Masarang oktober 2014-update

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Masarang oktober 2014-update"

Transcriptie

1 Masarang oktober 2014-update Ziek zijn kan zo zijn voordelen hebben. Een andere aanval van sinusitis is waardoor ik niet kan reizen met het vliegtuig, dus ik heb een mooie gelegenheid om me meer te verdiepen in de activiteiten van Masarang hier in Noord-Sulawesi, in de koele berglucht van Tomohon en in de slibrijke zeebries van Tasikoki. Ik landde op het vliegveld van Manado met een stekende hoofdpijn op woensdag kort na de middag. Geen check-in bagage, dus ik kon meteen naar mijn auto, waarin mijn formele kleding lag voor de openbare PhD verdediging van Tartius Timpal, een van de studenten heb ik gesteund en begeleid. Tijdens het verkleden, scheren en het navigeren in de files, dat een onderdeel van bijna elk slecht geplande stad in Indonesië is geworden (wat eigenlijk betekent elke stad!) slaagden we erin om het vijf verdiepingen tellende gebouw aan de Universitas Sam Ratulangi campus te bereiken. Geen elektriciteit dus geen lift, dus naar de bovenste verdieping met bezwete formele kleding. We hebben nu een droogte periode gehad van meer dan twee maanden. El Nino? De index gaat omhoog, maar dat zou een zeer slechte droogte voorspellen in een paar maanden vanaf nu... Feit is dat overal waar ik op reis ben in onze enorme archipel, dat zich uitstrekt langs de evenaar, we worden verondersteld het meest stabiele weer in de wereld hebben, en dat alle ervaren boeren die ik dat vraag me vertellen dat het klimaat, de seizoenen die in de symbolen werden beschreven op de kostbare houten kalenders van hun voorvaderen, dat het weer dat ze kenden eigenlijk is verdwenen. Vorige week in het hart van Borneo was er zelfs een regen van hagel ter grootte van knikkers! Terug naar de elektriciteit, in Noord-Sulawesi hebben we twee zeer schone bronnen van elektriciteit uit geothermische energie en waterkracht. Laatstgenoemde is verdwenen. 70 Megawatt verloren sinds de grote Tondano rivier is droog gevallen, die normaal gesproken de drie turbines drijft. Moeilijk te geloven dat uit zo'n groot verzorgingsgebied als Lake Tondano geen water meer stroomt! Maar de mensen kappen de bossen op de berghellingen rondom het meer en nu is het kostbare water dat de bossen oogsten uit de mist weg en er valt minder regen in de gebieden waar het bos wordt vervangen door de landbouw, omdat de bomen meer wolkcondensatiekernen produceren, waardoor regen ontstaat. Bovendien valt de regen nu naar beneden in zwaardere buien die erosie veroorzaken, en daardoor het meer opvult en de buffercapaciteit vermindert, en ook veroorzaken zij overstromingen of droogte omdat het organisch materiaal van de bodem als CO2 naar de atmosfeer wordt afgegeven en waardoor de spons functie van de bos bodem verloren gaat. Dus een combinatie van externe klimaatverandering krachten en lokaal wanbeheer van land veroorzaken deze stroomuitval. Wij zijn gelukkig want na een half uur krijgen we weer stroom, een ander deel van Noord- Sulawesi wordt nu van stroom afgesneden. Met een beetje vertraging beginnen we aan de promotie. Tartius doet het goed en promoveert met een zeer goede score. Hij ïsoleerde en testte 2 stammen van twee soorten bodembacteriën uit het Masarang bos, die kunnen worden gebruikt om rupsen tegen te gaan op diverse groentegewassen, waardoor de noodzaak van pesticiden vermindert en inkomen voor boeren vergroot wordt. En daar is onze Masarang Stichting voor! Het behoud van de natuur door middel van 'empowerment' van de lokale bevolking! Tartius is de secretaris van de raad van bestuur van onze milieu (non-profit) stichting.

2 Dr. Tartius Timpal MSI, Ir. verdedigde op excellente wijze zijn proefschrift en de Sam Ratulangi University was zeer geïnteresseerd in het geregistreerd krijgen van zijn nieuwe en zeer effectieve stammen om veel meer boeren te helpen over de hele wereld. Het was ook interessant dat de effectieve stammen allemaal werden verzameld uit de bodem van suiker palm bossen. Geen wetenschappelijk bewijs natuurlijk, maar als voorstander van suiker palmen deed me dit glimlachen! Maar net voordat ik vertrok van Singapore, waar ik de nacht doorgebracht met het wachten op de aansluitende vlucht kreeg ik een aantal ongerust makende berichten van Simon Purser. Ze hadden net bijna 60 in beslag genomen beschermde vogels in 16 kisten ontvangen van de politie van de havenstad Bitung. Er waren ook kratten met hertengeweien en krokodillenhuiden bij. Ze kwamen van een boot uit Papua en de kapitein 'had geen flauw idee' wie de illegale wildlife eigenaar/smokkelaar zou kunnen zijn. Maar de volgende ochtend kwamen veel militairen opdagen om de kratten op te halen die inmiddels naar onze Tasikoki Animal Rescue Center werden gebracht. Woedend ging een aantal mensen van het leger naar Tasikoki om hun goederen te eisen! De situatie werd erg gespannen en we probeerden zoveel mogelijk mensen te mobiliseren om te voorkomen dat deze dieren werden teruggenomen, terwijl ons veiligheidspersoneel en staff er alles aan deden wat ze konden om het leger te stoppen. Ik belde vrienden die contact opnamen met de gouverneur en stuurde Twitter en andere berichten aan verschillende ambtenaren. Arthur Malonda belde journalisten, Simon belde de politie in Bitung en de bosbouw afdeling. Eerst dropen ze af, maar dreigden terug te komen met versterkingen om de dieren met geweld terug te nemen. En ze kwamen terug! De veel grotere groep militairen gaven aan dat deze dieren toehoorden aan een zeer hoge legerofficier en dat er ernstige gevolgen zouden zijn voor ons! Gelukkig was inmiddels de politie er en ook het ministerie van Bosbouw en ik moet hen loven voor hun moedige houding! Vooral het hoofd van de recherche-eenheid van Bitung, Rivo Malonda, stond zijn mannetje. Het bosbouw personeel bleef uitleggen aan de leger mensen dat er was geen manier was dat ze dit konden doen of ermee wegkomen. En toen ineens kregen ze een telefoontje... En vertrokken! Het bleek dat een deel van de leger

3 mensen de komst van de eerste journalisten hadden gespot! Direct na de promotie van Tartius bloog ik richting Tasikoki om op de route te horen dat het leger was vertrokken. Ik voelde me erg opgelucht. Die avond hadden we lange discussies op Tasikoki. We hebben de journalisten echt nodig. We hebben een groep van 18 bevriende journalist die ons helpen. Ze krijgen dreigementen om dergelijke gebeurtenissen niet te publiceren, maar dat doen ze nog steeds. De vrijwilligers bij Tasikoki waren ook opgelucht dat de impasse was afgelopen en hoorden veel verhalen over tal van eerdere contacten met leger en ambtenaren van de afgelopen 35 jaar. Het is niet gemakkelijk... De laatste twee maanden hadden we drie gevallen van smokkel door het leger die werden ontdekt. Één zending werd met geweld door het leger van de politie afgepakt in de haven Bitung! Een andere grote zending glipte door. Alle dieren gaan naar een legereenheid in Gorontalo. Deze hebben we gered. Zoals de zeldzame Sampiri papegaaien van een paar maanden geleden. Noord Sulawesi is een van de belangrijkste smokkelroutes naar de Filippijnen en andere landen, en dat is de reden waarom de aanwezigheid van het Tasikoki Animal Rescue centrum zo belangrijk is. Maar de symptoom bestrijding van het inbeslag nemen van gesmokkelde dieren is niet genoeg om veranderingen te brengen! We moeten echt de fundamentele kwesties aanpakken die te maken hebben met bosverlies, corruptie, het gebrek aan onderwijs, het publiek bewustmaken en het bevorderen van echte rechtshandhaving! Ik wil echt zien dat die leger mensen gearresteerd en gestraft worden en dierenhandel niet meer wordt beschouwd als kleine criminaliteit! Een paar maanden geleden vergezelde Frank Elstner, een beroemd gesprek gastheer uit Duitsland, ons op een reeks van inbeslagnames. We hebben veel hoop dat de uitzending van het programma ons zal helpen om meer vrijwilligers en financiële steun te krijgen om onze sterk beperkte mogelijkheden te verbeteren. De volgende ochtend maakte ik met Simon de ronde langs de nieuwkomers. Een van de drie Cassowaries had een gebroken been, veel papegaaien hadden hun vleugelveren verwijderd, veel werk weer voor ons toegewijd personeel onder leiding van miskende held Simon Purser. Hier zijn een paar foto's:

4 Simon Purser leidt het dier opvangcentrum nu meerdere jaren en hij heeft een enorme passie voor wilde dieren die hij combineert met een enorme kennis over dieren. Hij werkt non-stop, te veel eigenlijk. Het lijkt erop dat het leger denkt dat er geen gevolgen zijn van hun illegale handel in wilde dieren als je ziet hoe ze de dieren verschepen, een routine-activiteit voor veel leger staf in afgelegen regio's om hun schamele inkomen aan te vullen, zelfs zetten ze hun namen en afdelingen op de kratten! Of misschien denken ze dat ze daarmee angst zaaien in de harten van een politie- of bosbouw-ambtenaar? En terwijl ik schrijf over Tasikoki laat ik je een paar foto's zien. De kasuari met het gebroken been, een van de in beslag genomen dieren; Simon en de nieuwe auto van Tasikoki; een kleine mannelijke Macaca nigra onder behandeling in de kliniek. Steun Tasikoki als je kunt! Nogmaals dank aan degenen die aan de pick-up auto bijdroegen, zodat we meer kunnen doen voor de wilde dieren; Michele, Laura, Glenn, Sally, Gerti, Raymond, Lucienne, JM v.breemen, Hanna, Jack, Maree, George, Andre, Anna, Madeleine, Darren, Matt, Mathilde, Pam, Vanessa, Shannon, Tom, Alexandra, een enkele anonieme sponsor en vooral Lebensraum-Regenwald in Duitsland en Orangutan Help Letzebuerg. Na onze ronde met de dieren besteedden Simon, Dirk-Jan en ik tijd aan allerlei andere management issues en de planning voor het permacultuur instituut dat we hier op Tasikoki gaan oprichten. Daarna vertrokken we naar Tulap, waar het schildpadden strand is. We hadden net een bericht ontvangen dat er een grote brand was geweest op de 30 hectare grond grenzend aan het strand waar de schildpadeieren worden uitgebroed. We controleerden de hele locatie en gelukkig

5 waren alleen de graslanden verbrand en enkele individuele bomen. We maakten meteen het beplantingsplan voor het gebied dat was afgebrand zodat de school uit Hong Kong die in Tasikoki een week doorbrengt, kan deelnemen aan de activiteiten van volgende week. We reden naar Tomohon voor meer ontmoetingen met Onna Senduk, de vrouwelijke CEO van Masarang en met Dr. Julius Pontoh. Na een lekkere thuis gekookte maaltijd en laat na middernacht met nog veel meer s en project voor documenten eindelijk tijd voor wat welverdiende nachtrust. Gisteren heb ik de Makawembeng bos onderzocht, 12 kilometer lopen met steile beklimmingen. Nog steeds zijn hier veel Tarsiers, maar ook wordt het bos op de steile hellingen steeds meer opengesteld voor de kruidnagel teelt. Dit voorspelt niet veel goeds voor het Tondano meer en de elektriciteit in Noord-Sulawesi. Vervolgens hadden we onze volledige Masarang bijeenkomst in het suikerpalm bos van Tara-Tara, een van de dorpen die deel uitmaken van het Tomohon stadsgebied. Eerst hielden we een kleine ceremonie voor de start van het gebruik nemen van onze bijna één kilometer lange pijpleiding voor het transporteren van palm sap. Hier zijn enkele foto's van het "suiker sap tank station". We meetten de snelheid van de stroming, de temperatuur, de tijd nodig om de tank auto op de berg te vullen enz. Deze nieuwe installatie zal ons helpen om toegang te krijgen tot een dagelijkse extra liter suiker palm sap en zal leiden tot verhoging van het inkomen van veel meer tappers die vaak illegaal sterke drank maakten van het palm sap in hun afgelegen tuinen. De locatie van het palm sap verzamelstation hoog op de hellingen van de Lokon berg. Rechts van boven naar beneden sommige van onze Masarang medewerkers: Dr. Julius Pontoh (voorzitter), Dr. Tartius Timpal (secretaris), Dr. Willie Smits (raad van trustees) en van links naar rechts Yusuf Wungow (coördinator van biologische suiker palm tappers), Marthen Polii (penningmeester en directeur van de suikerpalm fabriek) en Daniel (Tara-Tara-coördinator). Na de metingen, de technische discussies en de officiële opening van het inzamelpunt door het slaan op de holle bamboe die de boeren gebruiken om met elkaar te communiceren in de tuinen waren we getuige van het vullen van het sap door een aantal van de suikerpalm tappers. Het is verbazingwekkend om te zien hoe makkelijk ze die zware jerrycans lijken te dragen, maar tegelijkertijd begrijp je dat ze dit niet naar beneden willen dragen langs een bijna een

6 kilometer lang glad pad. Deze pijpleiding zorgt voor ongekende toename van hun inkomen. Minder behoefte om het sap te koken en meer tijd om meer bomen te tappen, zodat meer opbrengst wordt gegenereerd! Hier zijn nog enkele foto's van het sap verzamelen. We begonnen met een aantal korte toespraken toen werd ik gevraagd om het sap van de eerste jerrycan te gieten in de roestvrijstalen tank. Snel was de eerste liter van deze groep tappers gemeten (ph en Brix (suikergehalte)) en de tappers gingen terug met hun jerrycans om deze morgen te opnieuw te vullen. De tapper links met zijn kruiwagen en zijn negen (!) jerrycans van ongeveer 25 liter kreeg een half miljoen Rupiah betaald. Hij tapt slechts 8 bomen! Dit is zes keer het officiële provinciale minimuminkomen, en weinig mensen verdienen dit.

7 Met het nieuwe collectie station zullen er minstens 30 gezinnen meer een zeer goed inkomen uit suiker palmen ontvangen zonder dat er kunstmest, pesticiden of investeringen nodig zijn. Na het verzamelen van het palm sap klommen we hoger op de berg naar de plaats waar de tappers wat eten hadden gekookt in bamboe blad, en hielden we onze Masarang bestuursvergadering, ook bijgewoond door de coördinatoren van de palmtappers, onze CEO Onna, ons hoofd natuurbehoud Sonny en diverse andere medewerkers en suiker palm tappers. We bespraken een hele reeks van problemen en iedereen was erg blij met de manier waarop we tot beslissingen en oplossingen kwamen op deze zaterdagmiddag, omringd door de levengevende suikerpalm bossen. Hier kunt u de ontmoetingsplaats zien. Daaronder een foto van het leidinggevend personeel van Masarang in onze bosrijke vergaderzaal.

8 Veel meer gebeurde nog de laatste drie dagen, maar ik zal het hierbij laten. Ik hoop dat genoeg is om u een beetje inzicht te geven in het dagelijkse werk van de Masarang Stichting. Zoals altijd veel dank voor onze trouwe supporters die ons in staat stellen om dit werk te doen. We zijn zeer dankbaar, ook namens de lokale mensen en dieren van Indonesië. Willie Smits Tomohon, 2014/11/02

Water van de Masarang berg

Water van de Masarang berg Water van de Masarang berg Vandaag ben ik bij onze suikerpalm sap tankwagen. Eerst ging ik naar het Taratara bos waar de Masarang suikerpalm tappers de roestvrij stalen tank van onze truck vulden met palm

Nadere informatie

ALLEEN MET INTERESSANT INKOMEN UIT HET BOS KUN JE DIT BEHOUDEN: EEN BEZOEK AAN DE PALMSUIKER-BOEREN IN SULAWESI EN KALIMANTAN

ALLEEN MET INTERESSANT INKOMEN UIT HET BOS KUN JE DIT BEHOUDEN: EEN BEZOEK AAN DE PALMSUIKER-BOEREN IN SULAWESI EN KALIMANTAN ALLEEN MET INTERESSANT INKOMEN UIT HET BOS KUN JE DIT BEHOUDEN: EEN BEZOEK AAN DE PALMSUIKER-BOEREN IN SULAWESI EN KALIMANTAN Masarang Palmsuiker is gezond vanwege haar lage glycemische index en hoge gehalte

Nadere informatie

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Naar mijn vriendin 19 maart ging ik in de middag naar Den-Haag met de trein. Ik zag hier wel erg tegenop met 6 maanden zwangerschap zo,n lange reis

Nadere informatie

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in.

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in. EEN KRACHTIGE NATUURRAMP ERKBOEK VOOR LEERLINGEN Vul hier je naam in. INHOUD at is een tsunami? 2 Vul hier je groep in. Hoe ontstaat een tsunami? 3 aar komen tsunami s voor? 4 De gevolgen van een tsunami

Nadere informatie

Thema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat

Thema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat Lesbrief www.leopold.nl Auteur: Enzo Pérès-Labourette / ISBN 978 90 258 7316 5 Leeftijd: 5-8 jaar Thema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat Wat ik bomen wil vertellen Voor het lezen Vertel aan

Nadere informatie

Vandaag ga ik een aantal studenten aan het woord laten die onlangs Mount Kenya mochten beklimmen.

Vandaag ga ik een aantal studenten aan het woord laten die onlangs Mount Kenya mochten beklimmen. Malindi, mei 2017 Jambo nieuwsbrieflezers ( Hallo in Swahili) Habari? ( Hoe gaat het? ) Mzuri sana ( Het gaat goed ) Vandaag ga ik een aantal studenten aan het woord laten die onlangs Mount Kenya mochten

Nadere informatie

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is Klare taal Inleiding Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is ook een kwetsbare provincie. De bodem daalt en de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Er

Nadere informatie

16 Daagse Reis, Beklimming Kilimanjaro met Safari verlenging

16 Daagse Reis, Beklimming Kilimanjaro met Safari verlenging 16 Daagse Reis, Beklimming Kilimanjaro met Safari verlenging We beklimmen de Kilimanjaro via de Marangu Route, dit is de oudste route en ook de enige route waar u verblijft in hutten. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Langetermijn weersvoorspelling

Langetermijn weersvoorspelling Langetermijn weersvoorspelling Heb je ooit geprobeerd een model te maken of een patroon te volgen en de instructies waren niet duidelijk? Hoe voelde dat? Toen God aan Noach vroeg om een ark te bouwen,

Nadere informatie

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar.

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar. Lees de uitleg over het regenwoud. Ik ga op bezoek in het Amazone gebied, dat is een groot tropisch regenwoud. Zie je de rode lijn? Dat is de evenaar. Zie je de donker-groene kleur? Dat zijn tropische

Nadere informatie

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde naam: Oliebol groep: 7 Inhoud inleiding Illegale houtkap sojateeld Palmolie Wat is ontbossing? Ontbossing in tropische regenwouden Wetten en regels hebben geen zin

Nadere informatie

Verslag van Ferry Susanto Arsyad, inilampung.com, Bandarlampung, 29 september 2016

Verslag van Ferry Susanto Arsyad, inilampung.com, Bandarlampung, 29 september 2016 De zoete drank van Berg Lokon Verslag van Ferry Susanto Arsyad, inilampung.com, Bandarlampung, 29 september 2016 De auteur is een deelnemer aan de workshop " Covering Third Regional -Fourth Cohort (MDK

Nadere informatie

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 Bij Samsam nr. 5 2017 De zee Burgerschap Samsam komt 5 x per jaar uit met een magazine, en een werkblad. Daarbij hoort een website met filmpjes en aanvullende informatie: samsam.net

Nadere informatie

JAARREKENING Stichting Esperanza Verde

JAARREKENING Stichting Esperanza Verde JAARREKENING 2014 Stichting Esperanza Verde 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave...2 2. Algemeen...3 3. Jaarrekening...5 Staat van baten en lasten over 2014... 5 Toelichting op staat van baten en lasten over

Nadere informatie

Europa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren

Europa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren Voor Europa De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie Tekst: D66 en Merel van Beeren 1 De plannen van D66 voor Europa D66 vindt Europa heel belangrijk. Wij denken dat Nederland sterker is als

Nadere informatie

Inleiding. De vakantiegangers waren: Elzelien de Baan Ronald Hovius Frank Boutkan Edwin Roos Mark van Dun. De begeleiding bestond uit:

Inleiding. De vakantiegangers waren: Elzelien de Baan Ronald Hovius Frank Boutkan Edwin Roos Mark van Dun. De begeleiding bestond uit: Inleiding Vrijdag 26 juni 2015 was het dan eindelijk zover. Met z n achten vertrokken vertrokken we van het hoofdkantoor van tendens in Arnhem naar de vakantiebestemming Koblenz in Duitsland. De vakantiegangers

Nadere informatie

Lions youth exchange, Camp Origin Fegen, Sweden.

Lions youth exchange, Camp Origin Fegen, Sweden. Lions youth exchange, Camp Origin Fegen, Sweden. Week 1 Op een zonnige zondagochtend was het eindelijk zover, vandaag zou ik naar Kopenhagen vliegen en vervolgens met de trein doorreizen naar het zuiden

Nadere informatie

Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande

Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande Tropische bossen zijn van wereldwijd belang, onder ander omdat ze vele soorten huisvesten en grote hoeveelheden CO 2 uit de

Nadere informatie

Reisverslag China. Voor het officiële programma begon waren we al 2 dagen in China zodat we alvast konden wennen aan het tijdsverschil.

Reisverslag China. Voor het officiële programma begon waren we al 2 dagen in China zodat we alvast konden wennen aan het tijdsverschil. Reisverslag China Voor de reis begon hadden we eerst een soort kennismakingsdag. Met de mensen uit Nederland gingen we naar een Chinees restaurant. Waar we iedereen konden ontmoeten en we kregen nog meer

Nadere informatie

Voorstelling vzw. Students for Energy in Africa

Voorstelling vzw. Students for Energy in Africa Voorstelling vzw Students for Energy in Africa Students for Energy in Africa Students Energy in Africa Ontstaan Toekomst Doelstellingen (Duurzame) Energie in Afrika (Duurzame) Energie in Afrika (Duurzame)

Nadere informatie

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh?

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Moesson Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Sanne Sas - 19 april 2017 MOESSON - H2A 1 Voorwoord Wat is moesson? Wat doet het? Wanneer is het aanwezig? Waardoor wordt het veroorzaakt? Wat zijn

Nadere informatie

Thema 5 Weer en klimaat

Thema 5 Weer en klimaat Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 5 Weer en klimaat Samenvatting Wordt het warm vandaag? De stralen van de zon zorgen voor warmte op aarde. De zon geeft niet altijd dezelfde temperatuur. Doordat

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

LAAT DE WIND WAAIEN

LAAT DE WIND WAAIEN LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd

Nadere informatie

VERSLAG: ZES MAANDEN IN ETHIOPIE VOOR TREES FOR FARMERS Door Line Kelders

VERSLAG: ZES MAANDEN IN ETHIOPIE VOOR TREES FOR FARMERS Door Line Kelders VERSLAG: ZES MAANDEN IN ETHIOPIE VOOR TREES FOR FARMERS Door Line Kelders Als net afgestudeerde bio-ingenieur trok ik dit jaar voor zes maanden naar Ethiopië, land van bergen en koffie, en van prachtige

Nadere informatie

Lesbrief. watersnoodramp. 1 februari Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lesbrief. watersnoodramp. 1 februari Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief watersnoodramp 1 februari 1953 www.wshd.nl/1953 Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta 1 februari 1953 Op zaterdagmiddag 31 januari 1953 stak een hevige wind op. Die wind groeide s nachts

Nadere informatie

Oost-Europa Commissie Maasdijk Украина 2012

Oost-Europa Commissie Maasdijk Украина 2012 Oost-Europa Commissie Maasdijk Украина 2012 Bezoek projecten ds. Sandor Kovacs wie: wat: waar: wanneer: hoe: Niels en Theo Bezoek van onze vrienden aldaar, hand & spandiensten en inspiratie opdoen Subkarpaten,

Nadere informatie

LES 2. Invloed van je gezin. Lees. Lees. Maak Maak een voorbeeld van een dier. Leer. Bid Bid dat je een positieve invloed zal.

LES 2. Invloed van je gezin. Lees. Lees. Maak Maak een voorbeeld van een dier. Leer. Bid Bid dat je een positieve invloed zal. Invloed van je gezin De ouders van Debbie gingen scheiden toen zij 6 jaar was. Ze was haar hele leven naar de kerk gegaan-- soms met haar moeder en soms met haar vader, omdat zij een verschillend geloof

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Reisverslag Helgoland

Reisverslag Helgoland Reisverslag Helgoland Op donderdagochtend om 4 uur ben ik met een goede vriend vertrokken naar Bremerhaven in Duitsland waar we om half tien de boot moesten hebben naar Helgoland. Doordat we door de Duitse

Nadere informatie

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege Verhalen uit het Midden-Oosten naverteld door Sandra van der Stege Moeilijke woorden staan schuin. Ze worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 63. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Inhoud

Nadere informatie

Natuur en Cultuur. Dag 1 Maun

Natuur en Cultuur. Dag 1 Maun BOTSWANA SELF DRIVES Natuur en Cultuur Dag 1 Maun U haalt de 4x4 op bij het vliegveld en krijgt een uitgebreide 1-2 uur durende overdracht van de auto, de uitrusting en de route. Er is volop gelegenheid

Nadere informatie

WATER FOOTPRINT antwoordblad

WATER FOOTPRINT antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over watergebruik. Wat is de reden dat Charlotte zo veel water gebruikt? Ze denkt dat er genoeg water is. Ze vindt het heel gewoon dat er water uit de kraan komt. Jeannette

Nadere informatie

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3!

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3! Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te

Nadere informatie

DE REIS IS BEGONNEN SPANNENDE DAG TIJDENS FAMILIEREIS

DE REIS IS BEGONNEN SPANNENDE DAG TIJDENS FAMILIEREIS DE REIS IS BEGONNEN Na maanden van voorbereiding, selecteren patiënten in de ziekenhuizen, vrijwilligers ronselen, bussen, hotelkamers en toegangskaarten regelen, was het gisteren weer zover, de 13e busreis

Nadere informatie

Programma in de kliniek

Programma in de kliniek Nieuwe verhalen over ons werk op Sulawesi In deze nieuwsbrief verhalen over een dag in de kliniek (Anne-Marie), het bezoek van Peter en Tjitske Kos, 'ons' voetbalteam, een update over kokosolie en andere

Nadere informatie

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk door een scholier 1094 woorden 13 februari 2006 4,9 106 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Nieuw Zeeland Inhoudsopgave Inleiding Nieuw Zeeland Algemene dingen

Nadere informatie

Nieuwsbrief december 2018

Nieuwsbrief december 2018 Nieuwsbrief december 2018 Putu Ari en Komang. Deze keer willen wij onze twee medewerkers op Bali, Putu Ari en Komang, in het zonnetje zetten. Wij kennen hen al bijna 20 jaar. Zij werken al meer dan 10

Nadere informatie

Samen bomen planten!

Samen bomen planten! Samen bomen planten! vergroenen Elk jaar worden er 10 miljard bomen meer gekapt dan er worden aangeplant. Dit proces willen we omkeren. Via onze projecten in Nederland en in het buitenland hebben we al

Nadere informatie

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Nigeria 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Marèl Smit & Anne Jekel H3T3 1.Bevolking en welvaart in Nigeria Nigeria

Nadere informatie

VERKIEZINGSPROGRAMMA IN MAKKELIJKE TAAL SAMEN WERKEN AAN EEN EERLIJK EN GROEN ROTTERDAM ROTTERDAM

VERKIEZINGSPROGRAMMA IN MAKKELIJKE TAAL SAMEN WERKEN AAN EEN EERLIJK EN GROEN ROTTERDAM ROTTERDAM VERKIEZINGSPROGRAMMA IN MAKKELIJKE TAAL 2018-2022 SAMEN WERKEN AAN EEN EERLIJK EN GROEN ROTTERDAM ROTTERDAM COLOFON Programmacommissie Isabelle van Woerkom (voorzitter) Arjen de Groot (secretaris) Judith

Nadere informatie

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Goede reis Reizen Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Goede reis, 0 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern is een uitgave

Nadere informatie

Frankenstein. Mary Shelley

Frankenstein. Mary Shelley Frankenstein Frankenstein maakt deel uit van de reeks Wereldverhalen van Uitgeverij Eenvoudig Communiceren. Wereldverhalen is een serie beroemde verhalen. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208

Nadere informatie

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46

Nadere informatie

ONAF VERHAAL. 1. Waar? Elke leerling trekt een seizoenskaart. Deze kaart zegt in welk seizoen het verhaal van de strip zich zal afspelen.

ONAF VERHAAL. 1. Waar? Elke leerling trekt een seizoenskaart. Deze kaart zegt in welk seizoen het verhaal van de strip zich zal afspelen. ONAF VERHAAL 1. Waar? Elke leerling trekt een seizoenskaart. Deze kaart zegt in welk seizoen het verhaal van de strip zich zal afspelen. De leerlingen kleven de seizoenskaart in het voorziene stripvakje

Nadere informatie

Project: Duurzaamheid

Project: Duurzaamheid : Project Wat is duurzaamheid? Vanuit dit project gaan we kijken naar wat duurzaamheid is. Het klinkt eigenlijk best wel sjiek! Het klinkt als iets dat heel lang mee gaat. Maar wat is duurzaamheid nu eigenlijk?

Nadere informatie

Landengids voor: Landengids

Landengids voor: Landengids We gaan een reisgids maken voor een land dat je zelf mag uitkiezen. Dat is een boekje waarin allemaal dingen staan die met dat land te maken hebben en die je zou willen weten als je op vakantie zou gaan

Nadere informatie

Dag 2 - Eentje die je niet snel vergeet

Dag 2 - Eentje die je niet snel vergeet Dag 2 - Eentje die je niet snel vergeet Hallo mede reisgenoten, Allereerst heel hartelijk bedankt voor jullie mails, dat doet ons goed en we kijken er ook naar uit. Voordat we over vandaag vertellen nog

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus!

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus! Bijbellezing: Johannes 4 vers 7-27 Zit je in de put? Praat es met Jezus! Wij hadden vroeger een waterput Vroeger is meer dan 55 jaar geleden Naast ons huis aan de Kerkstraat in Harkema Ik weet nog hij

Nadere informatie

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2)

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Toen God begon met zijn schepping, was het donker en leeg. Maar God zei: Laat er licht zijn! En opeens was er licht. Nu was het niet donker meer, maar nog

Nadere informatie

SINTE-WATTE? SINTE-METTE! Voorleestekst

SINTE-WATTE? SINTE-METTE! Voorleestekst SINTE-WATTE? SINTE-METTE! Voorleestekst 1 2 SINTE-WATTE? SINTE-METTE! Voorleestekst Simon en Anne zijn pas verhuisd. Ze wonen nu in Mechelen. De stad ziet er heel leuk uit en hun nieuwe huis is super.

Nadere informatie

OVERSTEEK GROENLANDSE IJSKAP 2012

OVERSTEEK GROENLANDSE IJSKAP 2012 X- PLORE OVERSTEEK GROENLANDSE IJSKAP 2012 06 aug 14 sept Groenlandse ijskap 35 dagen LIVING AND CREATING ADVENTURE Groenlandse ijskap oversteek In augustus vertrekt er een bijzondere expeditie naar Groenland.

Nadere informatie

Informatie voor reizigers naar Nepal 2014 stichting-maya

Informatie voor reizigers naar Nepal 2014 stichting-maya Informatie voor reizigers naar Nepal 2014 stichting-maya www.mayafoundation.com Turkish Airlines en Etihad hebben op dit moment vluchten met korte overstaptijden De vlucht regelt ieder voor zich. Als

Nadere informatie

Tussenrapport Contribute Foundation bronnen Tanzania 2018

Tussenrapport Contribute Foundation bronnen Tanzania 2018 Tussenrapport Contribute Foundation bronnen Tanzania 2018 Januari 2019 De dorpen die geholpen zijn door de sponsoring van de Contribute Foundation liggen in het Ruangwa district in het zuiden van Tanzania.

Nadere informatie

Uitzicht op de heuvels 10 km van Kabaya Uitzicht op de heuvels ten noorden van Kabaya. Ongeveer 7 km van het dorp.

Uitzicht op de heuvels 10 km van Kabaya Uitzicht op de heuvels ten noorden van Kabaya. Ongeveer 7 km van het dorp. Verblijf van Tautvydas Rindzevicius in Kabaya/RWANDA in het kader van het bezoek aan wezen en kwetsbare kinderen gesponsord door de Jyambere stichting. Inleiding Tijdens de periode van juli-augustus 2015,

Nadere informatie

Sinte-watte?! Sinte-Mette! Voorleestekst

Sinte-watte?! Sinte-Mette! Voorleestekst Sinte-watte?! Sinte-Mette! Voorleestekst Sinte-Mette Sinte-watte?! Sinte-Mette! 1 2 1 2 Simon en Anne zijn pas verhuisd. Ze wonen nu in Mechelen. De stad ziet er heel leuk uit en hun nieuwe huis is super.

Nadere informatie

foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016

foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016 foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016 1 De meeste jongeren (34%) houden zich niet bezig met de gevolgen van klimaatverandering Toch

Nadere informatie

We hebben flink gefaald. Bijna alles dat we in

We hebben flink gefaald. Bijna alles dat we in 22-2017 Beste lezers, Eindelijk een nieuwsbrief zo voelt het voor mij. Soms lijkt het wel dat ik elke dag tegen het schrijven van een nieuwsbrief aan zit te hikken, zo van; ooo ja dat moet ik ook nog doen.

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF HUISKAMER VAN ODIJK

NIEUWSBRIEF HUISKAMER VAN ODIJK 1-2017 Beste dorpsgenoten De lente is al aardig op gang gekomen. De narcissen en tulpen bloeien volop en de vogels zijn al druk in de weer om een nestje te bouwen. Tijd voor de geboorte van een nieuw item,

Nadere informatie

Strange Stories Test (volwassenen versie)

Strange Stories Test (volwassenen versie) Strange Stories Test (volwassenen versie) F. Happé Versie diagnosticus 1. Tineke had het hele jaar naar Kerstmis uitgekeken, omdat ze wist dat ze dan een konijn kon vragen aan haar ouders. Tineke zou echt

Nadere informatie

KAASKNALLERS. Ik zal mij eerst eens even voorstellen. Ik ben een man, eh muis, mijn naam is Stilton,

KAASKNALLERS. Ik zal mij eerst eens even voorstellen. Ik ben een man, eh muis, mijn naam is Stilton, KAAS Ik zal mij eerst eens even voorstellen. Ik ben Kaasknallers, een man, eh muis, mijn naam is Stilton, Geronimo Stilton! Ik ben uitgever van De Wakkere Muis, de meest gelezen krant van wakker Muizeneiland

Nadere informatie

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

Dagboek 5 27-31 juli 2015

Dagboek 5 27-31 juli 2015 Dagboek 5 27-31 juli 2015 s Morgens gaat rond een uur of 6 de wekker. Eigenlijk is dat niet nodig. We worden al vroeg in de morgen gewekt door de kraaiende hanen, blaffende honden, zingende monniken en

Nadere informatie

HARTELIJK BEDANKT: SCHRIJVER: Racheal

HARTELIJK BEDANKT: SCHRIJVER: Racheal HARTELIJK BEDANKT: SCHRIJVER: Racheal Brief schrijven, HELP IK KAN HET NIET ALLEEN. En toen kwamen de acties opgang. Een PowerPoint in de klas, oproep door Jennifer (mijn coach) van Kienhuis Hoving, een

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

Inleiding. OMGANGSKUNDE OEFENINGEN Isa Goossens

Inleiding. OMGANGSKUNDE OEFENINGEN Isa Goossens Inleiding Omgangskunde draait om contact maken. Met deze oefeningen hoop ik dat u echt contact kan maken met leerlingen. We willen allemaal gezien en gehoord worden. We zijn allemaal mensen en iedereen

Nadere informatie

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen Dieren op reis inhoud 1. Dieren op reis 3. Waarom dieren reizen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Op zoek naar een broedplek 9 5. Weg uit de kou 13 6. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012 NOORWEGEN 09-05-2012 13-05-2012 Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden door onze ouders naar Schiphol gebracht. Ik zat bij Ilonka in de auto. Op Schiphol gaf meester Hendrie

Nadere informatie

2.7 In de supermarkt **

2.7 In de supermarkt ** 2.7 In de supermarkt ** Je hoort. Ze gaat naar de supermarkt. In de supermarkt zoekt ze alle boodschappen. Maar ze kan de koffie niet vinden. Ze vraagt het aan iemand die in de supermarkt werkt. verkoper

Nadere informatie

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

9 Daagse Camp-Safari Budget

9 Daagse Camp-Safari Budget 9 Daagse Camp-Safari Budget Een voordelige manier om de nationale parken in Tanzania te bezoeken is door tijdens de safari de nachten kamperend door te brengen. Tijdens de Safari reist u naast uw gids

Nadere informatie

In de vriendschap tussen mensen is het Gerlachus zelf die ons groet.

In de vriendschap tussen mensen is het Gerlachus zelf die ons groet. Vriendschap, Vrij en ongedwongen, Zonder vriendschap kun je iemand niet helemaal vertrouwen in je blijdschap en verdriet. Wie ben jij, wie is de ander? In de vriendschap tussen mensen is het Gerlachus

Nadere informatie

Wie zijn Pluck & Pien?

Wie zijn Pluck & Pien? Wie zijn Pluck & Pien? Pluck en Pien zijn twee kindervriendjes en hebben beiden een bijzondere gave. Ze staan beiden nog dichter bij de natuur dan gewone kinderen. Pluck en Pien zijn bedoeld voor de kinderen

Nadere informatie

Zal ik jullie vertellen over een oma die ik ken? Het is een heel vreemd oud. Bloemen op het dak. Door Ingibjörg Sigurdardóttir

Zal ik jullie vertellen over een oma die ik ken? Het is een heel vreemd oud. Bloemen op het dak. Door Ingibjörg Sigurdardóttir loemen op het dak oor Ingibjörg Sigurdardóttir Zal ik jullie vertellen over een oma die ik ken? Het is een heel vreemd oud dametje met veel pit! Haar echte naam is Gonnema, maar ik noem haar altijd oma

Nadere informatie

CARRABELLA NAAR MANATEE SPRINGS S.P., 2 FEBRUARI

CARRABELLA NAAR MANATEE SPRINGS S.P., 2 FEBRUARI CARRABELLA NAAR MANATEE SPRINGS S.P., 2 FEBRUARI CARRABELLA NAAR MANATEE SPRINGS S.P., 2 FEBRUARI De rit van Carrabella naar Manatee Springs State Park is erg mooi. Veel naaldbossen, grotendeels nieuw

Nadere informatie

Vluchtverhaal Shewit

Vluchtverhaal Shewit Tekst > Reporter: Margot Van Wauwe april 2018 Margot Ik ben 26 jaar oud. Eigenlijk heb ik nog niet zoveel van de wereld gezien, op een paar verre reizen en ervaringen na. Zo zat ik ooit wel eens in een

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENWERKBOEK DE EINDOPDRACHT Team: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps 33,2

Nadere informatie

Wij willen graag opnieuw lesmateriaal schenken, omdat er nog veel scholen zijn met een beperkt aantal lesmaterialen.

Wij willen graag opnieuw lesmateriaal schenken, omdat er nog veel scholen zijn met een beperkt aantal lesmaterialen. Nummer 6 Schoonstersland 59 7951 HN Staphorst Telefoon 0522-46 3247 Info@hartvoorcambodja.nl www.hartvoorcambodja.nl Beste Mensen, Postbank: 3183491 Onze Stichting Hart voor Cambodja is een organisatie

Nadere informatie

Weet mijn goudvis wie ik ben?

Weet mijn goudvis wie ik ben? Weet mijn goudvis wie ik ben? en 100 andere grote vragen van kleine mensen Samengesteld door Gemma Elwin Harris Vertaald door Jan Paul Schutten wie ik ben? 15 Inleiding Als ik moeilijke vragen van mijn

Nadere informatie

ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN

ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer spullen reizen via Rotterdam. Sinds 2008 is de haven uitgebreid met Maasvlakte 2. Zodat

Nadere informatie

Chen en zijn grote broer Joey

Chen en zijn grote broer Joey Henry Ik kijk de wereld in. Kijkt de wereld terug? Zelfs op halve kracht zie ik het goed. Het licht is me uit de ogen geslagen. Maar mijn kracht zit diep. Ook al lijk ik op niemand, ik ben te herkennen.

Nadere informatie

Aardrijkskundeproefwerk Hoofdstuk 6. Vakantielanden

Aardrijkskundeproefwerk Hoofdstuk 6. Vakantielanden Aardrijkskundeproefwerk Hoofdstuk 6 Vakantielanden Het klimaat is in Zuid-Europa anders dan in Nederland. In de zomer is het er warm en droog, in de winter is het er ongeveer zoals zomers in Nederland.

Nadere informatie

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld

Nadere informatie

In het hotel op de kamer tellen we alle twins, het zijn er 69.

In het hotel op de kamer tellen we alle twins, het zijn er 69. Op zondag 12 februari 2017 gaan we op pad om de eerste twinknuffels uit te delen in Chennai de hoofdstad van de deelstaat Tamil Nadu India. Onze caretaker van het hotel heeft het adres van het Children

Nadere informatie

TOV! Nieuwsbrief april/mei. Geplande evenementen. Belangrijke mededeling

TOV! Nieuwsbrief april/mei. Geplande evenementen. Belangrijke mededeling Nieuwsbrief april/mei TOV! Plein 16C 4001LJ Tiel www.toveten.nl T: 06 549 363 50 info@toveten.nl wendy@toveten.nl Spreuken 22:2 Rijke en arme mensen zijn gelijk, want de Heer heeft ze allemaal gemaakt.

Nadere informatie

Nieuwsbrief. * September 2017 *

Nieuwsbrief. * September 2017 * Nieuwsbrief * September 2017 * Voorwoord Lieve allemaal, Ik ben alweer een half jaar in Tanzania. Wat gaat de tijd snel en wat is er veel gebeurd. In deze nieuwsbrief informeer ik jullie over alle ontwikkelingen.

Nadere informatie

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen 2015 Wandelen voor Water Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, Twenterand, Wierden, samen met Wilde Ganzen Wat gaan we vandaag doen? Wat is Wandelen voor Water? Hoe is het eigenlijk bij ons? Voor

Nadere informatie

Als het even ophoudt met regenen proberen we onze kledij wat te drogen aan een schuilhut. Maar we zitten nog niet neer of het begint terug te

Als het even ophoudt met regenen proberen we onze kledij wat te drogen aan een schuilhut. Maar we zitten nog niet neer of het begint terug te Als het even ophoudt met regenen proberen we onze kledij wat te drogen aan een schuilhut. Maar we zitten nog niet neer of het begint terug te regenen. Tegen de avond zijn we door en door nat en dit ondanks

Nadere informatie

Stellingen Stemwijzer beter begrijpen

Stellingen Stemwijzer beter begrijpen Stellingen Stemwijzer beter begrijpen 1. Bindend referendum Bij een referendum laten mensen weten wat ze van iets vinden. Bijvoorbeeld of een land bij de Europese Unie mag of niet. Of dat de inwoners in

Nadere informatie

Hier volgt een dagboekverslag van het schoolreisje met de zesde klas van de Chr. Lagere school naar "Jeugdland ", in Ellecom.

Hier volgt een dagboekverslag van het schoolreisje met de zesde klas van de Chr. Lagere school naar Jeugdland , in Ellecom. Hier volgt een dagboekverslag van het schoolreisje met de zesde klas van de Chr. Lagere school naar "Jeugdland ", in Ellecom. Onze meester was daar meneer den Ouden. 22 mei 1956 Afscheid van school. We

Nadere informatie

Gun onze kinderen. een schoon milieu

Gun onze kinderen. een schoon milieu Gun onze kinderen een schoon milieu VOORKOM VERSPILLING DOELMATIG GEBRUIK VAN GRONDSTOFFEN DUURZAAM BOSBEHEER VERANTWOORDE, LAGE KOOLSTOFUITSTOOT WELZIJN VAN MENS EN GEMEENSCHAP Doelmatig gebruik van grondstoffen

Nadere informatie

Alle belangrijke informatie over het nieuwe schooljaar en de introductie kunt u vinden op onze website! NEEM OOK EEN KIJKJE OP

Alle belangrijke informatie over het nieuwe schooljaar en de introductie kunt u vinden op onze website! NEEM OOK EEN KIJKJE OP s 06-07-2018 uitgave 18 Meteen naar de website? Klik hier: Kunt u niet wachten om alle agenda-activiteiten te bekijken, klik dan op de link om het jaarrooster van locatie Leuvensbroek of het jaarrooster

Nadere informatie

Take a look at my life 35

Take a look at my life 35 Take a look at my life 35 Verslaafd aan foto,s maken. Elke dag weer mijn mobiel uit me zak halen en foto,s maken van de dingen die ik mee maak of tegenkom. Er zijn al zoveel mensen die gebruik maken van

Nadere informatie