Homo Sapiens 3.0 & het Ethische Dilemma
|
|
- Sandra Bakker
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 HERINNERING ZATERDAG 13 JANUARI 2018 Homo Sapiens 3.0 & het Ethische Dilemma Een symposium over ethische problematiek rondom technologie ter verbetering van de mens. Organisatie: Quatuor Coronati De Nieuwe Lantaarn in samenwerking met Platform Religie en Levensbeschouwingen s-hertogenbosch Digitale technische hulpmiddelen zijn deel van ons leven geworden. Vaak realiseren we ons nauwelijks hoe diep biotechnologie, kunstmatige intelligentie, cognitieve toepassingen, gen-manipulatie etcetera op ons leven ingrijpen. Is de komst van Homo Sapiens 3.0, de technisch geëvolueerde mens, een kwestie van tijd? Zal de nieuwe mens in het denken over mens en menselijkheid essentiële veranderingen te weeg gaan brengen? En realiseren we ons voldoende de ethische problematiek die al die veranderingen met zich mee zullen brengen? Op het symposium zullen, wetenschappelijk onderbouwde argumenten worden aangedragen die kunnen helpen bij het vormen van een persoonlijke levensbeschouwelijke visie over de revolutionaire digitale ontwikkelingen die in ons tijdperk plaats vinden. 1
2 Programma Symposium Zaterdag, 13 januari uur uur Inloop met koffie Kort welkomstwoord en introductie Wethouder Onderwijs s-hertogenbosch Voorzitter Stichting QC De Nieuwe Lantaarn Drs. Dick Kruijssen Welkomstwoord Eric Logister, Wethouder Onderwijs s-hertogenbosch Transhumanisme, een verbeterde mens en/of een nieuw humanisme? Ethische dilemma s op de weg naar de nieuwe digitale mens en wereld. Prof. dr. Charles Susanne Door de menselijke prestatievermogens kunstmatig uit te breiden zal zich geleidelijk een verbeterde mens ontwikkelen. Die verbeteringen zullen vooral gericht zijn op voor mens en samenleving belangrijke zaken zoals gezondheid en maatschappij. Door na te denken over de vraagstukken die de ontwikkeling van een zich verbeterende mens met zich zal brengen zullen we ons bewust worden van de problematiek die met deze veranderingen gepaard gaan. Daarbij moeten we ons realiseren dat de grenzen van ethiek in ons revolutionaire digitale tijdperk snel opschuiven door veranderingen in ons denken. Zijn er absolute ethische grenzen in de ontwikkeling naar Homo Sapiens 3.0 en de nieuwe digitale wereld die zo in tegenspraak zijn met onze menselijke identiteit dat ze niet overschreden kunnen en mogen worden? Lunch Goed Leven met een Plastisch Brein: over de maatschappelijke waardering van kennis en technologie. Drs. Ties van de Werff Door nieuwe onderzoekstechnieken wordt ons brein tegenwoordig gezien als plastisch: onze hersenen veranderen door ons gedrag en interactie met de omgeving. Nu dat onze hersenen maakbaar zijn, worden we gebombardeerd met adviezen over hoe we zo goed mogelijk kunnen zorgen ons brein. Hoe worden we gezond en gelukkig met een plastisch brein? En wat zeggen zulke adviezen eigenlijk over onze verwachtingen ten aanzien van nieuwe wetenschap en technologie? Op basis van zijn zojuist afgeronde proefschrift, schetst Ties hoe we in onze seculiere maatschappij naar nieuwe wetenschap en technologie kijken als richtinggevend baken voor ons handelen. 2
3 Met een lantaarn de wereld in: mens, techniek en transcendentie Drs. Jonne Hoek Mens en techniek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ook al wanen wij ons soms autonoom, of voelen we ons erdoor bedreigd, toch kunnen we uiteindelijk niet zonder de techniek en de techniek ook niet zonder ons. Hoe hangen techniek en mens dan met elkaar samen? Waar ligt de grens tussen beide, en moet deze grens bewaakt worden, opdat we onszelf niet tot een zielloze machine maken? De metafoor van de lantaarn zal mijn leidraad zijn om de grensverleggende betekenis van techniek voor menselijke kennen en kunnen filosofisch te verkennen. Daarbij zullen naast bekende filosofen (Plato, Nietzsche, Locke) ook hedendaagse techniekfilosofen en transhumanisten aan bod komen Theepauze Bouwstenen voor een persoonlijke levensbeschouwelijke visie, een algemene discussie. Prof. dr. Charles Susanne, Drs. Ties van de Werff en Drs. Jonne Hoek De technisch geëvolueerde Homo Sapiens 3.0 zal leven in een nieuwe, door digitale techniek gestuurde, wereld die heel andere eisen zal stellen aan mens en samenleving. Het vormen van een persoonlijke filosofie en ethiek over dit voor velen bedreigende onderwerp zal helpen een persoonlijke levensbeschouwelijke visie te ontwikkelen Dankwoord, afsluiting en naborrel. 3
4 ALGEMENE INFORMATIE SYMPOSIUM Locatie Cultureel Centrum Verkadegebouw, Boschdijkstraat 45, 5211 VD Den Bosch Tel Symposium Het symposium begint om uur precies. De Verkadefabriek in Den Bosch is vanaf uur open. De koffie/thee staat voor u klaar. Bij binnenkomst gaarne melden aan de balie waar u uw naambadge en, indien besteld, een voucher voor de apart te bestellen lunch en, indien besteld, de bestelde parkeerkaart ontvangt. Openbaar Vervoer Looproute vanaf CS s-hertogenbosch naar De Verkadefabriek, Boschdijkstraat 45, duur 10 min Verlaat station aan de Centrumzijde Op stationsplein, vóór de Gouden Draak, linksaf (Koninginnelaan) Volg Koninginnelaan en Brugstraat, voorbij het Emmaplein, Vóór Kwikfit (Brugplein) linksaf. Stukje verder staat rechts Cultureel Centrum De Verkadefabriek. Parkeren Veemarktweg Dagkaarten kunnen vooraf besteld worden bij inschrijving voor 5,00. Parkeren kost 1,5 per uur. Boschdijkstraat Symposium Zaal Cultureel Centrum Verkadefabriek s-hertogenbosch 4
5 INSCHRIJVEN Het symposium is openbaar en dus voor iedereen toegankelijk. U kunt zich inschrijven via info@denieuwelantaarn.nl onder vermelding van: Uw naam. Uw adres. Let er op dat er altijd een adres wordt opgegeven, ook wanneer een ander namens u inschrijft. U bent anders voor ons onbereikbaar. De Lunch. Het symposium is exclusief de lunch maar kan apart besteld worden á 15,00. Vermeld hierbij eventuele dieetwensen. De parkeerkaart. Dagkaarten kunnen vooraf besteld worden voor 5,00. (Parkeren kost 1,50/u). Uw lidmaatschap van Ritus en Tempelbouw. Kosten: Normaal tarief Lunch (incl. koffie etc) Parkeerkaarten dag 55,00 15,00 5,00 Leden van Ritus en Tempelbouw 50,00 Symposium + Lunch 70,00 Leden R & T 65,00 Symposium + Lunch + Parkeerkaart 75,00 Leden R & T 70,00 De lunch wordt geserveerd als lopend buffet in een besloten ruimte. U kunt ook in het Verkaderestaurant gaan lunchen, de kosten voor een broodje zijn daar iets hoger dan bij de Symposium Lunch (koffie/thee etc. moeten apart betaald worden). U bent ook vrij om zelf voor uw lunch te zorgen of in een restaurant in de buurt te gaan lunchen. Het is niet toegestaan de meegebrachte lunch binnen het gebouw, in restaurant of symposiumruimte, te nuttigen. Het parkeerterrein ligt schuin tegenover het Verkadegebouw. Bestelde dagkaarten ontvangt voor aanvang symposium aan de ontvangstbalie. Wij verzoeken u het verschuldigde bedrag te storten op: IBAN: NL54 ABNA (BIC: ABNANL 2A) t.n.v. De Nieuwe Lantaarn. U bent pas ingeschreven als uw bijdrage ontvangen is door de penningmeester. Leden van Ritus en Tempelbouw krijgen een korting van 5 op de toegangsprijs. Lid worden van Ritus en Tempelbouw? Zie de website Meer Informatie: info@denieuwelantaarn.nl of bij de secretaris Dr. W. Sinninghe Damsté wisinda@gmail.com 5
6 CV Docenten 2017 Prof. dr. Charles Susanne (1943) is Em. Hoogleraar Biologische Antropologie en menselijke genetica aan de Vrije Universiteit van Brussel (VUB) en l Université libre de Bruxelles (ULB). Van 1988 en 1992 was hij decaan van de faculteit Wetenschappen (VUB). Aan hem is een eredoctoraat verleend door de Université de Szeged (Hongarije), de Université de Toulouse III Paul Sabatier, de Universiteit van Boekarest en de Universiteit Eotvos Lorand in Boedapest. Hij is voorzitter van de Belgische Darwin Vereniging, een wetenschappelijke organisatie op het gebied van evolutiecreationisme en bio-ethiek. Sinds 1979 is hij vrijmetselaar. Drs. Ties van de Werff (1981) werkt als onderzoeker aan de Faculteit der Cultuur en Maatschappijwetenschappen (Universiteit Maastricht) en de Faculteit van de Kunsten (Hogeschool Zuyd te Maastricht). Hij studeerde Gezondheidswetenschappen (MSc), Cultuur- en Wetenschapsstudies (MA, cum laude) en de onderzoekmaster Cultures of Art, Science & Technology (MPhil). Zijn specialisatie is praktische ethiek en wetenschapssociologie. Ties rondde zojuist zijn promotie-onderzoek af aan de Universiteit Maastricht naar de deugdethische implicaties van het plastische brein: hoe neurowetenschappelijke kennis wordt gebruikt in de maatschappij als antwoord op de aloude vraag naar het goede leven. MA (Drs.) Jonne Hoek (1984) is onderzoeker in de techniekfilosofie aan de Universiteit Twente. Aldaar werkt hij aan een proefschrift met als thema Technologie en Transcendentie onder begeleiding van Prof. dr. ir. Peter-Paul Verbeek en Prof. dr. Ciano Aydin. Jonne studeerde filosofie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en de Humboldt Universität zu Berlin. Zijn interesses gaan uit naar de existentiefilosofie en deugdethiek, de spanning tussen rede en religie, en het creatieve potentiaal van techniek. Het bestuur van Quatuor Coronati De Nieuwe Lantaarn bestaat uit: Drs. Dick A. Kruijssen, voorzitter, Dr. Willem Sinninghe Damsté, secretaris, Leonard Jonkers, penningmeester, Michèle Leenders BA, directeur. Toegevoegd aan bestuur: Toon de Laaf, Bestuurslid Platform Religie en Levensbeschouwing en voorzitter Lokaal Comité s-hertogenbosch. Namens het bestuur van Stichting Quatuor Coronati De Nieuwe Lantaarn Dick A. Kruijssen voorzitter Willem Sinninghe Damsté secretaris 6
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Algemene Vergadering van Aandeelhouders AGENDA Agenda 2017 - Heijmans HM AVA agenda 2017.indd 1 1 07-03-17 11:26 Algemene Vergadering van Aandeelhouders Oproep Oproep voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Nadere informatieSecurity & Privacy in a Connected World
TouW Informatica Symposium Security & Privacy in a Connected World zaterdag 19 november 2016, 10:00-20:00 Studiecentrum Amsterdam Op zaterdag 19 november 2016 organiseert de faculteit Informatica van de
Nadere informatieHet begrip 'natuur' in techniek, filosofie en religie II. Van modern naar postmodern denken: Voorbij de mens?
Het begrip 'natuur' in techniek, filosofie en religie II Van modern naar postmodern denken: Voorbij de mens? Grote lijnen van mijn verhaal 1. Nanotechnologie als voorbeeld van NBICtechnologie. 2. A. Techniek
Nadere informatieAfscheidssymposium. Bert Bos, kinderarts-intensivist. Vrijdag 6 juni 2014 Filmmuseum EYE, Amsterdam
Afscheidssymposium Bert Bos, kinderarts-intensivist Vrijdag 6 juni 2014 Filmmuseum EYE, Amsterdam Eye in eye met Bert Prof. dr. Bert Bos gaat met pensioen. Tweeëndertig jaar werkte hij als kinderarts,
Nadere informatieZorg voor inwoners. Uitnodiging. Jaarvergadering en congres 2010 Vereniging Zuid-Hollandse Gemeenten (VZHG) 28 mei 2010, Oegstgeest
Zorg voor inwoners Uitnodiging Jaarvergadering en congres 2010 Vereniging Zuid-Hollandse Gemeenten (VZHG) 28 mei 2010, Oegstgeest beeld: cb shootings Uitnodiging Jaarvergadering en congres 2010 Vereniging
Nadere informatieNIEUWSBRIEF AUGUSTUS 2014
S t u d e n t e n v e r e n i g i n g U t i l e D u l c i Telefoon: 073 6134006 E-mail: secrutiledulci@gmail.com Secretariaat: Ruth van der Grift Chr. Kannemansstraat 32 5246 AM Rosmalen NIEUWSBRIEF AUGUSTUS
Nadere informatieCreatieve projecten uit de diaconale praktijk
Het bruist! Creatieve projecten uit de diaconale praktijk Voorjaarsconferentie 18 april 2013 Organisatie Vereniging Beraad Grote Steden in de Protestantse Kerk in Nederland Prof. Dr. G. van der Leeuw Stichting
Nadere informatieUITNODIGING: Hogescholen dag Opleiding Fysiotherapie
UITNODIGING: Hogescholen dag Evidence-based Onderwijs Geachte collegae, De opleiding Fysiotherapie van de nodigt U van harte uit voor hogescholen dag naar aanleiding van haar 100 jarig bestaan op vrijdag
Nadere informatieDEELNEMEN AAN ONDERZOEK
DEELNEMEN AAN ONDERZOEK DRAAG BIJ AAN DE WETENSCHAP Een bijdrage leveren aan de wetenschap? Dat kan! De KU Leuven doet onderzoek naar cognitieve beperkingen ten gevolge van een beroerte. Wij zijn steeds
Nadere informatieDe Utopische Samenleving.
Uitnodiging Rotterdamse Voorjaarslezingen 2018 Colleges & Symposium - 8ste jaargang Organisatie: De Utopische Samenleving. Een onbereikbaar doel? Vrijmetselarij in een geseculariseerde samenleving 1 Collegecyclus
Nadere informatieWERKCONFERENTIE. PASSEND CONTACT MET DE PROVINCIE 31 oktober 2016 Verkadefabriek s-hertogenbosch
WERKCONFERENTIE PASSEND CONTACT MET DE PROVINCIE 31 oktober 2016 Verkadefabriek s-hertogenbosch INLEIDING Op de werkconferentie Passend contact met de provincie op maandagmiddag 31 oktober as staat het
Nadere informatieCHARTER. Netherlands Academy of Philanthropy
CHARTER Netherlands Academy of Philanthropy De Netherlands Academy of Philanthropy De Netherlands Academy of Philanthropy (NAP) is een samenwerkingsverband tussen de Maatschappelijke Alliantie en hoogleraren
Nadere informatieTijd en ervaring: wie heeft er nog tijd?
Tijd en ervaring: wie heeft er nog tijd? VFP/VFO/ISVW conferentie Zaterdag 20 november 2010 van 10.30 tot 17.30 ISVW conferentiehotel Leusden Hebben we de tijd? Nemen we de tijd? Of beheerst de tijd ons?
Nadere informatiePositieve psychologie & Zingeving
Positieve psychologie & Zingeving Studiebijeenkomst KSGV Vrijdag 29 maart 2019, 13.00-17.00 uur Auditorium Catharijneconvent (Lange Nieuwstraat 38 te Utrecht) Informatie en aanmelding: www.ksgv.nl ksgv@ksgv.nl
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing H4 en H5. 2 Leven en wereld: drie soorten brillen
Samenvatting Levensbeschouwing H4 en H5 Samenvatting door Eva 1680 woorden 2 jaar geleden 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing Hoofdstuk 4: Denken over de mens 1 inleiding - Wijsgerige
Nadere informatieKoninklijke Artsenvereniging van Antwerpen Lidmaatschap 2015
Koninklijke Artsenvereniging van Antwerpen Lidmaatschap 2015 KARVA Het Collegium Medicum Antverpiense werd op 28 april 1620 opgericht bij keuze van de Stadsmagistraat en is een van de oudste medische verenigingen
Nadere informatieIk onderschrijf het advies van de Commissie Bevolkingsonderzoek.
Gezondheidsraad Health Council of the Netherlands Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : Briefadvies Amendement DENSE-studie Uw kenmerk : 701406-129805-PG Ons kenmerk : I-1611/JB/pm/894-O1
Nadere informatieDATAGEDREVEN WERKEN BINNEN DE OVERHEID
Driedaagse leergang: DATAGEDREVEN WERKEN BINNEN DE OVERHEID Vrijdag 5 en 12 april en woensdag 17 april, Den Haag Doelgroep: Beleidsonderzoekers Statistici Data managers Kennismanagers binnen de overheid
Nadere informatieMuseum voor Anatomie en Pathologie
Museum voor Anatomie en Pathologie Museum voor Anatomie en Pathologie 1. Wat is het Anatomisch Museum? 2. Hoe ziet het Anatomisch Museum van de Toekomst er uit? 3. Langs welke weg bereiken we het Anatomisch
Nadere informatieInnovatief project. Noosphere Education new innovative education Holographic Interface of the Brain
Innovatief project ontwikkelen van een wetenschappelijk onderbouwd, effectief en eenvoudig over te dragen programma voor het trainen van kinderen met Dyslexie Noosphere Education new innovative education
Nadere informatieHarmonie in Gedrag De maatschappelijke en pedagogische betekenis van muziek
Conferentie Harmonie in Gedrag De maatschappelijke en pedagogische betekenis van muziek Vrijdag 6 oktober 2006 Haagse Hogeschool Conferentie Harmonie in Gedrag. De maatschappelijke en pedagogische betekenis
Nadere informatieWORKSHOP, HYPNO-PSYCHOTHERAPIE PSYCHO-ONCOLOGISCHE THERAPIE 2014
WORKSHOP, HYPNO-PSYCHOTHERAPIE PSYCHO-ONCOLOGISCHE THERAPIE 2014 Titel: Distress meting in ziekenhuizen, vervolg in uw praktijk? Datum: Vrijdag 7 november 2014 (12.00 16.00 uur) Van Door: Jaap van Ravenzwaaij
Nadere informatieLeergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces
Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces Vrijdagen 31 oktober, 7 & 14 November 2014 Utrecht (Hotel NH Utrecht) Doelgroepen leergang:
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5
Samenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5 Samenvatting door een scholier 1742 woorden 4 juli 2010 4,3 21 keer beoordeeld Vak Filosofie Hoofdstuk 4 Denken over de mens Filosofische vragen
Nadere informatieErasmus Oecumenicus. In vrijheid op zoek naar de bronnen van het geloof. Symposium. 14 maart :00 17:00 Museum Gouda
Symposium Erasmus Oecumenicus In vrijheid op zoek naar de bronnen van het geloof 14 maart 2016 10:00 17:00 Museum Gouda Symposium Erasmus Oecumenicus - In vrijheid op zoek naar bronnen van het geloof -
Nadere informatieZie de mens! Homo sapiens. Zorg om betekenis. Jaarcongres Reliëf 11 maart 2016
Zie de mens! Zorg om betekenis Jaarcongres Reliëf 11 maart 2016 Prof Dr Carlo Leget www.zorgethiek.nu Homo sapiens De mens (wetenschappelijke naam: Homo sapiens) is een tweevoetige primatensoort uit de
Nadere informatieVrijheid daar strijd je voor Symposium 21 Mei 2015 Van 14.00 17.00 uur Bredero College Amsterdam
Vrijheid daar strijd je voor Symposium 21 Mei 2015 Van 14.00 17.00 uur Bredero College Amsterdam Beste mensen, Uitnodiging Stichting Spanje 1936-1939 nodigt u uit om op donderdag 21 mei a.s. het Symposium
Nadere informatie25 jaar Verdrag van Maastricht en de toekomst van de Europese Unie voor eenheid in verscheidenheid
Programma Douzelage-Symposium 25 jaar Verdrag van Maastricht en de toekomst van de Europese Unie voor eenheid in verscheidenheid Datum: 8 oktober 2016 Locatie: Gouvernement te Maastricht Aanvang: 09.00
Nadere informatieJaarverslag Van Oosbreestichting
Jaarverslag 2015 Van Oosbreestichting 1 Voorwoord Hierbij treft u het jaarverslag 2015 aan van de Van Oosbreestichting. Voor de stichting was 2015 een jaar van continuering van de in 2014 gekozen lijn
Nadere informatieGelukkig ondanks pijn: een online behandelprogramma voor mensen die lijden aan fibromyalgie of andere vormen van chronische pijn
Gelukkig ondanks pijn: een online behandelprogramma voor mensen die lijden aan fibromyalgie of andere vormen van chronische pijn Algemene informatie Dag in dag uit geconfronteerd worden met aanhoudende
Nadere informatieKoninklijke Artsenvereniging van Antwerpen Lidmaatschap 2014
Koninklijke Artsenvereniging van Antwerpen Lidmaatschap 2014 KARVA Het Collegium Medicum Antverpiense werd op 28 april 1620 opgericht bij keuze van de Stadsmagistraat en is een van de oudste medische verenigingen
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur
Nadere informatieInleiding 11 Hans Alma & Adri Smaling
Inleiding 11 Hans Alma & Adri Smaling Referenties 15 Hoofdstuk 1. Zingeving en levens beschouwing: een conceptuele en thematische verkenning 17 Adri Smaling & Hans Alma 1. Wat kan onder zingeving worden
Nadere informatieRuimte Scheppen. Filosofie, Fontys en het hbo. Redactie: Peter van Zilfhout Charles Vergeer Niek Wiskerke. Fontys Hogescholen Lectoraat Filosofie
Ruimte Scheppen Filosofie, Fontys en het hbo Redactie: Peter van Zilfhout Charles Vergeer Niek Wiskerke Fontys Hogescholen Lectoraat Filosofie bw ruimte scheppen 22-1-2010.indd 3 22-1-10 10:48 Inhoud Voorwoord
Nadere informatieGoddard, José Geachte raad, geacht college,
Page 1 of 2 Goddard, José Van: rec_postbus Verzonden: vrijdag 6 mei 2011 14:09 Aan: rec_secoostzaan; rec_secwormerland; Griffie Oostzaan; Griffie Wormerland Onderwerp: FW: Laatste herinnering Symposium
Nadere informatieUitnodiging. Democratie in crisistijd: vernieuwing of verval? Donderdag 20 juni Slotcongres van het NWO-onderzoeksprogramma Omstreden Democratie
Uitnodiging Democratie in crisistijd: vernieuwing of verval? Donderdag 20 juni 2013 Slotcongres van het NWO-onderzoeksprogramma Omstreden Democratie Hoezo democratie?! Onze democratische rechtsstaat lijkt
Nadere informatieVooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling
Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 24 Verschil 213 tov. 212 13 6 211 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 479 417
Nadere informatieNEDERLANDS GENOOTSCHAP VAN TOLKEN EN VERTALERS
STARTERSDAG 2016 Waar begin ik met het opzetten van mijn eigen bedrijf? Hoe kom ik aan klanten? Moet ik mij specialiseren? Hoe werkt dat nou met die btw? Dit zijn allemaal vragen waar beginnende tolken
Nadere informatieFaculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015
Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015 Deel 2 Opleidingsspecifiek deel: Master Theologie Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt
Nadere informatieStuderen in een academische context
Studeren in een academische context Jan van Rooij & Sinem Akgün 07-09-2017 - Organisatie van de Universiteit Leiden/ - CvB > Faculteit > Instituut (psychologie) - Bachelor opleidingscommissie - Honours
Nadere informatieDe machinemens in de medische geschiedenis en in de huidige medische praktijk
De machinemens in de medische geschiedenis en in de huidige medische praktijk Nel van den Haak Filosofisch Café Zwolle 19 januari 2015 Aandachtspunten: Wat zijn metaforen? De machinemens in de historische
Nadere informatieMens en machine. Gert-Jan Lokhorst
1 Mens en machine Gert-Jan Lokhorst Centrum voor de Filosofie van de Informatie- en Communicatie Technologie, Faculteit der Wijsbegeerte, Erasmus Universiteit Rotterdam. 25 sept. 2002 2 Vraagstelling Is
Nadere informatieCongres: Kompas kinder- en jeugdpsychiatrie
Congres: Kompas kinder- en jeugdpsychiatrie Accreditatie Aangevraagd voor : Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie Accreditatie Bureau Cluster 1 (Huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en artsen
Nadere informatieOverzicht fixusopleidingen met selectie studiejaar Hogescholen. d.d. 1 december 2017
Overzicht fixusopleidingen met selectie studiejaar 2018-2019 Hogescholen 34397 2018 B Biologie en Medisch Laboratoriumonderz Avans Hogeschool voltijd 210 3 34397 2018 B Biologie en Medisch Laboratoriumonderz
Nadere informatieUitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo bacheloropleiding Informatiekunde
1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatiekunde U2014/02463 De uitvoeringsregeling treedt in werking
Nadere informatiePrinsjesdagsymposium 2012
Professional development Prinsjesdagsymposium 2012 Meedoen moet! Maar kan het ook? aandacht voor de onderkant van de arbeidsmarkt Dinsdag 18 september 2012 Toelichting MEEDOEN MOET! MAAR KAN HET OOK? Aandacht
Nadere informatieGeorganiseerd door de Vlaamse Vereniging voor Sportgeneeskunde en Sportwetenschappen In samenwerking met Brucosport & Limcosport
TWEEJAARLIJKS CONGRES VOOR SPORTGENEESKUNDE & SPORTWETENSCHAPPEN Georganiseerd door de Vlaamse Vereniging voor Sportgeneeskunde en Sportwetenschappen In samenwerking met Brucosport & Limcosport Acute aanpak
Nadere informatieVooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling
Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 12 Verschil 213 tov. 212 21 3 211 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 225 221
Nadere informatieBijlage: korte beschrijving kandidaten
Bijlage: korte beschrijving kandidaten Lisa Westerveld was jarenlang actief in de studentenbeweging en de medezeggenschap op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze was onder meer voorzitter van de Universitaire
Nadere informatieVSNU - overzichtlijst bacheloropleidingen concept
Aardwetenschappen Accountancy en Controlling Acheologie Actuariele wetenschappen Agrotechnologie Algemene cultuurwetenschappen KUN OUNL Algemene Economie Algemene Gezondheidswetenschappen Algemene Natuurwetenschappen
Nadere informatieFilosofie in de forensische psychiatrie
Symposium in het kader van het 10-jarig bestaan van de Afdeling Onderzoek FPC Dr. S. van Mesdag te Groningen Filosofie in de forensische psychiatrie donderdag 8 november 2012, 9.30 uur 16.30 uur 10.00
Nadere informatieChronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten binnen de multidisciplinaire praktijk
TRANSCARE-pijn www.transcare.nl Transcare-pijn en de internationale onderzoeksgroep Pain in Motion organiseren een Symposium Chronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten
Nadere informatieNadere vooropleidingseisen in het wetenschappelijk onderwijs, bij de profielen in het voortgezet onderwijs geldig tot 1 augustus 2007.
Bijlage A behorende bij artikel 2, eerste lid, van de Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 8 mei 2007, nr. HO/BL/2007/3152, houdende nadere vooropleidingseisen hoger onderwijs
Nadere informatieRefereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen
Refereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen Lectoraten Autonomie en Participatie van mensen met een chronische ziekte Zorginnovaties voor kwetsbare ouderen Technologie in de Zorg Programma 12.00 12.05 uur
Nadere informatieIntelligentie CONGRES 28 NOVEMBER 2017 DE JAARBEURS UTRECHT
Intelligentie CONGRES 28 NOVEMBER 2017 DE JAARBEURS UTRECHT Intelligentie Intelligentie blijft een lastig concept. Wat is het precies? Hoe meet je het? Wat zegt een lage IQscore over iemands intelligentie?
Nadere informatie24 e Symposium Gezinsonderzoek Radboud Universiteit Nijmegen
24 Symposium Gezinsonderzoek Donderdag 22 november 2007 Ochtend: Jeugd- en gezinsbeleid: Visie en uitwerking Middag: Psychopathologie bij ouders en aanpak probleemgedrag Vrijdag 23 november 2007 Ochtend:
Nadere informatieOnderzoek het ondernemingsrecht! 2019
Symposium (Notarieel) Ondernemingsrecht (WONO) Onderzoek het ondernemingsrecht! 2019 datum: 25 januari 2019 om 15.00 uur plaats: Van Eeghenstraat 222 Amsterdam (Stichting tot Bevordering der Notariële
Nadere informatieUITNODIGING. november. Innovatie van het mbo- onderwijs door digitaal leiderschap MASTER CLASS. Een masterclass voor bestuurders van mbo-scholen
UITNODIGING Innovatie van het mbo- MASTER CLASS onderwijs door digitaal leiderschap Een masterclass voor bestuurders van mbo-scholen 28 november ACHTERGROND Door de digitale revolutie nemen ontwikkelingen
Nadere informatieKennis, het hart van de transgenderzorg
Donderdag 9 mei 2019 Kennis, het hart van de transgenderzorg Vrije Universiteit, Amsterdam Voorwoord Toekomstbestendige transgenderzorg op maat, met minder lange wachttijden, geleverd door deskundige professionals
Nadere informatieKennis en Intuïtie in de Geneeskunde
Symposium Kennis en Intuïtie in de Geneeskunde Donderdag 21 oktober Illustratie: Annemiek Tuinhof de Moed In de geneeskunde speelt wetenschap een grote rol. Het draait daarbij vanzelfsprekend om theorie
Nadere informatieMinor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014
Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak: Filosofische
Nadere informatieStudie & Werk Tabellen WO
Studie & Werk 2017 Tabellen WO Amsterdam, juni 2017 In opdracht van Elsevier Weekblad Studie & Werk 2017 De arbeidsmarktpositie van hbo- en wo-alumni Statistische bijlage: tabellen wo ers Paul Bisschop
Nadere informatieLeergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces op lokaal en regionaal niveau
Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces op lokaal en regionaal niveau Vrijdagen 1, 15 & 29 November 2013 Utrecht (Hotel NH Utrecht)
Nadere informatieIMISCOE Congres Zorg voor en sociaal welbevinden van oudere migranten
IMISCOE Congres Zorg voor en sociaal welbevinden van oudere migranten 19 februari 2019 Leyden Academy on Vitality and Ageing, Leiden Inhoudsopgave Inleiding Focus ochtendsessie Focus middagsessie Programma
Nadere informatieGraag nodigen wij u uit voor de feestelijke OPENINGSLEZING van het
Graag nodigen wij u uit voor de feestelijke OPENINGSLEZING van het HART-College Cursussen, workshops, gespreksgroepen, symposia voor mensen met traumatische ervaringen in de kindertijd en hun naasten over:
Nadere informatieMaandag 2 juli. Junior Honours College 2012, Rijksuniversiteit Groningen. Honours College, Academiegebouw Welkom op de academie Ruimte.
Junior Honours College 2012, Rijksuniversiteit Groningen Maandag 2 juli Honours College, Academiegebouw Welkom op de academie Ruimte 09.30-10.00 Koffie en thee 10.00-10.30 Welkom en opening: who s who
Nadere informatieVooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling
Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 19 Verschil 214 tov. 213 7-5-212 6-5-213 5-5-214 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen
Nadere informatieWO-BACHELOR - studentaantallen Economie en Recht
Economie en Recht Bedrijfskunde Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen Wageningen University 238 Bedrijfskunde Bedrijfskunde Erasmus Universiteit Rotterdam 2.204 Bedrijfskunde Bedrijfskunde Maastricht University**
Nadere informatieVooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling
Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 16 Verschil 214 tov. 213 16-4-212 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 283 3319
Nadere informatieBootcongres 2014. wetenschappelijke voorjaarsvergadering Nederlandse Transplantatie Vereniging i.s.m. 27 maart 2014 programma patiëntenorganisaties
Bootcongres 2014 wetenschappelijke voorjaarsvergadering Nederlandse Transplantatie Vereniging i.s.m. 27 maart 2014 programma patiëntenorganisaties Locatie Stadsgehoorzaal Leiden 1 Inhoudsopgave Routebeschrijving
Nadere informatieOog voor betrokkenen:
Rob Giel Onderzoekcentrum RGOc studiemiddag Oog voor betrokkenen: samenwerken met en ondersteunen van naasten van mensen in zorg bij de ggz Datum: 12 december 2017 Tijd: 13.00-17.00 Locatie: UMCG, Rode
Nadere informatieData-analyse voor Doelmatig Overheidsbeleid
Conceptprogramma Driedaagse Leergang Data-analyse voor Doelmatig Overheidsbeleid Vrijdagen 2, 9 en 16 juni 2017 Hotel NH Utrecht Doelgroepen: Managers van kennis en informatie bij de overheid, waaronder:
Nadere informatieAlgemene Vergadering van Aandeelhouders AGENDA 2015. Agenda 2015 - Heijmans
Algemene Vergadering van Aandeelhouders AGENDA 2015 Agenda 2015 - Heijmans 1 Algemene Vergadering van Aandeelhouders Oproep Oproep voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Heijmans N.V. te houden
Nadere informatieExecutive leergang. Veroudering en Gezondheidszorg. Op zoek naar inhoudelijke verdieping op het gebied van de zorg voor ouderen?
Executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg Start: 19 januari 2017 Op zoek naar inhoudelijke verdieping op het gebied van de zorg voor ouderen? Executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg Deze
Nadere informatieDag van het Advies 2016
Dag van het Advies 2016 De Zorgverzekeringswet na de hervorming van de langdurige zorg Van goede zorg verzekerd 2 Dag van het Advies 2016 Dag van het Advies 2016 3 Programma 12.00 13.00 uur Inloop en lunch
Nadere informatieNooit te oud om te leren!
Rob Giel Onderzoekcentrum Nooit te oud om te leren! Over psychotherapie bij ouderen met én zonder cognitieve stoornissen Nascholingsdag 19 mei 2015, 9.30-17.00 uur Het Kasteel, Groningen Nooit te oud om
Nadere informatieFilosofie en ethiek van de techniek Steven Dorrestijn
Filosofie en ethiek van de techniek Steven Dorrestijn Saxion Hogeschool & Universiteit Twente Deventer/Enschede, NL Techniek, gedrag en milieu Moralisering van apparaten Hans Achterhuis Daadkracht der
Nadere informatieZinCafé BRENTANO S. Een heel seizoen vol boeiende lezingen. Ter inspiratie (en met een lekker drankje).
BRENTANO S Programma 2015 Een heel seizoen vol boeiende lezingen. Ter inspiratie (en met een lekker drankje). Anders luisteren naar De Matthäus Passion 24 maart Wat gebeurt er als hersenen ouder worden
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Gezondheidsraad H e a l t h C o u n c i l o f t h e N e t h e r l a n d s Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : Briefadvies Amendement bij het onderzoek naar NIPT voor prenatale
Nadere informatieWelbevinden in de ouderenpsychiatrie
Rob Giel Onderzoekcentrum Welbevinden in de ouderenpsychiatrie Studiedag Netwerk Ouderenpsychiatrie RGOc 2018 Dinsdag 29 mei 2018 9.30-17.00 uur Het Kasteel, Groningen Info Welbevinden van de cliënt centraal
Nadere informatieHet muzikale goud in. handen. Symposium Muziekdocent van de 21 e eeuw Conservatorium Maastricht vrijdag 4 maart 2016
Het muzikale goud in Symposium Muziekdocent van de 21 e eeuw Conservatorium Maastricht vrijdag 4 maart 2016 handen Met dr. Gert Poppe (Universiteit Maastricht) en dr. Melissa Bremmer (Amsterdamse Hogeschool
Nadere informatieDe Gezonde Wijk. Samenspel in ruimte Symposium voor gemeenten, corporaties en zorgorganisaties 29 oktober 2009
De Gezonde Wijk Samenspel in ruimte Symposium voor gemeenten, corporaties en zorgorganisaties 29 oktober 2009 De Gezonde Wijk, thema van de toekomst AT Osborne organiseert op 29 oktober 2009 het symposium:
Nadere informatieHOVO NEDERLAND. Jaarverslag
HOVO Nederland www.hovonederland.nl info@hovonederland.nl secretariaat pb. 9500 2300 AB Leiden HOVO NEDERLAND Jaarverslag 2015 HOVO-Nederland Jaarverslag 2015 De vereniging HOVO Nederland vierde dit jaar
Nadere informatiePRELIMINAIR PROGRAMMA
SYMPOSIUM WVTV 2014 Georganiseerd door de Wetenschappelijke Vereniging Transfusie Vlaanderen Vrijdag 14 november 2014 Gent Meeting Center, Holiday Inn Express, Gent PRELIMINAIR PROGRAMMA ORGANISEREND COMITÉ
Nadere informatieHEIJMANS N.V. AGENDA. Pagina 1 van 5
HEIJMANS N.V. AGENDA Oproep Oproep voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Heijmans N.V. te houden op woensdag 15 april 2015 om 14.00 uur in De Verkadefabriek, Boschdijkstraat 45, 5211 VD s-hertogenbosch.
Nadere informatieDYNAMIEK IN DE ACUTE INTENSIEVE ZORG
INVITATIONAL CONFERENCE Donderdag 19 november 2015 vanaf 12.00 uur Locatie: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Kapittelweg 33, Nijmegen DYNAMIEK IN DE ACUTE INTENSIEVE ZORG in samenwerking met: twitter
Nadere informatieGoudzwaard School of Fair and Green Economics 1
Goudzwaard School of Fair and Green Economics 1 Comité van Aanbeveling: Prof. Dr. H.H.F. (Herman) Wijffels, hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering (Universiteit Utrecht) en oprichter Sustainable
Nadere informatieSamenspel in ruimte Symposium voor gemeenten, corporaties en zorgorganisaties 29 oktober 2009
De Gezonde Wijk J.F. Kennedylaan 100 3741 EH Baarn Postbus 168 3740 AD Baarn T 31 (0)35 543 43 43 F 31 (0)35 543 43 44 E info@atosborne.nl Kijk op onze website voor meer informatie: www.atosborne.nl Samenspel
Nadere informatieHerbestemming in het onderwijs
Herbestemming in het onderwijs Overzicht opleidingen e s- f een sch 'Logo omgeving derden' op witte achtergrond 'Logo omgeving derden' op gekleurde of fotografisch achtergrond r oed alleen Uitzondering;
Nadere informatieSTUDIEVOORMIDDAG. Polydruggebruik en psychische problemen bij alcohol- en druggebruikers in behandeling
STUDIEVOORMIDDAG Polydruggebruik en psychische problemen bij alcohol- en druggebruikers in behandeling 18 JUNI 2012 INLEIDENDE TEKST Zowel in Europa als in de Verenigde Staten stelt men vast dat polydruggebruik
Nadere informatieEric Reits gelegenheid om vragen te stellen aan het Campagne Team Huntington.
Beste jongere, Hierbij nodigen wij jou/jullie uit voor de Jongerendag van de Vereniging van Huntington op zaterdag 12 november 2016. Deze dag zal plaatsvinden in Academisch Medisch Centrum in Amsterdam.
Nadere informatieWijziging van de Regeling nadere vooropleidingseisen hoger onderwijs 2007 in verband met vervanging van de bijlagen
Algemeen Verbindend Voorschrift Betreft de onderwijssector(en) Voortgezet onderwijs Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek Informatie CFI/ICO vo 079-3232.444 bvh 079-3232.666 Wijziging van de Regeling
Nadere informatieUITNODIGING. Vierde Jaarcongres voor klinisch psychologen en klinisch neuropsychologen. vrijdag 20 april 2012 Jaarbeurs Utrecht IV 5.
Vierde Jaarcongres voor klinisch psychologen en klinisch neuropsychologen : UITNODIGING vrijdag 20 april 2012 Jaarbeurs Utrecht Accreditatie FGzP: 6 punten Voorwoord Geachte collega, In het voorjaar van
Nadere informatieActuele evidentie voor uw praktijk!
16 april 2016 kinesitherapiecongres wvvk Campus Middelheim Middelheimlaan 1-2020 Antwerpen - GEBOUW G Actuele evidentie voor uw praktijk! Lezingen en workshops door de 5 Vlaamse universiteiten Actuele
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. Proefdieren, overbodig of hoognodig?
Afsluitende les Leerlingenhandleiding Proefdieren, overbodig of hoognodig? Inleiding Hoewel bijna iedereen wel een beeld heeft van proefdieren en wat er in het verleden wellicht mee gedaan is, weet bijna
Nadere informatieSociaal-Wetenschappelijke. 10de SWR-Hendrik Muller Seminaar. Veiligheid: angst, risico en utopie. Sociaal-Wetenschappelijke Raad
Sociaal-Wetenschappelijke Koninklijke Nederlandse Raad Akademie van Wetenschappen 10de SWR-Hendrik Muller Seminaar Veiligheid: angst, risico en utopie Sociaal-Wetenschappelijke Raad Wat is het Seminaar?
Nadere informatieInleiding Filantropie. Financiële draagvlakverbreding van uw organisatie
Inleiding Filantropie Financiële draagvlakverbreding van uw organisatie PAO Inleiding Filantropie Informatie: Vrije Universiteit Amsterdam PAO Philanthropic Studies t.a.v. Saskia Franssen De Boelelaan
Nadere informatieUitnodiging voor de 68e jaarvergadering. Duits-Nederlandse Juristenconferentie
Duits-Nederlandse Juristenconferentie Uitnodiging voor de 68e jaarvergadering Duits-Nederlandse Juristenconferentie De Nederlandse Werkcommissie heeft de eer u voor de 68e jaarvergadering van de Duits-Nederlandse
Nadere informatieCall for proposals. Westerdijk Talentimpuls. Den Haag, maart 2017 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
1 Call for proposals 2017 Den Haag, maart 2017 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek 2 Inleiding en doel Op 10 februari 2017 was het 100 jaar geleden dat in Nederland de eerste vrouwelijke
Nadere informatieReünie informatie: Aanmelding en Contributie Jubileumreünie
Reünie informatie: In ons verenigingsblad de RIL-Post No. 38 van Febr., 2018, kunt U weer genieten van de bijdragen van de leden. Mooie herinneringen uit, voor velen, de meest memorabele periode van ons
Nadere informatie