving dient te worden gerespecteerd. De informatieve bijlage C kan worden toegepast om deze overeenkomstigheid aan de Vlaamse milieuwetgeving aan te tonen. Controle van de fabricage: De controle van de samenstelling van composietvulstoffen gebeurt door het registreren van de gedoseerde hoeveelheden van alle productiebatchen of door het bijhouden per product van een balans van de inkomende t.o.v. de uitgaande hoeveelheden. De controle van de fabricage is enkel van toepassing voor composietvulstoffen. De controle van de fabricage wordt bepaald door de fabrikant en wordt ter controle voorgelegd aan COPRO. Indien de fabrikant zelf geen controle van de fabricage beschrijft, moeten minstens de volgende proeven en proeffrequentie gehanteerd worden: Tijdens de fabricage worden de hierna vermelde proeven uitgevoerd met de aangegeven frequentie en gelijkmatig gespreid in de tijd: Proef Norm Frequentie Doorval door 2 mm NBN EN Per productiedag Doorval door 0,125 mm NBN EN Per productiedag Doorval door 0,063 mm NBN EN Per productiedag Bitumengetal NBN EN Per productiedag Ten einde tijdens de productie snel over de proefresultaten te kunnen beschikken, is het voorafgaandelijk drogen van de vulstof zoals voorzien in bovenstaande proefmethoden niet verplicht, voor zover dit geen invloed heeft op het uiteindelijke resultaat. In geval van twijfel is enkel de methode mét drogen geldig. De individuele proefresultaten dienen te voldoen aan de verklaarde waarden vermeld op de technische fiche van het betreffende eindproduct. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 8/22 Versie 3.0 van

10 Art Controle van het eindproduct: De producent maakt, in overleg met de certificatie-instelling, een monsternemings- en beproevingsplan op voor alle eindproducten. Dit plan wordt door de certificatie-instelling goedgekeurd. De controles met betrekking tot de bouwtechnische kwaliteit zijn hierna weergegeven. Art A Algemeen Op ieder vervaardigde BENOR-gecertificeerde vulstof worden de hierna vermelde proeven uitgevoerd met de aangegeven frequentie en gelijkmatig verspreid in de tijd: Proef Norm Frequentie Composietvulstof Frequentie natuurlijke vulstof Doorval door 2 mm NBN EN x / week 1 x / week Doorval door 0,125 mm NBN EN x / week 1 x / week Doorval door 0,063 mm NBN EN x / week 1 x / week Holle ruimte NBN EN x / week 1 x / week Bitumengetal NBN EN x / week 1 x / week Volumemassa NBN EN x / week 1 x / week Watergevoeligheid NBN EN x / 2 jaar 1 x / 2 jaar Methyleenblauwproef NBN EN x / maand 1 x / maand Bijlage A Watergehalte NBN EN x / week 2 x / week % Ca(OH) 2 NBN EN x / maand (1) 1 x / maand (1) % CaCO 3 NBN EN x / maand (1) 1 x / maand (1) (1) Proef die enkel wordt uitgevoerd indien ze van toepassing is De monsternemingen worden uitgevoerd volgens NBN EN Overeenkomstigheid interne proefresultaten. Alle interne proefresultaten moeten conform zijn aan de specificaties vermeld in de norm NBN EN en op de technische fiche. Alle individuele interne proefresultaten moeten binnen de grenzen van de aangeduide categorie vallen. Voor de korrelverdeling (zeven 0,125 en 0,063 mm), de holle ruimte en het bitumengetal dienen bovendien 90 % van de laatste 20 individuele interne proefresultaten binnen de grenzen van de door de fabrikant verklaarde waarden vallen. Indien er meerdere bepalingen gebeuren voor de korrelverdeling en het bitumengetal, dan voorzien in de bovenstaande tabel, dan worden enkel de proefresultaten van het monster waarop ook de holle ruimte bepaald wordt, meegeteld bij de evaluatie van de laatste 20 individuele interne proefresultaten. Voor de volumemassa, het percentage holle ruimte, de doorval door de zeef van 0,063 mm en het bitumengetal moet ook het glijdend gemiddelde van de laatste 8 interne proefresultaten worden berekend. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 9/22

11 Art B Controles per vrachtwagen: Art Art Art Art Art A Algemeen Voor composietvulstoffen dienen bovendien de doorval door de zeef van 0,063 mm en het bitumengetal per vrachtwagen te worden uitgevoerd. De interne proefresultaten dienen te beantwoorden aan de criteria van de aangeduide categorie van de technische fiche. Ten einde snel over de interne proefresultaten te kunnen beschikken van monsters genomen op de vrachtwagen, is het voorafgaandelijk drogen van de vulstof zoals voorzien in bovenstaande proefmethoden niet verplicht, voor zover dit geen invloed heeft op het uiteindelijke intern proefresultaat. In geval van twijfel is enkel de methode met drogen geldig. Maatregelen bij niet-overeenkomstige interne proefresultaten Grondstoffen afwijkend: Wanneer een intern proefresultaat op grondstoffen afwijkt, treft de fabrikant de nodige maatregelen beschreven in zijn technisch dossier. Fabricage niet conform: Wanneer een intern proefresultaat op een monsterneming uit de fabricage niet conform is, treft de fabrikant de nodige maatregelen beschreven in zijn technisch dossier. Eindproducten niet conform: In geval van niet-overeenkomstigheid van een intern proefresultaat op eindproducten, moet de procedure hieronder worden gevolgd. De niet-overeenkomstigheid en de traceerbaarheid van de correctieve maatregelen moeten worden bijgehouden. Indien een individueel intern proefresultaat buiten de grenzen van de specificatie valt wordt onmiddellijk een nieuwe monsterneming uitgevoerd. Indien het intern proefresultaat van dit monster voldoet wordt de vulstof verder als overeenkomstig beschouwd. Indien het tweede intern proefresultaat eveneens niet voldoet stelt de fabrikant een onderzoek in naar de tekortkomingen, gaat hij spontaan over tot afkeuring van het twijfelachtige productiedeel en treft hij de nodige correctieve maatregelen. Art B Proeven per vrachtwagen niet conform: Art. 5.8 Art Wanneer een intern proefresultaat niet overeenkomstig is aan de eisen van de technische fiche wordt de vrachtwagen afgekeurd d.w.z. dat de vulstof wordt afgeladen en bewerkt ten einde de overeenkomstigheid bij een volgende lading te verzekeren. Wanneer een intern proefresultaat buiten de verklaarde waarden van de technische fiche valt, stelt de fabrikant een onderzoek in naar de oorzaken van de tekortkoming en neemt hij de nodige maatregelen, zodat het intern proefresultaat bij de volgende verlading voldoet aan de verklaarde waarde. De niet overeenkomstigheden en de correctieve maatregelen dienen te worden geregistreerd. Werkboeken De schikking en de presentatie gebeuren in onderling overleg met de keuringsinstelling. Indien de fabrikant voor de zelfcontroleproeven een beroep doet op een extern laboratorium, worden de verslagen van dit laboratorium als werkboek beschouwd. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 10/22 Versie 3.0 van

12 Art. 5.9 Art Controleregisters De registers bevatten ten minste de volgende gegevens: - Register van de grondstoffen: Dit register bevat: - de kenmerken, de herkomst van de geleverde grondstoffen en de hoeveelheden, voor zover deze laatste gegevens bepalend zijn voor de frequentie van de uit te voeren controleproeven, - de interne proefresultaten van de controle van de grondstoffen. De grondstoffen worden per herkomst geregistreerd met een onderscheid tussen: - BENOR-gecertificeerde grondstoffen, - grondstoffen met een ander keuringscertificaat of met een partijkeuringsattest, - niet-gekeurde grondstoffen. - Register van de fabricage: Dit register bevat: - de interne proefresultaten van de controle van de fabricage en de fabricageuitrusting, - de samenstelling van composietvulstoffen, volgens art , - in bijlage, de noodzakelijke kalibratiecertificaten. - Productiestaat: Dit register bevat: - het type vulstof, - de opslagsilo. - Beproevingsregister: In dit register worden alle overeenkomstige en niet-overeenkomstige interne proefresultaten die betrekking hebben op het eindproduct opgenomen. Indien de fabrikant voor de zelfcontroleproeven een beroep doet op een extern laboratorium, worden de interne proefresultaten bekomen door dit laboratorium ten laatste één werkdag na het bekend zijn van de interne proefresultaten ingeschreven in de registers. - Register van de niet-conformiteiten: Dit register bevat alle niet-conforme interne proefresultaten die betrekking hebben op de eindproducten, alsook het onderzoek naar de oorzaak en de correctieve maatregelen. - Register van identificatie en afvoer: Dit register bevat: - een kopie van de weeg en/of leveringsbons, - Register van de meet- en beproevingsuitrusting: Zie RNR 12. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 11/22

13 Art. 6 PRODUCTIDENTIFICATIE EN GEBRUIK VAN HET CERTIFICATIELOGO Art Elke vracht wordt begeleid door een leveringsbon of -document, dat een uniek volgnummer draagt. Elke factuur vermeldt het volgnummer van het (de) bijbehorende leveringsdocument(en). Een leveringsdocument bevat de volgende vermeldingen: - het BENOR-label conform het BENOR-Logoreglement, - een uniek oplopend volgnummer, - het machtigingsnummer van de fabrikant, - de naam van de fabrikant en de productie-eenheid, - de commerciële benaming van de vulstof, - de verwijzing naar de betreffende technische fiche met vermelding: Technische fiche: Snelcode xxxx/xxxx (zie extranet.copro.eu)" of TF Snelcode xxxx/xxxx (extranet.copro.eu). - de naam van de afnemer, - de leveringsplaats, - de verzendingsdatum, - de hoeveelheid vulstof, - de gemiddelde waarde van de volumemassa, het percentage holle ruimte, de doorval door de zeef van 0,063 mm en het bitumengetal. Het betreft het glijdend gemiddelde van de 8 laatste proefresultaten. De waarden dienen minstens wekelijks te worden aangepast. - voor composietvulstoffen de doorval door de zeef van 0,063 mm en het bitumengetal per vrachtwagen. Ieder leveringsdocument wordt minstens in drievoud opgemaakt, waarbij de verdeling als volgt gebeurt: - minstens een exemplaar voor de afnemer, - een exemplaar voor de vervoerder, - een exemplaar blijft bij de fabrikant. Het origineel exemplaar, bestemd voor de afnemer, dient duidelijk te onderscheiden zijn van de dubbels. Een maandelijks overzicht van de geleverde hoeveelheden zal vóór de 15 de van de daarop volgende maand worden overgemaakt aan het certificatie-instelling. Art. 8 Art. 8.1 EXTERNE CONTROLE Algemene bepalingen De externe controle omvat het nazicht van de interne proefresultaten van de zelfcontrole, controlebezoeken aan de productie-eenheid en controleproeven in een controlelaboratorium. Fabrikanten die een CE-markering niveau 2+ afgeleverd door een andere genotificeerde instelling dan COPRO hebben, moeten een kopie van het CE-certificaat en de auditverslagen aan COPRO bezorgen. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 12/22 Versie 3.0 van

14 Art. 8.2 Art Art Art Art. 8.3 Art Controlebezoeken Periodieke controlebezoeken Een controlebezoek (normaal volledige dag) slaat op: - het nazicht van het kwaliteitssysteem, overeenkomstig dit reglement; - het nazicht van werkboeken en registers; - het nazicht van de leveringsdocumenten; - de evaluatie van de resultaten van de zelfcontrole en de controleproeven; - de toepassing van correctieve maatregelen in geval van niet-overeenkomstigheid; - nazicht van het productieproces (registraties productie); - nazicht van kalibraties; - het nemen van monsters voor controleproeven; - het bijwonen van interne metingen en proeven op de ontnomen monsters voor controleproeven. In ieder geval worden de proeven die per vrachtwagen dienen te worden uitgevoerd, bijgewoond. Bijkomende controlebezoeken Bijkomende controlebezoeken kunnen worden opgelegd door het Certificatiecomité. Deze laatste motiveert de genomen beslissing en stelt vast welke controles dienen te worden uitgevoerd. De kosten van de bijkomende bezoeken zijn ten laste van de leverancier. Frequentie van de periodieke controlebezoeken Het aantal periodieke controlebezoeken bedraagt 1 / ton geleverde vulstof, met een minimum van 4 per jaar. De periodieke controlebezoeken worden oordeelkundig gespreid. Voor fabrikanten die een CE-markering niveau 2+ afgeleverd door een andere genotificeerde instelling dan COPRO hebben, kan het voor COPRO noodzakelijk zijn om binnen de tijdsduur van het periodiek controlebezoek de evaluatie van het Technisch Dossier en de opvolging van het systeem na te zien. Controleproeven Controleproeven zijn proeven die door een controlelaboratorium worden uitgevoerd, hetzij om na te gaan in hoeverre de proeven, die door de fabrikant in zijn laboratorium voor zelfcontrole worden uitgevoerd in het kader van zijn industriële zelfcontrole, geldig zijn, hetzij om enkel proeven uit te voeren, zonder hun resultaten te vergelijken met de interne beproevingsresultaten. De monsternemingen voor de controleproeven geschieden volgens de keuze van de keuringsinstelling, oordeelkundig gespreid over de verschillende types vulstof. In principe heeft 1 monsterneming per ton geleverde vulstof plaats, met een minimum van 4 monsternemingen per jaar. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 13/22

15 Onderstaande tabel geeft de minimum frequenties per proef aan. Bij twijfelachtige kwaliteit van de producten, kan de keuringsinstelling deze frequenties verhogen: Proef Norm Frequentie Korrelverdeling NBN EN bij ieder monsterneming Holle ruimte NBN EN bij ieder monsterneming Watergehalte NBN EN bij ieder monsterneming Volumemassa NBN EN bij ieder monsterneming Bitumengetal NBN EN bij ieder monsterneming Methyleenblauwproef NBN EN Bijlage A Watergevoeligheid NBN EN Gehalte calciumcarbonaat CaCO 3 NBN EN Gehalte calciumhydroxide Ca(OH) 2 NBN EN (1) Proef die enkel uitgevoerd wordt indien ze van toepassing is 1 keer per jaar per gecertificeerde vulstof 1 keer per jaar per gecertificeerde vulstof 1 keer per jaar per gecertificeerde vulstof (1) 1 keer per jaar per gecertificeerde vulstof (1) Art Art Beoordeling van de controleproeven Reproduceerbaarheidstest: In aanwezigheid van de afgevaardigde van de keuringsinstelling, worden voor de korrelverdeling, het percentage holle ruimte, het bitumengetal en de volumemassa van de eindproducten monsters genomen, die in vier deelmonsters worden verdeeld. De deelmonsters worden in een lucht- en waterdichte verpakking verzegeld door de afgevaardigde van de keuringsinstelling. Het eerste deelmonster wordt in het intern laboratorium beproefd, het tweede in een controlelaboratorium. Voor zover de reproduceerbaarheid van de proefmethode bekend is, gaat men na of het verschil R binnen het reproduceerbaarheidsinterval R max ligt. Wanneer R buiten dit reproduceerbaarheidsinterval valt, wordt door een tweede controlelaboratorium het derde deelmonster beproefd. Indien de reproduceerbaarheid deze keer voldoet wordt geen rekening gehouden met de controleresultaten van het eerste controlelaboratorium. Indien echter de controleresultaten van de tweede controleproef deze van het eerste controlelaboratorium bevestigen, stelt de fabrikant een onderzoek in naar de oorzaken van de tekortkomingen, neemt de gepaste maatregelen en meldt deze onmiddellijk aan de keuringsinstelling. Het vierde deelmonster wordt beproefd in het intern laboratorium. Alle kosten van monsterneming, transport en proeven zijn ten laste van de fabrikant. Ook de kosten voor de controle van het derde deelmonster door een tweede controlelaboratorium zijn ten laste van de fabrikant. Indien nodig kan COPRO overgaan tot het schrappen van een controlelaboratorium van de lijst. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 14/22 Versie 3.0 van

16 REPRODUCEERBAARHEID VAN DE PROEFMETHODES Bitumengetal Volumemassa % Holle ruimte Korrelverdeling (0,125 mm) Korrelverdeling (0,063 mm) R max 3 0,07 Mg/m³ 4,0 % 3,5 % 3,5 % Art Individuele proefresultaten Indien het intern proefresultaat niet voldoet aan de normspecificaties, neemt de fabrikant de maatregelen voorzien in art Indien bij twee opeenvolgende monsternemingen een controleresultaat van een eenzelfde eigenschap niet voldoet, stelt de keuringsinstelling een onderzoek in. Tijdens een bijkomend controlebezoek wordt een bijkomende monsterneming en proef uitgevoerd in het intern laboratorium in aanwezigheid van de keuringsinstelling. Indien dit intern proefresultaat ontoereikend is, wordt de fabrikant gesanctioneerd met een schorsing van autonome levering tot wordt vastgesteld dat de fabrikant in staat is de overeenkomstigheid van zijn product opnieuw te waarborgen. Alle kosten zijn ten laste van de fabrikant. Art. 10 INLEIDEND BEZOEK EN TOELATINGSPERIODE Art Art Art Art Art Art Art Toelatingsperiode De minimum duur van de toelatingsperiode bedraagt 6 maanden; deze kan ingekort worden tot 3 maanden, indien de fabrikant kan aantonen dat hij gedurende een voldoende lange periode een zelfcontrole toepast en waarbij het mogelijk is om de resultaten van de interne proeven van voor de toelatingsperiode op een betrouwbare wijze in rekening te brengen. Zelfcontrole tijdens de toelatingsperiode Voor composietvulstof worden de proeven uitgevoerd met een frequentie zoals bepaald in art Voor natuurlijke vulstof wordt de frequentie bepaald in art verdubbeld. Productidentificatie en voorraadbeheer tijdens de toelatingsperiode Indien tijdens de toelatingsperiode, zowel de interne als de controleresultaten van een bepaald product conform zijn, kan mits schriftelijke toelating hiervoor door COPRO verleend, op de afleveringsbon "In toelatingsperiode BENOR" worden vermeld. Externe controle tijdens de toelatingsperiode Art Voor het einde van de toelatingsperiode moeten minimum zes periodieke controleproeven zijn uitgevoerd waarvoor de reproduceerbaarheid voldoet. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 15/22

17 Art. 11 VERGUNNINGSVERLENING EN CERTIFICAAT Art Art Wijziging van de vergunning Uitbreiding van de gecertificeerde productie Bij een uitbreiding van de gecertificeerde productie toont de vergunninghouder door zelfcontrole aan dat de bijkomende producten overeenkomstig zijn. Voor elke bijkomende vulstof moeten er minstens 2 controleproeven zijn uitgevoerd waarvoor de reproduceerbaarheid voldoet. De kosten van bijkomende controlebezoeken zijn ten laste van de fabrikant. Procedure product in uitbreiding: 1) de fabrikant doet een schriftelijke aanvraag tot uitbreiding. Deze aanvraag dient te zijn vergezeld van een gedocumenteerd overzicht van de specificaties van het product; 2) de fabrikant voert de zelfcontrole uit overeenkomstig de reglementen; 3) de keuringsinstelling COPRO heeft reeds 1 monsterneming van het nieuw type vulstof uitgevoerd en heeft vastgesteld dat de proefresultaten (bijgewoond of resultaten van het controlelaboratorium) conform zijn aan de specificaties. Van zodra voldaan is aan bovengenoemde voorwaarden maakt de fabrikant de technische fiche aan op extranet.copro.eu. Na validatie door COPRO mag de fabrikant de vermelding Product in uitbreiding BENOR op de leveringsbon plaatsen. Art. 13 FINANCIEEL STELSEL Het financiëel reglement is beschikbaar op het secretariaat van COPRO. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 16/22 Versie 3.0 van

18 BIJLAGE A: Model van technische fiche BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 17/22

19 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 18/22 Versie 3.0 van

20 BIJLAGE B: Leidraad gebruik van nieuwe grondstoffen in een composietvulstof (Informatieve bijlage) B.1 Toepassingsgebied De kwaliteitsborging van composietvulstoffen, bij wijzigende samenstelling (nieuwe grondstof), vereist een dubbel onderzoek. Enerzijds dient een type-testing (ITT) volgens deze leidraad te worden uitgevoerd, anderzijds dient te worden voldaan aan de regels van de geldende milieuwetgeving (zie Bijlage C van dit reglement). Bij aanvraag tot certificatie van een composietvulstof waarin een nieuwe secundaire grondstof wordt verwerkt, dient een gemotiveerde studie te worden toegevoegd aan het dossier. Deze studie bepaalt de technische eisen die aan de vulstof dienen te worden gesteld om de reële duurzaamheid van het eindproduct (toepassing) te garanderen. De studie dient te worden uitgevoerd door een onafhankelijke wetenschappelijke instelling, in overleg met COPRO. De toegelaten grondstoffen in bitumineuze mengsels volgens standaardbestekken zijn de bevoegdheid en de verantwoordelijkheid van de voorschrijvende overheid. Noot: in SB 250 wordt het onderzoek naar de gebruiksgeschiktheid van de grondstof opgevolgd door een technische begeleidingsgroep opgericht door AWV Afdeling Wegenbouwkunde. B.2 Definiëren van de composietvulstof Alle gegevens betreffende de oorsprong van de grondstoffen worden verzameld: aard van de grondstoffen, de mineralogische aard, de wijze van winning, de kwaliteit (technische eigenschappen en chemische samenstelling) van de grondstoffen en de constantheid hiervan. B.3 Controle technische conformiteit van de composietvulstof De overeenkomstigheid van de composietvulstof aan de NBN EN en aan de geldende documenten binnen het gebruiksgebied dienen te worden aangetoond. B.4 Onderzoek ter verantwoording van het gebruik van de composietvulstof Het onderzoek betreft een studie, waarbij de conformiteit en de duurzaamheid van de bitumineuze mengsels waarin de composietvulstof is gebruikt, wordt gecontroleerd. Naast de geldende asfaltstudie dienen volgende eigenschappen te worden onderzocht en vergeleken met deze van gekende vulstoffen: 1. Delta Ring en Kogel van drie monsters (twee uitersten wat betreft bitumengetal/holle ruimte en een gemiddeld monster). 2. Affiniteit met bitumen (bijvoorbeeld ad- en desorptieproeven). 3. In aanvulling op bovenstaande onderzoeken kan gebruik gemaakt worden van de DSR (Dynamic Shear Rheometer) om vulstof in mastiek te onderzoeken. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 19/22

21 BIJLAGE C: Milieuparagraaf Composietvulstof (Informatieve bijlage) Definities Composietvulstof Soort composietvulstof Type vulstof Vulstof samengesteld uit verschillende secundaire grondstoffen (zoals steenkoolvliegassen, AVI- en SVI-vliegassen, vliegassen afkomstig van de verbranding van biomassa,... ) en/of primaire grondstoffen Composietvulstof samengesteld uit dezelfde grondstoffen, desgevallend in verschillende doseringen Vulstof met dezelfde technische eigenschappen C.1 Toepassingsgebied De in deze milieuparagraaf opgenomen eisen kunnen worden gehanteerd bij de behandeling van een aanvraag voor het verkrijgen of het behouden van een BENOR-certificaat per soort composietvulstof voor gebruik in asfaltmengsels in de wegenbouw. Enkel de conformiteit van de soort composietvulstof aan de Vlaamse milieuwetgeving is opgenomen. De milieuhygiënische controle wordt uitgevoerd overeenkomstig de criteria opgelegd in het VLAREMA en/of de bepalingen die in de grondstofverklaring zijn opgelegd. De controleschema s in deze paragraaf zijn ondergeschikt aan de criteria opgelegd in de grondstofverklaring. Ze beogen na instemming door de OVAM als alternatief te kunnen worden toegepast voor het behouden van een grondstofverklaring. Noot: Het mengen van verschillende secundaire grondstoffen heeft tot doel de technische eigenschappen van de composietvulstof te optimaliseren en aldus te voldoen aan de eisen opgelegd in een typebestek of standaardbestek. Indien de producent van composietvulstof een bijkomende secundaire grondstof wil toepassen, waarvoor nog geen genormaliseerde eisen of andere gestandaardiseerde technische specificaties beschikbaar zijn, dient de bijlage B van dit reglement te worden gevolgd. In elk geval moet voldaan worden aan artikel van het VLAREMA namelijk. Het is verboden om een afvalstof of beoogde grondstof te mengen met een of meer andere materialen om door de lagere concentratie van een of meer in de afvalstof aanwezige stoffen: 1 voor de aldus verdunde afvalstof een verwijderingsmethode in aanmerking te laten komen die voor de niet-verdunde afvalstof niet is toegelaten; 2 een afvalstof die moet worden verwijderd, alsnog nuttig te kunnen toepassen; 3 een afvalstof of beoogde grondstof die niet in aanmerking komt om te worden aangewend als of om te worden omgevormd tot een grondstof, alsnog te kunnen aanwenden als of om te vormen tot een grondstof. C.2 Gebruiksgebied van de soort composietvulstof Composietvulstof is bedoeld om te worden gebruikt in vormgegeven bouwstof, zijnde asfaltmengsels voor de wegenbouw. De composietvulstof vormt aldus slechts een deel van de massa van het asfaltmengsel. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 20/22 Versie 3.0 van

22 Onderstaande criteria zijn van toepassing per soort composietvulstof. In het onderzoek kunnen dus wel verschillende doseringen van dezelfde grondstoffen worden gecombineerd. Het aantal te onderzoeken monsters is afhankelijk van de verwachte spreiding van het gehalte aan grondstof in de soort composietvulstof. Bovendien dienen de uitloogbaarheidstesten te worden uitgevoerd voor een asfaltmengsel met het hoogste gehalte aan verontreiniging (worst-case benadering). C.3 Procedure voor het verkrijgen van het BENOR-certificaat en de grondstofverklaring per soort composietvulstof (initiële beoordeling (TT)) C.3.1 Definiëren van de samenstellende secundaire grondstoffen Van alle samenstellende secundaire grondstoffen dient een dossier en informatieblad te worden opgemaakt met volgende gegevens: - herkomst(en) van de grondstoffen: oplijsting van de mogelijke leveranciers; - de oorsprong van de grondstoffen: bron van het ontstaan; - de chemische eigenschappen en het spreidingsgebied van de verschillende componenten (zie C.3.1.1) C Controle chemische eigenschappen van de grondstoffen: De monsternemingen van de grondstoffen gebeuren volgens de best geschikte procedure onder verantwoordelijkheid van de vulstofproducent. De vulstofproducent is verantwoordelijk voor de representativiteit van de monsterneming en analyse. Volgens het VLAREMA worden alle beoogde grondstoffen, voor gebruik in een vormgegeven bouwstof, afzonderlijk geanalyseerd voor de milieuhygiënische parameters. C. 3.2 Definiëren van de soort composietvulstof Mede op basis van de resultaten van een controle op technische eigenschappen per grondstof wordt de samenstelling van het mengsel van de composietvulstof bepaald binnen vooraf vastgestelde bandbreedtes per secundaire en/of primaire grondstof. C.3.3 Controle van de chemische eigenschappen van de soort composietvulstof De totaalconcentratie van de chemische componenten wordt bepaald op minstens 3 monsters van eenzelfde soort composietvulstof, zo mogelijk met verschillende dosering. De worst case benadering is deze waarbij de secundaire grondstof(fen) met de hoogste verontreinigingsgraad in de hoogste mengverhouding voorkomt/aanwezig zijn. De monsternemingen per soort composietvulstof gebeuren door een door de OVAM erkend laboratorium voor monsterneming van afvalstoffen en andere materialen pakket MA.3 gebruik als bouwstof-vaste stoffen (VLAREL-erkenning). De monstervoorbereiding en de proeven worden uitgevoerd door een door OVAM erkend laboratorium volgens de geldende CMA. C.3.4 Controle van het uitlooggedrag van het asfaltmengsel Het uitlooggedrag wordt uitgevoerd op 1 asfaltmengsel volgens de worst case benadering. Dit betekent een asfalt geproduceerd met een laag bindmiddelgehalte en met de soort composietvulstof met de hoogste verontreinigingsgraad, vastgesteld bij de controles volgens C.3.3. (zelfde monsterneming). De bepaling van het uitlooggedrag gebeurt met een diffussieproef (standproef) op het asfaltmengsel en een kolomproef op een gebroken asfaltmengsel. De proeven worden uitgevoerd volgens CMA in een door OVAM erkend laboratorium. BENOR-document: TRA 12 Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels Versie 3.0 van Blz. 21/22

23 Het BENOR-certificaat voor de soort composietvulstof wordt slechts toegekend nadat de OVAM een grondstofverklaring heeft afgeleverd. C.4 Controles voor het behouden van de grondstofverklaring en het BENOR-certificaat C.4.1 Controle van de chemische eigenschappen van samenstellende grondstoffen De controle van de chemische eigenschappen van samenstellende grondstoffen wordt bepaald door de fabrikant en wordt ter controle voorgelegd aan COPRO. De individuele proefresultaten dienen te voldoen aan de waarden vastgelegd in het informatieblad van de betreffende grondstof. Indien zich in de technische eigenschappen (zie B.4.2) afwijkende resultaten voordoen, zal de frequentie van controle van de chemische eigenschappen van de betreffende grondstof worden verhoogd. C.4.2 Controle van de technische eigenschappen van samenstellende grondstoffen Zie artikel van dit reglement. C.4.3 Controle van de chemische eigenschappen van de soort composietvulstof Per soort composietvulstof (bij voorkeur afwisselend op de mengverhouding van de secundaire grondstoffen), wordt per jaar de totaalconcentratie van de chemische componenten bepaald. De monsternemingen van de soort composietvulstof gebeuren door een door de OVAM erkend laboratorium voor monsterneming van afvalstoffen en andere materialen pakket MA.3 gebruik als bouwstof-vaste stoffen (VLAREL-erkenning). De monstervoorbereiding en de proeven worden uitgevoerd door een door OVAM erkend laboratorium volgens de geldende CMA. C.4.4 Controle van het uitlooggedrag van het asfaltmengsel Per soort composietvulstof wordt één maal per jaar het uitlooggedrag onderzocht van een asfaltmengsel met laag bindmiddelgehalte en, met de soort composietvulstof waarvan de totaalconcentratie werd bepaald volgens C.4.3 (zelfde monsterneming). De bepaling van het uitlooggedrag gebeurt met een diffussieproef (standproef) op het asfaltmengsel en een kolomproef op een gebroken asfaltmengsel. De proeven worden uitgevoerd volgens CMA in een door OVAM erkend laboratorium. B.4.5 Toezicht op het gebruik van de soort composietvulstof Beperkingen wat dosering van de composietvulstof in asfalt betreft, indien van toepassing. Toepassingsreglement BENOR voor vulstoffen voor bitumineuze mengsels BENOR-document: TRA 12 Blz. 22/22 Versie 3.0 van

24 COPRO asbl Organisme impartial de Contrôle de Produits pour la Construction Z.1 Researchpark - Kranenberg Zellik info@copro.eu TVA BE KBC BE REGLEMENT D'APPLICATION TRA 12 BENOR Version REGLEMENT D'APPLICATION D'USAGE ET DE CONTROLE DE LA MARQUE BENOR DANS LE SECTEUR DES FILLERS POUR MELANGES BITUMINEUX DANS LA CONSTRUCTION ROUTIERE Approuvé par le Conseil Consultatif filler le Entériné par le Conseil d Administration du COPRO 2014

25 SOMMAIRE Notes Préliminaires 3 Définitions, références et abréviations 3 Art. 1 DOMAINE D'APPLICATION DE LA CERTIFICATION 5 Art. 3 ORGANISMES D INSPECTION 5 Art. 3.1 Collaboration avec les organismes d'inspection. 5 Art. 4 LABORATOIRES DE CONTRÔLE 5 Art. 4.1 Collaboration avec les laboratoires de contrôle 5 Art. 4.2 Choix du laboratoire de contrôle 5 Art. 5 AUTOCONTROLE 6 Art. 5.3 Laboratoire d'autocontrôle 6 Art. 5.4 Etalonnages et vérifications 6 Art. 5.6 Dossier Technique 6 Art. 5.7 Schémas de contrôle 7 Art. 5.8 Livrets de travail 10 Art. 5.9 Registres de contrôle 11 Art. 6 IDENTIFICATION DES PRODUITS ET UTILISATION DU LOGO DE CERTIFICATION 12 Art. 8 CONTROLE EXTERNE 12 Art. 8.1 Définitions générales 12 Art. 8.2 Visites de contrôle 13 Art. 8.3 Essais de contrôle 13 Art. 10 VISITE PRELIMINAIRE ET PERIODE PROBATOIRE 15 Art Période probatoire 15 Art Autocontrôle pendant la période probatoire 15 Art Identification de produit et gestion de stock pendants la période probatoire 15 Art Contrôle externe en période probatoire 15 Art. 11 ATTRIBUTION DE LA LICENCE ET DU CERTIFICAT 16 Art Modification de la licence 16 Art. 13 REGIME FINANCIER 16 ANNEXE A : Modèle de fiche technique 17 ANNEXE B : Notice explicative utilisation de nouvelles matières premières dans le filler composite (Annexe informative) 19 ANNEXE C : Paragraphe environnemental filler composite (Annexe informative) 20 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 2/22 Version 3.0 du

26 Notes Préliminaires Ce règlement d'application est complémentaire aux conditions du Règlement de certification de produits dans le secteur de la construction CRC BENOR. Mis à part les précisions et/ou modifications mentionnées dans ce document, les articles du Règlement de certification de produits CRC BENOR sont d'application. Les articles ci-dessous se rapportent aux numéros des articles du Règlement de certification de produits. Des modifications par rapport à la version précédente sont indiquées avec un arrière-plan gris. Définitions, références et abréviations Références NBN EN NBN EN NBN EN Granulats pour mélanges hydrocarbonés et pour enduits superficiels utilisés dans la construction des chaussées, aérodromes et d'autres zones de circulation. Méthodes d'essais des ciments - Détermination de la teneur en chlorures, en dioxyde de carbone et en alcalis dans les ciments. Chaux de construction - Partie 2 : Méthode d'essai NBN EN Essais pour déterminer les propriétés générales des granulats - Partie 1 : Méthodes d'échantillonnage NBN EN Essais pour déterminer les propriétés générales des granulats - Partie 5 : Equipements communs et étalonnage NBN EN Essais pour déterminer les caractéristiques géométriques des granulats - Partie 9 : Qualification des fines - Essai au bleu de méthylène NBN EN Essais pour déterminer les caractéristiques géométriques des granulats - Partie 10 : Détermination des fines - Granularité des fines (tamisage dans un jet d'air). NBN EN NBN EN NBN EN Essais pour déterminer les caractéristiques mécaniques et physiques des granulats - Partie 4 : Détermination de la porosité du filler sec compacté. Essais pour déterminer les caractéristiques mécaniques et physiques des granulats - Partie 5 : Détermination de la teneur en eau par séchage en étuve ventilée. Essais pour déterminer les caractéristiques mécaniques et physiques des granulats - Partie 7 : Détermination de la masse volumique réelle du filler - Méthode au pycnomètre. NBN EN Essais sur les fillers utilisés dans les mélanges bitumineux - Partie 2 : Viscosité apparente (Nombre-bitume). Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 3/22

27 NBN EN Essais pour déterminer les propriétés chimiques des granulats Partie 4: Détermination de la sensibilité à l'eau des fillers pour mélanges bitumineux. CRC BENOR LOGO BENOR RNR 12 TAR BENOR Règlement de certification de produits dans le secteur de la construction Règlement d'usage du logo BENOR et des références a la marque BENOR Note réglementaire pour vérifications, étalonnage et contrôle d équipement de production, de contrôle, de mesure et d essai lors de la certification de fillers pour mélanges hydrocarbonés Règlement financier dans le cadre de la marque de conformité BENOR Définitions et abréviations Définitions Charge Cendres volantes AVI Cendres volantes BEC Cendres volantes charbon pulvérisé Quantité de matériel qui est transportée en une fois. Par camion, par bateau, Cendres volantes issues de l incinération d'ordures ménagères et/ou de déchets assimilés. Cendres volantes issues de l incinération de la biomasse dans une centrale énergétique. Cendres volantes issues de l incinération de charbon pulvérisé dans une centrale énergétique. Cendres volantes SVI Cendres volantes issues de l incinération des boues de stations d épuration d eau communale et/ou assimilées. Filler Voir NBN EN Filler composite Fillers naturel Filler composé de différentes matières premières secondaires et/ou naturelles. Filler provenant d'une matière première minérale naturelle. Abréviations TRA RNR Règlement d'application d'usage et de contrôle de la marque BENOR pour un produit particulier. Note réglementaire. Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 4/22 Version 3.0 du

28 Art. 1 Art Art DOMAINE D'APPLICATION DE LA CERTIFICATION Le présent règlement d'application est d'application pour l'octroi de la licence d'usage du certificat BENOR de conformité et du logo de certification BENOR de conformité des fillers pour mélanges bitumineux dans la construction routière. Cela concerne une certification qualité de produit. La certification BENOR concerne à côté de la conformité des fillers pour les mélanges bitumineux à la norme NBN EN 13043, les exigences supplémentaires et les caractéristiques mentionnées dans ce règlement. Ce règlement est uniquement d'application sur les fillers qui disposent déjà d un marquage CE de niveau 2+. Le fournisseur dispose donc déjà d un système de contrôle de la production certifié (FPC). Le fabricant spécifie sa gamme de produits à l'aide d'une fiche technique authentifiée par l'organisme de certification pour chaque élément certifié. Cette fiche technique fait partie intégrante du certificat. Un modèle de fiche technique est reprise dans l'annexe A de ce règlement. Domaine d utilisation des fillers Les fillers certifiés conviennent pour l utilisation dans le mélange bitumineux qui sont décrits de manière plus détaillées dans : - un Cahier des Charges Type ou Standard, - un Cahier des Charges Spécial, - une circulaire d une Service Public, - un accord spécial écrit entre le titulaire du certificat et COPRO. Les caractéristiques posées dans les documents susmentionnés et le domaine d utilisation qui y est lié sont explicitement mentionnés sur la fiche technique. Les contrôles effectués dans le cadre du présent règlement confirment la conformité selon l utilisation mentionnée. Art. 3 Art. 3.1 Art Art. 4 Art. 4.1 Art Art. 4.2 Art ORGANISMES D INSPECTION Collaboration avec les organismes d'inspection La liste des organismes d'inspection avec lesquels un accord est pris est disponible auprès de l'organisme de certification. LABORATOIRES DE CONTRÔLE Collaboration avec les laboratoires de contrôle La liste des laboratoires auxquels nous pouvons faire appel pour l'exécution des essais de contrôle est disponible auprès de l'organisme de certification ou peut être consultée sur le site Web de COPRO : Choix du laboratoire de contrôle Le choix du laboratoire de contrôle est décidé par le fournisseur et confirmé par COPRO. Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 5/22

29 Art. 5 Art. 5.3 Art AUTOCONTROLE Laboratoire d'autocontrôle Sur l'unité de production, le fabricant doit au moins disposer de l'équipement de mesure et d'essai pour pouvoir effectuer les essais suivants: Norme NBN EN NBN EN NBN EN Objet Détermination de la granularité Détermination de l indice de bitume Détermination de la masse volumique Art Art. 5.4 Art. 5.6 Art Le laboratoire qui effectue les essais du contrôle interne sous la responsabilité du fournisseur, doit au moins disposer de l équipement de mesure et d essai pour pouvoir effectuer les essais tel que mentionnés à l article Etalonnages et vérifications Dispositions reprises dans la note réglementaire RNR 12. Dossier Technique Le manuel FPC du marquage CE complété avec les données manquantes, peut être suffisant comme dossier technique. Le dossier technique contient au moins les données suivantes : a) un organigramme de l'organisation administrative et technique de la société avec les noms des différents responsables et une description de leur fonction; en particulier les noms du responsable de l'autocontrôle, du chef du laboratoire pour l'autocontrôle et de leurs suppléants ainsi que des personnes qui sont habilitées à signer les rapports de visite de l'organisme d'inspection (voir art. 5.5) ; b) une fiche technique selon le modèle en annexe A de ce règlement, pour tout type de filler bénéficiant de la marque BENOR ; c) une fiche d information pour chaque matière première, contenant au moins : la nature et la composition exprimée en pourcentage des composants, les valeurs limites de la granulométrie, de l'indice de bitume et de la masse volumique. Dans certains cas, les certificats BENOR ou autres doivent être ajoutés ; d) une description concise des installations de production ; e) un aperçu de l'équipement de mesure et d'essai du laboratoire interne et le cas échéant, une copie de l'accord écrit avec les obligations réciproques du fabricant et du laboratoire externe pour l'autocontrôle (voir art. 5.3) ; f) les certificats de calibrage et d'étalonnage des installations de production et de l'équipement de mesure et d'essai du laboratoire interne, avec, dans certain cas, les procédures et méthodes suivies par le fabricant (voir art. 5.4) ; g) les dispositions prises par le fabricant dans le cas ou de résultats d essai interne non satisfaisants. (voir art ) ; h) un exemplaire du bon de livraison et la méthode d'identification complète du produit ; i) les schémas de contrôle et/ou méthode d'essai alternatifs acceptés par l'organisme de certification que le fabricant souhaite appliquer dans son autocontrôle (voir art. 5.7) ; j) le cas échéant, une copie des certificats concernant le système qualité (voir art ) ; Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 6/22 Version 3.0 du

30 k) une copie du certificat CE avec les déclarations des performances en faisant partie ; l) le cas échéant, les documents qui démontrent la conformité à la législation environnementale applicable ; m) une liste des parties de production dispensées acceptées par l'organisme de certification, avec mention des raisons de la dispense. Le fabricant fait en sorte que le dossier technique reflète toujours la situation réelle et soit authentifiée par l'organisme de certification. Tous les changements qui peuvent influencer la qualité du produit fini doivent immédiatement être communiqués par écrit à l'organisme de certification. Art. 5.7 Art Schémas de contrôle Les fréquences de contrôle mentionnées ci-après sont des fréquences de référence. Elles peuvent être augmentées à la propre initiative du fabricant ou à la suite d'une sanction, appliquée par le Comité de certification. L organisme de certification peut, sur base d un dossier motivé, diminuer les fréquences de référence. Les données et les résultats des essais internes sont notés dans des livrets de travail et archivés dans des registres de contrôle, dont mention à l'art. 5.8 et 5.9. Art Contrôle des matières premières : Art A Contrôle technique des matières premières Le contrôle des matières premières est uniquement d'application pour les fillers composites. Le contrôle technique des matières premières est déterminé par le fabricant et est présenté à COPRO. Si le fabricant ne décrit pas de schéma de contrôle technique des matières premières, il faut effectuer au moins les essais et les fréquences suivants : Pour chaque livraison de matières premières, les essais ci-dessous sont effectués à la fréquence indiquée et répartis dans le temps : Essai Norme Fréquence Passant à 2 mm NBN EN Charge Passant à 0,125 mm NBN EN Charge Passant à 0,063 mm NBN EN Charge Indice de bitume NBN EN Charge Masse volumique NBN EN Chaque semaine Les matières premières certifiées BENOR sont exemptes de contrôle des caractéristiques certifiées, pour autant qu'un bon de livraison ou toute autre justification de la certification BENOR accompagne la livraison. Dans ce cas, le contrôle se limite à vérifier leur identification et la conformité des données mentionnées dans ces documents aux quantités fournies. Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 7/22

31 Art B Pour les matières premières pour lesquelles la certification BENOR n'est pas possible, la même exemption que pour des matières premières certifiées BENOR peut être obtenue, à condition qu'elles soient fournies avec une attestation de réception par lots et moyennant la licence écrite de l organisme de certification. Des matières premières certifiées BENOR et des matières premières avec une attestation de réception par lot, sont mentionnés dans le dossier technique. Les résultats individuels doivent satisfaire aux valeurs déclarées de la fiche d information de la matière première concernée. Etude d admission des matières premières L aptitude à l emploi de nouvelles matières premières est vérifiée suivant la procédure en Annexe B. Art C Contrôle environnemental des matières premières La conformité avec la législation environnementale doit être respectée. L annexe informative C peut être appliquée pour démonter cette conformité à la législation environnementale flamande. Art Contrôle de la production : Le contrôle de la composition des fillers composites se fait par l enregistrement des quantités dosées de tous les batchs de production ou par l établissement d une balance des quantités entrantes par rapport aux quantités sortantes par produit. Le contrôle de la production est uniquement d'application pour les fillers composites. Le contrôle de la production est déterminé par le fabricant et est présenté à COPRO. Si le fabricant ne décrit pas de contrôle de la production, il faut utiliser au moins les essais et les fréquences suivants : Lors de la production, les essais ci-dessous sont effectués à la fréquence indiquée et uniformément répartis dans le temps : Essai Norme Fréquence Passant à 2 mm NBN EN Par jour de production Passant à 0,125 mm NBN EN Par jour de production Passant à 0,063 mm NBN EN Par jour de production Indice de bitume NBN EN Par jour de production Afin de pouvoir disposer rapidement des résultats d'essais en cours de production, le séchage préalable du filler comme prévu dans les méthodes d'essais susmentionnées, n'est pas obligatoire pour autant que ceci n'aie pas d'influence sur le résultat final. En cas de doute, la méthode avec séchage préalable fait loi. Les résultats individuels doivent satisfaire aux valeurs déclarées mentionnées sur la fiche technique du produit fini concerné. Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 8/22 Version 3.0 du

32 Art Contrôle du produit fini : Art A En général En concertation avec l organisme de certification, le producteur dresse un plan d échantillonnage et d essai pour tous les produits finis. Ce plan est approuvé par l organisme de certification. Les contrôles par rapport à la qualité technique sont mentionnés ci-après. Pour chaque filler produit certifié BENOR, les essais ci-dessous sont effectués à la fréquence indiquée et répartis dans le temps: Essai Norme Fréquence Filler composite Fréquence filler naturel Passant à 2 mm NBN EN x / semaine 1 x / semaine Passant à 0,125 mm NBN EN x / semaine 1 x / semaine Passant à 0,063 mm NBN EN x / semaine 1 x / semaine Porosité NBN EN x / semaine 1 x / semaine Indice de bitume NBN EN x / semaine 1 x / semaine Masse volumique NBN EN x / semaine 1 x / semaine Sensibilité à l eau NBN EN x / 2 ans 1 x / 2 ans Essai au bleu de méthylène NBN EN Annexe A 1 x / mois 1 x / mois Teneur en eau NBN EN x / semaine 2 x / semaine % Ca(OH) 2 NBN EN x / mois (1) 1 x / mois (1) % CaCO 3 NBN EN x / mois (1) 1 x / mois (1) (1) Essai effectué que si d application Les échantillonnages sont effectués selon la NBN EN Conformité des résultats d essai internes. Tous les résultats d'essai internes doivent satisfaire aux spécifications mentionnées dans la NBN EN et sur la fiche technique. Tous les résultats d essai internes individuels doivent se situer entre les limites de la catégorie indiquée. En outre 90 % des 20 derniers résultats d essai internes individuels de la granulométrie (tamis de 0,125 et 0,063 mm), de la porosité et l indice de bitume) doivent se situer entre les limites des valeurs déclarées par le fabricant. Si l on effectue plus de déterminations pour la granulométrie et l indice de bitume que prévu dans le tableau ci-dessus, on prendra en compte uniquement les résultats de l échantillon pour lequel on a également déterminé la porosité lors de l évaluation des 20 derniers résultats d essai internes individuels. Pour la masse volumique, le pourcentage de vides, le passant au tamis de 0,063 mm et l'indice de bitume, la moyenne flexible des 8 derniers résultats d'essai internes doit être calculée. Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 9/22

33 Art B Contrôles par camion : Art En outre, pour les fillers composites, le passant au tamis de 0,063 mm et l indice de bitume doivent être effectués par camion. Les résultats d essai internes doivent répondre aux critères de la catégorie mentionnée sur la fiche technique. Afin de pouvoir disposer rapidement des résultats d'essais internes sur camion, le séchage préalable du filler, comme prévu dans les méthodes d'essais susmentionnées, n'est pas obligatoire pour autant que ceci n'ait pas d'influence sur le résultat d essai interne final. En cas de doute, la méthode avec séchage préalable fait loi. Mesures à prendre en cas de résultats d essai internes non conformes Art Matières premières divergentes : Lorsqu'un résultat d'essai interne sur matières premières est non satisfaisant, le fabricant prend les mesures nécessaires décrites dans son dossier technique. Art Production non-conforme : Lorsqu'un résultat d'essai interne sur un échantillonnage d'une production est non conforme, le fabricant prend les mesures nécessaires décrites dans son dossier technique. Art Produits finis non conformes : Art A En général En cas de non conformité d'un résultat d'essai interne sur produits finis, la procédure ci-dessous est à suivre. La non conformité et la traçabilité des mesures correctives doivent être conservées. Lorsqu un un résultat d essai interne individuel tombe hors de la limite de la spécification, un nouvel échantillonnage est effectué immédiatement. Si le résultat de l'essai interne de cet échantillon satisfait, le filler est considéré comme conforme. Si le 2 ième résultat d essai interne ne satisfait pas, le licencié fait une recherche sur les défaillances, désapprouve spontanément la partie de production douteuse et prend les mesures correctives appropriées. Art B Essais par camion non conformes : Art. 5.8 Art Lorsqu un résultat d essai interne n est pas conforme aux exigences de la fiche technique, le camion est refusé, c est-à-dire que le filler est déchargé et retravaillé afin d assurer sa conformité lors d un prochain chargement. Lorsqu un résultat d essai interne se situe en dehors des limites des valeurs déclarées de la fiche technique, le fabricant fait une recherche des raisons de la défaillance, prend les mesures correctives appropriées, de façon qu au suivant chargement le résultat d essai interne est conforme à la valeur déclarée. Les non conformités et les actions correctives doivent être enregistrées. Livrets de travail La disposition et la présentation se font en accord commun avec l'organisme d'inspection. Lorsque le fabricant fait appel à un laboratoire d'autocontrôle externe pour ses essais d'autocontrôle, les rapports d'essais de ce laboratoire sont considérés comme carnets de travail. Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 10/22 Version 3.0 du

34 Art. 5.9 Registres de contrôle Art Les registres doivent au moins contenir les données suivantes : - Registre des matières premières : Ce registre contient : - les caractéristiques, la provenance des matières premières fournies et les quantités, pour autant que ces dernières données soient déterminantes pour la fréquence des essais de contrôle à effectuer, - les résultats d essai internes de contrôle des matières premières. Les matières premières sont enregistrées par origine en faisant la distinction entre : - des matières premières certifiées BENOR, - des matières premières avec un autre certificat de contrôle ou avec une attestation de réception par lot, - des matières premières non contrôlées. - Registre de la production : Ce registre contient: - les résultats d essai internes de contrôle de la fabrication et de l'équipement de fabrication, - la composition des fillers composites, suivant l art , - en annexe, les certificats de calibrage nécessaires. - Etat de production : Ce registre contient: - le type de filler, - le silo de stockage. - Registre d'essais : Ce registre contient tous les résultats d essai internes, conformes ou non-conformes, sur les produits finis. Lorsque le fabricant fait appel à un laboratoire d'autocontrôle externe pour ses essais d'autocontrôle, les résultats d essai internes obtenus par ce laboratoire doivent être inscrits dans les registres au plus tard un jour ouvrable après qu'ils soient connus. - Registre des non-conformités : Ce registre contient tous les résultats d essai internes non-conformes qui ont trait aux produits finis, ainsi que l'enquête sur la cause et les mesures correctives. - Registre de l'identification et de la livraison : Ce registre contient : - les copie des bons de pesage et/ou de livraison. - Registre des équipements de mesure et d'essai : Voir RNR 12. Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 11/22

35 Art. 6 IDENTIFICATION DES PRODUITS ET UTILISATION DU LOGO DE CERTIFICATION Art Art. 8 Art. 8.1 Chaque livraison est accompagnée d'un bon ou document de livraison portant un numéro d'ordre unique. Chaque facture mentionne le numéro du (ou des) document(s) de livraison s'y rapportant. Un document de livraison reprend les renseignements suivants : - le label BENOR conforme au règlement LOGO BENOR, - un numéro d'ordre ascendant unique, - le numéro de licence du fabricant, - le nom du fabricant et de l'unité de production, - la dénomination commerciale du filler, - le renvoi à la fiche technique concernée avec la mention : «Fiche technique : Code rapide xxxx/xxxx (voir extranet.copro.eu) ou «FT Code rapide xxxx/xxxx (extranet.copro.eu)», - le nom de l'acheteur, - le lieu de livraison, - la date d'expédition, - la quantité de filler, - la valeur moyenne de la masse volumique, du pourcentage de vides, du passant au tamis de 0,063 mm et de l indice de bitume. C est-à-dire la moyenne flexible des 8 derniers résultats d essai. Les valeurs doivent au moins être adaptées hebdomadairement. - pour les fillers composites, le passant au tamis de 0,063 mm et l indice de bitume par camion. Chaque document de livraison est établi au moins en trois exemplaires, avec la distribution suivante : - au moins un exemplaire pour l'acheteur, - un exemplaire pour le transporteur, - un exemplaire reste chez le fabricant. L original, destiné à l acheteur, se différencie clairement des doubles. Un récapitulatif mensuel des quantités livrées sera transmis à l organisme de certification avant le 15 e du mois suivant. CONTROLE EXTERNE Définitions générales Le contrôle externe comprend la révision des résultats d essai internes de l'autocontrôle, des visites de contrôle à l'unité de production et des essais de contrôle dans un laboratoire de contrôle. Les fabricants disposant d un marquage CE du niveau 2+, délivré par un autre organisme notifié que COPRO, doivent donner à COPRO une copie du certificat et des rapports d audit. Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 12/22 Version 3.0 du

36 Art. 8.2 Art Art Art Art. 8.3 Art Visites de contrôle Visites de contrôle périodiques Une visite de contrôle (normalement 1 jour complet) porte sur : - la vérification du système de qualité, conformément au présent règlement ; - la vérification des carnets de travail et des registres ; - la vérification des documents de livraison ; - l évaluation des résultats de l autocontrôle et des essais de contrôle ; - l application des mesures correctives en cas de non-conformité ; - la vérification du processus de production (enregistrements des productions) ; - la vérification des étalonnages ; - la prise d échantillons pour les essais de contrôle ; - la présence aux mesurages et essais internes sur les échantillons pris pour les essais de contrôle. Les essais qui doivent être effectués par camion doivent de toute façon être assistés. Visites de contrôle supplémentaires Le Comité de certification peut décider d exécuter des visites supplémentaires. La décision est motivée et détermine les contrôles à effectuer. Les frais des visites supplémentaires sont à charge du fournisseur. Fréquences des visites de contrôle périodiques Le nombre de visites de contrôle périodiques s élève à 1 / tonnes de filler livré, avec un minimum de 4 par an. Les visites de contrôle périodiques sont étalés judicieusement. Pour les fabricants qui sont détenteur du marquage CE niveau 2+ délivré par un autre organisme notifié que COPRO, il peut être nécessaire pour COPRO de vérifier l évaluation du Dossier Technique et le suivi du système, pendant la durée de la visite de contrôle périodique. Essais de contrôle Des essais de contrôle sont des essais exécutés par un laboratoire de contrôle afin, soit de vérifier la validité des essais effectués par le fabricant dans son laboratoire d'autocontrôle dans le cadre de son autocontrôle industriel, soit de n'effectuer que des essais externes sans comparer les résultats aux résultats internes. Les prises d'échantillons pour les essais de contrôle ont lieu selon la propre convenance de l'organisme d'inspection, et sont réparties périodiquement et judicieusement sur les différents types de filler. En principe, une prise d'échantillon a lieu par tonnes de filler livrées, avec un minimum de 4 prises d'échantillon par an. Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 13/22

37 Le tableau ci-après reprend les fréquences minimales. En cas de qualité douteuse des produits, l'organisme d'inspection peut augmenter ces fréquences : Essai Norme Fréquence Granulométrie NBN EN chaque prélèvement Porosité NBN EN chaque prélèvement Teneur en eau NBN EN chaque prélèvement Masse volumique NBN EN chaque prélèvement Indice de bitume NBN EN chaque prélèvement Essai au bleu de méthylène NBN EN Annexe A 1/an par filler certifié Sensibilité à l'eau NBN EN /an par filler certifié Teneur en Ca (0H) 2 NBN EN /an par filler certifié (1) Teneur en CaC0 3 NBN EN /an par filler certifié (1) (1) Essai effectué que si d application Art Interprétation des essais de contrôle Art Test de reproductibilité : En présence du délégué de l'organisme d'inspection, des échantillons du produit fini sont prélevés pour la détermination de la granularité, du pourcentage de vides, de l'indice de bitume et de la masse volumique. Les échantillons sont divisés en quatre échantillons partiels. Les échantillons partiels sont scellés par le délégué de l'organisme d'inspection dans un emballage étanche à l'air et à l'eau. Le premier échantillon partiel est analysé dans le laboratoire interne, le deuxième dans un laboratoire de contrôle. Pour autant que la reproductibilité de la méthode d'essai soit connue (voir tableau cidessous), on s'assurera que la différence se situe dans l'intervalle de reproductibilité R max. Lorsque R se situe hors de cet intervalle de reproductibilité, le troisième échantillon partiel sera analysé par un deuxième laboratoire de contrôle. Si la reproductibilité est cette fois satisfaisante, il n'est pas tenu compte des premiers résultats de contrôle du premier laboratoire de contrôle. Si par contre des résultats de contrôle du deuxième essai de contrôle confirment ceux du premier laboratoire de contrôle, le fabricant recherche immédiatement les causes de cette anomalie, prend les dispositions appropriées et informe immédiatement l'organisme d'inspection. Le quatrième échantillon est testé dans le laboratoire interne. Tous les frais de prélèvement, de transport et d'essais sont à charge du fabricant. Les frais pour le contrôle du troisième échantillon partiel par un deuxième laboratoire de contrôle sont également à charge du fabricant. Si nécessaire, COPRO peut décider de rayer un laboratoire de contrôle de la liste. Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 14/22 Version 3.0 du

38 REPRODUCTIBILITE DES METHODES D'ESSAI Indice de Bitume Masse volumique % de vides Granulométrie (0,125 mm) Granulométrie (0,063 mm) R max 3 0,07 Mg/m³ 4,0 % 3,5 % 3,5 % Art Art. 10 Art Art Art Art Art Art Art Art Résultats d essai individuels Si le résultat d essai interne ne satisfait pas aux spécifications normatives, le fabricant prend les mesures prévues dans l'art Si, lors de deux prises d'échantillons successives, un résultat d un essai de contrôle d une même caractéristique ne satisfait pas, l'organisme d'inspection ouvre une enquête. Lors d'une visite de contrôle supplémentaire, un échantillonnage et un essai supplémentaires sont effectués dans le laboratoire interne en présence de l'organisme d'inspection. Si ce résultat d essai interne ne satisfait pas, le fabricant est sanctionné par une suspension de livraison autonome jusqu'à ce que le fabricant soit en mesure de garantir la conformité de son produit. Tous les frais sont à charge du fabricant. VISITE PRELIMINAIRE ET PERIODE PROBATOIRE Période probatoire La durée minimale de la période probatoire est de 6 mois ; celle-ci peut être réduite à 3 mois si le fabricant peut prouver qu'il applique un autocontrôle, durant une période suffisamment longue et qu il est possible de valoriser de manière fiable les résultats d essais antérieurs à la période probatoire. Autocontrôle pendant la période probatoire Pour les fillers composites, les essais sont effectués avec une fréquence comme déterminée dans l'art Pour les fillers naturels, la fréquence déterminée dans l'art est doublée. Identification de produit et gestion de stock pendants la période probatoire Si pendant la période probatoire, tant les résultats internes que de contrôle d un produit bien spécifique sont conformes, la mention «En période probatoire BENOR» peut apparaître sur le bon de livraison et ce moyennant l accord écrit de COPRO. Contrôle externe en période probatoire Un minimum de six essais de contrôle périodiques, doit avoir lieu avant la fin de la période probatoire, pour lesquels le reproductibilité est conforme. Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 15/22

39 Art. 11 Art Art Art. 13 ATTRIBUTION DE LA LICENCE ET DU CERTIFICAT Modification de la licence Lors d'une extension de la production certifiée, le licencié démontre par l'autocontrôle que les produits supplémentaires sont conformes. Pour chaque filler supplémentaire, il faut au moins effectuer 2 essais de contrôle pour lesquels la reproductibilité satisfait. Les frais des visites supplémentaires sont à charges du fabricant. Procédure produit en extension : 1) le fabricant fait une demande d extension par écrit. Cette demande doit être accompagnée d un aperçu documenté des spécifications du produit ; 2) le fabricant effectue l autocontrôle conformément aux règlements ; 3) l organisme d inspection COPRO a déjà effectué un échantillonnage du nouveau type de filler et a constaté que les résultats d essai (assistés ou résultats du laboratoire de contrôle) sont conformes aux spécifications. Dès qu il est satisfait aux conditions susmentionnés le fabricant peut préparer la fiche technique sur l extranet.copro.eu. Après validation par COPRO, le fabricant peut mentionner sur le bon de livraison la mention «Produit en extension BENOR». REGIME FINANCIER Le régime financier est disponible au secrétariat de COPRO. Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 16/22 Version 3.0 du

40 ANNEXE A : Modèle de fiche technique Document BENOR : TRA 12 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Version 3.0 du Page 17/22

41 Règlement d application BENOR pour les fillers pour mélanges bitumineux Document BENOR : TRA 12 Page 18/22 Version 3.0 du