Optische communicatie
|
|
- Valentijn Janssen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Faculteit Toegepaste Wetenschappen Optische communicatie Overzicht van ultrasnelle lasers met pico- of femtoseconde pulsen Datum : Tom Chaltin, Departement Elektrotechniek (ESAT) Jeremy Dolvelde, Erasmus Student, Departement Computerwetenschappen
2 1 Inleiding [1] Voor elke lasercaviteit zijn er verschillende modes mogelijk. Het frequentieverschil tussen twee opeenvolgende modes bedraagt c/2l (c is de lichtsnelheid, L de caviteitslengte). Bij monochromatische lasers zal er één mode in de bandbreedte van de laserversterking liggen. Bij ultrasnelle lasers zullen er meerdere modes versterkt worden. Door interferentie van deze modes kan men pulsen creëren. Fig. 1 In ultrasnelle lasers worden verschillende modes versterkt [1] Er zijn verschillende technieken om pulsgeneratie bij een laser te bekomen. Met Q-switching kan men pulsen creëren met een duur gaande van tientallen ns (10 9 s) tot ver onder 1 ns. Gain switching genereert pulsen van grootteorde ps (10 12 s). Bij deze techniek zullen er ladingsdragers in het actief medium geïnjecteerd worden. Hierdoor zal gestimuleerde emissie plaatsvinden en zullen er dus meer fotonen gegenereerd worden. Een derde techniek is modelocking waarbij pulsbreedtes van de grootteorden ps (10 12 s) en fs (10 15 s) gegenereerd worden. Modelocking is voor ons onderwerp de interessantste techniek en zal dan ook besproken worden in een volgend hoofdstuk. Gewone lasers zijn monochromatisch. Het frequentiespectrum zal hier zeer nauw zijn. Bij supersnelle lasers zal de bandbreedte veel groter zijn. Immers, de Fouriertransformatie van een dirac-impuls in het tijdsdomein heeft een oneindige bandbreedte in het frequentiedomein. Volgens dit principe zal de puls dus scherper en korter worden naargelang een grotere bandbreedte in het frequentiespectrum gebruikt wordt. Later zullen we hier dieper op ingaan bij de bespreking van modelocking. De totale pulsduur wordt bepaald door de vorm van de pulsen van elke longitudinale mode. Bij een laser die pulsen met een Gaussiaanse vorm in het tijdsdomein produceert, zal de tijdsduur t van de totale puls gegeven worden door volgende formule ( v = c/2l, N is het aantal modes die een bijdrage leveren tot de modelocking) : 1
3 t = 0, 44 N v Fig. 2 F(δ(s)) = 1 [1] Omwille van hun monochromatische karakter hebben gewone lasers een coherente output. Dit zal niet het geval zijn bij ultrasnelle lasers omdat hier verschillende modes gestimuleerde emissie ondervinden. Binnen een bepaalde mode zullen de fotonen evenwel nog steeds tijdscoherent zijn. Bij halfgeleider diode lasers is de caviteitslengte L zeer klein. Met als gevolg dat het frequentieverschil tussen opeenvolgende modes zeer groot is (c/2l). De lengte van een diode lasercaviteit is typisch 250 à 400 µm. Dit zou betekenen dat het frequentieverschil 375 à 600 GHz bedraagt. Modelocking wordt dan zeer moeilijk. Daarom zal de caviteitslengte vergroot worden door een externe caviteit toe te voegen. Fig. 3 De externe caviteit word gekoppeld aan de diode laser. De modelocking kan uitgevoerd worden via modulatie van de verliezen in de externe caviteit [2] 2
4 2 Modelocking [1] [3] Bij modelocking zal men een lichtpuls creëren die in de lasercaviteit oscilleert. De pulsen zullen de laser dus verlaten met een frequentie van c/2l. Zoals reeds eerder vermeld, zullen de pulsen scherper en korter worden naarmate er meer modes een bijdrage leveren aan de modelocking. Fig. 4 Invloed van het aantal modes dat bijdraagt aan de modelocking op de laseroutput [1] De methoden om tot modelocking te komen kunnen onderverdeeld worden in twee categorieën : actief en passief. Bij actieve methodes wordt er gebruik gemaakt van een extern signaal om het licht in de caviteit te moduleren, terwijl men bij passieve methodes een element in de caviteit zal plaatsen dat leidt tot een automatische modulatie van het caviteitslicht. 2.1 Actieve Modelocking Een eerste manier om tot actieve modelocking te komen bestaat erin een acousto-optische modulator te plaatsen in de lasercaviteit. Het voeden van deze modulator met een elektrisch signaal leidt tot een sinusoïdale amplitudemodulatie van het laserlicht. Nu volgt een vereenvoudigde formule om deze modulatie voor te stellen : [1 + cos(ω 0 t)][cos(ωt)] = [cos(ωt) cos((ω + ω 0)t) cos((ω ω 0)t)] In deze formule stelt ω de modefrequentie voor. Deze mode wordt gemoduleerd met een frequentie ω 0 en het resulterend signaal zal zijbanden hebben op de frequenties ω ±ω 0. De zijbanden zijn in fase met de mode. Als ω 0 nu gelijk is aan c/2l, dan vallen de frequenties van de zijbanden samen met de frequenties van de twee naburige modes. Zo zal de modulator zorgen voor modelocking. 3
5 Fig. 5 Longitudinale modes van de lasercaviteit met een sluiter [1] Men kan deze techniek ook voorstellen in het tijdsdomein. De modulator is een zwakke sluiter. Het licht wordt verzwakt wanneer de sluiter gesloten is en wordt doorgelaten wanneer de sluiter open is. Als de frequentie van de amplitudemodulering gelijk is aan c/2l bekomt men de gewenste modelocking. Een verzwakking van 1% door de sluiter is reeds voldoende omdat het laserlicht herhaaldelijk verzwakt zal worden. Deze techniek wordt het meest gebruikt voor actieve modelocking. Andere methodes zijn frequentiemodulatie modelocking (hier is er een electro-optische modulator) en synchrone modelocking (hier wordt de pomplaser gemoduleerd). Actieve modelocking is niet snel genoeg om pulsen te genereren die ultrakort zijn volgens de huidige standaarden (<ps). In de snelste lasers van vandaag, met pulsbreedtes gaande tot enkele femtoseconden, wordt er dan ook passieve modelocking gebruikt. 2.2 Passieve Modelocking Bij passieve modelocking wordt er geen extern signaal gebruikt om de pulsen te produceren. Het licht zal door de interactie met een element in de caviteit veranderingen ondergaan. Hiervoor wordt meestal gebruik gemaakt van een verzadigbare absorber. De transmissie van dit optisch element is afhankelijk van de intensiteit van het licht. Ideaal absorbeert het licht met lage intensiteit en laat het licht met voldoende hoge intensiteit door. In de caviteit verzwakt de verzadigbare absorber het continue-golflicht dat een lage intensiteit heeft. Maar door willekeurige intensiteitsschommelingen zullen er pieken zijn die doorgelaten zullen worden door de absorber. Na een tijdje leidt dit tot een pulsentrein en modelocking van de laser. Verzadigbare absorbers zijn meestal vloeibare organische kleurstoffen, maar ze kunnen ook gemaakt zijn uit gedopeerde kristallen en halfgeleiders. Absorbers bestaande uit halfgeleiders hebben typisch een zeer korte reactietijd ( 100 fs), hetgeen een invloed heeft op de uiteindelijke pulsduur. 4
6 Fig. 6 Kleurstoffen, verlicht met een ultraviolet lamp [4] Er zijn ook passieve methoden die niet gebaseerd zijn op materialen met een intensiteitsafhankelijke absorptie. Men maakt gebruik van niet-lineaire optische effecten in caviteitsonderdelen om licht met hoge intensiteit te versterken en licht met lage intensiteit te verzwakken. Eén van de meest gebruikte technieken is de Kerr-lens modelocking. Bij het Kerr-effect wordt licht verschillend gefocust naargelang de intensiteit. Dit effect kan gebruikt worden om het equivalent bekomen van de ultrasnelle reactie van de verzadigbare absorber. 5
7 3 Toepassingen [5] Supersnelle lasers vinden onder andere hun toepassing in multifoton excitatie. Bij deze techniek wordt de laserstraal door middel van een microscoop gefocust op een bepaalde locatie in het sample. De piekintensiteit van het laserlicht is hier voldoende om multifoton absorptie door het weefsel te bekomen. De resulterende fluorescentie zal geregistreerd worden door een fotodetector. Op deze manier kan men een beeld krijgen van biologische weefsels. Fig. 7 3-foton beeld : DAPI vormt fluorescerende complexen met DNA [6] Deze methode kan ook gebruikt worden op levend weefsel, maar dan moet men opletten dat men niet teveel schade toebrengt aan het weefsel. Langs de ene kant moet het piekvermogen voldoende hoog zijn zodat er duidelijke fluorescentie zal optreden. Langs de andere kant mag het piekvermogen ook niet te hoog zijn, want dan zal het sample beschadigd worden. De schade omwille van lineaire absorptie is functie van de totale energie die opgenomen wordt in het sample. Het gemiddelde laservermogen mag dus niet te hoog zijn. Voor multifoton excitatie zullen er dus pulsen geleverd moeten worden waarvan de lengte zo kort mogelijk is terwijl het piekvermogen binnen bepaalde grenzen moet liggen. Men moet dus pulsen aan het sample leveren die zo kort mogelijk in het tijdsdomein zijn. Dit bekomt men niet door de laser zo kort mogelijke pulsen te laten leveren. De optische elementen in de microscoop leiden immers tot dispersie van de groepssnelheid omdat de brekingsindices frequentieafhankelijk zijn. Voor korte, scherpe pulsen is de bandbreedte in het frequentiespectrum groter en zal de dispersie van de groepssnelheid dus groter zijn. Er zal daarom een bepaalde pulsbreedte van de laser zijn waarvoor de pulsbreedte op het sample minimaal zal zijn. Er worden ook testen met supersnelle lasers uitgevoerd op het domein van nucleaire fusie. Door een tritium- en deuteriumatoom langs verschillende kanten tegelijk met laserpulsen te bestoken, wil men fusie van de atomaire kernen bekomen. Voorlopig is men er nog niet in geslaagd om meer energie uit de 6
8 fusiereactie te winnen dan de energie die nodig is voor de werking van de lasers. [1] Fig. 8 Invloed van de dispersie van de groepssnelheid op de pulsbreedte in het sample 7
9 4 Ti :saffier laser [1] De Ti :saffier laser is een voorbeeld van een ultrasnelle laser. Het lasermedium bestaat uit saffierkristallen gedopeerd met titanium. De golflengte van de straling kan afgestemd worden van 650 nm tot 1100 nm. De straling is dus hoofdzakelijk infrarood. Als pomplaser worden argon lasers (514.5 nm) en frequentieverdubbelde Nd :YAG, Nd :YLF en Nd :YVO lasers gebruikt ( nm). De golflengte van de pomplasers ligt in het zichtbare gebied (groen). Fig. 9 Het Ti :saffier kristal is de rode lichtbron. Het groene licht is afkomstig van de pomplaser [1] Bij de Ti :saffier laser wordt Kerr-lens modelocking gebruikt. In een Kerr medium is de brekingsindex afhankelijk van de brekingsindex. De Gaussische straal in de laser heeft geen uniforme verdeling van de vermogendichtheid. Dit betekent dat de brekingsindex variabel is over het straalprofiel. In het midden van de straal is de brekingsindex groter dan op de rand. Een actief Kerr medium werkt dan ook als een lens voor licht met een hoge intensiteit. In de lasercaviteit zullen lichtpieken dan ook anders gefocust worden dan continue golven. Men kan modelocking bekomen door de caviteit zo aan te passen dat er minder verliezen zullen zijn voor de lichtpulsen. Op volgende figuur wordt er gebruik gemaakt van een sluiter die de cw-straling (continuous wave, continue golf) zal verzwakken. Omdat Ti :saffier lasers afstembaar zijn in een breed golflengtegebied en omdat zeer korte pulsen ( 5 fs) geleverd kunnen worden, zijn deze lasers uitermate geschikt voor multifoton excitatie. 8
10 Fig. 10 De cw-straling wordt gedeeltelijk tegengehouden door de sluiter [1] Références [1] http ://en.wikipedia.org/wiki/laser [2] http :// [3] http :// [4] http :// [5] Ultrafast Lasers, Laser Focus World, August 2004 [6] http :// 9
gaan. Er wordt hierbij veel warmte ontwikkeld die voor vervorming van de kristallen zorgt. Door deze vervorming wordt radiële dubbelbrekendheid in
Samenvatting Microscopen geven ons al eeuwen inzicht in biologische processen en maken het mogelijk om kleine structuren in vaste stoen te bekijken. Om nog kleinere structuren te kunnen bekijken zijn steeds
Nadere informatieLichtmicroscopie voorbij de diffractielimiet:
Lichtmicroscopie voorbij de diffractielimiet: op weg naar 100 nm resolutie Rob Hendriks, Philips Natuurkundig Laboratorium Prof. Holstlaan 4, 5656 AA Eindhoven Lichtmicroscopie is een oud vakgebied, waaraan
Nadere informatieNiet-lineair gedrag in een halfgeleider optische versterker en laser diode gebaseerd terugkoppelingsschema
Niet-lineair gedrag in een halfgeleider optische versterker en laser diode gebaseerd terugkoppelingsschema Wouter D Oosterlinck Promotor: Prof. G. Morthier Photonics Research Group http://photonics.intec.ugent.be
Nadere informatieExact Periode 5.2. Licht
Exact Periode 5.2 Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische
Nadere informatieDe Stanford Vrije Elektronen Laser Faciliteit
De Stanford Vrije Elektronen Laser Faciliteit Guido M.H. Knippels Stanford Picosecond FEL Center, W.W. Hansen Experimental Physics Laboratory, Stanford University, Stanford, CA 94305-4085, USA Inleiding
Nadere informatieExact Periode 5 Niveau 3. Dictaat Licht
Exact Periode 5 Niveau 3 Dictaat Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is
Nadere informatieIn de spectroscopie houdt men zich bezig met het zeer precies meten van overgangsfrequenties in allerlei atomaire en moleculaire systemen. Omdat frequentiemetingen nauwkeuriger kunnen worden uitgevoerd
Nadere informatieLasers van technische fiche tot toepassing. ir. Gert Van Gyseghem
Lasers van technische fiche tot toepassing ir. Gert Van Gyseghem Voorbeeld van een technische fiche (1) Alexandrite Source Alexandrite Laser Wavelength 755 nm Pulse Length From 2 to 100 ms Repetition Rate
Nadere informatieZonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme
Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.
Nadere informatieTENTAMEN. x 2 x 3. x x2. cos( x y) cos ( x) cos( y) + sin( x) sin( y) d dx arcsin( x)
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde Kenmerk: 46055907/VGr/KGr Vak : Inleiding Optica (4602) Datum : 29 januari 200 Tijd : 3:45 uur 7.5 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel
Nadere informatieSamenvatting. Een studie van individuele gouden nanodeeltjes met. niet-lineaire optische technieken
Een studie van individuele gouden nanodeeltjes met niet-lineaire optische technieken Heel globaal gaat mijn proefschrift over de interactie tussen lichtpulsen en gouden nanodeeltjes. Gouden nanodeeltjes
Nadere informatieIn de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur).
2.1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische golf. Andere voorbeelden
Nadere informatie2.1 Wat is licht? 2.2 Fotonen
2.1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische golf. Andere voorbeelden
Nadere informatieExact Periode 5. Dictaat Licht
Exact Periode 5 Dictaat Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische
Nadere informatie1. 1 Wat is een trilling?
1. 1 Wat is een trilling? Een trilling is een beweging die steeds wordt herhaald. Bijvoorbeeld een massa m dat aan een veer hangt. In rust bevindt m zich in de evenwichtsstand. Als m beweegt noemen we
Nadere informatieLaser: optische straling. Kris Schoonjans 15 november 2018
Laser: optische straling Kris Schoonjans 15 november 2018 Theorie: licht zonlicht licht kan ontstaan door: verbranding van organisch materiaal (kaars, olielamp) ionisatie van gas in vacuumbuis (neonlamp)
Nadere informatieBegeleide zelfstudie Golven en Optica voor N (3B440)
Begeleide zelfstudie Golven en Optica voor N (3B440) Instructie week 5: opgaven Fresnel vergelijkingen, lasers Boek: Pedrotti 2 hoofdstuk 20 en 21 / Pedrotti 3 hoofdstuk 23 en 6 Chapter 20 / 23 (paginanummers
Nadere informatieFACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde Vak : Inleiding Optica (146012) Datum : 5 november 2010 Tijd : 8:45 uur 12.15 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel van een vraagstuk
Nadere informatieStudieopdracht Optische Communicatie - H05H6a - De Onmogelijke Laser: Silicium
De onmogelijke laser: Silicium 1 Studieopdracht Optische Communicatie - H05H6a - De Onmogelijke Laser: Silicium A. Van Nieuwenhuyse K. D hoe G. Ottoy Opdrachtgever: Prof J.Engelen De onmogelijke laser:
Nadere informatieNieuwe biomedische lasertoepassingen
Return-Path: Date: Tue, 16 Dec 2003 19:41:58 +0100 From: Sarah Schols User-Agent: Mozilla/5.0 (Windows; U; Windows NT 5.1; en-us; rv:1.4)
Nadere informatieFaculteit Biomedische Technologie. 5 november 2015, 9:00-12:00 uur
Faculteit Biomedische Technologie Tentamen ELEKTROMAGNETISME en OPTICA (8NC00) 5 november 2015, 9:00-12:00 uur Opmerkingen: 1) Het is toegestaan gebruik te maken van het formuleblad (zie Oase 8NC00). Het
Nadere informatieIn dit hoofdstuk komen de werking principes van glasvezelsensoren. Zo wordt de werking van de FBG datalogger verduidelijkt.
1 WERKINGSPRINCIPE In dit hoofdstuk komen de werking principes van glasvezelsensoren. Zo wordt de werking van de FBG datalogger verduidelijkt. 1.1 Glasvezel 1.1.1 Geschiedenis In 1870 gebruikte John Tyndall
Nadere informatie1 f T De eenheid van trillingstijd is (s). De eenheid van frequentie is (Hz).
1. 1 Wat is een trilling? Een trilling is een beweging die steeds wordt herhaald. Bijvoorbeeld een massa m dat aan een veer hangt. In rust bevindt m zich in de evenwichtsstand. Als m beweegt noemen we
Nadere informatieσ = 1 λ 3,00 μm is: 3,00 x 10-4 cm σ = 1 cm / 3,00 x 10-4 cm= 3,33 10 3 cm -1
Hoofdstuk 7 Analytische spectrometrie bladzijde 1 Opgave 1 Oranje en groen licht vallen op een prisma (onder dezelfde hoek en in dezelfde richting). Welke kleur wordt het sterkst gebroken? Hoe korter de
Nadere informatieSamenvatting. Sub-diffractie optica
Samenvatting Het bestuderen en manipuleren van licht speelt al vele eeuwen een belangrijke rol in wetenschappelijke en technologische ontwikkeling. Met de opkomst van de nanotechnologie, ontstond ook de
Nadere informatieHoofdstuk 2 Appendix A hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 (hoofdstuk 5)
Telecommunicatie beheerst steeds sterker de hedendaagse samenleving en kan niet meer worden weggedacht. De hoeveelheid informatie die de wereld rondgestuurd wordt, groeit elke dag. Het intensief gebruik
Nadere informatieFysica 2 Practicum. Laser
Fysica Practicum Laser 1. Theorie : Eigenschappen van een laserbundel 1.1. Werking van een gaslaser cf. Douglas C. Giancoli Natuurkunde voor Wetenschap en Techniek, Deel III : Moderne Natuurkunde). 1..
Nadere informatieHoofdstuk 3 : FIBERS
Hoofdstuk 3 : FIBERS 3.1. Inleiding. Licht kan op twee verschillende manieren gezien worden, namelijk als een golfverschijnsel of als een deeltjesstroom. Het verschijnsel licht is moeilijk vast te stellen
Nadere informatieSURFnet 7: De Optische Laag
SURFnet 7: De Optische Laag 27 juni 2013 Rob Smets Netwerkdiensten (rob.smets@surfnet.nl) Inhoud: Introductie Optische communicatie: een basis Technologieën Concepten NGE over SURFnet s CPL netwerk Vragen
Nadere informatieHoogfrequent technieken.
Hoogfrequent technieken. .. Inleiding. Hoofdstuk : Inleiding Mensen of machines moeten in sommige omstandigheden met elkaar communiceren. Door communicatie kan video, spraak en computer gegevens onderling
Nadere informatieFaculteit Technische Natuurkunde Tentamen OPTICA voor BMT (3D010) 22 juni 1999, 14:00-17:00 uur
Faculteit Technische Natuurkunde Tentamen OPTICA voor BMT (3D010) 22 juni 1999, 14:00-17:00 uur Opmerkingen: 1) Lijsten met de punten toegekend door de corrector hangen op het publicatiebord Deeltjesfysica
Nadere informatie34 e Internationale Natuurkunde Olympiade Taipei, Taiwan Experimentele toets Woensdag 6 augustus 2003 Beschikbare tijd: 5 uur. Lees dit eerst!
34 e Internationale Natuurkunde Olympiade Taipei, Taiwan Experimentele toets Woensdag 6 augustus 2003 Beschikbare tijd: 5 uur Lees dit eerst! 1. Gebruik uitsluitend de pen die ter beschikking is gesteld.
Nadere informatieTentamen Optica. 20 februari Zet je naam, studentennummer en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 6 opgaven eerst eens door.
Tentamen Optica 20 februari 2007 Zet je naam, studentennummer en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 6 opgaven eerst eens door. Opgave 1 We beschouwen de breking van geluid aan een
Nadere informatieFACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE. Kenmerk: /vGr. Datum: 24 juli 2000 TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE Kenmerk: 46055519/vGr Datum: 24 juli 2000 Vak : Inleiding Optica (146012) Datum : 21 augustus 2000 Tijd : 9.00 uur - 12.30 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel van een vraagstuk
Nadere informatieOpslaan & Vertragen van Licht
Opslaan & Vertragen van Licht Luyckx Yannick Vankeerberghen Joris 0. Inleiding De snelheid van het licht, een van de meest fundamentele eigenschappen van het univerum, is constant en bedraagt 299 792 458
Nadere informatieAtoomfysica uitwerkingen opgaven
Atoomfysica uitwerkingen opgaven Opgave 1.1 Wat zijn golven? a Geef nog een voorbeeld van een golf waaraan je kunt zien dat de golf zich wel zijwaarts verplaatst maar de bewegende delen niet. de wave in
Nadere informatieFrequentiebanden en technische eigenschappen toegestaan voor de verschillende klassen van radioamateurvergunningen.
en technische eigenschappen toegestaan voor de verschillende radioamateurvergunningen. HAREC-vergunningen CEPT HAREC Van Tot 1 W EIRP of ERP 0,1357 0,1378 S Alle klassen van 5 W EIRP 0,472 0,479 S zijn
Nadere informatieUitwerkingen Tentamen Optica
Uitwerkingen Tentamen Optica februari 006 De volgende uitwerkingen zijn mogelijke manieren van oplossen, maar niet noodzakelijk de enige. Opgave a) Voor geluidsgolven geldt net als voor lichtgolven n m
Nadere informatieExact Periode 9.2 Licht Foutenberekeningen
Exact Periode 9.2 Licht Foutenberekeningen 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht
Nadere informatieFaculteit Technische Natuurkunde Proeftentamen OPTICA voor BMT (3D010) 8 maart 1999, 14:00-17:00 uur
Faculteit Technische Natuurkunde Proeftentamen OPTICA voor BMT (3D010) 8 maart 1999, 14:00-17:00 uur Opmerkingen: 1)Het cijfer afhalen vindt plaats op 15 maart 1999. De oproeplijsten hangen op het publicatiebord
Nadere informatieCompacte vlakkegolfgeleiderkoppelingen. silicium-op-isolator
Compacte vlakkegolfgeleiderkoppelingen in silicium-op-isolator Bert Luyssaert Promotoren: Prof. R. Baets en Prof. P. Bienstman Inhoudslijst Optische chips Inleiding Gebruik Golfgeleiders Materialen Golfgeleiderkoppelingen
Nadere informatieTentamen Optica. 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur
Tentamen Optica 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur Zet je naam en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 8 opgaven eerst eens door. De opgaven kunnen in willekeurige volgorde gemaakt
Nadere informatieVragen tentamen Medische Technologie (3 juli 2003)
Vragen tentamen Medische Technologie 140201 (3 juli 2003) Vraag 1: Licht: Voor electromagnetische golven geldt dat de voorplantingsnelheid c, de frequentie f en de golflengte λ aan elkaar gerelateerd zijn
Nadere informatieLicht; Elektromagnetische straling een golf Licht; een deeltje (foto-elektrisch effect). Licht; als een lichtstraal Licht beweegt met de
Licht; Elektromagnetische straling een golf Licht; een deeltje (foto-elektrisch effect). Licht; als een lichtstraal Licht beweegt met de lichtsnelheid ~300.000 km/s! Rechte lijn Pijl er in voor de richting
Nadere informatieLichtsnelheid. 1 Inleiding. VWO Bovenbouwpracticum Natuurkunde Practicumhandleiding
VWO Bovenbouwpracticum Natuurkunde Practicumhandleiding Lichtsnelheid 1 Inleiding De voortplantingsnelheid c van elektromagnetische golven (of: de lichtsnelheid) in vacuüm is internationaal vastgesteld
Nadere informatiePropagation of ultrashort pulses in nonlinear optical guiding structures Nijhof, Jeroen
Propagation of ultrashort pulses in nonlinear optical guiding structures Nijhof, Jeroen IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1 vwo II
Opgave 1 Defibrillator Een defibrillator wordt gebruikt om het hart van mensen met een acute hartstilstand te reactiveren. Zie figuur 1. figuur 1 electroden De borstkas van de patiënt wordt ontbloot, waarna
Nadere informatieVersterking Principe van de versterking
6. 6.1.a Versterking Principe van de versterking Signalen worden versterkt door lampen of halfgeleiders. Halfgeleiders worden gemaakt van halfgeleidende materialen ( bv. silicium of germanium ) waar onzuiverheden
Nadere informatieHet effect van hete elektronen en niet-evenwichts fononen op de intraband absorptie in GaSb en InAs
Het effect van hete elektronen en niet-evenwichts fononen op de intraband absorptie in GaSb en InAs H.P.M. Pellemans, W.Th. Wenckebach Technische Universiteit Delft P.C.M. Planken FOM-Instituut voor Plasmafysica
Nadere informatieFysica 2 Practicum. De monochromator
Fysica 2 Practicum De monochromator 1. Theoretische uiteenzetting 1.1. Principes Spectrometrie berust op de overdracht van energie tussen elektromagnetische straling en de te analyseren stof. Die overdracht
Nadere informatieQUANTUMFYSICA FOTOSYNTHESE. Naam: Klas: Datum:
FOTOSYNTHESE QUANTUMFYSICA FOTOSYNTHESE Naam: Klas: Datum: FOTOSYNTHESE FOTOSYNTHESE ANTENNECOMPLEXEN Ook in sommige biologische processen speelt quantummechanica een belangrijke rol. Een van die processen
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo 2001-I. Element 112 ontdekt. Opgave 1 Armbrusterium
Opgave 1 Armbrusterium artikel Lees het onderstaande artikel. Element 112 ontdekt DARMSTADT Een internationaal team onder leiding van Peter Armbruster heeft het element 112 uit het periodiek systeem ontdekt.
Nadere informatieUitwerkingen tentamen Optica
Uitwerkingen tentamen Optica 18 februari 2005 Opgave 1 2 y x 2 = 1 a 2 2 y t 2 (1) a) De eenheid van a moet zijn m/s, zoals te zien aan de vergelijking. a = v is de snelheid waarmee de golf zich voortbeweegt.
Nadere informatieFotonische geïntegreerde circuits en vezelkoppelaars gebaseerd op InP gebonde membranen
Fotonische geïntegreerde circuits en vezelkoppelaars gebaseerd op InP gebonde membranen Frederik Van Laere Promotoren: prof. dr. ir. R. Baets prof. dr. ir. D. Van Thourhout 19 januari 2009 Photonics Research
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Licht als golf en als deeltje. 4 november Brenda Casteleyn, PhD
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Licht als golf en als deeltje 4 november 2017 Brenda Casteleyn, PhD Met dank aan: Atheneum van Veurne, Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating)
Nadere informatieBescherming van je lichaam tegen UV licht
Bescherming van je lichaam tegen UV licht Document LC16002 Dr Jan H. Lichtenbelt Haren (GN) 2016. 1 Inleiding We hebben zonlicht nodig. Zonlicht voelt lekker warm en behaaglijk aan en het maakt ook nog
Nadere informatieInleiding Optica (146012).
Inleiding Optica (146012). Cursusjaar: 2007-2008 De leerstof van week tot week en begripsvragen. Besteed ca. 10 uur per week aan thuis-zelfstudie (dus excl. de colleges!) Maak zo veel mogelijk vraagstukken.
Nadere informatieHoofdstuk 3: Licht. Natuurkunde VWO 2011/2012. www.lyceo.nl
Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige beweging Trilling en
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Licht als golf en als deeltje. 24 juli 2015. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Licht als golf en als deeltje 24 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm),
Nadere informatieVerticaal gekoppelde microringresonatoren gefabriceerd met waferbonding
Verticaal gekoppelde microringresonatoren gefabriceerd met waferbonding Ilse Christiaens Overzicht - Inleiding - Breedbandverbindingen - Optische netwerken - Optische chips - Ringresonatoren - Metingen
Nadere informatieWie is Simac? Simac Electronics
RF over Fiber Wie is Simac? Simac Electronics eerste werkmaatschappij Simac bestaat sinds 1 oktober 1971 Ingenieursbureau in T&M en verbindingsoplossingen Simac Techniek Holding met ca.1000 medewerkers
Nadere informatieInleiding Astrofysica College 2 15 september 2014 13.45 15.30. Ignas Snellen
Inleiding Astrofysica College 2 15 september 2014 13.45 15.30 Ignas Snellen Samenvatting College 1 Behandelde onderwerpen: Sterrenbeelden; dierenriem; planeten; prehistorische sterrenkunde; geocentrische
Nadere informatieHiFi over 8,33 khz channel spacing? Ik dacht het niet.
HiFi over 8,33 khz channel spacing? Ik dacht het niet. Op veler verzoek heb ik me verdiept in het fenomeen 8,33 khz. Waarom komt dit op ons af, en wat betekent dit voor de techniek van zenders en ontvangers.
Nadere informatieVeiligheidsaspecten bij klinisch gebruik van lasers
Veiligheid klinisch gebruik lasers De Mul et al. 1 van 10 Veiligheidsaspecten bij klinisch gebruik van lasers Frits F.M. de Mul 1,2, Marjolein Hilgerink 3, Sanne Vaartjes 2 en Ron Vaartjes 3,4 2 ZGT (Ziekenhuisgroep
Nadere informatieHoofdstuk 4: Licht. Natuurkunde Havo 2011/2012.
Hoofdstuk 4: Licht Natuurkunde Havo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 4: Licht Natuurkunde 1. Kracht en beweging 2. Licht en geluid 3. Elektrische processen 4. Materie en energie Beweging Trillingen en
Nadere informatieSamenvatting Het belang van elektronen-geleiding in vaste stoffen zal iedereen onderkennen die iets afweet van elektriciteit. Elektriciteit voorziet e
Samenvatting Het belang van elektronen-geleiding in vaste stoffen zal iedereen onderkennen die iets afweet van elektriciteit. Elektriciteit voorziet een groot deel van de energie behoefte in het dagelijks
Nadere informatieFACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE. Kenmerk: /Gor/Hsa/Rrk. Datum: TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE Kenmerk: /Gor/Hsa/Rrk Datum: Vak : Inleiding Optica (4602) Datum : 9 januari 200 Tijd : 9.00 uur - 2.0 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel van een vraagstuk niet kunt maken
Nadere informatieP ow er Quality metingen: Harmonischen
P ow er Quality metingen: n Focus Power Quality is een begrip dat de laatste decennia enorm aan belangstelling heeft gewonnen. Power Quality behelst het garanderen van een sinusvormige spannings en stroomgolfvorm,
Nadere informatieFysica 2 Practicum. X-stralen
Fysica 2 Practicum X-stralen 1. Theorie 1.1. Ontstaan en productie van X-stralen Een X-stralenspectrum bestaat uit de superpositie van twee verschillende bijdragen. Er is enerzijds een continu spectrum
Nadere informatieTechnische Universiteit Eindhoven
Technische Universiteit Eindhoven Tentamen: Golven en Optica (3BB40) Datum: 24 november 2006 N.B.: Dit tentamen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s met formules (LET OP, formulebladen zijn gewijzigd!!).
Nadere informatieEXACT PERIODE 9.2 ENERGIESCHEMA POLARIMETER LASERS LICHTFILTERS HET BETROUWBAARHEIDSINDERVAL VAN DE MONSTERCONCENTRATIE BIJ SPECTRO
EXACT PERIODE 9.2 ENERGIESCHEMA POLARIMETER LASERS LICHTFILTERS HET BETROUWBAARHEIDSINDERVAL VAN DE MONSTERCONCENTRATIE BIJ SPECTRO 1 Het energieschema van waterstof Oefeningen. 1. Een waterstofatoom gaat
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46596 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Carattino, A. Title: Gold nanorod photoluminescence : applications to imaging
Nadere informatieUitwerkingen Hertentamen Optica
Uitwerkingen Hertentamen Optica 20 maart 2006 De volgende uitwerkingen zijn mogelijke manieren van oplossen, maar niet noodzakelijk de enige. Opgave 1 a) Dispersie is het fenomeen dat een medium een golflengte
Nadere informatieWhat s in the experiment bag? Enkele experimenten om met het materiaal van de kit uit te voeren
What s in the experiment bag? In de experimenteerkit vind je : - Een laseraanwijzer (violet, 405 nm) zonder batterij (gebruik 2 AAA batterijen), de pluspool naar de bodem richten - een diffractierooster
Nadere informatieFrequentie = aantal golven per seconde op gegeven plek = v/λ = ν. Golflengte x frequentie = golfsnelheid
Golflengte, frequentie Frequentie = aantal golven per seconde op gegeven plek = v/λ = ν λ v Golflengte x frequentie = golfsnelheid Snelheid van het licht Manen van Jupiter (Römer 1676) Eclipsen van Io
Nadere informatieDe snelheid van de auto neemt eerst toe en wordt na zekere tijd constant. Bereken de snelheid die de auto dan heeft.
Opgave 1 Een auto Met een auto worden enkele proeven gedaan. De wrijvingskracht F w op de auto is daarbij gelijk aan de som van de rolwrijving F w,rol en de luchtwrijving F w,lucht. F w,rol heeft bij elke
Nadere informatieLaser jamming als verdediging tegen
Laser jamming als verdediging tegen i nfrarood-geleide wapens nfrarood-geleide wapens vormen een bedreiging voor vliegtuigen en helikopters in grote conflicten maar ook in crisisheheersingsoperaties. Volgens
Nadere informatieover de rol van licht in de vogelkweek
over de rol van licht in de vogelkweek Wat is licht en wat doet het? Wat is er nu verkrijgbaar? LED: het licht van de toekomst? Geen technische verhalen!!! Vriendenclub Eindhoven 15/3/2015 2 De rol van
Nadere informatieKoos Duppen, Douwe A. Wiersma en Erik T.J. Nibbering Fysisch Chemisch Laboratorium, Materials Science Center Rijksuniversiteit Groningen
Koos Duppen, Douwe A. Wiersma en Erik T.J. Nibbering Fysisch Chemisch Laboratorium, Materials Science Center Rijksuniversiteit Groningen Botsbrief NNV, december 1990 Tijd en frequentie Het concept tijd
Nadere informatieShowlaser veiligheidsvoorschriften
Showlaser veiligheidsvoorschriften www.rf-laser.nl Laser klassen: Lasers zijn ingedeeld in vier hoofdklassen waarbij het risico voor de gebruiker per klasse toeneemt. De meeste klassen zijn op basis van
Nadere informatieSpectroscopie. ... de kunst van het lichtlezen... Karolien Lefever. u gebracht door. Instituut voor Sterrenkunde, K.U. Leuven
Spectroscopie... de kunst van het lichtlezen... u gebracht door Instituut voor Sterrenkunde, K.U. Leuven Spectroscopie en kunst... Het kleurenpalet van het elektromagnetisch spectrum... Het fingerspitzengefühl
Nadere informatieOCT - Nieuw licht voor de 21 e eeuw
OCT - Nieuw licht voor de 21 e eeuw Jeroen Kalkman Biomedical Engineering & Physics groep Academisch Medisch Centrum Amsterdam Na een 20 e eeuw die wordt gezien als de eeuw van de elektronica wordt de
Nadere informatieBasisprincipes glasvezelcommunicatie
Basisprincipes glasvezelcommunicatie Jan Engelen v.009 A. Inleiding 0. Historisch overzicht Het gebruik van licht om boodschappen over te brengen is zeer oud. Een kort "historisch" overzicht vindt men
Nadere informatieGeometrische optica. Hoofdstuk 1. 1.1 Principe van Huygens. 1.2 Weerkaatsing van lichtgolven.
Inhoudsopgave Geometrische optica Principe van Huygens Weerkaatsing van lichtgolven 3 Breking van lichtgolven 4 4 Totale weerkaatsing en lichtgeleiders 6 5 Breking van lichtstralen door een sferisch diopter
Nadere informatieHertentamen Optica,11 april 2016 : uitwerkingen
Hertentamen Optica, april 206 : uitwerkingen. Vis in rechthoekig aquarium (a) De linker figuur toont de stralengang van water naar lucht. ( punt) (b) De breking van licht aan de grenslaag tussen medium
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35972 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wang, Qiang Title: Photon detection at subwavelength scales Issue Date: 2015-10-27
Nadere informatieDeze confguratie is met name bruikbaar voor het opwekken van klanken met duidelijk onderscheiden formanten.
III complex FM De eenvoudigste vorm van complex FM is een operatorconfguratie met meerdere carriers die samen worden gemoduleerd door één en dezelfde modulator. Het spectrum vinden we hier eenvoudig door
Nadere informatie114 Samenvatting zal het atoom hierdoor afremmen. Een atoom zal alleen een interactie kunnen ondergaan met een foton, wanneer deze exact de juiste ene
Samenvatting Bij kamertemperatuur bewegen atomen in een gas met een gemiddelde snelheid van ongeveer 1000 m/s. Als het gas afgekoeld wordt, neemt de snelheid van de atomen af. Wanneer atomen vertraagd
Nadere informatieDe Broglie. N.G. Schultheiss
De Broglie N.G. Schultheiss Inleiding Deze module volgt op de module Detecteren en gaat vooraf aan de module Fluorescentie. In deze module wordt de kleur van het geabsorbeerd of geëmitteerd licht gekoppeld
Nadere informatie45e Internationale Natuurkunde Olympiade Astana, Kazakhstan Experimentele toets Donderdag, 17 Juli 2014
Lees dit eerst: De toets duurt vijf uur en is 20 punten waard. 45e Internationale Natuurkunde Olympiade Astana, Kazakhstan Donderdag, 17 Juli 2014 Gebruik uitsluitend de ter beschikking gestelde pen. Het
Nadere informatieExamen VWO. Natuurkunde (oude stijl)
Natuurkunde (oude stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 21 mei 13.30 16.30 uur 20 01 Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen bestaat uit 24
Nadere informatieProbing Light Emissions at the Nanoscale with Cathodoluminiscence B.J.M. Brenny
Probing Light Emissions at the Nanoscale with Cathodoluminiscence B.J.M. Brenny Licht is alomtegenwoordig, in het dagelijks leven (denk aan zonlicht, lampen of laser pointers) alsook in wetenschappelijk
Nadere informatieLasers in de tandheelkunde 1
Oorspronkelijke bijdragen Serie: Lasers in de tandheelkunde Lasers in de tandheelkunde 1 J.J. ten Bosch Wat is er bijzonder aan lasers? Diagnostiek en behandeling door middel van lasers krijgt voet aan
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31602 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Cuylle, Steven Hendrik Title: Hydrocarbons in interstellar ice analogues : UV-vis
Nadere informatieELEMENTAIRE EDELSTEENKUNDE DEEL m. Eigenschappen van het licht. Historische achtergronden
André Molenaar ELEMENTARE EDELSTEENKUNDE DEEL m Optische eigenschappen van edelstenen Eigenschappen van het licht. Historische achtergronden Licht is een gecompliceerd natuurkundig verschijnsel dat reeds
Nadere informatieHoofdstuk 9: Radioactiviteit
Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatielasers Chemische Feitelijkheden Toen ruim veertig jaar geleden de eerste laser werd Gebundeld licht
Chemische Feitelijkheden editie 51 nr 229 november 2006 De Context Oplossing zoekt probleem De Basis Moleculen manipuleren De Diepte Superflitser fotografeert elektronen a u t e u r : B A s t i e n n e
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Eindtoets Experimentele Fysica 1 (3A1X1) - Deel 2. 6 november 2015 van 10:00 12:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Eindtoets Experimentele Fysica 1 (3A1X1) - Deel 2 6 november 2015 van 10:00 12:00 uur Puntenwaardering voor de opgaven: Opgave 1: a) 4; b) 6; c) 5 Opgave 2: a) 5; b) 3;
Nadere informatieDynamische aspecten van geavanceerde multi-sectie afstembare halfgeleiderlasers Bart Moeyersoon 28 juni 2005
Dynamische aspecten van geavanceerde multi-sectie afstembare halfgeleiderlasers Bart Moeyersoon 28 juni 2005 Photonics Research Group http://photonics.intec.ugent.be zeer moderne wijzigbare golflengte
Nadere informatieDepartement industriële wetenschappen en technologie
Departement industriële wetenschappen en technologie Universitaire Campus, gebouw B B-3590 DIEPENBEEK Tel.: 011-23 07 90 Fax: 011-23 07 99 Aansturen en testen van een hybride infrarood beeldopnemer Abstract
Nadere informatie