VERKIEZINGSPROGRAMMA BERKELLAND

Transcriptie

1 VERKIEZINGSPROGRAMMA BERKELLAND

2 INHOUD Het kan anders. Het moet anders. Ook in Berkelland. 5 - GroenLinks Berkelland staat voor verandering. 5 - De sociale gemeente 5 - De groene gemeente 5 - De open gemeente 5 Onze belangrijkste negen punten voor Punt 1 De inwoner bepaalt. 6 Open Bestuur 6 Punt 2 De jeugd heeft de toekomst. 6 Punt 3 De voedselbank wordt overbodig. 6 Echt Sociaal 6 Punt hectare extra bos in Berkelland. 6 Groene gemeente 6 Punt woningen energieneutraal (in 10 jaar). 6 Duurzaamheid die zich uitbetaald 6 Punt 6 De bloeiende boerderij! 7 Help de boeren eerlijk boeren 7 Punt 7 Meer vuur voor cultuur! 7 Hoofdstuk 1 De sociale gemeente 8 Eerlijke kansen 8 Iedereen doet mee 8 Menselijke zorg 8 Betaalbare woningen 9 Programmapunten 9-1A Jeugdbeleid 9-1B Onderwijs 10-1C Sport 12-1D Duurzame economie en werk 12-1E Inkomen en uitkering 14-1F Participatie en werkgelegenheid 14-1G Zorg en Welzijn 15-1H Duurzaam wonen 16 Hoofdstuk 2 De groene gemeente 18 Groene gemeente 18 Gezonde lucht 18 Groen in de buurt 18 Gezond klimaat 19 Leegstand 19 PAGINA 2

3 Programmapunten 19-2A.1 Schone lucht, water en bodem 20-2A.2 Minder geluidsoverlast, lichthinder en zwerfafval 20-2A.3 Afval = grondstof in een circulaire economie 20-2B Verkeer en vervoer 21-2B.4 Aantrekkelijk openbaar vervoer 21-2B.5 De auto als het moet 21-2B.6 Parkeren 22-2B.7 Schoon vrachtvervoer en slimme bevoorrading 22-2C Natuur en groen 22-2C.2 Schoon en veilig water 22-2C.3 Een gezonde en aantrekkelijke woonomgeving 23-2D Klimaat en energie 24-2D.2 Energiezuinige bedrijven 24-2D.3 Duurzame maatregelen vanuit de gemeente 24-2D.4 Handhaving energieregels 25-2E Dierenwelzijn 25 Hoofdstuk 3 De open gemeente 27 Een gemeente die luistert naar burgers 27 Samen werken aan veiligheid 27 Gastvrije gemeente 27 Aantrekkelijke gemeente met veel cultuur 28 Programmapunten 28-3A Diversiteit: iedereen is anders 28-3A.2 Werken aan verdraagzaamheid; ruimte voor minderheden 28-3B Kunst en cultuur 29-3B.2 Ruimte voor kunstenaars 29-3B.3 Meer aandacht voor kunst- en cultuureducatie 29-3B.4 Behoud en promotie van cultureel erfgoed 29-3B.5 Investeren in de lokale omroep 29-3C Openbare orde en veiligheid 30-3C.2 Zo nodig repressie 30-3C.3 Het behoud van burgerlijke vrijheden 30-3D Internationaal Denk mondiaal, handel lokaal 31-3D.2 Vluchtelingenbeleid 31-3E De gemeente en haar inwoners 31-3E.2 Goede dienstverlening 32-3E.3 Een transparant en integer bestuur 32-3F De gemeentelijke organisatie 32 PAGINA 3

4 PAGINA 4

5 HET KAN ANDERS. HET MOET ANDERS. OOK IN BERKELLAND. GroenLinks Berkelland staat voor verandering. Wij staan voor een nieuwe manier van politiek bedrijven. Voor een politiek waarin niet resultaten op korte termijn centraal staan, maar ons gemeenschappelijke belang op de lange termijn. Wij staan voor verbinding, vertrouwen en hoop in plaats van verdeeldheid, wantrouwen en negativisme. We kiezen voor stallen zonder uitstoot met een beperkt aantal dieren, en slimme oplossingen voor duurzame en natuur inclusieve veehouderij. We kiezen voor groene ruimte om te spelen, te sporten en te ontspannen. We kiezen voor energiezuinige en bij voorkeur energie neutrale huizen. De sociale gemeente GroenLinks Berkelland wil dat iedereen in onze gemeente een fatsoenlijk bestaan kan opbouwen. Iedereen moet kunnen meedoen, via een betaalde baan, vrijwilligerswerk of op school. Als het mensen zelf niet lukt om een baan te vinden, dan willen wij dat de gemeente helpt. Als je je baan verliest of ziek wordt, moet er een goed sociaal vangnet zijn. We vinden dat ieder kind een goede start en een eerlijke kans verdient. Om goed te kunnen leren op school, maar ook om te ontdekken wat zijn of haar dromen zijn. In de zorg staan niet regels en structuren centraal, maar aandacht voor de mens. Er is ruimte om te kijken naar wat mensen kunnen en wat zij zelf willen. Wonen is en blijft voor iedereen aantrekkelijk. De groene gemeente GroenLinks Berkelland wil dat onze kinderen kunnen opgroeien in een groene gemeente, die niet alleen groen oogt, maar ook echt groen is. We kiezen voor de biodiversiteit met oog voor de karakteristieke kenmerken van ons Achterhoekse landschap en zijn oorspronkelijke inwoners. Als we kiezen voor schone, groene en gezonde oplossingen, geven we straks een gezonde planeet en een evenwichtig klimaat door aan onze kinderen en (achter)kleinkinderen. De open gemeente GroenLinks Berkelland heeft vertrouwen in mensen. Wij denken dat ieder mens zelf van wat van zijn of haar leven wil maken en zelf wil bijdragen aan de eigen omgeving. Daarom geven wij ruimte aan betrokken burgers die hun omgeving groener, mooier of schoner willen maken. Daarom geven wij vertrouwen aan docenten, thuiszorgmedewerkers en andere professionals die mensen helpen. Daarom geven wij ruimte aan de wensen en mogelijkheden van mensen zelf, in plaats van de regels en structuren van organisaties blindelings te volgen. Daarom kiezen wij voor schoon vervoer, waarin het gebruik van alternatieven voor fossiele brandstoffen worden gestimuleerd en financieel ondersteund. PAGINA 5

6 ONZE BELANGRIJKSTE 9 PUNTEN VOOR PUNT 1 DE INWONER BEPAALT. Open Bestuur De inwoner staat centraal, het gemeentebestuur wordt vernieuwd. Alle plannen beginnen en eindigen in samenspraak met alle belanghebbers. We gaan daarvoor nieuwe vormen van democratisch bestuur invoeren. Voorbeelden: subsidies worden door burgers verdeeld; plannen van B&W of ambtenaren worden eerst besproken en aangevuld door uitgelote burgers; in de jaarlijkse gemeentebegroting wordt verteld welke gevolgen plannen hebben voor inwoner. PUNT 2 DE JEUGD HEEFT DE TOEKOMST. Jongeren worden actief betrokken bij het beleid van de gemeente. Opleidingsniveau: GroenLinks wil dat de opleidingen voor onze jongeren goed worden afgestemd op de behoeften in het werkveld. Dit moet leiden tot meer kansen op de arbeidsmarkt. Onderwijs: Kinderen tussen 0 12 jaar moeten allemaal naar een IKC kunnen gaan. Wonen: Er komt voldoende aanbod voor jongeren en starters op de woningmarkt. PUNT 3 DE VOEDSELBANK WORDT OVERBODIG. Echt Sociaal We gaan armoede, schulden en sociale uitsluiting fundamenteler aanpakken. Voorzieningen als de voedselbank en schuldsanering willen we bestrijden, omdat dit tekenen zijn van een falend systeem. We willen de hulp aan mensen die met (te) weinig moeten rondkomen anders opzetten. De uitkomst zal moeten zijn dat niemand meer naar de voedselbank hoeft. PUNT HECTARE EXTRA BOS IN BERKELLAND. Groene gemeente Veel van het landschap in Berkelland en de Achterhoek oogt fraai. Maar kijk je beter, dan zie je dat de inhoud van ons mooie landschap steeds leger wordt. Planten verdwijnen, daarom verdwijnen insecten, daarom zijn er steeds minder vogels.. en uiteindelijk de mensen zelf? Niet u, maar in welke groene woestijn moeten onze kleinkinderen leven? GroenLinks ziet kansen en mogelijkheden, maar het is wel de hoogste tijd. Daarom willen we een agenda voor de komende 40 jaar voor herstel en uitbreiding van natuur. Vandaaruit zullen dan concrete plannen worden gemaakt. Plannen voor extra bos, vergroting van de biodiversiteit en het verbod en tegengaan van verdroging, gifgebruik, eenzijdig bodemgebruik en (over)bemesting. PUNT WONINGEN ENERGIENEUTRAAL (IN 10 JAAR). Duurzaamheid die zich uitbetaald GroenLinks wil binnen 10 jaar zeker woningen zoveel mogelijk van het gas. Er zijn voldoende oplossingen voor andere warmtebronnen. PAGINA 6

7 De gemeente gaat dit samen met bewonerscollectieven organiseren. Via inzet van het geld dat nu in de energierekening gaat zitten, inzet van goedkope leningen en vooral een goede informatie en ontzorging van huiseigenaren kan dit ook financieel. Tegelijkertijd wordt volop doorgewerkt aan de opwek van schone, hernieuwbare energie (wind, zon, water). PUNT 6 DE BLOEIENDE BOERDERIJ! Help de boeren eerlijk boeren Het dictaat van de internationale markt vermaalt onze boeren. Op uitzonderingen na zit er voor de meeste boeren geen toekomst meer in hun vak. En dat is slecht nieuws voor ons allemaal. Grote en anonieme systemen en multinationals bepalen wat de boer moet doen en wat wij op ons bord krijgen. Dat moet anders en vooral beter. GroenLinks wil dat er méér boeren een eerlijke boterham kunnen verdienen. Door beter samenwerken aan een nieuwe toekomst die echt dienstbaar is aan gezond voedsel, dat wordt verbouwd in een met zorg beheerd natuurlijk landschap. We gaan boeren helpen met het ombouwen van intensieve veeteelt naar natuurinclusief boeren. De kennis die boeren hebben over het landschap en de natuur wordt ingezet en betaald. Boerenbedrijven kunnen energieproducenten worden. Binnen 4 jaar gaat de gemeente met betrokkenen werken aan experimenten in Berkelland. BERKELLAND PUNT 7 MEER VUUR VOOR CULTUUR! Cultuur verrijkt ons leven. Kunst is voor iedereen toegankelijk. Alle kinderen komen op school al in aanraking met kunst en cultuur. Met 18 jaar krijgt je een kunstvoucher. Zo geven we jonge mensen de mogelijkheid om hun eigen smaak en visie te ontwikkelen. Ook willen wij een gemeentelijk potje voor ideeën. Stel: je hebt een band maar geen oefenruimte? Of je wilt een festival organiseren? Dat wordt (ook financieel) ondersteund. PUNT 8 DE SCHOOL BEWEEGT. Bewegen is voor kinderen belangrijk. Het voorkomt overgewicht en geeft een prikkel voor betere leerprestaties. GroenLinks wil stimuleren dat op scholen meer wordt bewogen. Dat kan door het aanbieden van meer gymnastieklessen, maar óók door in de klas gelegenheid te geven om letterlijk in beweging te komen. Er zijn al scholen die daar een programma voor hebben. PUNT 9 WE MAKEN GEBRUIK VAN LEVENSERVARING. De bevolking van Berkelland wordt grijzer. De gemeente zal daar in haar beleid rekening mee gaan houden. Gelukkig heeft die vergrijzing volgens GroenLinks ook goede kanten. Er komen meer mensen die hun levenservaring kunnen delen. De gemeente kan daar van profteren door hiervan gebruik te maken. Bovendien blijven die ouderen veel langer fit en gezond en zullen velen (vrijwillig) een steentje bijdrage aan een vitale samenleving. GroenLinks vindt dus dat de vergrijzing meer kansen biedt dan problemen geeft. PAGINA 7

8 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE GroenLinks Berkelland: Kiest voor een gemeente waarin we eerlijk delen. In onze gemeente krijgt iedereen een eerlijke kans op goed werk, een fatsoenlijk inkomen en een betaalbare woning. Wij zorgen ervoor dat iedereen gebruik kan maken van menselijke zorg en het allerbeste onderwijs. Eerlijke kansen Wie je ouders zijn, mag niet bepalen hoe ver je kunt komen of hoe groot je kunt dromen. Ieder kind verdient een goede start. Ons onderwijs moet er daarom op zijn gericht om de achterstanden waarmee kinderen beginnen weg te werken en zo de talenten van kinderen verder te ontwikkelen. Geen enkele jongere mag voortijdig afhaken of worden afgeschreven. Iedereen die leerplichtig is, zit of op school, of volgt een leerwerktraject. Op school en daarbuiten geven wij kinderen de ruimte met voldoende sport- en speelvoorzieningen. Soms komen kinderen of jongeren in zulke grote problemen dat zij hulp nodig hebben. GroenLinks Berkelland vindt dat jeugdzorg snel moet kunnen optreden, omdat zo veel leed kan worden voorkomen. Wij vinden wachtlijsten echt onacceptabel. De zorg moet goed aansluiten bij wat kinderen en jongeren nodig hebben. Daarom moeten kinderen en hun ouders ook zélf een stem hebben in het zoeken naar de beste oplossing. Iedereen doet mee Voor ieder mens is het belangrijk om te werken of om op een andere manier het gevoel te hebben een steentje bij te dragen aan de samenleving. GroenLinks Berkelland wil dat iedereen kan meedoen. Via betaald werk, school, mantelzorg of vrijwilligerswerk. Als dat niet lukt, is de taak van de overheid om mensen te helpen, bijvoorbeeld met extra ondersteuning of begeleiding. Ons uitgangspunt is altijd: minder regels en meer vertrouwen in de keuzes van mensen zelf. Wij willen af van de onnodige, pesterige regels voor mensen met een bijstandsuitkering. Wij vinden dat zij meer mogen bijverdienen en willen dat er minder dwang wordt opgelegd. Menselijke zorg Ouderen en mensen met een beperking verdienen menselijke zorg. GroenLinks Berkelland wil dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen in hun eigen, vertrouwde omgeving. In de zorg staan mensen die hulp nodig hebben centraal, met hun eigen talenten en hun eigen behoeften. Dát moet het uitgangspunt zijn, in plaats van de regels van de gemeente of de bevoegdheden van de afdelingen. Wij vinden ook dat de zorg breder moet zijn dan alleen het beter maken van de patiënt. Er moet oog zijn voor álle problemen waar mensen mee te maken hebben: werk, inkomen, wonen, gezondheid en jeugdzorg. Al die terreinen moeten niet apart, maar in samenhang worden aangepakt. Het is belangrijk dat professionele PAGINA 8

9 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE hulpverleners, verpleegkundigen van de thuiszorg, andere begeleiders, schuldhulpverleners, de huishoudelijke hulp, mantelzorgers en vrijwilligers goed met elkaar samenwerken en elkaar snel weten te vinden. Van de Voormekaar teams verwachten we een eropaf-mentaliteit : als mensen zich bij het loket melden omdat het water hen aan de lippen staat, word je meteen geholpen. Door sport en beweging te stimuleren, te werken aan gezonde lucht en gezonde voeding aan te bieden op scholen, willen we ziekte en andere gezondheidsproblemen proberen te voorkomen. Betaalbare woningen Iedereen moet goed en betaalbaar kunnen wonen. GroenLinks Berkelland wil harde afspraken met woningbouwcorporaties zodat zij voldoende sociale woningen bouwen. Óók voor ouderen en voor mensen met een beperking, die een aangepaste woning nodig hebben. Woningbouwcorporaties en zorgverleners trekken hierin gezamenlijk op. Met projectontwikkelaars maken we afspraken over de bouw van voldoende huurwoningen voor mensen met een middeninkomen én over betaalbare koopwoningen. Verder willen we energiezuinige woningen bouwen. Dat is niet alleen goed voor de portemonnee van de bewoners, maar ook voor het klimaat. Kleine ondernemers zijn heel belangrijk, voor de werkgelegenheid en voor de leefbaarheid van onze gemeenten. Als winkelruimtes of kantoorgebouwen leegstaan, bieden we daar onderdak aan creatieve ondernemers, kunstenaars en startups. Zo voorkomen we verloedering. In de kleine kernen zorgen we ervoor dat er genoeg voorzieningen zijn, zodat deze kernen leefbaar blijven en we ook daar leegloop voorkomen. PROGRAMMAPUNTEN 1A JEUGDBELEID Voldoende speelplekken voor kinderen en jongeren van álle leeftijden. In de hele gemeente voldoende trapveldjes. Voor oudere jongeren zijn er hangplekken. Schoolpleinen worden onderdeel van de openbare buitenspeelruimte. Elke schoolomgeving wordt veilig en er komen veilige routes naar scholen. We bevorderen afspraken tussen scholen en ouders over het halen en brengen van kinderen. Zo nodig wordt de verkeersinfrastructuur aangepast; bijvoorbeeld in de dorpsstraat van Ruurlo. Kinderen en jongeren doen ertoe in Berkelland voor GroenLinks Berkelland. Zij hebben de toekomst en zij zijn de toekomstige inwoners van onze gemeente. Wij nemen hun wensen daarom serieus. We betrekken kinderen en jongeren actief bij alles wat er voor hen wordt georganiseerd. GroenLinks Berkelland wil met jongeren in gesprek, hen stimuleren en uitdagen, en inspelen op hun behoeftes. We praten niet óver jongeren, maar mét jongeren over de inrichting van speel-, sport- en ontmoetingsruimte, jongerenwerk, bestrijding van jongerenoverlast en decentralisatie van de jeugdzorg. Iedere lente inspecteert de gemeente samen met buurtkinderen de speelplekken. Wat kapot is, wordt gerepareerd of vervangen; rommel wordt opgeruimd. Speelplekken moeten schoon en héél blijven. Jongeren worden door de gemeente actief uitgedaagd om positieve initiatieven te nemen. De gemeente zorgt ervoor dat zij hun ideeën kunnen uitvoeren. PAGINA 9

10 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE De gemeente en jongerenwerk gaan op zoek naar vormen van contact waarbij jongeren zich serieus genomen voelen en waar er een beroep op hen wordt gedaan. Voorbeeld: het organiseren van sportieve activiteiten betekent niet alleen meer beweging, maar ook een verbetering van de sociale samenhang en de leefbaarheid in de dorpskernen. Tegelijkertijd doen jongeren veel praktijkervaring op. Jongeren moeten zorgeloos kunnen opgroeien in hun eigen omgeving. GroenLinks Berkelland zet daarom in op het voorkomen van problemen op latere leeftijd. Kinderrechten zijn daarbij ons moreel kompas en onze meetlat. De gemeente helpt jongeren en kinderen als ze problemen hebben. Daarbij geldt dat we niet óver maar altijd mét ouders en kinderen praten. GroenLinks Berkelland hecht sterk aan het principe van eigen regie voor mensen. Het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, waarbij niet alleen de bestrijding van ziekte centraal staat maar ook gezond leven en de mate waarin mensen in staat zijn om levensuitdagingen aan te kunnen, past daar perfect bij. De Voormekaar teams dienen dat uit te dragen. GroenLinks Berkelland steunt initiatieven die zich richten op het bevorderen van de eigen regie van jongeren en die hen helpen om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Bijvoorbeeld via training van vaardigheden (communicatie, weerbaarheid) die van pas komen in de maatschappij, maar ook via projecten waarbij jongeren andere jongeren coachen en ondersteunen. Daarbij kan het gaan om kunstzinnige projecten, leren omgaan met geld en zelfstandig wonen. Investeren in het voorkomen van grotere problemen is heel belangrijk. Berkelland zet nieuwe communicatiemiddelen in om te zorgen dat jongeren en opvoeders eerder, makkelijker en vanzelfsprekender bij de gemeente terechtkomen voor vragen over opgroeien en opvoeding Ook professionals die met kinderen, jongeren en ouders werken, moeten bij de gemeente terecht kunnen voor advies. De inzet van nieuwe communicatiemiddelen kan bijdragen aan het verlagen van die drempel. Alcoholmisbruik onder jongeren is een probleem. Omdat hersenschade kan ontstaan die niet meer te herstellen is, zet GroenLinks Berkelland alles op alles om alcoholmisbruik tegen te gaan. De gemeente is ervoor verantwoordelijk dat iedere jongere de hulp krijgt die hij of zij nodig heeft. De grote opdracht is om sneller en beter hulp te bieden zodat zwaardere zorg niet nodig is. Als het nodig is, moet een jongere tijdig worden doorverwezen naar specialistische hulp. Regionale samenwerking is nodig bij de inkoop van de bovenregionale en regionale jeugdzorg. Belangrijke voorwaarden: democratische legitimiteit goed regelen ruimte voor lokale inhoudelijke beleidskeuzes en praktijk samenwerken om innovatie van grote aanbieders beter mogelijk te maken duurzame partnerschappen Er moet veel veranderen om betere en meer bereikbare zorg te kunnen creëren. Daarom is er een innovatieagenda en -strategie nodig. 1B ONDERWIJS Goed onderwijs is alleen mogelijk in schoolgebouwen die passen bij de eisen van deze tijd: schoon, veilig, comfortabel en groen. De gemeente maakt een plan Verduurzaming scholen en subsidieert duurzaamheids- en ventilatiemaatregelen. Daarmee trekt de gemeente investeringen los bij scholen en dat zorgt voor een impuls van de lokale economie. PAGINA 10

11 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE De gemeente Berkelland heeft te maken met een dalende leerlingenpopulatie. Clustering of samengaan van verschillende denominaties kan hier een oplossing bieden. Zo kunnen voorzieningen als mediatheek, sportveld of ruimte voor buitenschoolse activiteiten worden gedeeld. Deze ontwikkeling speelt in alle kernen. Die plannen maken we samen met ouders, medewerkers en schoolbesturen. Bij nieuwe schoolgebouwen komt altijd ruimte voor betaalbare buitenschoolse opvang. Dit past bij de ontwikkeling naar kindcentra en hiermee stimuleren we arbeidsparticipatie van ouders, vooral van vrouwen. Schoolpleinen worden groen ingericht. Groene en natuurlijk ingerichte schoolpleinen stimuleren de natuurbeleving en werken rustgevend, in tegenstelling tot het traditioneel grijs betegelde schoolplein We zorgen ervoor dat alle kinderen met (een risico op een) taalachterstand deelnemen aan de voorschoolse educatie. Achterstanden worden voortijdig aangepakt. Met peuterspeelzalen en de kinderopvang maakt de gemeente afspraken over voor- en vroegschoolse educatie, waarbij wordt ingezet op verbetering van de kwaliteit van leidsters en docenten en op een warme overdracht naar de basisschool. Voor de jeugdgezondheidszorg (JGZ) is het belangrijk om een doorlopende lijn te hebben van Omdat het om belangrijke publieke taken gaat, is het belangrijk om deze taken in publieke handen te houden. De bezoeken aan het consultatiebureau (JGZ 0-4) zijn een goed moment om taalachterstanden en andere problemen en hulpvragen bij kinderen (en ouders) vroegtijdig te signaleren en daarnaar te handelen. Dat vraagt, ook voor de groep van 4-18, om intensieve samenwerking tussen het consultatiebureau, scholen en de gemeente. Leerlingen die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen om goed op school te kunnen functioneren, komen tijdelijk in een schakelklas, zodat ze later beter kunnen doorstromen in het onderwijs. GroenLinks Berkelland wil dat op alle scholen aandacht wordt geschonken aan gezond zijn en blijven. Daarom wordt er aandacht besteed aan beweging en bewegingsonderwijs en gezonde voeding. Daarom is het belangrijk dat elke school letterlijk een goed binnenklimaat heeft. GroenLinks Berkelland wil aandacht voor koken en smaak op school en in peuterspeelzalen. Met lokale MBO/horecaopleidingen worden afspraken gemaakt over kook- en proeflessen. Veel kinderen eten te weinig groente en eten te veel zout en vet. Met kook- en smaaklessen ontwikkelen zij jong hun smaak en ook hun gezondheid op de lange termijn. Alle scholen hebben moestuinen zodat iedere leerling de gelegenheid heeft om minstens een jaar in een schooltuin te werken. Iedere jongere zit op school of volgt een leerwerktraject: geen enkele leerplichtige jongere zit thuis. Bij problemen wordt samen met de jongere bekeken wat daarvan de oorzaak is. De gemeente zorgt dat het aanbod van het beroepsonderwijs goed aansluit bij de behoefte van het bedrijfsleven en stimuleert een zo breed mogelijk aanbod aan stageplekken in de gemeente. Kinderen van migranten hebben onze bijzondere aandacht: zij moeten evenveel kansen krijgen als andere kinderen in Berkelland. Waar mogelijk worden scholen in Berkelland kindcentra waar onderwijs, ondersteuning en vrije tijd samenkomen. Een kindcentrum is meer dan een brede school. Naast een plek waar onderwijs wordt gegeven, is er ook kinderopvang en wordt er samengewerkt met welzijns- en zorginstellingen en culturele en sportverenigingen. Zowel binnen en buiten reguliere schooltijden. Zo ontstaat een plek waar kinderen de hele dag terecht kunnen. Daarbij gaan we uit van een pedagogische aanpak voor 0-12-jarigen. De gemeente PAGINA 11

12 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE helpt scholen om de omslag te maken, bijvoorbeeld door een financiële bijdrage voor de extra vierkante meters die nodig zijn. Ook kan de gemeente de samenwerking met andere instellingen stimuleren. Pesten wordt niet getolereerd. Op alle scholen in Berkelland wordt pesten op een actieve en consequente manier bestreden. We bestrijden laaggeletterdheid bij zowel kinderen als volwassenen. Alle informatie van de gemeente (folders, brochures) wordt opgesteld in makkelijk te begrijpen Nederlands 1C SPORT Sport in Berkelland is belangrijk voor iedereen. De gemeente zorgt voor goede en betaalbare sportvelden, zwembaden en sporthallen met voldoende spreiding over de gemeente. In overleg met sportfederatie wordt onderzocht of het noodzakelijk is om sport- en spelmogelijkheden in de openbare ruimte uit te breiden. Bij renovatie wordt vanaf het begin rekening gehouden met sport- en speelvoorzieningen. We stimuleren de samenwerking tussen sportverenigingen onderling en de samenwerking met het onderwijs, de naschoolse opvang, fitnesscentra en zorginstellingen. Meer scholen gaan sport aanbieden als naschoolse activiteit. We willen sport zo vanzelfsprekend mogelijk maken in het dagelijks leven. Sportverenigingen zijn bij voorkeur geen eilandjes voor eigen leden (tenzij er grote meerwaarde schuilt in het kiezen van een specifieke doelgroep). Ze leggen de verbinding met andere (sport)verenigingen, het onderwijs etc. Betere samenwerking, ook qua accommodaties, kan kosten besparen. Alle leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs krijgen een kennismakingsprogramma bij verschillende sportverenigingen. Voor senioren komt er een gevarieerd aanbod aan sport- en bewegingsactiviteiten, afgestemd op de behoeften van deze groep. Bijvoorbeeld: Combi-abonnementen: sportverenigingen maken afspraken met elkaar om ouderen tot meer sport te stimuleren. Ouderen kunnen bijvoorbeeld voor een bepaald bedrag gebruik maken van het zwembad, de tennisbaan en het fitnesscentrum. Het is belangrijk is dat mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking bekend zijn met de mogelijkheden tot sportbeoefening in de regio. En dat samen met sportverenigingen een aangepast sportaanbod wordt geleverd. GroenLinks Berkelland wil zo veel mogelijk mensen toegang bieden tot sportvoorzieningen. Daarvoor is subsidie van de breedtesport vaak noodzakelijk. 1D DUURZAME ECONOMIE & WERK We kiezen voor een compact centrum om leegstand daar te voorkomen maar zo nodig bieden wij beginnende en innovatieve ondernemers ook de gelegenheid om zich te vestigen in woonbuurten. GroenLinks Berkelland ondersteunt de ontwikkeling van lokale markten. De markt is belangrijk voor de verkoop van betaalbare lokale producten. Berkelland werkt samen met ondernemers aan prettige en veilige winkelgebieden. Samen met winkeliers worden afspraken gemaakt over de (zondag)openstelling van winkels We gaan bestaande winkelcentra in de grote kernen versterken en verduurzamen, in plaats van nieuwe winkels bijbouwen. PAGINA 12

13 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE GroenLinks Berkelland pakt verloedering en leegstand in winkelstraten en -centra aan en creëert daarmee nieuwe kansen voor cultuur, duurzaamheid en (sociale) innovatie. De gemeente stimuleert en faciliteert startende ondernemers. Oprichting van bedrijfsverzamelgebouwen behoort tot de mogelijkheden. De sociale dienst is ruimhartig voor zelfstandige ondernemers die in armoede leven. De gemeente stimuleert initiatieven rond de opwekking van duurzame energie en het vermijden van CO2- uitstoot. De AGEM heeft daarbij een voortrekkersrol. De gemeente geeft het goede voorbeeld door zelf circulair en innovatief te zijn door: De toewijzing van overheidsopdrachten aan de hand van circulaire duurzaamheidscriteria. Duurzame, innovatieve en creatieve lokale ondernemers voorrang te geven. De oprichting van een platform voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Het is belangrijk dat ondernemers bij elkaar worden gebracht om elkaar te leren kennen, elkaar te inspireren en samen projecten te kunnen ontwikkelen. Een ambitieus en innovatief verduurzamingsplan op voor het eigen vastgoed en voor de verduurzaming van scholen op te stellen. Verduurzaming van particuliere woningen en bedrijfsgebouwen blijven we ondersteunen. Eigenaren worden optimaal geadviseerd en ontzorgd. Duurzame projecten die worden opgezet door ondernemers of inwoners, worden ondersteund. Intensief ruimtegebruik is altijd uitgangspunt. Bedrijfsactiviteiten worden zoveel mogelijk geclusterd GroenLinks Berkelland wil bedrijven aantrekken die milieuvriendelijk werken en tegelijkertijd de werkgelegenheid in Berkelland versterken. Daarbij kijken we beter naar wat onze regio nodig heeft. Landbouw GroenLinks Berkelland wil een multifunctionele landbouw stimuleren: boeren krijgen de mogelijkheid om meer diensten aan te bieden. GroenLinks pleit voor moderne gemengde bedrijven met o.a. (natuur inclusieve) landbouw, zorg, energieopwekking en toerisme. Landbouw is nog steeds de grootste gebruiker van de open ruimte en speelt daarom een belangrijke rol in de instandhouding en het beheer van het landschap. Om die rol te kunnen blijven vervullen, moet de landbouw ook voor jonge ondernemers voldoende overlevingskansen hebben. Om in te spelen op actuele en toekomstige maatschappelijke uitdagingen (lokale voetafdruk, klimaatverandering) en op specifieke wensen van stedelingen (bijvoorbeeld recreatie) wordt er ingezet op de transitie naar een meer multifunctionele landbouw. Deze brede boeren kunnen naast landbouwproducten ook andere diensten leveren, zoals toerisme (kamperen bij de boer, theetuin), productenverkoop, educatie, zorg, natuurbeheer en als vergaderlocatie. In krimpregio s kunnen boeren op die manier wegvallende voorzieningen deels compenseren (denk aan de verkoop van levensmiddelen en pakketpostbezorging). De gemeente promoot streekproducten; ze gebruikt consequent duurzame producten bij activiteiten en evenementen. De gemeente stimuleert de totstandkoming van kringloopboerderijen: hergebruik van mest als grondstof voor de bemesting van akkers of als energiebron. De gemeente ontwikkelt samen met regiogemeenten, producenten en consumenten een voedselvisie. PAGINA 13

14 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE Gelijke kansen op de arbeidsmarkt De gemeentelijke organisatie wordt een voorbeeldwerkgever op het punt van diversiteit. Met het bedrijfsleven maken we afspraken over het in dienst nemen van jongeren, ouderen, laaggeschoolden en personen met een handicap. Bij opdrachten en aanbestedingen eist de gemeente een sociale bijdrage in de vorm van stageplekken, leerwerktrajecten of begeleiding van maatschappelijk kwetsbare groepen. Gemeente, onderwijs en bedrijfsleven werken samen We zorgen dat er een goed regionaal Werkgeversservicepunt komt. Samenwerking tussen gemeenten, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven stimuleert de innovatie op de werkvloer en biedt werkervaring voor scholieren en studenten. 1E INKOMEN EN UITKERING We zoeken inwoners actief op en ondersteunen waar nodig Berkelland start met een vertrouwensexperiment in de bijstand. Minder regels en meer vrijheid om bij te verdienen. Ook gaat Berkelland lokaal experimenteren met een basisinkomen. Armoedebestrijding is het fundament van een goed en geslaagd sociaal beleid. Geldzorgen maken mensen ziek. Pas wanneer schulden en geldzorgen opgelost zijn, kunnen mensen de concentratie opbrengen om te re-integreren en een zorgtraject succesvol te doorlopen. Daarom moeten minimaregelingen toegankelijk en ruimhartig zijn. Minimaregelingen kunnen met een enkelvoudige procedure worden aangevraagd en zoveel mogelijk automatisch worden verstrekt. Er komt één aanvraagformulier voor alle regelingen: een snel-loket. Een huishouden met meerdere problemen krijgt één verantwoordelijke hulpverlener. Medewerkers van de Sociale Dienst beoordelen aanvragen voor een uitkering niet alleen op basis van wettelijke richtlijnen, maar krijgen de ruimte om rekening te houden met de specifieke situatie van de cliënt. Iedereen doet mee in de samenleving GroenLinks Berkelland wil armoede voorkomen. Wij kiezen voor ruimhartige inkomensondersteuning, zodat mensen met een minimumuitkering of werkende armen zich niet uitgesloten voelen en hun kinderen gewoon mee kunnen doen aan sportieve en culturele activiteiten. Berkelland helpt mensen met schulden altijd, maar we proberen het ontstaan van schulden ook te voorkomen. We beginnen daarom een zogenaamd geluk fonds. Steeds meer mensen kunnen hun energierekening niet betalen. Daarom is het aanpakken van energiearmoede de komende jaren een prioriteit in de strijd tegen armoede. 1F PARTICIPATIE EN WERKGELEGENHEID We stemmen de dienstverlening af op de cliënt Cliënten krijgen één aanspreekpunt bij de sociale dienst: een eigen coach die zorgt voor dienstverlening op maat. Voor mensen die (nog) geen kans maken op betaald werk, zoekt de gemeente naar alternatieven: scholing, participatiebanen, seniorenbanen, leerwerkplekken, stageplaatsen of vrijwilligerswerk PAGINA 14

15 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE Met iedere werkzoekende bespreken we een op maat gemaakt leerwerktraject (een combinatie van opleiding en werkervaring). De gemeente helpt werkzoekenden die een eigen bedrijf willen starten actief. Mensen die (nog) niet toe zijn aan re-integratie op de arbeidsmarkt, krijgen werkactiviteiten in buurten, onderwijs, zorg, welzijn, sport en openbare ruimte. Deze banen sluiten aan bij de ambities en mogelijkheden van de werkzoekende. De beloning en secundaire voorwaarden zoals pensioenopbouw wordt geregeld om ook deze inwoners een financieel zekere toekomst te bieden. Bij aanbestedingen van de gemeente wordt als eis opgenomen dat een minimaal aantal werkzoekenden uit de regio in dienst wordt genomen (bijvoorbeeld 5%). Mensen met een lichamelijke beperking moeten in principe overal aan het werk kunnen. Zij hebben het recht om zelfstandig en in eigen regie te kunnen werken. Vervoer mag eveneens geen probleem meer zijn. Beschutte sociale werkplaatsen zijn voor sommigen de enige veilige manier van werken. Voor hen blijft die mogelijkheid bestaan. Berkelland gaat daar lokaal invulling aan geven. 1G ZORG EN WELZIJN Mensen met een beperking of een chronisch of psychosociaal probleem ontvangen de zorg en ondersteuning die het voor hen mogelijk maakt om met de samenleving mee te kunnen blijven doen en om thuis te kunnen blijven wonen. Zorg heeft een doel en iedereen hoort erbij! Wij willen een echt inclusieve samenleving. Vanaf het allereerste contact met de gemeente en professionals worden familie en/of vrienden bij de hulpvraag betrokken. De kennis en het betrokkenheid van bekenden bij het bepalen van vervolgstappen is van hele grote waarde. GroenLinks Berkelland wil een persoonsgebonden budget (IPGB) bij intensieve zorgvragen GroenLinks Berkelland wil een rechtvaardige eigen financiële bijdrage. Wij streven naar een sterk preventief beleid met goede begeleiding naar zorg door: Professionele hulpverleners (thuiszorg, ambulante begeleiders, schuldhulpverleners, huishoudelijke hulp) krijgen de ruimte te geven om problemen te signaleren en te bespreken. Bredere ondersteuningsmogelijkheden voor huisartsen die samenwerking met een wijkteam en wijkverpleegkundigen te bevorderen. Huisartsen te voorzien van sociale kaarten van alle kernen. Huisartsen te vragen te werken met welzijn op recept : doorverwijsmogelijkheden naar een welzijnsaanbod We introduceren gerichte preventieprogramma s in de vorm van sport en voeding op brede scholen in probleemwijken Ouderen en mensen met een beperking kunnen zelfstandig blijven wonen. Eén van de grootste uitdagingen de komende jaren is om een flexibel en gedifferentieerd aanbod te creëren voor ouderen. Een aanbod dat het gat dicht tussen thuis en ziekenhuis en/of verpleeghuis. Thuiswonende ouderen die tijdelijk meer hulp nodig hebben moeten snel op een veilige plek terecht kunnen. Berkelland stimuleert de komst van een zorghotel. PAGINA 15

16 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE Berkelland stuurt aan op het combineren van verschillende groepen die elkaar kunnen helpen. Daardoor ontstaat er een betere beschikbaarheid en flexibiliteit tussen vraag en aanbod van (tijdelijke) woonplekken. We maken een bewuste afweging tussen voor- en nadelen van het aanpassen van de woning of het verhuizen naar een passend huis. Hierbij kijken we naar de kosten van verschillende mogelijkheden, maar ook naar de vraag of iemand zich thuis kan voelen in de nieuwe omgeving. Gemeentelijke gebouwen, trottoirs, winkels en overige voorzieningen moeten fysiek toegankelijk zijn. Dat geldt ook voor evenementen. Jaarlijks sporen we samen met de inwoners bestaande obstakels en problemen voor rolstoelen en rollators op. Om mensen uit het hele palet van werk, vrijwilligerswerk, dagbesteding en gezondheid een passend arrangement te kunnen laten kiezen en om maatwerk mogelijk te maken, is ontschotting van budgetten van groot belang De gemeente moet de samenwerking tussen zorg en welzijn organiseren. We geven geen subsidie aan instellingen, maar subsidiëren we de aanpak van het probleem zelf. Met de organisaties en instellingen die bereid zijn om lokaal en vernieuwend aan de slag te gaan, gaat de gemeente duurzame partnerschappen aan. Daardoor krijgt innovatie meer kans en komt zorg en welzijn vanuit de menselijke maat dichterbij. GroenLinks Berkelland vindt het belangrijk dat zorgorganisaties met elkaar samenwerken in plaats van elkaar te beconcurreren. Vooral in krimpregio s kunnen ziekenhuizen, verpleegkundigen en huisartsen alleen goede zorg bieden als ze met elkaar samenwerken. Het bieden van goede zorg staat voorop. Door aanbestedingen en keuze voor de laagste inschrijving dreigt een verdere inhoudelijke verschraling van het werk. Thuiszorg mag niet vervangen worden door schoonmakers: de signaalfunctie moet blijven. Professionals en vrijwilligers werken met elkaar samen in zorgteams, bij zorgcirkels of via zelfhulpgroepen en vullen elkaar aan. De professionals zijn verantwoordelijk voor het zorgtraject. De vrijwilligers, bijvoorbeeld via de zelfhulpgroepen, geven handvatten bij het herstel. GroenLinks Berkelland wil ook aandacht voor kinderen die mantelzorgen. Waar gewerkt wordt met adviesraden zijn deze divers samengesteld (man/vrouw, oud/jong, homo/hetero, autochtoon/allochtoon). Zo zorgen we ervoor dat niet iedereen over één kam wordt geschoren en houden we rekening met specifieke (zorg)vragen. 1H DUURZAAM WONEN GroenLinks Berkelland wil een ongedeelde gemeente. Daarom stimuleren we sociale woningbouw. Dat doen we onder andere door hiervoor lagere grondprijzen te rekenen en lagere plankosten in rekening te brengen. GroenLinks Berkelland zal zich inzetten voor de beschikbaarheid van middel-dure huurwoningen. Hiermee helpen we de sociale huurders doordat we doorstroming bevorderen. Dit streven maakt deel uit van de prestatieafspraken met woningbouwcorporatie en / of particuliere beleggers. Om lokaal goede zorg te kunnen bieden, moet de gemeente kunnen beschikken over huisvesting voor mensen die in de knel komen en voor hun herstel snel een passende woning nodig hebben. De gemeente zorgt samen met de woningcorporatie(s) voor de realisatie van innovatieve woonconcepten naar de behoefte van specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld senioren, verstandelijk gehandicapten of mensen met psychiatrische problematiek). PAGINA 16

17 HOOFDSTUK 1 DE SOCIALE GEMEENTE De gemeente blijft starters op de woningmarkt steunen. Met corporaties maakt de gemeente afspraken over het aanpassen van woningen. Ook eigenaars/bewoners krijgen een palet aan maatregelen aangeboden, waaruit zij kunnen kiezen naar gelang de eigen wensen. Het gaat hierbij om prettig blijven wonen zonder grootschalige ingrepen. De gemeente stelt grond beschikbaar voor particulieren die zelf groepsgewijs hun duurzame woning willen bouwen, al dan niet met gemeenschappelijke voorzieningen (collectief particulier opdrachtgeverschap). Hiervoor heeft de gemeente een duidelijk aanspreekpunt en durft ze flexibele bestemmingsplannen op te stellen. Dit bouwen-van-onderop leidt tot minder eenheidsworst in de bouw, kan de bijna stilgevallen (nieuw) bouw iets op gang houden en versterkt bovendien het buurtgevoel. Zo nodig overschrijden we hiervoor het toegestane contigent. Er moet gasloos gebouwd worden. Op de lokale agenda moeten ook met particuliere beleggers afspraken gemaakt worden over energiezuinig wonen en innovatie. Op termijn zal de bestaande woningvoorraad volledig energieneutraal moeten worden: optimaal geïsoleerd en zelf energieleverend voor bijvoorbeeld een elektrische auto of fiets. De gemeente werkt mee aan herbestemming van leegstaande winkels, kantoren of kerken. Voordat een pand een sloopvergunning krijgt, wordt eerst gekeken naar de mogelijkheden voor hergebruik. Wanneer de leegstand in bepaalde gebieden te hoog wordt, komt er een leegstandsverordening. En als er gebouwen worden gekraakt, wordt er terughoudend gehandhaafd. PAGINA 17

18 HOOFDSTUK 2 DE GROENE GEMEENTE GroenLinks Berkelland wil de gezonde balans herstellen. Het effect van aantasting van onze leefomgeving kun je zien, voelen en ruiken in de vervuiling van de lucht, het water en het landschap. Wij willen dat anders! GroenLinks Berkelland wil de wergwerpeconomie omvormen tot een circulaire economie. Grondstoffen zijn dan geen afval meer, maar worden telkens opnieuw hergebruikt. En energie halen we niet langer uit vervuilende fossiele brandstoffen, maar uit duurzame alternatieven. GroenLinks Berkelland kiest voor een schone gemeente, waar onze kinderen gezond kunnen opgroeien. Samen met lokale energiecoöperaties, groene doe-het zelvers en iedereen die zich inzet voor een mooie en schone gemeente gaan we daarvoor strijden. Groene gemeente In een groene gemeente is het leven prettiger. Onze kinderen kunnen lekker buiten spelen en iedereen kan dicht bij huis wandelen, fietsen en sporten. Daarom wil GroenLinks Berkelland het groen in onze gemeenten beschermen en waar mogelijk nog wel uitbreiden. We sieren onze kernen met lommerrijk groen van bomen en met sportveldjes. We houden onze gemeente schoon! Wie iets vervuilt, ruimt het zelf op, dat is ons principe. Daarom laten we de vervuiler meer betalen. Gezonde lucht Als onze kinderen buitenspelen of wij door de gemeente fietsen, is het inademen van schone en gezonde lucht van levensbelang. Daarom kiest GroenLinks Berkelland voor schoon vervoer. Wij gaan zorgen voor een openbaar vervoer dat ons zonder uitstoot van schadelijke gassen brengt naar waar we moeten zijn. Binnen de gemeente willen we dat je je gemakkelijk te voet en te fiets kunt verplaatsen. We leggen betere fietspaden aan. Voor elektrische auto s verbeteren we bovendien de infrastructuur. Groen in de buurt We verbinden het groen binnen en buiten de woonkernen, want ook dieren moeten zich vrij kunnen bewegen en planten moeten zich vrij kunnen verspreiden. Zo kan iedereen van ons mooie landschap genieten en gaan natuur en ontspanning hand in hand. GroenLinks Berkelland kiest voor een gezonde landbouwsector. Dat betekent in de eerste plaats: minder schaalvergroting en geen mega-stallen. En dus meer ruimte voor kippen om te scharrelen, voor varkens om te wroeten in de aarde en voor koeien om te grazen op het land. Dat is beter voor de dieren, maar óók voor de gezondheid van mensen. PAGINA 18

19 HOOFDSTUK 2 DE GROENE GEMEENTE Gezond klimaat GroenLinks Berkelland zet zich in voor een gezond en goed leven, nu én in de toekomst. Een gezonde leefomgeving reikt natuurlijk verder dan onze gemeente. Maar uiteindelijk gaat het erom dat wij allemaal doen wat we kunnen. Op internationaal, nationaal, regionaal maar óók op lokaal niveau. De wereldwijde afspraken om klimaatverandering een halt toe te roepen, passen we natuurlijk toe in onze gemeente. In huizen willen we niet langer aardgas gebruiken voor de verwarming of om mee te koken. Woningen in Berkelland moeten beter worden geïsoleerd. En we gaan onze eigen energie opwekken. Een grote opgave, maar wel een belangrijke. Want behalve een gezondere leefomgeving zorgen deze maatregelen ook voor werk en bovendien: voor een lagere energierekening. Leegstand GroenLinks vindt krimp van Berkelland op zich geen probleem. Het biedt ook kansen voor vergroening. Wel gaan we pro actief op zoek naar oplossingen voor leegstand. Het oplossen van leegstand vereist veel creativiteit. GroenLinks vindt dat goede creatieve oplossingen niet beperkt mogen worden door starre regelgeving. Een sloopfonds heeft onze steun maar sloop is zeker niet de enige oplossing. PROGRAMMAPUNTEN 2A.1 SCHONE LUCHT, WATER EN BODEM Verkeer is een belangrijke veroorzaker van fijnstof. Bij alle verkeersmaatregelen wegen we de invloed op de lokale luchtkwaliteit zwaar mee. Fijnstof kent geen drempelwaarden: terugdringing levert dus altijd gezondheidswinst op. Ook als er al wordt voldaan aan de wettelijke normen. Bij de verstrekking van vergunningen voor veehouderijen stelt de gemeente hoge eisen aan de uitstoot van fijnstof en ammoniak. We zien streng toe op het gebruik van aanwezige luchtwassers. De gemeente bestrijdt het onkruid op verhardingen en in het openbare groen op de meest milieuvriendelijke manier. In de delen van de gemeente die een gemengd rioolstelsel hebben (hemelwater en afvalwater in één buis), wordt door afkoppeling het (schone) hemelwater buiten het riool gehouden en direct naar het oppervlaktewater afgevoerd. De waterzuivering wordt daardoor ontlast. Grote parkeerplaatsen krijgen straatkolken met olieafscheiding. In een bodembeleidsplan kan de kwaliteit van de bodem in de gemeente in kaart worden gebracht, onder andere d.m.v. een bodemfunctieklassenkaart. We gaan streng toezien op het verantwoord hergebruik van (vervuilde) grond. We verwijderen alle asbestdaken op een veilige manier. Het verwijderen is een handig moment om te kiezen voor een zonnedak. Het is van groot belang dat er geen vervuilde stoffen in de drinkwaterwingebieden terecht komen. Daarom beschermen we samen met de regiogemeenten het grondwater tegen historische diepteverontreinigingen. PAGINA 19

20 HOOFDSTUK 2 DE GROENE GEMEENTE GroenLinks Berkelland wil geen schaliegaswinning in onze gemeente. Wij zijn en blijven een Schaliegasvrije gemeente. Bij het inrichten van de verkeersstructuur wordt uitgegaan van omgekeerd ontwerpen. Hierbij wordt eerst gekeken naar de OV- en fietsontsluiting en daarna pas naar het autoverkeer. Dat zorgt voor kortere reistijden per fiets en OV t.o.v. de auto. 2A.2 MINDER GELUIDSOVERLAST, LICHTHINDER EN ZWERFAFVAL Geluidsoverlast door bedrijven wordt tegengegaan. De Berkelland wijst vuurwerkvrije zones aan. Op Oudejaarsnacht verzorgt de gemeente zelf een grote vuurwerkshow Donkere nachten zijn goed voor het welzijn van mens en natuur. En ze leveren energiebesparing op. Daarom willen we het aantal lantaarnpalen reduceren, de openbare verlichting s nachts sterker dimmen, de verlichting beter richten en gebruik maken van beweging gestuurde verlichting. Lichthinder door stallen dringen we terug door bestaande regels streng toe te passen en bij nieuwbouw of herbouw hogere eisen te stellen. Overleg met betrokken ondernemers en omwonenden is hierbij vanzelfsprekend. De gemeente is weliswaar verantwoordelijk voor de openbare ruimte, maar GroenLinks Berkelland wil ook dat inwoners zich meer zelf verantwoordelijk voelen voor het schoonhouden van de gemeente. We kunnen hen daartoe verleiden door contracten af te sluiten met verenigingen en scholen om tegen een vergoeding hun eigen buurt vrij van zwerfafval te houden. De gemeente blijft via de VNG pleiten voor uitbreiding van het statiegeld om zwerfvuil te voorkomen. De inzameling van huishoudelijk afval, bedrijfsafval en straatafval vindt nu gescheiden plaats. We moeten streven naar één voorziening. Naast meer hergebruik draagt deze manier van inzamelen ook bij aan een schoner (minder milieudruk), veiliger (minder verkeersbewegingen) en aantrekkelijker gebied. Wij stimuleren mensen om gevallen van afvaldumping te melden. Dit afval wordt direct verwijderd. 2A.3 AFVAL = GRONDSTOF IN EEN CIRCULAIRE ECONOMIE GroenLinks Berkelland stimuleert de groene economie. In 2030 willen we energieneutraal zijn en in 2050 klimaatneutraal. We staan voor de overgang naar een circulaire economie, waarin we grondstoffen besparen en hergebruiken. Als eerste stap naar een circulaire economie streeft Berkelland ernaar dat in % van het huishoudelijk afval gescheiden wordt ingezameld. Uiteindelijk willen we naar 100 %. Voor het weinige restafval dat overblijft, voert de gemeente een systeem van gedifferentieerde tarieven ( diftar ) in op basis van volume, frequentie of gewicht. Grondstoffen kunnen hoogwaardig worden ge-upcycled. Samenwerking met regiogemeenten, marktpartijen, kennisinstellingen, natuur- en plassenbeheerders en inwoners is nodig om de grondstoffenhuishouding in de regio te optimaliseren tot een cirkelregio. De verwerking van afval biedt kansen voor allerlei vormen van werkgelegenheid en innovatie (sorteren, PAGINA 20

21 HOOFDSTUK 2 DE GROENE GEMEENTE inzamelen, repareren, hergebruiken, demonteren en refurbishen van producten en materialen: textiel/ kleding, elektronica-ict, kringloopgoederen). De gemeente gaat circulair inkopen en ontwikkelt samen met marktpartijen criteria om de circulaire economie verder te ontwikkelen. Bij aanbestedingsopdrachten is niet de aanschafprijs leidend is, maar de kwaliteit en duurzaamheid. Berkelland werkt in samenwerking met het waterschap aan het sluiten van de kringloop van fosfaat en andere voedingsstoffen. De gemeente geeft het goede voorbeeld en beperkt de hoeveelheid afval. We stimuleren het hergebruik van oude spullen in nauwe samenwerking met het kringloopbedrijf of kringloopwinkels. 2B VERKEER EN VERVOER Onze gemeente stimuleert het gebruik van de fiets voor korte afstanden. Binnen Berkelland wordt het aantrekkelijker om de fiets te pakken. Voetgangers en fietsers krijgen prioriteit bij de inrichting van verkeersstromen in en naar de woonkernen. Er worden doorgaande veilige (vrij liggende) fietsroutes aangelegd, met goede aansluiting op bus/treinstation. Er komt een netwerk van speciale fietsstraten waar fietsers prioriteit hebben en waar de auto te gast is. We leggen 'fietssnelwegen' met en naar naburige gemeenten aan. Goede fietsverbindingen naar grote school- en werklocaties en naar OV-knooppunten zijn belangrijk. De gemeente voert een actief antifietsdiefstalbeleid met fiets- graveeracties, actieve controle, handhaving en opsporing. Wij willen dat mensen op veel plaatsen in onze gemeente leen- of huurfietsen kunnen nemen. Fietsen wordt veiliger in Berkelland. Binnen de bebouwde kom wordt 30 km/h de norm en 50 km/u de uitzondering. Berkelland stimuleert ouders en kinderen om 'op voeten en fietsen' naar school te gaan. Tijdens de breng- en haaltijden van basisscholen zijn de straten zo veel mogelijk voor of rond het schoolplein autovrij. Voor ouders die hun kinderen met de auto naar school brengen komen er aparte kus- en zwaaiplekken. We promoten veilig fietsgebruik door scholieren. Denk aan fietsverlichtingsacties in de herfst, voorlichting over gebruik van mobieltjes op de fiets beide belangrijke oorzaken van ongelukken bij middelbare scholieren. De gemeente gaat samen met ouderenorganisaties voorlichtingsbijeenkomsten organiseren over verkeersveiligheid. Ook kunnen cursussen worden aangeboden voor veilig gebruik van scootmobiel en e-bike. 2B.4 AANTREKKELIJK OPENBAAR VERVOER We bevorderen het gebruik en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Gemeentes- en streekbussen gaan rijden op elektriciteit of waterstof. In 2025 moeten alle bussen emissie loos zijn. PAGINA 21