Formeel recht -- Deel 3

Transcriptie

1 Formeel belastingrecht (FE) les 3 programma Rechtsmiddelen Bezwaar Beroep Hoger beroep Beroep in cassatie Rechtsmiddelen In Nederland kennen wij de volgende rechtsmiddelen Rechtsmiddel Indienen bij bezwaar inspecteur beroep rechtbank (belastingkamer) hoger beroep gerechtshof (belastingkamer) beroep in cassatie Hoge Raad der Nederlanden verzet Redenen tot maken van bezwaar Een aantal redenen waarom belastingplichtige bezwaar kan maken zijn: de inspecteur is van de aangifte afgeweken (bijv. heeft een aftrekpost niet toegestaan); de belastingplichtige wenst zijn aangifte te wijzigen (bijv. is een aftrekpost vergeten, nadien verschenen jurisprudentie, komende wetswijziging, etc.); de inspecteur weigert teruggaaf van belasting te verlenen; de inspecteur heeft een te lage teruggaaf verleend. niet nemen van een in de wet voorziene, voor bezwaar vatbare beschikking art. 6.2 Awb

2 Gesloten systeem De Awb en AWR bevatten regels over hoe, door wie en wanneer tegen een aanslag bezwaar kan worden gemaakt. Er kan alleen van de in deze wetten beschreven middelen gebruik worden gemaakt. Andere middelen zijn er niet. We spreken daarom van een gesloten systeem. Bezwaar 1 / 2 Het begint met het maken van bezwaar. Art 7.1 Awb Wie toegang heeft tot een administratieve rechter moet eerst bezwaar maken. Art. 26 lid 1 AWR Er kan beroep worden ingesteld tegen: een belastingaanslag; een voor bezwaar vatbare beschikking. Uit de artikelen samen volgt dat voor bezwaar hetzelfde geldt als voor beroep. Bezwaar 2 / 2 Voor bezwaar vatbare beschikking Het gaat om een formeel voorschrift blijkt steeds uit de belastingwet bijvoorbeeld verzoek aanmerken als fiscale eenheid. Doel bezwaar De inspecteur moet de kans krijgen de zaak eerst te heroverwegen alvorens de rechter zich erover buigt. Prorogratie Op verzoek kan de bezwaarfase worden overgeslagen. Indienen bij inspecteur zendt het door naar rechtbank

3 Wie kan bezwaar maken Bij wie? Bezwaarschrift 1. De belastingplichtige: voor een opgelegde aanslag; voor een voor bezwaar vatbare beschikking; 2. De belastingplichtige of inhoudingsplichtige die een bedrag op aangifte heeft voldaan of afgedragen; 3. De belastingplichtige van wie een bedrag is ingehouden; 4. De medebelanghebbende van wie inkomens- of vermogensbestanddelen in de belasting zijn opgenomen (bijv. delen van het gemeenschappelijk inkomen); 5. Degene die aansprakelijk is gesteld voor de belastingschuld van een derde (bijv. op grond van de ketenaansprakelijkheid). 7 Het bezwaar moet gemaakt worden bij de inspecteur die de beslissing heeft genomen. Als bij de verkeerde inspecteur bezwaar wordt gemaakt, geldt het bezwaar toch. Doorzendplicht Op grond van art Awb is de inspecteur verplicht het bezwaar zo spoedig mogelijk door te zenden. 8 Eisen 1. Art. 24a AWR: bij één bezwaarschrift kan tegen meer dan een aanslagen bezwaar worden gemaakt; Let op: een bezwaar tegen een aanslag is NIET LANGER mede een bezwaar tegen de daarbij opgelegde boete - dus afzonderlijk bezwaar maken! 2. Art. 6:5 Awb: ondertekenen; naam en het adres van de indiener; de dagtekening; een omschrijving bestreden besluit; de gronden van het bezwaar (= motivering). 9 3

4 Niet-ontvankelijkverklaring Het bezwaar wordt niet-ontvankelijk verklaard indien: niet is voldaan aan de eisen van art. 6.5 Awb het bezwaar langs elektronische weg is ingediend Art. 6.6 Awb: er moet gelegenheid zijn gegeven het verzuim binnen een gegeven termijn te herstellen. Als daar geen of niet tijd gebruik van is gemaakt, volgt een niet-ontvankelijkverklaring. Gevolg Geen mogelijkheid tot beroep of hoger beroep. Wat is een bezwaarschrift Aangifte ingediend na opleggen ambtshalve aanslag; Brief met aanvullende gegevens ontvangen nadat de aangifte was geregeld maar de aanslag nog niet was opgelegd; Verzoek aan inspecteur tot overleg n.a.v. de ontvangen aanslag gesprek had na afloop van de bezwaartermijn plaats inspecteur merkte de brief terecht aan als bezwaarschrift. Leidende gedachte: belastingplichtige daar waar mogelijk toegang tot de rechter verschaffen. Bezwaartermijn De bezwaartermijn is zes weken art. 6.7 Awb. Start bezwaartermijn Art. 22j AWR: eerste dag na de dagtekening van aanslag of beschikking tenzij later bekend gemaakt (dan latere datum); eerste dag na voldoening, afdracht of inhouding van de belasting. De inspecteur kan deze termijn niet verlengen! Praktijk: pro forma bezwaar (ongemotiveerd bezwaar)

5 Verzendtheorie Bij verzending per post geldt dat een bezwaarschrift tijdig is als: de dagtekening ervan binnen de zesweken termijn ligt; het binnen de zesweken termijn ter post bezorgd is; het uiterlijk in de zevende week bij de geadresseerde wordt bezorgd art. 6:9 Awb. Bijzondere regels Art Awb over wat te doen bij een te vroeg ingediend bezwaar- of beroepschrift. Art 6.11 Awb over te laat ingediend door bijzondere oorzaak. Het horen Art AWR: Als daar in het bezwaarschrift om wordt gevraagd, moet de belanghebbende gehoord worden. Art. 7:3 Awb Het horen mag achterwege blijven als: het bezwaar niet-ontvankelijk is; het bezwaar kennelijk ongegrond is (overduidelijk); aan het bezwaar geheel wordt tegemoet gekomen. Van het horen wordt een verslag gemaakt kopie naar bel.pl of zijn gemachtigde. Uitspraak Sinds 2008 moet de inspecteur in beginsel binnen zes weken na binnenkomst uitspraak doen op het bezwaar. Als het bezwaar niet aan de eisen voldoet wordt de termijn verlengd met de tijd gegeven voor het herstellen van de vormfouten. Lukt het de inspecteur niet binnen zes weken uitspraak te doen, dan kan bel.pl. beroep instellen bij de rechtbank

6 Uitspraak op bezwaar De uitspraak op het bezwaar bestaat uit twee delen: een oordeel over de ontvankelijkheid een oordeel over het eigenlijke bezwaar. Als de inspecteur het bezwaar niet-ontvankelijk verklaard, moet hij de inhoudelijke kant van de zaak op grond van art. 65 AWR ambtshalve beoordelen. Is de inspecteur van mening dat het gelijk aan bel.pl is dan verlaagd hij de aanslag ambtshalve. Tegen deze ambtshalve genomen beslissing kan bel.pl niet in beroep. Bel.pl kan wel beroep instellen tegen de nietontvankelijk verklaring. Beroep Op grond van art. 26, lid 1, AWR staat beroep open tegen: een belastingaanslag; een voor bezwaar vatbare beschikking. Wij zagen al dat op grond van art. 7:1 Awb eerst bezwaar moet worden gemaakt. Het beroep volgt dus op het bezwaar. Het bezwaar wordt bij de inspecteur ingesteld. De inspecteur dient binnen zes weken uitspraak te doen. Lukt hem dit niet, dan is er sprake van een niet-tijdige beslissing, waartegen op grond van art. 6:2 Awb beroep kan worden ingesteld. Vertegenwoordiging en bijstand In het administratieve recht kennen wij geen verplichte procesvertegenwoordiging noch verplichte rechtsbijstand. Je hebt dus geen advocaat of procureur nodig! Wie dat wil, mag zijn belangen zelf behartigen. Laat je het liever aan een professional over, dan mag dat. In een fiscale zaak treffen wij dus in beginsel de inspecteur en de belastingplichtige als partijen aan. Onder bepaalde omstandigheden kan een derde, die ook belang heeft bij de zaak, in plaats van belastingplichtige optreden. Dit is het overnamerecht (zie blz 138)

7 Verplichtingen bij de rechtbank Verplichtingen De door de rechter opgeroepen partijen zijn verplicht te verschijnen; Partijen moeten de vragen van de rechter beantwoorden en de gevraagde inlichtingen verstrekken. Als een partij de vragen van de rechter niet wil beantwoorden, mag de rechter daar zelf een gevolg aan verbinden; Partijen zijn verplicht aan een deskundigenonderzoek mee te werken (bijv. accountant die boekhouding onderzoekt). Bij wie beroep instellen? Op grond van de artt. 8:1 t/m 8:6 moet het beroep bij de rechtbank worden ingesteld. Dit is op grond van art. 27, lid 1, AWR de rechtbank te Arnhem, Breda, Den Haag, Haarlem of Leeuwarden. Als het beroep bij een andere instantie wordt ingediend: moet het direct naar de bevoegde rechtbank worden doorgestuurd; krijgt de indiener daar bericht van; geldt de datum waarop het bij de onbevoegde instantie binnenkwam als ontvangstdatum. Het beroepschrift 1 / 2 De wet stelt nauwelijks eisen aan het beroepschrift. De enige eisen zijn die van art. 6:5 Awb: moet ondertekend zijn; bevat naam en adres van de indiener; is dagtekenend; bevat een motivering. Bij het beroep mogen geheel nieuwe standpunten worden ingenomen cq nieuwe argumenten worden ingebracht. Anderzijds mag de inspecteur zich op interne compensatie beroepen (= fouten heffen elkaar op). Het beroepschrift mag per fax worden ingediend

8 Het beroepschrift 2 / 2 Bij één beroepschrift kan tegen twee of meer samenhangende uitspraken beroep worden ingesteld. Er is dan slechts eenmaal griffierecht verschuldigd. Als het beroep zich tegen een aanslag met verhoging richt, moet afzonderlijk beroep worden ingesteld tegen de verhoging (administratieve boete) is gewijzigd!. Als het beroepschrift niet aan de eisen voldoet, moet de indiener de kans krijgen de verzuimen te herstellen. Griffierecht bij rechtbank Wie beroep instelt, is een griffierecht verschuldigd. Griffierecht Beroep ingesteld door natuurlijke persoon betreft zakelijke belastingen 152 (o.a. OB, BPM, accijns, douanewet) overige belastingen 41 (o.a. IB en LB) rechtspersonen in alle gevallen 302 Uitspraak van de rechtbank 1 / 4 De behandeling door de rechtbank bestaat uit: het vooronderzoek (schriftelijk = verzamelen gegevens); onderzoek ter zitting (horen van partijen, getuigen en/of deskundigen) De rechtbank moet binnen zes weken na het onderzoek schriftelijk uitspraak doen. Als de zaak duidelijk is, kan de rechtbank direct na het onderzoek mondeling uitspraak doen. Op grond van art. 27d AWR mag de mondelinge uitspraak 14 dagen worden verdaagd

9 Uitspraak van de rechtbank 2 / 4 De rechtbank kan: zich onbevoegd verklaren of het beroep niet-ontvankelijk verklaren; ongegrond verklaren; gegrond verklaren. Niet-ontvankelijkverklaring wegens niet voldoen aan de eisen van art. 6:5Awb; wegens te laat indienen van het beroepschrift; wegens het niet/te laat betalen van het griffierecht. Uitspraak van de rechtbank 3 / 4 Ongegrondverklaring Als er omkering van de bewijslast geldt, kan de eis alleen gegrond verklaard worden als er volledig bewijs is geleverd. Omkering van de bewijslast komt voor als sanctie op het: niet voldoen aan aangifteplicht zie art. 27e, letter a AWR; niet voldoen aan informatieplicht en/of inzage geven in de administratie zie art27e, letter b AWR; Uitspraak van de rechtbank 4 / 4 Gegrondverklaring de uitspraak wordt vernietigd (er is sprake van een gebonden beschikking waardoor een gedeeltelijke vernietiging onmogelijk is); rechter doet een vervangende uitspraak (hoofdregel) of rechter draagt inspecteur op een nieuwe beslissing te nemen (uitzondering)

10 Uitspraak in nevenvorderingen Naast de hoofdvordering (de bestreden uitspraak) kunnen gelijktijdig ook drie nevenvorderingen gedaan worden: verzoek om schadevergoeding; verzoek om griffierechtvergoeding; verzoek om proceskostenveroordeling. Veelal wordt hierop tegelijk met de hoofdzaak beslist. Schadevergoeding Op grond van art.8:73 Awb wordt een schadevergoeding alleen toegewezen als daar vooraf om is verzocht! Schade kan bestaan uit: materiële schade: schade door gemiste kansen als gevolg onzekerheid over afloop van de procedure bijv. van investering af (moeten) gezien; schade door financieringsproblemen bijv. bank ttrekt i.v.m. onzekerheid afloop procedure krediet in; immateriële schade bijv. goede naam heeft van procedure te lijden gehad. kosten juridische bijstand vallen niet onder begrip schade. Griffierecht Betaalde griffierecht wordt vergoed indien: beroep wordt ingetrokken geen rechterlijke uitspraak omdat de inspecteur alsnog (deels) aan de grieven tegemoet komt inspecteur (Staat) moet griffierecht op grond van art. 8:41 lid 4 Awb vergoeden; overige gevallen inspecteur kan griffierecht vergoeden rechtbank het beroep (deels) toewijst. Op grond van art. 8:74 Awb wordt inspecteur verplicht de kosten te vergoeden

11 Proceskostenveroordeling Wordt toegekend op grond van art. 8:75 Awb en is uitgewerkt in het Besluit proceskosten bestuursrecht. kosten van door derde beroepsmatig verleende bijstand vergoeding op basis van een puntenstelsel; elke punt is goed voor een normbedrag ( 218 bij bezwaar en beroep en 437 bij hoger beroep en cassatie). overige kosten mits daar om werd verzocht (!) Hiertoe behoren o.a. de verletkosten (vrij moeten nemen, c.q. winkel / praktijk moeten sluiten voor bijwonen onderzoek ter zitting (verschijningsplicht!), reis- en verblijfskosten, kosten van uittreksels, e.d. Hoger beroep Hoger beroep kan worden ingesteld door: iedereen die bevoegd was om bij de rechtbank in beroep te gaan; de inspecteur. Het hoger beroep moet binnen zes weken na de dagtekening van de uitspraak van de rechtbank bij het gerechtshof worden ingesteld. T.a.v. het hoger beroepschrift gelden dezelfde eisen als t.a.v. het beroepschrift (o.a. art. 6.5 Awb). Ook nu is er een griffierecht verschuldigd ( 227, 112 resp. 454). Beroep in cassatie Beroep in cassatie kan worden ingesteld door: iedereen die bevoegd was om bij de rechtbank in beroep te gaan; de staatssecretaris van Financiën; de procureur-generaal bij de Hoge Raad (in het belang der wet). Het beroep in cassatie richt zich tegen: de uitspraak van het hof (hoofdregel); de uitspraak van de rechtbank (zgn. sprongcassatie). Aan het beroepschrift in cassatie worden dezelfde eisen gesteld als aan het beroepschrift

12 Beroep in cassatie Beroep in cassatie is alleen mogelijk wegens: vormverzuimen (mits zij tot nietigheid leiden); schending van het recht (de wetsuitleg). In cassatie kan niet meer over de feiten worden geprocedeerd! Ook voor het beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd ( 227, 112 resp. 454). Uitspraak op beroep in cassatie De procureur-generaal zendt aan de Hoge Raad een schriftelijke conclusie. Daarna volgt de uitspraak (er geldt geen termijn!). In de uitspraak kan de HR stellen dat alleen de burgerlijke rechter bevoegd is over de zaak te oordelen. Binnen het stelsel van het Nederlandse recht is de burgerlijke rechter de restinstantie. De burgerlijke rechter oordeelt dan over de vraag, of het handelen rechtmatig was. Was dat niet zo, dan ontstaat er vanzelf een schadevergoedingsplicht. einde