Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

Transcriptie

1 Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Fiscaal Recht en Internationaal & Europees Recht juli 2005 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus RA UTRECHT T F E info@qanu.nl I

2 Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

3 Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1 Bacheloropleidingen 1.1 Doelstellingen 1.2 Programma 1.3 Inzet van het personeel 1.4 Voorzieningen 1.5 Interne kwaliteitszorg 1.6 Te verwachten resultaten Hoofdstuk 2 Masteropleidingen 2.1 Doelstellingen 2.2 Programma 2.3 Inzet van het personeel 2.4 Voorzieningen 2.5 Interne kwaliteitszorg 2.6 Te verwachten resultaten Hoofdstuk 3 Interne kwaliteitszorg Hoofdstuk 4 Totaal oordeel van de opleidingen Bijlagen 1. Curricula vitae leden visitatiecommissie 2. Werkwijze van de commissie 3. Doelstellingen en eindtermen van de opleidingen 4. Dublin-descriptoren 5. Programma van de opleidingen Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

4 0. Inleiding 0.1 Opleidingen Type Naam opleiding CROHO Varianten Ongedeelde opleiding CROHO Ba European Law School voltijd Internationaal & 6829 Europees Recht Ba Fiscaal Recht voltijd Fiscaal Recht 6827 Ba Nederlands Recht voltijddeeltijd Nederlands Recht 6451 Ma European Law School voltijd Internationaal & 6829 Europees Recht Ma Law & Language Studies * voltijd Nederlands Recht 6451 Ma Fiscaal Recht voltijd Fiscaal Recht 6827 Ma Globalisation & Law voltijd Nederlands Recht 6451 Ma Nederlands Recht voltijd Nederlands Recht 6451 Ma Rechtspleging voltijd Nederlands Recht 6451 Ma Recht, Arbeid & Gezondheid voltijd Nederlands Recht 6451 * voorheen: Europese Recht & Taalstudies Het betrokken visitatierapport Rechtsgeleerdheid verscheen in juli Dit rapport is openbaar en beschikbaar op De opleidingen bouwen in voldoende mate voort op de ongedeelde opleidingen die in het visitatierapport zijn beoordeeld. De commissie heeft dit aan de hand van een analyse van de doelstellingen en programmaonderdelen van de ongedeelde en gedeelde opleidingen vastgesteld. 0.2 Commissie a) De commissie was als volgt samengesteld: mr. G.A.M. Stevens, president van het Gerechtshof in s-hertogenbosch. Voorzitter van de commissie. mr. W. Duitemeijer, president van de Rechtbank in Groningen. Vice-voorzitter van de commissie. prof. dr. J. Herbots, emeritus gewoon hoogleraar Contractenrecht en voormalig lid van de Hoge Raad voor de Justitie. drs. B.M.J. Hermans, hoofd Onderwijs Adviesbureau van de Vrije Universiteit Amsterdam. M.R. Lantink, studente Nederlands Recht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Secretaris van de commissie was drs. R.V. van der Dussen, projectleider van QANU. Voor korte curricula vitae van de commissieleden; zie bijlage 1. De commissie oordeelt onafhankelijk. Om deze onafhankelijkheid te waarborgen hebben afzonderlijke leden van de commissie kritisch in ogenschouw genomen of er opleidingen waren waar belangenverstrengeling of schijn van belangenverstrengeling zou kunnen optreden. Deze overwegingen hebben ertoe geleid dat bij een aantal opleidingen bepaalde commissieleden niet konden deelnemen aan de beoordeling. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

5 1. mr. W. Duitemeijer heeft niet deelgenomen aan de beoordeling van de Rijksuniversiteit Groningen. 2. drs. B.M.J. Hermans heeft niet deelgenomen aan de beoordeling van de Vrije Universiteit. 3. M.R. Lantink heeft niet deelgenomen aan de beoordeling van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De commissieleden hebben de onafhankelijkheidsverklaring van QANU ondertekend. b) De commissie had tot taak om krachtens de tussen de NVAO i.o. en de VSNU overeengekomen Overgangsregeling bekostigd wetenschappelijk onderwijs en de daarop gebaseerde Richtlijnen vervroegde accreditatieaanvraag: i) een samenvattend totaal oordeel over de opleiding uit te spreken alsmede; ii) een oordeel over doelstellingen, programma en interne kwaliteitszorg en iii) gebaseerd op het reguliere visitatierapport, een oordeel over de inzet van personeel, over voorzieningen en de te verwachten resultaten. c) De werkwijze van de commissie is verder toegelicht in bijlage 2. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

6 Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

7 Hoofdstuk 1. Bacheloropleidingen In dit gedeelte worden de bacheloropleidingen van de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Maastricht beoordeeld. Dit zijn: - Nederlands Recht - European Law School (ELS) - Fiscaal Recht De in dit hoofdstuk beschreven bevindingen en conclusies van de commissie zijn van toepassing op de bovengenoemde aan elkaar verwante opleidingen. Relevante verschillen tussen de opleidingen zullen echter expliciet aan de orde worden gesteld. Voor Nederlands Recht geldt dat de onderdelen van toepassing zijn voor zowel de voltijd- als deeltijdvariant, tenzij anders vermeld. 1.1 Doelstellingen van de bacheloropleidingen Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Eindkwalificaties afgestudeerden De doelstellingen en de eindtermen van de opleidingen (bijlage 3) zijn duidelijk en helder geformuleerd en vertonen onderlinge verwantschap. De commissie heeft tevens vastgesteld dat de doelstellingen verwantschap vertonen met de doelstellingen van de ongedeelde opleiding, die door de visitatiecommissie van voldoende academische niveau werden bevonden. De opleidingen zijn gericht op een eerste academische vorming en de afgestudeerde heeft zodanige basiskennis, bezit van vaardigheden en inzicht op het gebied van Nederlands Recht, Europees Recht, Rechtsvergelijking en/of Fiscaal Recht, dat hij in staat is tot een zelfstandige beroepsuitoefening in ondersteunende beroepen en met goed gevolg een aansluitende master kan doorlopen. De eindtermen zijn niet expliciet ingedeeld in termen van kennis, vaardigheden en attitude, maar beslaan voldoende deze gebieden. Benchmarking met (internationale) standaarden Een eenduidige internationaal referentiekader op het gebied van universitaire opleidingen Rechten ontbreekt. De bij deze additionele beoordeling betrokken faculteiten geven aan dat regelgeving die het voorwerp uitmaakt van opleidingen zoals Nederlands Recht en Fiscaal Recht, veelal van louter nationale oorsprong en gelding is. Dit maakt een internationale vergelijking van de eindkwalificaties niet alleen lastig, maar ook weinig zinvol. De commissie erkent deze problematiek. Toch is de commissie van oordeel dat de opleidingen door het aanleren van vaardigheden op het gebied van de rechtsvergelijking en van de internationaal vaktaal (bijv. legal english), in staat moeten zijn de beoogde eindkwalificaties van haar afgestudeerden in een internationaal perspectief te plaatsen. Deze bevinding geldt in het bijzonder voor de bachelor ELS. De commissie heeft in dit opzicht kunnen vaststellen dat de faculteit in haar additionele informatie overtuigend heeft beargumenteerd dat de bacheloropleidingen aansluiting hebben bij de relevante internationale context op haar vakgebied. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

8 Aansluiting op de eisen beroepspraktijk De bij deze additionele beoordeling betrokken juridische faculteiten beschouwen over het algemeen de bacheloropleiding niet als uitstroomopleiding. De opleidingen hebben dan ook nauwelijks tot geen informatie verstrekt over de aansluiting of voorbereiding van de eindtermen bij de eisen die worden gesteld vanuit de beroepspraktijk. Men ziet de bacheloropleiding als basis voor het behalen van de mastergraad, voorheen het doctoraal. De afstemming op een beroepspraktijk vindt vooral in en na de masteropleiding plaats. Toch is de commissie van mening dat de bacheloropleidingen, door de uitgebreide aandacht voor maatschappelijke problematiek met juridische implicaties en met het oefenen van schriftelijke en mondelinge presentaties, de student voorbereidt op de uitoefening van bepaalde juridische functies, die hij na voltooiing van de bachelor zou kunnen vervullen. De commissie beveelt de faculteit aan om de discussie over de vraag tot welke beroepen de bacheloropleidingen toegang zouden kunnen geven het liefst in interfacultair verband voort te zetten. Gezien het bovenstaande oordeelt de commissie dat de eindkwalificaties die van een afgestudeerde worden verwacht, aansluiten bij de eisen die door de (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld. De commissie is daarom van oordeel dat de opleidingen voldoen aan de domeinspecifieke vereisten die aan de eindkwalificaties worden gesteld Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor of een master. De opleidingen hebben een uitvoerige en expliciete koppeling gemaakt met de Dublin-descriptoren (zie bijlage 4), waarmee de eindkwalificaties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde kwalificaties van de bachelor, zoals blijkt uit de doelstellingen en eindtermen. De opleidingen hebben per eindkwalificatie een aantal concrete uitgewerkte kwalificaties benoemd. De commissie uit haar waardering voor de adequate uitwerking van dit onderdeel. Kennis en inzicht Het ambitieniveau van de bachelors beantwoordt aan de omschrijving. De eindtermen, met name de eindtermen wat betreft kennis en inzicht, voldoen dan ook ruim aan deze descriptor. Toepassen kennis en inzicht In de uitwerking van de eindkwalificatie dat de afgestudeerde over de noodzakelijke vaardigheden beschikt, komen de vereisten van deze descriptor voldoende naar voren. Zo is de afgestudeerde in staat om rechtsvragen te beantwoorden en juridische problemen op te lossen en heeft hij/zij een vaardigheid in het juridisch argumenteren ontwikkeld. Oordeelsvorming De vereisten van deze descriptor zijn voldoende neergelegd in de geformuleerde eindtermen. De eindtermen zijn gericht op het leren omgaan met de verschillende rechtsbronnen van het vakgebied en op de vorming van het eigen oordeel. Communicatie De eindtermen van de communicatie vaardigheden accentueren de rol van het overbrengen van informatie, ideeën en oplossingen aan een publiek met Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

9 (niet)specialisten. De commissie waardeert de in de uitwerking van de eindtermen aangetroffen aandacht voor juridische terminologie uit anderstalige rechtsstelsels. Leervaardigheden Het zich snel eigen maken van nieuwe kennis en verdiepen van bestaande kennis is neergelegd in de eindtermen. Desondanks is de commissie van mening dat in de eindkwalificaties de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van zelfstandigheid veronderstelt, te weten de master, meer nadruk zouden kunnen krijgen. Over het geheel genomen is de commissie van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleidingen Nederlands Recht, ELS en Fiscaal Recht aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor Oriëntatie De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor en een master in het WO: - de eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld; - een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt; - een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WOopleiding vereist is of dienstig is. Eindkwalificaties De eindkwalificaties brengen het wetenschappelijk karakter voldoende tot uitdrukking. Er zijn nauwelijks concessies gedaan ten opzichte van de ongedeelde opleidingen die in het visitatierapport als voldoende werden beoordeeld (p ). De commissie sluit met haar beoordeling aan bij het visitatierapport. Toegang tot masteropleiding en beroepenveld De bachelor Fiscaal Recht geeft directe toegang tot de master Fiscaal Recht. De bachelor ELS geeft directe toegang tot de masters ELS, Law & Language Studies en Globalisation & Law. De bachelor Nederlands Recht geeft directe toegang tot de masters Nederlands Recht, Rechtspleging en Recht, Arbeid & Gezondheid. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleidingen terecht een wetenschappelijke oriëntatie hebben Gewogen eindoordeel over doelstellingen Gelet op de hierboven per facet weergegeven informatie en argumenten, is de commissie van oordeel dat de doelstellingen voldoen aan de voor accreditatie geldende eisen. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

10 1.2 Programma van de bacheloropleidingen De programma s van de bachelors staan beschreven in bijlage Eisen wetenschappelijk onderwijs Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een WO-opleiding: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. - Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. - Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Interactie tussen onderwijs en onderzoek De interactie tussen onderwijs en onderzoek komt tot stand door het inzetten van docenten die in beginsel allen tevens een onderzoekstaak hebben. Het zwaartepunt van het facultaire onderzoek ligt op het gebied van internationalisering en rechtsvergelijking, te weten Ius Commune en Rechten van de Mens. Het onderzoek vindt zijn weerklank in de bachelorprogramma s. Aantoonbaar verband met actuele theorieën Het verband met actuele theorievorming komt tot uitdrukking door het opnemen van recente onderzoeksliteratuur. Tevens wordt middels de raakvlakken van het onderwijs met de zwaartepunten van het facultair onderzoek de student regelmatig in aanraking gebracht met actuele theorieën. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden Ontwikkeling van de onderzoeksvaardigheden wordt gewaarborgd, doordat studenten door de manier van studeren in het probleemgestuurd onderwijs (pgo) regelmatig geconfronteerd worden met onderzoektechnieken. Studenten worden vanaf het eerste jaar gestimuleerd om in de bibliotheek relevante literatuur voor het onderwijsblok te vinden. Bij de opleidingen Fiscaal Recht en ELS is een bachelorscriptie van 8 EC geprogrammeerd, bij Nederlands Recht van 12 EC. Nederlands Recht en ELS hebben tevens een Oefenrechtbank resp. Practicum Pleiten in het programma opgenomen. De commissie waardeert het gewicht van het Rechtsvergelijkende element in het programma van ELS. Verband met de praktijk De relevante beroepspraktijk komt op verschillende manieren terug in de geprogrammeerde vakken en de casusposities die veelal ontleend zijn aan de maatschappelijke werkelijkheid. Zo is bij Nederlands Recht de Oefenrechtbank en bij ELS het vak Pleiten te vinden. Bij Fiscaal Recht wordt een verband met de praktijk gegarandeerd doordat docenten veelal ook een andere arbeidsplaats buiten de faculteit hebben. Het lopen van stages wordt door de faculteit gestimuleerd, ondermeer door het stagebureau, maar is geen verplicht onderdeel van de programma s. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de invulling van de programma s van de drie opleidingen voldoet aan de wetenschappelijke vereisten van een WO-bachelor. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

11 1.2.2 Relatie doelstellingen/programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Concretisering eindkwalificaties De commissie heeft de voorgenomen programmaonderdelen gelegd naast de beoogde kennis, vaardigheden en attitude zoals neergelegd in de geformuleerde eindkwalificaties en heeft deze vergeleken. Op grond van deze vergelijking is de commissie van oordeel dat de programma s doeltreffend zijn wat betreft de eindtermen ten aanzien van kennis, vaardigheden en attitude. De hoofdgebieden van het algemeen juridisch dan wel gespecialiseerd fiscaal vakgebied komen aan de orde in verschillende blokken die onderdeel uitmaken van het verplichte programma van de opleidingen. De specifieke juridische vaardigheden komen hetzij geïntegreerd in het rechtsonderwijs, hetzij in expliciete oefenmomenten aan de orde. Middels de bachelorscriptie moeten de studenten blijk geven van het feit dat zij in staat zijn zelf gegevens rondom een door henzelf gekozen juridisch onderwerp te verzamelen en deze gegevens in een juridisch en het daarbij behorende maatschappelijke en ethische kader te plaatsen. Vertaling eindkwalificaties Uit de studiegids en de aangeleverde informatie blijkt dat de eindkwalificaties adequaat vertaald zijn in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. Mogelijkheden om eindkwalificaties te bereiken De commissie is van oordeel dat door middel van de gekozen werkvormen en bij een studie-inzet c.q. -houding die van een studenten in het wetenschappelijk onderwijs verwacht mag worden, de geformuleerde eindkwalificaties op adequate wijze te bereiken zijn. Een belangrijke bijdrage daaraan levert het aan Maastrichtse onderwijsprofiel eigen pgo, dat inhaakt op reeds aanwezige voorkennis. Deze onderwijsmethodiek is gericht op het bijbrengen van de noodzakelijke juridische basiskennis, maar daarnaast ook op het aanwenden van deze kennis. De commissie heeft vastgesteld dat het voltijd- en deeltijdprogramma van Nederlands Recht dezelfde programmaonderdelen bevatten. Het deeltijdprogramma is opgezet als een zesjarige opleiding. De inhoud van dit programma biedt deeltijdstudenten dan ook de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de relatie tussen de doelstellingen en het programma van de opleidingen voldoet Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Gedurende het eerste jaar lopen de opleidingen parallel, waarbij het fiscale recht wordt verspreid over het jaar in de vorm van een collegecyclus. Aansluitend bij het onderwerp dat op dat moment in het reguliere blok aan de orde is, worden fiscale onderwerpen behandeld. Aan het eind van het jaar wordt de cyclus afgesloten met een aparte toets. In het algemeen sluit de stof van het eerste jaar goed aan op de stof die in de latere jaren aan de orde worden gesteld. De faculteit geeft aan dat naar aanleiding van het rapport van de ongedeelde opleiding een verandering in de Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

12 volgorde van eerstejaars vakken is doorgevoerd. De commissie heeft vastgesteld dat deze aanpassing tot een meer stapsgewijze toename in zwaarte van de programmaonderdelen heeft geleid. Bij Fiscaal Recht wordt nog opgemerkt dat het tweede jaar vervolgd wordt met verdere kennismaking met het fiscale recht en met economische vakken en dat op de aangewezen terreinen een verdere verdieping van de algemene juridische kennis plaatsvindt. In het derde studiejaar komen de overige fiscale vakken aan de orde. Bij het programma van ELS ligt de nadruk in jaar 2 en jaar 3 sterk op rechtsvergelijking. Er is geen ruimte voor het volgen van keuzevakken. Bij Nederlands Recht bedraagt de keuzeruimte 18 EC. Gezien het bovenstaande en het overzichtelijke karakter van de programma s, is de commissie van oordeel dat studenten van de opleidingen een samenhangend programma volgen Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Er is een evenwichtige verdeling van het aantal EC over drie jaar en over de blokken. Er is jaarlijks voor elk blok een herkansing. Deze vindt plaats na afloop van de eerstvolgende blokperiode, in de week nadat de toetsen van de dan aan de orde zijnde blokperiode zijn afgenomen. Het is binnen de faculteit mogelijk om zonder bachelordiploma al mastervakken te volgen. De student moet dan binnen het bachelorprogramma minimaal 168 EC hebben gehaald en de bachelorscriptie moet ingeleverd zijn. Er gaan stemmen op binnen de faculteit om deze regeling aan te scherpen, waardoor het niet meer mogelijk zal zijn om eerder aan een master te beginnen. Eventuele studievertraging wordt dan opgevangen middels twee instroommomenten voor de master. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de studielast evenwichtig is en reëel zal zijn door de beoogde feedback in de kwaliteitszorg (zie aldaar) Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 4) Duur De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: - WO-bachelor: in de regel 180 EC studiepunten. - WO-master: minimaal 60 EC studiepunten, afhankelijk van de opleiding. De bacheloropleidingen beslaan 180 studiepunten. De commissie oordeelt dat de opleidingen voldoen aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum Afstemming vorm en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 3). Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

13 1.2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 3) Gewogen eindoordeel over programma Gelet op de hierboven per facet weergegeven informatie en argumenten, is de commissie van oordeel dat de programma s voldoen aan de voor accreditatie geldende eisen. 1.3 Inzet van het personeel Eisen WO Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 8) Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 8) Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 8) Gewogen eindoordeel over inzet van het personeel Onder verwijzing naar het visitatierapport beoordeelt de commissie de inzet van het personeel in alle opzichten eisen wetenschappelijk onderwijs, kwantiteit personeel en kwaliteit personeel als voldoende. Er is geen aanvullende informatie die aanleiding geeft het oordeel te herzien. 1.4 Voorzieningen Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 9). Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

14 1.4.2 Studiebegeleiding De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 5) Gewogen eindoordeel voorzieningen Onder verwijzing naar het visitatierapport beoordeelt de commissie de voorzieningen in alle opzichten materiele voorzieningen en studiebegeleiding als voldoende. Er is geen aanvullende informatie die aanleiding geeft het oordeel te herzien. 1.5 Interne kwaliteitszorg Voor de beoordeling van dit onderwerp wordt verwezen naar hoofdstuk 3 van dit rapport. 1.6 Te verwachten resultaten Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 7) Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 6) Gewogen eindoordeel te verwachten resultaten Ten aanzien van de resultaten verwacht de commissie een voldoende resultaat. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

15 Hoofdstuk 2. Masteropleidingen In dit gedeelte worden de masteropleidingen van de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Maastricht beoordeeld. Dit zijn de opleidingen: - European Law School (ELS) - Law & Language Studies (LLS) (voorheen: Europese Recht & Taalstudies) - Fiscaal Recht - Globalisation & Law - Nederlands Recht - Rechtspleging - Recht, Arbeid & Gezondheid (RAG) De in dit hoofdstuk beschreven bevindingen en conclusies van de commissie zijn van toepassing op de bovengenoemde aan elkaar verwante opleidingen. Relevante verschillen tussen de opleidingen zullen expliciet aan de orde worden gesteld. 2.1 Doelstellingen van de masteropleidingen Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Eindkwalificaties afgestudeerden De doelstellingen en de eindtermen van de opleidingen (zie bijlage 3) zijn duidelijk en helder geformuleerd en vertonen onderlinge verwantschap. De commissie heeft tevens vastgesteld dat de doelstellingen verwantschap vertonen met de doelstellingen van de ongedeelde opleidingen, die door de visitatiecommissie van voldoende academisch niveau werden bevonden. De doelstellingen onderscheiden zich onderling meer dan de doelstellingen van de bacheloropleidingen. Doel van de master ELS is studenten op te leiden met een expertise op het gebied van (privaatrechtelijke) Ius Commune met nadruk op de stelsels van Nederland, Duitsland, Frankrijk, Engeland en Wales. Bij de master LLS is het de bedoeling om studenten tweejarig op te leiden met een bijzonder aandeel van vreemde talen en een unieke expertise op het gebied rechtsvergelijking en globalisering van het recht. De master Globalisation & Law heeft ten doel om studenten op te leiden met een specialisatie internationaal recht en unieke expertise op het gebied van globalisering van het recht. Doel van de masteropleiding Fiscaal Recht is fiscale masters op te leiden die specialistische kennis van het fiscaal recht hebben opgedaan vanuit een interdisciplinaire aanpak. Doel van de master Nederlands Recht is masters op te leiden die thuis zijn in de systematiek van het Nederlands recht met de nadruk op het vakgebied van het gekozen profiel. Bij de master Rechtspleging is het de bedoeling masters op te leiden in de verschillende mogelijkheden die er zijn om recht via procedures te verwerkelijken en tevens in de ethische vragen die zich rondom procesvoering voordoen. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

16 Tot slot, heeft de master RAG het doel specialisten op te leiden die vanuit verschillende invalshoeken de complexe problematiek van arbeid en gezondheid weten te benaderen. De eindtermen van de masters zijn niet expliciet ingedeeld in termen van kennis, vaardigheden en attitude, maar beslaan wel voldoende deze gebieden. Benchmarking met (internationale) standaarden Een eenduidige internationaal referentiekader op het gebied van universitaire opleidingen Rechten ontbreekt. De bij deze additionele beoordeling betrokken faculteiten geven aan dat regelgeving die het voorwerp uitmaakt van opleidingen zoals Nederlands Recht en Fiscaal Recht, veelal van louter nationale oorsprong en gelding is. Dit maakt een internationale vergelijking van de eindkwalificaties niet alleen lastig, maar ook weinig zinvol. De commissie erkent deze problematiek. Toch is de commissie van oordeel dat de opleidingen door het aanleren van vaardigheden op het gebied van de rechtsvergelijking en van de internationaal vaktaal (bijv. legal english), in staat moeten zijn de beoogde eindkwalificaties van haar afgestudeerden in een internationaal perspectief te plaatsen. De commissie heeft in dit licht kunnen vaststellen dat de faculteit in haar additionele informatie overtuigend heeft beargumenteerd dat de masteropleidingen, in het bijzonder de opleidingen ELS, LLS en Globalisation & Law, aansluiting hebben bij de relevante internationale context op haar vakgebied. Aansluiting op de eisen beroepspraktijk De master Fiscaal Recht bereidt studenten voor op een functie als adviseur in fiscale aangelegenheden voor bedrijven en/of particulieren. Tot het werkterrein van de fiscalist behoren eveneens bepaalde functies bij ministeries (met name Financiën), de rechterlijke macht, de universiteiten en in uitzonderlijke gevallen bij internationale instanties zoals de EU of het IMF. De overige opleidingen concretiseren nauwelijks de aansluiting van de eindkwalificaties op de beroepspraktijk, waardoor de commissie hieromtrent onvoldoende een beeld heeft kunnen vormen. De commissie beveelt deze opleidingen aan om de aansluiting van de eindkwalificaties op de eisen van de beroepspraktijk verder te expliciteren. Over het geheel genomen is de commissie van mening dat de eindkwalificaties die van een afgestudeerde worden verwacht aansluiten bij de eisen die door de (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld. De commissie is daarom van oordeel dat de opleidingen voldoen aan de domeinspecifieke vereisten die aan de eindkwalificaties worden gesteld Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor of een master. De opleidingen hebben een uitvoerige en expliciete koppeling gemaakt met de Dublin-descriptoren (zie bijlage 4), waarmee de eindkwalificaties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde kwalificaties van de master, zoals blijkt uit de doelstellingen en eindtermen. De opleidingen hebben per eindkwalificatie een aantal concrete uitgewerkte kwalificaties benoemd. De commissie uit haar waardering voor de adequate uitwerking van dit onderdeel. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

17 Kennis en inzicht Het ambitieniveau van de masteropleidingen beantwoordt aan de omschrijving. Kennis en inzicht worden geschraagd op het fundament van de bacheloropleidingen en bieden een basis om een originele bijdrage te leveren aan onderzoek. Toepassen kennis en inzicht De eindtermen zijn in voldoende mate gericht op het aanspreken en verder uitbouwen van de juridische vaardigheden die bij afsluiting van de bachelor reeds aanwezig waren. De student ontwikkelt de vaardigheden om multidisciplinaire problemen te analyseren en de verschillende erbij betrokken vakgebieden een afgewogen plaats in de analyse te geven en in onderling verband te plaatsen. Oordeelsvorming Kritische reflectie op ontwikkelingen binnen het vakgebied, het bevorderen van de eigen oordeelsvorming en het daarbij betrekken van ethische aspecten, spelen in voldoende mate een rol in de eindkwalificaties. Communicatie Ten aanzien van communicatie kan gesteld worden dat de opleidingen gericht zijn op het helder en bondig formuleren van een juridisch wetenschappelijk onderzoek of betoog en op het actief deelnemen aan een fundamenteel debat op het desbetreffende rechtsgebied, zowel schriftelijk als mondeling. Leervaardigheden Volgens de eindtermen heeft de afgestudeerde een eindniveau bereikt waarbij nieuwe kennisgebieden snel eigen gemaakt kunnen worden en bestaande kennis verdiept kan worden. De commissie mist in de eindtermen de expliciete aandacht voor de leervaardigheden, zoals de reflectie op het eigen leerproces, waarmee gegarandeerd wordt dat de afgestudeerde een vervolgopleiding kan volgen met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de eindkwalificaties van de masteropleidingen aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master Oriëntatie De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor en een master in het WO: - de eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld; - een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt; - een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WOopleiding vereist is of dienstig is. Eindkwalificaties Zoals eerder is vastgesteld zijn de eindkwalificaties van de opleidingen verwant met de ongedeelde opleiding die in het visitatierapport als voldoende werd beoordeeld (p ). De commissie sluit met haar beoordeling aan bij het visitatierapport. Er wordt voldoende aandacht besteed aan een brede, academische vorming en verwerving van academische onderzoeksvaardigheden en technieken, waardoor de eindkwalificaties het wetenschappelijk karakter voldoende tot uitdrukking brengen. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

18 Onderzoekskwalificatie De opleiding biedt een basis voor rechtswetenschappelijk of met het recht verbonden wetenschappelijk onderzoek. De afgestudeerde heeft hiermee de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te doen. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleidingen terecht een wetenschappelijke oriëntatie hebben Gewogen eindoordeel over doelstellingen Gelet op de hierboven per facet weergegeven informatie en argumenten, is de commissie van oordeel dat de doelstellingen voldoen aan de voor accreditatie geldende eisen. 2.2 Programma van de masteropleidingen De programma s van de opleidingen staan beschreven in bijlage Eisen wetenschappelijk onderwijs Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een WO-opleiding: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. - Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. - Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Interactie tussen onderwijs en onderzoek De interactie tussen onderwijs en onderzoek komt tot stand door het inzetten van docenten die in beginsel allen tevens een onderzoekstaak hebben. Het zwaartepunt van het facultaire onderzoek ligt op het gebied van internationalisering en rechtsvergelijking, te weten Ius Commune en Rechten van de Mens. Het onderzoek vindt zijn weerklank in de masterprogramma s. Aantoonbaar verband met actuele theorieën Het verband met actuele theorievorming komt tot uitdrukking door het opnemen van recente onderzoeksliteratuur. Tevens wordt middels de raakvlakken van het onderwijs met de zwaartepunten van het facultair onderzoek de student regelmatig in aanraking gebracht met actuele theorieën. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden Ontwikkeling van de onderzoeksvaardigheden wordt gewaarborgd, doordat studenten door de manier van studeren in het probleemgestuurd onderwijs (pgo) regelmatig geconfronteerd worden met onderzoektechnieken. Bij alle opleidingen is een masterscriptie van 12 EC geprogrammeerd. Verband met de praktijk De commissie heeft vastgesteld dat door het probleemgestuurd onderwijs het verband met de praktijk in voldoende mate bij de opleidingen aanwezig is. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de (voorgenomen) invulling van de programma s van de opleidingen voldoet aan de wetenschappelijke vereisten van een WO-master. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

19 2.2.2 Relatie doelstellingen/programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Concretisering eindkwalificaties De commissie heeft de voorgenomen programmaonderdelen gelegd naast de beoogde kennis, vaardigheden en attitude zoals neergelegd in de geformuleerde eindkwalificaties en heeft deze vergeleken. Op grond van deze vergelijking is de commissie van oordeel dat de programma s doeltreffend zijn wat betreft de eindtermen ten aanzien van kennis, vaardigheden en attitude. De blokken uit de masterprogramma s bouwen voort op de basis aan kennis, inzicht en vaardigheden die is opgedaan tijdens het bachelorprogramma. De student heeft na afloop van het programma kennis van het recht als geheel en de juridische aspecten van een bepaald vakgebied in het bijzonder. De vaardigheden die specifiek zijn voor het juridische domein komen daarbij regelmatig geïntegreerd en daarnaast ook expliciet aan de orde. In de masterfase zijn de veelal aan de maatschappelijke werkelijkheid ontleende casusposities zodanig opgesteld dat de student zijn kennis, inzicht en vaardigheden op diverse terreinen moet aanwenden en geïntegreerd moet gebruiken Vertaling eindkwalificaties Uit de studiegids en de aangeleverde informatie blijkt dat de eindkwalificaties adequaat vertaald zijn in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. Mogelijkheden om eindkwalificaties te bereiken De commissie is van oordeel dat door middel van de gekozen werkvormen en bij een studie-inzet c.q. -houding die van een student in het wetenschappelijk onderwijs verwacht mag worden, de geformuleerde eindkwalificaties op adequate wijze te bereiken zijn. Een belangrijke bijdrage daaraan levert het pgo, dat inhaakt op reeds aanwezige voorkennis. Deze onderwijsmethodiek die eigen is aan de Universiteit Maastricht, is gericht op het bijbrengen van de noodzakelijke juridische basiskennis, maar daarnaast ook op het gebruik van deze kennis. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de relatie tussen de doelstellingen en het programma van de zeven opleidingen voldoet Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het masterprogramma ELS beslaat acht blokken plus een afsluitende masterscriptie. In elke blokperiode lopen studenten een blok uit een reeks speciaal voor de opleiding ontwikkelde blokken en daarnaast een blok uit een reeks internationaal- en Europeesrechtelijke blokken die oorspronkelijk ontwikkeld zijn in het kader van de keuzemogelijkheden binnen Nederlands Recht. Er mag maximaal één keuzeblok uit het programma van Nederlands Recht buiten dit kader worden gelopen. Het tweejarig masterprogramma LLS omvat een reeks internationaal- en Europeesrechtelijke blokken en een intensieve taalcursus, gevolgd door studie in het buitenland. De verplichte blokken in het eerste jaar zijn zodanig gekozen dat de student vanuit de verschillende juridische hoofdgebieden een verdieping op internationaal dan wel Europees terrein krijgt aangeboden. Hiermee is een goed Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

20 samenhangend pakket ter voorbereiding voor de studie in het buitenland gegarandeerd. Het masterprogramma Globalisation & Law beslaat acht blokken plus een afsluitende masterscriptie. Er zijn vijf verplichte blokken in het programma opgenomen waarbij het thema globalisering gerelateerd wordt aan de hoofdgebieden van het recht. Daarnaast kiezen studenten drie blokken uit een lijst van Europeesrechtelijke, rechtsvergelijkende en internationale blokken. Het masterprogramma Fiscaal Recht beslaat acht blokken plus een afsluitende masterscriptie. Binnen het programma zijn drie profielen aangebracht: Fiscaal Recht, International & European Tax Law en Fiscale Advocatuur. Het masterprogramma Nederlands recht beslaat acht blokken plus een afsluitende masterscriptie. Binnen het programma zijn vier profielen en binnen een profiel zijn vier verplichte blokken aangegeven, daarnaast is er voor twee blokken een keuze uit een lijst profielgebonden vakken en twee blokken die vrij ingevuld kunnen worden. De profielen zijn Privaatrecht, Handels- & Ondernemingsrecht, Staats- & Bestuursrecht en Strafrecht. Tevens is het mogelijk om een vrij profiel te volgen. Studenten die kiezen voor een vrij profiel, zijn primair zelf verantwoordelijk voor samenhang in hun programma. De faculteit kiest uitdrukkelijk voor deze mastervariant: het moet voor studenten mogelijk zijn om af te wijken van de gebaande paden en zélf een juridisch programma samen te stellen dat voor de student zelf samenhang vertoont gezien zijn interesse of toekomstperspectief. Het niveau van de blokken en het palet waaruit gekozen worden garanderen daarbij een kwalitatief goed programma. Ook binnen dit vrije profiel zijn studenten bovendien verplicht minimaal twee vakken te kiezen die specifiek het Maastrichtse profiel vertegenwoordigen. De examencommissie controleert of de student met het vrije profiel de eindkwalificaties kan bereiken. De verplichte onderdelen van het masterprogramma Rechtspleging zijn alle gericht op de benodigde kennis, inzicht en vaardigheden voor de beroepspraktijk. Het betreft hier veelal procesrechtelijke kennis. Studenten zijn verplicht in ieder geval twee Europeesrechtelijke blokken te volgen waarmee bij het facultaire onderzoeksprofiel wordt aangesloten. Het masterprogramma RAG beslaat acht blokken plus een afsluitende masterscriptie. In elke blokperiode wordt een blok Arbeid en Gezondheid gevolgd waarbij per blokperiode een verschillende invalshoek centraal staat (arbeidsrecht, sociale zekerheid, gezondheidsrecht en economie). Studenten die zich verder willen specialiseren kunnen in diezelfde blokperiode een aansluitend verdiepend blok (Verdieping arbeid en gezondheid) volgen. Studenten die zich liever wat breder oriënteren kunnen als parallelblok kiezen voor een blok uit een van de andere masterprogramma s. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat studenten van de opleidingen een samenhangend programma volgen Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Er is een evenwichtige verdeling van het aantal EC over het jaar en de blokken. De opleiding LLS duurt twee jaar, waarbij een gedeelte is gereserveerd voor studie in het buitenland. Ook bij deze opleiding is de verdeling evenwichtig. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

21 Studenten zijn per blokperiode met twee verschillende programmaonderdelen van elk 6 EC bezig. Er is jaarlijks voor elk blok een herkansing. Deze vindt plaats na afloop van de eerstvolgende blokperiode, in de week nadat de toetsen van de dan aan de orde zijnde blokperiode zijn afgenomen. De reguliere toetsing vindt meteen aan het einde van de desbetreffende periode plaats. Gezien het bovenstaande is de commissie van oordeel dat de studielast evenwichtig is en reëel zal zijn door de beoogde feedback in de kwaliteitszorg (zie aldaar) Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 4) Duur De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: - WO-bachelor: in de regel 180 EC studiepunten. - WO-master: minimaal 60 EC studiepunten, afhankelijk van de opleiding. De masteropleidingen beslaan 60 studiepunten. De master LLS vormt een uitzondering en omvat 120 EC. De commissie oordeelt dat de opleidingen voldoen aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum Afstemming vorm en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 3) Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 3) Gewogen eindoordeel over programma Gelet op de hierboven per facet weergegeven informatie en argumenten, is de commissie van oordeel dat de programma s voldoen aan de voor accreditatie geldende eisen. 2.3 Inzet van het personeel Eisen WO Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 8). Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

22 2.3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 8) Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 8) Gewogen eindoordeel over inzet personeel Onder verwijzing naar het visitatierapport beoordeelt de commissie de inzet van het personeel in alle opzichten eisen wetenschappelijk onderwijs, kwantiteit personeel en kwaliteit personeel als voldoende. Er is geen aanvullende informatie die aanleiding geeft het oordeel te herzien. 2.4 Voorzieningen Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 9) Studiebegeleiding De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 5) Gewogen eindoordeel voorzieningen Onder verwijzing naar het visitatierapport beoordeelt de commissie de voorzieningen in alle opzichten materiële voorzieningen en studiebegeleiding als voldoende. Er is geen aanvullende informatie die aanleiding geeft het oordeel te herzien. 2.5 Interne kwaliteitszorg Voor de beoordeling van dit onderwerp wordt verwezen naar hoofdstuk 3 van dit rapport. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

23 2.6 Te verwachten resultaten Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 7) Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Ten aanzien van dit onderdeel wordt het oordeel van de visitatiecommissie overgenomen (aspect 6) Gewogen eindoordeel te verwachten resultaten Ten aanzien van de resultaten verwacht de commissie een voldoende resultaat. Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht