Masterplan Transitie Visserijvloot

Transcriptie

1 Masterplan Transitie Visserijvloot Rapportage haalbaarheidsonderzoek 1 e fase Concept-versie 4 juni 2010 GIBO Groep LEI WUR Juni

2 Rapportage 1 e fase haalbaarheidsonderzoek Masterplan Transitie Visserijvloot 1. Inleiding In januari 2010 is door GIBO Groep en WUR namens de kenniskringen boomkor het memorandum uitgebracht. In dit memorandum is de noodzaak voor herstructurering van de Europese boomkorvloot naar voren gebracht. Herstructurering is pure noodzaak omdat de huidige schepen een ontoereikend verdienmodel te zien geven. Dit als gevolg van quotering, stijgende olieprijzen, dalende marktprijzen en een relatief hoog verbruik van brandstof. De sector staat voor een duurzaamheidomslag in economische én ecologische zin. De gedachte is dat dit juist in de visserijsector heel goed samen kan gaan door de introductie van nieuwe vangst- en voortstuwingstechnieken en door downscaling van de visserijbedrijven. Het vertrekpunt is genomen in de conclusies van het rapport van de Taskforce Duurzame Noordzeevisserij in het rapport Vissen met Tegenwind uit 2006 waar wordt gesteld dat herstructurering en invoering van alle voorhanden duurzame technieken gewenst is. Daarnaast is al snel duidelijk geworden dat hiervoor een nieuwe visie op vissen op de Noordzee vereist is. Een visie die eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid in zich draagt, die tevens geïntegreerd is in de totaalvisie op het gebruik van de Noordzee in het algemeen. Voor een dergelijke transitie is een groot draagvlak in de sector en bij de andere stakeholders noodzakelijk. In de eerste fase (februari t/m juni 2010) heeft daarom de focus gelegen op het onderzoeken en het creëren van het noodzakelijke draagvlak voor een radicale transitie naar een duurzame visserijvloot. De tweede fase, die nog dient te worden uitgevoerd, bestaat uit het uitwerken van een businesscase en een conclusie omtrent de haalbaarheid hiervan. 2. Opzet eerste fase Het haalbaarheidsonderzoek is opgedeeld in een eerste fase en een tweede fase. De eerste fase is gestart in februari dit jaar door het ondertekenen van de participaties door de volgende zes partijen: Kenniskring Slim Ondernemen GIBO Groep Accountants en Adviseurs WUR Landbouw Economisch Instituut Scheepsbouw Nederland Gemeente Urk Visserij Innovatie Platform 2

3 Vervolgens is een stuurgroep samengesteld die een tweeledige taak op zich heeft genomen. Aan de ene kant is contact gezocht met alle relevante stakeholders in de visserijsector voor het onderzoeken en ook creëren van het benodigde draagvlak voor transitie. Aan de andere kant zijn de voorbereidingen getroffen voor de opzet en uitvoering van de tweede fase van het onderzoek, dat breed opgezet en gedragen zal worden Onderzoek en creëren draagvlak Door met alle relevante stakeholders in contact te treden en het masterplan te bespreken is het aanwezige draagvlak voor het uitwerken van de tweede fase getoetst en eventueel versterkt. Wat hierbij is opgevallen is dat vrijwel alle stakeholders de noodzaak tot radicale verandering inziet. Wat die verandering in moet houden is natuurlijk in tweede instantie de vraag. Met name is veel sympathie ontmoet met betrekking tot de schaalverkleining in combinatie met een deelsaneringsregeling, een duidelijke peiler van het. De benadering van stakeholders is gebeurd door middel van een overleg met discussie en/of interview, door gesprekken met vissers en door overhandiging van het memorandum. De stakeholders is tevens de mogelijkheid gegeven om (financieel) te participeren in het masterplan. Zij konden hiertoe een schriftelijke participatie ondertekenen. De volgende organisaties en bedrijven zijn benaderd over het masterplan. Nr. Stakeholdergroep roep Stakeholder 1. Vissers Visserijbedrijven in kenniskringen VIP klankbord groep Overige visserijbedrijven 2. Producenten- en De Nederlandse Vissersbond (NVB) belangenorganisaties Visned (overkoepelend orgaan van de Nederlandse producentenorganisaties uitgezonderd NVB) Productschap Deze organisaties vertegenwoordigen samen de gehele Nederlandse visserijsector met alle visserijbedrijven als lid. 3. Visafslagen Overkoepeld orgaan Nederlandse Organisatie van Visafslagen (Nova) 4. Scheepsbouw en Scheepsbouw Nederland en haar leden in toeleveranciers visserijsector 5. Banken, financiers Abnamrobank, Rabobank, ING-bank en Deutsche Bank, OMFL Aantal

4 6. Ngo s Wereldnatuurfonds Stichting De Noordzee 7. Bestuurlijke organen Bestuurlijk platform visserijgemeenten en provincies 17 gemeenten, 3 provincies, EU Commissie Mare 8. Politieke partijen, CDA, CU, PvdA, SGP, Minister Verburg, ministers, Donner, Koenders, Van der Hoeven, parlementsleden en Ministerie van LNV, Economische zaken, Ministeries Ontwikkelingssamenwerking, Ministerie Visserij Indonesië, Centrale planningsbureau Indonesië, LNV-consultaat Nederlandse ambassade. Totaal Totaal organisaties, o bedrijven, instellingen, en organen Participaties Waarvan getekende participatie ipatie of adhesiebetuiging of toegezegd Van belang is te vermelden dat zowel de overkoepelende belangenorganisaties als de ngo s ook een schriftelijke participatie hebben getekend en daarmee hun steun en instemming aan de uitvoering van het onderzoek hebben gegeven. Stakeholders hebben soms geen participatie getekend, maar hun steun aan het onderzoek uitgesproken en aangeboden hier tijd in te willen investeren. De uitkomsten van het draagvlak onderzoek onder de stakeholders zijn als volgt weer te geven. Nr. Stakeholder Omschrijving 1. Vissers Er zijn door individuele vissers voor 18 schepen participaties getekend. De kenniskringen Slim Ondernemen en Transitie Zuid staan achter het masterplan. De indruk is dat de vissers om de zuid in eerste instantie de noodzaak voor transitie iets minder ervaren. Dit komt omdat er daar iets betere rendementen behaald worden dan om de noord. Het draagvlak wordt door de vissers zelf respectievelijk op 90 % en 60 % geschat. 2. Scheepsbouw en Werven en toeleveranciers onderschrijven de toeleveranciers noodzaak van een radicale koerswijziging in de visserij. Zeer positieve reacties op het initiatief. Draagvlak 4

5 De bedrijven zijn bereid om voorstellen op technisch vlak te verzamelen, uit te werken en onder de neutrale vlag van Scheepsbouw Nederland te presenteren. In het masterplan zijn belangrijke stakeholders vertegenwoordigd; het is een prima platform om bestaande en nieuwe ideeën op allerlei aspecten nader uit te werken. 3. Ngo s Willen graag meedenken op gebied van duurzaamheid. Zijn aangenaam verrast over het initiatief uit de sector. Willen prikkels inbouwen zodat masterplan ook financieel aantrekkelijk wordt voor vissers. Stichting De Noordzee heeft een adhesiebetuiging aan het masterplan opgesteld. 4. Producentenorganisaties De organisaties NVB en Visned willen constructief meedenken in het onderzoek. Er is enthousiast gereageerd. Beide organisaties hebben een participatie voor de tweede fase getekend 5. Banken De belangrijke banken zijn geïnterviewd; Zij zijn afwachtend. Beseffen wel dat er echt iets moet gebeuren. Zij zullen financieringsaanvragen individueel beoordelen 6. Visafslagen Met het overkoepelend orgaan Nova is overleg gevoerd over het masterplan. De meningen waren verdeeld van gematigd tot positief. De noodzaak van een transitie wordt over het algemeen wel gevoeld en is tevens in belang van de visafslagen. 7. Politieke partijen Verschillende politici van regeringspartijen zijn benaderd en hebben positief gereageerd op het masterplan. Dit betreffen met name de CU en CDA die de transitie in hun programma letterlijk hebben opgenomen. Ook PvdA heeft schaalverkleining en verduurzaming in het verkiezingsprogramma Gemiddeld : Visafslagen Urk, Harlingen en Den Helder Gemiddeld: Overige afslagen : CU, SGP, PVV, CDA, PvdA Gemiddeld: Groenlinks, D66, 5

6 8. Gemeenten en provincies opgenomen. Andere partijen, die nog door een lobbyist benaderd moeten worden zitten sterk op de lijn van verduurzaming en ecologie. PVV en SGP zijn zeer positief naar de visserijsector. Het bestuurlijk platform visserijgemeenten en provincies staat volledig achter het initiatief van het masterplan. Dit is gebleken uit het overleg dat met bestuurlijk platform is gevoerd. Er zal nog een adhesiebetuiging of participatie worden opgesteld. Negatief: PvdD Geen mening: SP 9. Productschap Vis Kees Taal?? 10. Ministerie van LNV Het Ministerie staat positief tegenover het initiatief; Men wil meedenken over deelsanering en garantstellingsregeling. Tevens geldt dit voor financiering van onderzoek en ontwikkeling. Interview WUR:.. Over het algemeen zijn de reactie binnen de sector positief tot zeer positief te noemen. Men is zich bewust van het hoge ambitieniveau van het masterplan. Toch is men er van doordrongen dat radicale maatregelen nodig zijn om de sector te behouden. De conclusie van de stuurgroep is dat er op dit moment voldoende draagvlak bestaat voor het uitvoeren van de tweede fase van het masterplan Transitie Visserijvloot Voorbereiding tweede fase In de eerste fase van het onderzoek masterplan Transitie Visserijvloot zijn tevens de voorbereidingen getroffen voor de tweede fase van het onderzoek. In deze tweede fase zal er een volledige businesscase moeten worden uitgewerkt, die past binnen een visie op het nieuwe vissen. De voorbereidende werkzaamheden bestonden uit het vormen van een stuurgroep met daaronder functionerende werkgroepen. Ieder stuurgroeplid is voorzitter van één of meer werkgroepen. De stuurgroep is vanaf februari 4 maal bijeengekomen. 6

7 De volgende structuur van het onderzoek masterplan Transitie Visserijvloot is opgezet: Stuurgroep Masterplan Transitie Visserijvloot o.l.v. GIBO/LEI communicatie Kenniskring boomkor Slim Ondernemen o.l.v. GIBO/LEI o.l.v. GIBO/OMFL Kenniskring boomkor Transitie Zuid o.l.v. R. Martens Techniek Politiek Financieel Bestuurlijk Wergroep Aanwending oude schepen Visie/regelgeving Duurzaamheid Wetenschappelijk onderzoek o.l.v. Scheepsbouw Nederland o.l.v. OMFL o.l.v. GIBO/MKB Adviseurs o.l.v. Gemeente Urk o.l.v. GIBO o.l.v. MKB Adeviseurs o.l.v. LEI/WUR o.l.v. LEI/Imares Voor de meeste werkgroepen zijn de leden reeds benaderd. In de tweede fase is het de bedoeling dat iedere werkgroep haar opdracht uitvoert en rapporteert aan de stuurgroep. Op de daartoe geschikte momenten zal de voortgang gecommuniceerd worden naar de stakeholders of via de pers naar de sector. 3. Doelstellingen tweede fase In de eerste fase zijn de doelstellingen en ambities voor de tweede fase nader geformuleerd. Met opzet is gekozen voor korte, krachtige doelstellingen. De geformuleerde doelstellingen en ambities zijn onderbouwd met een voorlopige inschatting van deskundigen op basis een eerste globaal onderzoek of inschatting. Deze deskundigen komen uit de techniek (SBN), wetenschap (IMARES), zakelijke dienstverlening (MKB Adviseurs) en de visserijsector zelf. o Ontwikkeling van een visie op duurzaam vissen het nieuwe vissen waarbij zelfregulering en maatschappelijk verantwoord ondernemen voorop staan. o Een verdienmodel met verbeterde cash flow voor het visserijbedrijf van gemiddeld per jaar. Dit te bereiken door lager brandstofverbruik 50 %, kleinere schepen, minder onderhoud, 4 bemanningsleden i.p.v. 6, bij gelijkblijvende quota. o Een reductie in uitstoot van CO2 en Nox door de visserijvloot van minimaal 60 % o Een capaciteitsvermindering van 30 % GT en PK van de visserijvloot o Reductie discards tot een minimum te beperken door toepassing van andere regelgeving en/of technieken 7

8 o o o Minimale aantasting van ecosystemen door duurzaam ondernemen met nieuwe visserijtechnieken MSC certificering Ontwikkeling bouwtekening van twee of drie standaard duurzame multifunctionele visserschepen met gebruik van de nieuwste visserij- en voortstuwingstechnieken en de modernste materialen waarmee bovenstaande ambities kunnen worden bereikt 4. Aanvraag subsidie Visserij Innovatie Platform In maart is een subsidie aanvraag collectieve regelingen ingediend bij het Visserij Innovatieplatform (VIP) ingediend van ongeveer voor het uitvoeren van de tweede fase. Op deze aanvraag zal eind juli worden beslist. Cruciaal voor het doorgaan van de tweede fase is de toekenning van de subsidie door het VIP. Het VIP is door de kenniskringen uitgebreid ingelicht over de opzet van het onderzoek. Het onderzoek tweede fase zal minimaal zes maanden in beslag nemen. 5. Conclusie onderzoek draagvlak Geconcludeerd kan worden dat er op dit moment in de volle breedte voldoende draagvlak bestaat voor de uitvoering van het haalbaarheidsonderzoek. Wat betreft het uitvoeren van fase 2 van het haalbaarheidsonderzoek is daarmee aan de voorwaarde van voldoende draagvlak voldaan. 8

9 Betrokken partijen Kenniskring Slim Ondernemen: Kenniskring Transitie Zuidelijke Noordzee: UK 88 H. Romkes ARM 7 J. Siereveld NG 19 H. Romkes ARM 20 B. Marijs UK 47 H. Nentjes ARM 22 B. Marijs ST 27 H. Nentjes ARM 25 J. Siereveld SC 25 K. Ras ARM 44 J. Siereveld FD 281 K.J. Koffeman BR 43 J. Albregtse LT 162 W. Brands GO 5 H. Tanis UK 64 H. de Vries GO 14 K. van Dam Uk 34 B. Romkes GO 31 K. van Dam UK 1 A. Romkes GO 28 A. Tanis GO 38 A. Tanis OD 6 K. Sperling SL 42 C. Brinkman OD 3 J. Luime GO 37 J. Tanis Kenniskringen: Zie website kenniskringen visserij Stuurgroep Masterplan: LEI/WUR GIBO Groep MKB Adviseurs Kenniskring Transitie Zuid Scheepsbouw Nederland OMFL Consult Finance Gemeenten en Ministerie Kees Taal Auke Hoefnagel Jaap Luchies Richard Martens Bert de Vries Herman Vermeer Age Jonker P. ten Napel/T. IJlstra Coördinator: GIBO Groep Accountants en Adviseurs MKB Adviseurs Postbus AB Urk Drs. J. Luchies en A. Hoefnagel AA Tel ahoefnagel@gibogroep.nl Coördinator: LEI Wageningen UR Kenniskringen Visserij Postbus LS Den Haag Dhr. C. Taal Tel kees.taal@wur.nl 9

10 10