Duurzaamheidsverslag 2015

Transcriptie

1 Duurzaamheidsverslag 2015

2 Industriewater en het milieu Industriewater Eerbeek (IWE) verzorgt als dochter van de drie Eerbeekse papierfabrieken de reiniging van het overtollige proceswater van die fabrieken. De Nederlandse papierindustrie streeft zeer ambitieuze doelstellingen na op het gebied van energie en water. IWE ondersteunt deze ambitie door een voortrekkersrol te vervullen ten aanzien van water en het terugwinnen van energie. Ing. Walter A.M. Hulshof De maatschappij vraagt om snelle omschakeling naar een meer duurzame economie. Maar bij het vooroplopen kom je gemakkelijk in conflict met regelgeving die past bij de vorige eeuw. De aandeelhouders van Industriewater Eerbeek zijn de papierfabrieken MayrMelnhof Eerbeek b.v., DS Smith Paper De Hoop Mill en Coldenhove Papier b.v. De verbeteringen die IWE sinds het begin van deze eeuw overigens zonder wettelijke verplichting heeft doorgevoerd, hebben tot een structurele vermindering van de milieubelasting geleid. In diezelfde periode zijn de operationele kosten van IWE verlaagd (zie grafiek). Hiermee is aangetoond dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met economie. In 2015 hebben al die inspanningen er toe geleid dat er voor 2016 (een kleine) variabele opbrengst wordt verwacht. Afhankelijk van de resultaten van nieuwe ontwikkelingen en van de prijzen van biogas en elektriciteit behoort een aanzienlijke variabele opbrengst tot de mogelijkheden (zie grafiek). Om innovaties van marktpartijen een kans van slagen te geven, stelt IWE zich facilitair op door regelmatig haar processen en terreinen ter beschikking te stellen voor testdoeleinden. Nieuw verkregen kennis wordt met diverse stakeholders gedeeld teneinde inhoud te geven aan de voortrekkersrol die IWE wil vervullen. Financiële ontwikkeling sinds begin 21ste eeuw met naar verwachting voor het eerst in 2016 een variabele opbrengst Belangrijke kostenbesparingen zijn bereikt door procesverbeteringen bij de papierfabrieken, het opwaarderen van reststoffen en het toepassen van innovaties. Deze innovaties vinden plaats in nauwe samenwerking met marktpartijen en kennisinstituten Tijd Kosten totaal Som variabele kosten en opbrengsten

3 Het zuiveringsproces Het afvalwater van de drie papierfabrieken komt via een riolenstelsel binnen bij Industriewater Eerbeek. Dit water bevat zowel vaste als opgeloste stoffen. De vaste stoffen (voornamelijk vezels, krijt en klei) worden van het water met opgeloste stoffen (voornamelijk organisch materiaal) gescheiden door bezinking. met behulp van aerobe actief slib. Aan het einde van de derde stap is het water schoon. Scheiding van bacteriën en water vormt het laatste traject van het reinigingsproces, waarna het water geloosd kan worden op de IJssel. De bacteriën worden teruggevoerd naar het begin van de derde processtap om opnieuw dienst te doen als vuilverwijderaars. In drie biologische stappen worden de opgeloste stoffen uit het afvalwater gezuiverd. Tijdens de eerste stap wordt ca. 70% van het opgeloste organisch materiaal door microorganismen omgezet in biogas. Dit gebeurt onder anaerobe (zuurstofloze) omstandigheden. Vervolgens worden in een tweede, zuurstofrijke, stap resten (ca. 10%) van gemakkelijk verwijderbaar organisch materiaal uit het water gezuiverd. Daarmee wordt ook grotendeels de geuremissie teruggebracht. De meest moeilijk te verwijderen organische vervuiling wordt tijdens de derde stap aangepakt. Dit is een robuust proces dat plaatsvindt Het biogas dat vrijkomt bij de anaerobe zuivering wordt met een wasvloeistof gereinigd van zwavelhoudende stoffen. In een biologische reactor wordt de vervuilde wasvloeistof geregenereerd door zwavel af te scheiden, waarna de wasvloeistof opnieuw dienst kan doen. Het biogas wordt met gasmotoren en generatoren omgezet in elektriciteit. Het bezonken vaste materiaal wordt samen met het overschot aan bacteriemassa (welke voortdurend aangroeit en afkomstig is uit de derde zuiveringsstap) ontdaan van water en afgevoerd naar een verwerkingsinstallatie. Schematische voorstelling zuiveringsproces met in groen de installaties die in 2015 gebouwd zijn zwavel 25 t/j gasopwerking biogas gasontzwaveling Elektriciteitsproductie retourwater kalk paperfabrieken voorbezinking anaerobie beluchting aerobie nabezinking IJssel nutriëntenrijk afvalwater retourwaterbereiding slibontwatering Product < t/j 3

4 Zuiveringsresultaat Influent (zie Tabel 1) De eigen technische dienst heeft oplossingen moeten bedenken, maken en installeren, die voor de retourwaterbereidingsinstallatie niet in de markt te vinden waren. De hoeveelheid ontvangen water ligt in lijn met voorgaande jaren. In de licht dalende tendens van aanvoer van droge stof (primair slib, papiervezels en vulstoffen)van de afgelopen jaren tekent zich nu de verwachte grote kentering af. Inspanningen bij de papierfabrieken om grondstofverliezen te beperken bij behoud van productiviteit blijken resultaat te hebben. De CZV belasting ligt op het verwachte niveau. Tabel 1: Influent vrachten/hoeveelheden eenheid Influent debiet m Droge stof ton CZV ton O BZV ton O Sulfaat ton SO Chloride ton CL VE belasting aantal x 1.000* *bepaald in bezonken monster (dwz excl. primair slib) Tabel 2: Effluent gegevens eenheid vergunning Effluent debiet m 3 /d Drogestof mg/l < CZV mg O 2 /l < BZV 5 mg O 2 /l < N tot mg N/l < 10 6,3 7,0 7,5 6,0 7,5 Nkj mg N/l 3,4 3,2 3,7 4,1 3,7 Fosfaat mg P/l < 2 0,4 0,3 0,5 0,4 0,5 Sulfaat mg SO 4 /l Chloride mg Cl/l Heffing RWS V.E Rendement zuivering % o.b.v. BZV 99,8 99,8 99,8 99,8 4

5 Efﬂuent De aanvoer van afvalwater is stabiel geweest, waardoor de zuiveringsinstallatie de inkomende vuillast goed kon verwerken. Zoals uit tabel 2 valt te lezen, is het zuiveringsresultaat wederom erg goed. De rest VE lozing is daardoor ook weer erg goed. Door hergebruik van water zal er minder water naar de IJssel worden afgevoerd en daarmee naar verwachting ook de VE lozing in lager worden. Met een boortechniek zijn de gas en retourwaterleiding onder wegen en zelfs onder een dassenburcht aangebracht. De overlast van de werkzaamheden is zo voor Eerbeek zeer beperkt gebleven. Gas en waterleidingtraject vanaf IWE naar DS Smith de Hoop 5

6 Producten en milieuwinst Stikstof en fosfaat Voor de groei van bacteriën zijn in het zuiveringsproces de voedingsstoffen stikstof (N) en fosfaat (P) onontbeerlijk. De wereldvoorraad fosfor is eindig, terwijl zowel fosfor als stikstof bij veel ander afvalwater in overmaat aanwezig is en zo een overlast vormt. IWE zet sinds 2006 N en Phoudende reststoffen in en vermijdt daarmee de inkoop van fosforzuur (ca. 35 ton/j) en van ureum (ca. 25 ton/j). Slib Alle slib is als grondstof gebruikt in de thermische conversieoven van de speciale afdeling van AVRDuiven. Daar wordt het slib omgezet in groene energie en in een grondstof voor de (wegen)bouw. Energie De aanvoer van opgeloste organische vervuiling lag op het verwachte niveau. De anaerobe reactor heeft deze voor 73% omgezet in biogas met een methaangehalte van 80%. Met behulp van de twee aanwezige motoren is met het biogas een verwachte hoeveelheid elektriciteit gemaakt. De in 2014 geproduceerde hoeveelheid elektriciteit lag onder het normale verwachtingpatroon, als gevolg van de kapotte gasmotor. De dalende stroomprijs is nadelig geweest voor het financiële rendement. In tegenstelling tot veel vergistingsinstallaties ontvangt IWE geen subsidie voor haar groene energie. Het eigen energieverbruik is gunstig geweest en daarmee ook het energieverbruik per verwijderde hoeveelheid CZV. Dit is met name te danken aan de revisie van het beluchtingssysteem van de tussenbeluchtingsinstallatie in Bacteriekorrels In 2015 is de aanwas van het langzaam groeiende anaerobe korrelslib (bacteriën) zeer goed geweest. 238 ton korrelslib (organische droge stof) kon wereldwijd worden afgezet om andere zuiveringsinstallaties op te starten of weer aan de praat te krijgen. IWE zoekt voor ca ton slib een hogere hergebruik waarde Tabel 3: Energiegegevens eenheid Geproduceerd MWh Eigen verbruik MWh Overschot MWh Biogas m Spec. E verbr* kwh/kg CZV 0,26 0,30 0,3 0,3 0,28 Spec. Eprod. MW/m 3 biogas 2,59 1,83 2,64 2,65 2,84 *Allover energie verbruik IWE per verwijderde hoeveelheid CZV 6

7 Omdat de aangesloten papierfabrieken in de afgelopen decennia steeds milieuvriendelijker zijn gaan produceren, is het risico van gevaarlijke reststoffen in het afvalwater zover afgenomen dat hergebruik verantwoord is. De onthardingsinstallatie voor de bereiding van Retourwater in bedrijf 7

8 Gerealiseerde doelen 2015 en doelen 2016 Projecten Calcipulsproject Het calcipulsproject dat aanvankelijk opgezet is om op innovatieve wijze ca ton/j steekvast slib om te zetten in ca ton/j waardevol technisch calciumoxide, is afgesloten. Ondanks de grote bijdrage van PulsedHeat b.v., Rhinetech b.v. en de TU Eindhoven (topinstituut voor verbrandingstechnologie) en een subsidie van Europa, kon uiteindelijk de beoogde installatie niet gerealiseerd worden. Wel is zo veel kennis opgebouwd dat IWE dit project gaat doorzetten onder een nieuwe naam slibconversie. Bij het schrijven van deze rapportage zijn de eerste contouren van de installatie op fullscale niveau al duidelijk. Het beoogde doel blijft hetzelfde, maar er zal meer gebruik gemaakt worden van bekende technieken. Door grondstof besparende verbeteringen bij de papierfabrieken verandert de hoeveelheid en de aard van het binnenkomende slib (zie tabel 1). Daarom moet er in 2016 nadrukkelijk aandacht worden besteed aan de huidige slibverwerking om deze daarop te laten anticiperen. Dit is tevens een voorwaarde om de Slibconversie t.z.t. soepel en constant te laten verlopen. Project Duurzaamwater Eerbeek, hergebruik van effluent en optimaal gebruik van biogas Waar op de cover van het verslag van 2014 nog net gemeld kon worden dat project DWE zou worden gerealiseerd, kunnen we nu melden dat de installaties in bedrijf zijn en dat er dus Retourwater en biogas aan DS Smith geleverd wordt. Begin 2016 zal het project nog afgewerkt worden, waarbij o.a. het weer egaliseren van het terrein hoort. Met dit project wordt ca ton CO2/jaar, ca m3 grondwater/jaar en 100 tot 200 ton chemicaliën/jaar bespaard. Het project sluit dan ook naadloos aan op de quote van het DS Smith concern: The power of Less Gasunit vlak voordat deze ingebruik genomen wordt, met rechts vooraan 2 aktiefkoolfilters die het laatste beetje H2S uit het biogas verwijderen. 8 IWE zal zelf ook gebruik maken van het Retourwater. Hierdoor zal het gebruik van grondwater vrijwel stoppen en worden diverse voordelen verwacht in de procesvoering van onder andere de slibverwerking. De kalk die bij de retourwaterbereiding als nevenproduct ontstaat, ca. 900 ton/jaar, is geanalyseerd en blijkt ideaal voor de landbouw. Op dit moment loopt nog een procedure bij RVO om de kalk als officiële

9 Na het ontharden moet het water nog ontdaan worden van vaste bestanddelen (bezinking en filtering) aangezuurd worden en gehygiëniseerd om als Retourwater te kunnen worden gebruikt. kalkmeststof geregistreerd te krijgen. Met de noodzakelijkheid om tot een circulaire economie te komen, zal er een steeds grotere behoefte ontstaan om producten uit reststoffen toe te laten. De realisatie van dit innovatieve project is zeer complex geweest en kon alleen tot stand komen omdat daarin de Regio Stedendriehoek, de Gemeente Brummen, de Provincie Gelderland, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (ministerie van Economische zaken) en Alliander Duurzame gebiedsontwikkeling hebben bijgedragen. Ook zij zagen in dat het milieu met dit project wat te winnen had. 9 Zwavel De zwavel, die bij het ontzwavelingsproces van biogas wordt verwijderd, blijkt geschikt te zijn als antischimmel voor de druiven en cranberryteelt, maar is ook als meststof te gebruiken. In 2014 is een forse stap gezet om de zwavel, die als een dunne slurry uit het proces komt, in te dikken. In 2015 is daar niet verder aan gewerkt omdat alle aandacht uitging naar project DWE. In 2016 kan de voortgang weer vervolgd worden.

10 Solarpark SDW Samen met partners, EBEM, gemeente Brummen, ProvincieGelderland, Hyett Solar en Solargreenpoint, is zusterbedrijf Stort Doonweg b.v. gestart met de realisatie van een proef voor een solarpark op haar voormalige stortplaats. De omgevingsdienst (OVIJ) heeft voor de proef een vergunning afgegeven. De werkzaamheden zullen in de periode maart tot en met mei worden uitgevoerd. Daarna start een periode van ca. 2 jaren om een uitgebreid testprogramma te doorlopen. Dat testen behelst niet alleen een vergelijk tussen energieopbrengst van solarpanelen t.o.v. solarfolie, maar ook wordt gekeken naar mechanische zaken zoals het monteren van solarfolie op de ondergrond en het effect op het stortlichaam (inklinken, waterinfiltratie e.d.). Al die informatie is noodzakelijk om een goede businesscase voor het park te maken. Via de Crisis en Herstelwet heeft de tweede kamer voor 25 jaren juridische ruimte gecreëerd om een Proefvlak in voorbereiding. De provincie Gelderland heeft dit samenwerkingsproject van Gelderse bedrijven met trots gepresenteerd aan leden van het Europese parlement, die in Nederland waren voor een duurzaamheidsbijeenkomst. ca. 5 ha groot solarpark te testen. Hierdoor wordt het ook mogelijk om aan te tonen dat de gekozen wijze van afwerken van de stortplaats een duurzaam alternatief kan zijn voor de standaard afwerkmethode. Meer stortplaatsen kunnen dan tot duurzame energieparken worden getransformeerd. Slurry van kalk uit het onthardingsproces. Aan een verdere indikking en een kalkdepot wordt nog gewerkt. 10

11 Overige zaken Wm en Wvo vergunning IWE voldoet aan alle eisen van de milieuvergunningen. IWE borgt dit door toepassing van de ISO 14001systematiek voor milieumanagement. Het in 2014 gestarte traject om tot een nieuwe WABO vergunning te komen, zal in 2016 zijn beslag krijgen. Met het doel om vanuit afvalwater grondstoffen te maken, zal de ontwikkelruimte binnen de vergunning toekomst gericht (circulair) zijn. Klachten Er zijn in het verslagjaar geen klachten via de omgevingsdienst OVIJ binnen gekomen. Wel zijn er 2 geluidsmeldingen van omwonenden binnengekomen. Deze meldingen nemen wij serieus en inmiddels zijn de omwonenden geïnformeerd over de acties die IWE in 2016 zal doorvoeren om overlast te reduceren. Arbozaken Het bedrijf werkt met 7,7 FTE. Juist door de beperkte grootte van het team is iedereen nauw betrokken bij het realiseren van de geïntegreerde doelstellingen voor arbo en milieu. IWE gebruikt het OHSAS systeem voor arbo en veiligheid. Een en ander houdt in dat er een inventarisatie van alle risico s is gemaakt, die vervolgens planmatig worden opgelost. Persoonlijke veiligheid vraagt om continue aandacht van alle collega s. Bij nieuwe installaties (o.a. Retourwaterbereiding) of modificaties wordt consequent en in een vroeg stadium rekening gehouden met Arbo technische aspecten, tijd voor voorlichting en onderricht. Periodieke controle door derden van alle keuring plichtige zaken, zoals arbeidsmiddelen, elektrische installaties, blusmiddelen en het verhelpen van Nieuwe gasfakkel eventueel geconstateerde gebreken is ingebed in de normale bedrijfsvoering. Het bedrijf beschikt over een bedrijfsnoodplan en een aanvalsplan en er is geoefend met de lokale vrijwillige brandweer. De drie operators zijn uitgerust met een mobiele telefoon, die tevens als omvalalarm functioneert. Dit systeem alarmeert een centrale als betreffende medewerker een bepaalde tijd niet actief is en geeft exact aan waar de medewerker zich bevindt. Het bedrijf is aangesloten bij de arbodienst. Medewerkers krijgen de gelegenheid om deel te nemen aan een periodiek medisch onderzoek. Vier medewerkers zijn gediplomeerde bedrijfhulpverleners (BHV ers). Het ziekteverzuim was 6,1%. Zonder langdurige zieken was dit met 1,8 % laag. Er hebben zich geen ongevallen voorgedaan. 11

12 Nieuwe gashouder Oude gashouder Geurreductie Technische staat Na een proef is eind 2013 besloten een aparte afzuiging voor de anaerobe reactor te installeren, om geuremissie te verlagen. Deze is definitief aangesloten en levert ook het verwachte effect. Door een provisorische aanpassing van het afzuigsysteem van de slibcontainerhal is een belangrijke emissie bron weggevallen. Deze wordt in 2016 definitief gemaakt. Met het realiseren van het Slibconversie project verwacht IWE de laatste geuremissie (containeropslag en transport van slib) te elimineren. Door de intensieve aandacht voor het project DWE kon minder aandacht uitgaan naar kleine technische modificaties; desalniettemin bleef de installatie wel op orde. Specifieke aandacht is uitgegaan naar het influentgemaal waarin een fijnrooster is vervangen door een nieuwe. In 2016 zal ook een vijzel worden vervangen. Beide zaken zijn nodig, omdat ze door slijtage niet meer aan de prestatie eisen voldoen. Als voorbereiding op de realisatie van het biogasdeel binnen het project DWE is een grote nieuwe noodfakkel geplaats, welke 2 kleinere fakkels vervangt. De beschikbaarheid van een fakkel is verplicht om het biogas te kunnen verbranden als onverhoopt de levering van biogas naar DSS niet mogelijk is. Ook is een nieuwe gashouder ter vervanging van de oude geplaatst. Uitbreiding en revisie van het anaerobe zuiveringsproces is op niet al te lange tijd nodig. In 2016 zal nadrukkelijk tijd vrijgemaakt worden om de juiste keuze te kunnen maken. Geluid In 2016 zal extra aandacht aan geluid worden besteed. Nu project Duurzaam water Eerbeek gerealiseerd is, vervalt de functie van de biogasmotoren en zal de geluidsemissie verder afnemen. Extra geluidsisolatie wordt aangebracht rond een bron (compressor Tussenbeluchting) die af en toe een lastige emissie veroorzaakt. 12

13 Verklaringen Aerobe zuivering: biologisch afbraakproces door zuurstof, die nodig is om de biologische vervuiling bacteriën die zuurstof nodig hebben. Geschikt bij binnen 5 dagen af te breken. lage temperaturen en voor moeilijk afbreekbaar Effluent: gereinigd water dat de zuivering verlaat. organisch materiaal. FTE: formatieplaats. Anaerobe zuivering: biologisch afbraakproces door Influent: ongereinigd water dat de zuivering langzaam groeiende bacteriën onder zuurstofloze omstandigheden, waarbij o.a. methaan ontstaat binnenkomt. Retourwater: onthard en gepolijst effuent dat als proceswater wordt ingezet bij DSSmith en bij IWE. geschikt bij temperatuur 2537 ºC en voor RVO: Rijksdienst voor ondernemend Nederland makkelijk afbreekbare organische vervuiling. Beluchtingsproces: oxidatieproces om H2S Stakeholders: mensen, bedrijven en overheden (vergelijkbaar met moerasgasvorming). Alleen met belang bij een goed functionerend bedrijf in (gasvormig zwavelwaterstof) om te zetten in het hun omgeving. Voor IWE zijn dit de directe buren geurloze Sulfaat (SO4) en om vluchtige organische van het bedrijfsterrein, de gemeente Brummen, verbindingen af te breken tot Koolzuur (CO2) en de provincie Gelderland, de aandeelhouders en water. diverse andere relevante partijen. Biogasontzwaveling: proces, dat zwavelwaterstof TUDelft: Technische Universiteit Delft H2S uit het biogas verwijdert. TUEindhoven: Technische Universiteit Eindhoven Circulaire (recycling) economie: wijze van gebruik VE: vervuilingseenheid. 1 VE kost 35,50 van grondstoffen zodat deze in kringloop blijven. WABO: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht CZV: chemisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid WM: Wet milieubeheer zuurstof die nodig is om de vervuiling in het Wvo: Wet verontreiniging oppervlaktewateren water af te breken. WUR: Universiteit Wageningen. BZV5: biologisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid Korte lijnen en grote betrokkenheid zijn belangrijke ingrediënten om met dit kleine team voortuitgang te boeken. 13

14 Het terrein van Industriewater Eerbeek Bedrijfsbezoek: Wij zijn trots op ons bedrijf en willen u graag kennis laten maken met de wondere wereld van waterzuiveren en hoe er stappen gezet worden naar een circulair grondstoffen gebruik. Gelieve tijdig contact met ons op te nemen als u het bedrijf wilt bezoeken. Alle schoolkinderen die bij IWE op bezoek komen krijgen een IWEotterknuffel. 3 9 NABEZINKING RETOURWATER ONTKALKING ÄEROBE SLIBVERWERKING RETOURWATER NABEHANDELING Bezoek universiteit van Utah KANTOOR NUTRIËNTEN NABEZINKING 7 ÄEROBE ANÄEROBE 12 VOORBEZINKING 14 BELUCHTING BIOGAS UNIT BSR GASHOUDER FAKKEL BUFFERTANK 1 CHE NIS H TEC NST DIE OODS OPSLAGL INFLUENTGEMAAL EG ALW NA KA INGANG 8A 14 KALK DEPOT

15 Bezoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten IWE staat voor samenwerken, een open blik naar buiten, een ontdekkingstocht naar nieuwe mogelijkheden, innovaties ondersteunen en zelf initiatieven ontplooien. 15

16 Industriewater Eerbeek B.V. Kanaalweg 8a Postbus AA Eerbeek T (0313) F (0313) In het logo van IWE is een otter verwerkt. De otter, ambassadeur van het zoetwatermilieu, is een nijver en inventief dier. In alle opzichten een rolmodel voor een gezonde leefomgeving, waarin economie en milieu in balans zijn.