Beroepsaspiraties en loopbanen van witte meisjes in het mbo. dr. Talitha Stam ECBO Donderdagmiddaglezing 7 februari 2019

Transcriptie

1 Beroepsaspiraties en loopbanen van witte meisjes in het mbo dr. Talitha Stam ECBO Donderdagmiddaglezing 7 februari 2019

2 Proefschrift: Wat een meisje wil Een etnografische studie naar de beroepsaspiraties van witte Nederlandse meisjes op multi-etnische vmbo- en mbo-scholen in de Randstad.

3 Wie, wat, waar en hoe Wie: Witte meisjes van laagopgeleide* Nederlandse ouders zonder migratieachtergrond. Waar: Multi-etnische vmbo basis en mbo niveau 2 (Helpende Zorg) scholen in de Randstad Hoe: 2 jaar schooletnografie (2014, 2015) + vervolginterviews (2016, 2017) Wat: (Beroeps)aspiraties en schoolloopbanen *CBS definitie laagopgeleid: basisonderwijs, vmbo, t/m 3 de jaar havo/vwo en mbo 1

4 Voortijdig schoolverlaten (VSV) Startkwalificatie: diploma op havo, vwo of mbo-2 of hoger. Voortijdig schoolverlaters: meestal jongens met migrantenachtergrond op het mbo. Meisjes zonder migrantenachtergrond in laag mbo ook kwetsbaar én onzichtbaar. Kunnen hun dromen (aspiraties) niet waarmaken.

5 Aspiraties van Emma, Anouk, Sonja & Stephanie (BEROEPS)ASPIRATIES Emma: Werken in een ziekenhuis Anouk: Advocaat Sonja: Weet het niet Stephanie: Werken met ouderen

6 Schoolloopbaan Emma (ziekenhuis) VMBO basis Bewust gekozen voor richting zorg MBO 2 MBO 2 helpende noodzakelijk Stage Liefst ziekenhuis, niet mogelijk Startkwalificatie Behaald Arbeidsmarkt Doorstroom niveau 3 Niveau 3 diploma

7 Schoolloopbaan Anouk (Advocaat) VMBO basis Geen rekenen in profiel > zorg MBO 2 Zelfde richting als vmbo profiel > zorg Stage Maakt niet uit Startkwalificatie Behaald Arbeidsmarkt Doorstroom niveau 3 Niveau 3 diploma

8 Schoolloopbaan Sonja (weet het niet) VMBO basis Zelfde richting als vriendinnen > zorg MBO 2 Zelfde richting als vmbo profiel > zorg Stage Geen idee Startkwalificatie (met tussenpauze) Behaald Arbeidsmarkt Doorstroom niveau 3 bezig Niveau 3 diploma

9 Schoolloopbaan Stephanie (ouderenhulp) VMBO basis Bewust gekozen voor richting zorg MBO 2 Bewust gekozen voor Helpende zorg Stage Verzorgingstehuis Startkwalificatie Behaald Arbeidsmarkt Doorstroom niveau 3 Arbeidsmarkt zorg

10 Lege handen Wel een startkwalificatie mbo-2 Helpende Zorg Beperkte duurzame aansluiting op de arbeidsmarkt Beperkte duurzame doorstroom naar niveau 3. 9 van de 10 onderzochte meisjes (130 in totaal) kunnen hun aspiraties niet waarmaken en belanden in onzekere posities op de arbeidsmarkt. Te veel focus op startkwalificatie leidt tot onzichtbaarheid van anderen.

11 Anouk s verhaal nader onderzocht Gesprek op school Onderzoeker: Wat wil je later worden? Anouk (15 jaar): Advocaat Leraar: Je zit in vmbo basis, lijkt mij niet realistisch. Onderzoeker: Waarom wil je advocaat worden? Anouk (15 jaar): Mijn vader zit in de gevangenis en ik wil hem helpen. Leraar: Nou, dan mag je eerst wel eens beter opletten in mijn klas en minder op je telefoon kijken.

12 Anouk s verhaal nader onderzocht Gesprek op school Onderzoeker: Wat wil je later worden? Anouk (15 jaar): Advocaat Leraar: Je zit in vmbo basis, lijkt mij niet realistisch. Onderzoeker: Waarom wil je advocaat worden? Anouk (15 jaar): Mijn vader zit in de gevangenis en ik wil hem helpen. Leraar: Nou, dan mag je eerst wel eens beter opletten in mijn klas en minder op je telefoon kijken.

13 Anouk s verhaal nader onderzocht Gesprek op school Onderzoeker: Wat wil je later worden? Anouk (15 jaar): Advocaat Leraar: Je zit in vmbo basis, lijkt mij niet realistisch. Onderzoeker: Waarom wil je advocaat worden? Anouk (15 jaar): Mijn vader zit in de gevangenis en ik wil hem helpen. Leraar: Nou, dan mag je eerst wel eens beter opletten in mijn klas en minder op je telefoon kijken. Hoge en onrealistische aspiraties Advocaat Maar vaak niet willekeurig omdat mijn vader in de gevangenis zit Storend gedrag in de klas beter opletten

14 Nieuwe concepten: Reasons & Resources Reasons Achterliggende redenen Omdat mijn vader in de gevangenis zit en ik hem wil helpen Resources Benodigde middelen en kennis Vaak niet aanwezig bij de ouders en families van deze meisjes Extra hulp nodig van school

15 Nieuwe concepten: Reasons & Resources REASONS GROEP 4 GROEP 1 GEEN RESOURCES RESOURCES GROEP 3 GROEP 2 GEEN REASONS

16 Nieuwe concepten: Reasons & Resources GROEP 1: Reasons & Resources Ze weten wat ze willen, waarom en hoe ze het kunnen bereiken. VB: Ze wil bakker worden en bakt al koekjes sinds ze klein was. GROEP 2: Geen Reasons, Wel Resources Betrokken ouders die helpen met maken van een keuze, omdat ze zelf niet weten wat ze willen worden. Komt minste voor in deze groep. VB: Ze heeft geen idee, maar moeder neemt haar mee naar open dag van de kappersopleiding.

17 Nieuwe concepten: Reasons & Resources GROEP 3: Geen Reasons & Geen Resources Ze hebben geen idee wat ze willen worden, of wat ze kunnen worden. Vaak al eerdere negatieve schoolervaringen. VB: Sonja (geen idee) GROEP 4: Wel Reasons, Geen Resources Ze hebben vaak hogere ambities dan hun huidige opleidingsniveau en weten niet goed hoe ze deze kunnen realiseren. Geen ouders die hun kunnen helpen, extra resources nodig van anderen, zoals school. VB: Anouk (Advocaat)

18 Nieuwe concepten: Reasons & Resources GROEP 4a: Gericht op eindresultaat Ze hebben een duidelijk doel voor ogen. Bijvoorbeeld: eigen bedrijf, reizen, veel geld verdienen, beroemd worden, etc. Hoe ze daar komen, is minder van belang. GROEP 4b: Gericht op beroep Ze hebben een specifieke baan of beroep in gedachten en willen graag weten hoe ze dit kunnen bereiken. VB: Anouk (Advocaat)

19 MBO-instellingen Tijdens intake nieuwe studenten, interesse van jongeren voor de opleiding belangrijker dan het arbeidsmarktperspectief. Studenten daarentegen verwachten dat alle richtingen goede arbeidsperspectieven bieden, anders worden ze toch niet aangeboden?. Begeleiding beperkt zich tot studieloopbaan en stopt bij behalen van diploma. Dus wie is er verantwoordelijk voor de studieloopbanen van jongeren?

20 Advies voor MBO-instellingen Versterk relatie vmbo-mbo, niet alleen voor de uitval, maar ook voor loopbaanbegeleiding. Bepalende studiekeuzes worden al gemaakt in het voortgezet onderwijs (vmbo). Goede contacten met stage-aanbieders doortrekken naar startersbanen. Investeer in loopbaanprofessionals.

21 Bedankt en tot ziens. dr. Talitha Stam Contact: