_ _._._... ! -~. L~ :._..._..

Transcriptie

1 Ministerie van Binnlandse Koninkrijksrelaties Zak > Retouradres Postbus EA D Haag l~ _. de Nationale Ombudsman I [)C :'J," t.a.v. de heer R.F.B. van Zutph r--- --_ Postbus I,jdi!'i~, ~,,,_,-_."..,.,.._ AC D Haag! 3 0 APR, i i1'--_._._----_ _--.- I r,:r _ _._._....! -~. L~ :._....._.. DGOO Informatiesamleving Turfmarkt 147 D Haag Postbus EA D Haag Kmerk Uw kmerk Betreft '26 APR 2018 Voortgangsbericht over de activiteit n.a.v. het rapport 'E ms leeft, e systeem niet' Geachte heer Van Zutph, Hierbij informeer ik U over de voortgang van de activiteit die door mijn departemt zijn ondernom naar aanleiding van de aanbeveling in uw rapport "E ms leeft, e systeem niet". Met U deel ik de ziswijze dat de uitvoering van regelgeving zodanig moet zijn ingericht dat e betrouwbare, efficite op de (soms specifieke) situatie van de burger toegespitste distverling kan word geleverd. U heeft zich in uw onderzoek vooral gericht op de basisregistratie person (BRP) het gebruik daarvan in de gemetelijke distverling. U boemt daarbij e aantal aandachtspunt die van belang zijn voor de hele overheid. De belangrijkste punt zijn: 1. zorg ervoor dat burgers zich altijd kunn inschrijv in de BRP; 2. bader de burger integraal bied maatwerk; 3. maak de koppeling tuss de inschrijving van e burger in de BRP de verstrekking van overheidsvoorziing niet te strikt. Bij de inrichting uitvoering van distverling van de overheid aan de burger mag het adagium "de burger ctraal" ge loze kreet zijn. Het werk met gestandaardiseerde system werkprocess is noodzakelijk om e betrouwbare kosteffectieve distverling te kunn waarborg. Niet alle burgers kunn echter tot hun recht kom in de distverling conform deze gestandaardiseerde system werkprocess. Als dat het geval is, zull additionele maatregel moet word getroff. Met name als er sprake is van burgers in e kwetsbare positie, bijvoorbeeld als gevolg van schuld, tijdelijk ge vast woonadres of ziekte, is e integrale badering van hun problematiek noodzakelijk is maatwerk nodig om te kom tot e passde distverling. Maatwerk op individueel niveau, zonder dat dit leidt tot onrechtvaardigheid, onvoorspelbaarheid of willekeur. Pagina 1 van 7

2 Informatiesamleving In de aanloop naar het verschijn van uw rapport ook daarna zijn door mijn voorganger op dit dossier al de nodige activiteit in gang gezet waarbij inzicht van uw onderzoek zijn meegom. U bt eind 2016 van deze activiteit op de hoogte gesteld ook de Tweede Kamer is destijds bij brief qeinformeerd.' Kmerk In de bijlage bij deze brief ga ik kort in op de voortgang van deze activiteit geef ik u inzicht in e aantal nieuwe initiatiev die in de komde tijd moet leid tot e verdere verbetering van de distverling door de overheid in het licht van uw aanbeveling. Deze initiatiev zijn zowel gericht op de gemet als op de instanties die sectorale regelgeving uitvoer daarbij gebruik mak van gegevs uit de BRP. De overheid is er voor iedere. Daarom past gerichte aandacht voor elke individuele burger. U heeft in uw rapport lat zi dat er voor burgers die nu nog in de knel dreig te kom nog serieus ruimte is voor verbetering. De in de bijlage goemde activiteit initiatiev moet er voor zorg dat ook deze burgers de distverling van de overheid krijg waar zij recht op hebb. Het is mijn voornem u eind 2018 informer over de voortgang hiervan. In 2019 zull de resultat van deze activiteit initiatiev tevs onderwerp zijn van de vijfjaarlijks beleidsdoorlichting van het begrotingsartikel met betrekking tot de BRP. De Tweede Kamer zal bij die gelegheid nader word ge"informeerd. ecretaris van Binnlandse Zak Koninkrijksrelaties, drs. R.W. Knops 1 Tweede Kamer, , , nr. 98 Pagina 2 van 7

3 Informatiesamleving Bijlage Kmerk Activiteit die naar aanleiding van de drie kernbevinding van het rapport van de Nationale Ombudsman "E ms leeft, e systeem niet" in gang zijn gezet 1. Zorg ervoor dat burgers zich altijd kunn inschrijv in de BRP Zoals uit het rapport blijkt, zijn er uitelopde situaties waarin e onjuist adres, of het ontbrek van e adres waardoor iemand als niet-ingezete in de BRPis geregistreerd, problem kan veroorzak voor de betrokk persoon. Er gebeurt al het nodige om in algeme zin de kwaliteit van het adresgegev in de BRPte verbeter. Daarbij zij in het bijzonder verwez naar het BZK-project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA).2 Dit project draagt niet alle bij aan het voorkom van fraude met verkeerde adresgegevs, maar levert ook maatschappelijke bat op in de vorm van e betere zorg- hulpverling. Van belang is het oploss van problem die burgers ondervind doordat zij niet op e juist adres zijn ingeschrev. Daarbij ligt de nadruk op de situatie van dak- thuisloz als meest kwetsbare groep. Voor deze burgers is het met name van belang dat zij in de BRPword ingeschrev op e briefadres. Het briefadres is e adres, bijvoorbeeld van e familielid of e organisatie (zoals het Leger des Heils of de gemete zelf), waar de overheid e ingezete die ge vast woonadres heeft toch kan bereik. Het hebb van e briefadres is in de praktijk e voorwaarde voor zak als het afsluit van e zorgverzekering, het ontvang van e bijstandsuitkering of het verkrijg van e plek op de wachtlijst voor e woning. Deze zak zijn van groot belang om het lev van deze burgers weer op de rails te krijg. Eind 2016 is daarom door de minister van BZK de circulaire 'Briefadres BRP' aan de gemet verzond, waarin uitleg wordt gegev over het toekn van e brlefadres.? In deze circulaire, die destijds onder andere ook met de Nationale ombudsman is afgestemd, wordt de wettelijke plicht van de gemete badrukt om burgers die feitelijk in Nederland verblijv maar ge woonadres hebb, zo nodig ambtshalve, van e briefadres te voorzi. Het ministerie van BZK heeft in 2017 acht landelijke workshops georganiseerd begeleid waaraan ruim 300 medewerkers van 160 gemet deelnam om specifiek de aandacht te vestig op de in de circulaire goemde onderwerp. De deelnemers toond zich zeer betrokk gemotiveerd om te bouw aan meer samwerking e werkwijze waarbij de burger beter geholp wordt. In vervolg op de workshops is er tevs voor de gemet e stappplan ontwikkeld om situaties die om maatwerk vrag beter te kunn beoordel. In 2 Zie het voortgangsrapport betreffde LAA, dat van 8 november 2017 aan de Tweede Kamer (Kamerstukk 11,2017/2018, (27 859), nr. 540). 3 Circulaire van 18 oktober 2016, kmerk Deze circulaire, die met ingang van 7 november 2016 van kracht is geword, is te vind op de website van de Rijksdist voor idtiteitsgegevs (RvIG) van het ministerie van BZK. Pagina 3 van 7

4 Informatiesamleving dit stappplan" word daarvoor de nodige handvatt gegev. E ander moet er toe leid dat de betrokk person sneller op e briefadres word ingeschrev. Kmerk 2. Bader de burger integraal bied maatwerk De ziswijze van de Nationale Ombudsman dat e kwetsbare burger integraal moet word baderd maatwerkoplossing di te word gebod als de wet die ruimte biedt, wordt onderschrev. In de hiervoor goemde circulaire met betrekking tot het briefadres is dit uitgangspunt verwoord. De circulaire roept gemet op om binngemetelijk de samwerking te zoek tuss de verschillde afdeling bij wie de betrokk persoon in beeld is of zou moet zijn. Met name voor kwetsbare burgers, zoals dak- of thuisloz, kan inschrijving op e briefadres waardoor zij administratief in beeld kom, de deur op naar volwaardige deelname aan de Nederlandse samleving. Het ministerie van BZK trekt op dit terrein dan ook op met andere departemt de Veriging van Nederlandse Gemet die zich bezig houd met de problematiek van deze person. Dit heeft er toe geleid dat de staatssecretaris van VWS de algeme directeur van de VNG in hun brief van 22 december 2017 over de landelijke toegankelijkheid van maatschappelijke opvang voor deze person in de bijbehorde factsheet alle colleges van burgemeester wethouders" nogmaals hebb gewez op de circulaire 'BRP briefadres' de verplichting om ms zonder vaste woon- of verblijfsplaats in te schrijv op e briefadres in hun gemete. De integrale badering het bied van maatwerk is niet alle e ctraal thema geweest in de bovgoemde workshops. Naar aanleiding van het rapport "E ms leeft, e systeem niet" wordt ook in de opleiding voor BRPambtar meer aandacht besteed aan het kunn herkn van de achterliggde problematiek van o.a. dak- thuisloz het belang van binngemetelijke samwerking in dat verband. 3. Maak de koppeling tuss de BRP de distverling niet te strikt In het rapport wordt ook aandacht gevraagd voor de problem die burgers kunn ondervind indi uitvoeringsinstanties het recht op het verkrijg van uitkering andere distverling te strikt koppel aan de wijze waarop de betrokke in de BRP is geregistreerd. In de meeste gevall heeft dit betrekking op het feit dat de burger niet als ingezete met e adres in e gemete is ingeschrev, dan wel het adres van betrokke onjuist is of in onderzoek staat. Naar aanleiding van het rapport is overleg gevoerd met instanties die gegevs verstrekt krijg uit de BRP, waaronder de Belastingdist, het UWV, de SVB het ministerie van Justitie & Veiligheid. Vanuit het ministerie van BZK is badrukt dat in de Wet BRP uitzondering zijn opgom op het uitgangspunt dat uitvoeringsinstanties andere overheidsorgan verplicht gebruik moet mak van de gegevs uit de BRP. E van de uitzondering is dat mag 4 Dit stappplan is eves te vind op de website van RvIG. 5 Kamerstukk 11,2017/18, , nr. 92. Pagina 4 van 7

5 Informatiesamleving word afgewek van de gegevs in de BRPindi e goede vervulling van de taak dat vereist. Indi het bijvoorbeeld duidelijk is dat bepaalde gegevs over Kmerk de betrokk persoon in de BRP(zoals het adres) niet klopp, geldt de verplichting van de Wet BRPom die gegevs te gebruik niet. Daarmee is in de Wet BRPgewaarborgd dat het bestuursorgaan, belast met de uitvoering van sectorale regelgeving, invulling kan gev aan zijn eig verantwoordelijkheid om t aanzi van de individuele burger te besliss over het toekn van e voorziing of het oplegg van e verplichting. Het bestuursorgaan dit afwijkde gegevs overigs wel terug te meld aan de gemete, zodat deze nader onderzoek kan do de BRPzo nodig kan aanpass. In de overlegg met de instanties die sectorale regelgeving uitvoer, zoals de Belastingdist, de SVB het UWV is overigs geblek dat zij al vorm van e integrale badering van de problematiek van burgers die in e kwetsbare positie verker het toepass van maatwerkoplossing hanter. Zo krijg burgers die de SVB bell ge callcter of bandje aan de lijn, maar altijd e serviceteammedewerker die de hulpvraag van de burger in e keer goed zo snel mogelijk kan afdo wijziging in de system kan opnem. Het UWV de Belastingdist kn speciale teams die in actie kom bij e meervoudig probleem waar e burger in verzeild is geraakt. Deze teams gaan vervolgs aan de slag om met alle betrokk partij tot e oplossing te kom. De Belastingdist zet voorts ook in op verhoging van de adreskwaliteit van burgers door deelname in het hiervoor goemde BZK-project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit. Door het sambrg van gegevs van meerdere gebruikers van gegevs uit de BRPword signal ontwikkeld waarmee gemet gericht op pad kunn om onderzoek te do. Die signal kunn niet alle leid tot wijziging van adresgegevs in de BRP, maar vestig ook de aandacht op burgers die in de knel zitt e bredere hulpvraag hebb. Daar zijn in eerste instantie de gemet aan zet. Om te voorkom dat de betrokk persoon (verder) in de problem komt, word door de Belastingdist besluit met financiele gevolg pas gom na e periode van 4 tot 6 wek waarbinn aan de juiste gegevs gekom kan word. Voorts is beslot om e pilot te start op het gebied van schuldhulpverling waarin door de Belastingdist met vijftig gemet wordt samgewerkt. Ook het UWV gaat bij incorrecte gegevs niet mete over tot schorsing van de betaling aan de burger, maar werkt met e bepaalde correctietermijn om aan de juiste gegevs te kom. Voor veel burgers blijkt te geld dat ze gemotiveerd zijn om actie te ondernem, maar daar e aantal wek voor nodig hebb. Indi er sprake is van e knellde financiele situatie wordt door UWV zo nodig verbinding gelegd met de gemetelijke schuldhulpverling. Vervolgactiviteit verdere initiatiev In 2018 zull vervolgactiviteit plaatsvind verdere initiatiev word ontwikkeld om e impuls te gev aan het verbeter van de distverling aan burgers. Pagina 5 van 7

6 Informatiesamleving Wetgeving Kmerk Aangezi de bewoording in de Wet BRPmet betrekking tot het inschrijv van person op e briefadres in de dagelijkse uitvoeringspraktijk nog niet altijd duidelijk goeg blijk te zijn, zal ik dit jaar e wetswijziging in gang zett waardoor.gemet verplicht zijn e burger ambtshalve te registrer op e briefadres indi betrokke ge woonadres heeft zelf ook ge aangifte doet of kan do van e briefadres. Verdiepde workshops In 2018 zal het ministerie van BZK e volgde stap mak met workshops, waar dieper zal word ingegaan op de problematiek die hier aan de orde is. De nadruk ligt op de samwerking bij adresonderzoek, waarbij de verschillde gemetelijke afdeling betrokk word. Hierbij zal ook nauw met het BZKproject Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA) word samgewerkt. De workshops zull ook gebruikt word om e evaluatie te do van de eind 2016 uitgebrachte circulaire briefadres de hanteerbaarheid ervan in de praktijk. Besprok wordt of hoe de circulaire verduidelijkt kan word, bijvoorbeeld als het gaat om de invulling van het begrip 'dak- of thuisloos' bij het toekn van e briefadres. Daarnaast zal er tijds de workshops e rol weggelegd zijn voor de verschillde departemt met sectorregelgeving. Zij kunn de knis van de ambtaar burgerzak nog verder verhog, bijvoorbeeld door het del van hun ervaring met adresonderzoek. Parallel aan deze workshops zull bestuurders van gemet word baderd om steun te organiser voor de aanpak inspanning op de werkvloer. Digita/e uitwisselingsruimte training voor BRP-ambtar Er zal e digitale samwerkingsruimte rond briefadres inschrijving ( uitschrijving) ingericht word. Deze is dan voor BRP-ambtar in e beslot omgeving te gebruik voor het uitwissel van goede voorbeeld van maatwerk het kunn vind van elkaars contactgegevs als er samwerking nodig is tuss gemet onderling om e knellde situatie voor de burger op te loss. Ook zull ambtar burgerzak verdere opleiding training aangebod krijg, gericht op het herkn van e hulpvraag, het doorvrag, het zoek van de samwerking het verduidelijk van de achtergrond van de besluitvorming. E onderwerp van deze opleiding zal verder zijn het aanler van e betere voorbereiding voor het overdrag van e dossier naar e andere instantie ('warme overdracht') als de oplossing elders blijkt te ligg. Versterk digivaardighed betere bereikbaarheid van burgers Momteel lop er de nodige initiatiev om kwetsbare burgers meer digivaardig te mak. Er zal door het ministerie van BZK e plan opgesteld word met aanvullde acties om de digitale redzaamheid van e bredere groep burgers te vergrot. Hiermee wordt aangeslot bij e oproep daartoe van onder andere u de Wetschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Tevs zal ter uitvoering van het regeerakkoord word nagegaan in hoeverre het toevoeg van het e- Pagina 6 van 7

7 lnformatiesamleving mailadres van de burger aan zijn gegevs in de BRP kan bijdrag aan e betere bereikbaarheid van de burger. Onderzoek naar het instell van de functie van /ande/ijk ketregisseur Gedacht wordt aan e ketregisseur die de middel krijgt om samwerking tot stand te brg tuss gemet /of uitvoeringsinstanties met het doel e bijdrage te lever aan het oploss van knellde situaties voor de burger. Dit kan in de eerste instantie zijn door e netwerk van contactperson aan te bied, maar ook door het actief bemiddel om de samwerking tuss de betrokk instanties tot stand te brg. Tot de tak zou ook kunn behor het in kaart brg monitor van regelgeving situaties die de burger in de knel (kunn) brg. Dit is informatie die de beleidsmakers regelgevers nodig hebb om dergelijke situaties te voorkom. In het onderzoek zull de ervaring van reeds lokaal ingestelde 'ketregisseurs' word meegom zal word nagegaan hoe de landelijke ketregisseur daar op kan aansluit. Kmerk Pagina 7 van 7