OPLEIDINGSDEEL ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING ENGINEERING VOOR DE VOLTIJDSE BACHELOROPLEIDING

Transcriptie

1 OPLEIDINGSDEEL ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING ENGINEERING VOOR DE VOLTIJDSE BACHELOROPLEIDING

2 INHOUDSOPGAVE 1 Welkom Doel en context van deze onderwijs- en examenregeling Waar leiden we voor op Waar leiden we voor op... 4 Profiel... 4 Praktijkgericht... 5 Stage en Comaker De competenties of leeruitkomsten van de opleiding De relatie tussen de opleiding en het beroepenveld... 7 Werkveldadviescommissie (WAC) Engineering... 7 Netwerken rond comakers, afstudeerprojecten en excursies... 7 Netwerken via gastdocenten en detacheringen van eigen docenten... 7 Alumni... 7 Het landelijk overleg van het domein Engineering... 8 Kennisintensieve instituten en intermediaire organen... 8 Vernieuwingsprojecten voor het onderwijs in samenwerking met bedrijven... 8 Lectoraat Kunststoftechnologie Hoe ziet het onderwijs er uit Inrichting van de opleiding Vorm van de opleiding De propedeutische fase van de bacheloropleiding Bindend Studieadvies (BSA) De hoofdfase van de bacheloropleiding De keuzeminor Doorstroming naar master De student en het onderwijs Studiebegeleiding De Projectcoach De Mentor (voor eerstejaarsstudenten) De Studiebegeleider (voor hogerejaarsstudenten) Regelingen voor topsporters en topondernemers Serviceplein (6de verdieping) Studiesuccescentrum Studentendecaan Kwaliteit en studeerbaarheid Kwaliteit Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 2

3 Studeerbaarheid Aanvullende informatie: Toetsing Overzicht onderwijseenheden Accreditatie Tot slot Bezwaar en beroep Bijlagen bij onderwijs- en examenregeling Overgangsregeling Niet voorziene situaties Inwerkingtreding, openbaarmaking, looptijd en vaststelling Bijlage 1: Curriculum overzicht Bijlage 2: Overgangstabel Engineering Bijlage 3: Competentiematrix Engineering Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 3

4 1 WELKOM Beste student, Op onze hogeschool draait het om jouw persoonlijke ambities. We willen jou helpen het plezier in studeren, presteren en ondernemen te ontdekken. We brengen je de nieuwste kennis bij en helpen je bij het ontwikkelen van vaardigheden en een professionele houding en gedrag. Ons studieklimaat is uitdagend, omdat we weten dat presteren leidt tot meer energie en resultaten. Daarbij leggen we de lat hoog. We vragen veel van jou, maar we hebben je dan ook iets te bieden: uitstekend praktijkgericht onderwijs en persoonlijke begeleiding. Hierbij ben je er zelf verantwoordelijk voor om eruit te halen wat erin zit. Verrijk, verbreed en geef je eigen kleur aan je studie. Wij zijn ervoor verantwoordelijk jou daarbij optimaal te begeleiden en uit te dagen. Zo werken we samen aan jouw studiesucces. Veel succes en plezier! Rien Komen, Directeur Windesheim Flevoland 2 DOEL EN CONTEXT VAN DEZE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING De Onderwijs- en Examenregeling bestaat uit een instellingsdeel en een opleidingsdeel. Het instellingsdeel bevat de hoofdregel, in het voorliggende opleidingsdeel heeft de opleiding deze hoofdregel verder uitgewerkt. Eventuele uitzonderingen op de hoofdregel kun je ook in dit opleidingsdeel lezen. De opleiding heeft één Onderwijs- en Examenregeling. Deze is zo vormgegeven dat iedere doelgroep en student binnen de opleiding kan werken met het deel dat voor hem of haar relevant is. De Onderwijs- en examenregeling bestaat uit een instellingsdeel en een opleidingsdeel, en mag gezien worden als een contract tussen de opleiding en de student met daarin de rechten en verplichtingen voor beide partijen. Windesheim kiest voor een Onderwijs- en examenregeling die een jaar geldig is. Ieder jaar wordt deze regeling herzien en opnieuw vastgesteld. Er is voor deze werkwijze gekozen om de actualiteit van het curriculum te borgen. 3 WAAR LEIDEN WE VOOR OP 3.1 WAAR LEIDEN WE VOOR OP De opleiding Engineering is ontstaan vanuit de behoefte van het werkveld aan technisch breed opgeleide ingenieurs die goed bekend zijn met de bedrijfskundige en commerciële omgeving van de organisatie en van de systemen waarbinnen een bedrijf opereert. De opleiding Engineering leidt op tot een Bachelor of Science en hanteert de landelijk afgesproken domeincompetenties (het Landelijk profiel Bachelor of Engineering (2016) 1. Bachelor of Engineering. Een domeingerichte profielbeschrijving. Amsterdam: HBO Engineering). In het landelijk overleg voor de bachelor Engineering (Hogeschool van Amsterdam, Zuyd Hogeschool, Hogeschool Zeeland en Windesheim Flevoland) werken de hogescholen met het werkveld aan het formuleren van een visie op die Nieuwe Ingenieur en het daarbij aansluitende onderwijs. Profiel De ingenieur van de toekomst groeit op in een tijd dat innovaties sneller op elkaar volgen, de time-tomarket steeds korter wordt en bedrijven zich voor de vraag zien staan hoe ze wendbaar blijven en kunnen inspelen op een veranderende omgeving. We zien een groeiende vraag vanuit het werkveld (en de politiek) naar creatieve ingenieurs met een brede technische kennis die multidisciplinair en projectmatig kunnen samenwerken en daarbij oog 1 HBO Engineering (2016). Bacheloropleidingen Engineering Een competentiegerichte profielbeschrijving Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 4

5 hebben voor de omgeving: de bedrijfscontext, de markt en de wereld. Ingenieurs die flexibel zijn, ethisch en duurzaam kunnen handelen, een ondernemende houding hebben - noodzakelijk voor het doen slagen van technologische en sociale innovaties - en toegerust zijn op een leven lang leren. En heel concreet, in de omgeving van Almere en de rest van Flevoland blijft de komende jaren behoefte aan technologische startups en aan allround technisch personeel dat - het liefst al met concrete werkervaring - breed ingezet kan worden in de productontwikkeling en productie van goederen en diensten. Ingenieurs die innovatieve producten kunnen bedenken, ontwerpen en maken, die de productiemachines kunnen ontwikkelen en die op duurzame wijze kunnen ondernemen of bijdragen aan de bedrijfsdoelstellingen. De opleiding Engineering speelt bewust in op deze vragen van politiek en het werkveld - en op de zogeheten 21e-eeuwse vaardigheden. Van die vaardigheden vinden wij creativiteit een van de belangrijkste voor studenten Engineering. Wij richten ons onderwijs zo in dat deze opleidt tot: Een creatieve probleemoplosser die technisch complexe problemen gestructureerd en methodisch en met creativiteit en inventiviteit oplost. De ingenieur heeft een brede, parate kennis en kunde, is nieuwsgierig en ondernemend, denkt in mogelijkheden en kan onderzoekend en experimenterend een passende oplossing ontwerpen en realiseren. Praktijkgericht De opleiding Engineering biedt een programma aan dat studenten in staat stelt kennis, inzichten en vaardigheden te ontwikkelen om als beginnend beroepsbeoefenaar te kunnen functioneren en zich te ontwikkelen tot een verantwoordelijke, waardevolle en zelfbewuste professional. De opleiding is ervan overtuigd dat studenten het beste tot dat doel kunnen komen als zij optimaal worden begeleid en als zij vanaf het begin van hun studie in contact staan met het (toekomstige) werkveld. De opleiding stelt zich verder ten doel om innovatief onderwijs van hoge kwaliteit te leveren op het gebied van productontwerp en -ontwikkeling. Het innoverende karakter van de opleiding komt vooral tot uitdrukking in: comakers, waarin bedrijven, studenten en de opleiding intensief samenwerken; competentiegericht leren; toepassen van de meest recent ontwikkelde en bruikbaar gebleken technologische ontwikkelingen; werken vanuit modelmatige en bedrijfsmatige concepten; toepassen van productdesign en ontwikkeling ten behoeve van composieten en andere nieuwe materialen en productiemethoden. Stage en Comaker Om te zorgen dat vaardigheden daadwerkelijk in een beroepscontext kunnen worden ontwikkeld werkt hogeschool Windesheim met zogenoemde comakerships. Daarbij in werkt de student aan een opdracht die voor het bedrijf van nut is en wordt daarbij begeleidt vanuit bedrijf en opleiding. In sommige gevallen kan nog sprake zijn vaan een meer traditionele stage. Maar ook dan wordt vooraf gekeken naar de leerdoelen van de student. 3.2 DE COMPETENTIES OF LEERUITKOMSTEN VAN DE OPLEIDING Op landelijk niveau zijn acht domeincompetenties binnen het domein HBO Engineering vastgelegd. Deze domeincompetenties vormen het uitgangspunt voor alle aangesloten hboengineeringopleidingen (13 landelijke opleidingen waaronder de brede opleiding Engineering). In het landelijk Bachelorprofiel Engineering worden de acht domeincompetenties beschreven en de koppeling met andere hbo-competenties waaronder de Dublin-descriptoren, de hbo-standaard en het EQF. De competenties komen tot uiting in beroepsactiviteiten: Professionaliseren: leerdoel en -strategie bepalen en toepassen; flexibel in uiteenlopende beroepssituaties; dilemma s afwegen met geaccepteerde normen en waarden; feedback geven en ontvangen; reflecteren op handelen, denken en resultaten; communicatievormen hanteren (NL en EN). Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 5

6 Analyseren: relevante aspecten bepalen bij een vraagstelling; invloed aangeven op bedrijfseconomische, maatschappelijke en andere aspecten; probleemstelling, doelstelling en opdracht aan de hand van klantwensen; opstellen PvE; modelleren van een bestaand product, proces of dienst. Adviseren: inleven in de positie van de (interne of externe) klant; verhelderen van de behoefte; in overleg vertalen naar technisch & economisch haalbare oplossingen; onderbouwen van een advies en de klant hiervan overtuigen; relaties met klanten op een adequate wijze onderhouden. Ontwerpen: vanuit de opgestelde eisen een concept oplossing bedenken en te kiezen; ontwerp detailleren aan de hand van het gekozen concept, maakbaarheid en testbaarheid; verifiëren aan de hand van het PvE; selecteren van ontwerphulpmiddelen; documenteren t.b.v. product, dienst of proces. Realiseren: passend gebruik van materialen, processen, methoden, normen en standaarden; assembleren van componenten tot een integraal product, dienst of proces; verifiëren en valideren van het product, dienst of proces t.o.v. de gestelde eisen; documenteren van het realisatieproces. Managen: kwantificeren van tijd, geld en risico; organiseren van mensen & middelen; monitoren en bijsturen; taak- en procesgericht communiceren; begeleiden, samenwerken en delegeren; multiculturele, internationale en/of multidisciplinaire omgeving; participeren in arbeidsorganisatie. Beheren: invoeren, testen en integreren v.e. product, dienst of proces; beheersystemen en/of onderhoudsplannen, zowel correctief (monitoren, signaleren en optimaliseren) als preventief; performance toetsen aan kwaliteitscriteria; terugkoppelen n.a.v. gewijzigde omstandigheden en/of performance. Onderzoeken: doelen opstellen vanuit vraagstelling; bronnen selecteren en verkrijgen om die te verdiepen; betrouwbaarheid valideren; samenvatten, structureren, interpreteren en concluderen m.b.t. onderzoeksvraag; rapporteren volgens standaard; aanpak evalueren en aanbevelingen vervolgonderzoek. Per opleiding wordt een (minimum) competentieniveau gekoppeld aan de domeincompetenties en is er een Body of Knowledge & Skills (BoKS) gedefinieerd. Naast het eindniveau van een pas afgestudeerde bachelor (niveau 3) zijn er nog een aantal lagere niveaus gedefinieerd, zie Tabel 3-1. De eindniveaus voor de opleiding Engineering zijn staan in Figuur 3 1. De competenties in de BoKS worden uitgewerkt in het curriculum: Niveau Aard van de taak Aard van de context 0 Instroomniveau (havo-5 / mbo-4 eindniveau) eenvoudig, gestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen complex, gestructureerd, past bekende methoden aan wisselende situaties aan complex, ongestructureerd, verbetert methoden en past normen aan de situaties aan Tabel 3-1: Definitie van competentieniveaus bekend; eenvoudig, monodisciplinair bekend; complex, monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk Mate van zelfstandigheid sturende begeleiding Begeleiding indien nodig zelfstandig Volgens de competentiematrix in het opleidingsplan zijn deze acht eindcompetenties gekoppeld aan alle studieonderdelen van het curriculum en de bijbehorende toetsing op de genoemde drie niveaus, waarbij het eind-/bachelorniveau per competentie is vastgesteld op de niveaus in het spinnenweb in Figuur 3-1. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 6

7 Voor de uitgefaseerde opleiding Werktuigbouwkunde (croho 34280) gelden de landelijk vastgestelde niveaus per competentie, zie HBO Engineering (2014) 2. Studenten worden opgeleid om zelfstandig in uiteenlopende Engineering-functies te kunnen functioneren op basis van deze competenties en de Body of Knowledge en Skills die hierboven en in het uitgewerkte studieprogramma is beschreven. Figuur 3-1 Eindniveau bij de opleiding Engineering 3.3 DE RELATIE TUSSEN DE OPLEIDING EN HET BEROEPENVELD De opleiding Engineering is een praktijkgerichte beroepsopleiding. Wij vinden het belangrijk dat de opleiding relevant en actueel is, dus aansluit bij de beroepspraktijk. Ook vinden wij het belangrijk dat de studenten goed voorbereid worden op het beroepenveld en dat wij als opleiding een goede relatie hebben met de bedrijven waar studenten comakers en projecten doen en waar deze studenten, eenmaal afgestudeerd, hun carrière maken. Daarnaast vinden wij het belangrijk om als opleiding relevante contacten te onderhouden met kenniscentra, beroepsverenigingen en met onze collegaopleidingen. De opleiding onderhoudt verschillende relaties met de beroepspraktijk. Werkveldadviescommissie (WAC) Engineering De commissie bestaat uit leden afkomstig uit het bedrijfsleven. De commissie fungeert als een klankbordgroep vanuit het beroepenveld. De leden kunnen gevraagd en ongevraagd adviseren over van belang zijnde ontwikkelingen op bedrijfskundig en technologisch gebied. Bij het bewaken van de kwaliteit en ontwikkelen van de strategie van de school spelen deze deskundigen doorgaans een belangrijke rol. Netwerken rond comakers, afstudeerprojecten en excursies Goede praktijkplekken en afstudeerprojecten zijn noodzakelijk om de studenten in de gelegenheid te stellen praktijkervaring op te doen en te laten zien dat zij als aankomend ingenieur kunnen functioneren. De opleiding heeft een netwerk van contacten met bedrijven en andere arbeidsorganisaties in binnen- en buitenland. Netwerken via gastdocenten en detacheringen van eigen docenten Gastdocenten uit het bedrijfsleven leveren de opleiding een goede mogelijkheid om de beschikbare kennis bij de vaste docenten van de opleiding te vergroten en nieuwe kennis toegankelijk te maken. Tezamen met mbo wordt deelgenomen aan diverse projecten. Docenten zijn betrokken bij onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten in samenwerking met bedrijven, lectoraten en universiteiten. Alumni Een goede relatie met afgestudeerden is van belang. De afgestudeerde beschikt immers vaak over relaties en ingangen bij bedrijven, waar de opleiding profijt van kan hebben. Daarnaast brengt de afgestudeerde zijn eigen ervaring in bij het verzorgen van gastcolleges en voorlichting. 2 HBO Engineering (2014). Competentieprofiel Werktuigbouwkunde. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 7

8 Het landelijk overleg van het domein Engineering Het clusteroverleg van het domein HBO-Engineering biedt de mogelijkheid om via andere opleidingen op landelijk niveau contacten met bedrijven, instellingen en brancheorganisaties te leggen. Het clusteroverleg fungeert als belangenbehartiger van de bachelor-opleidingen in het technisch domein. Kennisintensieve instituten en intermediaire organen De school onderhoudt contacten met kennisintensieve instituten en bedrijven zoals het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium (NLR) en diverse productiebedrijven die actief zijn in de regio Flevoland en door heel Nederland. Vernieuwingsprojecten voor het onderwijs in samenwerking met bedrijven Door middel van zogenoemde Comakers worden studenten gestimuleerd contacten met bedrijven te leggen voor onderzoek, sponsoring, etc. Lectoraat Kunststoftechnologie Naast contacten met de kunststofverwerkende industrie via de brancheorganisatie Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststof Industrie (NRK), heeft het lectoraat Kunststoftechnologie ook contacten met kunststofverwerkende bedrijven in de regio Flevoland. Naast het invulling geven aan het onderwijs, is het lectoraat betrokken bij toepassingsgericht onderzoek bij en in samenwerking met kunststofverwerkende bedrijven. Dit onderzoek wordt met behulp van praktijk- en afstudeeropdrachten uitgevoerd en de resultaten hiervan worden weer gebruikt bij het actueel houden van ons onderwijs, onder andere in de minor Composieten. 4 HOE ZIET HET ONDERWIJS ER UIT 4.1 INRICHTING VAN DE OPLEIDING De opleiding Engineering is een vierjarige voltijdsopleiding met een aantal vaste onderdelen en een aantal keuzeonderdelen. Engineering kent geen deeltijd- of duale variant. Het eerste studiejaar is de propedeuse (60 ECTS) waarin een brede basis wordt gelegd voor het engineeringvak. Na de propedeuse (zie 4.3) volgt de student een van de drie leerroutes naar keuze binnen de opleiding Engineering. De hoofdfase (tweede t/m vierde jaar, 180 ECTS) bestaat uit een major en een minor. De major bestaat uit onderwijs dat wij zelf bij Engineering aanbieden en verzorgen (150 ECTS); de minor is een half jaar onderwijs (30 ECTS) dat de student naar keuze kan volgen bij Windesheim of bij een andere onderwijsinstelling. Zie 4.4 voor de keuzeminor en de voorwaarden. In het tweede jaar specialiseert de student zich inhoudelijk en praktisch in zijn of haar leerroute. In het derde jaar ontwikkelt de student zich tot een unieke professional, door een eigen keuzeonderwerp voor de minor en door een persoonlijke ervaring en ontwikkeling in de comaker. Het vierde jaar kent tot slot een semester met verdiepend onderwijs en een half jaar waarin de student individueel zijn of haar meesterproef aflegt door in een afstudeercomaker aan te tonen de ingenieurstitel waard te zijn. De opbouw van de opleiding in vier jaar is te zien in Figuur 4-1. Figuur 4-1 Opbouw opleiding in vier jaar van basis tot meesterproef Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 8

9 Het curriculum van de opleiding Engineering volgt een aantal leerlijnen, opgebouwd rondom specifieke beroepstaken. De leerlijnen en de verschillende omvang ervan in de loop van de opleiding zijn te zien in Figuur 4-2. Het programma van de opleiding is opgebouwd uit de volgende onderdelen: De Praktijkleerlijn (projecten, stage en comakers) omvat minimaal 105 ECTS (= 50% van de ECTS te behalen in de major). Hierin werken studenten aan de integratie van de opgedane kennis en vaardigheden en aan hun professionele houding. De Body of Knowledge & Skills (BoKS) omvat minimaal 40% van het gehele curriculum (inclusief de minor). Bij Engineering is de BoKS gegroepeerd naar: Modelleren (wiskunde, mechanica, sterkteleer) Materialiseren (materiaalkunde, productietechniek) Waarde creëren (marketing, communiceren, visualiseren). Onderzoekslijn, Creativiteitslijn, Begeleidingslijn. De Onderzoeksleerlijn is geïntegreerd in zowel de BoKS als in de praktijkleerlijn. Thematisch en in een toegepaste context worden tools en onderzoeksmethoden aangereikt en ontwikkelt de student onderzoeksvaardigheden. In de Creativiteitslijn wordt per thema, project of comaker gewerkt met specifieke tools om het creatief probleemoplossend vermogen te vergroten en te versterken. De Begeleidingslijn loopt van jaar 1 t/m 4 en bestaat uit individuele studiebegeleiding, groepsbijeenkomsten en de coaching bij projecten en comakers. In jaar 1 en 2 ligt de nadruk in de Begeleidingslijn op studievaardigheden; in jaar 3 en 4 op studieloopbaankeuzes en studievoortgang. Figuur 4-2 Leerlijnen van de opleiding Engineering De opleiding Engineering leidt op tot de Bachelor of Science, waarbinnen de student zich kan specialiseren. Aan het eind van het eerste jaar kiest de student een leerroute. Die speelt een grote rol in het tweede jaar. In het derde en vierde jaar kan de student zich verder en meer individueel specialiseren door keuze van minoren en comakers. De opleiding engineering kent drie leerroutes: Technische Ingenieur (de maker) de student Engineering verdiept zich binnen deze route in het ontwerpen en realiseren van producten en productieprocessen. Creatieve Ingenieur (de ontwerper) de student Engineering verdiept zich binnen deze route in ontwikkeling van industrieel maakbare en aantrekkelijke consumentenproducten. Ondernemende Ingenieur (de innovator) de student Engineering verdiept zich binnen deze route in totstandbrenging van haalbare, vermarktbare en duurzame technologische innovaties. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 9

10 Met ingang van het studiejaar vervangt dit de oude indeling in Werktuigbouwkunde (WTB), Industrieel Product Ontwerpen (IPO), Ondernemen & Innoveren (O&I). Voor studenten die eerder aan de opleiding begonnen zijn blijft de oude indeling van kracht. 4.2 VORM VAN DE OPLEIDING De opleiding Engineering is een vierjarige voltijdsopleiding. Engineering kent geen deeltijd- of duale variant. 4.3 DE PROPEDEUTISCHE FASE VAN DE BACHELOROPLEIDING De propedeuse is het eerste jaar van de opleiding en is voor alle Engineeringstudenten gelijk. In de propedeuse wordt een brede basis gelegd in kennis en vaardigheden. De propedeuse bestaat uit twee semesters waarin de studenten kennismaken met projectmatig werken als voorbereiding op de drie centrale beroepen binnen Engineering: de maker, de ontwerper en de marktgerichte innovator. Tijdens de propedeuse maakt de student een keuze voor de leerroute die de student in de majorfase (2 e t/m 4 e jaar) gaat volgen. In de propedeutische fase staan de oriënterende, selectieve en verwijzende functies voor het beroep en de opleiding centraal. In samenhang met deze functies zijn de doelen van de propedeuse: Oriëntatie op de mogelijkheden en de eisen van de studie en het beroep. Bij de beroepenoriëntatie gaat het om onderzoek naar de vakinhoud, naar werkvelden en beroepsrollen. Bij oriëntatie op de studie, doelen we op de globale inhoud van de opleiding en het opleidingsconcept. Koppeling van eisen en mogelijkheden van studie en beroep aan eigen sterke en zwakke kanten, uitmondend in een verdieping van de studiekeuze of eventueel de keuze voor een andere opleiding. Het onderdeel studentbegeleiding heeft in de propedeuse een verwijzend karakter, waardoor de student aan het einde van het eerste jaar een gefundeerde keuze kan maken voor de leerroute in de hoofdfase. De selecterende functie van de propedeuse is mogelijk doordat alle aspecten van de opleiding engineering op het gewenste basisniveau aan de orde komen. Om aan het einde van het eerste studiejaar verder te mogen met de opleiding moeten 54 studiepunten behaald zijn (BSA). Een student die de propedeuse succesvol afrondt zal over het algemeen ook de rest van de opleiding succesvol af kunnen ronden. Bindend Studieadvies (BSA) Voor alle bepalingen m.b.t. het bindend studieadvies (BSA) wordt verwezen naar het Instellingsdeel OER DE HOOFDFASE VAN DE BACHELOROPLEIDING In de hoofdfase staat de ontwikkeling van de algemene competenties van een Engineer naar het bachelorniveau centraal. De student volgt de gekozen leerroute binnen de opleiding. Het tweede jaar kent een gemeenschappelijk programma en een aantal specifieke vakken per leerroute. In dit jaar specialiseert de student zich in de richting van zijn of haar keuze. Het derde jaar bestaat uit een keuzeminor en een comaker. Tijdens de comaker leert de student kennis en vaardigheden toe te passen in een relevante beroepscontext. In het derde jaar kan de student met de keuze voor de minor en de comaker een eigen invulling geven aan zijn of haar opleiding. Het derde jaar staat dus in het teken van de ontwikkeling en profilering tot een unieke professional. Het vierde jaar heeft een verdiepend semester en de afsluitende comaker. In het eerste verdiept student zich verdiept in nieuwe kennis, beroepsrollen en -context in samenhang met zijn of haar voortgaande competentieontwikkeling. In de afsluitende coamker staan twee doelen centraal: Het ontwikkelen en integraal aantonen van de Engineering-competenties op bachelorniveau. Het verder ontwikkelen van een individueel afstudeerprofiel om te profileren naar de arbeidsmarkt. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 10

11 Voor de Afstudeercomaker gelden ingangseisen: Voor aanvang dienen ten minste 204 EC's van de totale opleiding te zijn behaald. Vakken die inhoudelijk van belang zijn voor het project moeten zijn afgerond. Dit wordt beoordeeld op grond van een door de student ingediend afstudeervoorstel. Dit staat beschreven in de VOE en de afstudeerhandleiding. De keuzeminor De keuze voor een minor in het derde leerjaar is aan een aantal voorwaarden verbonden: De student kan een minor kiezen uit een aanbod van goedgekeurde minoren; Of de student maakt zelf een keuze en legt deze ter goedkeuring voor aan de examencommissie. De gekozen minor mag niet overlappen met andere delen van de opleiding en moet van gevorderd niveau zijn Ook is het mogelijk om een extra stage te volgen in plaats van de tweede keuzeminor. De student bespreekt dit tijdig met zijn/haar studieadviseur. De aanbieder van de minor Windesheim of een andere onderwijsinstelling kan zelf ook voorwaarden stellen voor deelname. Ook kan het aantal plekken beperkt zijn waardoor de student mogelijk de minor niet kan volgen. Minoren, aangeboden door Windesheim én goedgekeurd voor de opleiding Engineering, zijn: Allround Designer (ZW; CE) Applied Mechanics (ZW; TE) Composieten (FL; TE-CE-OE) Duurzame Technologie (ZW; TE-CE-OE) Entrepreneurship (ZW; CE-TE-OE) Ondernemerschap (FL; CE-TE-OE) Polymer Product Engineer (ZW; TE-CE) Process Optimization (ZW; OE) Product and Innovation Management (ZW; CE) Smart World (FL; CE-TE-OE) Sociaal Ondernemerschap (FL; CE-TE-OE) Thermodynamical Engineer (ZW; TE) (FL = Windesheim Flevoland; ZW=Windesheim in Zwolle; TE-CE-OE = Leerroutes waarvoor de goedkeuring geldt). Voor meer informatie over minoren en de aanmeldingsprocedure, infosite 3. Doorstroming naar master Studenten die interesse hebben om een verwante masteropleiding te volgen na de bacheloropleiding Engineering bespreken dit in een vroegtijdig stadium met hun Studiebegeleider. Meestal verplicht een onderwijsinstelling in het wetenschappelijk onderwijs om voor aanvang van de master een zogeheten pre-mastertraject te volgen. De Technische Universiteiten bieden zo n pre-mastertraject aan. Vaak is het mogelijk om dit pre-mastertraject te volgen in plaats van de keuzeminor. De aansluiting op de vervolgmaster is hierdoor sneller soepeler. Studenten moeten zelf bij de betreffende onderwijsinstelling nagaan wat de ingangseisen zijn. 5 DE STUDENT EN HET ONDERWIJS Engineering is een hbo-opleiding waarin je vanuit de vooropleiding (havo, vwo of mbo) in vier jaar tijd een professionele, kundige en vaardige ingenieur kunt worden. Dat vraagt inzet, discipline en motivatie van de student en mede daarop wordt studiebegeleiding ingezet. De opleiding verzorgt een programma dat goed en studeerbaar moet zijn en hanteert daarbij een opbouwend, passend en beroepspraktijkgericht systeem van toetsing. In het onderwijsconcept van de opleiding Engineering draait het om (samen) werken aan praktijkopdrachten, het opdoen van kennis en vaardigheden (Body of Knowledge and Skills, BoKS) en het ontwikkelen van een waarde(n)volle professionele beroepshouding en onderzoekend vermogen. 3 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 11

12 Daarnaast loopt door de hele opleiding heen loopt als een rode draad de leerlijn creativiteit als een van de belangrijkste vaardigheden uit het rijtje van de 21e-eeuwse vaardigheden voor onze Engineers. 5.1 STUDIEBEGELEIDING De opleiding Engineering kent verschillende vormen van studiebegeleiding. Het studiebegeleidingstraject is een systematisch en gericht begeleidingstraject voor studenten, zowel in groepsverband als individueel. Voor aanvang van het collegejaar is het voor iedere student duidelijk aan welke studentbegeleider hij of zij gekoppeld is. Alle vormen van studiebegeleiding vallen bij Engineering in de Begeleidingslijn. Deze Begeleidingslijn speelt een belangrijke rol in de (waarde(n)volle) professionele ontwikkeling van een student. De student ontwikkelt namelijk zijn persoonlijke kwaliteiten. Die kwaliteiten zijn nodig voor de studievoortgang, de loopbaanontwikkeling en de professionele houding als beroepsbeoefenaar. De student wordt aan het denken gezet over de waarde die hij kan toevoegen aan een product of bedrijf. Leren reflecteren, het ontwikkelen van zelfsturend vermogen en het ontwikkelen van een (zelf)kritische en onderzoekende houding zijn belangrijke doelstellingen. Het is de taak van de studentbegeleider om de student te begeleiden en te ondersteunen in zijn professionele ontwikkeling. Dit kan het beste plaatsvinden in kleinschalige situaties waarin de student zichtbaar is. De begeleiding is erop gericht dat de student leert reflecteren op het eigen leerproces, zowel op de manier waarop de student met zijn studie omgaat, als ook op zijn persoonlijk functioneren, gerelateerd aan het beroep van ingenieur (loopbaancompetenties). Centrale vragen hierbij zijn: Wat wil ik bereikt hebben aan het einde van mijn studie? en Hoe kom ik daar?. De Projectcoach. In het eerste en het tweede jaar heeft iedere student een Projectcoach. Deze begeleidt het project en kan inhoudelijk alle vragen beantwoorden. Deze Projectcoach heeft een belangrijke rol in de studiebegeleiding. Zo zal hij/zij kijken of het goed gaat met de studievoortgang van de student en of de werkhouding goed is. Ook de samenwerking met projectteamgenoten komt hierbij aan bod. Als het lijkt of de student studievertraging zou kunnen gaan oplopen, zal na een gesprekje worden doorverwezen naar de Mentor. De Mentor (voor eerstejaarsstudenten) In het eerste jaar is het belangrijk dat studenten ontdekken of zij op hun plek zitten qua niveau, studierichting en persoonlijke omstandigheden, en dat zij voldoende studievaardig zijn dan wel kunnen worden. In het eerste jaar is er daarom een Mentor als eerste aanspreekpunt. De Mentor helpt bij het ontwikkelen van studievaardigheden en in individuele gesprekken naar eventuele persoonlijke omstandigheden die deze studievoortgang kunnen belemmeren. Dit kan gaan om studenten met een functiebeperking, maar ook om problemen thuis, ziekte, depressie, verbroken relaties, of wat het ook kan zijn dat de student dwars zit en hem of haar beperkt in haar studie. Het doel is dat een student zo snel mogelijk met de Mentor gaat praten als er iets speelt, of als de Projectcoach doorverwijst. De Mentor is een luisterend oor, maar kan ook overzien wat de gevolgen voor de studie kunnen zijn en wat daar de juiste stappen zijn om er iets mee te doen. Als de Mentor er niet uitkomt of er is meer begeleiding nodig dan zal hij doorverwijzen naar de Decaan. Ook helpt de Mentor bij het maken van de keuze van de leerroute die de student vanaf het tweede jaar zal gaan volgen. De Studiebegeleider (voor hogerejaarsstudenten) Vanaf het tweede jaar volgt de student één van de drie leerroutes binnen Engineering. Bij aanvang van het tweede jaar krijgt de student een studiebegeleider toegewezen die de leerroute van binnen en buiten kennen. De Studiebegeleider is een vast aanspreekpunt voor de rest van de opleiding. Ter voorbereiding op en vanaf het derde leerjaar krijgt de Studiebegeleider steeds meer de taak om de studenten te begeleiden in het maken van keuzes ten aanzien van de eigen profilering en de setting voor de afstudeercomaker. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 12

13 Studiebegeleiders volgen verder de studievoortgang van studenten. Zij adviseren studenten met studievertraging over herkansen, doubleren van een semester of het doen van verzoeken naar de examencommissie. Indien noodzakelijk verwijzen zij studenten door naar decaan of (school)psycholoog. De Studiebegeleider is het eerste aanspreekpunt voor de student. Een student die van de examencommissie toestemming heeft gekregen om in het tweede leerjaar in te stromen met minder dan studienorm uit de Propedeutische fase, maakt aan het begin van het tweede leerjaar een studieplan. De examencommissie bepaalt de nieuwe norm en datum voor het - uitgestelde- bindend studieadvies. In het studieplan legt de student vast hoe hij de achterstand gaat inhalen, zodat hij niet alsnog een bindend studieadvies krijgt. De student bespreekt het plan met de Studiebegeleider en samen kijken zij wat het betekent voor de studievoortgang van het tweede leerjaar. Alle hogerejaarsstudenten houden een studieplan bij met daarin hun studievoortgang en hun individuele keuzes (comaker en keuzeminor). Een stage, comaker of keuzeminor beslaat een volledig semester en laat weinig tot geen ruimte om een eventuele studieachterstand in te halen. Het is daarom belangrijk dat de student voor aanvang voldoende studievoortgang heeft en een duidelijk zelfbeeld van de eigen professionele ontwikkeling. De student moet daarom voor het aanvangen van een stage, comaker of keuzeminor een up-to-date studieplan bespreken met en ter goedkeuring voorleggen aan de Studiebegeleider. Een studieplan kan worden afgewezen wanneer het onvolledig, onjuist of onstudeerbaar is en moet dan worden aangepast. Regelingen voor topsporters en topondernemers Windesheim Flevoland heeft regelingen voor topsporters en topondernemers met mogelijkheden voor begeleiding, faciliteiten en flexibeler aanpak van studie en beoordeling. Over beide mogelijkheden staat meer informatie op sharenet. Serviceplein (6de verdieping) Op het Serviceplein op de 6 e verdieping kan de student terecht met allerlei zaken die te maken hebben met bijvoorbeeld je inschrijving of met ICT-zaken (hardware- en softwareproblemen van je laptop). Studiesuccescentrum Naast de activiteiten voor studentbegeleiding binnen de opleiding, is er voor alle studenten de mogelijkheid om bijzondere aanvullende ondersteuning te krijgen via het Studiesuccescentrum. Deze hulp kan dienen als extra ondersteuning bij het leren studeren, het overwinnen van blokkades, financiële vraagstukken, moeite met taal, hulp bij het schrijven van een scriptie etc. Voor het spreken van een onafhankelijke derde kun je hier ook terecht, o.a. bij de studentendecaan. Hieronder vind je een meer uitgebreide beschrijving van alle dienstverlening. Het Studiesuccescentrum is bereikbaar via het Serviceplein op de 6 e etage. Voor vragen kun je ook mailen naar studiesucces@windesheimflevoland.nl. Het Studiesuccescentrum organiseert elke periode workshops waar de ontwikkeling van studievaardigheden centraal staat. Ook worden er taaltrainingen aangeboden op het gebied van spelling, grammatica en schrijfvaardigheid. Het actuele aanbod staat op de community van het studiesuccescentrum, zie het StudieSuccesCentrum. Studentendecaan De studentendecaan van Windesheim Flevoland behartigt de belangen van studenten. In onderstaand overzicht lees je met welke vragen je zoal bij de studentendecaan terecht kunt. De studentendecaan heeft geheimhoudingsplicht. Dat betekent dat hij zonder toestemming van de student nooit informatie doorgeeft aan derden. De rol van de studentendecaan is er een van een generalist, met overzicht over alle relevante aspecten die van invloed zijn op de studievoortgang van de student. Daarnaast is de studentendecaan een specialist wat betreft de onderlinge samenhang van deze aspecten en bij uitstek met betrekking tot relevante wet- en regelgeving (WHW, WSF, interne regelingen en dergelijke). De studentendecaan begeleidt studenten met betrekking tot de volgende zaken: Wet- en regelgeving: aanmelding, toelating en inschrijving, tussentijdse uitschrijving; Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 13

14 aanvraag voorziening studiefinanciering (DUO) of financiële ondersteuning studenten (FOS); aanvragen bijzondere regelingen bij de examencommissie. Studiebelemmerende omstandigheden: persoonlijke problemen, blessures, (chronische) ziekte, al of niet zichtbare handicaps en functiebeperkingen (van dyslexie tot psychische problemen); problemen in de sociale omgeving (familie, vrienden); niet-nederlandse vooropleiding of andere moedertaal, allochtone afkomst; topsportbeoefening (NSF-status); dreigende studievertraging als gevolg van bovenstaande omstandigheden. Financiële en materiële problemen: studiefinanciering, (bij)baantjes; financiële problemen, schulden; belasting, verzekering; huisvesting. Conflicten, klachten, bezwaar of beroep: onenigheid over beslissingen van Windesheimmedewerkers of organen; ongewenst gedrag door medestudenten, docenten of andere medewerkers. Heb je vragen voor de studentendecaan mail naar Via het studiesuccescentrum kun je ook contact opnemen met: Studentadviseur. Studenten kunnen op eigen initiatief, op advies van de studentbegeleider of de studentendecaan, doorverwezen worden. Dat kan zijn voor begeleiding bij studieproblemen, vragen op het gebied van faalangst, stressmanagement, gevoelens van depressie, etc. De hulp via het studiesuccescentrum is gratis. Taaladviseur. Heb je moeite met het schrijven van teksten, of merk je dat jouw kennis over de Nederlandse taal achterblijft bij het vereiste niveau? Neem dan contact op met onze taaladviseur. Studiekeuzecoach. Voor studie- en beroepskeuzevragen zoals, twijfels over gekozen opleiding, overstap naar andere opleiding of instelling, vervolgopleiding of baan, kun je terecht bij de studiekeuzecoach. 5.2 KWALITEIT EN STUDEERBAARHEID In de opbouw van het programma is rekening gehouden met de studeerbaarheid ervan. Dat wil zeggen met het bevorderen van een goede studievoortgang voor de studenten door een logische en didactisch verantwoorde volgorde van onderdelen en een toenemende moeilijkheidsgraad van de studieonderdelen en de toetsen. In de studentbegeleiding wordt hier ook aandacht aan besteed en na afloop van het programma bij de studentevaluaties per periode. Kwaliteit De ontwikkeling en bewaking van de onderwijsinhoud binnen de opleiding wordt aangestuurd door het docententeam, onder leiding van de opleidingscoördinator, met als eindverantwoordelijke de Hogeschoolhoofddocent Technology. De opleiding evalueert het onderwijs ten minste twee keer per jaar met studenten, docenten en vertegenwoordigers uit het werkveld. Hierbij worden zowel mondelinge als schriftelijke evaluaties afgenomen. Met de uitslagen hiervan wordt er gekeken hoe we de kwaliteit van ons onderwijs kunnen verbeteren. Bij voorkeur worden panelgesprekken georganiseerd vanuit de Opleidingscommissie. De resultaten van onderwijsevaluaties worden besproken met docenten en teamleiders. Aan de hand van dit gesprek vinden verbeteracties plaats. De verbeteracties worden verwerkt in het onderwijsaanbod van de volgende jaren. De resultaten van dit onderzoek (met de verbeteracties) worden voor studenten beschikbaar gesteld en besproken met en in de opleidingscommissie. Verder komt minimaal twee keer per jaar de werkveldadviescommissie (WAC) bijeen. Ook bij deze commissie staat evaluatie van het onderwijs op de agenda. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 14

15 Studeerbaarheid De opleiding omvat vier onderwijsjaren. Een jaar is onderverdeeld twee semesters van twintig weken en een zomerperiode, waarin studenten hun achterstand kunnen inlopen. Een semester bestaat uit 30 ECTS. In totaal zijn er 60 ECTS per studiejaar te behalen. Eén ECTS staat gelijk aan 28 uur studiebelasting. De totale studiebelasting van een studieweek is 40 uur. Een semester omvat 21 weken: In de onderwijsweken wordt onderwijs gegeven en vinden toetsen en herkansingen plaats, zoveel mogelijk verspreid over de weken en verdeeld naar belasting. De introductieweek in het eerste jaar hoort bij het eerste semester. Elk semester heeft twee collegeluwe weken (te vinden in het jaarrooster). Wanneer in de hoofdfase een grotere onderwijseenheid in de praktijkleerlijn (bijvoorbeeld een project of comaker) over een geheel semester heenloopt, krijgt de student halverwege deze periode formatieve feedback en zo nodig de mogelijkheid om een herstart te maken met het leertraject van deze onderwijseenheid. Door de tussentijdse beoordeling voorkomen we onnodige studievertraging. Onderdeel van onze gelaagde studiebegeleiding is dat de projectcoach of comakercoach de studievoortgang en eventuele problemen daarbij bespreekt met de studenten. Het aantal contacturen tussen docent en student neemt gedurende de opleiding af: Leerjaar 1: uur per week (10 contacturen per EC) Leerjaar 2: uur per week (8 contacturen per EC) Leerjaar 3: uur per week (6 contacturen per EC) Leerjaar 4: 4-6 uur per week De rest van de studieweek wordt door de student besteed aan zelfstudie, praktijkleerlijn met praktijkopdrachten en/of comakers. Aanvullende informatie: Lestijden starten op het halve uur en bestaan uit 50 minuten en tien minuten pauze. Lesuren staan geroosterd vanaf 8.30 tot uur (bij avondroostering tot 20.30). Het is mogelijk lesuren te koppelen tot blokuren of dagdelen. Voor projecturen, projectweken, studentbegeleiding en werkcolleges kan een aanwezigheidsplicht gelden. Wanneer dit het geval is staat het expliciet in de studiewijzer en de VOE. 5.3 TOETSING Wij willen zorgen voor een goede aansluiting van de toets op het onderwijs én wij willen zorgen voor diversiteit in toetsen. De toetsen sluiten aan bij de leerlijnen en werkvormen in het curriculum. Een goed studeerbaar programma heeft een mix van toetsvormen, zowel qua functie van de toets summatief of formatief als in de afwisseling van toetsvormen. De afwisseling in toetsvormen die de opleiding biedt, zorgt ervoor dat de student kan aantonen dat hij de verschillende leerdoelen beheerst. Het toetsbeleid van de opleiding Engineering is verder uitgewerkt in het toetsbeleidsplan dat te vinden is op de opleidingscommunity. Voor studenten moet transparant wat er getoetst wordt, hoe er getoetst wordt en hoe er beoordeeld wordt. In de VOE van ieder vak staat beschreven op welke manieren wordt getoetst en de weging. Lesmateriaal en de toetsmatrijs zijn uitgewerkt in de studiewijzer. In de projecten en comakers opdrachten in de beroepspraktijk van de student leveren de studenten zogenaamde beroepsproducten op. Beoordelingscriteria worden in de studiewijzer beschreven. Er is een gevarieerd aanbod van beroepsproducten, zoals een verslag, een rapport, beeldbewijs, een werkend prototype, een deskresearch of literatuuronderzoek, reflectie of een praktijkgericht onderzoek. Een comaker wordt afgesloten met een assessment, waarin ook de attitude van de student als onderdeel van een competentie, getoetst en beoordeeld kan worden. Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 15

16 6 OVERZICHT ONDERWIJSEENHEDEN Een lijst van de onderwijseenheden, verdeeld over de major propedeuse en major hoofdfase vind je in bijlage 1 en staan tevens online op de opleidingscommunity en vind je hier. Daar staat ook de overgangstabel voor ouderejaars die vakken uit voorgaande jaren moeten herkansen. In bijlage 3 vind je de matrix met competenties en toetsen bij de verschillende eenheden. Figuur 6-1 geeft een overzicht van het curriculum. Het programma van het 1 e jaar is gemeenschappelijk voor de hele opleiding. In het 2 e jaar is een deel gemeenschappelijk. Vakken met OE, CE of TE (Projecten en specifieke vakken) zijn (alleen) verplicht voor de betreffende stroming. In het 3 e en 4 e jaar volgen minoren en comakers. Figuur 6-1: Curriculum Engineering (jaar 2: vakken met OE, CE, TE (alleen) verplicht voor de betreffende stroming) 7 ACCREDITATIE De opleiding Engineering is geaccrediteerd door de NVAO 4 en voldoet aan de kwaliteitseisen die op nationaal en internationaal niveau aan opleidingen worden gesteld. De opleiding Engineering is in december 2016 geaccrediteerd en deze accreditatie zal eindigen in Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 16

17 8 TOT SLOT 8.1 BEZWAAR EN BEROEP Tegen besluiten op grond van deze regeling genomen staat beroep open bij het College van Beroep voor de Examens Windesheim. Het reglement van het College van Beroep voor de Examens Windesheim maakt deel uit van het Instellingsdeel Studentenstatuut. 8.2 BIJLAGEN BIJ ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING De bij deze regeling behorende uitwerkingen vormen tezamen met deze regeling de onderwijs- en examenregeling van de opleiding. 8.3 OVERGANGSREGELING Vanwege de overgang van de oude opleidingen IPO, WTB en ED&I zijn de curricula van de nieuwe, brede bachelor Engineering en de drie leerroutes hierbinnen drastisch herzien. Na een grote wijziging in de propedeuse in collegejaar , zijn met ingang van collegejaar de tweedejaarsprogramma s van de drie leerroutes sterk veranderd. Voor hogerejaarsstudenten geldt dat de overgangstabellen in bijlage 2 leidend zijn, waarbij vervangende opdrachten in overleg met de vakdocent worden gegeven. Vakken die niet in dezelfde vorm in het curriculum zijn opgenomen, worden niet langer aangeboden. Hiervoor geldt dan een hertentamen oude stijl (wordt voor het laatst in collegejaar aangeboden) of een vervangende opdracht (idem), zie hoofdstuk 7. Met ingang van het studiejaar zijn de leerroutes Werktuigbouwkunde (WTB), Industrieel Product Ontwerpen (IPO), Ondernemen & Innoveren (O&I) vervangen door een nieuwe indeling (technisch ingenieur (TE), Creatief ingenieur (CE) en Ondernemend ingenieur (OE)). Voor studenten die voor 2018 aan de opleiding begonnen zijn blijft de oude indeling van kracht. De overgangstabel voor studiejaar vind je hier. 8.4 NIET VOORZIENE SITUATIES In de gevallen waarin deze onderwijs- en examenregeling niet voorziet, beslist de directeur van het domein. 8.5 INWERKINGTREDING, OPENBAARMAKING, LOOPTIJD EN VASTSTELLING Dit Opleidingsdeel Onderwijs- en examenregeling behoort tot het Opleidingsdeel studentenstatuut. Deze regeling treedt in werking op 1 september 2018 en loopt tot 1 september Deze regeling is openbaar gemaakt op Het Opleidingsdeel onderwijs- en examenregeling van de bachelor Engineering is namens het College van Bestuur door de domeindirecteur op dd. 31 augustus 2018 vastgesteld, na instemming en voor zover de opleidingscommissie geen instemmingsrecht heeft advies van de opleidingscommissie dd. 12 juli 2018 en met instemming van de deelraad, gegeven op dd. 30 augustus 2018 Dr.ir. M.H.C. Komen Directeur van het domein Windesheim Flevoland 31 augustus 2018 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 17

18 BIJLAGE 1: CURRICULUM OVERZICHT Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 18

19 BIJLAGE 2: OVERGANGSTABEL ENGINEERING

20 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 2

21 BIJLAGE 3: COMPETENTIEMATRIX ENGINEERING Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 3

22 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 4

23 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 5

24 Opleidingsdeel van de onderwijs- en examenregeling Engineering , pagina 6