DUURZAAM ÉN BINNEN BUDGET. Seminariecyclus Duurzaam bouwen WAAROM INVESTEREN IN PERFORMANTE GEBOUWEN? 16 december 2016

Transcriptie

1 Seminariecyclus Duurzaam bouwen DUURZAAM ÉN BINNEN BUDGET 16 december 2016 WAAROM INVESTEREN IN PERFORMANTE GEBOUWEN? Anne-Laure MAERCKX Cenergie Aviel VERBRUGGEN Universiteit Antwerpen

2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE Het financiële analyseveld voor investeringen in gebouwen verruimen De theorie illustreren aan de hand van concrete voorbeelden

3 PLAN VAN DE UITEENZETTING 1. Theorie: a) Financiële analyse van investeringen b) Energy performance endowment energieprestatiefundamenten c) Statische en sequentiële scenario s d) (On)omkeerbaarheid van beslissingen 2. Toepassingen: a) Aeropolis II b) Brussels Greenbizz

4 1 THEORIE a) Financiële analyse van investeringen: Correcte wetenschappelijke methode Toepassing op investeren in gebouwen Richtlijn 2010/31/EU betreffende de energieprestatie van gebouwen Art.4 1: De lidstaten nemen de noodzakelijke maatregelen opdat minimumeisen voor de energieprestatie van gebouwen of gebouwunits worden vastgesteld met het oog op het bereiken van de kostenoptimale niveaus. Art.2 14: kostenoptimaal niveau: het energieprestatieniveau dat gedurende de geraamde economische levensduur de laagste kosten met zich meebrengt Art.5 : Aangekondigd kader voor Berekening van de kostenoptimale niveaus van de minimumeisen inzake energieprestatie {Later: In de aanpak van BPIE-Ecofys wordt onvoldoende aandacht besteed aan enkele essentiële aspecten van investeren, in het bijzonder het aspect (ON)OMKEERBAARHEID van beslissingen} KOSTENOPTIMALE ENERGIEPRESTATIENIVEAUS vormen een CRUCIALE maar ONOPGELOSTE uitdaging

5 1 THEORIE b) Energieprestatiefundamenten (Endowment) Diverse beweegredenen om te (ver)bouwen Energieprestaties zijn slechts bijkomend Energiegebruik is afhankelijk van: Gebruikersgedrag Bestemming van het gebouw Technieken, apparaten Energieprestatiefundamenten, bijv. oriëntatie, compactheid, kelder, ruimte-indeling, buitenwanden, lichtinval, isolatie, levenslang geschikt,...

6 1 THEORIE c) Toekomstvisie met SCENARIO S = knoop voorspelde gebeurtenissen = keuzeknoop VERBEELDE (GEWENSTE) TOESTAND VAN DE WERELD HOOG MEDIUM LAAG NU TIJD Horizon H

7 1 THEORIE SEQUENTIËLE toekomstexploratie 1 e decennium 2 e decennium = knoop voorspelde gebeurtenissen 3 e decennium Decenniumbeslissingen afh. van voorgaande beslissingen & stochastische gebeurtenissen = keuzeknoop NU TIJD Horizon H

8 1 THEORIE d) Omkeerbaarheid van beslissingen Definitieve vastlegging van middelen Omkeerbaarheid van investeringen (,, $) Uitgaven nodig om de beslissing ongedaan te maken Materieel / financieel omkeerbaar Een gebouw: materieel onomkeerbaar, financieel wel indien liquide markt verkoop/verhuring Energieprestatiefundamenten: onomkeerbaar niet afzonderlijk verkoopbaar Instrument: beslissingsbomen met sequenties van gebeurtenissenbeslissingen Voorbeeld 1: bouwen op een grond nabij een mogelijk te bouwen megabrug? Voorbeeld 2: welk efficiëntieniveau bij nieuwbouw?

9 1 THEORIE Voorbeeld BRUG GEEN-BRUG: Sequentiële besluitvorming WACHT & LEER = keuzeknoop = gebeurtenisknoop V = Waarde eerste periode FV = Toekomstwaarde (Future Value) HEDEN TOEKOMST Wacht V = 0 Brug Prob. = p Geen-Brug Prob. = 1-p Stop: FV=0 Bouw: FV>0 Bouw nu V > 0 Brug Prob. = p Geen-Brug Prob. = 1-p Verlies: V+FV<0 Chance: V+FV>0

10 1 THEORIE Voorbeeld KLIMAATACTIE UITSTEL: Sequentiële besluitvorming KIES of VERLIES = keuzeknoop = geen keuze = gebeurtenisknoop Inv. = Investering in energieprestatiefundamenten FV = Toekomstige waarde HEDEN TOEKOMST Standaard gebouw Inv. = 0 Klimaatactie Prob. = p FV<0 : Armoede Uitstel Prob. = 1-p FV? : Zorgen Beste gebouw Inv. > 0 Klimaatactie Prob. = p Uitstel Prob. = 1-p FV>0 : Beloond FV? : Veilig

11 1 THEORIE Conclusies Kostenoptimaal: cruciaal concept in de EU-richtlijn, maar niet ontwikkeld en onduidelijk Levencycluskosten: statisch, verwachte waarde; o Vindt gemiddelden, niet de optimale frontiers Energieprestatiefundamenten onomkeerbaar Evaluatie vereist juiste wetenschappelijke methode Aanbevelingen: Identificieer alle baten van duurzame gebouwen Vermijd uitsluiting van toekomstige oplossingen Kies nu de beste fundamenten of verlies Financieel optimaal, als klimaatbeleid ernstig wordt, is nu kiezen voor maximale energie-efficiëntie in gebouwen

12 a) Aeropolis II Team Projectontwikkelaar: Groep Arco, HVDA, KAV, KWB, KAJ Architect: architectesassoc. Energieconcept: Cenergie Bouwkundig ingenieur: Setesco Technisch ingenieur: Cenergie, Stockman Algemeen aannemer: Jacques Delens & Vanderstraeten Voorbeeldgebouw 2007 Oplevering: juni 2010

13 Keuze van het passiefontwerp 1.000/m² = 700 arch techn. Comforteisen /m² = 700 arch techn. Passsieve Koeling Passiefnorm (verwarming + koeling) /m² = 750 arch techn /m² Geen actieve koeling lagere kost voor de technieken + passiefnorm hogere kost voor arch./stabiliteit = beperkte meerkost

14 Keuze van het passiefontwerp Voor een beperkte meerkost verlaagt een passiefontwerp de energiekosten drastisch

15 Keuze van het passiefontwerp Verbruikssimulaties PHPP: NEV = 14 kwh/m².jaar Elektriciteit = 23 kwh/m².jaar EPB: NEV = 13 kwh/m².jaar Dynamische simulaties: NEV = 20 kwh/m².jaar Elektriciteit = 51 kwh/m².jaar

16 Concreet - effectieve meerkost Bijkomende investeringen architectuur Standaard Passief Investeringen technieken TOTAAL Meerkost passief vs standaard Effectieve meerkost 24 /m²

17 Concreet reëel verbruik Verwarming: 25 kwh/m².jaar of kwh/jaar yearly gaz consumption january february march april may june july august september october november december

18 Concreet reëel verbruik Elektriciteit: 55 kwh/m².jaar of kwh/jaar yearly electricity consumption january february march april may june july august september october november december

19 Concreet effectieve terugverdientijd Standaard Effectieve terugverdientijd: 6,4 jaar. Passief Meerkost passief vs standaard Jaarlijkse energiekosten , ,20 Jaarlijkse besparingen passief vs standaard ,55

20 Onomkeerbaarheid van componenten Beperkte onomkeerbaarheid: Hoogrendementsverlichting Optimalisering van de regeling Gemiddelde onomkeerbaarheid: - Isolatie dak en plaat - Zonweringen - Ecologische materialen architectesassoc

21 Onomkeerbaarheid van componenten Sterke onomkeerbaarheid: - Architectuur - Gevelisolatie - Luchtdichtheid - Ventilatie met dubbele stroom - Canadese put - Nachtkoeling Tal van onomkeerbare componenten in het passiefontwerp

22 Onomkeerbaarheid van componenten - concreet : geen grote aanpassingen 2016: nieuwe eigenaar(s) niveaus 0/+3/+4/+5 Aanpassing van het programma Impact op de technieken

23 Onomkeerbaarheid van componenten - concreet Aanpassingen: Beperkte onomkeerbaarheid: Hoogrendementsverlichting: aangepast Optimalisering van de regeling: aangepast Gemiddelde onomkeerbaarheid: - Isolatie dak en plaat: behouden - Zonweringen: behouden - Ecologische materialen: afbraakwerken

24 Onomkeerbaarheid van componenten - concreet Aanpassingen: Sterke onomkeerbaarheid: - Architectuur: behouden - Gevelisolatie: behouden - Luchtdichtheid: behouden? - Ventilatie met dubbele stroom: behouden, aangevuld - Canadese put: behouden, maar ontoereikend - Nachtkoeling: behouden. Toereikend?

25 b) Brussels Greenbizz m² kantoren Doel: NZEB (nearly zero-energy building) m² ateliers Doel: Lage energie 1.Brussels Greenbizz - Fase 1 en Fase 2 2.Tivoli 3.Thurn en Taxis

26 Team Projectontwikkelaar: citydev Architect: architectesassoc. Energieconcept: Cenergie Bouwkundig ingenieur: Setesco Technisch ingenieur/epb: FTI Algemeen aannemer: BAM contractors EFRO-project Voorbeeldgebouw 2013 Oplevering fase 1 april Fotoverantwoording: architectesassoc.

27 Ontwerp van kantoren - doel NZEB Energieprestatiefundamenten en onomkeerbaarheid van componenten: ontwerp overeenkomstig de passiefnorm (gebouwschil en technieken) Toekomstscenario s: afhankelijkheid van energie uit fossiele brandstoffen beperken Doel = NZEB-niveau bereiken: (quasi-)energieautonomie voor de incubator

28 Ontwerp van kantoren - doel NZEB Architecturaal ontwerp: groot plat dak beschikbaar PV-panelen Opportuniteit om op ideaal ogenblik te investeren (werken): onzeker Bij ontwerp, de onomkeerbaarheid gerelateerd aan uitstel van financiële investering(en) beperken Verplichte optie bij aanbesteding

29 PV-panelen: Onomkeerbaarheid van componenten (ontwerp) Structurele elementen: Overdimensionering van de structuur sterke onomkeerbaarheid Natuurlijk licht: studies natuurlijke lichtinval Optimalisering van de openingen sterke onomkeerbaarheid Transparante binnenwanden beperkte onomkeerbaarheid Positionering van verlichtingstoestellen beperkte onomkeerbaarheid Dimensionering van de structuur, optimalisering van de openingen: Choose or Loose - Kies of verlies

30 PV-panelen: Onomkeerbaarheid van componenten (uitvoering) Dak: opnieuw openen plaasting van verankeringen aanvullende isolatie Beperkte onomkeerbaarheid tot Gemiddelde onomkeerbaarheid

31 WAT MOET U ONTHOUDEN VAN DEZE UITEENZETTING? Investeren in performante gebouwen: Wacht en leer vs Kies of verlies Verschillende gradaties van onomkeerbaarheid van componenten Voor passief/nzeb: tal van componenten met een grote onomkeerbaarheid Sterk investeren is dus de beste keuze Bij uitgestelde investeringen moeten verschillende scenario s worden uitgewerkt en moet de onomkeerbaarheid in de ontwerpfase beperkt worden

32 TOOLS, WEBSITES, BRONNEN: Verbruggen Aviel.- Financial appraisal of efficiency investments: why the good may be the worst enemy of the best. Energy Efficiency Vol.5 Issue 4 (2012) Verbruggen Aviel, Al Marchohi Mohamed, Janssens Bart.- The anatomy of investing in energy efficient buildings. Energy and buildings 43 (2011), p Gids Duurzame gebouwen Het energieverbruik van gebouwen beperken

33 CONTACT Aviel VERBRUGGEN Prof. Dr. Emeritus Universiteit Antwerpen Contactgegevens Anne-Laure MAERCKX Adviseur Duurzaam bouwen Contactgegevens : anne_laure.maerckx@cenergie.be