Wat denk jij ervan? Amsterdam, januari Beste Geoffrey Galt Harpham,
|
|
- Jeroen Dijkstra
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wat denk jij ervan? Amsterdam, januari 2018 Beste Geoffrey Galt Harpham, In mijn land maken ze zich nogal druk om de vaderlandsliefde de afgelopen jaren. Sommigen vinden dat Nederland te weinig patriottisch en nationalistisch is en wat meer trots kunnen we best gebruiken. De Nederlandse vlag is daar het symbool van en zou wat vaker fier moeten wapperen. Niet voor niets dat er sinds kort zo n vlag in de grote zaal van de Tweede Kamer (het politieke centrum van ons land) wappert. Het is natuurlijk geen grote vlag geworden zoals je dat bijvoorbeeld wel eens in een land als Turkije ziet. Een kleine, bescheiden en, vooral, goedkope vlag is genoeg. Zo n vlag staat er nu en dat is nieuw. Ook bepaalde gemeenten willen er één ophangen in hun eigen, lokale raadzaal. Dit om de Nederlandse identiteit ook lokaal te beklemtonen. Ook andere, concrete voorstellen zijn naar voren geschoven. Scholieren zouden het Wilhelmus (het Nederlandse volkslied) moeten kennen en snappen. Kinderen verplicht naar ons nationale Rijksmuseum laten gaan en kennis laten maken met ons rijke (niet altijd even verheven!) verleden, is een derde voorstel. Maar gaat het wel om deze symbolen als je trots en eenheid onder de bevolking wilt nastreven? Zou de discussie niet veel meer om de onderliggende principes van trots moeten gaan en zouden we niet meer moeten nadenken over hoe we dat moeten overbrengen? Jouw What Do You Think, Mr. Ramirez? The
2 American Revolution in Education gaat eigenlijk over die vragen en laat op een subtiele wijze zien hoe jouw land daar een tijd lang heel succesvol in was. Het onderwijs stond daarin toen centraal. Dat hele onderwijssysteem, en zeker het hoger onderwijs, is tegenwoordig in verwarring met zijn grote verschillen van mening over de doelen en verwachtingen van het onderwijs, de methode van overdracht en de ongelijkheid die verder toeneemt. Dat was anders in de gouden periode van het algemeen onderwijs toen er toch wel degelijk een soort consensus bestond over de basisprincipes. Dat rijke culturele verleden roep jij terecht in herinnering in jouw mooie boek. Niet lang geleden ontmoette jij meneer Ramirez, een wat oudere man die jou zijn verhaal van vijftig jaar geleden vertelde. Hij, deze meneer Ramirez, kwam toen als Cubaans vluchteling in Amerika aan, zonder geld, contacten en papieren. Hij kreeg een kleine beurs om een opleiding te volgen en koos toen voor een taalcursus. Daar keek zijn leraar Engels hem op een bepaalde dag aan toen ze een sonnet van Shakespeare bespraken en vroeg: Nou, meneer Ramirez, wat denk jij ervan? Het was de allereerste keer dat iemand hem zo n vraag stelde. Die simpele vraag schudde hem wakker en zorgde er uiteindelijk voor dat deze meneer Ramirez ging studeren om uiteindelijk zelf hoogleraar te worden. Voor jou gaat het in dit verhaal niet alleen om een persoonlijk succes maar jij ziet dit als het resultaat van een weloverwogen politiek, van een onderwijssysteem dat zijn vinger naar het individu wijst en het beste uit een individu haalt. Dat idee kreeg in de twintiger en dertiger jaren van de vorige eeuw langzaam
3 vorm als het algemene onderwijs, wanneer het er niet alleen meer is voor de aristocratie maar voor de brede bevolking. Eerder begrepen de stichters van Amerika (Adams en Jefferson) al de centrale rol van het onderwijs in de vooruitgang van de samenleving. Echter, het zijn vooral mensen als Horace Mann en John Dewey die er dan op wijzen dat het onderwijs niet alleen voor meer Amerikanen toegankelijk moet zijn maar ook dat het die bredere groep moet voorbereiden op deelname aan die samenleving. Het bracht een hele democratiseringsgolf op gang waarbinnen een belangrijke plaats was weggelegd voor dat algemene onderwijs. Die beweging werd helemaal sterk na de Tweede Wereldoorlog wanneer er ook in Amerika wordt gepleit voor maatschappelijke vernieuwing. In 1945 kwam er een publicatie uit die voor deze ontwikkeling model stond: General Education in a Free Society, ook wel het Rode Boek genoemd. Daniel Bell, de beroemde Amerika socioloog, noemde dit ooit, zo schrijf jij, de Bijbel van het algemeen onderwijs en het nationale symbool van de vernieuwing na de oorlog. De taal ervan mag ons dan nu wat gedateerd in de oren klinken, de principes, waar mensen als Ahrendt en Cassirer zich zeer bij thuis voelden, staan nog recht overeind. Jij ziet dat onderwijs als een grote, brede advertentie voor openheid, vrijheid, gelijkheid en mogelijkheden, dat bovendien de buitenwereld duidelijk moest maken waar een welvarend land als Amerika toe in staat is: een meritocratisch systeem met oog voor het belang van de samenleving waarbinnen mensen laveren tussen individuele zelfrealisatie en maatschappelijke betrokkenheid. Dat onderwijs moest expliciet toegankelijk zijn voor minderheden en immigranten, mensen met achterstanden zoals Mr. Ramirez, die persoonlijk werden aangesproken om een mening te vormen. Dit mening vormen aan de hand van
4 teksten, het interpreteren van de Bijbel maar ook van klassieke documenten zoals de Constitutie en de Bill of Rights, zit natuurlijk ook wel opgesloten in de Protestantse genen van de Amerikanen. De kracht zit hier, volgens jou, ook niet zozeer in het afdwingen maar veel meer in samen nadenken over hoe individuele intelligentie is aan te spreken. Het democratisch experiment, het basisprincipe van het Rode Boek, kan alleen overleven als mensen feiten weten te interpreteren, respectvol met elkaar van gedachten wisselen en er rekening wordt gehouden met het belang van iedereen. Die wijsheid, zo essentieel voor democratie, leer je in het onderwijs en met de Engelse taal. Ik denk dat je gelijk hebt als je zegt dat Mr. Ramirez niet in de eerste plaats werd uitgenodigd om iets te zeggen over de betekenis van Shakespeare s gedicht maar dat hij eigenlijk werd uitgenodigd om op gelijke voet deel te nemen aan een nationale conversatie. De taal moest Mr Ramirez de cognitieve en politieke vaardigheden geven om daaraan mee te doen. Dat begreep Ramirez leraar heel goed. De algemene toegang tot onderwijs zorgde er verder voor dat grote groepen ook na het voortgezet onderwijs nog onderwijs volgen. Dat onderwijs was dan breed opgezet en richt zich op de ontwikkeling van heel de mens. De ideeën van algemene toegankelijkheid, individuele zelfrealisatie en maatschappelijke betrokkenheid kwamen natuurlijk onder druk te staan wanneer dit tijdens de Koude Oorlog als te democratisch werd beschouwd en te veel gericht op sociale mobiliteit, gelijke verdeling van middelen en het belang van de geesteswetenschappen. Dat was niet meer zo zeer wat de samenleving nodig had. Er kwamen kleine scheurtjes in deze Amerikaanse droom die allengs groter worden. Het resultaat en dat wat het
5 onderwijs oplevert werden belangrijker, eerst voorzichtig maar steeds duidelijker. Die principes en praktijken van het algemeen onderwijs die jij in jouw boek beeldend beschrijft, zijn wat anders dan het gebruik van de vlag, het zingen van het volkslied of het bezoek aan een nationaal museum. Jij bent je er zeer van bewust dat het wiel niet opnieuw moet worden uitgevonden en dat de taal van die tijd niet meer bij deze tijd past. De kern blijft overeind staan en bepaalde fundamentele principes zijn nog steeds ondersteunend voor de samenleving. Dat Rode Boek was het nationale plan hiervoor en moest er voor zorgen dat mensen zich betrokken voelen bij die samenleving en zo moest die nationale democratische identiteit worden opgebouwd. Wanneer ik jouw boek lees lijkt het wel alsof het onderwijs toen algemeen toegankelijk was voor iedereen. Zover ik weet was die toegankelijkheid voor het zwarte deel van de Amerikaanse bevolking in ieder geval helemaal niet zo groot. Daar waar zij naar het onderwijs konden, was dat in zwarte scholen in zwarte wijken. Jij wilt met jouw boek aandacht vragen voor het onderliggend principe achter de Amerikaanse revolutie in het onderwijs. Dit is geen symboolpolitiek van vlag, volkslied of een nationaal museum maar een groot en warm respect voor een gouden periode waarin werd gedacht over heel de mens en moreel burgerschap. Het gaat jou om het pedagogische, het onderwijskundige en de culturele waarde van het algemeen onderwijs en de taal in het bijzonder waarmee mensen een kritisch perspectief leren, kunnen verbeelden en algemene waarden en culturele verschillen inzien. Die democratische principes onderbouwen nog steeds het
6 burgerschap, laten zien hoe er met verschillen kan worden omgegaan en hoe persoonlijke vrijheid en rechtvaardigheid op elkaar kunnen worden afgestemd. Jouw boek laat zien wat er voor nodig is, hoe mensen kunnen worden voorbereid op een maatschappelijk principe en hoe de belofte daarvan kan worden gerealiseerd. Jou gaat het niet om het overbrengen van basiskennis of een lijst van iconische boeken die iedereen moet lezen. Jij hebt een veel dynamischer beeld voor ogen, open en pluralistisch, waarin wetenschap en wiskunde, sociale wetenschappen en talen met elkaar een wat onsamenhangend en incompleet geheel vormen. Maar wel zo dat een nieuwe generatie een interpreteerbare tekst als die van Shakespeare voorgelegd krijgt en iedere nieuwe Ramirez wordt uitgenodigd om zijn of haar mening te geven, in de wetenschap dat hij of zij individuele rechten heeft en in een land woont met constitutionele rechten: het trotse principe dat meer is dan een symbool dat fier wappert in de wind. Dank je wel. Grote groet, -Harrie Jonkman Harpham, G.G.(2017). What Do You Think, Mr. Ramirez? The American Revolution in Education. Chicago: The University of Chicago Press. 230 pagina s. 23,22.
Beste Paul de Beer, Maisha van Pinxteren en anderen,
Kansen en klassen Amsterdam, oktober 2017 Beste Paul de Beer, Maisha van Pinxteren en anderen, Michael Young was een bekend onderwijssocioloog en sociaal entrepeneur. Hij was nog erg jong toen hij vlak
Nadere informatieOver werk gesproken. Amsterdam, februari Beste Joop Berding,
Over werk gesproken Amsterdam, februari 2018 Beste Joop Berding, Jij bent wijsgerig en historisch pedagoog, werkte in het onderwijs, welzijn en beleid en vervolgens weer als docent bij de Hogeschool Rotterdam.
Nadere informatieVrijheid van de een is voorwaarde voor die van de ander
Vrijheid van de een is voorwaarde voor die van de ander Amsterdam, juni 2017 Beste Axel Honneth, Iedere keer als ik in Duitsland ben zoek ik een Duits boek op. Ik ben opgegroeid met de Duitse cultuur en
Nadere informatieVrije schoolkeuze. Amsterdam, mei Beste Mercedes Schneider,
Vrije schoolkeuze Amsterdam, mei 2017 Beste Mercedes Schneider, Jij bent vooral en in de eerste plaats lerares (Engels en Duits) op het voortgezet onderwijs. Je volgde nog enkele aanvullende onderwijsopleidingen
Nadere informatieGrit. Amsterdam, december Beste Paul en Angela,
Grit Amsterdam, december 2016 Beste Paul en Angela, Zo nu en dan zijn er van die Engelse woorden die op de een of andere wijze een eigen leven gaan leiden. Jaren geleden was er plotseling het woord flow
Nadere informatieNederland vanuit de lucht
Nederland vanuit de lucht Amsterdam, maart 2019 Beste Kim Putters en Hans Boutellier, Vorig jaar verscheen van Herman Tjeenk Willink Groot denken, klein doen. Zijn oproep doet qua inhoud en vorm recht
Nadere informatieOpnieuw beginnen. Amsterdam, juli Beste Donald Trump,
Opnieuw beginnen Amsterdam, juli 2017 Beste Donald Trump, Geschiedenis vertelt, hoop niet Aan deze kant van het graf, Maar dan, eens in een mensenleven Kan de verlangde getijdegolf Van rechtvaardigheid
Nadere informatieWe zullen het zelf moeten doen
We zullen het zelf moeten doen Amsterdam, april 2017 Beste Paul Verhaeghe, De drievuldigheid of triniteit die we van het Christendom kennen paste Freud op de mens toe door hem te begrijpen vanuit id, ego
Nadere informatieHoofdlijn advies. Wat vind jij? Laat het ons weten op: Persoonlijke ontwikkeling. Basiskennis en -vaardigheden. Vakoverstijgend leren
Hoofdlijn advies Taalvaardig Rekenvaardig Digitaal vaardig Sociaal vaardig Persoonlijke ontwikkeling Basisvaardigheden Basiskennis en -vaardigheden Natuur & technologie Mens & maatschappij Taal & cultuur
Nadere informatieHet nieuwe onderwijs. Amsterdam, november Beste Cathy Davidson,
Het nieuwe onderwijs Amsterdam, november 2017 Beste Cathy Davidson, In jouw nieuwe boek besteed jij veel aandacht aan Charles Eliot, die 40 jaar lang (1834-1926) president was van de Harvard Universiteit.
Nadere informatieTeamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING
Teamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING Agenda 1. Wat is onze culturele omgeving? (30 min) -introductie -wat doen we al? -kunnen we de culturele omgeving definiëren? 2. Waarom willen we er iets
Nadere informatieLeren over leren. Amsterdam, januari Beste Cora Bagley Marrett,
Leren over leren Amsterdam, januari 2019 Beste Cora Bagley Marrett, Volgens de grote Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog Jerome Bruner waren er in de twintigste eeuw, die hijzelf overigens bijna helemaal
Nadere informatieBurgerschapsvorming LVGS
Burgerschapsvorming LVGS Jacomijn van der Kooij Hoop 2 Een brede blik op burgerschap Mini-college Burgerschapsvorming en goed onderwijs Sinds 2006 verplicht: Wet actief burgerschap en sociale integratie.
Nadere informatieGekleurd recht. Amsterdam, oktober Beste Richard Rothstein,
Gekleurd recht Amsterdam, oktober 2017 Beste Richard Rothstein, Zo halverwege jouw formidabel The Color of Law -boek schrijf je over Andrew Wade, een Afrikaans-Amerikaanse handelaar in elektrische spullen
Nadere informatieDe ouder als meubelmaker of tuinman
De ouder als meubelmaker of tuinman Amsterdam, januari 2017 Beste Alison Gopnik, Jij moet een moedig persoon zijn. Over opvoeden zijn er alleen al bij Amazon 60.000 titels en toch heb je onlangs over dat
Nadere informatieDe wereld in een zandkorrel
De wereld in een zandkorrel Amsterdam, september 2016 Beste Kritina Rizga, In De grote vlucht inwaarts. Essays over cultuur in een onoverzichtelijke cultuur 1 onderstreept de Groningse cultuurfilosoof
Nadere informatieIn welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid, gelijkheid/gelijkwaardigheid en solidariteit als basiswaarden voor
Ontwikkelteam Burgerschap Ronde Derde ronde () REFERENTIE BU000880 Naam Coen Gelinck Organisatie Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) E-mailadres coengelinck@nvlm.nl Namens wie geeft
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 289 Voortgezet Onderwijs Nr. 355 DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieBrits werelderfgoed. Maart, Beste Helen Pearson,
Brits werelderfgoed Maart, 2017 Beste Helen Pearson, Jij noemt de naoorlogse Britse cohortstudies (de vijf studies die er in jouw land sinds 1946 zijn opgezet om de ontwikkeling van het leven van gewone
Nadere informatieJohn Dewey vader van de participatieve opvoeding
John Dewey vader van de participatieve opvoeding Dr. Joop Berding Sociale Pedagogiek (college 9) 9 mei 2011 Korte biografie John Dewey 1859-1952 1859: geboren in Burlington Vermont Studeert filosofie;
Nadere informatieDe keerzijde van een groot ideaal
De keerzijde van een groot ideaal Amsterdam, april 2018 Beste Kees Vuyk, In I, Daniel Blake (2016) geeft de Engelse regisseur Ken Loach ons een indringend beeld van de 60-jarige, kinderloze weduwnaar Daniel
Nadere informatieOnderwijsjongens onder elkaar
Onderwijsjongens onder elkaar Amsterdam, oktober 2018 Beste Piet de Rooy, René Leverink en Gert Biesta, Bombardeer het stelsel. Begin opnieuw. Bouw op, van onderaf, school voor school, geleid door bewezen
Nadere informatieMorele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012
Morele Ontwikkeling van Jongeren Hanze Jeugdlezing 2012 Wiel Veugelers Universiteit voor Humanistiek Universiteit van Amsterdam Opbouw verhaal Wat is morele ontwikkeling? Wat leert onderzoek over morele
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG. Datum 27 november 2017 Reactie op burgerschapsonderzoek ICCS
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieMens en machine. Amsterdam, februari Beste Hannah Fry,
Mens en machine Amsterdam, februari 2019 Beste Hannah Fry, Miljarden mensen zijn tegenwoordig via machines met elkaar verbonden. De digitale revolutie heeft de wereld de laatste decennia fundamenteel veranderd
Nadere informatie1. Plenum 17 april 2009 Inventarisatie naar meetbare en zichtbare realisatie van de visie op de identiteit van de school.
Memo Aan : Van : Plenum SKPO Kuintje Scheffers- de Wit Datum: 14-01-2010 Betreft: Notitie brede Tijdpad implementatie notitie brede : 1. Plenum 17 april 2009 Inventarisatie naar meetbare en zichtbare realisatie
Nadere informatieAnder Geluid. Burgerschapsonderwijs. De docent en het democratische gesprek. door Teun Dekker
Ander Geluid Burgerschapsonderwijs. De docent en het democratische gesprek door Teun Dekker Eén van de paradoxen van het onderwijs is dat het leerlingen voorbereidt om te functioneren in de samenleving
Nadere informatieFilosofie en actualiteit. Zevende avond
Filosofie en actualiteit Zevende avond Over gelijkheid Emancipatie Gelijke behandeling Beloningen Mensenrechten Confucius Racisme Vrouw zijn Crisis Emancipatie Pauline Kleingeld: huwelijk is primair vrijwillige
Nadere informatieWeten waar we goed in zijn 1
Inburgering als voortdurend proces voor allen Lezing ter gelegenheid van de Conferentie Burgerschapsvorming. Islamitisch Onderwijs Ingeburgerd. Jaarbeursgebouw Utrecht Zaterdag 4 juni 2005. A.M.L. van
Nadere informatieIn welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid,
Ontwikkelteam Burgerschap Ronde Derde ronde () REFERENTIE BU00077 Naam Jeannet Hommel Organisatie Vecon E-mailadres voorzitter@vecon.nl Namens wie geeft u reactie? Namens een organisatie of netwerk Namens
Nadere informatieHannah Arendt nu. Amsterdam, april Beste Richard Bernstein,
Hannah Arendt nu Amsterdam, april 2019 Beste Richard Bernstein, Nadat Trump in Amerika tot president werd gekozen, wilde ik John Rawls eens goed lezen. Nu in mijn land recent ook vreemd werd gekozen, had
Nadere informatieOnderwijssociologie & Diversiteit
Onderwijssociologie & Diversiteit Hoorcollege 1: inleiding sociologie en burgerschap IVL Leike van der Leun Om deze presentatie te kunnen volgen op je mobiele telefoon, tablet of laptom, ga je naar: www.presentain.com
Nadere informatieOpenbaar en betekenisvol: wij dagen de 21 e eeuw uit!
Openbaar en betekenisvol: wij dagen de 21 e eeuw uit! zelfbewust eigentijds ambities kritisch ondersteuning open uitdaging ruimdenkend samen ondernemend betrokken oog voor de wereld vrijheid creatief daadkracht
Nadere informatieJij laat het zien. De havo/mavo. Voor durvers en doeners. een Calvijn school
Jij laat het zien een Calvijn school De havo/mavo Voor durvers en doeners Als je niet kunt wachten om met je ideeën aan de slag te gaan, is er in Rotterdam eigenlijk maar één school voor je. Heb je gemerkt
Nadere informatie5,9. Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari 2011 5,9 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Pluriforme samenleving In Nederland wonen ruim zestien miljoen mensen.
Nadere informatieVerslag college 4: De staat van burgerschapsonderwijs en een blik op de toekomst
Verslag college 4: De staat van burgerschapsonderwijs en een blik op de toekomst In de collegereeks Democratie en burgerschap, georganiseerd door ProDemos en de Universiteit van Amsterdam, kijken we naar
Nadere informatieAANDACHT VOOR JOUW TALENT! INFO VOOR HET VWO EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN
AANDACHT VOOR JOUW TALENT! INFO VOOR HET VWO EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN ATHENEUM EN GYMNASIUM OP HET RIJSWIJKS LYCEUM MET AANDACHT VOOR HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN Onze school is een afspiegeling van de bevolking
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieKom bij ons je vak leren. Positief Respectvol Ontdekkend
Kom bij ons je vak leren Positief Respectvol Ontdekkend Beste leerling, beste ouder/verzorger, Waar vind je tegenwoordig nog iemand die met zijn handen wil werken? Het antwoord: Bij PRO Emmen. Want bij
Nadere informatieWinnaar categorie Isk/Okan. Het Universum
Winnaar categorie Isk/Okan Het Universum De oceaan, de stilte en het universum. In haar ogen zag ik ze meteen. Je ziet het; haar ogen vol met tranen Of met de sterren. Toen ik haar voor het eerst zag,
Nadere informatieDames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.
Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag
Nadere informatieLesbrief HyperISH. ISH_lesplan.indd 1 18-02-13 11:23
Lesbrief HyperISH I don t even know what I was running for - I guess I just felt like it. Holden Caulfield in The Catcher in the Rye door J.D. Salinger De maatschappij zit vol verwachtingen, de eisen zijn
Nadere informatieReflecteren. op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen
Reflecteren op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen 1 Het doel van de waaier Kinderen komen in het dagelijks leven in aanraking met tal van burgerschapservaringen. Deze ervaringen nemen zij
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieEEN VRAAG CADEAUTJE OF CADEAUBON?
DE TERUGKEER VAN HET LESGEVEN & HET WERK VAN DE LERAAR Gert Biesta Brunel University London & Universiteit voor Humanistiek EEN VRAAG CADEAUTJE OF CADEAUBON? IJSSELGROEP ONDERWIJSGESPREK 11 OKTOBER 2018
Nadere informatieEEN WERELD AAN TALENTEN! VWO/HB ONDERWIJS
EEN WERELD AAN TALENTEN! VWO/HB ONDERWIJS Onze school is een afspiegeling van de bevolking in een grootstedelijk gebied en daar zijn we trots op. Wij gaan ervan uit dat we goed zijn dankzij onze verschillen.
Nadere informatie1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie. 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit meerdere perspectieven en een kritische houding
Lesgeven over controversiële thema s Docentendag maatschappijleer 2019 Geerte Savenije Inhoud van deze workshop: 1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit
Nadere informatieVoorbeelden van draaiboeken
Praktische tips 2 Voorbeelden van draaiboeken 3 Voorbeeld uitnodiging herdenking 4 Voorbeeld uitnodiging overdracht 5 Voorbeeld welkomstwoord 5 Voorbeeld slotwoord 6 Gedichten Voorbeelden van draaiboeken
Nadere informatieVisiedocument. Actief Burgerschap. Januari 2010
Visiedocument Actief Burgerschap Januari 2010 Gereformeerde scholen voor speciaal basisonderwijs Het Baken en De Drieluik Inleiding Actief Burgerschap U staat op het punt ons visiestuk actief burgerschap
Nadere informatieGods grote opdracht Ontdekken hoe jij Jezus kunt volgen Aan de slag Ik voelde echt dat ik werd aangeraakt door God - Anouk van Aalst Wie inspireert
inhoud 10 12 14 18 21 22 22 24 26 28 30 32 34 34 37 40 41 42 45 48 50 Inleiding Waarom een bucketlist? Jouw persoonlijke bucketlist Jouw bucketlist en God Leven als christen Jongeren aan het woord Lynn
Nadere informatieDoet schoolidentiteit er nog toe? Cocky Fortuin-van der Spek (CPS Onderwijsontwikkeling en Advies) en Mirjam Stroetinga (Marnix Academie)
Doet schoolidentiteit er nog toe? Cocky Fortuin-van der Spek (CPS Onderwijsontwikkeling en Advies) en Mirjam Stroetinga (Marnix Academie) 14 november 2012 Doet schoolidentiteit er nog toe voor leraren
Nadere informatieJohannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven
Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven In het donker zie je niets. Niet waar je bent, niet hoe de wereld er uit ziet, niet wat je moet doen. In het licht ga je het allemaal begrijpen. Jezus zegt:
Nadere informatie!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!
Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje
Nadere informatieIntercultureel leren. Workshop. Studievoormiddag 6 juni 2014
Intercultureel leren Workshop Studievoormiddag 6 juni 2014 Aan de slag Hoeveel procent van mijn vrije tijd breng ik door met mensen van mijn eigen culturele achtergrond versus mensen met een andere culturele
Nadere informatieLiefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander.
Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. HHKalender DEF_2 ct.indd 1 Romantiek in een liefdesbrief 01-06-15 21:37 ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf een liefdesbrief aan je geliefde. Verwerk
Nadere informatieStichting Openbaar Primair Onderwijs Steenwijkerland Zwartewaterland. Samen op kop
Stichting Openbaar Primair Onderwijs Steenwijkerland Zwartewaterland Samen op kop 1 Het wordt anders Het onderwijs is volop in beweging. De afgelopen hebben scholen veel energie in opbrengstgericht werken
Nadere informatieZien, doen én verbeelden
Zien, doen én verbeelden Amsterdam, juni 2018 Beste Judea Pearl, Net in de week dat ik jouw zeer interessante The Book of Why. The New Science of Cause and Effect las, verscheen er bij ons in de kranten
Nadere informatieJe dromen waarmaken. het kan echt!
Je dromen waarmaken het kan echt! Waarschuwing: het lezen van dit e-book kan onverwachts groots succes en een enorm geluksgevoel teweeg brengen Doelen stellen - de eerste stap van droom naar succes Ben
Nadere informatieAdviesbrief Goed burgerschap Over hoe de gemeente Rotterdam goed burgerschap kan beïnvloeden. Juli 2018
Adviesbrief Goed burgerschap Over hoe de gemeente Rotterdam goed burgerschap kan beïnvloeden. Juli 2018 Aanleiding Alle Rotterdammers hebben weleens te maken met vormen van slecht burgerschap welke ergernissen
Nadere informatieGrenzen verleggen. Amsterdam, februari Beste Julian Baggini,
Grenzen verleggen Amsterdam, februari 2017 Beste Julian Baggini, Wij zijn ons verstand verloren en met die hartenkreet val je in jouw nieuwe boek meteen met de deur in huis. Was ons rede en rationaliteit
Nadere informatieHoe hieraan exact wordt vormgegeven binnen onze school, wordt duidelijk in dit document.
SOCIALE COHESIE EN BURGERSCHAP Inleiding Een school maakt deel uit van de maatschappij en bouwt mee aan de vorming van jonge burgers. Een groot deel van de dag, brengen jongeren door op school. Zij krijgen
Nadere informatieHet onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013
Bijlage 7: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk
Nadere informatieVALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg. een populair recept
VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg een populair recept een maatschappelijk probleem add some learning opgelost! deze bijdrage een perspectief
Nadere informatieOp onze school is elk kind een (zee)held
Op onze school is elk kind een (zee)held Kernwaarden van de Admiraal van Kinsbergenschool De kernwaarden welke kozen jullie? De kernwaarden ont-moeten ondernemend vergezicht schitteren toejuichen oorspronkelijk
Nadere informatieInleiding geschiedenis Griekenland
Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse
Nadere informatieWat is burgerschap? Een inleiding
Wat is burgerschap? Een inleiding Dhr. C.G.R. Ledes Wat gaan we doen? Introductie & kennismaken Absenties opnemen Afspraken maken Verwachtingen en planning van deze periode Wat is burgerschap? - opdracht
Nadere informatieGeachte lezer, Voor meer uitleg over mijn presentatie Ga kathedralen bouwen! verwijs ik u graag naar de website http://www.quakernaat.nl.
Geachte lezer, Voor meer uitleg over mijn presentatie Ga kathedralen bouwen! verwijs ik u graag naar de website http://www.quakernaat.nl. Deze presentatie is bedoeld als naslagwerkje voor aanwezigen. Daan
Nadere informatieHet gymnasium: iets voor jou?
Het gymnasium: iets voor jou? Stel jezelf eens de vraag... Ben ik nieuwsgierig? Heb ik een brede belangstelling? Hou ik van onderzoeken? Ben ik gek op cultuur? Houd ik van nieuwe dingen leren? Ben ik kritisch?
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Bevrijdingsdag, Leek, 5 mei 2010
Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Bevrijdingsdag, Leek, 5 mei 2010 Dames en heren, [Inleiding] In de zomer van 1946 voer een schip van Thailand naar Nederland. Een kleine Nederlandse
Nadere informatiePraten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers
Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen
Nadere informatieSpeech gehouden tijdens het VO Congres van de VO-Raad 29 maart 2018, Nieuwegein
Speech gehouden tijdens het VO Congres van de VO-Raad 29 maart 2018, Nieuwegein Robbert-Jan Poortvliet (docent geschiedenis) Frederiek Weststrate (leerling vmbo-kgt) I have a dream! Ik heb een droom! Psycholoog
Nadere informatieDOE MEE! - LESBRIEF VOOR DOCENTEN - Het is tijd voor een nieuwe vorm van herdenken.
DOE MEE! - LESBRIEF VOOR DOCENTEN - Het is tijd voor een nieuwe vorm van herdenken. DE NATIONALE JONGERENHERDENKING Op 4 mei herdenken we in aanwezigheid van het koningshuis, politici en vertegenwoordigers
Nadere informatieVRIJMETSELARIJ WAT IS DAT EIGENLIJK?
VRIJMETSELARIJ WAT IS DAT EIGENLIJK? ZES MILJOEN REDENEN Wereldwijd zijn er zo n 6 miljoen vrijmetselaren. Ieder van hen had zijn eigen reden om lid te worden. Intellectuele verdieping, in vrijheid zoeken
Nadere informatieVerdiepingsbijeenkomst over hoe we in het Avondmaal verbonden zijn met Christus en met elkaar als één lichaam.
Je ziet het niet, toch gebeurt het Leeftijd: 9-12 Thema: avondmaal, Jezus, kerk, lichaam Verdiepingsbijeenkomst over hoe we in het Avondmaal verbonden zijn met Christus en met elkaar als één lichaam. Doelen
Nadere informatieParticipatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?
Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in
Nadere informatieHoe is de multiculturele samenleving ontstaan?
Hoe is de multiculturele samenleving ontstaan? Multicultureel Nederland: vanaf 100 jaar geleden tot nu Soms lijkt het of Nederland in korte tijd veranderd is van een monoculturele tot een multiculturele
Nadere informatieDr. H. Blok (Henk) Doelstellingen van schoolonderwijs en thuisonderwijs
Dr. H. Blok (Henk) is als psycholoog verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Afdeling Pedagogiek en Onderwijskunde. Zijn taak is het verrichten
Nadere informatieWaar sta jij? (Uit: Kompas)
Waar sta jij? (Uit: Kompas) Dit is een discussieactiviteit over: de basisvoorwaarden van menselijke waardigheid, het respectievelijke belang van burgerlijke en politieke rechten en van sociale en economische
Nadere informatieIntroductie tot privacy
Introductie tot privacy Deelnemers ontdekken hoe zij over privacy denken en welke invloed dit heeft op hun eigen leven. Deelnemers bedenken welke informatie ze graag privé willen houden en in welke context
Nadere informatieInformatiebrief voor docenten uit het voortgezet onderwijs
Informatiebrief voor docenten uit het voortgezet onderwijs Gebakken Lucht Piero Manzoni Merda d artista no. 58, 1961 blikje, etiket 4,8 x 64 cm Fondazione Piero Manzoni, Milaan Museumles bij de tentoonstelling
Nadere informatieIdentiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen
Identiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen Inleiding De commissie identiteit, in opdracht van het bestuur en de directies van de Stichting St. Josephscholen, heeft de identiteit van de
Nadere informatietogether forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland Rose of Love
Rose of Love Liefde is universeel maar denken we ook allemaal hetzelfde over liefde? Met behulp van de volgende vragen kom je erachter hoe jij over wezenlijke aspecten van liefde denkt. En, of dat bij
Nadere informatieMijn. boekje. wie-wil-ik-zijn. Van: choices of the heart
Mijn wie-wil-ik-zijn boekje choices of the heart Van: Dit boekje is speciaal voor jou gemaakt door Christelijke Hogeschool Ede en Huis van Belle Vormgegeven door: Talitha Hoddenbagh Huis van Belle Niets
Nadere informatieWie heeft er vertrouwen in de jeugd? Over burgerschap, zin en samenhang Prof.dr. Micha de Winter, Universiteit Utrecht
Wie heeft er vertrouwen in de jeugd? Over burgerschap, zin en samenhang Prof.dr. Micha de Winter, Universiteit Utrecht Introductie Het mooie van het vak pedagogiek is volgens spreker Micha de Winter dat
Nadere informatieWILLEM VAN ORANJE Ons Identiteitsbewijs, bestaande uit onze beginselen en ons paspoort Definitieve tekst d.d. 4 maart 2016
---------------------------------------- WILLEM VAN ORANJE Ons Identiteitsbewijs, bestaande uit onze beginselen en ons paspoort Definitieve tekst d.d. 4 maart 2016 ----------------------------------------
Nadere informatieA B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Geachte leraar, Bedankt voor uw bereidheid deel te nemen aan dit onderzoek. Binnen het kader van het MaSDiV project nemen leraren in Cyprus, Duitsland, Malta, Nederland, Turkije en Spanje deel aan deze
Nadere informatieModern Besturen. In de Vereniging van de Toekomst. Huibert Brands Adviseur Organisatieontwikkeling NOC*NSF
Modern Besturen In de Vereniging van de Toekomst Huibert Brands Adviseur Organisatieontwikkeling NOC*NSF Agenda 1. Waarheen Waarvoor 2. Sport in Transitie 3. Vereniging van de Toekomst 4. Modern Besturen
Nadere informatieMeer dan alleen een goede school
Visser t Hooft Lyceum Rijnsburg KANSRIJK EN UITDAGEND Meer dan alleen een goede school i atheneum havo vhl.nl mavo (vmbo-t) Noordeinde 24 q Elke leraar kan goed met kinderen omgaan. Ze geven je een veilig
Nadere informatieGeestelijke verzorging als esthetisch proces
hans alma coaching & training Geestelijke verzorging als esthetisch proces Symposium VGVZ 2018 Voedsel voor de ziel 25 juni 2018 Beroepsstandaard Geestelijk Verzorger De esthetische dimensie van zingeving
Nadere informatiePrinciples of AI. Images of the Future Positive Images Positive Actions. Stories unite across generations
Principles of AI Constructionist Principle Principle of Simultaneity Open Book Poetic Principle Anticipatory Principle Positive Principle Narrative Principle Words Create Worlds: We move in the direction
Nadere informatieMissie. Waar komen we vandaan?
Groen moet je doen! Waar komen we vandaan? Missie In 1938 is te Gouda de christelijke lagere land- en tuinbouwschool opgericht door de Christelijke Boeren- en Tuindersbond. In het begin was dit een school
Nadere informatieMuziekopdracht. 1950-heden. Naam: Klas: Docent:
Muziekopdracht 1950-heden Naam: Klas: Docent: Muziekopdracht: 20ste eeuw (1950-heden) Ga naar http://www.sitepalace.com/develsteinhavo4/muziek.html. Hier vind je links naar muziek(clips) die je nodig hebt
Nadere informatieLeven met een dictator
Leven met een dictator Burgerschap voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Roos Jans Inhoudsopgave Inhoud.....3 Verantwoording.....3 Leerdoelen.....4 Lesopbouw.....4 Benodigdheden...5 De les...5 Inleiding.....5
Nadere informatieSpeel met je ruimte, vergroot je impact! Inspiratie en agenda jubileumjaar
Speel met je ruimte, vergroot je impact! Inspiratie en agenda jubileumjaar 45 jaar virtuoos in onderwijs Op 21 juni 2017 bestaat Het ABC 45 jaar. Dat gaan we het hele jaar vieren, en we hopen dat jij het
Nadere informatieNeurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L B R U S S E L
Neurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L 2 0 1 5 B R U S S E L Stelling Stelling: Goed onderwijs betrekt de resultaten van cognitieve neurowetenschappen en de neuropedagogiek in de besluitvorming
Nadere informatieThema: Een kantelende tijd, vernieuwing of verloedering?
Zondag 5 maart 2017 Tekst: Johannes 13: 1 17 Thema: Een kantelende tijd, vernieuwing of verloedering? Dia 1 Drie boeken die ieder voor zich een zekere verbrokkeling weergeven binnen onze samenleving: Hoe
Nadere informatieToekomst gericht toezicht in het onderwijs
Toekomst gericht toezicht in het onderwijs Hans Strikwerda Nolan Norton Institute Zeist Universiteit van Amsterdam Amersfoort, 27 maart 2009 De vragen Wat zijn: Het doel van toezicht in het onderwijs?
Nadere informatieDe possibilist. Amsterdam, maart Beste Steven Pinker,
De possibilist Amsterdam, maart 2018 Beste Steven Pinker, In 1784 gaf Immanuel Kant in een kort artikel antwoord op een eenvoudige vraag: Wat is Verlichting? In dat artikel valt hij met de deur in huis
Nadere informatieWAARSCHUWING. Als je wilt dat in je leven niets verbetert, leg dit boek dan NU weg. Het is niets voor jou. Koop een fles champagne en ga het vieren.
WAARSCHUWING Als je wilt dat in je leven niets verbetert, leg dit boek dan NU weg. Het is niets voor jou. Koop een fles champagne en ga het vieren. INLEIDING Je herkent het vast: je stond met een glas
Nadere informatie