Omgaan met en melding maken van agressie en/of geweld

Transcriptie

1 Omgaan met en melding maken van agressie en/of geweld Stichting Speciaal Onderwijs Amersfoort e.o.

2 Inhoudsopgave Inleiding Wat is agressie en geweld? Vormen van ongewenst gedrag Agressie tegen onderwijspersoneel Wie is verantwoordelijk voor de aanpak? Preventief beleid Curatief beleid... 7 Bijlage 1: registratieformulier voor intern gebruik... 8 Bijlage 2: ongevallenformulier arbeidsinspectie

3 Inleiding Leerlingen die schreeuwen en vloeken, een vechtpartij op het schoolplein, of leraren die bedreigd worden door ouders. Opstandig en agressief gedrag komt overal voor waar mensen in groepen samen komen, zo ook op school en in de klas. Agressie en geweld op school is niet nieuw. Het kwam vroeger ook voor dat ouders een conflict met de school met geweld wilden vereffenen. Door verandering van de maatschappij is de drempel voor bedreiging, helaas, lager geworden. Middels dit protocol willen we meer achtergrondinformatie geven over dit probleem en hoe je daar als school mee om kunt gaan en tegen kunt beschermen. Het uitgangspunt binnen de Stichting SO is dat op het schoolterrein en binnen de schoolhekken iedere vorm van verbaal en fysiek geweld/ agressie, door ouders, personeel, leerlingen, vrijwilligers, stagiaires, e.d. niet getolereerd wordt. Hieronder wordt tevens verstaan; aanhoudend pesten, diefstal, vernieling, vuurwerkbezit en/of wapenbezit. Iedereen in school zal zich veilig moeten voelen om optimaal te kunnen presteren. 3

4 1. Wat is agressie en geweld? Agressie en geweld is als volgt gedefinieerd: Het welbewust verbaal uiten, gebruiken van fysieke kracht of macht, dan wel het dreigen daarmee, gericht tegen een ander, onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het verrichten van de publieke taak, wat resulteert of waarschijnlijk zal resulteren in een gevoel van bedreiging, materiële schade, letsel, psychische schade of de dood. Bron: Programma Veilige Publieke Taak 2007 Let op! Agressie en geweld hoeven geen eenmalige gebeurtenissen te blijven. Door niet te reageren op het agressieve en gewelddadige gedrag is de kans groot dat dit blijft voortbestaan en/of gaat escaleren. De uitingsvormen van agressie en geweld kunnen zowel verbaal als fysiek zijn. Het blootstaan aan agressie en geweld is een belangrijk arbeidsrisico dat ingrijpende negatieve gevolgen kan hebben voor werknemers, hun directe werkomgeving en getuigen. Onderzoek toont aan dat werknemers als gevolg hiervan zich onveilig voelen, zich vaker ziek melden, meer stress ervaren, risicovolle situaties vermijden en minder tevreden zijn in hun baan. 2. Vormen van ongewenst gedrag Vormen van ongewenst gedrag worden als volgt ingedeeld naar verbaal geweld, fysiek geweld, discriminatie, seksuele intimidatie en overige intimidatie. Verbaal geweld Fysiek geweld Discriminatie schreeuwen duwen naar sekse schelden trekken naar leeftijd vernederen slaan naar geloofsovertuiging treiteren vastgrijpen naar seksuele geaardheid pesten schoppen of voorkeur vals beschuldigen gooien met voorwerpen vernielen van voorwerpen fysiek hinderen spugen diefstal van eigendommen verwonden roofoverval geven van kopstoot bijten Seksuele intimidatie seksueel getinte opmerkingen seksueel getinte blikken nafluiten exhibitionisme aanranding seksueel getinte of sms seksuele chantage hijgers verkrachting seksuele handtastelijkheden Overige intimidatie dreigen bedreigen onder druk zetten bedreigende gebaren maken chanteren bekladden dreigbrief of stalken achtervolgen bommelding wapengebruik 4

5 Agressief en gewelddadig gedrag kent diverse aanleidingen. De meest voorkomende zijn: Frustratie agressie: deze komt voort uit een bepaalde frustratie, waarvan de oorzaak ook buiten school kan liggen. Benoem wat je ziet en trek het ventiel eruit, zodat emoties duidelijk worden. Instrumentele agressie: dit is agressie met een doel. De ouder wil iets gedaan krijgen en jij bent degene die dat kan regelen. Het is een vorm van manipulatie. Wanneer een ouder deze vorm van agressie toont is het zaak rust te bewaren en duidelijk grenzen te stellen. Onbeheerste agressie en geweld: dit ontstaat onder invloed van onder andere alcohol, drugs en/of psychiatrische ziekten, waardoor de controle over het eigen gedrag verdwijnt. 3. Agressie tegen onderwijspersoneel Niet alleen leerlingen kunnen geconfronteerd worden met agressie en geweld. Ook personeel kan hiermee in aanraking komen. De (wijze van) uitvoering van een publieke taak rechtvaardigt nooit ongewenst gedrag. Natuurlijk mag een leerling of ouder het oneens zijn en zijn emoties hierover tonen. Agressief en gewelddadig gedrag gaat echter een grens over. Procedure in het geval van agressie en/of geweld door leerlingen, ouders of derden Het slachtoffer meldt het incident bij de directie. De directie voert zo spoedig mogelijk een gesprek met betrokkenen. De ernst van het voorval wordt door de directie gewogen en besproken met betrokkenen. Door de directie wordt aan de betrokkenen medegedeeld, dat er een brief volgt met daarin de sanctie. Mogelijke verdere maatregelen die door het bestuur worden genomen (betrokkene van school verwijderen dan wel de toegang tot de school te ontzeggen) worden ook per brief medegedeeld. De directie stelt de leraar op de hoogte van het voorval en de afspraken die er zijn gemaakt. In geval van bedreiging door ouders e.d. wordt door de directie melding gedaan aan het bestuur, dat vervolgens bepaalt of en welke ordemaatregelen worden genomen. Het bestuur doet altijd aangifte bij de politie ingeval van wetsovertreding. Administratieve procedure naar aanleiding van de melding De betrokkene/leerling/ouder vult (met of zonder hulp) het registratieformulier (bijlage 1) in. Indien er op het registratieformulier is ingevuld dat er sprake is van melding bij de arbeidsinspectie, dan moet ook het ongevallenmeldingsformulier Arbeidsinspectie ingevuld en opgestuurd worden. Dit is verplicht in de procedure (bijlage 2). De betrokkene/leerling/ouder geeft het formulier aan de directie. De leidinggevende bewaakt het invullen van het meldingsformulier. De leidinggevende parafeert het meldingsformulier. De leidinggevende meldt de gebeurtenis bij het bestuur en stuurt een kopie van het registratieformulier toe. Het bestuur kan, afgezien van de wettelijke verplichtingen ter zake (artikel 9 Arbowet), de arbeidsinspectie inschakelen. 5

6 De leidinggevende administreert iedere melding en verwerkt dit anoniem in een sociaal jaarverslag. Het sociaal jaarverslag wordt besproken met de personeelsgeleding van de MR. 4. Wie is verantwoordelijk voor de aanpak? Voor de schoolleider en de leraar is het zaak om al het mogelijke te doen om agressie en geweld te voorkomen, te beperken en af te handelen. De schoolleiding is verantwoordelijk voor het beschermen van haar personeelsleden. Zij nemen deze verantwoordelijkheid daadwerkelijk en zichtbaar op zich door duidelijk uit te spreken dat agressie en geweld niet worden getolereerd. Op grond van de Arbowet zijn werkgevers verplicht hun werknemers met enige regelmaat te instrueren over de te verrichten werkzaamheden en de risico s die daaraan verbonden zijn. Het bestuur/de directie is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, het invoeren en de borging van het veiligheidsbeleid binnen de organisatie. Zij formuleert hiertoe concrete doelstellingen, stelt het veiligheidsbeleid vast, stelt procedures op en mandateert de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De Arbo coördinator/preventiemedewerker (B410- Coen de Heus/ KM- Claudia Timmer) begeleidt en bewaakt namens het bestuur de uitvoering van de geplande maatregelen die voortkomen uit het veiligheidsbeleid. De Arbo coördinator ziet toe op een eenduidige registratie van agressievoorvallen en op de analyse ervan, ziet erop toe dat de nazorg na een voorval van agressie en/of geweld geregeld is. Daarnaast zorgt de Arbo coördinator/preventiemedewerker voor de coördinatie van de afhandeling van eventuele schade en/of letsel. 5. Preventief beleid Preventief beleid houdt in dat maatregelen worden genomen om agressie en geweld te voorkomen. Hiertoe worden de volgende activiteiten ondernomen: Personeelsleden wordt in overleg met de directie, de mogelijkheid geboden deel te nemen aan cursussen die te maken hebben met het voorkomen en omgaan met agressie en/ of geweld. Er is een veiligheidscoördinator aangesteld binnen de Stichting SO t.w. Rosanne van Steen. Er zijn algemene gedragsregels in een Gedragscode opgesteld, deze worden door alle betrokkenen binnen de stichting gehandhaafd en nageleefd. In diverse overleggen worden de regels regelmatig besproken en geëvalueerd op initiatief van de directie (minimaal een maal per jaar). De leraren bespreken regelmatig de gedragsregels in de groepen (minimaal tweemaal per jaar). Personeel, leerlingen en ouders worden geïnformeerd over de geldende regels (schoolgids) Gevaren en risico s worden planmatig in kaart gebracht. De gedragsregels zijn bekend op school, de basisgedragsregels zijn in de schoolgids opgenomen. Er wordt ook gewezen op de protocollen die ter inzage op school aanwezig zijn. 6

7 Agressie en geweld wordt aan de orde gesteld: tijdens individuele gesprekken met medewerker (functioneringsgesprekken, beoordelingsgesprekken); tijdens teamvergaderingen; tijdens directieoverleg; tijdens het bestuursoverleg; in overleg met de MR van de school; in de risico inventarisatie & evaluatie en plan van aanpak. De directie van de school probeert om agressie, geweld en seksuele intimidatie tegen te gaan door te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden, een prettig sociaal klimaat, een gepaste wijze van leiding geven en voldoende aandacht voor het individuele personeelslid, de leerling en ouder. Het personeelslid draagt bij aan de preventie van agressie en geweld door problemen tijdig te onderkennen en te bespreken. Alleen als de schoolleiding en het personeel zich volledig inzetten m.b.t. het voorkomen van agressie, geweld & seksuele intimidatie is het beleid effectief. Voorlichting is een essentieel onderdeel van de aanpak van agressie en geweld. Personeel en ouders worden door de directie geïnformeerd over het beleidsplan, protocollen e.d. 6. Curatief beleid Om verdere escalatie van problemen als gevolg van incidenten te voorkomen, biedt de directeur afdoende begeleiding aan personeelsleden, leerlingen en ouders die geconfronteerd zijn met agressie en geweld. Om adequaat te kunnen handelen naar aanleiding van incidenten worden de volgende maatregelen doorgevoerd: er is een Protocol voor opvang van personeel bij ernstige incidenten opgesteld; er is een Protocol voor opvang van de leerlingen bij ernstige incidenten opgesteld; er is een Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en/of fysiek) opgesteld; er is een Anti- Pestprotocol opgesteld; er is een boven schoolse Procedure verwijdering en tijdelijke verwijdering (schorsing) leerlingen vastgesteld; schorsing van personeel vindt plaats conform de geldende CAO PO; voor ernstige incidenten is er een school opvangteam samengesteld, waarin de directie, de preventiemedewerker, de contactpersoon klachtenregeling en de interne contactpersoon zitting hebben; alle leraren worden in de gelegenheid gesteld zich te scholen op het gebied ven omgaan met agressie en geweld; met behulp van de meldcode wordt er bij huiselijk geweld en kindermishandeling gekozen voor het organiseren van hulp of het melding maken van. 7

8 Bijlage 1: registratieformulier voor intern gebruik (Parnassys) Naam slachtoffer: Adres: Postcode en plaats: Slachtoffer is: Werknemer / stagiair / leerling / ouder / anders namelijk* Plaats van het incident : Datum en tijdstip incident : Vorm van agressie / geweld : fysiek nl: verbaal nl: Dreigen nl: Vernielzucht nl: Diefstal nl: Seksuele intimidatie nl: Anders nl: Behandeling; Geen Behandeling in ziekenhuis / EHBO* Opname in ziekenhuis Ziekteverzuim / leerverzuim Anders nl: Schade: Kosten: Materieel nl: Fysiek letsel nl: Psych. Letsel nl: Anders nl: Afhandeling: Politie ingeschakeld aangifte gedaan: ja / nee* Melding arbeidsinspectie ernstig ongeval**: ja / nee* Psychische opvang nazorg: ja / nee* Vertrouwensinspectie nazorg: ja / nee* *Doorhalen wat niet van toepassing is ** Indien ja, ongevallenmeldingsformulier Arbeidsinspectie invullen en opsturen, verplicht! Korte beschrijving van het incident: Suggestie voor verdere afhandeling: 8

9 Suggesties voor preventie in de toekomst: Plaats:.. Datum Naam.. Handtekening 9

10 Bijlage 2: ongevallenformulier arbeidsinspectie (Parnassys) 1. Werkgever (bevoegd gezag) Naam:.. Adres:... (geen Postbusnummer) Postcode en plaats: Aantal werkzame personen:. Naam melder:. Telefoon:. 2. Getroffene(n) Naam:.. Adres:... Postcode en woonplaats:.. Geboortedatum en geslacht: Nationaliteit: De getroffene is: werknemer/stagiair/leerling/student/overig * Datum indiensttreding:.. Soort letsel:. Plaats van het letsel:. Noodzaak ziekenhuisopname: ja/nee* Dodelijke afloop: ja/nee* Vermoedelijke verzuimduur:. 10

11 3. Omstandigheden van het ongeval Plaats van het ongeval: Naam school: Adres: Postcode en plaats:. Datum en tijdstip ongeval: Direct voorafgaand aan het ongeval door getroffene verrichte werkzaamheden: Aard van het ongeval: Eventueel betrokken arbeidsmiddelen of stoffen:. * Doorhalen wat niet van toepassing is Plaats: Datum: Handtekening aanmelder: 11