Stichting Educatieve Natuurtuin Goffert

Transcriptie

1 Stichting Educatieve Natuurtuin Goffert Jaarverslag 2013

2 Jaarverslag 2013 Stichting Educatieve Natuurtuin Goffert Goffertweg AA Nijmegen Telefoon Website: Bestuur per 31 dec Paul Eskens (voorzitter) Moniek Lenders (penningmeester) Peter Engelhard (secretaris) Bert Klarenbeek (bestuurslid) Koby v.d. Knaap (bestuurslid Coördinatoren per 31 december 2013 Corien Baars (coördinator educatie) Marja Luyben (coördinator tuinonderhoud en -beheer Maaike Aarts(coördinator kruidentuin) Marion de Bont (coördinatie algemene taken) Louis van der Heyden (productontwikkeling) Voorwoord : Het jaar 2013 was als het ware een nieuw begin voor de Educatieve Natuurtuin. In het jaar 2012 is gewerkt aan de reorganisatie in verband met het wegvallen van de gemeentelijke subsidies. Per 1 januari 2013 is de reorganisatie daadwerkelijk geïmplementeerd. Ik kijk op een goed jaar terug. Het gebouw heeft een verfbeurt ondergaan en we hebben nieuw kantoormeubilair. Alhoewel we nog steeds op bepaalde plekken vrijwilligers kunnen gebruiken, hebben wij nu circa veertig vrijwilligers werkzaam, inclusief het bestuur. De vrijwilligers hebben zich middels een vrijwilligerscontract (een soort afsprakenlijstje) verbonden met de Natuurtuin, en er wordt regelmatig met de vrijwilliger geëvalueerd, zoals is vastgelegd in de nota Vrijwilligersbeleid, die per juni 2012 geldt. Regelmatig vindt er een vrijwilligersoverleg met (een afvaardiging van) het bestuur plaats. Dit zijn zinvolle bijeenkomsten, zowel voor de vrijwilligers als het bestuur. Op die bijeenkomsten blijkt, dat vrijwilligers over de toekomst van de Natuurtuin zeer veel ideeën hebben. Van een zeer toegewijde vrijwilliger hebben we helaas afscheid moeten nemen: Hanneke Michels heeft haar werk als coördinator prima gedaan, en voor zover dat mogelijk is, heeft Louis de ontstane leemte opgevuld. Prima werk! Gelukkig heeft Marja Luyben zich gemeld als nieuwe coördinator beheer en onderhoud. Vanaf 1 januari 2013 is Louis van der Heijden (al zeer lang voor ons werkzaam) formeel bij ons in dienst (in plaats van bij Wijkwerk), zulks met een subsidie van de gemeente Nijmegen. Wij zijn heel erg blij dat ons deze mogelijkheid is geboden. Wij zijn ons ervan bewust, dat de Natuurtuin moet blijven leven bij omwonenden en geïnteresseerden. De werkgroep PR heeft daarover goede ideeën. Zelf heb ik meegedaan aan de nationale werkdag op 2 november 2013, een van de activiteiten om de naamsbekendheid van de Natuurtuin te vergroten. Het enthousiasme waarmee een grote

3 groep van vrijwilligers bereid was een hele dag in de Natuurtuin te werken, werkt zonder meer aanstekelijk. Ik maak van deze gelegenheid gebruik om (alhoewel het voorwoord daar niet de juiste plek voor is) ook te wijzen op het niet aflatende enthousiasme van onze secretaris, Peter Engelhard, de motor achter de reorganisatie van de Natuurtuin en de dagelijkse werkzaamheden. Hulde daarvoor! Financieel is het jaar 2013 redelijk goed verlopen. In maart 2013 hebben we de jaarcijfers uit 2012 opgemaakt en daaruit bleek een klein positief resultaat van circa 2400,-. Het bestuur heeft in september 2013 een nota financieel beleid vast gesteld. Wij streven naar een groei van de omzet van circa 15 %, door meer te trachten de ruimte te verhuren en de inkomsten aan educatie te verhogen. Aan het eind van 2013 werd het ons duidelijk dat we de voorgenomen vervanging van de computers en het netwerk daadwerkelijk kunnen realiseren (in de loop van het jaar 2014). Van de Rabobank hebben we hiervoor een subsidie ontvangen van 3500,-, voor onze stichting een groot bedrag. We kijken met vertrouwen naar hetgeen het jaar 2014 ons zal brengen. Paul Eskens, voorzitter De Natuurtuin in getallen: 4182 kinderen, afkomstig van 30 scholen, bezochten met hun klas de Natuurtuin, 13 maal boden we ruimte aan 6 groepen voor cursus of vergadering, 5 maal voor een familiebijeenkomst, We hebben 10 educatie-vrijwilligers: 8 vrouwen en 2 mannen, 13 onderhoudsvrijwilligers: 5 vrouwen en 8 mannen 7 kruidentuinvrijwilligers: 6 vrouwen en 1 man 3 vrijwilligers algemene taken (PR, webbeheer): 1 vrouw en 2 mannen 1 vrijwilliger bij productontwikkeling, man Er waren 2 scholingsbijeenkomsten voor educatie-vrijwilligers ook 2 voor onderhouds-vrijwilligers en 3 voor kruidentuin-vrijwilligers We hadden een vrijwilligersbijeenkomst met bestuur Educatie We hebben 4182 leerlingen in onze tuin gehad die lessen hebben gevolgd. Dit met een wisselende groep vrijwilligers. Aan het eind van het seizoen met 10 medewerkers. Een mooi aantal maar we streven toch naar een groep van 12 (of meer) medewerkers. Dit jaar werd op verzoek van een school een nieuwe les gemaakt voor de onderbouw met aandacht voor beestjes, die op verschillende locaties in de tuin gevangen en bekeken kunnen worden. Deze les zal in de winterstop verder worden uitgewerkt. Door de toegenomen belangstelling voor bijen, werden de bijenlessen weer aangevraagd. Nu bleek een bijenles voor de onderbouw niet meer te voldoen aan de eisen van deze tijd. Deze les zal door een groep vrijwilligers vernieuwd worden. Tevens zal de bijenles voor de middenbouw wat "afgestoft en

4 opgepoetst" worden. Ook zullen in de winterperiode lessen voor de middenbouw worden aangepast zodat het gebruik van een digitale camera daarin verwerkt kan worden. Er zijn opfris momenten geweest waarin een bepaalde les onder de loep wordt genomen. Door ziekte van een medewerker van het MEC (Milieu Educatie Centrum)hebben wij geen cursusmiddag meer gehad; wij hopen dit in het voorjaar van 2014 te kunnen doen. Een wijziging in het gebruik van de Digiplanner (het inschrijfsysteem van het MEC) betekende dat scholen zelf hun les moeten inplannen. Voor de Natuurtuin betekende dit dat er vooral in het voorjaar nogal wat wijzigingen kwamen. We hebben ons best gedaan om scholen die afbelden een alternatief aan te bieden en dat is goed gelukt. Met een gedreven groep vrijwilligers gaan we enthousiast het nieuwe jaar tegemoet. Tuinonderhoud en beheer: Het jaar 2013 is, ondanks wisseling in de coördinatie prima verlopen. Het werkplan zoals dat opgenomen is in het vierjarig beleidsplan is volgens planning uitgevoerd. Het voorjaar bleef lang erg koud voor de tijd van het jaar. Daarentegen verliep de herfst en de winter ver boven de gemiddelde temperatuur. Daardoor kon de vrijwilligersploeg tot aan de Kerst elke dag gewoon buiten werken, super. Er hebben diverse evenementen plaats gevonden zoals: De snoeidag in februari 2013 In het kader van NL doet: herstel oude veenven De gezamenlijke Landelijke Natuurwerkdag op 2 november waarbij veel snoeiwerk in het nieuwe buitengebied is gedaan De schoonmaak-dag op 18 december Er werkten diverse vrijwilligers in het onderhoud van de Tuin:

5 Op woensdagochtend: 5 personen (3 mannen en 2 vrouwen) Op woensdagmiddag: 5 personen (3 mannen en 2 vrouwen) Op vrijdagochtend: 4 personen (3 mannen en 1 vrouw) Op vrijdagmiddag: 5 personen (2 mannen en 3 vrouwen) Sommige van bovenstaande vrijwilligers werken op twee dagdelen Er zijn in 2013 twee terreinen heringericht c.q. toegevoegd aan de Natuurtuin: De buitenstrook die tot nu toe beheerd werd door de gemeente wordt toegevoegd aan de Natuurtuin. Deze strook loopt vanaf de Slotenmaker de Bruïneweg, langs de Kinderboerderij en de Goffertboerderij naar de ingang van de Tuin. Het oude Veenven was lek. Om die reden hebben we het afgegraven, folie erin gelegd en opnieuw turf (veen) erin geplaatst, beplant en water toegevoegd. Dit proces ging niet vanzelf omdat de turf steeds omhoog kwam drijven. Door inventiviteit van vrijwilligers en met vereende krachten is het uiteindelijk gelukt dit wel voor elkaar te krijgen. Intussen is het nog niet af maar het begint wel al een beetje te lijken. Tenslotte hebben we 2013 gewerkt aan de voorbereiding van een scholing voor ons als vrijwilligers. Die scholing zal plaatsvinden in februari 2014 en zal gaan over: Ecologische principes met als concreet voorbeeld het vernieuwde Veenven Houtige begroeiingen en hun beheer met als voorbeeld de jaarlijkse snoeidag.

6 Kruidentuin De kruidentuingroep is in 2013 aangegroeid tot 6 medewerkers waarvan de laatste in augustus kwam werken. De werkzaamheden zijn moeizaam op gang gekomen. Door afwezigheid van de coördinator moesten de medewerkers zelf hun werk indelen. Zij besloten een werkplan te maken waarbij het ook mogelijk is voor mensen die weinig plantenkennis hebben om zelfstandig hun werk te doen. Het in kaart brengen van de verschillende themabedden lag stil door ziekte van een vrijwilliger. Tijdens de winterstop gaat een medewerker dit overnemen zodat er van ieder bed een kaart komt met de daarin aanwezige planten. Deze kaarten zullen ook op onze website worden geplaatst zodat bezoekers zich kunnen oriënteren in de kruidentuin. Ceciel heeft ons in een aantal ochtenden een cursus gegeven waar we veel van hebben opgestoken. Tevens heeft een medewerker het op zich genomen om per plant een beschrijving met foto's te maken. Dus deze winter geen winterstop, maar er wordt hard gewerkt om in het voorjaar weer fijn te kunnen werken. Productontwikkeling Het afgelopen jaar startte voortvarend met een brede planning voor het ontwikkelen van nieuw lesmateriaal, vernieuwing van het bestaande aanbod en scholing voor educatievrijwilligers. Het wegvallen van een medewerker beheer noopte tot een flinke versobering van deze plannen. Uiteindelijk zijn de resultaten toch nog bevredigend te noemen. De bijscholingsmomenten voor vrijwilligers hebben bijgedragen aan meer vertrouwen bij de educatiemensen, die afgelopen jaar voor het eerst zelfstandig de lesprogramma s moesten uitvoeren. De vernieuwing van de insectenpaden heeft geresulteerd in een reeks lessen van niveau groep 1-2 tot en met groep 5/6, waarbij gestreefd is naar een traploze overgang: leerlingen die in september in groep 5 beginnen, draaien in het najaar nog de niveau 4 les maar kunnen in het voorjaar de niveau 5 les aan. Ook zijn deze lessen al veel meer ingericht op digitale voorbereiding in de klas, een ontwikkeling die ook voor de andere lessen op het programma staat. Daarnaast zijn er try-outs geweest met muzikale werkvormen, die een nieuwe mogelijkheid lijken te bieden voor het verbreden van ons lesaanbod. In 2014 zal hier vervolg aan worden gegeven. Verder zal de vernieuwing van het bestaande lesaanbod opnieuw aangepakt worden, met daarbij als aandachtspunt de wenselijkheid van verdergaande digitalisering

7 Vrijwilligers Ons vrijwilligersbestand is - het bestuur niet meegerekend - van 32 naar 40 gestegen. Over de aantallen zijn we dan ook, zeker bij de onderhoudsgroep, zeer tevreden. De vrouwen zijn in de meerderheid (24). Enkele vrijwilligers werken in meerdere groepen mee. De onderhoudsgroep werkt verdeeld over twee dagen, educatie-medewerkers verdeeld over de week, en de kruidentuin en pluktuin wordt op een vast dagdeel per week bijgehouden. In maart kondigde Hanneke Michels aan dat ze wegens gezondheidsredenen wilde stoppen als coördinator in het tuinonderhoud. Louis van der Heijden nam de aansturing van de vrijwilligers over, Marion de Bont de aanname- en evaluatiegesprekken. Na veel werving vonden we Marja Luyben in november bereid om de taak over te nemen. Corien Baars coördineerde ook dit jaar de educatie, en zij verving daarnaast vanaf eind mei Maaike Aarts die door persoonlijke omstandigheden de kruidentuingroep niet kon coördineren. Marion de Bont was contactpersoon voor de PR- en web-beheervrijwilligers. Over het geheel ervaren de vrijwillig(st)ers hun werk bij ons als erg prettig. Imker Martin Walraven droeg weer zorg voor de bijen. Tot nu toe hebben de volken zich goed ontwikkeld. Het vrijwilligersuitstapje Dit jaar gingen we op vrijdag 23 augustus s middags met alle deelnemende vrijwilligers onder leiding van de ervaren IVN-gids Iris Berends het gebied van de oude Waal in de Ooijplder bekijken. Iris, die zelf in het gebied woont, wist heel veel te vertellen, en op een heel humoristische en boeiende manier nam ze ons mee. De zon scheen uitbundig, en de tocht over de dijk zelf was dan ook boeiend, maar warm. Eenmaal in het lagere gedeelte aangekomen, was het veel koeler. Dat was ook het gebied waar bevers hun nesten in het water bouwen. Helaas hebben we die niet zelf gezien. We eindigden de middag in de Natuurtuin waar we aan langgedekte tafels heel gemoedelijk aten en dronken. Hier werd - in het kader van de omvorming naar een echte vrijwilligersorganisatie! - voor het eerst het stokje voor de organisatie van dit jaarlijkse evenement aan vrijwilligers doorgegeven. Bijscholing Marion de Bont volgde een herhalingscursus Bedrijfshulpverlening. Educatie-vrijwilligers werden op twee middagen bijgeschoold in de achtergronden van diverse educatielessen. Voor de vrijwilligers van het tuinonderhoud was er de jaarlijkse snoei-les-dag o.l.v. Freek Snel. Louis van der Heijden verzorgde een opfris-les over de akkers.

8 Voor alle vrijwilligers was er de mogelijkheid om deel te nemen aan een avond over EHBO. Kruidentuinvrijwilligers kregen 3 ochtenden les van Ceciel Geerards. Vrienden van de natuurtuin Voor donateurs, vrijwilligers en andere belangstellenden verscheen elke maand de Nieuwsbrief (digitaal of per post). Open Meditatie in de Natuurtuin Tussen 22 april ( Dag van de Aarde ) en 15 juli bood Marion de Bont op de vrijdagochtenden van 8.30 tot 9.00 op de heide Meditatie in Beweging aan. Dit jaar waren er gemiddeld 4 mensen per ochtend die deelnamen. Open Dag/ Dag van het Park 2013 bood ons een gure, regenachtige Dag van het Park waardoor we met onze geplande activiteiten naar binnen moesten uitwijken. Ook nu weer leverde de Gemeente Nijmegen tentenmateriaal, tafels en stoelen. Restaurant de Goffertboerderij heeft ons gesteund door koffie- en theekannen te lenen. Topactiviteit was dit jaar het natuur-knutsels maken o.l.v. één van onze vrijwilligers, in een tent op de heide. Giften, fondsen en sponsoren Op de beursvloer van de stichting Maatschappelijke Meerwaarde hebben we twee goede matches kunnen maken: de Gemeente Nijmegen bood ons 4 heel goede bureaus, en Kiwanis bood aan dat de voorgevel van ons gebouw in 2014 door schilderbedrijf Ariëns opnieuw in de verf zal worden gezet. Ook de verf wordt gedoneerd! NL-DOET (Oranje Fonds): dit jaar sponsorde het Oranje Fonds ons met 450,-, die we besteedden aan verf, steigers en overige benodigdheden om ons pand van binnen grondig op te knappen. Op 13 maart werden alle kozijnen en deuren opnieuw in de verf gezet. Naast 5 eigen vrijwilligers waren er maar liefst 8 vrijwilligers van buiten (via de website van NL-DOET)! Er werd heel hard gewerkt en het resultaat was geweldig. Overig: Freek Snel heeft kosteloos -zoals in voorgaande jaren- samen met de vrijwilligers snoeiwerk in onze natuurtuin verricht, en hij verzorgde een gratis vogelexcursie op 8 mei. Louis van der Heijden verzorgde verschillende excursies door de tuin, o.a. voor de Imkervereniging Nijmegen en voor een studiedag voor Kinderboerderijen. Op 13 oktober organiseerde het bestuur met de werkgroep PR een zgn. Buren-dag voor bewoners van de nieuwe Goffertwijk aan de Goffertweg. Op het programma stonden rondleidingen en educatieve activiteiten, en een hapje & drankje. Door zware regen op die dag was de opkomst heel klein: slechts 5 mensen. In het kader van de Landelijke Natuurwerkdag van de IVN op 2 november kwamen ruim 40 mensen werken (waarvan meer dan de helft leden van de Werkgroep praktisch natuurbeheer), o.a. aan de aanleg van het vernieuwde veenven: zie onderstaand bericht De Natuurwerkdag Leef je uit! was het motto van de Landelijk Natuurwerkdag op zaterdag 2 november jl. En dat werd gedaan, in de Natuurtuin Goffert.

9 Dit jaar besloot de Nijmeegse afdeling van het IVN haar krachten hier in te zetten, geholpen door een aantal van onze eigen vrijwilligers en belangstellenden van buitenaf. Zelfs een paar kinderen waren van de partij! Met een groep van zo n vijftig stoer aangeklede mannen en vrouwen -aan geïnstalleerde lange tafels met lange banken- leek onze groepsruimte ineens wel een schaftkeet: de IVN-ers allemaal eigen thermoskannen koffie en thee (want bij de IVN zijn ze niet verwend!). Er is heel hard gewerkt: de struiken in de zuid-oostelijke buitenrand van de Natuurtuin werden verwijderd of grondig gesnoeid, met zo n twintig mensen tegelijk. Indrukwekkend wat vele handen in korte tijd kunnen! Dichte (klei-)delen van het moeras werden uitgestoken, en er werden heel veel kruiwagens met modderige kluiten afgevoerd. Aan het nieuwe veenven werd de laatste hand gelegd, waarmee dit gebied weer aan een nieuw leven kan beginnen. Ook de twee rondleidingen door IVN-gids Han Oomen werden goed bezocht. De organisatie verliep prima: met complimenten ook aan Koby van der Knaap voor al haar voorbereidingen en haar enthousiaste toespraak! Waarschíjnlijk hebben we volgende jaar niet zo n grote klus als dit jaar, anders hadden we iedereen weer gráág op de Landelijke Natuurwerkdag teruggezien... Met dank aan iedereen die meehielp, op alle plaatsen en manieren.