NIEUWSBRIEF JONGE ATLANTICI MEI/JUNI 2012

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NIEUWSBRIEF JONGE ATLANTICI MEI/JUNI 2012"

Transcriptie

1 NIEUWSBRIEF JONGE ATLANTICI MEI/JUNI 2012 In deze nieuwsbrief staan veel nieuwe activiteiten aangekondigd voor de maanden mei en juni. Er is een divers aanbod: van een bezoek aan de Israëlische Ambassade tot een lezing over ASEAN op het ministerie van Buitenlandse Zaken en een debatavond met minister Uri Rosenthal en hoogleraar Afshin Ellian. Verder zal Jonge Atlantici in juni een bezoek brengen aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda en het NAVOhoofdkwartier in Brussel. Houd je mail goed in de gaten voor verdere informatie! Verder bevat deze nieuwsbrief artikelen over taakspecialisatie binnen de krijgsmacht en over de aankomende NAVO-top in Chicago. Ten slotte kun je ook een interview met Ronnie Hossain lezen, de winnaar van de online competitie van het ministerie van Buitenlandse Zaken! AANKOMENDE ACTIVITEITEN Excursie: Bezoek Israëlische Ambassade Israël is een van de weinige landen in het Midden-Oosten waar de Arabische Lente geen vat op had. De golf van revoluties die begin 2011 door het Midden-Oosten trok bracht echter wel veel commotie teweeg. Er was dan wel geen revolutie in het land zelf, de onrust in de landen rond Israël had zeker invloed op de stabiliteit en veiligheid in de regio. Hoe gaat Israël om met de Arabische Lente? Wat voor invloed hebben de revoluties op de relatie tussen Israël en zijn buurlanden en bondgenoten, Egypte en Turkije? Op woensdag 16 mei a.s. gaat H.E. Haim Divon, de Israëlische ambassadeur, hierover in gesprek met een delegatie van Jonge Atlantici. Datum: Woensdag 16 mei 2012 Tijd: uur Locatie: Israëlische Ambassade (Buitenhof 47, Den Haag) Toegang: Gratis voor alle geïnteresseerden! Er is plek voor maximaal 20 deelnemers. Meld je dus snel aan! Aanmelden kan tot 15 mei (12.00 uur) door te mailen naar Bijeenkomst: Alliantievorming in Zuidoost Azië (ASEAN) 1

2 Op donderdagmiddag 24 mei organiseert Jonge Atlantici in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken een bijeenkomst over de Association of South-East Asian Nations (ASEAN). In een tijd waarin de EU het financieel en politiek gezien moeilijk heeft, wordt er wereldwijd steeds meer regionaal samengewerkt. Zo ook in Zuidoost Azië, waar ASEAN het afgelopen decennium wat structuur betreft steeds meer op de EU is gaan lijken. Sprekers deze middag zijn dr. Frans-Paul van der Putten (Clingendael Security and Conflict Programme, Clingendael Asia Studies) en Alex Oosterwijk (Directie Azië, ministerie van Buitenlandse Zaken). Zij gaan in op vragen als: in hoeverre is ASEAN vergelijkbaar met de EU? In hoeverre werken de lidstaten samen op het gebied van politiek en veiligheid? Wat is het toekomstperspectief voor ASEAN? Hoe kijkt de NAVO/EU naar dit samenwerkingsverband in Azië? Datum: Donderdag 24 mei 2012 Tijdstip: uur, borrel na afloop Locatie: Ministerie van Buitenlandse Zaken (Den Haag) Toegang: Gratis voor alle geïnteresseerden! Aanmelden kan tot 23 mei (12.00 uur) door te mailen naar Bijeenkomst: Defensiebezuinigingen in Amerika Een paar maanden geleden werd bekend dat de Verenigde Staten flink moeten gaan snijden in de uitgaven aan Defensie. Na de aanslagen van 11 september 2001 zijn de VS continu in oorlog geweest, maar nu wordt er voor het eerst sinds tien jaar bezuinigd op de krijgsmacht. Bij elkaar moet er het komende decennium bijna $ 500 miljard minder uitgeven worden. Dit heeft natuurlijk grote gevolgen voor zowel Amerika zelf als voor het buitenland. In de VS gaan veel banen verloren, maar wat gebeurt er op internationaal gebied? Wat voor invloed hebben bezuinigingen bijvoorbeeld op de betrekkingen tussen de VS en Europa? Strategisch analist Rem Korteweg (HCSS) en politicoloog Paul van Hooft (UvA) gaan op woensdag 30 mei a.s. dieper in op deze vragen. Deze bijeenkomst wordt georganiseerd in samenwerking met SIB Leiden. Datum: Woensdag 30 mei 2012 Tijd: uur Locatie: Kamerlingh Onnes Gebouw (Rechtenfaculteit, Leiden) Toegang: Gratis voor alle geïnteresseerden! Aanmelden kan tot woensdag 30 mei (12.00 uur) door te mailen naar jongeatlantici@atlcom.nl Debatavond: Toenemende spanningen in het Midden-Oosten 2

3 Op donderdag 21 juni a.s. organiseert Jonge Atlantici in samenwerking met Politiek Café Den Haag een debatavond met Uri Rosenthal, demissionair minister van Buitenlandse Zaken, en Afshin Ellian, hoogleraar Sociale cohesie, burgerschap en multi-culturaliteit aan de Universiteit van Leiden. De sprekers gaan in de Haagsche Kluis met elkaar en met het publiek in debat over de toenemende spanningen en instabiliteit in het Midden- Oosten en de rol van Iran en diens nucleaire project hierin. Hoe moet het Westen omgaan met deze situatie? En hoe kan een conflict tussen het Westen en Iran voorkomen worden? Moderator van de avond is Yalda Walinezjad, bestuurslid van Jonge Atlantici en oprichter van het Iran Instituut. Datum: Donderdag 21 juni 2012 Tijdstip: uur, borrel na afloop Locatie: De Haagsche Kluis (Plein 20, Den Haag) Toegang: Gratis voor alle geïnteresseerden! Het is niet nodig je voor deze bijeenkomst aan te melden Twitter volg Jonge Atlantici op word lid van de Jonge Atlantici groep op Facebook binnenkort op de website AC/JA een interactief blog ter bevordering van het debat over gezamenlijke veiligheidsvraagstukken van de Verenigde Staten en Europa Facebook Blog 3

4 INFORMATIEF NATO Chicago Summit 2012: een overvolle agenda De staatshoofden van de NAVO-landen komen op 20 en 21 mei bijeen tijdens de Chicago Summit. Daar wacht hen een druk programma, omdat er een hoop te bespreken valt. Waar de Chicago Summit in eerste instantie slechts een implementation summit zou zijn, voortbordurend op de besluiten die in 2010 in Lissabon zijn genomen, hebben recente gebeurtenissen - de Arabische Lente, de financiële crisis, en het opnieuw aangewakkerde debat over burden sharing - ervoor gezorgd dat er in Chicago ook nieuwe onderwerpen op de agenda staan. In totaal zijn er nu zeven belangrijke onderwerpen waarover gesproken zal worden, waarvan vier oude onderwerpen en drie nieuwe onderwerpen. Het eerste oude onderwerp is Afghanistan. In Lissabon benadrukte de NAVO de wens om eind 2014 de verantwoordelijkheid voor veiligheid in Afghanistan over te dragen aan de Afghaanse veiligheidstroepen. Later verbond president Obama de terugtrekking van de Amerikaanse troepen ook aan deze einddatum. Er is al veel gediscussieerd over de vraag of dit een verstandige zet was, maar het feit blijft dat 2014 nu eenmaal als einddatum is aangekondigd. De NAVO zal zich in Chicago moeten bezighouden met de implicaties hiervan. Onder welke voorwaarden kan de overdracht van verantwoordelijkheid voor de veiligheid in Afghanistan plaatsvinden? Wat is de rol van de NAVO in Afghanistan na 2014? Bovenal biedt de Chicago Summit een kans om duidelijk te maken dat de NAVO betrokken blijft bij Afghanistan en dat de Afghanen niet in de steek worden gelaten. Daarna zal moeten worden beoordeeld of de NAVO-missie in Afghanistan een succes genoemd kan worden. Zo ja, hoe kan het publiek daarvan overtuigd worden? Het tweede oude thema is de relatie tussen de NAVO en Rusland. In 2010 was president Medvedev persoonlijk aanwezig in Lissabon om het belang van de relatie tussen Rusland en de NAVO te benadrukken. Er zouden nieuwe initiatieven worden opgezet om de relatie te verbeteren. In de praktijk is hier echter nog maar weinig van terechtgekomen. Hoewel de NAVO ontkent dat Rusland wordt gezien als een bedreiging, is er een aantal NAVO-landen (vooral in Oost-Europa) dat daar duidelijk anders over denkt. En hoewel Russische politieke leiders keer op keer benadrukken hoe belangrijk de relatie met de NAVO voor hen is, duidt het Russische buitenlandbeleid erop dat deze relatie voor Rusland geen prioriteit heeft. En dan is er nog de kwestie van een gezamenlijk raketafweersysteem. Er bestaat consensus dat er op dit gebied samengewerkt zou moeten worden, maar er is nogal wat onenigheid over hoe deze samenwerking eruit zou moeten zien. Daardoor leidt het raketafweersysteem 4

5 niet tot een betere relatie tussen de NAVO en Rusland, zoals vooraf gehoopt, maar juist tot frictie en teleurstelling aan beide kanten. De kans dat er op dit onderwerp een doorbraak plaatsvindt in Chicago is daarom uitermate klein. Het derde oude thema is gerelateerd aan het tweede; ook binnen de NAVO wordt nog gediscussieerd over het gezamenlijke raketafweersysteem. In Lissabon is afgesproken dat er een raketverdediging geïnstalleerd wordt, maar nog niet hoe dit eruit zal zien. President Obama heeft voorgesteld om te beginnen met een afweersysteem dat gericht is op middellangeafstandsraketten, dat Europa kan beschermen tegen dreigingen vanuit het Midden-Oosten. Dit European Phased Adapted Approach (EPAA) wordt gebouwd door de Amerikanen. Op dit moment dragen de Europese bondgenoten alleen op een kostenneutrale manier bij aan dit systeem, door de Amerikanen gebruik te laten maken van hun terrein of van radars die toch al in gebruik zijn. Dit zal echter niet voldoende zijn. De Amerikanen zullen niet bereid zijn het leeuwendeel van de kosten te dragen voor een raketafweersysteem dat voornamelijk Europa beschermt. Desondanks zal in Chicago worden aangekondigd dat het systeem in 2018 fully operationable zal zijn. De vierde, en laatste, oude kwestie betreft nucleaire afschrikking (nuclear deterrence). De vraag is HOE en WIE af te schrikken met WAT. Nucleaire afschrikking alleen is niet langer genoeg. Er moet een balans gevonden worden tussen nucleaire wapens, conventionele middelen, raketafweercapaciteiten en arms control measures. In Lissabon kreeg de NAVO de opdracht om onderzoek te doen naar de juiste balans om vijanden af te schrikken in een Deterrence and Defence Posture Review (DDPR), waarvan de resultaten in Chicago gepresenteerd worden. Dit onderzoek is strikt geheim en wordt geleid door een Inter Staff Group van de North Atlantic Council. Deze wordt ondersteund door de Nuclear Planning Group, het Defence Policy and Planning Committee en het Weapons of Mass Destruction and Disarmament Committee. De nauwe betrokkenheid van al deze instanties geeft al aan hoe moeilijk het zal zijn consensus te bereiken. Het zou daarom niet vreemd zijn als er in Chicago alleen voorlopige resultaten gepresenteerd worden en de NAVO meer tijd nodig zal hebben voor het DDPR. Afwachten dus. Het eerste nieuwe agendapunt is de Arabische Lente. De NAVO heeft al jaren betrekkingen met het Midden-Oosten en Noord-Afrika via de Mediterranean Dialogue (MD) en het Istanbul Cooperation Initiative (ICI). Het vertrouwen dat door deze programma s is ontstaan leidde er mede toe dat de NAVO geen moeite had om partners in de regio te vinden voor de militaire acties tegen het regime van Khadaffi. In Chicago zal de NAVO terugkijken op deze missie en de partnerprogramma s evalueren. Deze moeten worden aangepast aan de veranderende politieke realiteit. Daarnaast zijn de voorbereidingen voor een declaratie over de Arabische Lente in volle gang. In Chicago zullen de staatshoofden zich uitspreken voor het verspreiden van vrijheid en democratie en het bieden van steun door de NAVO waar nodig. 5

6 De vraag is echter welke bewoording ze daarvoor zullen gebruiken, aangezien een aantal partners in de regio niet bepaald hoog scoort op de democratie-index. Het tweede nieuwe onderwerp is in essentie waarschijnlijk zo oud als de Alliantie zelf, maar de benaming ervoor is nieuw: Smart Defence. Hoe kunnen de taken en ambities van de NAVO gerealiseerd worden? Deze nieuwe poging van secretaris-generaal Rasmussen om meer samenwerking tussen de lidstaten van de grond te krijgen draait om pooling and sharing. Zoals gezegd geen nieuw initiatief, maar door de financiële crisis is ditmaal de nood hoger. Dat neemt helaas niet weg dat er één cruciaal probleem is: Smart Defence vereist een zeer hoog niveau van vertrouwen tussen de lidstaten die samenwerken en de garantie dat alle partijen hun bijdrage kunnen leveren. De operatie in Libië demonstreerde dat dit, momenteel, nog niet het geval is. Sommige bondgenoten weigerden niet alleen mee te doen aan de missie, maar trokken ook hun personeel terug uit het Airborne Warning And Control System (AWACS)-programma. Tijdens de Munich Security Conference benadrukte secretaris-generaal Rasmussen nogmaals het belang van Smart Defence en hij vulde het aan met het Connected Forces Initiative. Om samenwerking makkelijker te maken zijn drie punten zeer belangrijk; (1) training en educatie (gezamenlijke trainingscentra, Centres of Excellence), (2) meer gezamenlijke oefeningen (voornamelijk voor de NATO Response Force), en (3) compatibiliteit (van technologie). Tot slot is er de oude kwestie die nieuw werd bij het vertrek van de Amerikaanse minister van Defensie Robert Gates: Transatlantic burden sharing. Dit onderwerp staat niet officieel op de agenda van de Chicago Summit, maar gezien de defensiebezuinigingen aan beide kanten van de Atlantische Oceaan zal het als een rode draad door de besprekingen lopen. Kortom, er staat een aantal belangrijke punten op het programma waar noodzakelijkerwijs overeenstemming over moet worden bereikt, wil de NAVO effectief en daadkrachtig kunnen handelen in een snel veranderende wereld. Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de Chicago Summit oplossingen worden gevonden voor alle problemen en obstakels, maar alleen al het feit dat deze onderwerpen besproken worden (en dus niet uit de weg worden gegaan), is positief. Uiteraard houdt Jonge Atlantici je op de hoogte van de ontwikkelingen in Chicago. Houd daarom Facebook en Twitter goed in de gaten! Marianne Copier MA, vice-voorzitter Jonge Atlantici 6

7 INTERVIEW Ronnie Hossain: Winnaar debat over de toekomst van de NAVO Op dinsdag 17 april jongstleden werd Ronnie Hossain tijdens een debat met minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal uitgeroepen als winnaar van de Facebookwedstrijd van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ronnie stuurde, samen met bijna 30 anderen, een video in met zijn visie op de toekomst van de NAVO in de 21 e eeuw. In mei zal Ronnie met de Nederlandse afvaardiging afreizen naar de NAVO-top in Chicago, om daarvan verslag te doen. Kun je jezelf voorstellen? Ik ben Ronnie Hossain, student natuurkunde in Utrecht. Van Deens-Bengaalse afkomst, maar in Nederland geboren en getogen. Activiteiten van Jonge Atlantici bezocht ik al enkele jaren sporadisch, maar ik ben pas sinds kort lid. Waarom besloot je mee te doen aan deze wedstrijd? Allereerst natuurlijk omdat het een heel bijzondere kans is een dergelijke top van dichtbij mee te maken en mij verder in de NAVO te verdiepen. Daarnaast geloof ik dat de politiek het belang van defensie (waar collectieve verdediging en gezamenlijk out-of-area optreden essentiële onderdelen van zijn) de laatste decennia heeft onderschat, getuige de bezuinigingen. Ik hoop de hedendaagse relevantie van militaire capaciteiten duidelijk te kunnen maken. Wat was de centrale boodschap van je filminzending? Mijn filmpje was geheel op Smart Defence gericht en trok een analogie tussen de taken van de NAVO en het neerzetten van een gebouw. Beide hebben namelijk duidelijk behoefte aan specialisatie en goede samenwerking. Met het visuele beeld van samenwerkende specialisten op een bouwterrein heb ik mijn pleidooi voor verdere specialisatie en onderlinge afstemming van Europese krijgsmachten willen ondersteunen. Hoe verliep het debat de NAVO in de 21 e eeuw op 17 april? Het debat was erg gevarieerd en dankzij actieve deelname van de hele zaal wat mij betreft geslaagd. De aanwezige jongeren schroomden ook niet tegen standpunten van minister Rosenthal in te gaan, wat er - aangevuld met filmpjes - een prikkelende middag van maakte. Voor mij was het natuurlijk ook erg spannend, want de twee andere finalisten waren beiden erg sterk en gedreven. Wat verwacht je van Chicago? Je hoort vaak dat, uitgebreide voorbereidingen ten spijt, de dynamiek en het persoonlijke contact gedurende zo n top toch van groot belang blijft. Ik hoop wat van deze diplomatiek-politieke praktijk achter de schermen mee te krijgen (achterkamertjes, borrels...) en mijn volgers het gevoel te geven dat ze er ook een beetje bij zijn. 7

8 Hoe denk je jongeren te interesseren voor de activiteiten van de NAVO? Het is belangrijk uit te leggen waarom de NAVO onze toekomst veiliger en welvarender maakt; dat er voor Nederland veel te winnen, maar ook te verliezen valt. Daarbij moeten een paar heldere kernboodschappen over ons belang bij veiligheid (bijvoorbeeld: piraterij) overgebracht worden. Ik probeer dit ludiek en niet te zwaar te presenteren. Op welke manier kunnen we je volgen? Allereerst via de Veilige Wereld Veilig Nederland -Facebookpagina; maar ook via Twitter en geschreven media (kranten en online portals) zal ik verslag doen. Een overzicht van al mijn filmpjes, blogs, en updates zal binnenkort te vinden zijn op Wil je Ronnie s inzending (en overige inzendingen) voor de competitie terug kijken? Ga dan naar de Facebookpagina van het ministerie van Buitenlandse Zaken genaamd Veilige Wereld - Veilig Nederland Foto: Ronnie samen met minister Uri Rosenthal en Jeroen van der Veer (juryvoorzitter) Interview door: Lisanne van Langen en Paul Steeman, stagiairs Atlantische Commissie 8

9 OPINIEARTIKEL De duistere kant van het evangelie van taakspecialisatie Onlangs kwamen tijdens een debat over de toekomst van de NAVO meerdere studenten op het idee dat het positief zou zijn als staten zich qua krijgsmacht zouden specialiseren. De studenten gingen hierbij redelijk ver, door te opperen dat een land als Nederland zich nu al zou moeten specialiseren, ongeacht wat andere landen doen. Hoewel de visie van de NAVO als superkrijgsmacht, bestaande uit landen die ieder een eigen specialisme hebben en zo een harmonisch geheel vormen, een nobele doch utopische visie is, is het twijfelachtig of solo specialiseren aanbeveling verdient. Nederland heeft tot nu toe voor een krijgsmacht gekozen die Veelzijdig inzetbaar is en zoveel mogelijk verschillende taken kan uitvoeren. 1 Een nadeel hiervan is dat, door de vele bezuinigingen op de krijgsmacht in de afgelopen decennia, er steeds minder eenheden beschikbaar zijn. Zo is de krijgsmacht van meer dan 200 F-16 s naar 68 exemplaren gegaan, van tegen de tanks naar welgeteld nul en is het aantal fregatten van bijna 20 naar slechts 6 gedaald. Deze getallen roepen de vraag op in hoeverre het aanhouden van al deze kleine en verschillende eenheden een effectieve manier is om het kleiner wordende defensiebudget te spenderen. 2 Het staat buiten kijf dat specialisatie voordelen met zich mee kan brengen. Door zich te concentreren op enkele specifieke eenheden zou de Nederlandse krijgsmacht een veel grotere vuist kunnen maken. Daarnaast zou Nederland voor andere staten ook een veel interessantere bondgenoot zijn. Nederland zou zich bijvoorbeeld meer kunnen toeleggen op de onderzeedienst. De Nederlandse onderzeedienst is op dit moment een van de weinige ter wereld die in staat is ver van huis te opereren en tegelijkertijd dicht bij de kust te varen. Dit komt doordat de Nederlandse onderzeeërs relatief groot zijn voor dieselelektrische onderzeeboten, maar toch beduidend kleiner dan de nucleaire variant. Er bestaan echter ook keerzijden bij de focus op één specialisme. Een klein tot middelgroot land dat beschikt over een schaars specialisme kan onder grote druk komen te staan om mee te doen aan een militaire operatie waar het de handen eigenlijk liever niet aan vuil zou maken. Mocht Nederland zich als enige land (ter wereld) toeleggen op onderzeeboten, dan zou dit een groot gevaar kunnen opleveren. Weigeren mee te doen aan een operatie zou 1 Regeerakkoord VVD-CDA (2010), Vrijheid en verantwoordelijkheid, p. 9 2 Homan, K. (2011), De Nederlandse krijgsmacht in transformatie, verschenen in Hellema, Segers en Rood (red.), Bezinning op het buitenland. Nederlands buitenlands beleid in een onzekere wereld, Universiteit Utrecht en Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael, p

10 kunnen betekenen dat er hele grote druk op Nederland uitgeoefend wordt om alsnog mee te doen, met alle economische en diplomatieke gevolgen van dien. Een ander nadeel van het specialiseren op een niche is irrelevantie. Een staat zou bij een belangrijke operatie waar zijn niche toevalligerwijze niet benodigd is internationaal gezien op het tweede plan terecht komen. Door de eeuwen heen is het onmogelijk gebleken om te voorspellen hoe een volgend conflict er uit komt te zien en welke eenheden hiervoor nodig zijn. Slechts een enkeling had voor 2001 voorspeld dat in de jaren erna de krijgsmacht voornamelijk bezig zou zijn met het uitvoeren van counterinsurgency-operaties in woestijnachtige gebieden. Nog minder mensen zullen een decennium geleden verwacht hebben dat de Koninklijke Marine tegenwoordig weer volop bezig is met antipiraterij. Als een land als Nederland geen eenheden beschikbaar heeft om belangrijke bijdragen te leveren aan internationale coalities bij dergelijke onverwachte dreigingen, schaadt dat de internationale reputatie van Nederland, wat weer van invloed kan zijn op de welvaart van ons land. Mocht er binnen een groter verband gespecialiseerd worden, dan is het belangrijk in acht te nemen dat in het huidige statenbestel elk land soeverein is en zelf beslist over de inzet van militaire eenheden. Door landen verantwoordelijk te maken voor specialismen zou ieder land een soort vetorecht krijgen: als het specialisme essentieel is voor een missie, is de rest van de coalitie afhankelijk van het land met het betreffende specialisme. Het verleden heeft aangetoond dat landen ook binnen belangrijke bondgenootschappen hun eigen weg kiezen. Zo trok Frankrijk in de jaren zestig zijn militairen terug uit de commandostructuur van de NAVO, en weigerde Duitsland mee te doen aan de NAVO-operatie in Libië. Als we met deze voorbeelden in ons achterhoofd naar specialisatie kijken, blijkt hoe moeilijk het kan worden om überhaupt nog operaties uit te voeren. 3 Al met al wordt het evangelie van specialisatie, of dat nu in NAVO-verband is of binnen de EU, niet zelden gepredikt. De voordelen rechtvaardigen dergelijke overdenkingen zeker, maar zolang staten niet bereid zijn in verregaande mate soevereiniteit op te geven, en iedere staat eigen belangen heeft, lijkt het verstandiger om taakspecialisatie niet verder te ontwikkelen. Jelle W. van Netten BA, Luitenant ter zee der 3 e klasse bij de Koninklijke Marine, met medewerking van Willem L.M. van Poll BA, Luitenant ter zee der 3 e klasse Wil je reageren op dit artikel? Mail dan naar jongeatlantici@atlcom.nl NB. Jonge Atlantici is het niet noodzakelijkerwijs eens met de strekking van dit artikel, maar biedt iedereen de mogelijkheid om zijn/haar opinie te uiten om zo het debat over vrede- en veiligheidsvraagstukken onder jongeren te bevorderen. 3 Homan, K. (2012), Europese krijgsmacht is een illusie, verschenen in de Leeuwarder Courant van 23 februari

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 127 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 25 maart 2011

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 28 676 NAVO Nr. 148 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Come home or go global, stupid

Come home or go global, stupid Come home or go global, stupid Een nieuwe toekomst voor de Noord Atlantische Verdragsorganisatie?! Drs. S.N. Mengelberg 1 De NAVO is een puur militaire organisatie! 2 De NAVO is niet langer de hoeksteen

Nadere informatie

De visie van de ChristenUnie op de Krijgsmacht

De visie van de ChristenUnie op de Krijgsmacht De visie van de ChristenUnie op de Krijgsmacht Samenvatting Vrijheid is het verdedigen waard. Onze vrijheid, en de vrijheid van onze medemens. In Nederland, Europa, het Westen, in de wereld. De krijgsmacht

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS VRAAG 10 Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de werelpolitiek mengen?

Nadere informatie

Speech ter gelegenheid van de ontvangst van Nederlandse ambassadeurs door de Staten-Generaal, d.d. donderdag 29 januari 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer Het gesproken woord geldt Geachte

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 28 676 NAVO Nr. 162 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 116 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 28 676 NAVO Nr. 174 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 27 februari 2013 De vaste commissie voor Defensie heeft een aantal vragen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 125 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 18 maart 2011 Graag

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF JANUARI/FEBRUARI 2013

NIEUWSBRIEF JANUARI/FEBRUARI 2013 NIEUWSBRIEF JANUARI/FEBRUARI 2013 Den Haag, 20 december 2012 Beste leden en geïnteresseerden, Het einde van het jaar nadert en Jonge Atlantici kan terugkijken op een succesvol 2012. Als bestuur hebben

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 117 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Een wetenschappelijke poster verduidelijkt resultaat van een onderzoek. Het is een combinatie van schriftelijke en mondelinge presentatie.

Een wetenschappelijke poster verduidelijkt resultaat van een onderzoek. Het is een combinatie van schriftelijke en mondelinge presentatie. Een wetenschappelijke poster verduidelijkt resultaat van een onderzoek. Het is een combinatie van schriftelijke en mondelinge presentatie. Stap-voor-stap een poster maken voor een presentatie 1. Maak eerst

Nadere informatie

11 juli Onderzoek: De NAVO-norm

11 juli Onderzoek: De NAVO-norm 11 juli 2018 Onderzoek: De NAVO-norm Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag

Nadere informatie

Flitspeiling NAVO. Opinieonderzoek naar het draagvlak voor de NAVO onder het Nederlands publiek. Ministerie van Defensie

Flitspeiling NAVO. Opinieonderzoek naar het draagvlak voor de NAVO onder het Nederlands publiek. Ministerie van Defensie Flitspeiling NAVO Opinieonderzoek naar het draagvlak voor de NAVO onder het Nederlands publiek Inleiding en onderzoeksverantwoording Op verzoek van het ministerie van Defensie heeft Veldkamp een flitspeiling

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 28 676 NAVO Nr. 278 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 26 oktober 2017 Inleiding

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 28 676 NAVO Nr. 185 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 2 juli 2013 Hierbij

Nadere informatie

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur 1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 130 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 26 mei 2011 Graag bied

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 28 676 NAVO Nr. 168 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 15 november

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie 2016Z00246 Datum 13 januari

Nadere informatie

maatschappijwetenschappen pilot vwo 2019-I

maatschappijwetenschappen pilot vwo 2019-I Opgave 2 Defensiesamenwerking in Europa Bij deze opgave horen tekst 3, figuur 1 en tekst 4. Inleiding In december 2017 is in de Europese Unie (EU) op het gebied van defensie een Permanente Gestructureerde

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 28 676 NAVO Nr. 197 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 17 maart 2014 De Navo-Ministers

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 21 501-21 Jeugdraad Nr. 7 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Procedurevergadering

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Procedurevergadering Den Haag, 22 mei 2012 Voortouwcommissie: Voor deze (reguliere) procedurevergadering zijn niet de recent ontvangen beleidsbrieven van de minister en staatssecretaris van Buitenlandse Zaken geagendeerd.

Nadere informatie

Het dagelijks leven van ons allemaal vindt voor een steeds groter deel plaats in de digitale ruimte. Ook de dreigingen voor de nationale veiligheid

Het dagelijks leven van ons allemaal vindt voor een steeds groter deel plaats in de digitale ruimte. Ook de dreigingen voor de nationale veiligheid Het dagelijks leven van ons allemaal vindt voor een steeds groter deel plaats in de digitale ruimte. Ook de dreigingen voor de nationale veiligheid hebben door digitalisering een andere dynamiek gekregen.

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 28 676 NAVO Nr. 112 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 juli 2010 Op 10 en

Nadere informatie

COLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST

COLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST COLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST PROGRAMMA Ochtend 10.00 10.30 uur: Inloop met koffie/thee 10.30 10.40 uur: Welkomstwoord en inleiding door Bas Kromhout, redacteur

Nadere informatie

2016D46838 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

2016D46838 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG 2016D46838 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken bestond bij enkele fracties de behoefte de Minister van Buitenlandse Zaken enkele vragen en opmerkingen

Nadere informatie

7 november 2014. Onderzoek: Wapenindustrie

7 november 2014. Onderzoek: Wapenindustrie 7 november 2014 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl I Historisch overzicht vanaf 1900 16 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is (twee van de volgende): tanks vliegtuigen onderzeeërs vlammenwerpers gifgas mitrailleurs per juist voorbeeld 1 Ook

Nadere informatie

BRON 8. Passage uit de Schumanverklaring

BRON 8. Passage uit de Schumanverklaring BRON 8 Passage uit de Schumanverklaring Op 9 mei 1950 presenteerde Robert Schuman, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, de Schumanverklaring. Hierin stelde hij voor een Europese Gemeenschap voor

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 28 676 NAVO Nr. 106 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 17 mei 2010

Nadere informatie

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies Bachelor 2019-2020 Europese studies uva.nl/ba-europese-studies In de bachelor Europese studies bestudeer je uiteenlopende aspecten van Europa, zoals de politiek en cultuur van de Europese landen in het

Nadere informatie

De VVD kiest bewust voor veelzijdig inzetbare krijgsmacht

De VVD kiest bewust voor veelzijdig inzetbare krijgsmacht De VVD kiest bewust voor veelzijdig inzetbare krijgsmacht De toekomst van de Nederlandse defensie André Bosman Reactie op: Van veelzijdig naar pasklaar. De toekomst van de Nederlandse krijgsmacht door

Nadere informatie

Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze datum

Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze datum Bouwen aan de democratische veiligheid in Europa Ontwerptoespraak van de secretaris-generaal Brussel, woensdag 12 november 2014 Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag >Retouradres Postbus 20010, 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bijlagen 1 1 van 5 Datum 13 mei 2019 Betreft Antwoorden op vragen van

Nadere informatie

Hierbij bied ik u graag de geannoteerde agenda aan ten behoeve van de bijeenkomst van de NAVO-ministers van Defensie op 7 en 8 juni a.s. te Brussel.

Hierbij bied ik u graag de geannoteerde agenda aan ten behoeve van de bijeenkomst van de NAVO-ministers van Defensie op 7 en 8 juni a.s. te Brussel. > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Den Haag, 29 juni 2017 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Buitenlandse Zaken DEF i.v.m. agendapunt 4, 10, 16, 18 EU i.v.m. agendapunt 12, 13 EZ i.v.m. agendapunt 9 I&M i.v.m. agendapunt 7, 9 KR i.v.m.

Nadere informatie

Picket-line bij de internationale Nuclear Industry Summit. 0 1:13QGDI P DDINOMPANEASOIQ$ P VklICEIP

Picket-line bij de internationale Nuclear Industry Summit. 0 1:13QGDI P DDINOMPANEASOIQ$ P VklICEIP Maandag 24 maart 2014: Picket-line tegen de kernenergie-industrie: NUCLEAIRE BUSINESS = NUCLEAIRE PROLIFERATIE! Picket-line bij de internationale Nuclear Industry Summit. 0 1:13QGDI P DDINOMPANEASOIQ$

Nadere informatie

MODULE V. Ben jij nou Europees?

MODULE V. Ben jij nou Europees? MODULE V Ben jij nou Europees? V.I Wat is Europees? Wat vind jij typisch Europees? En wie vind jij typisch Europees? Dat zijn moeilijke vragen, waarop de meeste mensen niet gelijk een antwoord hebben.

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Het is met veel emotie dat ik u welkom heet in de Belgische Senaat.

Het is met veel emotie dat ik u welkom heet in de Belgische Senaat. 1 Toespraak van de heer Armand De Decker, Voorzitter van de Senaat, naar aanleiding van het bezoek van de heer Mahmoud Abbas, President van de Palestijnse Autoriteit 23 februari 2010 Excellenties, Beste

Nadere informatie

Ank Bijleveld-Schouten

Ank Bijleveld-Schouten Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 30 maart 2018 Betreft Beantwoording vragen

Nadere informatie

Verwerking data nulmeting toets filosofische vragen

Verwerking data nulmeting toets filosofische vragen Verwerking data nulmeting toets filosofische vragen Aantal leerlingen: 28 Klas: 4VWO De leerlingen hebben in het kader van dit ontwerponderzoek en de lessenreeks politieke filosofie vijf filosofische vragen

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

Archivalia P.A. Blaisse

Archivalia P.A. Blaisse Plaatsingslijst Archivalia P.A. Blaisse Archiefnummer: 784 Archiefnaam: BLAI Sector: Politiek Soort archief: Archivalia van persoon Datering: 1935-1979 Katholiek Documentatie Centrum 2011 1 Verslag van

Nadere informatie

3 september 2014. Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten

3 september 2014. Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten 3 september 2014 Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van

Nadere informatie

radio&tv station voor veteranen en door veteranen.

radio&tv station voor veteranen en door veteranen. Als DJ in Libanon (UNIFIL Detachement DUTCHBATT 83/03-83/10 Nederlandse Unifil Vereniging (NUV) T.a.v. Bestuur NUV Betreft: oprichting www.veteransradio.nl internet online veteranen radio&tv station voor

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR

Nadere informatie

Een scherpe blik op de stroeve relatie tussen Obama en Poetin

Een scherpe blik op de stroeve relatie tussen Obama en Poetin Een scherpe blik op de stroeve relatie tussen Obama en Poetin De afgelopen maanden lijken de VS en Rusland af te stevenen op een flinke confrontatie. Aan de hand van beelden laten wij u zien, waarom deze

Nadere informatie

Het leren van de toekomst in de handen van jonge denkers

Het leren van de toekomst in de handen van jonge denkers Het leren van de toekomst in de handen van jonge denkers De Nationale DenkTank is in volle gang. Veertig jonge mensen houden zich momenteel bezig met Het Leren van de Toekomst in het beroepsonderwijs.

Nadere informatie

Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten

Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Betreft: Toestand Midden-Oosten Afgesloten 17.00 uur op 19 oktober

Nadere informatie

NAVO-plus en Bosnië-missie Publieke opinies in vier landen

NAVO-plus en Bosnië-missie Publieke opinies in vier landen NAVO-plus en Bosnië-missie Publieke opinies in vier landen Marijke de Konink Voor 1998 zijn de belangrijkste onderwerpen op de agenda van de NAVO de parlementaire ratificatie van het NAVO-uitbreidingsproces

Nadere informatie

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie?

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? http://www.youtube.com/watch?v=vsax6nds1ey Vorige dinsdag eindigde de Bilderberg conferentie uitgave 2014 in Denemarken in plaats van het gebruikelijke

Nadere informatie

Macht en waarden in de wereldpolitiek

Macht en waarden in de wereldpolitiek Rik Coolsaet Macht en waarden in de wereldpolitiek Actuele vraagstukken in de internationale politiek Editie 2006-2007 2 Inhoud Inleiding... Deel 1. De jaren 90: het transitiedecennium 1. Van illusie naar

Nadere informatie

GESCHIEDENIS VAN DEN HAAG ALS STAD VAN VREDE EN RECHT

GESCHIEDENIS VAN DEN HAAG ALS STAD VAN VREDE EN RECHT 1 GESCHIEDENIS VAN DEN HAAG ALS STAD VAN VREDE EN RECHT Den Haag staat internationaal bekend als stad van Vrede en Recht. Ruim 19.500 mensen in zo n 160 internationale organisaties werken hier aan één

Nadere informatie

Inleiding regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst

Inleiding regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst Inleiding regeerakkoord 2017-2021 Vertrouwen in de toekomst Inleiding Mensen in Nederland hebben veel vrijheid. Nederlanders vormen een sterke groep. Iedereen kan proberen om verder te komen in zijn leven.

Nadere informatie

Ledenpanel Januari 2016

Ledenpanel Januari 2016 Ledenpanel Januari 2016 Status: Afgesloten Begindatum: 27-01-2016 Einddatum: 02-02-2016 Live: 7 dagen Vragen: 20 Talen: nl Panelgrootte: 3.266 Bounced: 5 (0,2%) Geweigerd: 27 (0,8%) Gedeeltelijk geantwoord:

Nadere informatie

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Procedurevergadering

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Procedurevergadering Den Haag, 12 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Volgcommissie(s): BuHa-OS i.v.m. agendapunt 3, 13, 15, 21, 22 DEF i.v.m. agendapunt 4, 13, 15 EU i.v.m. agendapunt 4, 6, 21, 22 EZ

Nadere informatie

Presentatie Meet & Share. Welkom in Den Haag

Presentatie Meet & Share. Welkom in Den Haag Presentatie Meet & Share Welkom in Den Haag Presentatie Meet & Share Presentatie Meet & Share www.thehagueomc.com Presentatie Meet & Share Eerste resultaten: eerste helft 2012 ruim 587.000 * overnachtingen.

Nadere informatie

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië?

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen moeten zich inleven in een permanent lid van de Veiligheidsraad van de VN. Ze gaan aan de slag met het vraagstuk of de

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

JAARVERSLAG Stichting HOPE XXL OVER HOPE XXL

JAARVERSLAG Stichting HOPE XXL OVER HOPE XXL JAARVERSLAG 2014 Stichting HOPE XXL OVER HOPE XXL HOPE XXL wil dat alle mensen kunnen leven in een duurzame, veilige en vrije wereld. Een wereld waarin iedereen zijn of haar leven met een ruime voldoende

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 28 676 NAVO Nr. 317 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 25 maart 2019

Nadere informatie

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Den Haag, 5 maart Voortouwcommissie: vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Volgcommissie(s): EU i.v.m. agendapunt 15, 16, 19 J&V i.v.m. agendapunt 9, 10, 13, 14 Activiteit: Procedurevergadering Datum:

Nadere informatie

Het doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt obligaat, maar dat is het niet. Ik zal u vertellen waarom.

Het doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt obligaat, maar dat is het niet. Ik zal u vertellen waarom. INLEIDING VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE, EIMERT VAN MIDDELKOOP, VOOR DE STARTCONFERENTIE VERKENNINGEN, 5 MAART 2008 Zeer geachte aanwezigen, Het doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Postbus 20701 2500 ES Datum 30 september

Nadere informatie

Tussen Thomas Jefferson en Woodrow Wilson

Tussen Thomas Jefferson en Woodrow Wilson Interview Tussen Thomas Jefferson en Woodrow Wilson Obama s presidentschap. Een interview met Walter Russell Mead Maarten Katsman De vooraanstaande academicus en publicist Walter Russell Mead sprak in

Nadere informatie

HOW TO GET RID OF THE BOMB IN 5 STEPS. Praktische voorstellen voor Kamerleden om Nederland kernwapenvrij te maken

HOW TO GET RID OF THE BOMB IN 5 STEPS. Praktische voorstellen voor Kamerleden om Nederland kernwapenvrij te maken HOW TO GET RID OF THE BOMB IN 5 STEPS Praktische voorstellen voor Kamerleden om Nederland kernwapenvrij te maken 1 In vijf stappen naar een kernwapenvrij Nederland Op 20 december 2012 nam uw Kamer de motie

Nadere informatie

16 november 2015. Onderzoek: Veiligheidsgevoel na aanslagen Parijs

16 november 2015. Onderzoek: Veiligheidsgevoel na aanslagen Parijs 16 november 2015 Onderzoek: Veiligheidsgevoel na aanslagen Parijs Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van

Nadere informatie

Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie. Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur

Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie. Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur Wat gaan we doen? De opvolging van de F-16 De kandidaten De JSF Is de JSF de beste keuze? Conclusies Ik

Nadere informatie

HET STRATEGISCH ORGAAN VAN DE EU

HET STRATEGISCH ORGAAN VAN DE EU DE EUROPESE RAAD HET STRATEGISCH ORGAAN VAN DE EU De Europese Raad is de EU-instelling die de algemene koers en prioriteiten van de Europese Unie bepaalt. De Europese Raad bestaat uit de staatshoofden

Nadere informatie

Defensie en Nationale Veiligheid

Defensie en Nationale Veiligheid Defensie en Nationale Veiligheid Kolonel Piet Hagenaars Regionaal Militair Commandant Noord 20 februari 2018 HQ Royal Netherlands Army 1.PzDiv 11 Airmobile Brigade 13 Light Brigade 43 Mechanised Brigade

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 24 maart 2017 Betreft Nazending Kamerbrief

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst NAVO-ministers van Defensie op 7 en 8 juni te Brussel

Verslag bijeenkomst NAVO-ministers van Defensie op 7 en 8 juni te Brussel Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR

Nadere informatie

Amendementenoverzicht Voorjaarscongres CDJA 26 en 27 mei 2017 Groningen

Amendementenoverzicht Voorjaarscongres CDJA 26 en 27 mei 2017 Groningen Amendementenoverzicht Voorjaarscongres CDJA 26 en 27 mei 2017 Groningen Agendapunt Amendement(en) Indiener 11.2 Schrappen van een overweging en een uitspraak Groningen 11.2 Vervangen uitspraken, vervangen

Nadere informatie

Inhoudelijke jaarverslag 2013

Inhoudelijke jaarverslag 2013 Inhoudelijke jaarverslag 2013 NTFF Westermarkt 2H, 1016 DK Amsterdam 1016 DK Amsterdam 020-7371666 info@ntff.nl KvK: 52197123 RSIN / fiscaal nummer: 850338980 Inhoudsopgave Wat is de missie en doelstellingen

Nadere informatie

Nieuwsbrief voor Unicef vrijwilligers in de regio Leiden en omstreken. Allereerst de beste wensen voor een goed en gezond 2013!

Nieuwsbrief voor Unicef vrijwilligers in de regio Leiden en omstreken. Allereerst de beste wensen voor een goed en gezond 2013! Nieuwsbrief voor Unicef vrijwilligers in de regio Leiden en omstreken Beste Vrijwilligers, Allereerst de beste wensen voor een goed en gezond 2013! We hopen dat het een mooi UNICEF jaar wordt voor ons

Nadere informatie

De verklaring van Bratislava

De verklaring van Bratislava Bratislava, 16 september 2016 De verklaring van Bratislava Wij komen vandaag in Bratislava bijeen op een kritiek moment voor ons Europese project. De top van Bratislava van 27 lidstaten was gewijd aan

Nadere informatie

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Procedurevergadering

vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Procedurevergadering Den Haag, 10 april Voortouwcommissie: vaste commissie voor Buitenlandse Zaken i.v.m. agendapunt 12, 13, 19, 22, 26 EU i.v.m. agendapunt 4, 18, 25, 26 FIN i.v.m. agendapunt 11 I&M i.v.m. agendapunt 24 Activiteit:

Nadere informatie

Aan de (plv.) leden van de vaste commissie voor Europese Zaken. Geachte leden,

Aan de (plv.) leden van de vaste commissie voor Europese Zaken. Geachte leden, Aan de (plv.) leden van de vaste commissie voor Europese Zaken. Van Anne Mulder (VVD) en Renske Leijten (SP), Voorbereidingsgroep onderzoek Nederlandse belangenbehartiging in de EU betreft Verslag met

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 24 augustus 2017 Betreft Beantwoording vragen

Nadere informatie

De NAVO is nog net zo actueel als 60 jaar geleden

De NAVO is nog net zo actueel als 60 jaar geleden De NAVO is nog net zo actueel als 60 jaar geleden Maarten Haverkamp Dit jaar werd terecht uitgebreid stilgestaan bij de 60 e verjaardag van de NAVO. 60 jaar lang vormt het trans-atlantische bondgenootschap

Nadere informatie

Speech bij nieuwjaarsbijeenkomst Vereniging Hogescholen (17 januari 2018)

Speech bij nieuwjaarsbijeenkomst Vereniging Hogescholen (17 januari 2018) Speech bij nieuwjaarsbijeenkomst Vereniging Hogescholen (17 januari 2018) Beste mensen, Ver buiten ons land vierde ik het kerstreces samen met mijn man en dochter. En zo rond de jaarwisseling liep ik tegen

Nadere informatie

De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. Twee grote processen

De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. Twee grote processen Koude Oorlog Amerikaanse buitenlandse politiek communisme rivaliteiten tussen de Sovjet-Unie en China nationalistische bewegingen dekolonisatie Twee grote processen Koude oorlog Nationalisme en dekolonisatie

Nadere informatie

Toespraak minister van Defensie, Ank Bijleveld-Schouten, bij opening van de expositie Als de Russen komen,

Toespraak minister van Defensie, Ank Bijleveld-Schouten, bij opening van de expositie Als de Russen komen, Toespraak minister van Defensie, Ank Bijleveld-Schouten, bij opening van de expositie Als de Russen komen, Nationaal Militair Museum, op vrijdag 22 februari 2019 te Soesterberg Beste aanwezigen, Dit jaar

Nadere informatie

SEMINAR Het draagvlak voor de krijgsmacht anno 2014: Welke strategieën tot behoud en verbreding ervan?

SEMINAR Het draagvlak voor de krijgsmacht anno 2014: Welke strategieën tot behoud en verbreding ervan? SEMINAR Het draagvlak voor de krijgsmacht anno 2014: Welke strategieën tot behoud en verbreding ervan? Maandag 15 september 2014 Sociëteit De Witte, Den Haag Op maandag 15 september 2014 organiseerde de

Nadere informatie

Het publieke draagvlak van de NAVO Opinies binnen en buiten Nederland

Het publieke draagvlak van de NAVO Opinies binnen en buiten Nederland Het publieke draagvlak van de NAVO Opinies binnen en buiten Nederland Jan van der Meulen Tijdens de Koude Oorlog steunde zo n driekwart van de Nederlandse bevolking het NAVO-lidmaatschap. Alleen rond 197

Nadere informatie

Politiek. Beter een goede buur. Afghanistan en China in de versnelling. Tekst: Susanne Kamerling. 40 POLITIEK China Nu 2010-4

Politiek. Beter een goede buur. Afghanistan en China in de versnelling. Tekst: Susanne Kamerling. 40 POLITIEK China Nu 2010-4 CHINA NU Politiek Tekst: Susanne Kamerling Beter een goede buur Afghanistan en China in de versnelling 40 POLITIEK China Nu 2010-4 Beter een goede buur dan een verre vriend moet Hamid Karzai, president

Nadere informatie

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen Twee jaar na de start van de Arabische revoluties Uitdagingen voor België en Vlaanderen Inhoud I. Arabische revoluties: twee jaar later II. Complete impasse in Syrië III. Activiteiten Broederlijk Delen-Pax

Nadere informatie

''Eigen Europese energie is macht, veiligheid en bedrijvigheid'' Deze week: Roo, Marijke de. Kunt u de nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk deze online

''Eigen Europese energie is macht, veiligheid en bedrijvigheid'' Deze week: Roo, Marijke de. Kunt u de nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk deze online Roo, Marijke de Van: Europese Ster Verzonden: maandag 02 maart 2015 17:28 Aan: Statengriffie provinsje Fryslân Onderwerp: Eigen Europese energie is macht, veiligheid en bedrijvigheid

Nadere informatie

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie