Uitnodiging tot het bijwonen van de informatiesessies over het veiligheidsbeeld van de politie eenheid Noord-Holland

Transcriptie

1 Uitnodiging tot het bijwonen van de informatiesessies over het veiligheidsbeeld van de politie eenheid Noord-Holland Deze uitnodiging is bedoeld voor burgemeesters, de hoofdofficier van justitie, de leden van de eenheidsleiding van de politie, de leden van de tien basisteamdriehoeken, de (beleids- / bestuurs)ondersteuners van het Openbaar Ministerie en de politie, partners in het zorg- en veiligheidsdomein en gemeenteraadsleden werkzaam in het gebied van de (politie) eenheid Noord- Holland. De regioburgemeester, de heer J. Wienen, de hoofdofficier van justitie, de heer B.W.J. Steensma en de politiechef, mevrouw A.M.C.G. Schouten nodigen u harte uit voor het bijwonen van één van de volgende informatiesessies: - 1 mei, 19:00 21:30 uur, gemeentehuis Haarlem (locatie Zijlpoort) - 3 mei, 19:00 21:30 uur, gemeentehuis Heerhugowaard (raadzaal) - 9 mei, 13:00 15:30 uur, gemeentehuis Oostzaan (theaterzaal) Deze drie bijeenkomsten hebben exact dezelfde opzet, waardoor er inhoudelijk gezien geen redenen zijn om op een specifieke locatie aanwezig te zijn. U kunt bij uw keuze voor één van de sessies uw agenda dus leidend laten zijn. Meldt u zich alstublieft uiterlijk 25 april aan, als u een informatiesessie wilt bijwonen (zie aanmelden). Programma Het programma voor deze bijeenkomsten is als volgt: Welkom door of namens de ontvangende burgemeester. Korte toelichting over de context van deze informatiesessie, namelijk het proces om te komen tot een Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid Het Eenheidsveiligheidsbeeld Noord-Holland Tom Bersee en Anne Mooij (politie eenheid Noord-Holland) verzorgen: o Een toelichting van de opzet en de totstandkoming van het Eenheidsveiligheidsbeeld. o Een interactieve sessie zodat in dialoog met de deelnemers toelichting op en duiding op de inhoud van het Eenheidsveiligheidsbeeld wordt gegeven. Afsluiting. Na deze informatiesessie bent u op de hoogte van belangrijke zichtbare en voorziene ontwikkelingen op het gebied van veiligheid in de Eenheid Noord-Holland, heeft u daarbij concrete beelden en bent u in de gelegenheid geweest al uw vragen over dat Veiligheidsbeeld te stellen. Ook bent u geïnformeerd over de wijze waarop het Eenheidsveiligheidsbeeld wordt gebruikt bij de totstandkoming van het Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid Aanleiding De Politiewet schrijft voor dat tenminste éénmaal per vier jaar een beleidsplan dient te worden vastgesteld. In 2018 wordt gewerkt aan het Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid (IMV) voor de Eenheid Noord-Holland. De ambitie van de burgemeesters en de hoofdofficier van justitie, die het beleidsplan vaststellen, is dat het plan (maximaal) vier (veiligheids)thema s bevat, waarvoor het noodzakelijk is eenheidsbreed en integraal (dus in samenwerking met de relevante partners) een intensivering te realiseren. Het veiligheidsbeeld van de politie eenheid Noord-Holland vormt een (belangrijke) pijler van de keuze van thema s voor het IMV. 1

2 Het maken van het IMV is een intensief proces, waarover afspraken zijn gemaakt in een procesvoorstel. Het creëren van draagvlak voor het eindresultaat bij belanghebbenden zoals u, is een belangrijke randvoorwaarde. Daarom wordt u uitgenodigd voor deze informatiesessie. U wordt de komende maanden ook via een nieuwsbief geïnformeerd over de voortgang en uw betrokkenheid bij het proces. Uiteindelijk stellen de burgemeesters en hoofdofficier van justitie het IMV , nadat de gemeenteraden daarover zijn gehoord, eind november 2018 vast. Genodigden Omdat burgemeesters en de hoofdofficier van justitie het IMV uiteindelijk vaststellen, wordt hun aanwezigheid bij een van de drie bijeenkomsten zeer op prijs gesteld. Andere belanghebbenden (zoals in de aanhef genoemd) zijn van harte uitgenodigd omdat de inhoud ervan voor hen interessant is en het hen in staat stelt zich gedegen te informeren over het Eenheidsveiligheidsbeeld en het tot stand komen van het IMV Als u zich niet herkent in de genodigden zoals in de aanhef genoemd, maar u zou toch willen deelnemen aan een van de informatiesessies, neemt u dan contact op via het adres dat (alleen) voor deze informatiesessies geldt: imv.noordholland@oostzaan.nl Aanmelden U wilt een van de bijeenkomsten bijwonen? Dan stuurt u uiterlijk 25 april een mail aan: imv.noordholland@oostzaan.nl Onder vermelding van: - Uw naam, - Uw functie en organisatie, - De sessie waaraan u wilt deelnemen (waar?). U bent van harte welkom op één van de drie sessies, maar het is in verband met de logistiek van belang dat wij inzicht hebben op het aantal belangstellenden per locatie. Indien de maximale groepsgrootte op een locatie wordt bereikt, wordt u daarover geïnformeerd en kunt u de informatiesessie op een andere locatie bijwonen. Tot slot Wij hopen van harte u tijdens één van de drie informatiesessies te ontmoeten. Tegelijkertijd met deze uitnodiging wordt het Eenheidsveiligheidsbeeld meegestuurd. Als u voorafgaand aan de informatiesessies daarover al vragen heeft, stuurt u die dan ook naar imv.noordholland@oostzaan.nl. Deze vragen betrekken we bij de voorbereiding op de informatiesessies. Natuurlijk is er voldoende gelegenheid voor het stellen van vragen tijdens de sessies. Namens de regioburgemeester, de heer J. Wienen, de hoofdofficier van justitie, de heer B.W.J. Steensma, de politiechef, mevrouw A.M.C.G. Schouten en de werkgroep IMV , Annet Ponjee, Adviseur regioburgemeester en voorzitter werkgroep IMV 2

3 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018 Bijlagen DRIO NH - Analyse en Onderzoek Definitief Versie datum 27 maart 2018 Rubricering Niet vertrouwelijk

4 2018 Politie, all rights reserved. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op geautomatiseerde wijze opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enigerlei wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Politie. Pagina 2 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

5 Inhoudsopgave Bijlage 1: Veiligheidsmonitor politie Noord-Holland Bijlage 2: Benchmark Nationale Politie Eenheid Noord-Holland Bijlage 3: Driehoeksmonitor districten Eenheid Noord-Holland Bijlage 4: Resultaten Veiligheidsmonitor CBS 2016/ Bijlage 5: Geraadpleegde bronnen Pagina 3 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

6 Bijlage 1: Veiligheidsmonitor politie Noord-Holland De cijfers in deze bijlage hebben betrekking op vermogensdelicten en sincidenten. Per criminaliteitsvorm is een pagina opgesteld, waarin het volgende te zien is: Informatie op alle niveaus (eenheid, districten, basisteams en gemeenten) Meetwaarde is misdrijven op datum van kennisname Absolute aantallen van 2014, 2015, 2016 en 2017 Procentueel verschil van de cijfers in 2017 vergeleken met 2014 (meerjarenvergelijking) De aantallen in het jaar 2017 zijn gekleurd op basis van de vergelijking met 2016 (jaarvergelijking) De legenda van de gekleurde cellen in de kolom van de procentuele verschillen staat hieronder: Daling van 10% of meer Stijging van 10% of meer Daling of stijging minder dan 10% Bron: Veiligheidsmonitor politie Noord-Holland, opgevraagd in januari 2018 Pagina 4 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

7 1. Woninginbraken: bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,6% DISTRICTEN District KEN ,8% District NHN ,6% District ZAW ,5% TEAMS BT Alkmaar ,9% BT Den Helder ,1% BT Haarlem ,6% BT Haarlemmermeer ,1% BT Heerhugowaard ,9% BT Hoorn ,4% BT IJmond ,5% BT Kennemerkust ,5% BT Purmerend ,3% BT Zaanstad ,4% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,9% gemeente Beemster ,8% gemeente Bergen (NH) ,8% gemeente Beverwijk ,7% gemeente Bloemendaal ,6% gemeente Castricum ,8% gemeente Den Helder ,4% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,4% gemeente Enkhuizen ,9% gemeente Haarlem ,6% gemeente Haarlemmerliede c.a ,1% gemeente Haarlemmermeer ,9% gemeente Heemskerk ,3% gemeente Heemstede ,5% gemeente Heerhugowaard ,1% gemeente Heiloo ,3% gemeente Hollands Kroon ,5% gemeente Hoorn ,6% gemeente Koggenland ,2% gemeente Landsmeer ,4% gemeente Langedijk ,1% gemeente Medemblik ,0% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,9% gemeente Purmerend ,5% gemeente Schagen ,4% gemeente Stede Broec ,7% gemeente Texel ,3% gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,1% gemeente Waterland ,5% gemeente Wormerland ,5% gemeente Zaanstad ,9% gemeente Zandvoort ,9% Pagina 5 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

8 2. Bedrijfsinbraken: bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,1% DISTRICTEN District KEN ,6% District NHN ,3% District ZAW ,6% TEAMS BT Alkmaar ,0% BT Den Helder ,6% BT Haarlem ,2% BT Haarlemmermeer ,3% BT Heerhugowaard ,9% BT Hoorn ,1% BT IJmond ,5% BT Kennemerkust ,8% BT Purmerend ,6% BT Zaanstad ,6% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,9% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,2% gemeente Beverwijk ,6% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,7% gemeente Den Helder ,6% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,8% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,2% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,8% gemeente Heemskerk ,0% gemeente Heemstede ,7% gemeente Heerhugowaard ,7% gemeente Heiloo ,7% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,6% gemeente Koggenland ,3% gemeente Landsmeer ,5% gemeente Langedijk ,7% gemeente Medemblik ,3% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,9% gemeente Schagen ,8% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel ,7% gemeente Uitgeest ,5% gemeente Velsen ,6% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,7% gemeente Zandvoort ,6% Pagina 6 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

9 3. Straatroof bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,9% DISTRICTEN District KEN ,6% District NHN ,2% District ZAW ,8% TEAMS BT Alkmaar ,6% BT Den Helder ,6% BT Haarlem ,0% BT Haarlemmermeer ,3% BT Heerhugowaard ,1% BT Hoorn ,7% BT IJmond ,5% BT Kennemerkust ,7% BT Purmerend ,8% BT Zaanstad ,2% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,6% gemeente Beemster gemeente Bergen (NH) ,0% gemeente Beverwijk ,0% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,0% gemeente Den Helder ,2% gemeente Drechterland gemeente Edam-Volendam ,0% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,0% gemeente Haarlemmerliede c.a gemeente Haarlemmermeer ,3% gemeente Heemskerk ,0% gemeente Heemstede ,0% gemeente Heerhugowaard ,5% gemeente Heiloo gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,9% gemeente Koggenland gemeente Landsmeer ,7% gemeente Langedijk ,0% gemeente Medemblik gemeente Oostzaan gemeente Opmeer gemeente Purmerend ,9% gemeente Schagen ,0% gemeente Stede Broec gemeente Texel gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,5% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland gemeente Zaanstad ,2% gemeente Zandvoort ,0% Pagina 7 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

10 4. Overvallen bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,3% DISTRICTEN District KEN ,0% District NHN ,6% District ZAW ,1% TEAMS BT Alkmaar ,0% BT Den Helder ,5% BT Haarlem ,5% BT Haarlemmermeer ,2% BT Heerhugowaard ,0% BT Hoorn ,1% BT IJmond ,9% BT Kennemerkust ,0% BT Purmerend ,5% BT Zaanstad ,3% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,8% gemeente Beemster gemeente Bergen (NH) gemeente Beverwijk ,0% gemeente Bloemendaal gemeente Castricum ,0% gemeente Den Helder ,7% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,0% gemeente Enkhuizen ,7% gemeente Haarlem ,5% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,0% gemeente Heemskerk ,3% gemeente Heemstede gemeente Heerhugowaard ,0% gemeente Heiloo gemeente Hollands Kroon gemeente Hoorn ,0% gemeente Koggenland ,0% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk gemeente Medemblik ,0% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,0% gemeente Schagen ,0% gemeente Stede Broec gemeente Texel gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,0% gemeente Waterland gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,3% gemeente Zandvoort ,0% Pagina 8 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

11 5. Winkeldiefstal bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,6% DISTRICTEN District KEN ,4% District NHN ,5% District ZAW ,2% TEAMS BT Alkmaar ,8% BT Den Helder ,5% BT Haarlem ,5% BT Haarlemmermeer ,8% BT Heerhugowaard ,7% BT Hoorn ,6% BT IJmond ,3% BT Kennemerkust ,4% BT Purmerend ,3% BT Zaanstad ,0% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,4% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,1% gemeente Beverwijk ,4% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,1% gemeente Den Helder ,4% gemeente Drechterland ,3% gemeente Edam-Volendam ,3% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,5% gemeente Haarlemmerliede c.a ,3% gemeente Haarlemmermeer ,8% gemeente Heemskerk ,4% gemeente Heemstede ,9% gemeente Heerhugowaard ,3% gemeente Heiloo ,5% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,1% gemeente Koggenland ,0% gemeente Landsmeer ,4% gemeente Langedijk ,4% gemeente Medemblik ,2% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,1% gemeente Schagen ,7% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel ,3% gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,2% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland ,3% gemeente Zaanstad ,0% gemeente Zandvoort ,2% Pagina 9 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

12 6. Diefstal fiets bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,5% DISTRICTEN District KEN ,1% District NHN ,5% District ZAW ,3% TEAMS BT Alkmaar ,4% BT Den Helder ,1% BT Haarlem ,5% BT Haarlemmermeer ,9% BT Heerhugowaard ,3% BT Hoorn ,4% BT IJmond ,0% BT Kennemerkust ,2% BT Purmerend ,9% BT Zaanstad ,7% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,8% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,4% gemeente Beverwijk ,4% gemeente Bloemendaal ,4% gemeente Castricum ,1% gemeente Den Helder ,3% gemeente Drechterland ,3% gemeente Edam-Volendam ,8% gemeente Enkhuizen ,3% gemeente Haarlem ,5% gemeente Haarlemmerliede c.a ,7% gemeente Haarlemmermeer ,8% gemeente Heemskerk ,3% gemeente Heemstede ,5% gemeente Heerhugowaard ,9% gemeente Heiloo ,0% gemeente Hollands Kroon ,1% gemeente Hoorn ,5% gemeente Koggenland ,6% gemeente Landsmeer ,7% gemeente Langedijk ,4% gemeente Medemblik ,0% gemeente Oostzaan ,4% gemeente Opmeer ,7% gemeente Purmerend ,4% gemeente Schagen ,4% gemeente Stede Broec ,6% gemeente Texel ,4% gemeente Uitgeest ,6% gemeente Velsen ,8% gemeente Waterland ,5% gemeente Wormerland ,8% gemeente Zaanstad ,5% gemeente Zandvoort ,8% Pagina 10 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

13 7. Diefstal brom-/snorfiets bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,2% DISTRICTEN District KEN ,8% District NHN ,2% District ZAW ,4% TEAMS BT Alkmaar ,9% BT Den Helder ,9% BT Haarlem ,0% BT Haarlemmermeer ,6% BT Heerhugowaard ,8% BT Hoorn ,2% BT IJmond ,1% BT Kennemerkust ,3% BT Purmerend ,2% BT Zaanstad ,0% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,7% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,8% gemeente Beverwijk ,0% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,0% gemeente Den Helder ,0% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,3% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,0% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,6% gemeente Heemskerk ,9% gemeente Heemstede ,3% gemeente Heerhugowaard ,8% gemeente Heiloo ,3% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,1% gemeente Koggenland ,6% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk ,0% gemeente Medemblik ,0% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,7% gemeente Purmerend ,5% gemeente Schagen ,4% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,6% gemeente Waterland ,7% gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,6% gemeente Zandvoort ,3% Pagina 11 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

14 8. Diefstal motor bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,5% DISTRICTEN District KEN ,8% District NHN ,3% District ZAW ,1% TEAMS BT Alkmaar ,3% BT Den Helder ,7% BT Haarlem ,6% BT Haarlemmermeer ,0% BT Heerhugowaard ,0% BT Hoorn ,1% BT IJmond ,5% BT Kennemerkust ,0% BT Purmerend ,0% BT Zaanstad ,1% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,0% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,0% gemeente Beverwijk ,0% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,0% gemeente Den Helder ,0% gemeente Drechterland gemeente Edam-Volendam gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,6% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,4% gemeente Heemskerk gemeente Heemstede ,0% gemeente Heerhugowaard ,3% gemeente Heiloo ,0% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,3% gemeente Koggenland ,0% gemeente Landsmeer ,3% gemeente Langedijk ,0% gemeente Medemblik ,5% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,0% gemeente Schagen gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,4% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,8% gemeente Zandvoort ,7% Pagina 12 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

15 9. Diefstal vracht-/bestelauto bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,4% DISTRICTEN District KEN ,3% District NHN ,4% District ZAW ,8% TEAMS BT Alkmaar ,8% BT Den Helder ,0% BT Haarlem ,3% BT Haarlemmermeer ,8% BT Heerhugowaard ,6% BT Hoorn ,4% BT IJmond ,6% BT Kennemerkust ,1% BT Purmerend ,8% BT Zaanstad ,4% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,0% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,5% gemeente Beverwijk ,0% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,0% gemeente Den Helder ,7% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,2% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,3% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,0% gemeente Heemskerk ,0% gemeente Heemstede ,6% gemeente Heerhugowaard ,5% gemeente Heiloo ,0% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,8% gemeente Koggenland ,3% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk ,0% gemeente Medemblik ,3% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,4% gemeente Schagen ,0% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel gemeente Uitgeest ,3% gemeente Velsen ,2% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland ,3% gemeente Zaanstad ,8% gemeente Zandvoort ,3% Pagina 13 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

16 10. Diefstal uit/van/af auto bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,5% DISTRICTEN District KEN ,9% District NHN ,0% District ZAW ,6% TEAMS BT Alkmaar ,9% BT Den Helder ,6% BT Haarlem ,6% BT Haarlemmermeer ,6% BT Heerhugowaard ,1% BT Hoorn ,9% BT IJmond ,8% BT Kennemerkust ,6% BT Purmerend ,7% BT Zaanstad ,7% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,5% gemeente Beemster ,1% gemeente Bergen (NH) ,6% gemeente Beverwijk ,1% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,7% gemeente Den Helder ,0% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,4% gemeente Enkhuizen ,9% gemeente Haarlem ,6% gemeente Haarlemmerliede c.a ,9% gemeente Haarlemmermeer ,0% gemeente Heemskerk ,4% gemeente Heemstede ,3% gemeente Heerhugowaard ,0% gemeente Heiloo ,6% gemeente Hollands Kroon ,2% gemeente Hoorn ,4% gemeente Koggenland ,6% gemeente Landsmeer ,7% gemeente Langedijk ,5% gemeente Medemblik ,4% gemeente Oostzaan ,4% gemeente Opmeer ,9% gemeente Purmerend ,4% gemeente Schagen ,3% gemeente Stede Broec ,3% gemeente Texel ,8% gemeente Uitgeest ,4% gemeente Velsen ,3% gemeente Waterland ,4% gemeente Wormerland ,5% gemeente Zaanstad ,9% gemeente Zandvoort ,9% Pagina 14 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

17 11. Zakkenrollerij bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,9% DISTRICTEN District KEN ,7% District NHN ,2% District ZAW ,7% TEAMS BT Alkmaar ,5% BT Den Helder ,0% BT Haarlem ,0% BT Haarlemmermeer ,7% BT Heerhugowaard ,6% BT Hoorn ,2% BT IJmond ,1% BT Kennemerkust ,7% BT Purmerend ,1% BT Zaanstad ,1% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,4% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,5% gemeente Beverwijk ,8% gemeente Bloemendaal ,9% gemeente Castricum ,9% gemeente Den Helder ,2% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,8% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,0% gemeente Haarlemmerliede c.a ,7% gemeente Haarlemmermeer ,4% gemeente Heemskerk ,2% gemeente Heemstede ,5% gemeente Heerhugowaard ,0% gemeente Heiloo ,6% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,6% gemeente Koggenland ,0% gemeente Landsmeer ,3% gemeente Langedijk ,5% gemeente Medemblik ,5% gemeente Oostzaan ,7% gemeente Opmeer gemeente Purmerend ,0% gemeente Schagen ,8% gemeente Stede Broec ,4% gemeente Texel ,4% gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,4% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,2% gemeente Zandvoort ,7% Pagina 15 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

18 12. Heling bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,7% DISTRICTEN District KEN ,0% District NHN ,9% District ZAW ,5% TEAMS BT Alkmaar ,4% BT Den Helder ,8% BT Haarlem ,1% BT Haarlemmermeer ,0% BT Heerhugowaard ,0% BT Hoorn ,4% BT IJmond ,9% BT Kennemerkust ,0% BT Purmerend ,3% BT Zaanstad ,8% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,4% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,7% gemeente Beverwijk ,0% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,7% gemeente Den Helder ,5% gemeente Drechterland ,5% gemeente Edam-Volendam ,7% gemeente Enkhuizen ,3% gemeente Haarlem ,1% gemeente Haarlemmerliede c.a ,7% gemeente Haarlemmermeer ,6% gemeente Heemskerk ,4% gemeente Heemstede ,0% gemeente Heerhugowaard ,6% gemeente Heiloo ,0% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,8% gemeente Koggenland ,3% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk ,0% gemeente Medemblik ,3% gemeente Oostzaan ,7% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,9% gemeente Schagen ,7% gemeente Stede Broec ,4% gemeente Texel gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,3% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,9% gemeente Zandvoort ,2% Pagina 16 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

19 13. Bedreiging bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,1% DISTRICTEN District KEN ,1% District NHN ,9% District ZAW ,6% TEAMS BT Alkmaar ,4% BT Den Helder ,1% BT Haarlem ,7% BT Haarlemmermeer ,0% BT Heerhugowaard ,1% BT Hoorn ,8% BT IJmond ,5% BT Kennemerkust ,9% BT Purmerend ,2% BT Zaanstad ,0% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,1% gemeente Beemster ,6% gemeente Bergen (NH) ,1% gemeente Beverwijk ,3% gemeente Bloemendaal ,8% gemeente Castricum ,3% gemeente Den Helder ,7% gemeente Drechterland ,3% gemeente Edam-Volendam ,1% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,7% gemeente Haarlemmerliede c.a ,7% gemeente Haarlemmermeer ,6% gemeente Heemskerk ,8% gemeente Heemstede ,0% gemeente Heerhugowaard ,6% gemeente Heiloo ,3% gemeente Hollands Kroon ,4% gemeente Hoorn ,8% gemeente Koggenland ,1% gemeente Landsmeer ,7% gemeente Langedijk ,9% gemeente Medemblik ,5% gemeente Oostzaan ,5% gemeente Opmeer ,5% gemeente Purmerend ,9% gemeente Schagen ,1% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel ,0% gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,0% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland ,5% gemeente Zaanstad ,8% gemeente Zandvoort ,3% Pagina 17 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

20 14. Mising bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,2% DISTRICTEN District KEN ,2% District NHN ,5% District ZAW ,3% TEAMS BT Alkmaar ,1% BT Den Helder ,4% BT Haarlem ,3% BT Haarlemmermeer ,0% BT Heerhugowaard ,2% BT Hoorn ,8% BT IJmond ,1% BT Kennemerkust ,5% BT Purmerend ,6% BT Zaanstad ,6% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,5% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,3% gemeente Beverwijk ,5% gemeente Bloemendaal ,9% gemeente Castricum ,6% gemeente Den Helder ,0% gemeente Drechterland ,7% gemeente Edam-Volendam ,7% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,3% gemeente Haarlemmerliede c.a ,5% gemeente Haarlemmermeer ,0% gemeente Heemskerk ,8% gemeente Heemstede ,3% gemeente Heerhugowaard ,9% gemeente Heiloo ,4% gemeente Hollands Kroon ,6% gemeente Hoorn ,5% gemeente Koggenland ,6% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk ,8% gemeente Medemblik ,4% gemeente Oostzaan ,5% gemeente Opmeer ,3% gemeente Purmerend ,9% gemeente Schagen ,6% gemeente Stede Broec ,1% gemeente Texel ,6% gemeente Uitgeest ,6% gemeente Velsen ,2% gemeente Waterland ,7% gemeente Wormerland ,1% gemeente Zaanstad ,1% gemeente Zandvoort ,8% Pagina 18 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

21 15. Openlijk bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,6% DISTRICTEN District KEN ,3% District NHN ,3% District ZAW ,3% TEAMS BT Alkmaar ,8% BT Den Helder ,2% BT Haarlem ,8% BT Haarlemmermeer ,3% BT Heerhugowaard ,2% BT Hoorn ,7% BT IJmond ,2% BT Kennemerkust ,7% BT Purmerend ,1% BT Zaanstad ,4% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,9% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,0% gemeente Beverwijk ,6% gemeente Bloemendaal ,7% gemeente Castricum ,0% gemeente Den Helder ,1% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,0% gemeente Enkhuizen ,7% gemeente Haarlem ,8% gemeente Haarlemmerliede c.a gemeente Haarlemmermeer ,5% gemeente Heemskerk ,6% gemeente Heemstede gemeente Heerhugowaard ,0% gemeente Heiloo ,0% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,7% gemeente Koggenland ,0% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk ,0% gemeente Medemblik ,0% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,0% gemeente Schagen ,7% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel ,0% gemeente Uitgeest ,8% gemeente Velsen ,4% gemeente Waterland ,0% gemeente Wormerland gemeente Zaanstad ,9% gemeente Zandvoort ,7% Pagina 19 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

22 16. Vernieling auto bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,5% DISTRICTEN District KEN ,7% District NHN ,2% District ZAW ,7% TEAMS BT Alkmaar ,2% BT Den Helder ,3% BT Haarlem ,0% BT Haarlemmermeer ,6% BT Heerhugowaard ,6% BT Hoorn ,5% BT IJmond ,3% BT Kennemerkust ,2% BT Purmerend ,1% BT Zaanstad ,3% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,2% gemeente Beemster ,3% gemeente Bergen (NH) ,9% gemeente Beverwijk ,4% gemeente Bloemendaal ,2% gemeente Castricum ,6% gemeente Den Helder ,5% gemeente Drechterland ,6% gemeente Edam-Volendam ,8% gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,0% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,1% gemeente Heemskerk ,5% gemeente Heemstede ,5% gemeente Heerhugowaard ,9% gemeente Heiloo ,5% gemeente Hollands Kroon ,7% gemeente Hoorn ,7% gemeente Koggenland ,7% gemeente Landsmeer ,1% gemeente Langedijk ,6% gemeente Medemblik ,5% gemeente Oostzaan ,0% gemeente Opmeer ,0% gemeente Purmerend ,3% gemeente Schagen ,2% gemeente Stede Broec ,1% gemeente Texel ,7% gemeente Uitgeest ,1% gemeente Velsen ,8% gemeente Waterland ,4% gemeente Wormerland ,1% gemeente Zaanstad ,9% gemeente Zandvoort ,6% Pagina 20 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

23 17. Vernieling OV/Abri bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,2% DISTRICTEN District KEN ,8% District NHN ,0% District ZAW ,0% TEAMS BT Alkmaar ,0% BT Den Helder ,0% BT Haarlem ,0% BT Haarlemmermeer ,4% BT Heerhugowaard BT Hoorn ,5% BT IJmond ,0% BT Kennemerkust ,0% BT Purmerend ,7% BT Zaanstad GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,0% gemeente Beemster gemeente Bergen (NH) gemeente Beverwijk gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum gemeente Den Helder gemeente Drechterland gemeente Edam-Volendam gemeente Enkhuizen ,0% gemeente Haarlem ,0% gemeente Haarlemmerliede c.a gemeente Haarlemmermeer ,4% gemeente Heemskerk gemeente Heemstede gemeente Heerhugowaard gemeente Heiloo gemeente Hollands Kroon gemeente Hoorn ,0% gemeente Koggenland gemeente Landsmeer gemeente Langedijk gemeente Medemblik ,0% gemeente Oostzaan gemeente Opmeer gemeente Purmerend ,7% gemeente Schagen ,0% gemeente Stede Broec gemeente Texel gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,0% gemeente Waterland gemeente Wormerland gemeente Zaanstad gemeente Zandvoort ,0% Pagina 21 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

24 18. Vernieling openbaar gebouw bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,0% DISTRICTEN District KEN ,3% District NHN ,3% District ZAW ,2% TEAMS BT Alkmaar ,5% BT Den Helder ,9% BT Haarlem ,8% BT Haarlemmermeer ,8% BT Heerhugowaard ,2% BT Hoorn ,3% BT IJmond ,6% BT Kennemerkust ,5% BT Purmerend ,8% BT Zaanstad ,3% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,0% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) gemeente Beverwijk ,0% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,0% gemeente Den Helder ,0% gemeente Drechterland ,0% gemeente Edam-Volendam ,0% gemeente Enkhuizen ,3% gemeente Haarlem ,8% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,5% gemeente Heemskerk ,0% gemeente Heemstede ,0% gemeente Heerhugowaard ,0% gemeente Heiloo ,0% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,6% gemeente Koggenland ,0% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk gemeente Medemblik ,0% gemeente Oostzaan gemeente Opmeer gemeente Purmerend ,4% gemeente Schagen ,0% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel ,0% gemeente Uitgeest ,0% gemeente Velsen ,4% gemeente Waterland gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,1% gemeente Zandvoort ,7% Pagina 22 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

25 19. Overige vernieling/vandalisme bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,5% DISTRICTEN District KEN ,7% District NHN ,2% District ZAW ,0% TEAMS BT Alkmaar ,5% BT Den Helder ,2% BT Haarlem ,2% BT Haarlemmermeer ,3% BT Heerhugowaard ,1% BT Hoorn ,6% BT IJmond ,2% BT Kennemerkust ,3% BT Purmerend ,8% BT Zaanstad ,2% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,3% gemeente Beemster ,2% gemeente Bergen (NH) ,3% gemeente Beverwijk ,9% gemeente Bloemendaal ,0% gemeente Castricum ,2% gemeente Den Helder ,5% gemeente Drechterland ,9% gemeente Edam-Volendam ,4% gemeente Enkhuizen ,3% gemeente Haarlem ,2% gemeente Haarlemmerliede c.a ,5% gemeente Haarlemmermeer ,5% gemeente Heemskerk ,8% gemeente Heemstede ,5% gemeente Heerhugowaard ,5% gemeente Heiloo ,8% gemeente Hollands Kroon ,7% gemeente Hoorn ,7% gemeente Koggenland ,1% gemeente Landsmeer ,0% gemeente Langedijk ,5% gemeente Medemblik ,6% gemeente Oostzaan ,5% gemeente Opmeer ,9% gemeente Purmerend ,8% gemeente Schagen ,1% gemeente Stede Broec ,0% gemeente Texel ,2% gemeente Uitgeest ,8% gemeente Velsen ,0% gemeente Waterland ,7% gemeente Wormerland ,0% gemeente Zaanstad ,0% gemeente Zandvoort ,6% Pagina 23 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

26 20. Verkeersongevallen bron:veiligheidsmonitor NH verschil Eenheid Noord-Holland ,0% DISTRICTEN District KEN ,9% District NHN ,7% District ZAW ,6% TEAMS BT Alkmaar ,1% BT Den Helder ,8% BT Haarlem ,8% BT Haarlemmermeer ,9% BT Heerhugowaard ,0% BT Hoorn ,1% BT IJmond ,6% BT Kennemerkust ,1% BT Purmerend ,5% BT Zaanstad ,6% GEMEENTEN gemeente Alkmaar ,4% gemeente Beemster ,0% gemeente Bergen (NH) ,7% gemeente Beverwijk ,3% gemeente Bloemendaal ,8% gemeente Castricum ,8% gemeente Den Helder ,2% gemeente Drechterland ,6% gemeente Edam-Volendam ,7% gemeente Enkhuizen ,3% gemeente Haarlem ,8% gemeente Haarlemmerliede c.a ,0% gemeente Haarlemmermeer ,1% gemeente Heemskerk ,9% gemeente Heemstede ,8% gemeente Heerhugowaard ,8% gemeente Heiloo ,3% gemeente Hollands Kroon ,0% gemeente Hoorn ,2% gemeente Koggenland ,0% gemeente Landsmeer ,8% gemeente Langedijk ,2% gemeente Medemblik ,3% gemeente Oostzaan ,5% gemeente Opmeer ,9% gemeente Purmerend ,8% gemeente Schagen ,6% gemeente Stede Broec ,9% gemeente Texel ,5% gemeente Uitgeest ,9% gemeente Velsen ,8% gemeente Waterland ,6% gemeente Wormerland ,3% gemeente Zaanstad ,3% gemeente Zandvoort ,7% Pagina 24 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

27 Bijlage 2: Benchmark Nationale Politie Eenheid Noord-Holland Uitleg Benchmark-tabel De cijfers in deze bijlage hebben betrekking op vermogensdelicten en sincidenten. Per thema zijn er 2x2 kolommen (kolom B en C) (kolom E en F) Procentuele verschillen zijn berekend over de periode van 2017 vergeleken met 2016 Meetwaarde is misdrijven op datum van kennisname In kolom B staat de gemiddelde daling of stijging van de hele nationale politie (alle 10 eenheden bij elkaar) In kolom C staat de stijging of daling van de eenheid Noord-Holland Iets is ongunstig als de eenheid stijgt terwijl het land gemiddeld daalt, maar ook als NH minder hard daalt dan het landelijk gemiddelde (bijv. de woninginbraken) Iets is gunstig als NH harder daalt of minder hard stijgt dan het landelijk gemiddelde In kolom E staat het aantal misdrijven afgezet tegen het aantal (x1.000) inwoners (alleen bij woninginbraken is dit aantal woningen) van het land. Dit is ook te zien als een soort risicoberekening. In het geval van de woninginbraken is het risico om in NL slachtoffer van een woninginbraak te worden 6,75 op woningen In kolom F staat dit voor de eenheid NH. In het geval van woninginbraken is het risico in de eenheid Noord- Holland 5,96 op woningen. Dat ligt dus onder het landelijk gemiddelde. Het risico is gunstig als deze lager is dan het landelijk gemiddelde, ongunstig als NH boven het landelijk gemiddelde scoort. De legenda van de gekleurde cellen staat hieronder: Rood Ongunstig Groen Gunstig Geel Gelijk Blauw Te kleine aantallen om iets over te zeggen Bron: benchmarktabel afdeling Control politie NH, opgevraagd januari 2018 Pagina 25 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

28 Thema Gemiddelde stijging/ daling NP 2017 t.o.v Stijging/ daling Eenheid Noord- Holland 2017 t.o.v Misdrijven per woningen/inwoners NP Misdrijven per woningen/ inwoners Noord-Holland Woninginbraken -11,5% -7,1% 6,75 5,96 Bedrijfsinbraken -13,5% -7,5% 1,07 0,93 Straatroof -14,2% -26,5% 0,21 0,09 Overvallen -3,2% 11,9% 0,06 0,06 Winkeldiefstal -3,5% -17,2% 2,2 1,75 Voertuigcriminaliteit Totaal -16,9% -16,5% 4,41 2,66 Diefstal fiets -18,4% -32,6% 4,61 2,98 Diefstal bromfiets en snorfiets -10,3% -15,9% 0,75 0,79 Diefstal motor 3,5% 0,6% 0,11 0,1 Diefstal auto, vracht- en bestelauto -14,5% 13,6% 0,57 0,48 Diefstal uit/vanaf auto -17,7% -21,9% 3,73 2,08 Zakkenrollerij -17,8% -35,4% 1,22 0,68 Heling -11,5% -16,4% 0,29 0,32 Geweld Totaal -4,8% -10,9% 2,58 2,32 Bedreiging -8,7% -14,1% 1,62 1,28 Mising -4,8% -10,9% 2,58 2,32 Openlijk 1,7% 6,7% 0,22 0,23 Zedendelicten 0,6% -12,5% 0,44 0,33-3,7% -3,4% 5,12 3,08 Geweld tegen politieambtenaren -5,4% 13,2% 0,41 0,31 Geweld tegen medewerkers publieke taak 0,1% -25,3% 0,16 0,04 Vernielingen Totaal -13,9% -17,1% 4,78 5,14 Vernieling auto -14,1% -15,6% 2,19 2,37 Vernieling openbaar vervoer/abri 25,4% 12,2% 0,08 0,03 Vernieling openbaar gebouw -17,1% -23,9% 0,07 0,06 Overige vernielingen/vandalisme -14,4% -18,4% 2,44 2,69 Pagina 26 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

29 Bijlage 3: Driehoeksmonitor districten Eenheid Noord-Holland Driehoeksmonitor districten NH: incidenten In onderstaande tabellen zijn per district de incidenten opgenomen over de afgelopen vijf jaar. Deze cijfers vormen een aanvulling op de andere cijferbijlagen die over misdrijven gaan. Het betreft hier dan ook andere problematiek (overlast in plaats van criminaliteit). Jeugd gerelateerde incidenten zijn een verzameling van de volgende feiten: overlast jeugd, overige vernielingen en baldadigheid, aantasting openbare orde en gezag. Pagina 27 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

30 Bron: Veiligheidsmonitor politie NH, Driehoeksdocumenten, opgevraagd in januari Pagina 28 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

31 Bijlage 4: Resultaten Veiligheidsmonitor CBS 2016/2017 De Veiligheidsmonitor is een terugkerende grootschalige bevolkingsenquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waarin onder meer de thema s leefbaarheid van de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap van criminaliteit, en het oordeel van de burger over het functioneren van de politie worden onderzocht. Hieronder worden de resultaten van de Veiligheidsmonitor 2016 en 2017 voor NH weer gegeven Pagina 29 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

32 Bijlage 5: Geraadpleegde bronnen 1. Inleiding Literatuur Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (2017). Veiligheidsmonitor Den Haag: CBS. Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, DLIO. Felson, M. & R.V. Clarke (1998). Opportunity makes the thief; practical theory for crime prevention. Londen: Home Office; Research, Development and Statistics Directorate. Ontleend aan Gemeenten, Openbaar Ministerie en Politie Eenheid Noord-Holland (2017). Integraal Jaarverslag Veiligheid. Eenheid Noord-Holland Ontleend aan Lam, J., R. van der Wal & N. Kop (2018). Sluipend gif. Een onderzoek naar ondermijnende criminaliteit. Den Haag: Boom Criminologie. Steen, M. van der, J. Schram, N. Chin-A-Fat & J. Scherpenisse (2016). Ondermijning Ondermijnd. Hoe het rijk meer kan maken voor een (boven)lokale aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit. Den Haag: Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. 2. Literatuur Campman, I., P. Dedert, R. Hesseling, P.J. Huijskes, D. Kegel, N. Tijsmans, S. van Vulpen & S. Witteveen (2012). Criminaliteit in een gedigitaliseerde samenleving. Amsterdam: Nationale Politie. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (2017). Veiligheidsmonitor Den Haag: CBS. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (2018). Veiligheidsmonitor Den Haag: CBS. Deiters, E. & H. van Soest (2017). Rechercheurs mogen in de fysieke wereld vaak meer dan in de digitale wereld. Blauw, 13(5), Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, DLIO. Jansen, J., S. Kloppenburg, W. Stol, S. Veenstra & R. Zuurveen (2014). MKB en cybercrime. Slachtofferschap onder het Nederlandse Midden- en Kleinbedrijf in een gedigitaliseerde samenleving. Leeuwarden: NHL Hogeschool, Lectoraat Cybersafety. Leukfeldt, R., A. Kentgens, E. Prins & W. Stol (2015). Alledaags politiewerk in een gedigitaliseerde wereld. Handreiking voor de intake van delicten met digitale component. Leeuwarden: NHL Hogeschool, Lectoraat Cybersafety. Ministerie van Veiligheid en Justitie (2015). Veiligheidsagenda Ontleend aan Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) (2016). Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN Den Haag: Ministerie van Veiligheid en Justitie, NCSC. Internetbronnen 1 miljoen gebruikers voor terugbetaal-app Tikkie (2017, 22 augustus). NOS. Ontleend aan Pagina 30 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

33 CBS: jaagt Nederlandse bedrijven op kosten (2017, 25 september).trouw. Ontleend aan Cybersecurity: het besef is er, de maatregelen niet (2017, 3 maart). MT.nl. Ontleend aan Informatie over het MKB (midden- en kleinbedrijf) in Nederland (2017, November). MKB Servicedesk. Ontleend aan Meer partijen in Nederland getroffen door cyberaanval (2017, 27 juni). Parool. Ontleend aan Nep-medewerkers Microsoft tillen Nederlanders voor 7 miljoen euro (2018, 16 januari). NOS.nl. Ontleend aan NRC checkt: Misdaad gaat omlaag, behalve cybercrime (2017, 2 november). NRC. Ontleend aan Tikkie-affaire zeer gewiekst (2017, 2 november). De Telegraaf. Op 18 januari 2018 ontleend aan Uitbraak WannaCry-ransomware: De feiten op een rij (2017, 15 mei). Security.nl. Ontleend aan Respondenten Senior Intelligence Informatiecoördinator Operationeel Specialist Teamchef Operationeel Specialist / Digitale expert Projectleider Aanpak Regionale Informatie (RI) / Dienst Regionale Informatieorganisatie (DRIO) Team Opsporing Team Digitale Opsporing (NH) 3. Drugscriminaliteit Literatuur Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, DLIO. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction & Europol (2017). Drugs and the darknet. Perspectives for enforcement, research and Policy. Luxemburg: Publications Office of the European Union. Kruithof, K., J. Aldridge, D. Decary-Hetu, M. Sim, E. Dusjo & S. Hoorens (2016). Drugs via internet. Een analyse van de aard, de omvang en de rol van Nederland: Samenvatting. Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Laan, F. van der (2012). Cocaïne. Criminaliteitsbeeldanalyse Woerden: Korps Landelijke Politiediensten, Dienst Nationale Recherche. Laar, M.W. van & M.M.J. van Ooyen-Houben (2016). Nationaal Drug Monitor. Jaarbericht Utrecht: Trimbos instituut. Politie Eenheid Rotterdam (2017). Dreigingsbeeld Rotterdam. Ontleend aan Schoenmakers, Y., S. Mehlbaum, M. Everartz & C. Poelarends (2016). Elke dump is een plaats delict. Dumping en lozing van synthetisch drugsafval: verschijningsvormen en politieaanpak. Amsterdam: Reed Business. Voogt, P. de & E. Emke (2016). Rioolwateranalyse. Gemaal Iepenlaan: Gemeente Enkhuizen. Nieuwegein: KWR Watercycle Research Institute. Pagina 31 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

34 Internetbronnen Als je in Nederlandse havens geen drugs zoekt, vind je ze niet (2016, 15 juni). NRC. Ontleend aan Britse spierballen over visserij voorbode Brexit (2017, 3 juli). NRC. Ontleend aan Coalition Against Drug Abuse (s.d.). Instagram: #Instahigh, #Instabusted. Drug Dealer Profiles on Instagram. Drugabuse.com. Op 18 januari 2018 ontleend aan Drugs scoren op Instagram is een makkie (2014, 5 februari). Nieuwe Revu. Ontleend aan Hoe de cokemaffia infiltreerde in vissersdorp Urk (2017, 24 november). NRC. Ontleend aan ICES advies 2018: quota omlaag ondanks gezonde visbestanden Noordzee (2017, 30 juni). Nederlandse Vissersbond. Ontleend aan Een Joego kent geen genade (2017, 22 november). Noordhollands Dagblad. Ontleend aan Justitie op spoor van grootschalige smokkel coke door Urker vissers (2017, 24 november). NRC. Ontleend aan a Kilo s coke aan de haak (2017, 2 december). Noordhollands Dagblad. Ontleend aan Nuanceringen bij waarde rioolwateronderzoek van drugsgebruik (2016, 13 juli). Trimbos instituut. Ontleend aan Online verkoop van drugs groeit fors (want het is zo simpel) (2016, 14 juni). RTL Nieuws. Ontleend aan Platteland broeinest voor georganiseerde misdaad? (2017, 16 september). LTO Nederland. Ontleend aan Wely, M. van (2017, 29 november). Urk ruikt naar cocaïne. De Telegraaf. Ontleend aan Wietcriminelen azen op Brabantse boerenschuren (2016, 31 maart). BN De Stem. Ontleend aan Zorgen kustplaatsen over toename drugssmokkel (2017, 6 juli). Haarlems Dagblad. Ontleend aan Pagina 32 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

35 Respondenten Senior Gebiedsgebonden politiewerk (GGP) Medewerker Kernteam Hennep Senior GGP Medewerker Kernteam Hennep Senior Intelligence Informatiecoördinator Kernteam Hennep Operationeel Expert Tactische Opsporing (TO) Teamleider Team Ondermijning Operationeel Expert Intelligence Senior Intelligence Operationeel Specialist Teamleider Kernteam Hennep Senior Tactische Opsporing Pit2team (Post Interventie Team) Basisteam IJmond / District Kennemerland Basisteam Zaanstad / District Zaanstreek-Waterland Informatieknooppunt (IK) Dienst Regionale Recherche (DRR) / DRIO Team Opsporing / DRR IK DRR / DRIO Analyse & Onderzoek / DRIO Afdeling Generieke Opsporing / Noord-Holland Team Kwaliteit en Monitoring / Landelijke Eenheid 4. smokkel en Literatuur Bruijne, K. de, & M. Meijnders (2017). Clingendael Strategische Monitor Den Haag: Instituut Clingendael. Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, DLIO. Europol & Interpol (2016). Migrant Smuggling Networks. Joint Europol-Interpol Report (Executive summary). Ontleend aan McAuliffe, F. & F. Laczko (2016). Migrant Smuggling Data and Research. A global review of the emerging evidence base. Genève: International Organization for Migration. Nationaal Rapporteur en Seksueel Geweld tegen Kinderen (2016). Prostitutie en mensen. Den Haag: Nationaal Rapporteur. Nationaal Rapporteur en Seksueel Geweld tegen Kinderen (2017). Jaarplan Den Haag: Nationaal Rapporteur. Roosblad, J., M. Ganzinga, P. Plooij & T. Scholten (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Arbeidsuitbuiting, criminele uitbuiting en gedwongen dienstverlening. Den Haag: Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Internetbronnen Nieuwe prostitutiewet bemoeilijkt controlegemeenten (2016, 19 december). Binnenlands Bestuur. Ontleend aan Vier jaar cel voor mannen die via IJmuiden mensen smokkelden (2017, 21 april). NH Nieuws. Ontleend aan Wasserij Zaandam buit Vluchtelingen uit (2016, 10 november). De Orkaan. Zaans Nieuws. Ontleend aan Respondenten Operationeel Specialist, TO / Vreemdelingen Vakspecialist mensen Team Migratiecriminaliteit en / DRR 5. criminaliteit Pagina 33 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

36 Literatuur Auditteam Voetbal en Veiligheid (2017). Vuurwerk tijdens en rond voetbalwedstrijden: no pyro, no party? Aanbevelingen om de aanpak van vuurwerk in het betaald voetbal te verbeteren. Utrecht: Auditteam Voetbal en Veiligheid. Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (2017). Jaarverslag CIV, Voetbal en Veiligheid. Seizoen 2016/2017. Utrecht: Nationale Politie, CIV. Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, Dienst Landelijke Informatieorganisatie. Onderzoeksraad voor Veiligheid (2017). Veiligheidsrisico s jaarwisseling. Den Haag: Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Internetbronnen Nationale Politie (2017a, 1 november). Politie spreekt zorg uit over vuurwerk in en rond voetbal (Persbericht). Ontleend aan Nationale Politie (2017b, 15 december). Politie waarschuwt honderden vuurwerkaren op Instagram (Persbericht). Omgevingsdiensten gebruiken barrièremodellen in strijd tegen illegale asbestverwijdering (2017, 21 maart). Toezine. Ontleend aan Provincie Noord Holland (s.d.). Bodemsanering. Op 12 december 2017 ontleend aan Vuurwerkaren actief op social media, politie bindt de strijd aan (2017, 5 oktober). Omroep Brabant. Ontleend aan Respondenten Operationeel Expert Intelligence Informatiemakelaar milieucriminaliteit Operationeel Specialist, TO / Operationeel Specialist, TO / (tijdelijk) Chef Team NH IK DRR (NH) / DRIO Team / DRR Team / DRR 6. criminaliteit Literatuur Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, DLIO. Ferwerda, H., T. van Ham, L. Scholten & D. Jager (2016). Focus op heling. Een onderzoek naar het functioneren van de helingmarkt, het beleid tegen en de gevolgen van heling. Arnhem: Bureau Beke. Geffen, R. van (2009). Itinerant groups target stores in European Union. An urgent cross-border problem. Leidschendam: Detail Nederland. Gestel, B. van & R.F. Kouwenberg (2016). Over grenzen op dievenpad. Een onderzoek naar de facilitering van mobiele bendes. Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Inspectie Veiligheid en Justitie (2016). Betrouwbaarheid van de verantwoordingscijfers over woninginbraken, overvallen en straatroof. Den Haag: Inspectie Veiligheid en Justitie. Pagina 34 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

37 Interpol (2014). Countering illicit trade in goods. A guide for policy-makers. Legal Handbook Series. Ontleend aan Landelijk programma bestrijding autokraak (2013). Handboek veel voorkomende criminaliteit. Thema aanpak Autokraak. Ontleend aan Mark, J. van der, D. van Nobelen, S. Mesu (2014). Gewelddadige vermogenscriminaliteit. Overvallen en straatroof Zoetermeer: Nationale Politie, Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO). Mehlbaum, S., D. Dekker, H. Mietus, J. Pastoor, N. Tijsmans, M. Zandvliet (2013). Heterdaadkrachtig! Het vergroten van heterdaadkracht bij High Impact Crimes. Amsterdam: Politie Eenheid Amsterdam. Peeters, M.P. (2016). De intrinsieke inbraakgevoeligheid van woningen. De relatie tussen omgevingscriminologische kenmerken op huis-, straat- en buurtniveau en het inbraakrisico van woningen. Den Haag: Boom Criminologie. Reus, R. de (2016). Met een mond vol tanden én zonder fiets. Een exploratief en vergelijkend onderzoek naar de aanpak van fietsdiefstal binnen zeventien Nederlandse gemeenten en aanverwante organisaties ten behoeve van een inventarisatie van maatregelen. Utrecht: Gemeente Utrecht, afdeling Veiligheid. Rovers, B. & C. Fijnaut (2016). De Aanpak van overvallen en overvallers in de Jaren Een gegronde beschouwing over de resultaten en vooruitzichten. Den Haag: Ministerie van Veiligheid en Justitie. Schepers, L. (2013). Mobiel banditisme. Exploratief onderzoek naar zakkenrollerij door mobiele daders uit Roemenië en Bulgarije (Masterscriptie Criminologie - Vrije Universiteit Amsterdam). Sombekke, J. (2016). Connected auto s, een andere aanpak van criminaliteit. Hoevelaken: Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit. Starrenburg, B. (2015). Jonge dief, of uitgebuit slachtoffer? Een onderzoek naar de mogelijke uitbuiting van jonge kinderen bij het plegen van vermogensdelicten (masterthesis). Streefkerk, M. (2016). Voertuig als facilitator. Blauw, 12(4), Veen, E. van der. (2017). Gevangen in beeld. Blauw, 13 (3), Veen, E. van der. (2016). Op strooptocht naar het witte goud. Blauw, 12(4), Versluis, G. (2014). Veiliger Ouder Worden. Senioren & Veiligheid in de regio Rotterdam. Een onderzoek naar babbeltrucs en woningovervallen op ouderen (afstudeerscriptie Integrale Veiligheid en Veiligheidsmanagement - Euro- Port Business School Wageningen). Waard, J. de (2017). Criminology s Dirty Secret. Hoe de daling van de criminaliteit bijna geheel voorbijging aan de Nederlandse criminologie. In: C. Bijleveld & P. van der Laan (red.), Liber Amicorum Gerben Bruinsma (pp ). Den Haag: Boom Criminologie. Zwarekant, J.L. (2016). Ondernemers bezoeken, resultaat boeken? Duiding en evaluatie van de aanpak Overval Gevoelige Objecten van de politie Purmerend (Scriptie Vrije Universiteit Amsterdam). Internetbronnen Airbags en navigatie vaker gestolen bij auto-inbraak (2017, 10 mei). Nu.nl. Ontleend aan Georganiseerde winkelcriminaliteit kost Europa miljarden (2009, 4 november). Detail Nederland. Op 21 augustus 2017 ontleend aan Nieuwe campagne tegen babbeltrucs (2016, 20 april). Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Ontleend aan Pagina 35 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

38 Oplichters slaan toen via betaal-app: "Alles lijkt echt" (2017, 31 augustus). NH Nieuws. Ontleend aan Plofkraken en fysieke incidenten (s.d.). Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Op 21 augustus 2017 ontleend aan Politie kiest andere aanpak verdachten ram- en plofkraken (2017, 26 juli). Blik Op Nieuws. Ontleend aan Ram-, plof- en trekkraken (2016, 11 oktober). Politie.nl. Ontleend aan Zorgen over groeiend aantal ram- en plofkraken (2017, 13 maart). 1 Limburg. Ontleend aan Respondenten Teamchef Districtsrecherche Portefeuillehouder Woninginbraken Senior Intelligence Themahouder Woninginbraken Operationeel Expert districtsrecherche Woninginbrakenteam Operationeel Specialist Overvalcoördinator Noord-Holland Senior Intelligence Themahouder Overvallen Senior Intelligence Informatiecoördinator Ram- en plofkraken Operationeel Specialist Heling Senior GGP Heling Operationeel Expert Bedrijfsinbraken Senior Intelligence Bedrijfsinbraken Senior Intelligence Bedrijfs- en voertuigcriminaliteit Operationeel Specialist Operationeel Expert Ondermijning Senior Intelligence Themahouder Mobiel banditisme Generalist Intelligence Mobiel banditisme Districtsrecherche / District Noord-Holland Noord Regionale Informatie / DRIO Districtsrecherche / District Kennemerland Team Opsporing / DRR Regionale Informatie / DRIO IK DRR / DRIO Basisteam Den Helder / District Noord-Holland Noord Basisteam Alkmaar / District Noord-Holland Noord Basisteam Haarlemmermeer / District Kennemerland IK Noord-Holland Noord / DRIO IK Zaanstreek-Waterland / DRIO Basisteam Kennemerkust / District Kennemerland Basisteam IJmond / District Kennemerland Regionale Informatie / DRIO Regionale Informatie / DRIO Pagina 36 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

39 7. Financieel-economische criminaliteit Literatuur Button, M., C. Lewis & J. Tapley (2014). Not a victimless crime: The impact of fraud on individual victims and their families. Security Journal. 27(1), Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (2016). Veiligheidsmonitor Den Haag: CBS. Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, DLIO. Europol (2015). Why is cash still king? A strategic report on the use of cash by criminal groups as a facilitator for money laundering. Den Haag: Europol. Europol (2016). Europe-wide action targets money mule schemes (maart 2016). Ontleend aan Financial Action Task Force (FATF) (2006). Trade Based Money Laundering. Parijs: FATF. Financial Action Task Force (FATF) (2006a). Report on New Payment Methods. Parijs: FATF. Financial Action Task Force (FATF) (2010). Money Laundering Using New Payment Methods. Parijs: FATF. Financial Action Task Force (FATF) (2013). Guidance for a Risk-Based Approach to Prepaid Cards, Mobile Payments and Internet- Based Payment Services. Parijs: FATF. Geldrop, A. van & Th. de Vries (2015). Fraude loont...nog steeds. (STT-publicatie; No. NUR 980). Den Haag: Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT). Kazemier, B. & M. Rensman (2015). De illegale economie en nationaal inkomen. Justitiële Verkenningen, 41(1), Kloosterman, R. (2015). Sociaal economische trends, slachtofferschap cybercrime en internetgebruik. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Koningsveld, T. J. van (2015). De offshore vennootschap: Het ideale verhullingsinstrument voor witwassen? Justitiële Verkenningen, 41(1), Laan, F. van der, A. Bakker, K. de Bruijne, S. Jacobs, L. Landman, T. Rijken & W. Zweers (2016). Het grenzeloze werkveld van de politie. Externe veiligheidsontwikkelingen en hun implicaties voor internationale samenwerking. Den Haag: Clingendael. Ministerie van Veiligheid en Justitie (2015). Veiligheidsagenda Ontleend aan Obermayer, B. & F. Obermaier (2016). Panama Papers. Het verhaal van de wereldwijde onthulling. Amsterdam: Atlas Contact (Oorspronkelijke, Engelstalige publicatie 2016). Passas, N. (1999). Informal Value Transfer Systems and Criminal Organizations: A study into so-called underground banking networks. Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Soudijn, M. & T. Akse (2012). Witwassen: Criminaliteitsbeeldanalyse Driebergen: Korps landelijke politiediensten, Dienst Nationale Recherche. Soudijn, M. R. J. (2014). A critical approach to trade-based money laundering. Journal of Money Laundering Control, 17(2), Internetbronnen Fraudehelpdesk (s.d.). Ontleend aan Gonsalves, A. (2014). When chatbots could become a real security threat. CSO. Op 15 november 2017 ontleend aan Pagina 37 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

40 Nederlandse Vereniging van Banken (s.d.). Hypotheekfraude. Op 21 november 2017 ontleend aan Respondenten Operationeel Specialist / Financieel economisch Team Financiële Opsporing (NH) Operationeel Specialist / Financieel economisch Team Financieel-economische Criminaliteit (NH) Operationeel Specialist / Financieel economisch Team Financieel-economische Criminaliteit (NH) Operationeel Specialist / Financieel economisch Veiligheidsanalist Team FINO / DRR Team FinEC / DRR Team FinEC / DRR Analyse & Onderzoek / DRIO 8. grafie Literatuur Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) (2017). Nationaal Dreigingsbeeld Georganiseerde Criminaliteit. Zoetermeer: Nationale Politie, DLIO. Nationaal Rapporteur en Seksueel tegen Kinderen (2012). Child Pornography. First Report of the Dutch National Rapporteur. Den Haag: Nationaal Rapporteur. Politie & Openbaar Ministerie (2016). Resultaten kinderporno & kindersekstoerisme Ontleend aan file:///h:/mijn%20documenten/downloads/tk-resultaten-kinderporno-en-kindersekstoerisme.pdf Internetbronnen Deense politie klaagt duizend jongeren aan voor delen seksfilmpje (2018, 15 januari). Nu.nl. Ontleend aan Finalist Hollands Got Talent verdacht van jarenlang kindermisbruik (2017, 14 november). NH Nieuws. Ontleend aan Medemblikse in ijzeren greep door pikant filmpje (2018, 13 januari). Noord Hollands Dagblad. Ontleend aan Respondenten Operationeel Specialist, TO / Zeden Team kinderporno en kindersekstoerisme Team / DRR 9. Geweld Literatuur Dullaert, M. (2014). Preventie van kindermising in gemeenten. Van papier naar werkelijkheid. Den Haag: De Kinderombudsman. Ferwerda, H.B. & I. van Leiden (2005). Eerwraak of eergerelateerd. Naar een werkdefinitie. Arnhem: Adviesen onderzoeksgroep Beke. Ferwerda, H. & M. Hardeman (2013). Kijk dan zie je het! geteld en verdiept. Cijfers 2010 t/m Arnhem: Bureau Beke. Janssen, J. (2017). Eigeninrichting in het kader van eerherstel. In P. Ponsaers, E. Devroe, K. van der Vijver, L. Gunther Moor, J. Janssen & B. van Stokkom (red.) Eigenrichting. Cahier Politiestudies, nr. 43, Pagina 38 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

41 Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld (LEC EGG) (2017). Terugblik op Jaarverslag van het Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld, Den Haag: Nationale Politie, LEC EGG. Plaisier, I. & M. de Klerk (2015). Ouderenmising, Justitiële Verkenningen, 41 (6), Plaisier, I. & M. de Klerk (2015a). Ouderenmising in Nederland. Inzicht in kennis over omvang en achtergrond van ouderen die slachtoffer zijn van ouderenmising. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Ramaekers J.G., R. J. Verkes, J.G.C. van Amsterdam, W. van de Brink, A.E. Goudriaan, K.P.C. Kuypers, R. Arends, A.F.A. Schellekens (2016). Middelengebruik en. Een literatuurstudie naar de relatie tussen alcohol, drugs en. Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Internetbronnen Baard L. & H. Brok (2017, 21 februari). Onur 14 pleegt zelfmoord na ontdekken naaktfoto op Instagram. Algemeen Dagblad. Ontleend aan Financieel misbruik oudere moet uit taboesfeer (2016, 15 december). Kassa. Ontleend aan Ga met ouderen zélf in gesprek over mising (2017, 15 juni). Movisie. Ontleend aan Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2016, 15 december). Van Rijn start Campagne tegengaan financieel misbruik ouderen (nieuwsbericht). Ontleend aan Wat is oudermising? (2016, 24 mei). Movisie. Ontleend aan Respondenten Generalist GGP Taakaccent Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Geweld Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Horeca/Evenementen Bedrijfsvoeringspecialist Casemanager Geweld & Schade Bedrijfsvoeringspecialist Casemanager nazorg Operationeel Specialist GGP Thema s: eergerelateerd, CTER Operationeel Expert GGP / Wijkagent Coördinator Eergerelateerd (NH) Contactpersoon CTER, Vluchtelingen & (team IJmond) Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Horeca/Evenementen Senior GGP Taakaccent Geweld Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Geweld Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Geweld Senior Meldkamer Calamiteiten Coördinator/senior centralist Operationeel Expert GGP / Wijkagent Coördinator Eergerelateerd Generalist GGP Coördinator/adviseur Eergerelateerd Geweld / NLC Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Evenementen/Horeca Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Evenementen/Horeca Basisteam Den Helder / District Noord-Holland Noord Basisteam Purmerend / District Zaanstreek-Waterland Basisteam Purmerend / District Zaanstreek-Waterland Eenheid Noord Holland Eenheid Noord Holland Basisteam Den Helder / District Noord-Holland Noord Basisteam IJmond / District Kennemerland Basisteam Kennemerkust / District Kennemerland Basisteam Den Helder / District Noord-Holland Noord Basisteam Haarlemmermeer / District Kennemerland Basisteam Den Helder / District Noord-Holland Noord Afdeling Meldkamer / Dienst Regionale en Operationele Samenwerking (DROS) Basisteam Purmerend / District Zaanstreek-Waterland Basisteam Zaanstad / District Zaanstreek-Waterland Basisteam Haarlem / District Kennemerland Basisteam IJmond / District Kennemerland Pagina 39 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

42 10. Overlast en in de openbare Literatuur Abraham, M., O. Nauta & W. Roorda (2017). Blazen bij. Procesevaluatie Wet middelenonderzoek bij splegers in startgebieden. Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (2016). Veiligheidsmonitor Den Haag: CBS. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (2017). Veiligheidsmonitor Den Haag: CBS. Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) (2017a). Trends uitgaans september 2016 t/m december Ontleend aan Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) (2017b). Trends uitgaans januari 2017 t/m april Ontleend aan Ferwerda, H., T. van Ham & J. Kuppens (2013). Rem de ontremming: Naar een innovatieve aanpak van en overlast tijdens uitgaan en evenementen. Arnhem: Bureau Beke. Ferwerda, H., T. van Ham & D. Jager (2016). Kijk op jeugdcriminaliteit: Handvatten voor het opstellen van een periodieke trendrapportage jeugd- en jongerencriminaliteit en een overzicht van veelbelovende aanpakken. Arnhem: Bureau Beke. Ham, T. van, L. Scholten, A. Lenders & H. Ferwerda (2017). Vechten op Afspraak. Inzicht in het fenomeen en input voor de ontwikkeling van een politiestrategie. Apeldoorn: Politie & Wetenschap. Lim, S.S., Y.H. Chan, S. Vadrevu & I. Basnyat (2013). Managing peer relationships online Investigating the use of Facebook by juvenile delinquents and youths-at-risk. Computers in Human Behaviour, 29(1), Wet Middelenonderzoek bij Geweldpleging (2017, oktober) 24/7. Leiden: Maters & Hermsen. Winter, H., N. Woestenburg, N. Struiksma, C. Akerboom, C. Boxum & J. Smits (2017). Criminele beïnvloeding van het lokale openbaar bestuur. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen / Pro Facto. Internetbronnen De bijeffecten van combigebruik (2000, 7 juli). Nemo Kennislink. Ontleend aan GGD & GHOR (2005). Uitgaan en Drugs. Preventie periodiek. 2005(1), 3-4. Ontleend aan Jaarbericht 2016 van de Nationale Drug Monitor verschenen (2016, 3 november). Trimbos instituut. Ontleend aan Houwelingen, H. van & M. Nieuwenhuis (2017, 21 februari). Steeds vaker incident met verward persoon. Algemeen Dagblad. Ontleend aan Kluis, E. de (2017, 16 augustus). Geen stijging overlast 'verwarden' door decentralisaties. Binnenlands Bestuur. Ontleend aan Vrieze, A. de (2015, 23 februari). Trimbos: Drugsgebruik in uitgaansleven neemt sterk toe. 3 voor 12. Ontleend aan Woningcorporaties: betere aanpak overlast verwarde bewoners nodig (2017, 11 september). Aedes vereniging van woningcorporaties. Ontleend aan Pagina 40 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

43 Respondenten Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Horeca/Evenementen (voetbal) Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Evenementen/Horeca Operationeel Specialist Taakaccent: Evenementen en Voetbal Operationeel Expert GGP Bedrijfsvoeringspecialist Portefeuillehouder Jeugd / OGGZ Gespecialiseerd Medewerker Ondersteuner portefeuillehouder jeugd Operationeel Specialist GGP Operationeel Expert GGP Operationeel Expert GGP Operationeel Expert GGP / Wijkagent Taakaccent Geweld Operationeel Expert GGP Senior GGP Operationeel Specialist GGP Senior GGP / Wijkagent Operationeel Specialist GGP Basisteam Purmerend / District Zaanstreek waterland Basisteam IJmond / District Kennemerland Team Crisisbeheersing / DROS-RCCB Basisteam Den Helder/ District Noord-Holland Noord Team Bestuursondersteuning, Noord-Holland Team Politieprofessie, Noord-Holland Basisteam Haarlemmermeer / District Kennemerland Basisteam Haarlemmermeer / District Kennemerland Basisteam Alkmaar / District Noord-Holland Noord Basisteam Purmerend / District Zaanstreek-Waterland Basisteam Zaanstad / District Zaanstreek-Waterland Basisteam Alkmaar / District Noord-Holland Noord Basisteam Haarlem / District Kennemerland Basisteam Haarlem / District Kennemerland Basisteam Kennemerkust / District Kennemerland 11. Outlaw Motorcycle Gangs Literatuur Blokland, A. W. van der Leest & M. Soudijn (2017). Profielen van Nederlandse outlawbikers en Nederlandse outlawbikerclubs. Apeldoorn: Politie & Wetenschap. Butijn, H. (2017). Pak motorbendes internationaal aan. Blauw, 13(6), Internetbronnen Arrestaties MC Alcatraz Wanted supportclub Hells Angels na wapenvondst (2016, 15 maart). Crime Nieuws. Ontleend aan Hells Angels eisen weer toegang tot hun clubhuis in Haarlem (2017, 12 juli). NH Nieuws. Ontleend aan Meulen, J. van der (2017, 11 mei). Hells Angels-baas Haarlem verdacht van in brand steken auto oud-burgemeester [update]. Haarlems Dagblad. Ontleend aan Wapens en drugs bij Hells Angels Haarlem (2017, 27 januari). Hart van Nederland. Ontleend aan: Pagina 41 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

44 Respondenten Senior Intelligence Informatiecoördinator OMG Operationeel Specialist Senior Intelligence Regionale Informatie / DRIO Analyse & Onderzoek / DLIO, Landelijke Eenheid IK Zaanstreek-Waterland / DRIO 12. Jeugd Literatuur Berghuis, A. & J. de Waard (2017). Verdampende jeugdcriminaliteit. Verklaringen van de internationale daling. Justitiële Verkenningen, 43 (1), Ferwerda, H., B. Beke & E. Bervoets (2017). De onzichtbare invloed van bovenlokale criminele netwerken op de wijk. Tijdschrift voor de politie, 79 (9/10), Koppen, M.V. van, V. van der Geest & E. Kleemans (2017). Doorgroeiers in de misdaad. De criminele carrières en achtergrondkenmerken van jonge daders van een zwaar delict. Apeldoorn: Politie & Wetenschap. Internetbronnen Neurink, B. (2017, 30 augustus). Jongeren & online media: appen, swipen en bingewatchen. Frankwatching. Ontleend aan Respondenten Bedrijfsvoeringspecialist Portefeuillehouder Jeugd / OGGZ Gespecialiseerd Medewerker Ondersteuner portefeuillehouder jeugd Team Bestuursondersteuning, Noord-Holland Team Politieprofessie, Noord-Holland 13. CTER Literatuur Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) & Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) (2015). Salafisme in Nederland: diversiteit en dynamiek. Ontleend aan Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) (2016). Leven bij ISIS, de mythe ontrafeld. Den Haag: AIVD. Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (2017a). Terugkeerders in beeld. Den Haag: AIVD. Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (2017b). Jihadistische vrouwen, een niet te onderschatten dreiging. Den Haag: AIVD. Nassau, C.S. van (2017). Salafistische moskeeorganisaties in Nederland; markt en competitieve voordelen nader onderzocht. Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) (2016). Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 42, juli Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) (2017a). Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 45, juni Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) (2017b). Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 46, november Pagina 42 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

45 Roex, I., S. van Stiphout & J. Tillie (2010). Salafisme in Nederland: aard, omvang en dreiging. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, Instituut voor Migratie- en Etnische Studies. Von Knop, K. (2007). The Female Jihad: Al Qaeda's Women. Studies in Conflict & Terrorism, 30(5), doi: / Internetbronnen Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (s.d.). Salafisme. Op 9 januari 2018 ontleend aan Nederlandse Jihadbruid wil terug naar huis: Iedereen verdient een tweede kans (2017, 21 september). RTL nieuws. Ontleend aan Saudi-Arabië verspreid extremisme met miljarden, ook in West-Europa (2017, 5 juli). NOS. Ontleend aan Syrisch leger omsingelt laatste IS-Bolwerk (2017, 8 november). De Telegraaf. Ontleend aan Respondenten Operationeel Specialist Veiligheidsanalist CTER Operationeel Specialist Veiligheidsanalist CTER Operationeel Specialist CTER Teamchef Team Regionale Informatie Analyse & Onderzoek / DRIO Analyse & Onderzoek / DRIO Regionale Informatie/ DRIO Regionale Informatie/ DRIO 14. Overzicht ontwikkelingen en signaleringen Internetbronnen Afbeeldingen ontleend aan Pagina 43 van 43 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

46 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018 Zicht op actuele strategische veiligheidsvraagstukken in het politiedomein DRIO NH - Analyse en Onderzoek Definitief Versie datum 27 maart 2018 Rubricering Niet vertrouwelijk

47 Inleiding Drugs Inhoud 1 Inleiding Drugscriminaliteit smokkel en mensen criminaliteit criminaliteit Financieel-economische criminaliteit grafie Overlast en in de openbare Outlaw Motorcycle Gangs Jeugd Contraterrorisme, Extremisme en Radicalisering (CTER) Overzicht van ontwikkelingen en signaleringen Copyright 2018 Politie, all rights reserved Auteur: DRIO NH - Analyse en Onderzoek De Dienst Regionale Informatieorganisatie (DRIO) van de politie-eenheid Noord-Holland voorziet de organisatie 24/7 van actuele informatie ten behoeve de sturing op en de ondersteuning van de uitvoering van het politiewerk. De dienst voert de regionale regie op de informatiecoördinatie en geeft uitvoering aan de intelligenceagenda door inwinning, onderzoek, analyse en advisering op de geagendeerde veiligheidsthema s en maakt dreigingsanalyses op ten behoeve van activiteiten in het kader van het stelsel bewaken en beveiligen voor bijvoorbeeld personen die in verband gebracht kunnen worden met terrorisme. De afdeling Analyse en Onderzoek (A&O) doet onderzoek naar veiligheidsproblemen. Hiertoe voert zij operationele, tactische en strategische analyses uit. Vragen met betrekking tot het Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018 kunnen per mail worden aangeleverd bij de teamchef van de afdeling Analyse en Onderzoek t.a.v. Rutger van der Hurk (rutger.van.der.hurk@politie.nl). Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op geautomatiseerde wijze opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enigerlei wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Politie. Inleiding Drugs Pagina 2 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

48 Inleiding Drugs 1 Inleiding Wat zijn de actuele strategische veiligheidsvraagstukken in de politie-eenheid Noord-Holland (NH)? In opdracht van de Eenheidsleiding wordt in dit rapport verslag gedaan van de meest in het oog springende vraagstukken op het gebied van criminaliteit, openbare ordeproblematiek en terrorisme / extremisme. De bevindingen dienen ter ondersteuning van de strategische besluitvorming over de aanpak ervan in het Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid (IMV) De verhalen achter de cijfers De bevindingen zijn gebaseerd op meerdere bronnen: politieregistraties uit de Basisvoorziening Informatie (BVI), literatuur, en interviews met politie-experts. Onafhankelijk van elkaar hebben de bronnen beperkingen, gecombineerd vullen ze elkaar aan. Op verzoek van de opdrachtgever ligt in dit rapport de nadruk op de verhalen achter de cijfers. De professionele inschatting van politie-experts in NH speelt daarom een belangrijke rol in de bevindingen. Bij de selectie van respondenten is rekening gehouden met achtergrond en kennis. In totaal zijn 67 respondenten geraadpleegd. De bevindingen zijn geïnventariseerd voor de veiligheidsthema s in het politiedomein die zich lenen voor een integrale aanpak op het besturingsniveau van de Eenheid. De thema s zijn paraplubegrippen en omvatten een veelheid aan verschijningsvormen. Omwille van het overzicht wordt in dit rapport per hoofdstuk één veiligheidsthema bed. De bevindingen zijn per thema opgedeeld in twee categorieën: ontwikkelingen en signaleringen. Gezamenlijk vormen deze het actuele beeld van de politie op de veiligheidssituatie voor NH. Ontwikkelingen: de meest opvallende actuele veiligheidsvraagstukken binnen een bepaald veiligheidsthema. Voor elke ontwikkeling wordt een toelichting gegeven op mogelijke verklaringen, op verwachtingen in de toekomst en op aanknopingspunten voor ingsperspectieven bij een integrale aanpak. Signaleringen onderwerpen waarover zorgen bestaan, maar waarvoor onvoldoende informatie beschikbaar is om een toelichting uit te werken (zoals dat gebeurt voor de ontwikkelingen). Bijvoorbeeld omdat de veiligheidsproblemen wel zichtbaar zijn maar de informatiepositie beperkingen kent, of omdat veiligheidsproblemen in de toekomst risico s kunnen opleveren die nu nog niet (goed) ingeschat kunnen worden. De bevindingen in dit rapport zijn geselecteerd op het (risico op) structureel vóórkomen en op urgentie. Het vorige Veiligheidsbeeld van de politie NH (2014) heeft als uitgangspunt gediend. Nadrukkelijk is bovendien gekeken naar actualiteit; vooral nieuwe ontwikkelingen komen aan de orde. Voor een nationale context is gebruik gemaakt van recente landelijke rapporten, zoals het Nationaal Dreigingsbeeld 2017 van de Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO) van de Landelijke Eenheid en de Veiligheidsmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Veiligheidsthema s Drugscriminaliteit smokkel en mensen criminaliteit criminaliteit Financieel-economische criminaliteit grafie Overlast en in de openbare Outlaw Motorcycle Gangs (OMG s) Jeugd CTER in enge zin (computer als doelwit) en ruime zin (gedigitaliseerde criminaliteit) Productie, import en export van en in hennep, cocaïne, heroïne en synthetische drugs Seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting, criminele uitbuiting en mensensmokkel Afvalstoffen (bodem, water, lucht), illegale in flora en fauna en illegale in vuurwerk Inbraak (woning, bedrijf), ram- en plofkraak, overval, straatroof, winkeldiefstal, voertuigcriminaliteit (diefstal van en uit voertuigen), zakkenrollerij en heling Aquisitiefraude, hypotheekfraude, beleggingsfraude, faillissementsfraude, fraude met betaalmiddelen, telecomfraude, verzekeringsfraude, voorschotfraude en witwassen. Productie, bezit en verspreiding van kinderpornografisch materiaal Mising, bedreiging en in huiselijke sfeer, waaronder eergerelateerd Overlast, uitgaans, voetbalgerelateerd en bedreigingen en/of fysiek tegen medewerkers met een publieke taak Overlast en criminaliteit door OMG s Overlast en criminaliteit door jeugd (Contra)terrorisme, extremisme en radicalisering N.B. Het domein bevat veiligheidsthema s die zich lenen voor een integrale aanpak op het besturingsniveau van de Eenheid. Om die reden wordt het thema Verkeersveiligheid niet bed. In de bijlage zijn ter informatie politieregistraties opgenomen over verkeersongevallen per gemeente/district. Inleiding Drugs Pagina 3 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

49 Inleiding Drugs Bij de verzameling van onderwerpen is geen minimum of maximum gehanteerd. Deze werkwijze heeft geresulteerd in een wisselend aantal onderwerpen per thema. De opbouw van de hoofdstukken in dit rapport is vergelijkbaar. Eerst komen de ontwikkelingen binnen een thema aan bod. Voor elke ontwikkeling wordt een toelichting gegeven op mogelijke verklaringen, op verwachtingen in de toekomst en op aanknopingspunten voor ingsperspectieven bij een integrale aanpak. Vervolgens worden de geselecteerde signaleringen binnen het thema kort aangestipt. In elk hoofdstuk wordt inkleuring gegeven aan de manier waarop een veiligheidsprobleem zich in NH voordoet, bijvoorbeeld door middel van een korte (geanonimiseerde) casusbeschrijving uit de politiesystemen, een citaat van een politie-expert of een (deel van een) mediabericht. Bij dit rapport hoort een bijlage, met daarin onder andere een overzicht van de politieregistraties (BVI) in de afgelopen vier jaar en de geraadpleegde bronnen. Abstracte beschouwing van de bevindingen uit het Veiligheidsbeeld NH 2018 De totale omvang van geregistreerde vermogenscriminaliteit en sincidenten in NH is gedaald in de afgelopen vier jaar. Op het eerste oog levert dat cijfermatige beeld geen beleidsmatige aandachtspunten op. Bij het bespreken van de cijfers met politie-experts bleek echter dat binnen de thema s (wel) vraagstukken zijn te benoemen die in aanmerking komen voor (integraal) strategisch beleid in de komende jaren. Er zijn ook thema s waarbij de politieregistraties minder goed bruikbaar zijn voor een indicatie van de omvang (de slachtofferloze incidenten). Voor het in kaart brengen van vraagstukken voor deze thema s heeft de inbreng van politie-experts een duidelijke meerwaarde gehad. Omdat de nadruk ligt op de verhalen achter de cijfers kan de mate van objectiviteit lastig worden bepaald. Om die reden wordt het woord beeld gebruikt in de titel van dit rapport. Uit de resultaten blijkt dat de veiligheidsvraagstukken die in NH in beeld zijn, ook op (boven)landelijk niveau bestaan. Ze zijn, met andere woorden, niet uniek voor deze Eenheid. In dit rapport wordt aandacht besteed aan de manier waarop de problematiek zich in NH openbaart. Voor het ontstaan van de veiligheidsvraagstukken zijn de volgende verklarende factoren bruikbaar (naar de Gelegenheidstheorie van Felson & Clarke, 1998): risicogroepen van daders, kwetsbare slachtoffergroepen of doelwitten, kwetsbaarheden in (het toezicht op) maatschappelijke structuren. Voorbeelden van risicogroepen van daders die in dit rapport aan de orde komen zijn: jeugd, verwarde personen, vluchtelingen, mobiele dadergroepen en Outlaw Motorcycle Gangs. Voorbeelden van kwetsbare slachtoffergroepen die in dit rapport aan de orde komen zijn: ouderen, vluchtelingen en jeugd. Sommige van deze dadergroepen en slachtoffergroepen zijn betrokken bij meerdere veiligheidsthema s. Maatschappelijke structuren die kwetsbaar zijn voor misbruik, zijn in te delen in de volgende categorieën (indeling in afstemming met het RIEC-NH): infrastructuren (fysiek of digitaal), economische wet- en regelgeving, sociaal-culturele normen en bestuurlijke wet- en regelgeving. Deze kwetsbare structuren worden ook wel aangeduid als criminogene gelegenheidsstructuren. De ongewenste effecten ervan worden ondermijning genoemd. Ondermijning wordt gedefinieerd als het verzwakken of misbruiken van de structuur van onze maatschappij, leidend tot een aantasting van haar fundamenten en/of van de legitimiteit van het stelsel dat haar beschermt (Politie Amsterdam-Amstelland, geciteerd in: Lam, Van der Wal & Kop, 2018, p. 18). In sommige gevallen worden personen uit de legale (boven)wereld ingezet om het misbruik mogelijk te maken; zij worden faciliteerders genoemd. Voorbeelden in dit rapport van de manier waarop misbruik wordt gemaakt van maatschappelijke structuren, zijn onder andere: het smokkelen van vluchtelingen via havens (fysieke infrastructuur); oplichting via online (internet) (digitale infrastructuur); het legaliseren van crimineel vermogen via innovatieve - witwasconstructies (economische wet- en regelgeving); het verzwijgen van betrokkenheid bij drugs in relatie tot de gesloten cultuur van vissersgemeenschappen (sociaal-culturele normen) en het onrechtmatig verkrijgen van subsidie voor het saneren van asbestdaken (bestuurlijke weten regelgeving). Inzicht in betrokken dadergroepen, kwetsbare slachtoffergroepen en kwetsbaarheden in maatschappelijke structuren kan bijdragen aan een efficiënte aanpak van veiligheidsvraagstukken; zowel vanuit repressief als preventief oogpunt. Daarom wordt in dit rapport (waar relevant) aandacht besteed aan de drie genoemde invalshoeken bij de toelichting op verklaringen voor ontwikkelingen. Voor een efficiënte aanpak van de veiligheidsvraagstukken is samenwerking op alle besturingsniveaus essentieel. Ten eerste is het belangrijk dat veiligheidspartners kennis (blijven) delen over concrete problematiek. Ten tweede is het van belang dat in gezamenlijkheid wordt gekeken naar de beoogde maatschappelijke effecten op langere termijn. Dat betekent dat niet alleen wordt gezocht naar de mogelijkheden om die concrete problematiek te verkleinen, maar ook naar de mogelijkheden om in meer algemene zin de veiligheid (en veiligheidsgevoelens) in de samenleving te vergroten. Dat vraagt een andere manier van kijken, gericht op het benutten van sterktes van alle betrokken partijen. Daarbij kan tevens de vraag worden gesteld wat er nu nodig is om in de toekomst de veiligheid te vergroten. Het formuleren van een beginpunt biedt waardevolle kansen voor een toekomstbestendig veiligheidsbeleid. Inleiding Drugs Pagina 4 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

50 Inleiding Drugs 2 Inleiding De invloed van digitalisering op de maatschappij is enorm. Naast de vele (efficiency)voordelen die dit oplevert, ontstaan ook nieuwe varianten van criminaliteit. Bij cybercrime in enge zin is de computer zowel het middel als het doelwit (zoals hacken). Bij cybercrime in ruime zin wordt traditionele criminaliteit gedigitaliseerd uitgevoerd, zoals bij fraude en oplichting via internet. Door politie-experts wordt steeds meer gesproken in termen van criminaliteit met normale digitale componenten en complexe digitale componenten. De scheiding tussen cybercrime in enge zin en in ruime zin is in de praktijk steeds lastiger te maken. De belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van cybercrime zijn: 1) Digitale mogelijkheden maken cybercrime tot een veelvoorkomend probleem; 2) Toename van Tech Support Scam. Digitale mogelijkheden maken cybercrime tot een veelvoorkomend probleem komt vaker voor en heeft een steeds groter bereik. In de afgelopen jaren werden bijvoorbeeld geregeld websites platgelegd door DDOS-aanvallen, soms kleinschalig maar steeds vaker grootschalig. In 2017 hebben twee grote cyberaanvallen met gijzelsoftware (ransomware) plaatsgevonden, WannaCry en Petya, met wereldwijd infecties en honderdduizenden slachtoffers. Ook gedigitaliseerde criminaliteit, zoals fraude en oplichting via internet, treft steeds meer mensen en bedrijven. is een veelvoorkomend probleem geworden. In het Nationaal Dreigingsbeeld wordt opgemerkt dat een toename van cybercrime past in de toenemende tendens van digitalisering in de samenleving (DLIO, 2017). Op basis van slachtofferenquêtes van het CBS in 2016 wordt het aantal cybercrimedelicten per 100 inwoners in Nederland gelijk geschat aan het aantal vermogensdelicten per 100 inwoners, namelijk 18 delicten per 100 inwoners. In 2017 is dat aantal toegenomen tot 19, terwijl het aantal vermogensdelicten op 15 (per 100 inwoners) wordt geschat. De slachtofferenquêtes geven een ander beeld dan de politieregistraties. Politieregistraties van cybercrime kennen een groot dark number. Volgens het CBS (2016; 2017) wordt slechts over 8% van de cybercrimedelicten aangifte gedaan bij de politie, tegenover 24% van de traditionele criminaliteit. Een belangrijke verklaring voor de toename van (de gevolgen van) cybercrime is de laagdrempeligheid. Het is immers eenvoudig om via de computer anoniem te opereren, zonder confrontatie met slachtoffers. Daarbij is voor het plegen van Drugs veel vormen van cybercrime geen bijzondere kennis vereist. Voor jongeren is het verkennen van de digitale wereld onderdeel van het opgroeien. Een deel van de cybercrime-incidenten komt voort uit baldadigheid (door zogenoemde scriptkiddies). Winstbejag is echter het belangrijkste motief voor het plegen van cybercrime. Overige motieven kunnen variëren van wraak, jaloezie, uitsluiting en pesten tot politieke argumenten. In verband met dat laatste zijn in NH in de afgelopen jaren enkele incidenten bekend geworden waarbij het ging om het hacken van accounts voor het plaatsen van propagandateksten. Een dader met minder digitale vaardigheden kan gebruik maken van dienstverlening via internet (darkweb) voor het plegen van cybercrime, zoals handleidingen en helpdesks (crime-as-a-service). Daarnaast worden kant en klare softwarepakketten (exploitkits) aangeboden op darkweb, waarmee het mogelijk is diverse vormen van cybercrime te plegen. De zaak Tikkie-app Het cybercrimeteam van NH heeft in 2017 een onderzoek uitgevoerd naar phishing via een nagemaakte versie van de betaalsite Tikkie. De twee verdachten van 17 en 18 jaar deden zich op Marktplaats voor als geïnteresseerde kopers van elektronica, die de persoonsgegevens van de verkoper wilden verifiëren d.m.v. van een betaling van 1 cent met de betaalapp Tikkie. Via een valse link werden betaalgegevens buitgemaakt, waarmee flinke bedragen werden afgeschreven van de rekening van de verkoper. Het geld werd door de verdachten geïnvesteerd in harddrugs die zij verkochten via het darkweb. Bron: politie NH Gelegenheid voor het plegen van cybercrime heeft ook te maken met de beperkte aandacht voor cybersecurity, vooral bij particulieren en het Midden- en Kleinbedrijf (MKB). Particulieren zijn soms onverschillig in hun internetgedrag en beschouwen updates, back-ups, sterke (verschillende) wachtwoorden, anti-virusprogramma s en dergelijke als lastig. MKB ers hebben over het algemeen (te) weinig kennis van de gevaren en het is relatief duur voor kleine ondernemers om te investeren in digitale beveiliging. Maar ook veel grotere Nederlandse bedrijven en overheidsinstanties hebben hun cybersecurity niet op orde (NCSC, 2016). In de toekomst verwachten politie-experts in NH een toename van cybercrime, onder andere in relatie tot het Internet of Things, het Internet of People en cloud computing. Met de toename van dingen die met het internet verbonden zijn, neemt het aantal potentiële doelwitten van cybercrime toe. Meldingen en/of aangiften op dit gebied zijn in NH (nog) niet geregistreerd, maar volgens respondenten zal dit in de toekomst vrijwel zeker een rol gaan spelen. Ook noemen de respondenten cryptojacking als risico. Dit houdt in dat de rekenkracht van een computer tijdens het surfen op internet wordt gebruikt om cryptovaluta (zoals de Bitcoin) te genereren. Dergelijke malware is op zich niet nieuw, maar door het Pagina 5 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

51 Inleiding Drugs toenemende gebruik van cryptovaluta wordt de malware vaker ingezet. Bij de aanpak van cybercrime heeft een uitsluitend repressieve strategie beperkt effect. Voor cybersecurity geldt: voorkomen is beter dan genezen. De aanpak is gebaat bij het vergroten van de weerbaarheid van burgers en bedrijven en bij preventieve maatregelen om de schade te beperken. Daarnaast is - op lange termijn - winst te behalen met het verstoren van het verdienmodel via technische preventie. Als er minder geld te verdienen valt, wordt het minder aantrekkelijk om mensen via internet op te lichten. Mogelijk kan door samenwerking met leveranciers van software en hardware en met financiële dienstverleners in de toekomst een preventieve slag worden toegebracht aan het misbruiken van de digitale infrastructuur. Toename van Tech Support Scam Tech Support Scam is een vorm van fraude waarbij het slachtoffer wordt gebeld door iemand die zich voordoet als een medewerker van een software-servicedesk (bijvoorbeeld Microsoft) die het slachtoffer wil doen geloven dat er problemen zijn met de software op zijn computer. Als het slachtoffer instemt met telefonische ondersteuning, krijgt de nep-medewerker toegang tot de computer. Via phishingtechnieken wordt ongemerkt een hoger bedrag dan afgesproken van de rekening van het slachtoffer gehaald voor de telefonische hulp. Ook wordt wel gevraagd om een vergoeding in de vorm van itunes-tegoedkaarten. Er zijn tegenwoordig incidenten bekend waarbij de computer wordt gegijzeld met ransomware wanneer het slachtoffer tijdens het proces weigert mee te werken. Tech Support Scam is in NH, net als in de andere politieeenheden, de meest geregistreerde vorm van cybercrime. In de periode was bijna één op de vier gemelde cybercrime-incidenten een Tech Support Scam (24%); in totaal 72 procent van alle geregistreerde (cyber)fraudemeldingen. Het aantal meldingen in NH is in die periode ruim verdubbeld, van 115 in 2016 naar 233 in Deze vorm van fraude, waarin gebruik gemaakt wordt van social engineering, heeft - net als andere vormen zoals CEOfraude en factuurfraude - aanzienlijke financiële schade tot gevolg. Voor zover te achterhalen is, is de schadepost van fraude via Tech Support Scam voor slachtoffers in NH toegenomen van euro in 2016 naar euro in De gemiddelde schade per slachtoffer in 2017 was euro. Verklaringen voor deze vorm van cybercrime zijn te herleiden tot het motief van geldelijk gewin. De slachtoffers zijn waarschijnlijk (te) goed van vertrouwen en hebben veelal beperkte digitale kennis. Het merendeel van de benadeelden (70%) is ouder dan vijftig jaar (nos.nl, 2018). Politie-experts verwachten dat in de toekomst zonder tegenmaatregelen hierin niet snel verandering zal optreden. Soorten meldingen cybercrime voor de Eenheid Noord-Holland, in de periode Bron: politie NH Inleiding Drugs Pagina 6 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

52 Inleiding Drugs Bij de aanpak van de problematiek met Tech Support Scam zijn vergelijkbare overwegingen van belang als hiervoor genoemd. Voor het (verder) vergroten van de weerbaarheid van potentiële slachtoffers heeft de politie in NH al meerdere keren actief de publiciteit gezocht om burgers en bedrijven te waarschuwen. Ook in consumentenprogramma s op televisie is aandacht besteed aan dit fenomeen. Signalering Binnen het thema cybercrime signaleren politie-experts in NH het volgende: Illegale via darkweb Het darkweb biedt veel mogelijkheden voor de illegale in bijvoorbeeld drugs, wapens, kinderpornografie en valse identiteitsbewijzen. Het darkweb is een onderdeel van het reguliere internet en op zichzelf niet strafbaar. Het is niet zo onbereikbaar als veel mensen denken. Jongeren verkennen het darkweb net zo gemakkelijk als de rest van het internet (ook wel clearweb genoemd). Het grootste risico op het darkweb is dat het eenvoudig is om anoniem te blijven. Een politie-expert uit NH noemt het een soort leerschool voor rottigheid. De in illegale goederen vindt eveneens plaats op het clearweb, via gesloten groepen op sociale media, zoals WhatsApp. Op het darkweb wordt veelal betaald met cryptovaluta, zoals de bitcoin. Goederen worden vaak afgeleverd door pakketdiensten. Inleiding Drugs Pagina 7 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

53 Inleiding Drugs 3 Drugscriminaliteit Drugscriminaliteit heeft een relatie met een veelheid aan andere vormen van criminaliteit - zoals vermogenscriminaliteit, vuurwapen en mensen - en met overlast en in de wijk. Drugsgerelateerde schietincidenten hebben in de afgelopen vier jaar slechts incidenteel plaatsgevonden in NH. De in drugs wordt georganiseerd door criminele netwerken. In NH zijn meerdere criminele netwerken actief die zich bezighouden met (onder andere) drugscriminaliteit. Binnen het thema drugscriminaliteit vragen twee ontwikkelingen in NH om aandacht: 1) Een verschuiving van grootschalige naar kleinschalige hennepteelt; 2) Maritieme experts faciliteren bij de import van verdovende middelen via Noordzee, Waddenzee en IJsselmeer. Verschuiving van grootschalige naar kleinschalige hennepteelt Politie-experts in NH bevestigen de landelijke ontwikkeling dat telers van hennep steeds vaker doen aan risicospreiding door gebruik te maken van meerdere kleinere teeltlocaties in plaats van één grote (DLIO, 2017). De verschillende fasen van het teeltproces (stekken, planten, verzorgen, knippen, drogen) worden dan op verschillende locaties uitgevoerd. Deze kleinere teeltlocaties bevinden zich zowel in bebouwde gebieden, op bedrijventerreinen als in buitengebieden. De s zijn zo ingericht dat de kans op ontdekking wordt geminimaliseerd, bijvoorbeeld door het gebruik van een luchtafvoersysteem. Ook zijn de locaties regelmatig beveiligd tegen ripacties door criminele concurrenten. Voor een hoge opbrengst wordt gebruik gemaakt van een kostbaar klimaatbeheerssysteem. De hoge winsten van wietteelt maken het rendabel om te investeren in een professionele kwekerij. Een kwekerij met 250 planten levert op jaarbasis zo n euro op. Maar een provisorische inrichting komt ook voor, vooral bij kleinschalige kwekerijen. De veiligheidsrisico s, zoals brand of wateroverlast zijn in die gevallen het grootst. In NH zijn in de afgelopen anderhalf jaar 35 brandmeldingen in hennepkwekerijen geregistreerd (naar schatting 5% van de ontmantelde kwekerijen in NH in die periode), vaak veroorzaakt door ondeugdelijke elektrische bedrading of apparatuur. Andere risico s zijn diefstal van stroom en gezondheidsrisico s voor (eventuele) omwonenden, vanwege vergiftiging van gassen of pesticiden en ontploffingsgevaar. De opbrengsten van illegale hennepteelt worden veelal gebruikt voor de aankoop van luxe goederen en vastgoed of witgewassen via bedrijven of bedrijfsconstructies. Verklaringen voor de verschuiving naar kleinschalige teelt zijn dat de ontmanteling van een kleine kwekerij minder invloed heeft op de criminele bedrijfsvoering en dat de oogsttijd verspreid kan worden. Daarnaast is bij kleinschalige kwekerijen het risico op rip-acties door criminele concurrenten kleiner, omdat de opbrengst lager is. Het vinden van locaties waar een hennepkwekerij gevestigd kan worden, kost criminelen over het algemeen weinig moeite vanwege de hoge beloningen voor hen die een (deel van) een pand voor hennepkweek ter beschikking stellen. die aanbellen en bereid zijn contant 500 of 1000 euro per maand te betalen om een pand te mogen gebruiken. ( ) Het is big business. Bron: geïnterviewde burgemeester, in: bndestem.nl, 2016 In de toekomst zal hennepteelt in Nederland mogelijk onder voorwaarden worden gelegaliseerd. Het huidige kabinet heeft in het regeerakkoord experimenten aangekondigd voor gereguleerde wietteelt. Daarbij zal in principe één soort wiet worden geteeld, met een relatief laag THC-gehalte in verband met de gezondheidsrisico s. Omdat gebruikers een hoger THC-gehalte gewend zijn en zij in coffeeshops momenteel kunnen kiezen uit meerdere soorten wiet, zal de illegale wietteelt voor de Nederlandse markt naar verwachting in stand blijven. Ook voor de buitenlandse markt blijft het illegaal telen van wiet aantrekkelijk. De prijzen in het buitenland voor een kilo nederwiet liggen immers beduidend hoger dan in Nederland. De veiligheidsrisico s van brand- en waterschade bij kleinschalige teelt blijven bestaan; vooral in bewoonde gebieden is dat een reden voor aandacht en samenwerking. Voor de aanpak van illegale hennepteelt door de politie NH is een speciaal team aangewezen. Uit een recente evaluatie blijkt dat de combinatie van medewerkers Handhaving, Opsporing, Intelligence en Financiële Expertise binnen één team een duidelijke meerwaarde oplevert. Er worden resultaten geboekt op het gebied van ontmantelen, afpakken en de aanpak van de criminele samenwerkingsverbanden. Volgens betrokkenen is een versterking van het effect te bereiken door de aandacht te verdelen over de ontmanteling van kwekerijen en het achterhalen van de pandeigenaren, facilitators en geldstromen. De respondenten constateren dat de bestuurlijke aanpak steeds beter verloopt. Het sluiten van panden waar een hennepkwekerij is ontdekt, gebeurt via de wet Damocles. Nog niet alle gemeenten maken optimaal gebruik van de wettelijke mogelijkheden, naar verluidt vanwege de kosten die met het ruimen zijn gemoeid. Als voor een bestuurlijke aanpak wordt gekozen, dient rekening te worden gehouden met de genoemde risicospreiding, die een verplaatsingseffect kan veroorzaken. Een combinatie van een strafrechtelijke en bestuurlijke aanpak beschouwen respondenten als het meest effectief. Inleiding Drugs Pagina 8 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

54 Inleiding Drugs Maritieme experts faciliteren bij de import van verdovende middelen via Noordzee, Waddenzee en IJsselmeer In de kustplaatsen worden in rap tempo foute bedrijven opgezet die de drugssmokkel faciliteren. Eenmaal genesteld, krijg je ze moeilijk weg. Maar ook beroepsvissers worden onder druk gezet door criminelen. Bron: geïnterviewde burgemeester, in: haarlemsdagblad.nl, 2017 Bij de import van drugs via het water worden in en rondom NH kleine schepen, zoals vissersboten en pleziervaartuigen, ingezet om (vooral) partijen cocaïne over te laden. De bemanning is veelal afkomstig uit NH. Inbeslagnames op kotters en kleine boten komen regelmatig voor aan de Nederlandse kust. Ook aangespoelde drugspakketten zijn een indicatie voor een (mislukte) overlading. Opgemerkt moet worden dat deze werkwijze niet nieuw is en dat het niet duidelijk is of er sprake is van een toename van deze vorm van drugssmokkel. De zaak Telefooncontact Een onderzoek van de politie uit 2017 waarbij PGPberichten van criminelen zijn ontsleuteld, gaf zicht op een groep buitenlandse criminelen die gebruikt maakt van internationale lijndiensten van schepen en van Nederlandse vissers voor de smokkel van cocaïne. Bron: politie NH De drugs die op kleine schepen worden aangetroffen, bevinden zich dikwijls in verborgen s. Dat laatste wijst op de betrokkenheid van personen of bedrijven die de smokkel faciliteren door geheime s in vaartuigen in te bouwen. Uit opsporingsonderzoeken blijkt verder dat het faciliteren van deze vorm van drugssmokkel (ook) vorm krijgt in de aankoop/verhuur van boten, het ronselen van bemanning en het beschikbaar stellen van opslagplaatsen. Hiervoor worden mensen met kennis van de maritieme wereld ingezet; zij worden maritieme faciliteerders genoemd. Een voor de hand liggende verklaring voor de betrokkenheid van maritieme faciliteerders is het enorme financiële voordeel, gecombineerd met een kleine pakkans. De hoge verdiensten blijken onder andere uit een opsporingsonderzoek (Van Wely, 2017). Een bemanningslid van een Urkse kotter is euro beloofd voor een vracht drugs van 250 kilogram. Volgens de respondenten is de pakkans klein, omdat mensen met kennis van de maritieme wereld precies weten wat de kwetsbare onderdelen zijn van de infrastructuur in de havens. Veel vissersbedrijven zijn door de economische crisis in 2008 in de financiële problemen gekomen. De crisis is achter de rug, maar de problemen zijn nog niet van de baan. In de komende tijd zullen mogelijk de visquota worden verlaagd om duurzame vangst te bevorderen. Daarnaast wordt een Europees verbod op pulsvisserij verwacht. Ook de Brexit zal gevolgen hebben voor de visserij, omdat het vissen dicht langs de Britse kust binnen twee jaar niet meer mogelijk zal zijn. De verleiding om met drugssmokkel veel geld te verdienen kan daardoor steeds groter worden. Uit opsporingsonderzoek blijkt dat sommige personen door criminelen onder druk worden gezet om mee te werken. De gesloten cultuur van de vissersgemeenschap draagt volgens politie-experts mogelijk bij aan het voortbestaan van het probleem. In de toekomst zal de rol van maritieme faciliteerders niet veranderen zonder gerichte aandacht. Samenwerking in multidisciplinaire teams (zoals KMar, Douane, FIOD, politie en gemeente/provincie) verdient de voorkeur. Daarbij dient het gewenste effect te worden gekozen: op korte termijn kilo s en kerels opsporen, op lange termijn criminele samenwerking (met faciliteerders) verstoren en/of preventie bewerkstelligen via de aanpak van criminogene gelegenheidsstructuren. De verwachting is dat een combinatie van interventies het meest effectief zal zijn. Signaleringen Binnen het thema drugscriminaliteit signaleren politieexperts in NH het volgende: Productie van harddrugs De productie van synthetische drugs heeft risico s voor de veiligheid, gezondheid en het milieu. In de afgelopen vier jaar zijn vier harddrugslaboratoria en een cocaïnewasserij aangetroffen in NH, o.a. na een brandmelding. In de afgelopen twee jaar zijn tien afvaldumpingen van synthetische drugs in de natuur ontdekt. Mogelijk wordt drugsafval ook geloosd in het riool, zoals werd gesuggereerd in een onderzoek naar de samenstelling van het rioolwater in Enkhuizen (De Voogt & Emke, 2016). Veiligheidsrisico s door dealen van drugs vanuit woningen Bij het dealen van drugs vanuit woningen verloopt het contact met klanten vaak via sociale media. Klanten komen naar de woningen toe, maar ook leveren drugskoeriers vanuit deze woningen op verzoek drugs af op een afgesproken locatie. De (vaak jonge) koeriers dragen, naar verluidt, wapens en zoeken hun klandizie onder andere op schoolpleinen. Op een dealadres was sprake van overlast en van seksuele uitbuiting. Toename online drugs De in verdovende middelen via het internet neemt toe. De via het internet vindt deels plaats op afgeschermde online marktplaatsen, het zogenoemde darkweb. Op deze marktplaatsen wordt gebruik gemaakt van the onion routing (TOR), waarbij communicatie versleuteld plaatsvindt en de identiteit van de gebruiker niet zichtbaar is. Daarnaast wordt ook het gewone internet gebruikt voor drugs. Dat gebeurt via openbare online marktplaatsen, maar ook via sociale media zoals Instagram, Facebook en WhatsApp. De toename van de online drugs brengt met zich mee dat legale ondernemingen vaker misbruikt worden bij de verzending van de drugs. Een eerste manier waarop dat gebeurt, is dat zendingen met drugs over de hele wereld worden verstuurd via legale koeriersdiensten en post- Inleiding Drugs Pagina 9 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

55 Inleiding Drugs bedrijven. Deze ontwikkelingen schaden het imago van de (onbewust) betrokken bedrijven en zorgen bovendien voor veiligheidsrisico s voor de medewerkers van deze bedrijven. Zij vervoeren immers, zonder het te weten, kostbare producten en zijn onbewust kwetsbaar voor rip-acties. Een tweede manier waarop misbruik wordt gemaakt van legale ondernemingen is dat op poststukken met drugs het verzendadres wordt vervalst. Daarmee worden controles door postbedrijven of de overheid bewust ontweken, omdat het lijkt alsof het pakket door een betrouwbare onderneming is verstuurd. Risico s voor een toename van drugssmokkel via de nieuwe zeesluis in IJmuiden Met het project Fabricius zijn goede stappen gezet in de haven van IJmuiden, maar vanwege de nieuwe zeesluis en de daarmee gepaard gaande grotere omvang van containeroverslag in het Noordzeekanaalgebied, nemen de risico s op smokkel in de haven toe. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat corruptie toeneemt door automatisering van de afing van containervervoer, omdat criminelen dan steeds meer afhankelijk worden van hulp van binnenuit. Verder heeft de ransomware-aanval in juni 2017 in de haven van Rotterdam, waarbij de informatie over containers in computersystemen is gemanipuleerd, uitgewezen dat ook cybercrime een reëel risico betreft voor de geautomatiseerde logistieke systemen in een haven (Politie Eenheid Rotterdam, 2017). Inleiding Drugs Pagina 10 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

56 Inleiding Drugs 4 smokkel en mensen In de afgelopen jaren was sprake van een Europese vluchtelingencrisis en daarmee van een grootschalige instroom van vluchtelingen, met een piek in De vluchtelingen die in Nederland asiel hebben aangevraagd, zijn grotendeels van Syrische afkomst, gevolgd door mensen uit Eritrea. Europol en Interpol (2016) schatten dat 90% van de vluchtelingen gebruik maakt van een faciliteerder om Europa binnen te komen. Deze faciliteerders verdienen hier (veel) geld mee en maken zich volgens de Nederlandse wet strafbaar aan mensensmokkel, omdat zij hulp bieden bij illegale inreis of verblijf. Het illegale karakter van deze hulp kan bovendien zorgen voor een afhankelijkheidssituatie en die maakt de gesmokkelde vluchtelingen kwetsbaar voor verschillende vormen van mensen, zoals arbeidsuitbuiting, seksuele uitbuiting of criminele uitbuiting. De belangrijkste ontwikkeling voor dit thema is de criminele infrastructuur die is ontstaan rondom vluchtelingenstromen. Bron: nhnieuws.nl, 2017 Criminele infrastructuur rondom vluchtelingenstromen Door de toenemende vluchtelingenstromen neemt de vraag naar mensensmokkelaars toe. Vanwege het restrictieve migratiebeleid en het opwerpen van barrières om immigratie te bemoeilijken, moeten mensensmokkelaars steeds beter geinformeerd zijn en professioneler te werk gaan. Bovendien wordt door de toenemende vraag de prijs voor hulp bij illegale migratie opgedreven. Dit trekt weer meer criminele organisaties aan die op deze manier geld willen verdienen. Volgens Europol is een criminele infrastructuur ontstaan rondom de vluchtelingenstromen naar Europa (Europol in DLIO, 2017, p.84). Europol constateert dat bekende mensenaren uit de seksindustrie zijn overgestapt op het smokkelen van vluchtelingen naar de Europese Unie. Daarnaast valt op dat deels dezelfde routes en methoden worden gebruikt voor de smokkel van vluchtelingen als voor de smokkel van verdovende middelen (DLIO, 2017). Om vluchtelingen op illegale wijze Europa binnen te brengen, zullen mensensmokkelaars vaker aangewezen zijn op corrupte contacten. Tijdens de smokkel van vluchtelingen (en migranten) naar en vanuit Nederland kunnen zeer onveilige situaties ontstaan met gezondheidsrisico s of zelfs overlijden tot gevolg. Een integrale aanpak zou zich kunnen richten op het verbeteren van de informatiepositie. Door zicht op smokkelmethodes en -routes wordt het makkelijker om barrières op te werpen. Samenwerking met havendiensten en bootverhuurders is hierbij essentieel. smokkel zou bovendien in samenhang met andere criminaliteit moeten worden bezien, zoals mensen en de in verdovende middelen. Signalering Binnen het thema mensensmokkel en mensen signaleren politie-experts in NH het volgende: Het risico op uitbuiting van vluchtelingen Een potentieel gevolg van de vluchtelingenstroom en/of migratiestroom is de kwetsbaarheid van deze groepen voor alle vormen van uitbuiting. Zij hebben zich voor de reis in de schulden gestoken en verkeren in een afhankelijkheidspositie. In Zaandam kwam in november 2016 aan het licht dat vluchtelingen werden uitgebuit bij werkzaamheden in een wasserij. Volgens politie-experts is in NH is door de aanwezigheid van verschillende havens een verhoogd risico op het aantreffen van irreguliere migranten die door mensensmokkelaars hiernaartoe of juist hiervandaan worden gesmokkeld (naar andere landen binnen de EU, zoals Groot Brittannië en Scandinavië). De haven van IJmuiden wordt genoemd als locatie waar mensensmokkel is aangetoond. Bron: deorkaan.nl, 2016 Inleiding Drugs Pagina 11 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

57 Inleiding Drugs Toename van prostitutie in de onvergunde sector Al langere tijd bestaan er zorgen over de toename van prostitutie in de onvergunde sector, vanwege toekomstige invoering van de Wet regulering prostitutie (Wrp). Deze wet, die momenteel ter beoordeling bij de Eerste Kamer ligt, zorgt er onder meer voor dat vrouwen die hun seksuele diensten vanuit huis of in de escortbranche aanbieden, voortaan geen vergunning meer hoeven aan te vragen. Zonder vergunningsplicht is het veel moeilijker om deze vrouwen te kunnen controleren. Bovendien komt vraag en aanbod van prostitutie steeds vaker via internet bij elkaar. Daarmee wordt het moeilijker om mensen te signaleren en aan te pakken. Inleiding Drugs Pagina 12 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

58 Inleiding Drugs 5 criminaliteit criminaliteit is een verzamelbegrip voor een grote hoeveelheid veiligheidsproblemen die schade toebrengen aan het leefmilieu van mensen, planten en dieren. Bijvoorbeeld via afvalstoffen (in bodem, water en lucht), illegale in flora en fauna en illegale in vuurwerk. De meest opvallende ontwikkelingen op het gebied van milieucriminaliteit in NH zijn: 1) Een toename van freeriders bij asbestsanering; 2) Zwaarder illegaal vuurwerk afkomstig uit het buitenland. Om freeriders minder gelegenheid tot misbruik te geven, zou het (zelf)certificeringsproces kunnen worden aangevuld met meer voorwaarden (voor bijvoorbeeld subsidieregelingen) en daarnaast met vaker (onaangekondigde) controles op locatie. Daartoe is het noodzakelijk indicatoren voor illegale praktijken in de asbestbranche inzichtelijk te maken. Ook is het wenselijk om risicolocaties in kaart te brengen. Tevens hebben handhavers behoefte aan duidelijkheid over waar en bij wie zij terecht kunnen met een signaal. Ten slotte kunnen de mogelijkheden worden onderzocht voor het starten van een civielrechtelijke procedure, met als uitgangspunt de vervuiler betaalt. Toename freeriders in de asbestsanering Sinds enkele jaren is sprake van een toename van aanbieders van asbestsanering die op illegale wijze asbest verwijderen, vervoeren, verwerken en afvoeren. Dit is een landelijke ontwikkeling (DLIO, 2017) die door politie-experts in NH wordt herkend. Deze malafide bedrijven, freeriders genoemd, nemen het niet zo nauw met gerelateerde wet- en regelgeving. Sommige bedrijven maken zich schuldig aan subsidiefraude, door misbruik van de subsidieregeling voor het verwijderen van asbestdaken. Zo is in NH waargenomen dat opzetdaken over het asbest heen worden geplaatst, terwijl de bedrijven subsidie ontvangen voor het saneren. Daarnaast zou soms sprake zijn van arbeidsuitbuiting. Gesignaleerd is dat werknemers uit Oost-Europa worden ingehuurd, die niet goed op de hoogte zijn van de Nederlandse wet- en regelgeving. Deze werknemers voeren werkzaamheden uit zonder voldoende beschermende kleding en voor een laag uurloon. De meeste veiligheidsrisico s, bijvoorbeeld schade voor de volksgezondheid en milieuschade (zoals bij illegale asbestdumpingen), zijn bovendien pas zichtbaar op de lange termijn. De verklaring voor de toename van het aantal freeriders in de asbestbranche is gelegen in de toenemende vraag naar asbestverwijderaars, omdat er een wetsvoorstel in voorbereiding is met een verbod op asbestdaken vanaf Er zijn (te) weinig gecertificeerde asbestverwijderaars om aan de toenemende vraag te voldoen en daar spelen malafide bedrijven op in. Daarnaast speelt mee dat veel milieuovertredingen worden afgedaan met een boete. Malafide ondernemingen calculeren een eventuele boete in als bedrijfskosten; alsnog is sprake van een verdienmodel. Signalering In relatie tot de genoemde ontwikkeling signaleren politieexperts in NH het volgende: Risico op illegale bodemsanering Een vergelijkbare ontwikkeling is te verwachten voor bodemsanering. In de provincie Noord-Holland zijn 97 locaties aangewezen waar door bodemverontreiniging risico s bestaan voor mens en milieu. In 2020 dienen alle aangewezen locaties gesaneerd te zijn (noord-holland.nl). De verwachting is dat dit besluit regelovertredingen en criminele activiteiten in de bodemketen in de hand zal werken. Zwaarder illegaal vuurwerk uit het buitenland Door politie-experts is geconstateerd dat steeds vaker illegaal vuurwerk met zwaarder kruit wordt afgestoken. Dit gebeurt het hele jaar door, maar kent een piek tijdens voetbalwedstrijden en (in de aanloop naar) Oud & Nieuw. Het gebruik van vuurwerk bij voetbalwedstrijden zou sfeerverhogend zijn en het gebruik van steeds zwaarder vuurwerk zou de kick vergroten. Volgens de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (2017) is de jaarwisseling het meest onveilige evenement in Nederland. De in illegaal vuurwerk krijgt vooral in het najaar vorm. Het vuurwerk wordt online onder andere via sociale media gekocht in het buitenland, via postorderbedrijven of koeriers verzonden en veelal opgeslagen in woningen. De veiligheidsrisico s van zwaar vuurwerk zijn onder meer: brandwonden, verstikking, lichamelijke en materiële schade, vernielingen, overlast, milieuschade en onveiligheidsbeleving. Deze risico s beperken zich niet tot afstekers en omstanders, maar gelden ook voor de transportsector, de post- en koeriersbedrijven en de bezoekers van voetbalevenementen. Een verklaring voor de vanuit het buitenland is gelegen in het grote verschil in wetgeving omtrent vuurwerk, zowel binnen als buiten de EU. In veel landen is zwaar vuurwerk vrij beschikbaar en het is gemakkelijk (online) te bestellen. Bron: toezine.nl, 2017 Inleiding Drugs Pagina 13 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

59 Inleiding Drugs Momenteel heeft het milieuteam van NH de regie over een landelijk project dat zich richt op het verstoren van de in illegaal vuurwerk op het internet, waaronder sociale media (zoals Instagram; zie afbeelding). Hierbij zijn in korte tijd 1200 kopers en verkopers van verboden vuurwerk geïdentificeerd (politie.nl, 2017b). Daarnaast zijn in NH via postorderbedrijven in de afgelopen maanden ruim 190 postpakketten met illegaal vuurwerk onderschept. Deze postpakketten werden voornamelijk via Webshops in Polen besteld. Van 131 pakketten is het gewicht vastgesteld; in totaal is 909 kilo in beslag genomen. Een aanpak zou zich kunnen richten op het verminderen van de gevolgen van zwaar vuurwerk, waaronder verstoringen van de openbare orde en letsel. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (2017) schrijft een algeheel verbod voor op vuurpijlen en knalvuurwerk en pleit voor betere voorlichting, met als doel een kentering in het denken over het gebruik van zwaar vuurwerk. De Portefeuillehouder Voetbal van de Nationale Politie is ook van mening dat een kentering in het denken wenselijk is, naast handhaving van het vuurwerkverbod (politie.nl, 2017a). Voor het creëren van sfeer in voetbalstadions zijn voldoende alternatieven te bedenken. Bij het verbeteren van vuurwerkveiligheid is de samenwerking met gemeenten belangrijk, bijvoorbeeld bij het vergunningenbeleid en bij preventieve voorlichting. Zonder aanpak zal het gebruik van zwaarder vuurwerk zich in de komende jaren voortzetten. Signaleringen Binnen het thema milieucriminaliteit signaleren politie-experts in NH het volgende: Ketenvorming in de afvalverwerkingsbranche Er zijn steeds meer bedrijven die de hele afvalverwerkingsketen in handen hebben. Deze bedrijven zijn vaak in handen van buitenlandse ondernemingen. Door ketenvorming worden transacties minder transparant en wordt het toezicht op de verwerking van afval bemoeilijkt. Daar komt bij dat dergelijke grote concerns van economisch belang zijn voor een bepaald gebied. Dit belang kan botsen met het belang van toezicht op en handhaving van (milieu)regelgeving. Het verdienmodel van de afvalverwerkingsbranche De mogelijkheden om (illegaal) veel geld te verdienen in de afvalverwerkingsbranche trekt criminelen aan. Door vermenging van legale en illegale afvalstromen en (daarmee) van geldstromen is het moeilijk om het feitelijke wederrechtelijk verkregen voordeel te berekenen. Illegale gewasbeschermers bloementeelt Het gebruik van illegale biociden/pesticiden in (o.a.) de Bollenstreek heeft risico s voor het milieu en de volksgezondheid. Bron: omroepbrabant.nl, 2017 Inleiding Drugs Pagina 14 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

60 Inleiding Drugs 6 criminaliteit criminaliteit is een verzamelbegrip voor criminaliteitsvormen gerelateerd aan diefstal van geld en/of goederen, zoals: woninginbraak, bedrijfsinbraak, overvallen, ram- en plofkraken, winkeldiefstal, ladingdiefstal en heling. De belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van vermogenscriminaliteit in NH zijn: 1) Dalende trend vermogenscriminaliteit; 2) Ouderen vaker slachtoffer van babbeltruc; 3) Mobiele dadergroepen blijven onder de radar volop actief; 4) De gelegenheid voor heling via lokale opkopers is onverminderd groot. slachtofferpopulatie: van 35 procent in 2014 naar 38 procent in Deze cijfers zijn waarschijnlijk een onderschatting als het gaat om het aantal senioren dat slachtoffer is van een babbeltruc. Volgens het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) schamen veel mensen zich als ze zijn bestolen via een babbeltruc (hetccv.nl, 2016). Voor hen is de drempel voor het doen van aangifte hoger dan bij een reguliere woningbraak. Een verklaring voor de toename is dat senioren relatief makkelijke slachtoffers zijn, omdat ze minder weerbaar en minder alert zijn. Bovendien is de pakkans laag. Door de toenemende vergrijzing, in combinatie met het langer zelfstandig wonen, zal het risico op slachtofferschap voor deze kwetsbare groep naar verwachting steeds groter worden. Dalende trend vermogenscriminaliteit De totale omvang van (geregistreerde) vermogensdelicten in Nederland is in de afgelopen vier jaar afgenomen, in alle vormen (DLIO, 2017). Deze afname is ook te zien in de registraties in NH. De daling ( ) geldt voor nagenoeg alle delictsvormen die in NH beleidsprioriteit hebben: woninginbraken (-33,6%), overvallen (-18,3%), straatroof (-45,9). De ram- en plofkraken hebben geen unieke code in de politieregistratiesystemen. Uit een handmatige inventarisatie blijkt dat het aantal (pogingen tot) ram- en plofkraken op geldinstellingen schommelt in omvang en de afgelopen twee jaar stabiel is, rond 6 per jaar. De omvang van niet-geprioriteerde verschijningsvormen is ook gedaald in NH: bedrijfsinbraken (-15,1%), winkeldiefstal (-26,6%), fietsendiefstal (-47,5%), diefstal vracht/bestelauto (-8,4%), diefstal van/uit/af auto (-42,5%) en heling (-29,7%). Uit (inter)nationaal onderzoek naar een oorzaak voor deze daling van vermogenscriminaliteit, blijkt dat geen eenduidige verklaring te geven is voor de afname van vermogenscriminaliteit (De Waard, 2017). De security hypothese houdt het beste stand als verklaring. Deze hypothese gaat uit van een combinatie van factoren die een toename bewerkstellingen in de beveiliging. Bijvoorbeeld een toename in de preventiebereidheid, in de kwaliteit van preventiemaatregelen en in de financiële investering in preventie door burgers, overheden en het bedrijfsleven. Vandaag, maandag 09 oktober 2017 omstreeks 14:15 uur, stond er plotseling een vrouw bij mij. Ik zat zoals zo vaak in mijn stoel bij het raam aan de voorzijde van de woning. Ik kende de vrouw niet en ik had haar nog nooit eerder gezien. Omdat de vrouw zich kennelijk zelf had binnen gelaten nam ik aan dat het iemand van de thuiszorg was. De vrouw begon ongevraagd en zonder dat ze iets zei een aantal sieraden van mij af te doen die ik op dat moment droeg. Ik vroeg de vrouw waarom zei mijn sieraden afdeed en zij vertelde mij dat dit nodig was in verband met een onderzoek. De vrouw zei vervolgens tegen mij dat ze zo terug zou komen maar ik heb haar niet meer gezien. Bron: politie NH Het preventief voorlichten van senioren gebeurt al, maar kan worden geïntensiveerd, in samenwerking met gemeenten, woningcorporaties en zorginstellingen. Het CCV heeft een compleet voorlichtingspakket ter beschikking onder de noemer Veilig Seniorenhuis. Daarnaast kan de voorlichting worden gericht op het bevorderen van het doen van aangifte. Een voorlichtingsestafette, waarbij vooral de babbeltruc ter sprake kwam, leverde binnen een jaar een stijging van 300% van het aantal aangiften op. Bron: Versluis, 2014, p. 56 Ouderen vaker slachtoffer babbeltruc Mobiele dadergroepen onder de radar volop actief Inleiding Een ontwikkeling die politie-experts in NH opvalt, is de groei van het aantal senioren dat slachtoffer wordt van diefstal en oplichting door middel van een babbeltruc. Cijfers over het gebruik van babbeltrucs zijn niet beschikbaar. Uit de beschikbare registraties van het totaal aantal woninginbraken in NH blijkt een lichte toename van het aandeel van senioren in de totale Drugs Mobiele dadergroepen maken zich schuldig aan een breed palet aan delicten, zoals: winkeldiefstal, bedrijfsinbraken, woninginbraken, zakkenrollerij, voertuigcriminaliteit, oplichting en heling. Een landelijke trend, die wordt herkend in NH, is dat steeds duidelijker wordt dat mobiele dadergroepen uit het buitenland volop actief zijn in Nederland en strategisch te werk Pagina 15 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

61 Inleiding Drugs gaan (Van Gestel & Kouwenberg, 2014; DLIO, 2017). Zo houden zij bij de keuze van locatie en werkwijze rekening met de mate van beveiliging en de pakkans. Voorafgaand aan de diefstal verzamelen ze strategische kennis over locaties waar bepaalde (onderdelen van) goederen te vinden zijn, bijvoorbeeld bij ZZP ers en bij land- en tuinbouwbedrijven, en kiezen zij locaties waar beveiliging en toezicht beperkt zijn. Opvallend is verder dat zij over specialistische kennis beschikken om nieuwe auto s, waarin digitale technologie gebruikt wordt, zonder schade open te breken. Dergelijke dure goederen worden veelal op bestelling gestolen. Mobiele dadergroepen plegen het merendeel van de delicten in series, gedurende één of enkele dagen in een bepaald geografisch gebied. Daarbij worden bijvoorbeeld al het gereedschap en alle machines die te vinden zijn weggenomen. Daarna slaan ze hun slag elders in het land of in één van de buurlanden. Voor hun verblijf en voor de afzet van (een deel van de) gestolen goederen maken zij gebruik van personen of groepen die kennis hebben van de lokale mogelijkheden daarvoor. Deze faciliteerders maken het hen mogelijk om onder de radar actief te blijven. In NH blijkt uit onder andere Triviumacties dat mobiele dadergroepen op vakantieparken verblijven en contacten hebben met lokale helers. De groepen worden aangestuurd vanuit het land van herkomst (veelal Oost-Europa). Daders die worden opgepakt, worden eenvoudig vervangen. Een verklaring voor het feit dat de mobiele dadergroepen volop actief zijn, is de (internationale) vraag naar goedkope(re) goederen, de lage pakkans en de relatief lage straf in Nederland. De verwachting is dat de omvang van de door hen gepleegde delicten in NH afwisselend stijgt en daalt, omdat de dadergroep steeds van werkgebied wisselt om de pakkans klein te houden. De aanpak van mobiele dadergroepen vraagt om (inter)nationale samenwerking, bijvoorbeeld door te investeren in technieken en internationale verdragen die snelle informatie-uitwisseling mogelijk maken. Via ANPR-camera s kan een auto gevolgd worden. Als deze eenmaal over de grens is, wordt opsporing een stuk moeilijker. Het in kaart brengen van het werkgebied van mobiele dadergroepen kan helpen bij het voorbereiden op verplaatsing van het werkgebied, ook op kleinere schaal (bijvoorbeeld binnen NH). Samenwerken met gemeenten en ondernemers via het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) heeft een preventieve werking. Bij aanhouding in Nederland, worden daders veelal berecht door middel van een ZSM-afdoening. Politie-experts in NH sluiten zich aan bij de conclusie uit de literatuur (Van Gestel & Kouwenberg, 2014): de ZSM-afdoening is zeer bruikbaar voor een snelle afing, maar is vooral effectief bij lokale daders en veel minder bij georganiseerde, bovenregionaal actieve dadergroepen. ZSM is voor deze groep eigenlijk ideaal. ( ) Het werkt eigenlijk mobiel banditisme in de hand, omdat het allemaal zo snel mogelijk moet en we niets meer uit rechercheren. Zo snel mogelijk een dagvaarding, zo snel mogelijk sepot. Bron: geïnterviewde politiefunctionaris in Van Gestel & Kouwenberg, 2016, p. 64 Een politie-expert in NH benadrukt dat het meerwaarde heeft als na de ZSM-afing zoveel mogelijk informatie met betrekking tot verblijfplaats en contacten wordt vastgelegd, zodat zicht ontstaat op patronen en mogelijk op de organisatie achter deze dadergroepen. De gelegenheid voor heling via lokale opkopers is onverminderd groot Het aantal registraties van heling in NH is in de afgelopen vier jaar afgenomen. Toch komt het onderwerp hier aan de orde want politie-experts schatten de betrouwbaarheid van deze cijfers laag in. Het is (nog steeds) zeer eenvoudig om gestolen goederen te verkopen via lokale opkopers. Deze landelijke ontwikkeling (DLIO, 2017), die in NH wordt herkend, kan worden verklaard doordat het gemakkelijk is om op deze manier redelijk anoniem contant geld te krijgen voor gestolen goederen, met daarbij een lage pakkans. Volgens de respondenten bieden helers bij voorkeur hun spullen aan bij opkopers in gemeenten waar het Digitaal Opkopers Register (DOR) nog niet is ingevoerd. Deze informatie is eenvoudig online te vinden. In de Noord-Hollandse gemeenten waar het DOR wel is ingevoerd, is de handhaving vaak beperkt. Veelplegers in Den Helder leverden hun gestolen sieraden in bij bepaalde juweliers in de regio, omdat die (nog) niet waren aangesloten op het DOR. Daarnaast zie je dat daar waar het DOR wordt gebruikt en ook gehandhaafd dit tot succesvolle vervolging leidt van helers en stelers. Ook hierdoor kiezen ze een andere afzetlocatie Bron: politie-expert NH Heling kan gepaard gaan met witwassen en oplichting. Bovendien heeft het een aanzuigende werking op het plegen van allerlei andere vormen van vermogenscriminaliteit. De rol van helers bij het voortbestaan van vermogenscriminaliteit wordt onderschat. Zonder een integrale aanpak is de verwachting dat dit veiligheidsvraagstuk blijft bestaan. Voor het verminderen van de gelegenheid tot heling is de (geplande) invoering van het DOR bij alle gemeenten van NH een belangrijke stap. Daarbij zijn (integrale) controles en het uitrechercheren van helingzaken een randvoorwaarde voor succes. Om een grotere slag te maken zal ook de samenwerking met externe partners moeten worden gezocht. Zo kunnen gemeenten bestuurlijke sancties opleggen, zoals dwangsommen of uiteindelijk sluiting van een pand wanneer er sterke aanwijzingen bestaan dat opkopers zich schuldig maken aan heling of heling faciliteren. Inleiding Drugs Pagina 16 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

62 Inleiding Drugs De zaak Fietsendief Bij een pandjeshuis in het district Zaanstreek-Waterland werden in korte tijd veel fietsen ingebracht door één persoon, op een aantal dagen zelfs meer dan één. De opkoper had daarom kunnen weten, of op z n minst kunnen vermoeden, dat deze fietsen uit diefstal afkomstig konden zijn. Ook zijn er door politie-interventies tussentijds fietsen in beslag genomen die door diezelfde persoon bij het betreffende pandjeshuis werden aangeboden en daarna door de eigenaar zijn ingekocht. Aangezien dit ook bestuursrechtelijk is opgepakt, heeft de gemeente een last onder dwangsom opgelegd aan de eigenaar van het pandjeshuis. Zowel de eigenaar van het pandjeshuis als de fietsendief zijn aangehouden voor heling. Tegen hen is proces-verbaal opgemaakt. Bron: politie NH Bij de aanpak dient rekening te worden gehouden met enkele complexiteiten, zoals de controle op de in- en verkoop van goederen zonder uniek serienummer, het aanpakken van heling zonder aangifte van diefstal en andere prioriteiten bij de recherche. Signaleringen Binnen het thema vermogenscriminaliteit signaleren politie-experts in NH het volgende: Inbraken en overvallen gericht op contant geld Volgens politie-experts in NH komen inbraken en overvallen gericht op contant geld in (midden)kleine bedrijven of bij de eigenaren thuis regelmatig voor. Cijfers hierover zijn niet beschikbaar. Beoogde slachtoffers zijn volgens de respondenten vooral winkeliers, marktaren en eigenaren van (Aziatische) restaurants. Toename (schijn)wapengebruik bij overvallen Hoewel het totaal aantal gepleegde overvallen in NH met ruim 18 procent is gedaald in de periode 2014 tot en met 2017, is het aantal overvallen waarbij met een (schijn)vuurwapen is gedreigd nagenoeg gelijk gebleven. Het percentage overvallen waarbij met een (schijn)vuurwapen is gedreigd, is zodoende gestegen van 39 procent naar 45 procent van alle overvallen. Het risico bestaat dat deze trend zich voortzet. De rol van markten bij heling en verkoop van namaakproducten Markten spelen een rol bij de heling van gestolen goederen en de verkoop van namaakproducten. Zowel grootschalige markten, zoals de Beverwijkse Bazaar, als kleinschalige, lokale markten vormen een risico. Inleiding Drugs Pagina 17 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

63 Inleiding Drugs 7 Financieel-economische criminaliteit Inleiding Financieel-economische criminaliteit omvat in dit rapport de onderwerpen fraude en witwassen. Fraude Financieel experts in NH vragen aandacht voor twee (landelijke) ontwikkelingen die ook landelijk spelen: 1) Toename van fraude met online ; 2) Opleving van social engineering bij fraude. Toename van fraude met online Bij fraude met online bieden fraudeurs via websites en sociale media producten aan voor de mooiste prijzen. Op het gebied van fraude met online vallen meerdere zaken op: 1. Verschuiving van via online marktplaatsen (zoals Marktplaats) naar sociale media platforms, zoals Instagram en Facebook. 2. Het gebruik van de ABC-constructie: Een fraudeur bestelt online een product bij persoon A. Direct daarna zet hij dat product online te koop en verkoopt het aan persoon B. De fraudeur vraagt aan persoon B om persoon A betalen en ontvangt zelf het product per post van A. Persoon B hoort niets meer van de fraudeur en is de gedupeerde. 3. Toename van malafide webshops. De respondenten in NH benadrukken dat de rol van digitale technologie bij nagenoeg alle vormen van fraude toeneemt. Het internet wordt steeds vaker gebruikt om slachtoffers op te lichten. Er was een overeenkomst voor het spel Call of Duty WWII. Na de betaling heb ik niks gekregen en de advertentie was verwijderd. Op Facebook ben ik geblokkeerd. Het ging om een bedrag van 35 euro. Voor mij is er geen manier meer om met hem in contact te komen en aangezien hij mij heeft geblokkeerd op Facebook weet ik zeker dat dit een oplichter is. Bron: politie NH De verklaring voor de toename van fraude met online betreft het many-little-principe: de fraudeurs bereiken via de digitale infrastructuur veel slachtoffers en de pakkans is laag. In de komende jaren wordt door politie-experts een verdere toename verwacht. De aanpak van fraude met online is vooral gebaat bij digitaal toezicht. Digitale ontwikkelingen bieden kansen waardoor fraude beter opgespoord of zelfs voorkomen kan worden. Bijvoorbeeld via de blockchaintechnologie; de technologie achter de bitcoin en veel andere vormen van cryptovaluta. De blockchaintechnologie is te vergelijken met een universeel grootboek waarin geen mutaties kunnen worden gemaakt. Alle wijzigingen zijn voor iedereen inzichtelijk. Deze technologie Drugs biedt mogelijkheden voor allerlei zaken waar een vorm van toezicht nodig is, zoals de overdracht van bezit en betalingen. Dit heeft vooral gevolgen voor traditionele partijen, zoals banken, accountants, notarissen en overheden. Toezicht dat nu bij hen is belegd, vanuit de functie van de vertrouwde derde partij, zal in de toekomst met de blockchaintechnologie geheel automatisch via internet plaatsvinden. Vanwege het open en dus controleerbare karakter van deze technologie, gecombineerd met het bijna niet te kraken register, worden de mogelijkheden om fraude te plegen kleiner. Daarnaast blijft het uit preventief oogpunt van belang om voorlichting over de risico s van online te geven aan burgers en bedrijven. Omdat fraude met online geen lokaal probleem betreft, is afstemming met andere politie-eenheden en financiële instellingen een voorwaarde voor een succesvolle aanpak. Opleving van social engineering bij fraude Met social engineering wordt bedoeld dat fraudeurs persoonlijk (telefonisch of via de mail) contact leggen met individuele slachtoffers, die vervolgens worden gemanipuleerd en opgelicht. Een voorbeeld hiervan is Tech Support Scam (zie ook het hoofdstuk ). De frequentie van het gebruik van deze werkwijze door criminelen varieert in de tijd. Tegenwoordig is weer een opleving van social engineering te bemerken bij diverse vormen van fraude. Soms wordt daarbij gebruik gemaakt van digitale technieken, zoals chatbots. Chatbots zijn geautomatiseerde gesprekspartners ( chat plus robot ). Ze worden bijvoorbeeld ingezet als geautomatiseerde klantenservice of voor het versturen van foto s en links (via websites). De belangrijkste verklaring voor de opleving van social engineering is dat de mens de zwakke schakel is in het proces van fraude. Slachtoffers zijn ontvankelijk voor de hulp die hen wordt geboden. Ze zijn veelal wat ouder, met beperkte digitale kennis. In de nabije toekomst zullen de risico s voor deze doelgroep niet snel veranderen. De aanpak van social engineering bij fraude is allereerst gebaat bij preventie door middel van voorlichting. Fraudeurs zijn vaak meesters in het voorspiegelen van luchtkastelen en veel mensen zijn nauwelijks in staat om daar doorheen te prikken. Meer en betere voorlichting over fraude kan veel leed voorkomen. Bron: politie-expert NH Verder is een versterking van de informatiepositie noodzakelijk om signalen tijdig te kunnen herkennen, duiden en hieraan opvolging te geven. Ten slotte is versterking van de samenwerking met andere partijen, zoals de andere politie-eenheden en de FIOD, nuttig vanwege het bovenregionale karakter van veel fraudezaken. Pagina 18 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

64 Inleiding Drugs Witwassen Witwassen is een containerbegrip voor het proces waarbij crimineel geld (a) wordt ingebracht, (b) verhuld en (c) geïntegreerd in de reguliere economie. Instrumenten uit de reguliere economische structuren worden gebruikt om te zorgen dat er een ogenschijnlijk legale herkomst voor het geld wordt gecreëerd. De politie NH heeft relatief de meeste ervaring met eenvoudige witwasconstructies, zoals de aankoop van luxe goederen met contant geld, gefingeerde omzet of winst van bedrijven, leaseconstructies met autoaren en huurconstructies met vastgoed. Volgens politie-experts zijn daarnaast de volgende (landelijke) ontwikkelingen opvallend: 1) Innovaties in witwasconstructies, te weten: crowdfunding, payment service providers en sham litigation; 2) Inzet van IT ers voor digitale dienstverlening bij witwassen. Om witwasconstructies te ontdekken en te bestrijden kunnen de politie en haar partners meer nadruk leggen op het herkennen van signalen. In 2017 is het project witwassignalen opgestart door de politie-eenheid NH. Het project richt zich vooralsnog op de branches waarbij relatief eenvoudig gefingeerde omzet of winst gemaakt kan worden, zoals de horeca, evenementenorganisaties en de persoonlijke verzorgingsbranche. De samenwerking met andere partijen, zoals gemeenten en FIOD/Belastingdienst maakt deel uit van het plan van aanpak. Criminelen vertellen ons een schijnbaar geloofwaardig verhaal en het is aan ons als politie dit verhaal te duiden en als sprookje te ontmaskeren. Maar, zoals Cruijff het al zei: Je gaat het pas zien als je het door hebt. Bron: politie-expert NH De inzet van IT ers voor digitale dienstverlening bij witwassen Innovaties in witwasconstructies In de reguliere financiering van allerhande projecten neemt het gebruik van crowdfunding toe. Via crowdfunding (met bijvoorbeeld sociale media) is het relatief eenvoudig een witwasmachine te creëren: crimineel geld wordt overgemaakt naar een rekening van een niet bestaand goed doel. Op deze manier kan illegaal verdiend geld via een omweg aan dezelfde persoon worden overgemaakt. Het gebruik van een payment service provider (PSP) is een andere opvallende ontwikkeling die witwassen kan vergemakkelijken. Een PSP is een online betaaldienst die de betalingen aan winkeliers aft. Het gebruik van een PSP kan de crimineel niet alleen helpen bij het verhullen van de herkomst van zijn omzet, maar ook bij het verhullen van de identiteit van zijn cliënten. Sham litigation is een witwasconstructie waarbij twee partijen voorwenden dat zij een zakelijk conflict hebben dat ze voor de rechter brengen. De ene partij beroept zich op een boeteclausule, waardoor de andere partij moet betalen. Via de betaling wordt het bedrag van de boete witgewassen. Deze methode is in NH naar voren gekomen in een strafrechtelijk onderzoek naar dure vastgoedobjecten, waarbij notaris- en advocatenkantoren en projectontwikkelaars partij waren: de ene partij creëerde een ingebrekestelling bij de andere, die een torenhoge (nep)boete tot gevolg had. Verklaringen voor innovaties in witwasconstructies zijn te vinden in het geldelijk gewin. Respondenten verwachten dat witwasconstructies in de toekomst zullen blijven innoveren. Het is daarom belangrijk om zowel kennis te hebben van witwasmethoden als van de juridische afpakmogelijkheden. Bij het witwassen van crimineel geld zijn vrijwel altijd personen betrokken die hand- en spandiensten verlenen. Zij worden financieel faciliteerders genoemd. Deze dienstverleners ondersteunen bewust het criminele proces bij het verbergen of verhullen van vermogen. Bijvoorbeeld door leaseconstructies voor criminele doeleinden op te zetten. Een opvallende groep faciliteerders in opkomst betreft IT ers die onderlegd zijn in (nieuwe) financieel-technologische ontwikkelingen. De verklaring voor het toenemende gebruik van dergelijke faciliteerders is dat zij allerlei producten aanbieden om criminaliteit eenvoudiger uitvoerbaar te maken, zoals het bouwen van een payment service provider, het bouwen van een crowdfundingplatform of het wisselen van bitcoins. Het verschaffen van een bitcoin exchange service is op zich legaal, maar in de Noord-Hollandse opsporingsonderzoeken is gezien dat sommige faciliteerders bewust hun diensten aanbieden aan criminelen. De digitale en financiële wereld zijn meer en meer met elkaar verweven. Bron: politie-expert NH In de toekomst is een (verdere) ontwikkeling te verwachten van digitale dienstverlening bij witwassen. Voor de aanpak van deze problematiek is samenwerking met andere Eenheden bij de politie noodzakelijk, want het bijhouden van ontwikkelingen is alleen mogelijk door kennis te bundelen. Daarnaast is verbetering wenselijk van de samenwerking met andere financieel(gerelateerde) organisaties, zoals het notariaat, de advocatuur, de financieel-juridische sector, accountancykantoren, de vastgoedsector en hun toezichthouders. Inleiding Drugs Pagina 19 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

65 Inleiding Drugs Signaleringen Binnen de thema s fraude en witwassen signaleren politieexperts in NH het volgende: Digitalisering maakt hypotheekfraude makkelijker In verband met hypotheekfraude is het een risico dat de geldverstrekker de informatie op basis waarvan hypotheken worden verstrekt of betalingen uit bouwdepots worden gedaan, steeds vaker digitaal aangeleverd krijgt. Met behulp van software is het voor criminelen mogelijk om gegevens te falsificeren. Inzet katvangers bij fraude Om hun identiteit te verhullen maken fraudeurs vaak gebruik van katvangers. Het gaat bijvoorbeeld om jongeren (scholieren), uitkeringsgerechtigden of verslaafden, veelal in geldnood, die tegen een geringe vergoeding hun bankrekening beschikbaar stellen, bankrekeningen/telefoonabonnementen op naam openen of bedrijven/rechtspersonen op naam zetten. Via deze methodiek is de identiteit van de fraudeurs moeilijk te achterhalen en de katvangers lopen alle risico s (op schulden of aanhoudingen). Fraudeurs weten hun katvangers te werven via online advertenties en sociale media, waarbij dit wordt gepresenteerd als een kans op een legitieme baan. Online betaaldiensten door derde partijen Ontwikkelingen in de e-commerce scheppen (ook) nieuwe mogelijkheden voor fraudeurs en witwassers. De grote toename in e-commerce en mobiele betalingen heeft ertoe geleid dat de Europese Commissie in de nieuwe Europese betaalwet - Payment Services Directive (PSD2), die in 2018 van kracht gaat - banken gaat verplichten toegang te geven aan derden (zogenaamde third party service providers ). Dit zijn partijen die betaaldiensten aanbieden, zoals een overzicht van rekeningen bij verschillende banken. Derde partijen zullen dan toegang krijgen tot de internetbankieromgeving van particulieren (die hun persoonlijke inlogcodes daartoe moeten verstrekken). In hoeverre dit ook mogelijkheden voor fraude gaat bieden, zal in de toekomst moeten blijken. Aandacht voor de rol van faciliteerders bij fraude en witwassen Voor bepaalde (complexe) vormen van fraude en witwassen is de betrokkenheid van een financieel of digitaal expert belangrijk. Om zicht te krijgen op de ondersteunende rol van faciliteerders is het essentieel dat het hele achterliggende proces van de totstandkoming van een fraudeof witwasdelict in kaart wordt gebracht. Het project faciliteerders - dat in 2017 is gestart door de politie-eenheden NH, Oost-Brabant, Amsterdam, de Landelijke Eenheid en de FIU - is gericht op het identificeren van faciliteerders en het benoemen van signalen ten behoeve van een integrale aanpak van faciliteerders.. Inleiding Drugs Pagina 20 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

66 Inleiding Drugs 8 grafie Het thema kinderpornografie omvat de productie, het bezit en/of de verspreiding van beeldmateriaal van een (kennelijk) minderjarige, die (schijnbaar) betrokken is bij een seksuele gedraging. Nieuwe digitale ontwikkelingen kinderpornografie Op het gebied van kinderpornografie vragen twee ontwikkelingen om aandacht: 1) Toename sexting en sextortion; 2) Nieuwe digitale ontwikkelingen kinderpornografie. Toename sexting en sextortion De toename van sexting en sextortion is een gevolg van de brede, maatschappelijke ontwikkeling dat contacten van jongeren steeds vaker verlopen via internet en meer specifiek via sociale media (DLIO, 2017). Onderdeel hiervan is dat zij seksueel getint beeldmateriaal van zichzelf of andere minderjarigen maken en zij dit - al dan niet met toestemming - online delen. Dit wordt sexting genoemd. Als de afgebeelde persoon minderjarig is, is er volgens de wet sprake van het vervaardigen van kinderpornografisch materiaal. Degene die het beeld geplaatst heeft, maakt zich schuldig aan de verspreiding hiervan, ongeacht het feit of het met toestemming heeft plaatsgevonden. Jongeren zijn zich niet altijd bewust van deze strafbare feiten. Daarbij speelt het gevaar dat de beelden in verkeerde handen terechtkomen en dat de afgebeelde persoon hiermee gechanteerd wordt. Dit laatste wordt sextortion genoemd. De veiligheidsrisico s van sexting en vooral van sextortion zijn: financiële uitbuiting, (psychisch) en een kans op psychische en sociale problemen. Het internetgebruik in Azië kent een explosieve groei. Steeds meer gebieden zijn aangesloten op internet via computers of telefoons. Dit heeft geleid tot een toename van het aantal misbruikzaken dat in verschillende landen gelijktijdig plaatsvindt. Een voorbeeld hiervan is distant child abuse, waarbij op bestelling van iemand hier een kind in Azië voor de webcam misbruikt wordt. De beelden worden live gestreamd. Een belangrijke verklaring voor deze ontwikkeling is de vrijwel verzekerde anonimiteit. De betaling geschiedt door middel van een niet tot een persoon herleidbare money transfer en alle bewijzen zijn weg zodra de verbinding is verbroken. Deze werkwijze maakt opsporing en vervolging lastig, omdat het strafbare feit zich in meerdere landen afspeelt. In de toekomst is de kans groot dat deze vorm van misbruik-op-afstand zal toenemen. Een ander voorbeeld van een gevolg van het gebruik van digitale technieken is dat kinderpornografie in toenemende mate wordt verspreid via digitale netwerken (zoals TOR of peer-to-peer) en dat het beeldmateriaal wordt opgeslagen in Cloud-omgevingen. Encryptie van berichten en gegevensdragers maakt het steeds ingewikkelder om verspreiding te achterhalen of te bewijzen. Inleiding Medemblikse in ijzeren greep door pikant filmpje Het Dropbox account van een jonge vrouw uit Medemblik werd gehackt, met daarin seksueel getint beeldmateriaal. Toen zij niet op de betalingseis van bitcoins inging, werd het filmpje via internet verspreid. Bron: noordhollandsdagblad.nl, 2018 Door de Landelijke Eenheid is een opvallende toename van sexting en sextortion gesignaleerd (DLIO, 2017). Deze toename wordt ook door politie-experts in NH herkend. Zo is het aantal meldingen van sexting in NH in 2017 (55) ruim het dubbele van het aantal in 2016 (22). Cijfers over sextortion zijn in NH niet beschikbaar. De verwachting is dat zowel sexting als sextortion in de komende jaren zal blijven toenemen. Een integrale aanpak zou zich volgens respondenten kunnen richten op voorlichting over de gevaren van sexting en sextortion aan jongeren via (sociale) media of andere kanalen. De Deense politie koos voor een extreme manier om jongeren af te schrikken. Een groot aantal jongeren is aangeklaagd voor de verspreiding van kinderpornografie omdat zij seksueel getinte videofragmenten van minderjarigen hebben gedeeld via sociale media (Nu.nl, 2018). Drugs Bron: NHnieuws.nl, 2017 In de komende jaren zal het gebruik van nieuwe digitale ontwikkelingen bij kinderpornografie naar verwachting toenemen. De Landelijke Eenheid constateert dat verdachten in opsporingsonderzoeken steeds vaker in een (internationaal) netwerk actief zijn en dat de distributie van het materiaal een commercieel karakter heeft (DLIO, 2017). Om het verspreiden, vervaardigen en het bezitten van kinderpornografisch materiaal in de veranderende digitale samenleving efficiënt aan te kunnen (blijven) pakken, is het van belang politiemedewerkers te scholen in (internationaal) recht en in digitale opsporing, of om deze specifieke expertise in huis te halen. Mogelijk kan het betalingsverkeer rondom (live streamen van) kinderpornografie financieel worden uitgerechercheerd om Nederlandse deelnemers te achterhalen. Daarnaast moet rekening worden gehouden met de complexiteit en duur van internationale opsporingsonderzoeken. Pagina 21 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

67 Inleiding Drugs 9 Het thema huiselijk omvat in dit rapport: bedreiging, mising en andere vormen van in de huiselijke sfeer. In NH is het totaal aantal geregistreerde incidenten van huiselijk in de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven. Desondanks zijn enkele ontwikkelingen te melden: 1) Toename meldingen ouder(en)mising; 2) Toename meldingen van eergerelateerd onder vluchtelingen. Toename ouder(en)mising Ouders in gezinnen met (multi)problematiek Deze groep slachtoffers heeft te maken met structureel fysiek en/of psychisch en/of financiële uitbuiting door hun kinderen, soms al vanaf 12 jaar. Alleenstaande ouders (meestal de biologische moeder) lopen het grootste risico. Risicofactoren voor deze vorm van mising zijn: ervaring met (ex- )partner en/of kindermising, psychiatrische en/of gedragsproblematiek en verslavingsproblematiek (o.a. om aan geld te komen). Het komt voor in alle sociaaleconomische klassen. Op landelijk niveau heeft ongeveer 10% van de meldingen huiselijk bij de politie betrekking op deze groep jeugdige plegers (Ferwerda & Hardeman, 2013). In 2013 werd de manier van registreren van ouderenmising aangepast na de invoering van de Wet meldcode huiselijk en kindermising Dat leidde bij de Steunpunten Geweld (tegenwoordig Meldpunten Veilig Thuis) een stijging van de cijfers. Het gaat bij ouder(en)mising om (een combinatie van) psychische schade, materiële schade (diefstal, financiële uitbuiting), verwaarlozing en lichamelijke mising. In de afgelopen jaren hebben landelijke campagnes bijgedragen aan het bespreekbaar maken van deze problematiek, maar desondanks heerst er nog steeds een taboe op en neemt het aantal meldingen nog steeds toe. In NH is op eenheidsniveau geen uitsplitsing mogelijk van de cijfers voor huiselijk, maar politie-experts uit alle drie districten herkennen de landelijke trend dat ouder(en)mising toeneemt. De slachtoffergroep kenmerkt zich door kwetsbaarheid. Twee groepen slachtoffers kunnen worden onderscheiden: zorgafhankelijke ouderen en/of ouders in gezinnen met (multi)problematiek. Zorgafhankelijke ouderen Deze groep slachtoffers is op leeftijd. Door veranderingen in hun fysieke en/of psychische gezondheid zijn zij afhankelijk van hulp en ondersteuning. Het komt voor in gezins- of familierelaties, maar ook in zorgrelaties (binnen zorginstellingen of thuiszorg). Soms komen de problemen voort uit overbelasting van mantelzorgers, maar vaak is sprake van een moedwillige dader uit de omgeving van het slachtoffer. Jaarlijks krijgt naar schatting 1 op de 20 ouderen in Nederland te maken met dit probleem (movisie.nl, 2017). De broer van een meldster woont sinds ongeveer 3 jaar in bij hun bejaarde moeder. Moeder (83) is warrig en waarschijnlijk aan het dementeren. De broer maakt misbruik van de (geestelijke) situatie van moeder. Hij beheert haar geld en uit afschriften blijkt dat hij vaak bedragen van de rekening van moeder afschrijft voor het betalen van eigen rekeningen en/of schulden. Bron: politie NH Het grootst is de groep agressieve kinderen die koste wat het kost voor het eigen gewin gaat, door verslavingen, schulden, et cetera. Bron: politie-expert NH Een mogelijke verklaring voor de toename van het totaal aantal meldingen van ouder(en)mising is dat de signalen steeds beter worden herkend. Politie-experts schatten desondanks in dat de registraties een fractie zijn van het werkelijke aantal, omdat het onderwerp nog steeds in de taboesfeer ligt. Slachtoffers hebben veelal een familiaire- en/of een vertrouwensband met de dader. Door gevoelens van schaamte, angst of schuld hebben zij moeite om melding te doen. Daarnaast kunnen maatschappelijke omstandigheden ervoor zorgen dat slachtoffers aarzelen om hulp te zoeken, zoals gesloten (dorps- of culturele) gemeenschappen, waarin problemen binnen de deur worden gehouden. In de toekomst zal door vergrijzing het aantal ouderen toenemen en zullen door het zorgbeleid (kwetsbare) ouderen langer thuis blijven wonen. Maar ook jongeren zullen langer thuis blijven wonen; waaronder jongeren met (multi)problematiek. Bewustwordingscampagnes zijn en blijven belangrijk, gericht op alle vormen van ouder(en)mising, inclusief financiële uitbuiting. De erkenning van het bestaan van de problematiek is essentieel voor de aanpak ervan. Om financiële uitbuiting van ouderen tegen te gaan is eind 2016 een landelijke pilot gestart waarin wordt samengewerkt met banken om ouderen beter tegen dit soort praktijken te beschermen. Voor de aanpak van kind-oudermising is nog beperkt aandacht. Hulpverleners zijn niet snel geneigd kinderen te zien als pleger van tegen hun ouders. Professionals in de (gezondheids)zorg en het onderwijs kunnen een grotere rol krijgen in het herkennen van signalen. Een coördinator kan zich richten op (betere) samenwerking tussen betrokken instanties. Het monitoren van de betreffende gezinnen is belangrijk voor het bieden van passende hulpverlening. Inleiding Drugs Pagina 22 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

68 Inleiding Drugs Toename eergerelateerd onder vluchtelingen Eergerelateerd is fysiek of psychisch waarbij het motief bestaat uit culturele eercodes die in de Westerse samenleving worden gezien als een schending van mensenrechten. Bij eercodes kan worden gedacht aan eerwraak bij geschonden familie-eer, maar ook fenomenen zoals vrouwelijke genitale verminking (besnijdenis), huwelijksdwang en huwelijks gevangenschap. Geweld dat wordt gepleegd vanwege schending van de familie-eer kan verschillende vormen aannemen, van bedreiging tot moord (Janssen, 2017). In NH speelt in toenemende mate het gebruik van sociale media een rol bij casussen. Foto s op sociale media werden bijvoorbeeld gebruikt als chantagemiddel. Jij hond, je hebt onze familienaam aangetast. ( ) je moet je schamen, ( ) je gaat snel dood. Bron: politie NH Het aantal registraties van eergerelateerd in NH is de afgelopen jaren redelijk stabiel en schommelt tussen de 400 en 450 incidenten per jaar. De meest voorkomende nationaliteit van daders en slachtoffers is Turks, gevolgd door Marokkaans en Antilliaans. De meeste registraties komen voor in steden waar deze nationaliteiten een relatief groot deel uitmaken van de gemeenschap, zoals in: Den Helder, Alkmaar, Zaandam, Velsen, Beverwijk en Haarlem. De totale omvang in NH mag dan stabiel zijn, politie-experts zien wel een verschuiving in de nationaliteit van de betrokkenen. Het aantal Turkse plegers en slachtoffers neemt iets af en het aantal Syriërs en Eritreeërs neemt toe. Daarnaast vallen Afghanen als risicogroep op; niet vanwege een opvallende omvang van de registraties, maar vanwege de ernst van het toegepaste. Het is belangrijk om in een vroeg stadium signalen te onderkennen, omdat de gevolgen cruciaal kunnen zijn als meer mensen in de gemeenschap op de hoogte zijn van de (vermeende) eerschending. Een gezamenlijke alertheid van alle betrokken maatschappelijke partijen is belangrijk voor het tijdig signaleren van eergerelateerd. Signalering Binnen het thema huiselijk signaleren politieexperts in NH het volgende: Toename van de ernst van Binnen het totale domein van huiselijk zien politieexperts in NH een toename van de heftigheid van het fysieke. Die ontwikkeling is te zien bij alle vormen van huiselijk, zowel tussen (ex-)partners als tussen ouders en kinderen. Een verklaring is lastig te benoemen. Een vrouw is volledig over haar toeren. Haar vriend heeft haar zoontje (7 jaar) na een ruzie gestompt en getrapt en heeft geprobeerd hem te wurgen; met twee handen om zijn nek. Bron: politie NH Een verklaring voor de toename van de betrokkenheid van vluchtelingen bij eergerelateerd is gelegen in de toestroom van vluchtelingen uit oorlogsgebieden naar Nederland in de afgelopen jaren, voornamelijk uit Syrië en Eritrea. In landelijke publicaties wordt deze groep gezien als kwetsbaar voor uitbuiting en, vooral in omstandigheden waarin zij in een afhankelijkheidspositie terechtkomen. In het land van herkomst maakt eergerelateerd onderdeel uit van de cultuur. In de toekomst verwachten respondenten een verdere toename van incidenten. Niet alleen deze, maar ook volgende generaties zullen moeite hebben met het verschil in visie op onder andere de positie van vrouwen en seksuele geaardheid tussen de eigen cultuur en de Nederlandse cultuur. De cultuur kenmerkt zich daarnaast door een gesloten karakter, slachtoffers zullen niet snel hulp zoeken De respondenten geven aan dat behoefte is aan kennisbevordering. Met meer kennis over cultuurverschillen kan beter vorm worden gegeven aan een adequate en respectvolle being van de betrokkenen bij een melding. Interventie is goed mogelijk, maar volgens één respondent is er wel een voorwaarde: mits je er op tijd bij bent en het probleem herkent. Inleiding Drugs Pagina 23 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

69 Inleiding Drugs 10 Overlast en in de openbare Overlast is hinderlijk of agressief gedrag in de openbare, dat andere gebruikers van die openbare als onveilig ervaren. In sommige gevallen kan een overlastincident resulteren in. Geweld in de openbare omvat in dit rapport: uitgaans, voetbalgerelateerd en bedreigingen en/of fysiek tegen medewerkers met een publieke of bestuurlijke taak. In NH is het totale aantal meldingen van overlast in de periode (41.821) ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van de periode (40.788). Maar binnen het domein zijn grote verschillen te zien in de registraties van vormen van overlast. Overlast Verschil (%) Jeugd % Verwarde personen % Alcohol/drugs % Zwervers % Totaal ,5% Aantal registraties van overlast in NH Bron: politie NH In een nadere bespreking van de cijfers met politieexperts uit NH wordt aandacht gevraagd voor de toename van het aantal meldingen van overlast door verwarde personen. In de afgelopen twee jaar is het aantal overlastmeldingen voor deze groep in absolute zin het meest toegenomen. Toename overlast door verwarde personen Overlast door verwarde personen bestaat voornamelijk uit schreeuwen, dreigen en agressief gedrag. Op landelijk niveau is sprake van een toename (binnenlandsbestuur.nl, 2017) die ook in NH wordt gezien. Het aantal registraties van incidenten in NH in de afgelopen twee jaar ( ) is met 24% toegenomen ten opzichte van de twee jaar daarvoor ( ). Ook andere partijen in de maatschappij vragen aandacht voor overlastproblematiek door verwarde personen. In het najaar van 2017 maakte de Vereniging van Woningcorporaties bekend dat woningcorporaties steeds vaker problemen ondervinden met verwarde personen; en dan vooral met mensen die hun eigen problematiek onderschatten (zogenoemde zorgmijders ). instellingen. In de afgelopen twee jaar werd deze projectcode op landelijk niveau ruim twee keer zo vaak toegevoegd aan een melding van overlast (binnenlandsbestuur.nl, 2017). Dit betekent echter niet zonder meer een toename van het aantal verwarde personen. Eén persoon kan zorgen voor meerdere registraties van overlast. Volgens politie-experts in NH is een (kleine) groep mensen met meervoudige psychosociale problemen verantwoordelijk voor het grootste deel van de overlastmeldingen. Met meervoudige psychosociale problemen wordt een combinatie van verschillende problemen bedoeld. Voorbeelden zijn: psychische diagnostiek, overspannen, verslaafd, schulden, dakloos, illegaal en/of beperkingen (zoals: verstandelijk beperkt, dementie). De toename van overlast door personen met een meervoudige problematiek kan volgens de respondenten te maken hebben met de aanpak van reguliere GGZ-instellingen, die gericht is op het ambulant begeleiden van hun cliënten, in combinatie met wachtlijsten. Personen met meervoudige problematiek blijven tegenwoordig langer zelfstandig wonen. Deze groep is volgens de respondenten te zwaar om binnen de reguliere gezondheidszorg te worden bed. Voor hen zijn de opvangmogelijkheden beperkt als zij acuut een paniek- of woedeaanval krijgen, temeer als blijkt dat zij zich niet aan bepaalde voorwaarden houden (bijvoorbeeld dronken zijn). Zij vallen tussen wal en schip. Daardoor blijven zij langer verwijderd van de juiste zorg en kunnen mensen in de omgeving en hulpverleners meer overlast of sescalaties ondervinden. Het gat tussen vrijwillige en verplichte hulpverlening is te groot voor mensen met meervoudige psychosociale problemen. Bron: politie-expert NH Een integrale aanpak van zorg- en veiligheidspartners is onontbeerlijk om tot passende interventies te komen, zeker bij de groep met een meervoudige problematiek. Sinds 2016 bestaat het Vroegsignaleringsoverleg (VSO), een integrale overlegstructuur van gemeentes, GGZ, GGD en politie. Hiermee is een belangrijke stap gezet in de integrale samenwerking. In de praktijk blijkt echter dat in complexe casussen vraagstukken over de aanpak kunnen ontstaan. Bijvoorbeeld vanwege de voorwaarden die worden gesteld aan de being (zoals eerst afkicken vóór het starten van een begeleid-wonen-traject) of onduidelijkheid over de financiële verantwoordelijkheid. Om te voorkomen dat deze vragen goede zorg in de weg staan, dient (verder) geïnvesteerd te worden in onderlinge afstemming. Zo kunnen regisseurs worden aangesteld die een overzicht hebben van de problemen van een cliënt. De aandacht kan dan primair uitgaan naar de zorg. Praktische vragen kunnen op een later moment worden afged. De stijging kan deels worden verklaard door een betere registratie. Sinds enige jaren wordt namelijk gebruik gemaakt van een aparte projectcode voor overlast door cliënten van GGZ- Inleiding Drugs Pagina 24 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

70 Inleiding Drugs Inleiding Signaleringen Binnen het thema overlast en in de openbare signaleren politie-experts in NH diverse (andere) aandachtspunten: Normalisering van drugsgebruik in horecagelegenheden en bij evenementen Het gebruik van de partydrug ecstasy in het uitgaansleven is steeds normaler geworden, maar ook cocaïne en 4-Fluoramfetamine (4-FA) zijn populair. Veel mensen houden geen rekening met het feit dat drugsgebruik in combinatie met alcohol de effecten van beide middelen kan versterken. Naar schatting van de respondenten is ongeveer de helft van plegers duidelijk zichtbaar onder invloed. Alcohol verlaagt de drempel voor. Dat is niet bij iedereen zo; het heeft veel met je karakter te maken. die al op het randje van onaangepast gedrag zitten, kunnen daar na een flinke slok overheen gaan. Een combinatie met cocaïne, en waarschijnlijk ook combinaties met andere stimulerende middelen, maakt het nog een slagje gevaarlijker omdat die middelen je maar laten doorgaan. Bron: geïnterviewde onderzoeker LUMC, in: nemokennislink.nl, 2000 Vanaf 1 januari 2017 geldt de nieuwe Wet Middelenonderzoek bij Geweldplegers, waarbij verdachten van een smisdrijf mogen worden getest op alcohol en/of drugs. Behalve het eisen van zwaardere straffen door het Openbaar Ministerie, kan ook worden ingezet op hulpverlening. Momenteel vindt in NH een pilot plaats waar bij sincidenten wordt getest op (vooralsnog alleen) alcoholgebruik. Het is volgens respondenten nog te vroeg om conclusies te trekken. Uit onderzoek blijkt dat gecombineerd beleid op landelijk én lokaal niveau effectiever is dan uitsluitend op landelijk niveau (GGD&GHOR, 2005). Stabilisering van de ernst van uitgaan De omvang en ernst van uitgaans in NH stabiliseert volgens politie-experts. Een belangrijke rol is weggelegd voor cameratoezicht. Dat heeft een dempende werking en resulteert in minder grote vechtpartijen en zware misingen. In gebieden met cameratoezicht, waaronder inzet van de bodycam, escaleren uitgaansincidenten minder snel. In het belang van de openbare orde blijft het wel belangrijk dat handhavers in contact zijn met het uitgaanspubliek. Ik ben van mening dat dit [minder escalaties] toe te schrijven is aan het cameratoezicht. Het succes valt of staat wel bij een plaatselijk bekende cameraobservant. Bron: politie-expert NH Het gebruik van een vals identiteitsbewijs in de horeca door jongeren komt (nog steeds) regelmatig voor Het gebruik van een vals identiteitsbewijs houdt verband met de aanscherping van de leeftijdsgrens voor alcoholgebruik van 16 naar 18 jaar, zoals vastgelegd in de Drugs Drank- en Horecawet uit Voor veel jongeren is het beleid nog geen vanzelfsprekendheid. Voor hen is uitgaan gekoppeld aan alcohol- (en/of drugs)gebruik. Daarnaast blijft het risico bestaan dat jongeren op andere locaties, met minder sociale controle, (veel) gaan drinken en vervolgens in de wijk overlast veroorzaken. Door sociale media verandert het contact van de politie met overlastgevers Bij overlastincidenten wordt de nabijheid van politiemedewerkers door de overlastplegers razendsnel onderling gecommuniceerd. Vervolgens treffen zij elkaar op een andere plek en verplaatst de overlast. Een ander voorbeeld betreft opruiing via sociale media bij een ruzie of een incident in de openbare. Groepen jongeren verzamelen zich dan in korte tijd op de onrustlocatie. De snelle samenscholing van (grote) groepen geeft risico s op escalatie, omdat handhaving complexer wordt. Daarnaast kan het online delen van video s over confrontaties tussen onruststokers en de politie tot gevolg hebben dat zaken buiten proporties raken, zoals bij de vlogger uit Poelenburg in Respondenten merken op dat de politie het gebruik van sociale media bij de handhaving en opsporing beter zou kunnen benutten. Jeugdoverlast blijft risico op bepaalde locaties De totale omvang van registraties van jeugdoverlast in NH neemt af, maar jeugdoverlast is nog steeds de meest geregistreerde vorm van overlast (ongeveer de helft van het totaal aantal registraties). Op bepaalde locaties blijft jeugdoverlast een risico. Bestrijding ervan dient daarom onder de aandacht te blijven. De aanpak van jeugdoverlast is ook belangrijk voor het vroegtijdig signaleren van risicogedrag in relatie tot criminaliteit (zie het hoofdstuk over Jeugd). Aandacht voor visie op vechtafspraken tussen voetbalhooligans In NH zijn in de afgelopen jaren incidenteel meldingen geweest van vechtpartijen tussen groepen voetbalhooligans. Uit landelijke literatuur blijkt dat vechtafspraken door voetbalhooligans op een locatie buiten het stadion en buiten het zicht van anderen, tegenwoordig vaker voorkomen (Van Ham, Scholten, Lenders & Ferwerda, 2017). De auteurs concluderen dat de meningen verdeeld zijn over de noodzaak tot een aanpak. Tegenstanders zijn van mening dat de incidenten grotendeels buiten het zicht van de maatschappij plaatsvinden en dat er (goede) afspraken te maken zijn. Voorstanders wijzen op de risico s dat er slachtoffers vallen, het effect op het veiligheidsgevoel van burgers, de aanzuigende werking op anderen en het risico dat bij vechtafspraken betrokken personen ook in een andere context normoverschrijdend gedrag zullen vertonen. Rol voor drank en drugs bij tegen medewerkers met een publieke taak De totale omvang van tegen medewerkers met een publieke taak is in de afgelopen jaren in NH stabiel gebleven. Zowel politiemedewerkers als ambulancepersoneel hebben vooral te maken met verbale agressie. Respondenten geven aan dat bij veel incidenten de betrokkenen onder invloed zijn van drank en/of drugs. Pagina 25 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

71 Inleiding Drugs Risico s op bedreiging van lokale bestuurders Recent is in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie een eerste onderzoek uitgevoerd naar criminele beïnvloeding van het lokale bestuur (Winter, Woestenburg, Struiksma, Akerboom, Boxum & Smits, 2017). Het aantal burgemeesters en wethouders dat aangeeft bedreigd te zijn met een crimineel oogmerk, ligt in NH iets boven het landelijk gemiddelde. Provincie NH Totaal (Nederland) Aantal gemeentes Aantal deelnemende burgemeesters Aantal bedreigde 6 (26%) 53 (24%) burgemeesters Aantal deelnemende wethouders Aantal bedreigde wethouders 12 (15%) 70 (11%) Aantal met crimineel oogmerk bedreigde burgemeesters en wethouders Bron: Winter, Woestenburg, Struiksma, Akerboom, Boxum & Smits, 2017 Volgens de respondenten van het genoemde onderzoek zijn de meeste kwetsbare processen: vergunningverlening, handhaving van de openbare orde en veiligheid en handhaving van regels en voorschriften. Inleiding Drugs Pagina 26 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

72 Inleiding Drugs 11 Outlaw Motorcycle Gangs In NH zijn nog altijd aanwijzingen van betrokkenheid van leden van Outlaw Motorcycle Gangs (OMG s) bij criminaliteit en overlast. Structureel aanwijzingen van betrokkenheid bij criminaliteit en overlast door OMG-leden Uit recent landelijk onderzoek van de universiteit Leiden en de Landelijke Eenheid blijkt dat ruim 85 procent van de leden van Outlaw Motorcycle Gangs (OMG s) in Nederland een strafblad heeft, waarvan de helft voor en een derde voor een drugsdelict. Van de leden van supportclubs heeft 78 procent een strafblad (Blokland, Van der Leest & Soudijn, 2017). Deze cijfers bevestigen het risico op betrokkenheid bij criminaliteit van OMG-leden. Voor de Eenheid NH zijn dergelijke cijfers niet bekend. In NH bestaan (nog altijd) structureel aanwijzingen van betrokkenheid van OMG-leden en leden van supportclubs bij criminaliteit en overlast. Zo heeft een strafrechtelijk onderzoek uit 2015 geleid tot de veroordeling van kaderleden van het chapter Bandidos uit Alkmaar voor, afpersing en in verdovende middelen. Ook leden van het chapter van de Hells Angels uit Haarlem worden in verband gebracht met deze delicten. Aanwijzingen daarvoor zijn divers: de vechtpartij tussen enkele Haarlemse Hells Angels met de Rotterdamse Mongols in maart 2016, de aanhouding van de President van dit chapter vanwege verdenking van bedreiging van de burgemeester van Haarlem in januari 2017 en de vondst van wapens, drugs en een hoeveelheid contant geld bij een inval in het clubhuis (ook) in januari met criminaliteit. Daarbij dient rekening te worden gehouden met het risico dat criminele leden van OMG s door de prioritaire aandacht van politie en justitie minder zichtbaar gaan opereren. De kennis over en het registreren van signalen vraagt dan extra aandacht. Het in kaart brengen van (internationale) criminele samenwerking kan de kans op het verstoren van die samenwerking vergroten. Bestuurlijke aanpak Om het lidmaatschap van OMG s te ontmoedigen, maakt de overheid het deze clubs moeilijk om bij elkaar te komen. Dat heeft in de afgelopen jaren geleid tot succesvolle samenwerking tussen gemeenten en politie bij het sluiten van clubhuizen. Het effect van deze bestuurlijke aanpak is dat er in het hele land minder clubhuizen zijn en dat de zichtbaarheid van OMG s op straat is verminderd. Maar het ontbreken van een eigen gebouw blijkt geen belemmering te zijn voor het samenkomen. Volgens respondenten wordt landelijk gezien dat ledenbijeenkomsten zich verplaatsen naar horecagelegenheden of woningen. In NH zijn in 2017 negen clubhuizen gesloten. Sommige motorclubs maken sindsdien gebruik van horecagelegenheden, zoals in Volendam, Purmerend en Zaandam. In onder andere Hoorn zijn er aanwijzingen dat de woning van één van de leden van Satudarah North Coast tijdelijk gebruikt werd als verzamelplek na de sluiting van hun clubhuis in De bestuurlijke aanpak lijkt vruchten af te werpen, maar leidt ook tot verplaatsing, met risico s voor de openbare orde. Bron: politie-expert NH Volgens een expert van de Landelijke Eenheid geeft de gezamenlijke aanpak van politie en gemeenten in Nederland de indruk dat deze werkt, want het aantal clubhuizen en de zichtbaarheid van OMG s op straat is verminderd. Maar het is nog niet duidelijk hoe effectief deze aanpak is. Het aantal leden van OMG s lijkt nog niet af te nemen en er worden nog altijd nieuwe OMG s in Nederland opgericht (Butijn, 2017). Ook in NH is geen afname waargenomen van het aantal (leden van) OMG s. In de toekomst is het belangrijk om signalen van betrokkenheid bij criminaliteit en overlast zorgvuldig te blijven registreren en in de aanpak ook de samenwerking met andere landen te zoeken. Bron: haarlemsdagblad.nl, 2017 Signaleringen Binnen het thema OMG s signaleren politie-experts in NH het volgende: Inleiding Strafrechtelijke aanpak Het genoemde landelijke onderzoek (Blokland, Van der Leest & Soudijn, 2017) laat verder zien dat het aantal delicten waarvoor OMG-leden zijn veroordeeld sterk varieert: ongeveer een derde van de leden is verantwoordelijk voor het grootste deel van de delicten. Structurele betrokkenheid bij criminaliteit is dus geen stempel dat voor alle OMG-leden geldt. Volgens experts bij de politie is onderscheidend beleid daarom minstens zo belangrijk als algemeen beleid. Met onderscheidend beleid wordt bedoeld dat de aanpak gericht is op feiten, op de clubs en op individuele leden die zich aantoonbaar bezig houden Drugs Kans op spanningen Politie-experts in NH merken op dat de actuele civielrechtelijke procedures voor een verbod op lidmaatschap van de Bandidos (momenteel geen chapter in NH) en Satudarah reden is voor alertheid. Afhankelijk van de uitspraak van de rechter (na het hoger beroep) zal de kans op spanningen de komende tijd toenemen, met als risico onrust in de openbare. Onrust kan bijvoorbeeld ontstaan doordat de overheid het verbod gaat handhaven. Daarnaast is het voorstelbaar dat een verbod spanningen tussen OMG s veroorzaakt. Pagina 27 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

73 Inleiding Drugs Opkomst Outlaw Gangs In de afgelopen twee jaar zien politie-experts in NH een toename van bendevorming (Outlaw Gangs). Deze toename wordt volgens respondenten ook landelijk gesignaleerd. Dergelijke Outlaw Gangs hebben een subcultuur die overeenkomsten vertoont met die van OMG s, maar niet alle leden zijn in het bezit van een motor. Net als bij OMG s bestaan er rituelen en symbolen om het broederschap van de leden te benadrukken, zoals een zwijgplicht (omerta) en het dragen van kleding met 'patches'. Bron: crime-nieuws.nl, 2016 Deze groepen kunnen volgens politie-experts in verband worden gebracht met overlast, drugs en (illegale) prostitutie. Daarnaast verrichten de leden soms hand- en spandiensten voor OMG s. In NH bestaan meerdere Outlaw Gangs, waaronder: Alcatraz Wanted (Hoorn), No Fear/Sin Miedo (Alkmaar), Grey Skulls (Stompetoren), Street Skulls (Purmerend) en Keiharde Kern Cyclones (Volendam). Inleiding Drugs Pagina 28 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

74 Inleiding Drugs 12 Jeugd Voor het thema Jeugd is de belangrijkste ontwikkeling dat de omvang van jeugdcriminaliteit en jeugdoverlast (verder) afneemt. Dalende trend jeugdcriminaliteit en jeugdoverlast zet door Op landelijk niveau is de omvang van jeugdcriminaliteit en jeugdoverlast in de afgelopen jaren verder afgenomen. Deze dalende trend wordt herkend in NH. Uit politieregistraties blijkt dat in de periode 2014 tot en met 2017 jeugdcriminaliteit afneemt met 27% en meldingen jeugdoverlast afnemen met 12%. Uit landelijk onderzoek (Berghuis & De Waard, 2017) blijkt dat twee complementaire argumenten deze daling voor een belangrijk deel kunnen verklaren: 1. Allerlei preventieve maatregelen van bedrijven, burgers en overheid zorgen ervoor dat er minder gelegenheid is om (ongemerkt) delicten te plegen. 2. De technologische ontwikkelingen, waaronder de opkomst van smartphones, online gamen en sociale media, zorgen voor een veranderende vrijetijdsbesteding van jongeren. Een gevolg daarvan is dat zij minder in de buurt rondhangen met vrienden en over het totaal bezien minder normoverschrijdend gedrag vertonen. Nederlandse jongeren brengen een groot deel van de dag online door; per dag gemiddeld zeven en een half uur (Neurink, 2017). Voor wat betreft de aanpak van jeugdgroepen benoemen politie-experts het belang van het versterken van de afstemming over problematische jeugdgroepen in NH, vanwege de vervanging van de shortlist-methodiek (voor het in kaart brengen van casussen) in 2015/2016 door de groepsscan. De vervanging heeft tot gevolg gehad dat bij de politie het zicht op problematische jeugdgroepen is verminderd. De groepsscan koppelt informatie uit de (landelijke) politiesystemen automatisch aan de straatinformatie van de wijkagent. Het resultaat is een landelijk gestandaardiseerd en geautomatiseerd informatieproduct, voorzien van een advies, dat ter besluitvorming aan de lokale driehoek wordt aangeboden. In het belang van een goede balans tussen veiligheid en zorg is een versterking wenselijk van de afstemming met alle ketenpartners over de inzet en het effect van interventies. De gereedschapskist is aangevuld met de groepsscan, maar de afstemming met ketenpartners is hierdoor verslechterd. De cirkel is niet rond. Bron: politie-expert NH Los van de aanpak van jeugdgroepen blijft de aanpak van jeugdoverlast volgens politie-experts belangrijk. De cijfers laten in de afgelopen jaren weliswaar een daling zien (-12%), maar het aandeel van jeugdoverlast binnen het totaal aantal meldingen van overlast blijft hoog. Het gaat om de helft van het totaal aantal overlastmeldingen (zie het hoofdstuk over overlast en in de openbare ). Verder geven de respondenten aan dat de aanpak van jeugdoverlast ook belangrijk is voor het vroegtijdig signaleren van risicogedrag in relatie tot criminaliteit. Signalering Binnen het thema Jeugd is de volgende signalering relevant: Bron: Neurink, 2017 Een kleine kanttekening bij de ontwikkeling is dat het aandeel van jeugdigen (0 tot en met 19 jaar) in de totale bevolking iets is afgenomen. Van 2014 tot en met 2017 daalt dit aandeel met 0,5 procent (van 22,85% naar 22,35% van de totale Nederlandse bevolking). De doorgroei van problematische jeugd naar zwaardere criminaliteit Uit recent onderzoek naar criminele carrières in opdracht van Politie & Wetenschap (Van Koppen, Van der Geest & Kleemans, 2017) blijkt dat slechts een klein deel van de jongeren doorgroeit in de zwaardere criminaliteit (5%), maar deze kleine subgroep wordt uiteindelijk verdacht van een disproportioneel groot deel van alle delicten. Bij een groot deel van de doorgroeiers is al op jonge leeftijd sprake van begeleiding door Jeugdbescherming. Intensief contact tussen Jeugdbescherming en de politie blijft voor deze groep van groot belang. In de toekomst zullen de verklarende argumenten (versterkt) geldig blijven, waardoor de omvang van zowel jeugdcriminaliteit als jeugdoverlast waarschijnlijk verder zal afnemen. Desondanks blijft aandacht nodig voor beide soorten problematiek. Inleiding Drugs Pagina 29 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

75 Inleiding Drugs 13 Contraterrorisme, Extremisme en Radicalisering (CTER) Op het gebied van terrorisme is de jihadistische dreiging volgens de NCTV (2016; 2017a en 2017b) nog steeds de meest bepalende dreiging voor Nederland. Het landelijke dreigingsniveau wordt beoordeeld als substantieel. Dat betekent dat de kans op een aanslag in Nederland reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn dat er voorbereidingen worden getroffen om een aanslag te plegen. De meest opvallende ontwikkeling op dit thema bestaat uit een afname van het aantal jihadisten dat uitreist naar strijdgebieden. Deze landelijke ontwikkeling zorgt voor een verschuiving van de aandacht bij de AIVD, de NCTV en de politie: van uitreizigers naar terugkeerders. Afname aantal jihadreizigers Tot eind 2015 is landelijk een toenemend aantal mensen uitgereisd naar Syrië of Irak om zich aan te sluiten bij de gewapende strijd. Hieronder bevonden zich ook mensen uit NH. Sinds begin 2016 is volgens de AIVD landelijk sprake van een daling van het aantal uitreizigers. De belangrijkste verklaring hiervoor is vermoedelijk gelegen in het verlies van terrein door het Kalifaat en de verslechterde leefomstandigheden aldaar. door lokale autoriteiten. Een andere mogelijkheid is dat zij aansluiting zoeken bij andere strijdgroepen - al dan niet in Syrië of Irak. Uit onderzoek van de AIVD blijkt dat de rol van vrouwen in jihadistische netwerken niet moet worden onderschat (AIVD, 2017b). Zo zijn zij actief in het werven van medestanders, het produceren en verspreiden van propaganda en het inzamelen van geld voor de jihadistische strijd. Het veiligheidsrisico is dat vrouwen na terugkeer in Nederland zullen doorgaan met deze activiteiten als onderdeel van een jihadistisch netwerk. Daarnaast bestaat het risico dat zij hun kinderen (verder) indoctrineren met het jihadistische gedachtegoed. De vrouwen en kinderen die terugkeren naar Nederland, kunnen getraumatiseerd zijn door hun verblijf in het strijdgebied en de blootstelling aan extreme vormen van. Voor jonge kinderen die (deels) zijn opgegroeid in het Kalifaat is het gebruik van (extreem) tegen mensen met een andere of meer gematigde geloofsovertuiging onderdeel van de opvoeding (geweest). Mogelijk zijn ze zelfs getraind in het gebruik van wapens en het vervaardigen van explosieven. De aanpak van jihadistische personen en netwerken in NH wordt, waar mogelijk, vormgegeven in samenwerking met gemeentes. Voor een goed beeld van de concrete risico s in relatie tot teruggekeerde jihadreizigers is het van belang om op casusniveau integraal af te blijven stemmen over de vormgeving van het contact met hen bij hun re-integratie in de samenleving. De AIVD houdt daarom rekening met het scenario dat het aantal terugkeerders de komende jaren zal toenemen. Voorstelbaar is dat het vooral om vrouwen en kinderen zal gaan. Mannelijke uitreizigers die nog niet zijn overleden in de strijd, hebben een grote(re) kans om te worden aangehouden en berecht Totaal aantal Nederlandse jihadisten dat is uitgereisd, in de periode 2012 tot begin Bron: AIVD, 2017a Inleiding Drugs Pagina 30 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

76 Inleiding Drugs Signaleringen Binnen het thema CTER zijn de volgende signaleringen relevant: Groeiende invloed van het (politiek) salafisme De invloed van het (politiek) salafisme in Nederlandse moskeeën en via sociale media neemt toe. Landelijk zijn er signalen dat jonge salafisten gematigde moskeeën overnemen (Van Nassau, 2017). Er wordt in NH onderzocht in hoeverre deze signalen hier ook spelen. Polarisatie Rechts-extremistische groepen, zoals Pegida, Identitair Verzet (ID-Verzet) en in toenemende mate Erkenbrand, ageren tegen de door hun vermeende islamisering van de samenleving. De acties vanuit deze hoek zijn veelal provocerend van aard en lokken mogelijk een tegenreactie uit die de polarisatie in de samenleving vergroot. Spanningen binnen de Turkse gemeenschap De spanningen in Turkije, veroorzaakt door tegenstellingen tussen de Koerden en de Turken en de verschillende politieke stromingen, hebben hun weerslag op de Turkse gemeenschap in Nederland. In NH zijn meerdere gemeenten met een relatief hoge concentratie van Turkse Nederlanders. Inleiding Drugs Pagina 31 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018

77 14 Overzicht van ontwikkelingen en signaleringen Ontwikkelingen: Digitale mogelijkheden maken cybercrime tot een veelvoorkomend probleem Ontwikkelingen: Toename van Tech Support Scam Signaleringen Illegale via darkweb Drugscriminaliteit Verschuiving van grootschalige naar kleinschalige hennepteelt Maritieme experts faciliteren bij de import van verdovende middelen via Noordzee, Waddenzee en IJsselmeer Signaleringen Productie van harddrugs Veiligheidsrisico s door dealen van drugs vanuit woningen Toename online drugs Risico s voor een toename van drugssmokkel via de nieuwe zeesluis in IJmuiden Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018 Financieel-economische criminaliteit Ontwikkelingen: Toename van fraude met online Opleving van social engineering bij fraude Innovaties in witwasconstructies De inzet van IT ers voor digitale dienstverlening bij witwassen Signaleringen Digitalisering maakt hypotheekfraude makkelijker Inzet katvangers bij fraude Online betaaldiensten door derde-partijen Aandacht voor de rol van faciliteerders bij fraude en witwassen Overzicht van ontwikkelingen en signaleringen Overlast en in de openbare Ontwikkelingen: Toename overlast door verwarde personen Signaleringen Normalisering van drugsgebruik in horecagelegenheden en bij evenementen Stabilisering van de ernst van uitgaan Het gebruik van een vals identiteitsbewijs in de horeca door jongeren komt (nog steeds) regelmatig voor Door sociale media verandert het contact van de politie met overlastgevers Jeugdoverlast blijft risico op bepaalde locaties Aandacht voor visie op vechtafspraken tussen voetbalhooligans Rol voor drank en drugs bij tegen medewerkers met een publieke taak Risico s op bedreiging van lokale bestuurders criminaliteit Ontwikkelingen: Dalende trend vermogenscriminaliteit Ouderen vaker slachtoffer babbeltruc Mobiele dadergroepen onder de radar volop actief De gelegenheid voor heling via lokale opkopers is onverminderd groot Signaleringen Inbraken en overvallen gericht op contant geld Toename (schijn)wapengebruik bij overvallen De rol van markten bij heling en verkoop van namaak-producten Ontwikkelingen: Jeugd Dalende trend jeugdcriminaliteit en jeugdoverlast zet door Signaleringen De doorgroei van problematische jeugd naar zwaardere criminaliteit en mensensmokkel Ontwikkelingen: Criminele infrastructuur rondom vluchtelingenstromen Signaleringen Het risico op uitbuiting van vluchtelingen Toename van prostitutie in de onvergunde sector Ontwikkelingen: criminaliteit Toename freeriders bij asbestsanering Zwaarder illegaal vuurwerk uit het buitenland Signaleringen Risico op illegale bodemsanering Ketenvorming in de afvalverwerkingsbranche Het verdienmodel van de afvalverwerkings-branche Illegale gewasbeschermers bloementeelt Ontwikkelingen: Toename ouder(en) mising Toename eergerelateerd onder vluchtelingen Signaleringen Toename van de ernst van Contraterrorisme, extremisme en radicalisering (CTER) Ontwikkelingen: Afname aantal jihadreizigers Signaleringen Groeiende invloed van het (politiek) salafisme Polarisatie Spanningen binnen de Turkse gemeenschap Outlaw motorcycle gangs Ontwikkelingen: Structureel aanwijzingen van betrokkenheid bij criminaliteit en overlast door OMG-leden Signaleringen Kans op spanningen Opkomst Outlaw Gangs grafie Ontwikkelingen: Toename sexting en sextortion Nieuwe digitale mogelijkheden kinderpornografie In het Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018 wordt verslag gedaan van de actuele veiligheidsvraagstukken in de politie-eenheid Noord- Holland (NH). Voor twaalf thema s worden de meest in het oog springende vraagstukken bed. De bevindingen zijn opgedeeld in twee categorieën: ontwikkelingen en signaleringen. Deze poster bevat alleen een overzicht van de bevindingen. Een nadere toelichting is te vinden in het rapport. Ontwikkelingen zijn de meest opvallende actuele veiligheidsvraagstukken binnen een bepaald veiligheidsthema. toenemende trend gelijkblijvende trend afnemende trend Signaleringen zijn onderwerpen waarover zorgen bestaan, maar waarvoor beperkt informatie beschikbaar is. Pagina 32 van 32 Veiligheidsbeeld Eenheid Noord-Holland 2018 Afbeeldingen van versie 1.0 d.d. 27 maart 2018