Algemene kenmerken. Archiefvormer. Inleiding. P. Boeijkens en G. Vermeij

Transcriptie

1 Archief van de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel; Departement Amsterdam en de Vereeniging ter Bevordering van Fabrieks- en Handwerksnijverheid in Nederland; Afdeling Amsterdam P. Boeijkens en G. Vermeij Algemene kenmerken Toegangsnummer: 102 Periode: Archiefvormer Vereniging ter bevordering van Fabrieks- en Handwerksnijverheid in Nederland met opvolgers en afdelingen Inleiding Deze inventaris behandelt twee archieven, nl. dat van het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel en dat van de afdeling Amsterdam der voormalige Vereniging ter bevordering van fabrieks- en handwerknijverheid in Nederland. Geschiedenis van het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel. Op 21 mei 1752 werd te Haarlem opgericht de Hollandsche maatschappij van wetenschappen. Van 1777 dateert een afzonderlijke tak van die Maatschappij genaamd Oeconomische tak der Hollandsche maatschappij van wetenschappen. Op 10 maart 1797 werd deze door de Nationale vergadering der Bataafsche republiek erkend als de Nationale Nederlandsche huishoudelijke maatschappij; de band met de Hollandsche maatschappij van wetenschappen werd toen tevens verbroken. Op last van koning Lodewijk Napoleon werd de naam der Maatschappij in 1807 veranderd in: Hollandsche huishoudelijke maatschappij. Ook deze naam was geen lang leven beschoren: hij werd in 1836 vervangen door de benaming Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid, die gold tot 1903 om toen vervangen te worden door Nederlandsche maatschappij van nijverheid. De naam luidt sedert 1 september 1921: Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel. Het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel werd als Departement Amsterdam van den oeconomischen tak der Hollandsche maatschappij van wetenschappen in 1778 opgericht. De naamsveranderingen der Maatschappij werden door het Amsterdamsche Departement gedeeld. Omtrent de geschiedenis van het Departement Amsterdam kunnen wij mededelen, dat het aan vele zaken, de nijverheid betreffende, zijn aandacht schonk. Er werden commissies met diverse opdrachten benoemd, die over verschillende onderwerpen, de nijverheid betreffende, rapporten uitbrachten, er werden prijsvragen uitgeschreven, de daarop ingekomen antwoorden bekroond Versie oktober

2 of eervol vermeld, excursies en tentoonstellingen georganiseerd. Tot oprichting van meer duurzame instellingen is het Departement niet overgegaan vóór Toen werd de reeds sedert 1873 bestaande Avondambachtsschool voor timmerlieden Concordia inter nos van de gelijknamige timmergezellenvereniging overgenomen. De nog steeds onder dezelfde naam bestaande school is gevestigd Frederik Hendrikstraat 115. De vereniging ter bevordering van fabrieks- en handwerksnijverheid in Nederland is, als gevolg van een onenigheid in de boezem der Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid, in 1851 opgericht. De afdeling Amsterdam der vereniging dateert van 9 december In tegenstelling met het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel heeft zij zich verdienstelijk gemaakt door de oprichting van drie scholen en een museum, die alle bij de samensmelting in 1903 van de afdeling met het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid door het Departement zijn overgenomen en voor het merendeel ook thans nog, gedeeltelijk als zelfstandige inrichting, bestaan. In chronologische volgorde naar hare oprichting gerangschikt zijn deze instellingen de volgende: -Een avondschool voor volwassenen, op 6 februari 1871 aan de Oude Schans geopend, daarna tot 1873 gevestigd aan de Zaagmolenbarrière, vanwaar zij wegens de doortrekking der Leidsegracht tot aan de stadsbuitengracht werd verplaatst naar de Koestraat 5, waar zij in 1903, bij de overneming door het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel, nog was gevestigd. -Een tekenschool voor kunstambachten, op 23 november 1880 geopend aan de Lijnbaansgracht (terrein der steenkoperij bij de Hollandsche manege). In september 1881 werd een nieuw schoolgebouw betrokken, staande in de tuin van het Instituut voor volwassen blinden aan de Stadhouderskade en gelegen aan de Jacob van Campenstraat. In 1891 is de school verplaatst naar de Da Costastraat 64 (bij de Kinkerstraat), waar zij in 1903, toen zij werd overgenomen door het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel, nog gevestigd was. -Een museum van voorwerpen ter voorkoming van ongelukken en ziekten in fabrieken en werkplaatsen. De grondslag voor dit museum was gelegd op een door de afdeling in 1890 in het Paleis voor Volksvlijt gehouden tentoonstelling van dergelijke voorwerpen. Op 1 januari 1893 werd het museum voor het publiek geopend in het gebouw Groenburgwal 44. Daar was het, toen het in 1903 werd overgenomen door het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel, nog gevestigd. -Een vakschool voor schoenmakers, in 1901 geopend aan de Bloemgracht 169 en daar in 1903 bij de overneming door het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel nog gevestigd. In 1903 werd de Vereniging tot bevordering van fabrieks- en handwerksnijverheid in Nederland met de Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid waarvan zij zich in 1851 had afgescheiden herenigd; de naam dier Maatschappij werd toen: Nederlandsche maatschappij van nijverheid. Als gevolg van deze hereniging werd ook de Afdeling Amsterdam der eerstgenoemde vereniging verenigd met het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid tot het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij van nijverheid. De instellingen hadden, nadat zij door het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel waren opgenomen de volgende geschiedenis: -De avondschool voor volwassenen werd in 1923 van de Koestraat 5 naar de Elandsgracht 70 verplaatst. -De naam der Teekenschool voor kunstambachten werd in 1922 gewijzigd in: Middelbare school voor kunstambachten. De school werd in 1924 opgeheven. -Het Veiligheidsmuseum werd een afzonderlijke stichting in welk bestuur echter nog altijd een lid zitting heeft, benoemd door het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij voor nijverheid en handel. -De vakschool voor schoenmakers werd in 190- verplaatst naar Herengracht 455, in 1914 naar Van Breestraat 49 en in 1919 naar Brouwersgracht Versie oktober 2018

3 Inventaris Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel; Departement... NEDERLANDSE MAATSCHAPPIJ VOOR NIJVERHEID EN HANDEL ARCHIEF DER AFDELING AMSTERDAM VAN DE VERENIGING TOT BEVORDERING VAN FABRIEKS-EN HANDWERKSNIJVERHEID IN NEDERLAND EERSTE AANVULLING TWEEDE AANVULLING NEDERLANDSE MAATSCHAPPIJ VOOR NIJVERHEID EN HANDEL 1-10 Protocol van de notulen der bestuurs- en ledenvergaderingen , , en delen Punten van beschrijving voor de algemene vergadering der Maatschappij delen en 1 omslag Handelingen der algemene vergaderingen van de Nederlandschemaatschappij ter bevordering van nijverheid delen Sedert worden de handelingen tevens gebruikt in het tijdschrift der Maatschappij; sedert 1865 uitsluitend daarin K Ingekomen stukken omslagen Versie oktober

4 A B C D E F G H I A-M J N-Z Rapporten van departementale afgevaardigden ter algemene vergadering omslag 62A-62C Stukken betreffende de uitgave van het jaarboekje omslagen 62A B C Rapporten van leden over verhandelingen enz omslag 64 Rapporten over diverse onderwerpen uitgebracht door daartoe benoemde commissiën omslag Versie oktober 2018

5 65-69 Berichten van correspondenten en departementen delen Algemene verslagen wegens de staat van de landbouw pakken Vervallen 73 Vervallen 74 Vervallen 75 Vervallen 75A - 76 Vervallen 76A-76B Herbarium vivum of verzameling van gedroogde planten van J.E. van der Trappen, medisch kandidaat te Utrecht, welke verzameling werd bekroond door de Nederlandsche huishoudelijkemaatschappij omslagen Zie nr. 15 blz. 797 en 804; nr. 16 blz. 50; nr A Deel I, nr B Deel II, nr Brievenboeken en delen A B C D Inventaris van het archief, aangelegd in deel 91 Inventaris van het archief, aangelegd in deel 92 Reglementen. 1826, 1836, 1847, , 1866, , 1876 en pak 92A Huishoudelijk reglement voor het Departement Amsterdam der Nederlandsche maatschappij tot bevordering van nijverheid deel 93 Algemeen register op de uitgeschreven prijsvragen en toegekende medailles en premies deel 94 Alfabetische register op de handelingen, congresverslagen en mededelingen en vervolgregister op het tijdschrift deel Versie oktober

6 95-98 Leden- en donateurslijsten 6 omslagen 95 Bijgehouden tot Bijgehouden tot Bijgehouden tot Bijgehouden tot A Bijgehouden tot B Bijgehouden tot ca Kasboeken delen Bijlagen van het kasboek en omslag Verschotboekjes van de secretaris delen Begrotingen voor de jaren 1902 en omslag 105 Kasboek van de leesinrichting deel 106 Bijlagen, behorende bij het kasboek der leesinrichting omslag 107 Nominatieve staat der onderscheiden industrieën met aanwijzing hunner fabrikanten. 19 de eeuw 1 omslag 108 Verslag van de tentoonstelling van Noord-Hollandsche nijverheid gehouden te Amsterdam omslag 109 Bekroonde verhandelingen. 18 de en 19 de eeuw 1 omslag Prijsvragen voorgesteld ter beantwoording delen Stukken van de Centrale commissie van raadgeving der Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid omslag 114A Stukken betreffende de enquête inzake de postcheque- en girodienst en andere onderwerpen omslage 114B Stukken betreffende Amsterdamsche vereniging voor opleiding van scheikundig hulppersoneel C Stukken betreffende het Twenthe-Rijnkanaal D Stukken betreffende advies inzake ontwerp-veiligheidsbesluit E Stukken betreffende cursussen en voordrachten voor technici van de Vereniging van voortgezet handelsonderwijs F Stukken betreffende aangegeven medewerking van Gemeente, Provincie en Rijk bij vestiging of uitbreiding van fabrieken G Antwoorden op een enquête inzake een actie voor vermindering van posttarieven voor drukwerk pak 115 Rekening met bijlagen der handvlijttentoonstelling Amsterdam omslag 116 Verslagen der Teekenschool voor kunstambachten en omslag 117 Stukken van de Commissie inzake de wet op de arbeidsovereenkomst omslag 118 Stukken betreffende Internationale tentoonstelling van ambachtswerktuigen te Amsterdam in omslag 118A Stukken betreffende een excursie der leden naar Engeland omslag Versie oktober 2018

7 119 Stukken betreffende de fusie van het Departement met de afdeling Amsterdam der Vereniging ter bevordering van fabrieks-en handwerksnijverheid in omslag 2 ARCHIEF DER AFDELING AMSTERDAM VAN DE VERENIGING TOT BEVORDERING VAN FABRIEKS-EN HANDWERKSNIJVERHEID IN NEDERLAND Protocol van notulen der bestuursvergaderingen delen Protocol van notulen der afdelingsvergaderingen delen Bijlagen tot de notulen omslag Ingekomen stukken omslagen Rapporten van commissies, bewerkt door de afdeling, met diverse opdrachten omslag 148 Minuten van uitgegane stukken omslag 149 Algemeen register op de ingekomen en uitgegane stukken deel Brievenboeken delen B - 151C - 151K en Versie oktober

8 155 Register van behandelde onderwerpen in de Algemene vergaderingen der Vereniging deel 156 Statuten en reglementen omslag 157 Ledenlijsten en zonder jaar 1 omslag 158 Inventaris van het archief deel 159 Protocol der rekeningen en deel 160 Bijlage behorende bij de rekeningen omslag 161 Stukken betreffende het legaat van N.G. Brouwer, groot fl omslag 162 Stukken betreffende de vakschool voor schoenmakers omslag 163 Stukken betreffende de mislukte pogingen tot stichting van een museum van hedendaagse Kunstnijverheid te Amsterdam omslag 164 Stukken van de Commissie voor de belangen van handwerk leerlingen omslag 165 Stukken betreffende de viering van het 25-jarig bestaan der afdeling omslag 166 Stukken betreffende de Algemene vergaderingen gehouden te Amsterdam, in 1883 en omslag 167 Stukken betreffende de tentoonstelling van kunst toegepast op nijverheid in 1877 te Amsterdam gehouden omslag 168 Stukken betreffende diverse wedstrijden en tentoonstellingen omslag 169 Stukken betreffende de avondschool voor volwassenen omslag 170 Stukken betreffende de Teekenschool voor kunstambachten omslag 171 Stukken betreffende het Museum van voorwerpen ter voorkoming van ongelukken in fabrieken omslag 172 Stukken betreffende de Vereniging met het Departement Amsterdam der maatschappij voor nijverheid in omslag 173 Eén rol met getuigenschriften enz. van de Maatschappij voor nijverheid, Departement Amsterdam 1 rol 3 EERSTE AANVULLING 174 Notulen van de jury deel 175 Ingekomen en minuten van uitgaande stukken pakken 176 Ingekomen en minuten van uitgaande stukken pakken 177 Register ingekomen stukken deel 178 Kopie-brievenboek deel 179 Minuten van uitgaande stukken pak 180 Register van uitgaande stukken deel 181 Dagboek van de zaalwachter op de tentoonstelling 17/08/ /10/ deel 4 TWEEDE AANVULLING 182 Statuten omslag 183 Stukken betreffende het Veiligheidsmuseum omslag 184 Stukken betreffende de tekenschool voor kunstambachten omslag 185 Stukken betreffende de Amsterdamse Vereniging voor opleiding van scheikundig hulppersoneel omslag 186 Stukken betreffende de tewerkstelling van Oorlogsverminkten omslag 187 Stukken betreffende de avondambachtsschool voor timmerlieden Concordia Inter Nos. Met jaarverslagen en reglementen en omslag Versie oktober 2018

9 188 Stukken betreffende de avond school voor volwassenen. Met stichtingsakte en reglementen omslag Jaarboekjes pakken en en Artikelen, brochures en rapporten en zonder jaar 3 pakken en Brochures van een tentoonstelling in het Amsterdams Historisch Museum stukken 196 Krantenknipsels deel 197 Krantenknipsels pak Versie oktober