Contouren Kostentoedeling

Transcriptie

1 Contouren Kostentoedeling Waterschap Vallei en Veluwe Datum 18 juni 2012 Opgemaakt door afdeling Strategie & Beleid

2 2

3 3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Herziening belastingstelsel 3. Kostenontwikkeling 4. Huidige kostentoedeling 5. Kostentoedeling Waterschap Vallei en Veluwe 6. Tariefsdifferentiatie bemalen 7. Tariefsdifferentiatie wegen 8. Rechtstreeks toerekenen van kosten Bijlage 1: Beschrijving methodiek van Kostentoedeling Bijlage 2: Aantal inwoners Bijlage 3: WOZ-waarden per gemeente per Bijlage 4: Alternatieven voor Tariefsdifferentiatie Bijlage 5: Kaart bemalen gebieden Bijlage 6: Tarieven andere waterschappen Bijlage 7: Grondprijsmonitor 2010 Bijlage 8: Taxatiewijzer

4 4 1. Inleiding Bij de waterschappen Veluwe en Vallei & Eem worden dezelfde belastingen geheven nl. Zuiveringsheffing, Verontreinigingsheffing en Watersysteemheffing. De belastingverordeningen van beide waterschappen zijn nagenoeg identiek. De verschillen tussen beide waterschappen zijn: - hoogte van de tarieven - de kostentoedeling voor de watersysteemheffing - tariefsdifferentiatie bemalen en onbemalen. Per 1 januari 2011 is ook de kwijtschelding gebaseerd op dezelfde norm (nl. 100 % van de bijstandsnorm). Beide waterschappen hebben de heffing en invordering opgedragen aan het Gemeenschappelijk Belastingkantoor Lococensus-Tricijn (GBLT). Per 1 januari 2013 is er het nieuwe Waterschap Vallei en Veluwe. Dit betekent dat z.s.m. na 1 januari 2013 het Algemeen Bestuur (nieuwe) kostentoedelingsverordening en nieuwe belastingverordeningen moet vaststellen. Deze verordeningen worden voorbereid door de Voorbereidingscommissie en in 2012 ook in de gezamenlijke vergadering van de Algemeen Besturen besproken. De basis voor de tarieven voor de verschillende belastingen is de jaarlijkse begroting. Voor de zuiveringsheffing wordt het tarief bepaald door de kosten van het zuiveringsbeheer te delen door het aantal ve s. Het tarief per ve voor de verontreinigingsheffing is gelijk aan de zuiveringsheffing. De watersysteemheffing wordt geheven van vier categorieën nl. ingezetenen, eigenaren gebouwd, eigenaren natuur en eigenaren van overig ongebouwd. Allereerst moet worden bepaald welk percentage elke categorie van de kosten van het watersysteembeheer moet opbrengen. Dit heet kostentoedeling. Daarnaast is tariefsdifferentiatie mogelijk voor de eigenaren gebouwd en de eigenaren overig ongebouwd. De methodiek van kostentoedeling is beschreven in bijlage Herziening belastingstelsel Zoals bekend heeft de Unie van Waterschappen de staatsecretaris van I&M geadviseerd het belastingstelsel beperkt aan te passen. Deze aanpassing heeft betrekking op de watersysteemheffing en omvat de kostentoedeling (oplossen van de weeffout) en de tariefsdifferentiatie. Concreet betekent het advies van de Unie van Waterschappen: - kostentoedeling niet meer gebaseerd op waardeverhoudingen en ruimere marges - alleen tariefsdifferentiatie buitendijks en dus niet meer voor bemalen/onbemalen. Deze aanpassing vergt een wijziging van de Waterschapswet. Deze kan echter op zijn vroegst in werking treden per 1 januari Daarnaast is er sprake van geweest dat de wet al per 1 januari 2013 beperkt zou worden aangepast met de mogelijkheid de differentiatie voor wegen 400 % te laten zijn in plaats van 100 %. Door de val van het kabinet gaat deze wijziging niet door. Per 1 januari 2013 moet het Waterschap Vallei en Veluwe een kostentoedeling bepalen en geldt dus nog de bestaande wetgeving. Naar verwachting zal het nieuwe belastingstelsel wel met ingang van 2014 gaan gelden. 3. Kostenontwikkeling De kostenontwikkeling vanaf 2013 is in beeld gebracht bij de Voorjaarsnota Voor de berekeningen in dit stuk is rekening gehouden met een noodzakelijke belastingopbrengst 2013 voor zuiveringsbeheer en watersysteembeheer van resp. 70,7 miljoen en 48,6 miljoen. Met ingang van 2014 wordt de bijdrage in het nhwbp structureel hoger. Zoals voorgesteld in de voorjaarsnota zal deze bijdrage ten laste van de exploitatie komen. Hierdoor zullen de kosten van het watersysteembeheer in 2014 en 2015 substantieel toenemen.

5 5 4. Huidige kostentoedeling Beide waterschappen hebben een kostentoedelingsverordening. De kostentoedeling van beide waterschappen is gebaseerd op de waardepeildatum Bij waterschap Vallei & Eem is in 2010 deze kostentoedelingsverordening gewijzigd op basis van de gegevens van de werkelijke waarden voor gebouwd en door verwachte verschuiving van oppervlakte van overig ongebouwd naar natuur. De percentages zijn: kostentoedeling Watersysteem WVE VEL ingezetenen ~ w oonruimte 42,0% 32,0% gebouw d ~ WOZ eenheden 51,0% 56,7% Natuur 0,2% 0,4% Overig ongebouw d ~ Ha 6,8% 10,9% Bij beide waterschappen is het tarief gedifferentieerd voor bemalen gebieden. Bij Waterschap Veluwe wordt ongebouwde onroerende zaken die geen natuurterreinen zijn en voor gebouwde onroerende zaken, gelegen in bemalen gebieden een gedifferentieerd tarief gehanteerd dat 100% hoger is. Bij Waterschap Vallei & Eem wordt alleen voor ongebouwde onroerende zaken die geen natuurterreinen zijn gelegen in bemalen gebieden een gedifferentieerd tarief gehanteerd dat 50% hoger is. Beide waterschappen kennen geen andere tariefsdifferentiaties. Bij Waterschap Veluwe is in 2007 overwogen om de tariefsdifferentiatie voor buitendijks toe te passen. Dit is niet gedaan. Dit is bij de besluitvorming onderbouwd door: - doet afbreuk aan terughoudend zijn in toepassen van tariefsdifferentiatie - het waterschap heeft wel inspanningen, doet activiteiten en maakt kosten in de buitendijks gelegen gebieden - de perceptiekosten nemen toe. 5. Kostentoedeling Waterschap Vallei en Veluwe In bijlage 1 is de methodiek van kostentoedeling beschreven. De eerste stap is het bepalen van het percentage dat geldt voor ingezetenen. Basis hiervoor is de bevolkingsdichtheid. Per 1 januari 2011 zijn er bijna inwoners (zie bijlage 2). De oppervlakte van het beheersgebied is ha. De bevolkingsdichtheid is daarmee 442 inwoners per km2. Op basis van de tabel bedraagt bij een gemiddeld aantal inwoners van 500 of minder, het toedelingspercentage minimaal 20% en maximaal 30%. Het binnen de bandbreedtes bepalen van het exacte ingezetenenaandeel behoort tot de bestuurlijke vrijheid van het waterschap. Bij beide waterschappen is tevens gebruik gemaakt van de mogelijk het percentage op te hogen vanwege omvang van natuur. De oppervlakte natuur voor Waterschap Vallei en Veluwe is ruim ha en daarmee bijna 1/3 e van de totale oppervlakte. Gelet op het feit dat het gemiddeld aantal inwoners bijna tegen de bovenkant van de klasse komt gecombineerd met de grote omvang natuur stelt de Voorbereidingscommissie voor aan de categorie ingezetenen 40 % toe te delen. De tweede stap is het bepalen voor de percentages voor de overige categorieën. Dit gebeurt op basis van de waardeverhoudingen. Blijkens de opgaven van het Gemeenschappelijk belastingkantoor Lococencensus-Tricijn (bijlage 3) bedraagt de WOZ-waarde per De waarde voor het overig ongebouwd omvat drie componenten nl. de waarde van agrarische grond, de waarde van de wegen en de waarde van toekomstige bouwpercelen.

6 6 De waarde van de agrarische grond is af te leiden uit de Grondprijsmonitor 2010 van de Dienst Landelijk gebied van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (bijlage 7). De daarin genoemde prijzen betreffen de waarde per ultimo 2010 en daarmee de peildatum 1 januari Waterschap Vallei en Veluwe valt in vier regionale gebieden. De waarde per hectare die wordt gehanteerd is het rekenkundig gemiddelde van die vier gebieden en dit is: VI Veluwe Oost VII Veluwe west XI Veehouderij-gebied Utrecht XII Weidegebied Utrecht gemiddeld De waarde van de wegen wordt bepaald op basis van de Taxatiewijzer, zoals die door Tauw BV is ontwikkeld. Voor waterschap Vallei en Veluwe is die berekening opnieuw gemaakt naar de peildatum 1 januari Het rapport van Tauw BV is als bijlage 8 bijgevoegd).. Bij de berekening van de waarde van het overig ongebouwd vormt bouwgrond een aparte subcategorie. Dit betreft bouwgrond die nog niet is verdeeld in bouwpercelen. Zodra er bouwpercelen zijn wordt hieraan ingevolge de wet WOZ een waarde toegekend en wordt het perceel aangemerkt als gebouwd en als zodanig ook aangeslagen voor de Watersysteemheffing. In het verleden hebben gemeenten en ook projectontwikkelaars deze grond aangekocht. Door de economische situatie kan het jaren duren voordat deze als bouwpercelen worden verkocht. De afgelopen jaren is gebleken dat veel gemeenten deze gronden hebben afgewaardeerd tot de agrarische waarde. Daarom wordt bouwgrond, die nog niet als bouwperceel is uitgegeven gewaardeerd naar de agrarische waarde. In de Waterschapswet is vastgelegd dat de waarde van natuur per ha 20 % van de agrarische waarde is. Op basis van deze gegevens is de totale waarde en waardeverhouding naar de peildatum 1 januari 2011: Op basis van deze waarderingsgrondslagen en de oppervlakten is de waarde van de categorieën als volgt te berekenen. 2. bepalen waarden Unie van Waterschappen watersysteemheffing verou- heffingsgebied categorie opvl in ha waarde per ha dering totale waarde waarde verh. A1.1 autosnelwegen % A1.2 hoofd- en regionale wegen % A1.3 lokale wegen + beb.kom % A1.4 overige verharde wegen % A1 openbare landwegen sub totaal A2 agrarische gronden A3 openbare spoorwegen % A4 bouwpercelen A5 overige ongebouwd ex landwegen sub-totaal A ongebouwd Totaal overig ongebouwd ,1% B natuur ,5% waarde per waarde eenheid C1 glasopstanden - C2+3 overig gebouwd C gebouwd ,4% C3 aandeel woningen in gebouwd 86% totaal %

7 7 Daarmee komt de kostentoedeling op: kostentoedeling Watersysteem WVE VEL V&V ingezetenen ~ w oonruimte 42,0% 32,0% 40,0% gebouw d ~ WOZ eenheden 51,0% 56,7% 51,2% Natuur 0,2% 0,4% 0,3% Overig ongebouw d ~ Ha 6,8% 10,9% 8,5% Besluit 1. De Voorbereidingscommissie stelt voor toe te delen aan de categorie ingezetenen 40 %, gebouwd 51,2 %, natuur 0,3 % en overige ongebouwd 8,5 %; 6. Tariefsdifferentiatie Bemalen Hiervoor is al aangegeven dat beide waterschappen de tariefsdifferentiatie bemalen toepassen. In bijlage 6 is opgenomen een kaart met de aanduiding deze gebieden. Bij Waterschap Veluwe is de opslag 100 % voor zowel het gebouwd als het ongebouwd. Bij Waterschap Vallei & Eem is het 50 % voor alleen het ongebouwd, Voor het Vallei & Eem is vanuit voorzieningenniveau niet te onderbouwen dat het gebouwd in het bemalen gebied meer belang heeft dan het gebouwd in het onbemalen gebied. Bovendien past een uitbreiding van de tariefsdifferentiatie niet in het bestaande beleid om tariefsdifferentiatie alleen in uitzonderingsituaties toe te passen, Tenslotte wordt in het nieuwe belastingstelsel geen tariefsdifferentiatie bemalen voorzien. Het advies is dan ook de differentiatie voor bemalen te beperken tot ongebouwd. In dezelfde redenering past een lager percentage (i.c. 50 %) beter in beleid tot het beperken van tariefsdifferentiatie. Besluit 2. De Voorbereidingscommissie stelt voor de tariefsdifferentiatie bemalen voor ongebouwd en het percentage van 50 %. 7. Tariefsdifferentiatie Wegen Uitbreiding van het aantal tariefsdifferentiaties is steeds mogelijk. Zoals hiervoor aangegeven heeft Waterschap Veluwe in 2008 overwogen de tariefsdifferentiatie voor buitendijks gelegen gronden in te voeren, maar is besloten dat niet te doen. Er is geen reden dit te heroverwegen. Een andere tariefsdifferentiatie die door 9 waterschappen, nl. Brabantse Delta, Delfland, Noordhpllands Noorderkwartier, Hollandse Delta, Peel en Maasvallei, Regge en Dinkel, Rijnland, Rivierenland en Roer en Overmaas is ingevoerd is de toeslag van 100 % voor wegen. De reden van invoeren is dat bij wegen sprake is van verharde oppervlakken, die een hogere piekafvoer kunnen veroorzaken, waardoor mogelijk een relatief grotere capaciteit van het watersysteem wordt gevraagd. Daarnaast vormen wegen één van de belangrijkste bronnen van diffuse verontreiniging van het oppervlaktewater. Deze omstandigheden kunnen aanleiding vormen voor wegen een hoger tarief toe te passen. Daarnaast geldt dat de omvang van wegen relatief van zodanige omvang is, ook wanneer specifiek wordt gelet op de oppervlakten en de economische waarde binnen de categorie ongebouwd, dat het gerechtvaardigd is om een tariefdifferentiatie toe te passen. Door de huidige waterschappen Vallei & Eem en Veluwe is er voor de wegen geen afwijkend tarief. Met ingang van 2013 wordt de weeffout niet opgeheven. In 2014 krijgt het waterschap te maken met de bijdrage nhwbp. Voor de hoogte van deze bijdrage is naast het aantal ingezetenen de waarde van het gebouwd bepalend. Als in 2014 het nieuwe belastingstelsel in werking treedt is er meer vrijheid de kostentoedeling dusdanig aan te passen dat deze extra kosten ook ten laste

8 8 komen van ingezetenen en eigenaren gebouwd. Daarnaast heeft de staatsecretaris overwogen als herstel weeffout van de weeffout de mogelijkheid om de toeslag voor wegen te verhogen tot 400 %. Daarom is er op dit moment gegronde reden om serieus de tariefsdifferentiatie voor wegen te overwegen en net als de 9 andere waterschappen voor Waterschap Vallei en Veluwe vanaf 2013 de tariefsdifferentiatie voor wegen in te voeren. Het nadeel van de invoering van deze tariefsdifferentiatie is: - Extra belasting van mede-overheden - Imago en wil tot samenwerken met de mede-overheden kan verminderen. - Uitbreiding aantal tariefsdifferentiaties - Toename (incidentele) perceptiekosten. Ter oriëntatie is in bijlage 5 opgenomen het overzicht van de belastingtarieven Hieruit blijkt dat ook bij toepassing van de differentiatie de tarieven voor de wegen tot de laagste van Nederland behoren. Besluit 3 De Voorbereidingscommissie stelt voor de tariefsdifferentiatie wegen (ongebouwd) en het percentage van 100 %. 8. Effect voor tarieven en profielen Op basis van de concept voorjaarsnota en de hierboven verwoorde adviezen zijn de tarieven als volgt te berekenen: Bemalen ongebouwd Tarieven in uro's 50 % Taken WVE VEL Wegen 100 % Zuiveringsheffing huishoudens ~ ve's 47,64 45,32 48,54 bedrijven ~ve's 47,64 45,32 48,54 47,64 45,32 48,54 Omslag watersysteembeheer ingezetenen ~ woonruimte 38,12 42,79 45,48 gebouwd ~ % 0,0134% 0,02235% 0,0175% Differentiatie: Bemalen 0,0134% 0,03324% 0,0175% Differentiatie: Onbemalen 0,0134% 0,01662% 0,0175% Natuur 1,32 1,62 1,82 Ongebouwd ~ Ha 31,52 49,76 38,99 Differentiatie: Bemalen 42,75 61,76 43,65 Differentiatie: Onbemalen 28,50 30,88 29,10 Differentiatie: wegen (bemalen) 72,75 Differentiatie: wegen (onbemalen) 58,20

9 9 Per profiel wordt de belastingdruk LASTENDRUK Bemalen ongebouwd 50 % in Euro's WVE VEL Wegen 100 % Huishoudens (huurwoning) Huishoudens (eigen woning) geen diff Huishoudens (eigen woning) bemalen Huishoudens (eigen woning) onbemalen Agrarisch bedrijf (geen diferentiatie) Agrarisch bedrijf (bemalen) Agrarisch bedrijf (onbemalen) Natuurterrein Groothandel geen diff Groothandel bemalen Groothandel onbemalen Middelgroot Metaalbedrijf geen diff Middelgroot Metaalbedrijf bemalen Middelgroot Metaalbedrijf onbemalen wegbeheerder per 100ha (onbemalen) In bijlage 4 zijn ook de varianten tariefsdifferentiatie bemalen alleen ongebouwd 50 % en 100 % en bemalen gebouwd en ongebouwd (zowel 50 % als 100%) uitgerekend. 9. Rechtstreeks toerekenen van kosten Naast tariefsdifferentiatie is het mogelijk de kosten van heffing en invordering, alsmede de kosten van kwijtschelding en oninbaar leiden rechtsreeks toe te rekenen aan de categorieën. Bij de bestaande waterschappen is hiervoor geen reden geweest. Volledigheidshalve is ook dit onderzocht voor Waterschap Vallei en Veluwe. Dit leidt echter slechts tot marginale verschuivingen. Er is dan ook geen reden tot rechtstreeks toerekenen van deze kosten.

10 10 Bijlage 1: Beschrijving methodiek van Kostentoedeling Algemeen 1. Wettelijke basis Ingevolge artikel 120, eerste lid, van de Waterschapswet (Stb. 2007, 208) stelt het algemeen bestuur van een waterschap ten behoeve van de watersysteemheffing een verordening, waarin voor elk van de categorieën van heffingplichtigen de toedeling van het kostendeel is opgenomen. Het waterschap kan bij de kostentoedelingsverordening bepalen dat kosten van heffing en invordering en kosten van de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur rechtstreeks worden toegerekend aan de betrokken categorieën van heffingplichtigen. Het waterschap kan ook gebruik maken van de mogelijkheid om tarieven te differentiëren. Deze mogelijkheid is in artikel 122 van de Waterschapswet opgenomen. Een eventuele tariefdifferentiatie moet in de kostentoedelingsverordening worden geregeld. De kostentoedelingsverordening behoeft de goedkeuring van gedeputeerde staten van de provincie en moet tenminste eenmaal in de vijf jaren worden herzien. 2. Kostentoedelingsmethode Delfland wettelijk voorgeschreven De wijze waarop de kosten van de taakuitoefening aan de categorieën van heffingplichtigen worden toegedeeld, is wettelijk vastgelegd. Ingevolge het tweede lid van artikel 120 van de Waterschapswet wordt de toedeling van het kostendeel aan de categorie ingezetenen bepaald aan de hand van de gemiddelde inwonerdichtheid per vierkante kilometer in het gebied van het waterschap. De toedeling van kosten aan de overige drie heffingplichtige categorieën (ongebouwde onroerende zaken die geen natuurterreinen zijn, natuurterreinen en gebouwde onroerende zaken) vindt ingevolge het vierde lid van deze bepaling plaats aan de hand van de waarde van de onroerende zaken in het economische verkeer. Deze wijze van kostentoedeling staat bekend als de methode Delfland. 3. Toedelen van kosten aan de categorie ingezetenen De eerste stap in het toedelingsproces is de toedeling van kosten aan de categorie ingezetenen Dit gebeurt aan de hand van de gemiddelde inwonerdichtheid per vierkante kilometer. Afhankelijk van de inwonerdichtheid wordt aan de ingezetenen tenminste 20% en ten hoogste 50% van de kosten van het watersysteembeheer toegedeeld. De toedeling is als volgt: Bij een gemiddeld aantal inwoners van 500 of minder, bedraagt het toedelingspercentage minimaal 20% en maximaal 30%; Bij een gemiddeld aantal inwoners van meer dan 500 maar niet meer dan 1000, bedraagt het toedelingspercentage minimaal 31% en maximaal 40%; Bij een gemiddeld aantal inwoners van meer dan 1000, bedraagt het toedelingspercentage minimaal 41% en maximaal 50%. Het binnen de bandbreedtes bepalen van het exacte ingezetenenaandeel behoort tot de bestuurlijke vrijheid van het waterschap. 3.1 Ophogen ingezetenenaandeel Het algemeen bestuur van een waterschap kan de zojuist genoemde maximale kostentoedelingspercentages met 10% verhogen. Dit is in het derde lid van artikel 120 geregeld. Blijkens de wetsgeschiedenis kan verhoging in bijzondere omstandigheden plaatsvinden. Als voorbeeld zijn daarbij twee situaties genoemd, namelijk de situatie waarin in het gebied van het waterschap een relatief groot aantal natuurterreinen voorkomt en de situatie waarin in het gebied van het waterschap sprake is van een zeer grote inwonerdichtheid. De Waterschapswet zegt echter niet wat hieronder moet worden verstaan. De Unie van waterschappen relateert deze

11 11 begrippen in de modelverordening omwille van de eenduidigheid aan het objectief fiscaal criterium in betekenende mate. Dit staat voor 25% of meer. Toepassing van dit criterium leidt er toe dat voor een eventuele ophoging van het ingezetenenaandeel in bovenstaande voorbeelden kan worden gekozen indien 25% of meer van het gebied van het waterschap uit natuurterreinen bestaat of indien het gemiddelde inwoneraantal 1250 (125% x 1000 inwoners) of meer bedraagt. Tot natuurterreinen worden in verband met het bepaalde in artikel 116, onderdeel c, van de Waterschapswet, ook bossen en open wateren met een oppervlakte van tenminste één hectare gerekend. Het verhogen van het maximale ingezetenenaandeel is geen verplichting, maar behoort tot de bestuurlijke vrijheid van het waterschap. Het criterium van 25% of meer geeft een zekere denkrichting aan. Bij de besluitvorming tot ophoging van het ingezetenenaandeel kunnen echter ook andere bestuurlijke overwegingen een rol spelen. 4. Toedelen van de resterende kosten aan de specifieke categorieën 4.1 Methodiek van toedelen van de resterende kosten Nadat is bepaald welk aandeel in de kosten van het watersysteembeheer aan de ingezetenen wordt toegedeeld, vindt in stap 2 de toedeling van de resterende kosten van de taakuitoefening aan de categorieën ongebouwd niet zijnde natuur, natuur en gebouwd plaats. Dit gebeurt op basis van hun onderlinge waardeverhouding. In verband hiermee moet de waarde in het economische verkeer van deze categorieën worden bepaald. In de algemene maatregel van bestuur als bedoeld in artikel 120, lid 4, van de Waterschapswet (ook wel het Waterschapsbesluit genoemd), is neergelegd hoe de waardebepaling precies dient te geschieden. Waardebepaling categorie ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen Deze categorie valt in het kader van de kostentoedeling uiteen in vijf subcategorieën (groepen), te weten: Agrarische gronden; Openbare landwegen, inclusief kunstwerken; Banen voor openbaar vervoer per rail, inclusief kunstwerken; Bouwpercelen en Overige ongebouwde onroerende zaken. Ingevolge het Waterschapsbesluit is een onderverdeling in groepen noodzakelijk, omdat tussen de groepen zowel de wijze van waardebepaling als de waarde per hectare verschilt. Van elke groep moet de waarde worden bepaald. Dit gebeurt globaal, hetgeen in dit geval betekent dat het waterschap niet van elk individueel object dat tot de betreffende groep behoort een exacte waarde hoeft te bepalen, maar dat kan worden volstaan met het bepalen van de waarde van het geheel van de onroerende zaken van de betreffende groep. Het product van de oppervlakte in hectare en de gemiddelde waarde per hectare vormt dan de waarde van de betreffende subcategorie. De optelsom van de waarden van de subcategorieën is de totale waarde van de categorie ongebouwd, niet zijnde natuur. Waardebepaling subcategorie agrarische gronden Onder agrarische grond wordt de ten behoeve van de landbouw als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder b, van de Pachtwet bedrijfsmatig geëxploiteerde cultuurgrond verstaan. Natte veenweidegebieden behoren ook tot deze categorie. Niet tot de categorie agrarische gronden behoren evenwel de ondergrond van glasopstanden (deze worden tezamen met de glasopstanden zelf als gebouwde eigendommen beschouwd) en bossen. Bossen behoren op grond van artikel 116, onder c, van de Waterschapswet immers tot de categorie natuurterreinen. De gemiddelde waarde per hectare van de agrarische gronden wordt bepaald of afgeleid uit verkooptransacties van deze gronden in het gebied van het waterschap. In het tweede lid van artikel 5.4, van het Waterschapsbesluit is neergelegd dat de waarde wordt bepaald op de waarde die aan de gronden moet worden toegekend indien de volle en onbezwaarde eigendom daarvan

12 12 zou kunnen worden overgedragen en de gronden als agrarische gronden in gebruik zouden blijven. Dit betekent dat transacties waarbij geen marktconforme prijs tot stand is gekomen (dit kan bij transacties in de familiesfeer het geval zijn), niet in de berekeningen mogen worden betrokken. Verder dient bij de waardebepaling van gronden die zijn bezwaard met beperkte rechten of die worden verpacht, te worden geabstraheerd van de waardedrukkende invloed die van deze feiten uitgaat. Er kan blijkens het Waterschapsbesluit voor de waardebepaling van agrarische gronden worden aangesloten bij onderzoeksgegevens van de Dienst Landelijk Gebied (DLG) van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit. Deze dienst rapporteert jaarlijks aan de Tweede Kamer over de prijzen van agrarische gronden. Waardebepaling subcategorieën openbare landwegen en banen voor openbaar vervoer per rail, inclusief kunstwerken In feite is voor de kostentoedeling sprake van twee afzonderlijke subcategorieën. Omdat de wijze waarop de waarde van deze subcategorieën moet worden bepaald aan elkaar gelijk is, worden ze hier gezamenlijk besproken. Bij de waardebepaling van openbare landwegen en banen voor openbaar vervoer per rail worden behalve de landwegen en spoorbanen als zodanig ook verkeersvoorzieningen en kunstwerken betrokken. Voorbeelden van kunstwerken zijn bruggen, viaducten en tunnels. Bij verkeersvoorzieningen moet worden gedacht aan grond die dienstbaar is aan het verkeer over de weg (grond die een bijdrage levert aan de verkeerskundige functionaliteit van de weg), zoals tussenbermen, geluidswerende voorzieningen, obstakelvrije zone s, bermsloten, e.d. De gemiddelde waarde per hectare wordt ingevolge het Waterschapsbesluit gesteld op de vervangingswaarde. Dit is het bedrag dat met de herbouw van een identiek vervangend object gepaard zou gaan, waarbij tevens rekening moet worden gehouden met een correctiefactor voor technische en functionele veroudering. Om te voorkomen dat de waterschappen van geval tot geval steeds zelf de component voor de technische en functionele veroudering van de onroerende zaken zouden moeten bepalen, heeft de wetgever de correctiefactor in het Waterschapsbesluit zelf vastgelegd. De correctiefactor bedraagt 25%. De gemiddelde waarde per hectare van openbare landwegen en van openbare railbanen en hun kunstwerken is dus 75% van de vervangingswaarde. Taxatiewijzer Voor wegen en spoorwegen is door de Unie van Waterschappen de Taxatiewijzer wegen opgesteld, waarmee op eenvoudige wijze de totale waarde van de wegen en spoorwegen binnen elk waterschapsgebied globaal kan worden bepaald. Waardebepaling subcategorie bouwpercelen Bouwpercelen zijn ongebouwde onroerende zaken waarop gebouwd mag worden (artikel 6.1, onder b, Waterschapsbesluit). Waardebepaling subcategorie overige ongebouwde onroerende zaken De subcategorie overige ongebouwde onroerende zaken is een restcategorie waartoe onder andere volkstuinen, begraafplaatsen, parken en plantsoenen behoren. De gemiddelde waarde per hectare van deze subcategorie wordt ingevolge het Waterschapsbesluit gesteld op de gemiddelde waarde per hectare van de agrarische gronden in het gebied van het waterschap. In het kader van de kostentoedeling wordt er met andere woorden van uit gegaan dat de gemiddelde waarde van de overige ongebouwde onroerende zaken en de gemiddelde waarde van de agrarische gronden in het gebied van het waterschap aan elkaar gelijk zijn. De wetgever heeft om redenen van eenvoud hiervoor gekozen. Dit blijkt uit de toelichting op artikel 5.7 van het Waterschapsbesluit.

13 13 Waardebepaling categorie natuurterreinen De volgende categorie waarvoor in het kader van de kostentoedeling een waarde moet worden vastgesteld, is de categorie natuurterreinen. Natuurterreinen zijn ongebouwde onroerende zaken waarvan de inrichting en het beheer geheel of nagenoeg geheel en duurzaam zijn afgestemd op het behoud of de ontwikkeling van natuur. Tot de categorie natuurterreinen worden daarom bij voorbeeld heidevelden, moerassen, zandverstuivingen en duingebieden gerekend. Ook bossen en open wateren met een oppervlakte van tenminste 1 hectare behoren tot deze categorie. Dit is in artikel 116, onderdeel c, van de Waterschapswet bepaald. Bij open wateren moet blijkens het Waterschapsbesluit worden gedacht aan vennen, meren, plassen en daarmee vergelijkbare wateren met een open en weids karakter. Ook productiebossen behoren tot de categorie natuurterreinen. De gemiddelde waarde per hectare van natuurterreinen wordt op basis van het Waterschapsbesluit gesteld op 20% van de gemiddelde waarde per hectare van de agrarische gronden in het gebied van het waterschap. 4.2 Waardebepaling en waardepeildatum De waarde van de onroerende zaken moet worden bepaald naar de hoedanigheid en de staat van de onroerende zaken op de waardepeildatum. In artikel 6.10, eerste lid, van het Waterschapsbesluit is dit voor natuurterreinen en voor andere ongebouwde onroerende zaken die geen natuurterreinen zijn, uitdrukkelijk bepaald. Voor gebouwde onroerende zaken bevat het Waterschapsbesluit een dergelijke expliciete regeling niet. Dit is ook niet nodig, omdat voor de waardebepaling van deze categorie wordt aangesloten bij de WOZ-gegevens en in de Wet WOZ al geldt dat de waarde naar de hoedanigheid en de staat van de onroerende zaken op de waardepeildatum moet worden bepaald. Ingevolge artikel 6.10, tweede lid, van het Waterschapsbesluit ligt de waardepeildatum maximaal twee jaar voor het begin van het eerste belastingjaar waarop de kostentoedelingsverordening betrekking heeft.. Zo is rekening gehouden met het feit dat de waardegegevens van gebouwde onroerende zaken via de WOZ-gegevensleveringen van de gemeenten beschikbaar komen. Deze gegevens ijlen één jaar na. Dit geldt ook voor de waardegegevens van gronden die via de Dienst Landelijk Gebied van het ministerie van LNV beschikbaar komen. De waardepeildatum ten behoeve van de kostentoedeling is 1 januari In het proces van kostentoedeling wordt geen rekening gehouden met wijzigingen die zich in de staat of de hoedanigheid van de onroerende zaken hebben voorgedaan of nog zullen voordoen tussen de waardepeildatum (in dit geval ) en het begin van het eerste belastingjaar waarop de kostentoedelingsverordening betrekking heeft ( ). Zo zullen bouwpercelen die na de waardepeildatum zijn bebouwd, voor de kostentoedeling als ongebouwde onroerende zaken worden aangemerkt en zal landbouwgrond die na de waardepeildatum is omgevormd tot natuur nog wel als landbouwgrond in de waardebepaling worden meegenomen. 5. Natuurterreinen Natuurterreinen vormen binnen de kostentoedeling (en de belastingheffing) een nieuwe categorie. Ingevolge artikel 116, onderdeel c, van de Waterschapswet is een natuurterrein een ongebouwde onroerende zaak, waarvan de inrichting en het beheer geheel of nagenoeg geheel en duurzaam is afgestemd op het behoud en de ontwikkeling van natuur. De feitelijke situatie (en niet de toekomstige situatie of een situatie volgens het bestemmingsplan) bepaalt dus of sprake is van een natuurterrein. Bossen, al dan niet bedrijfsmatig geëxploiteerd, en open wateren worden bij wetsfictie mede als natuurterreinen aangemerkt. Voorwaarde is wel dat deze objecten een oppervlakte van tenminste één hectare hebben.

14 14 6. Tariefdifferentiatie In artikel 122 van de Waterschapswet wordt de mogelijkheid van tariefdifferentiatie geopend. Blijkens de Memorie van Toelichting heeft de wetgever deze regeling opgenomen omdat zij niet voorbij heeft willen gaan aan het feit dat het belang bij de watersysteemtaak voor bepaalde onroerende zaken duidelijk anders kan liggen dan dat van andere onroerende. De wetgever heeft daarbij nadrukkelijk aangegeven dat de waterschappen ter zake een bestuurlijke vrijheid hebben. Het uitgangspunt dat in artikel 121, eerste lid, onderdelen b, c en d, van de Waterschapswet is neergelegd, is dat het tarief van de belasting per heffingsmaatstaf gelijk is. De regeling van de tariefdifferentiatie brengt hierin verandering, omdat in dat geval geen sprake meer is van gelijke tarieven per heffingsmaatstaf, maar van tarieven die naar gelang de situatie hoger of lager kunnen zijn vastgesteld. De situaties waarin tariefdifferentiatie mogelijk is, zijn limitatief in de wet opgesomd. Ook de mate waarin kan worden gedifferentieerd is in de Waterschapswet vastgelegd. Tariefdifferentiatie is ingevolge artikel 122 uitsluitend in de volgende gevallen en binnen de volgende bandbreedtes mogelijk: 1. buitendijks gelegen onroerende zaken (maximaal 75% lager tarief); 2. onroerende zaken die blijkens de legger van het waterschap als waterberging worden gebruikt (maximaal 75% lager tarief); 3. onroerende zaken gelegen in bemalen gebieden (maximaal 100% hoger tarief); 4. onroerende zaken die in hoofdzaak uit glasopstanden bestaan (maximaal 100% hoger tarief); 5. verharde openbare wegen (maximaal 100% hoger tarief). Het algemeen bestuur is niet tot het differentiëren van tarieven verplicht. De differentiaties kunnen blijkens het vierde lid van artikel 122 naast elkaar worden toegepast.

15 15 Bijlage 2: Aantal Inwoners Aantal Inwoners Plaats 1 januari 2011 Amersfoort Apeldoorn Baarn Barneveld Brummen Bunschoten Ede Eemnes Elburg Epe Ermelo Harderwijk Hattem Heerde Leusden Nijkerk Nunspeet Oldebroek Putten Renkum Renswoude Scherpenzeel Soest Veenendaal Voorst Wageningen Woudenberg Utrechtse Heuvelrug Rhenen De Bilt 20 Zeist 320 Deventer Oslt-Wijhe 576 Rheden Rozendaal 10 Zutphen Totaal

16 16 Bijlage 3: WOZ-waarden per gemeenten per Burg. Gem. Waarde totaal Aantal objecten Deventer Apeldoorn Barneveld Brummen Ede Elburg Epe Ermelo Harderwijk Hattem Heerde Nijkerk Oldebroek Putten Renkum Rheden Rozendaal Scherpenzeel Voorst Wageningen Zutphen Nunspeet Amersfoort Baarnd De Bilt Bunschoten Eemnes Leusden Renswoude Rhenen Soest Veenendaal Woudenberg Zeist Utrechtse Heuvelrug Oslt-Wijhe Som:

17 17 Bijlage 4: Alternatieven voor Tariefsdifferentiatie Bij de varianten tariefsdifferentiatie bemalen alleen ongebouwd 50 % en 100 % en bemalen gebouwd en ongebouwd (zowel 50 % als 100%) zijn de tarieven: Tarieven in uro's Alleen ongebouw d Gebouw d en ongebouw d Taken WVE VEL Bemalen 50 % Bemalen 100 % Bemalen 50 % Bemalen 100 % Zuiveringsheffing huishoudens ~ ve's 47,64 45,32 48,54 48,54 48,54 48,54 bedrijven ~ve's 47,64 45,32 48,54 48,54 48,54 48,54 47,64 45,32 48,54 48,54 48,54 48,54 Omslag watersysteembeheer ingezetenen ~ w oonruimte 38,12 42,79 45,48 45,48 45,48 45,48 gebouw d ~ % 0,0134% 0,02235% 0,0175% 0,0175% 0,0175% 0,0175% Differentiatie: Bemalen 0,0134% 0,03324% 0,0246% 0,0175% 0,0246% 0,0310% Differentiatie: Onbemalen 0,0134% 0,01662% 0,0164% 0,0175% 0,0164% 0,0155% Natuur 1,32 1,62 1,82 1,82 1,82 1,82 Ongebouw d ~ Ha 31,52 49,76 38,99 38,99 38,99 38,99 Differentiatie: Bemalen 42,75 61,76 48,81 55,84 48,81 55,84 Differentiatie: Onbemalen 28,50 30,88 32,54 27,92 32,54 27,92 De lastendruk per profiel is dan: LASTENDRUK Alleen ongebouw d Gebouw d en ongebouw d B in Euro's WVE VEL Bemalen 50 % Bemalen 100 % Bemalen 50 % Bemalen 100 % Huishoudens (huurwoning) Huishoudens (eigen woning) geen diff Huishoudens (eigen woning) bemalen Huishoudens (eigen woning) onbemalen Agrarisch bedrijf (geen diferentiatie) Agrarisch bedrijf (bemalen) Agrarisch bedrijf (onbemalen) Natuurterrein Groothandel geen diff Groothandel bemalen Groothandel onbemalen Middelgroot Metaalbedrijf geen diff Middelgroot Metaalbedrijf bemalen Middelgroot Metaalbedrijf onbemalen wegbeheerder per 100ha (onbemalen)

18 18 Bijlage 5 Tarieven andere waterschappen Basistarieven watersysteemheffing Waterschap Basistarieven watersysteemheffing Eventuele tariefsdifferentiatie Ongebouwd Natuur Gebouwd Ingezetenen in per ha in per ha % WOZ-waarde In per huishouden Aa en Maas 51,18 2,20 0,02499% 43,00 75 % korting voor buitendijks gelegen (ongebouwd) Amstel, Gooi en Vecht 57,59 5,64 0,01499% 89,16 Brabantse Delta 37,84 1,84 0,02560% 44, % toeslag voor wegen (ongebouwd) De Dommel 30,44 1,15 0,01464% 31,80 30 % korting voor gelegen in waterberging (ongebouwd) De Stichtse Rijnlanden 60,68 4,60 0,02340% 65,76 Delfland 119,11 6,59 0,02166% 114, % toeslag voor wegen (ongebouwd) 75 % korting voor buitendijks gelegen (ongebouwd); 25 % korting voor gelegen Fryslan 37,30 5,15 0,04964% 70,22 in waterberging (ongebouwd); 50 % toeslag voor gelegen in bemalen gebied (ongebouwd) Groot Salland 66,08 2,72 0,04440% 62,36 75 % korting voor buitendijks gelegen Hollands Noorderkwartier 86,25 4,49 0,04200% 80,92 75 % korting voor buitendijks gelegen; 100 toeslag voor wegen (ongebouwd) Hollandse Delta 85,97 3,91 0,03252% 81,08 75 % korting voor buitendijks gelegen; 100 toeslag voor wegen (ongebouwd) Hunze en Aa's 49,65 3,28 0,04634% 55,91 75 % korting voor buitendijks gelegen Noorderzijlvest 49,35 3,61 0,04830% 54,56 75 % korting voor buitendijks gelegen Peel en Maasvallei 37,03 2,25 0,02820% 44, % toeslag voor wegen (ongebouwd) Reest en Wieden 52,52 2,03 0,04520% 98,27 Regge en Dinkel 47,07 2,84 0,03430% 75 % korting voor gelegen in waterberging (ongebouwd); 100 % toeslag voor 47,51 wegen (ongebouwd) Rijn en IJssel 32,77 1,38 0,02640% 35,98 75 % korting voor buitendijks gelegen Rijnland 68,75 4,00 0,01559% 86, % toeslag voor wegen (ongebouwd) Rivierenland 62,04 3,52 0,03516% 50 % korting voor buitendijks gelegen (ook natuur);100 % toeslag voor wegen 70,51 (ongebouwd) Roer en Overmaas 32,13 2,34 0,02039% 35, % toeslag voor wegen (ongebouwd) Scheldestromen 49,73 4,28 0,04490% 68,31 Schieland en Krimpenerwaard 99,31 3,18 0,02150% 75,58 75 % korting voor buitendijks gelegen Vallei & Eem 28,88 1,32 0,01341% 38,12 50 % toeslag voor gelegen in bemalen gebied (ongebouwd) Velt en Vecht 58,76 1,30 0,04316% 60,22 75 % korting voor buitendijks gelegen Veluwe 30,88 1,62 0,01710% 42, % toeslag voor gelegen in bemalen gebied (ongebouwd) Zuiderzeeland 74,24 7,18 0,05110% 67,32

19 19 Tarieven 2012 zuiveringsheffing, verontreinigingsheffing en heffing wegenbeheer Waterschap Zuiveringsheffing en Wegenbeheer verontreinigingsheffing Ongebouwd Natuur Gebouwd Ingezetenen in per v.e. in per ha in per ha % WOZ-waarde In per huishouden Aa en Maas 42,60 Amstel, Gooi en Vecht 54,48 Brabantse Delta 49,60 De Dommel 45,48 De Stichtse Rijnlanden 54,66 Delfland 85,14 Fryslan 53,57 Groot Salland 50,33 Hollands Noorderkwartier 54,96 17,28 0,77 0,01062% 36,07 Hollandse Delta 50,05 20,82 1,02 0,00862% 17,98 Hunze en Aa's 70,51 Noorderzijlvest 62,62 Peel en Maasvallei 49,35 Reest en Wieden 59,64 Regge en Dinkel 46,01 Rijn en IJssel 41,76 Rijnland 53,00 Rivierenland 52,28 8,20 0,98 0,01241% 39,39 Roer en Overmaas 49,73 Scheldestromen 53,13 9,98 0,65 0,00880% 12,48 Schieland en Krimpenerwaard 56,00 32,95 1,71 0,02590% 44,27 Vallei & Eem 47,64 Velt en Vecht 60,40 Veluwe 45,32 Zuiderzeeland 57,25 Tarief wegen per ha 2012 Vallei en Veluwe (onbemalen) Vallei en Veluwe (bemalen) Zuiderzeeland Velt en Vecht Schieland Scheldestromen Roer en Overmaas Rivierenland Rijnland Rijn en IJssel Regge en Dinkel Reest en Wieden Peel en Maasvallei Noorderzijlvest Hunze en Aa's Hollandse Delta Hollands Noorderkwartier Groot Salland Fryslan Delfland De Stichtse Rijnlanden De Dommel Brabantse Delta Amstel, Gooi en Vecht aa en maas Tarief

20 Bijlage 6 Bemalen gebieden