Maatwerkvoorzieningen ondersteuning

Transcriptie

1 Maatwerkvoorzieningen ondersteuning Beleidsaddendum Wmo & gezondheidsbeleid Iedereen doet mee Vastgesteld door B&W op 8 mei 2018 en door de gemeenteraad op < juni 2018 >

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Onze maatwerkvoorzieningen 8 3. Maatwerkvoorziening: Thuisondersteuning Maatwerkvoorziening: Dagondersteuning Maatwerkvoorziening: Dagondersteuning langdurig Maatwerkvoorziening: Kortdurende verblijfsondersteuning 18 Bijlage: Resultaatbeschrijvingen voorzieningen 19

3 1. Inleiding In het kader van de decentralisaties van het sociaal domein is eind 2014 het Wmo- en gezondheidsbeleid Iedereen doet mee vastgesteld. Vanuit genoemd beleid heeft in voorbereiding op de decentralisatie destijds voor de Wmo 2015 een aanbesteding plaatsgevonden. De daaruit voortvloeiende overeenkomsten met zorgaanbieders eindigt dit jaar van rechtswege. Om de ondersteuning voor de Heerenveense inwoners beschikbaar te houden dienen we dat opnieuw te organiseren per 1 januari De Wmo 2015 De Wmo 2015 draagt gemeenten op om kwetsbare inwoners (met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische of anderszins chronische psychische aandoening of beperken, of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking) te ondersteunen bij het versterken van zelfredzaamheid en deelname aan het maatschappelijk leven. Doel is dat mensen zo lang mogelijk zo zelfstandig mogelijk in de eigen leefomgeving kunnen (blijven) wonen, zo zelfstandig mogelijk kunnen (blijven) functioneren en maatschappelijk kunnen (blijven) participeren. Visie Iedereen doet mee Wij vinden het belangrijk dat er goede en betaalbare ondersteuning beschikbaar is en dat kennis vanuit verschillende disciplines integraal wordt ingezet. Dit om vooraf vastgestelde doelen en resultaten voor de inwoner te behalen. Voor de decentralisatieopgave hebben we als gemeente ingezet op een visie van het sociaal domein. Daarbij is ingezet op drie verschillende uitgangspunten voor het versterken van de eigen kracht van de burger: - Preventie - Toegang - Vangnet Het van daaruit ontwikkelde Wmo-beleidsplan is binnen die kaders vormgegeven. Het nu voorliggende document vormt specifiek een beleidsaddendum op genoemd plan en maakt, na vaststelling door de gemeenteraad, integraal onderdeel uit van het Wmo-beleid. Het Wmo-beleid specifiek gericht op de maatwerkvoorzieningen is tot tevredenheid van de cliënten, de zorgaanbieders en de gemeente verlopen. Opgave 2019 e.v. Omdat de overeenkomsten met zorgaanbieders eind 2018 van rechtswege eindigen gaan we als gemeente per 2019 de Wmo ondersteuning opnieuw organiseren. Mede gezien de goede ervaringen in de afgelopen jaren - geen mensen tussen wal en schip - gaan we dat op een vergelijkbare wijze inrichten met daarbij ruimte voor vernieuwing en doorontwikkeling. De ervaringen van onze inwoners met een ondersteuningsvraag, zorgaanbieders en overige partners hebben daartoe bijgedragen. Maar zeker ook onze eigen ervaringen met deze nieuwe voorzieningen hebben daarin een belangrijke rol gespeeld. Denk daarbij aan onze meitinkers, Wmo-specialisten, adviseurs kwaliteit, regisseurs en beleidsadviseurs. Ook voor deze nieuwe opgave is het uitgangspunt dat inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen in de eigen leefomgeving. Verder blijven we vasthouden aan de kernwaarde van keuzevrijheid voor de Heerenveense inwoner. In de 3

4 afgelopen jaren is gebleken dat daar waarde aan wordt gehecht en inwoners met een ondersteuningsvraag daarmee goed uit de voeten konden en kunnen. Kortom de inwoners van Heerenveen met een ondersteuningsvraag wisten en weten een voor hen gewenste en geschikte vorm van ondersteuning te vinden. Tevens is vanuit de transformatie gedachte vormgegeven aan onze toegang. Meitinkers, inwoners en zorgaanbieders hebben elkaar daarin gevonden. Daarnaast is het gemeentelijke accountmanagement goed tot ontwikkeling gekomen, net als de inrichting van het gemeentelijke gegevensknooppunt - de zogenaamde iwmo - en is in samenwerking met de zorgaanbieders en overige partners het toezicht geïnnoveerd. Deze zaken samen hebben bijgedragen aan een kwaliteitsimpuls voor de ondersteuning van de individuele inwoner. Binnen de beschikbare financiële middelen. Voor de doorontwikkeling van de bestaande voorziening is er de wens om het resultaat van de ondersteuning meer centraal te stellen. Dit betreft dan specifiek het resultaat van de ondersteuning voor de individuele inwoner met een ondersteuningsvraag en gaat verder dan een na te streven doel. Door in de eerste contacten met de betreffende inwoner daar aandacht voor te vragen kan daar invulling aan worden gegeven. Met de zogenaamde Goal Attainment Scaling (GAS) methodiek willen we daar de komende jaren invulling aan geven. Deze GAS-methodiek, welke een bijdrage zal leveren in de kwaliteit van de ondersteuning en het behalen van resultaten, wordt verderop uitgewerkt. Basis waar het kan, intensief waar het moet De ondersteuning die in dit kader wordt geboden is basis waar het kan, intensief waar het moet. Uitgangspunt is dat onze kwetsbare inwoner zoveel mogelijk regie houdt over zijn eigen leven, waar nodig met ondersteuning vanuit het sociaal netwerk en eventueel met de inzet van algemene voorzieningen. Waar dat ontoereikend is kunnen onze maatwerkvoorzieningen in het kader van de Wmo 2015 worden ingezet, zoals in dit geval de thuis- en dagondersteuning. Ondersteuning dicht bij de Heerenveense inwoner organiseren Wij willen de ondersteuning zo dicht mogelijk bij de inwoners georganiseerd zien. Dat betekent dat wij zo optimaal mogelijk gebruik wil maken van de basisinfrastructuur, maar dat ook de maatwerkvoorzieningen die worden ingekocht zo dicht mogelijk bij de inwoner worden geboden. Regie bij de cliënt Wij willen inwoners zoveel mogelijk in staat stellen regie te voeren over hun eigen leven. Het is daarbij belangrijk om bij het ontstaan van kwetsbaarheid deze zo vroegtijds mogelijk te signaleren en daar opvolging aan te geven. Een preventieve werkwijze dient daar dus goed op aan te sluiten. Maar soms is het ook nodig om aan die voorkant juist stevig in te zetten met passende ondersteuning om zwaardere meer specialistische vormen van zorg te voorkomen. Normalisatie en inclusie In het dagelijks leven van inwoners dienen niet hun beperkingen, maar hun mogelijkheden en wensen centraal te staan. Wij streven naar inclusie en normalisatie: kwetsbare inwoners functioneren zo normaal mogelijk binnen het gezin, op school of met leeftijdsgenoten en moeten zoveel mogelijk kunnen deelnemen aan activiteiten binnen het reguliere aanbod van bijvoorbeeld welzijn, verenigingen, sportclubs e.d. Dit vraagt acceptatie en ontvankelijkheid door andere, niet-kwetsbare inwoners en toegankelijkheid en openheid van organisaties en aanbieders. De ondersteuning dient hieraan dienstbaar te zijn en partners zoals zorgaanbieders kennen daarin ook een verantwoordelijkheid. Het is wenselijk dat bijvoorbeeld aanbieders van specialistische ondersteuning (intensief) daarin bijdragen door expertise en deskundigheid te delen met aanbieders in het voorveld. Daarmee zal samenwerking en onderlinge verbinding worden versterkt. Dit maakt ruimte voor mogelijk afschalen van zwaardere ondersteuning naar lichtere 4

5 ondersteuning. Om die reden is het ook wenselijk dat ondersteuning zo dicht mogelijk bij de inwoner plaatsvindt, in de eigen buurt, wijk of dorp. Vroegsignalering en preventie Door meer in te zetten op preventie en het tijdig signaleren van problemen willen wij de inzet van zwaardere vormen van ondersteuning terugdringen. Dit betekent dat, daar waar mogelijk, de inzet vanuit de meer specialistische ondersteuning (intensief) zal worden afgeschaald naar de reguliere ondersteuning (basis). Indien blijkt dat, voor een beperkte periode, toch inzet vanuit gespecialiseerde ondersteuning noodzakelijk is, dan maken wij dit mogelijk. De ondersteuning voor de inwoner met een ondersteuningsvraag is leidend, niet het aanbod of de instelling. Nieuwe en/of andere vormen van ondersteuning Voor de toekomstige ondersteuning aan inwoners met een ondersteuningsvraag zijn de daarvoor vastgestelde maatwerkvoorzieningen leidend. De zorgaanbieders zijn deskundig op het gebied van het verlenen van ondersteuning. Wij willen dan ook graag met hen op zoek naar verdergaande vernieuwing en innovatie. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de inzet van domotica en beeldzorg. Optimaliseren van inzet van vrijwilligers en mantelzorgers Vrijwilligers, mantelzorgers en professionals kunnen nog meer in elkaars verlengde functioneren. Bij de ondersteuning in de thuissituatie en vooral de dagondersteuning kan het evenwicht tussen vrijwilligers en professionals in onze ogen worden vergroot. Met professionals kunnen daarover nadere afspraken worden gemaakt. Vrijwilligers en mantelzorgers ondersteunen we daarin vanuit het bestaande beleid. Samenwerking partners Wij zetten de transformatie, die we destijds samen met onze zorgaanbieders hebben ingezet, voort. Het bieden van de juiste ondersteuning en zorg is nadrukkelijk een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij verwachten in dit kader van de zorgaanbieders dat zij in onderlinge samenwerking - het individuele organisatorische belang overstijgend - daaraan invulling geven. Kwetsbaarheid, beperkingen en problemen doen zich niet zelden in combinatie voor, al dan niet in het bredere verband van het gezin. Om die reden is - waar relevant - afstemming en samenwerking gewenst tussen (zorg)partners onderling, met de gemeente en met het sociaal netwerk/steunsysteem van de betreffende inwoner. Wij streven naar een zo integraal mogelijke ondersteuning voor onze inwoner, met heldere, maar soms ook onorthodoxe oplossingen. Maatwerk is en blijft het uitgangspunt. Wij moeten kunnen bepalen of de geboden ondersteuning tot het gewenste doelresultaat leidt. Vanuit dat kader dient het ondersteuningsplan op te stellen door de cliënt en de zorgaanbieder - aan te sluiten op de door ons afgegeven beschikking. In het individuele en schriftelijke besluit van de gemeente staan de maatwerkvoorzieningen en de te behalen resultaten omschreven. In die zin is het werken met concrete resultaatbeschrijvingen vernieuwend. Deze zijn in samenwerking met interne en externe partners tot stand gekomen, zijn concreet van aard en toegespitst op de individuele inwoner. Ook wordt daarmee maatwerk geboden. En is het voor onze cliënten duidelijk wat er moet worden ingezet en hoe dat moet gebeuren. Daarnaast willen we in de nieuwe benadering aansluiten op de wens van zorgaanbieders om meer ruimte te bieden in het leveren van de ondersteuning per week en per zorgperiode (vier weken). Concreet, het maximaal aantal in te zetten uren of dagdelen per vier weken kunnen de cliënt en zorgaanbieder in onderling overleg per week inzetten. Soms is in de ene week namelijk wat meer ondersteuning nodig en in de andere week wat minder. Via het ondersteuningsplan kan dat worden afgestemd. 5

6 Tenslotte hechten wij als sportgemeente veel waarde aan voldoende bewegen en gezonde voeding. Graag zien we dat bij de dagondersteuning terug. Mogelijk kan sport als middel onderdeel uitmaken van de ondersteuningsplannen van cliënten. Daaruit voortkomende innovatie initiatieven kunnen dan eventueel leiden tot nieuwe pilots. Kwaliteit en monitoring Wij hebben de kwaliteit van de ondersteuning hoog in het vaandel staan. We willen daar een slag in slaan en in de nabije toekomst op inzetten. Dat willen we doen met het streven naar de zogenaamde golden standard. Vanuit dat principe doen we al veel aan monitoring, denk aan cliëntervaringsonderzoeken, voorwaarden en kwaliteitscriteria stellen aan zorgaanbieders voor het leveren van de ondersteuning, professionaliseren van het accountmanagement en de toezichthouding, maar ook de inrichting van de back office taken en het proces van toegang tot de ondersteuning voor de inwoner. Als gemeente zetten we via de Wmo in op passende ondersteuning aan onze inwoners. Vanuit dat verband willen we via onze voorzieningen een zo goed als mogelijk resultaat behalen voor onze cliënten. Om dat op een verantwoorde wijze te doen is het van belang om in de ondersteuning kwaliteit te leveren, op meerdere gebieden. Onderstaand schema geeft weer hoe daar invulling aan wordt gegeven. Zo stellen we als gemeente voorwaarden aan het niveau van opleiding bij een maatwerkvoorziening en willen we dat partners voldoen aan kwaliteitsstandaarden. Daarnaast is het bij de processturing van belang om volgens geaccepteerde protocollen en richtlijnen te werken en dat kwaliteit en veiligheid geborgd is. Via het berichtenverkeer (iwmo) kan in die informatie worden voorzien. De ervaringen (kwalitatief en kwantitatief) van onze inwoners en mogelijke klachten vormen het outputonderdeel. De signalen van inwoners en aanbieders zijn daarin onontbeerlijk. Tenslotte is het van belang om na te gaan of de vooraf gestelde doelen ook zijn gerealiseerd. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het aanleren van sociale vaardigheden of om een gezond dag en nachtritme. De effectiviteit van de geboden ondersteuning wordt gemeten. Om daar inzicht in te krijgen gaan we werken met de zogenaamde GAS-methodiek. Werken met de GAS-score is nieuw binnen het proces van de kwaliteitsmeting. Wij streven naar een zo goed als mogelijk resultaat voor de cliënt. Om dat op een juiste en verantwoorde wijze - zonder onoverkomelijke administratieve lasten - te monitoren willen we daarin een kwaliteitsslag maken. Met de werkwijze van 6

7 de eerder genoemde GAS-methodiek wordt dat streven kracht bijgezet. GAS is een methode in het meten van doelrealisatie. De vooraf bepaalde doelen en resultaten, welke door de zorgaanbieder en de cliënt (en naasten) nader worden uitgewerkt in het ondersteuningsplan van de cliënt vormen daar de basis voor. De opzet is om vooral de ontwikkeling van het werken met de gestelde doelen goed te kunnen volgen. GAS kent een sterke evaluatieve component en is een manier van werken om vanuit algemene doelen tot concretere werkdoelen te komen, waardoor het plan beter georganiseerd wordt en de aandacht duidelijk gericht wordt op haalbare doelen. Wij beseffen dat dit een nieuwe methodiek is voor de Wmo. Daarom gaan we de komende jaren ook van tijd tot tijd met de zorgaanbieders en/of cliënten om tafel om te zien hoe deze methode bevalt. Samen werken we aan kwaliteitsmeting en doelrealisatie. In het belang van onze inwoner. 7

8 2. Onze maatwerkvoorzieningen Wij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo Het is daarbij van belang bekend te zijn met de beoogde doelstellingen van de wetgever met deze wet. In dit hoofdstuk zullen deze nader worden toegelicht. Als het gaat om maatschappelijke ondersteuning aan kwetsbare inwoners, dan vormen de begrippen zelfredzaamheid en participatie de belangrijkste uitgangspunten voor de Wmo In de memorie van toelichting op deze wet worden deze als volgt omschreven: Zelfredzaamheid De Wmo 2015 regelt de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor het maatschappelijk ondersteunen van inwoners die er niet op eigen kracht of met hulp van hun sociale netwerk in slagen zelfredzaam te zijn of te participeren in de samenleving. De eigen verantwoordelijkheid van de inwoner en zijn sociale netwerk staat nadrukkelijk voorop. De gemeente is alleen aan zet voor zover de inwoner niet zelf of met de hulp van dat netwerk tot participatie kan komen. Met behulp van de begrippen zelfredzaamheid en participatie wordt voorop gesteld wat in beginsel van de inwoner zelf verwacht mag worden. Deze begrippen beschrijven wanneer van iemand gezegd kan worden dat hij of zij zelfredzaam is of participeert op een zodanig niveau dat er voor de overheid in beginsel geen reden bestaat om daarin bij te springen. De omschrijving van zelfredzaamheid bevat twee elementen: - het uitvoeren van de noodzakelijke algemene dagelijkse levensverrichtingen, - het voeren van een gestructureerd huishouden. Algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) zijn de handelingen die mensen dagelijks in het gewone leven verrichten, met inbegrip van persoonlijke verzorging. Het begrip wordt gebruikt om te bepalen in hoeverre iemand zelfredzaam is. Iemand die als gevolg van lichamelijke en geestelijke beperkingen ADL-verrichtingen niet zelf kan doen, zal hulp nodig hebben en, indien hij zoveel hulp nodig heeft dat het niet verantwoord is dat hij zonder enige vorm van (vrijwel) continu toezicht en hulp leeft, misschien zelfs niet langer thuis kan blijven wonen. Voor de zelfredzaamheid van mensen zijn de volgende algemene dagelijkse levensverrichtingen van belang: in en uit bed komen, aan- en uitkleden, bewegen, lopen, gaan zitten en weer opstaan, lichamelijke hygiëne, toiletbezoek, eten/drinken, medicijnen innemen, ontspanning, sociaal contact. Participatie Bij participatie gaat het om het deelnemen aan het maatschappelijke verkeer. Dit wil zeggen dat iemand, ondanks zijn lichamelijke of geestelijke beperkingen, op gelijke voet met anderen in redelijke mate mensen kan ontmoeten, contacten kan onderhouden, boodschappen kan doen en aan maatschappelijke activiteiten kan deelnemen. Daarvoor is het ook een vereiste dat hij zich kan verplaatsen. Maatwerkvoorzieningen Gemeenten kennen vanuit de ondersteuning een verantwoordelijkheid, naast algemene voorzieningen, in het bieden van maatwerkvoorzieningen. In de memorie van toelichting op deze wet wordt deze als volgt toegelicht. 8

9 Voor zover iemand niet op eigen kracht of met hulp van zijn sociale netwerk zelfredzaam kan zijn of maatschappelijk kan participeren en gebruikmaken van een algemene voorziening dit probleem ook niet of onvoldoende oplost, zal de gemeente op aanvraag voor betrokkene zorgvuldig moeten bezien met welk pakket van op de persoonskenmerken, behoeften en mogelijkheden van die persoon afgestemde diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen of andere maatregelen kan worden bewerkstelligd dat de zelfredzaamheid kan worden bevorderd, betrokkene maatschappelijk kan participeren of wordt voorzien in de behoefte aan beschermd wonen of opvang. In de formulering is nadrukkelijk vastgelegd dat een maatwerkvoorziening voor een cliënt ook omvat de toewijzing van een voorziening voor kortdurend verblijf in een instelling ter ontlasting van de mantelzorger. Hetzelfde geldt voor het (op zijn behoefte afgestemde) vervoer dat iemand nodig heeft om aan het maatschappelijke verkeer te kunnen deelnemen of gebruik te kunnen maken van algemene voorzieningen en van een maatwerkvoorziening. Het begrip maatwerkvoorziening duidt dat het niet alleen gaat om een of meer concrete en herhaalbaar in te zetten vormen van een aanbod aan activiteiten, maar onder omstandigheden ook om een op maat van de persoon gesneden afgestemd geheel van maatregelen; daarbij kan het gaan om vormen van hulp die beschikbaar zijn ter ondersteuning van verschillende cliënten, maar ook om op maat voor iemand bedachte oplossingen. Rekeninghoudende met het voorgaande leidt dit tot onderstaande Heerenveense aanpak. Heerenveense maatwerkvoorzieningen 2019 en verder Vorm Afkorting Optie vervoer 1. Thuisondersteuning TO, basis of intensief n.v.t. 2. Dagondersteuning DO, basis of intensief Inclusief of exclusief 3. Dagondersteuning langdurig 4. Kortdurende Verblijfsondersteuning DOL, arbeidsmatig of educatief KDV, in- of exclusief dagondersteuning Inclusief of exclusief n.v.t. 9

10 3. Maatwerkvoorziening: THUISONDERSTEUNING (TO) PERCEEL 1 Voorziening Thuisondersteuning De cliënt wordt zodanig motiverend, adviserend en instruerend ondersteund dat de cliënt in staat is zo zelfredzaam mogelijk de algemene dagelijkse levensverrichtingen uit te voeren, de financiën en huisvesting op orde te houden, sociale relaties aan te gaan en te onderhouden en/of maatschappelijk te participeren. Om dit te realiseren wordt thuis ondersteuning geboden bij: Het structureren en uitvoeren van dagelijkse, praktische vaardigheden op alle relevante levensgebieden (lichamelijke gezondheid, psychische gezondheid, zingeving, persoonlijk functioneren, wonen, financiën en administratie); Het invulling geven aan participatie in de samenleving; Het aangaan en onderhouden van sociale contacten, aansluitend op wat passend is bij de cliënt. We onderscheiden twee intensiteiten van ondersteuning, gericht op cliënten met verschillende kenmerken en ondersteuningsbehoeften: basis en intensief. Basis ondersteuning Lichte en middelzware ondersteuning. Is gericht op het stimuleren en behouden van de huidige situatie van zelfredzaamheid en participatie en op het voorkomen van achteruitgang daarin. Met de inzet van deze ondersteuning wordt: het uitvoeren van praktische vaardigheden en handelingen gestimuleerd, geoefend, ondersteund en/of overgenomen; het aanbrengen van (dag)structuur en het voeren van regie gestimuleerd, geoefend, ondersteund en/of overgenomen. Toepassing hiervan vindt plaats wanneer sprake is van: minder (eenduidig) complexe ziektebeelden en resultaten: er zijn zodanige stoornissen en beperkingen dat kennis van het ziektebeeld en deskundigheid in de omgang hiermee noodzakelijk is), of; matig complexe ziektebeelden en resultaten: er is bijvoorbeeld toezicht en sturing nodig op het psychisch of lichamelijk functioneren van de cliënt of cliënt is leerbaar en er kan geoefend worden met het aanbrengen van structuur en/of uitvoeren van handeling/vaardigheden of; meer ontwikkelmogelijkheden richting door- en uitstroom naar reguliere maatschappelijke voorzieningen t.b.v. participatie en zelfstandigheid met minder of zonder ondersteuning. Er is meer focus op trainen en coachen, waardoor gericht aan uitstroom wordt gewerkt. De beperking cq. problematiek van cliënt is niet dermate complex dat een hoge graad van deskundigheid nodig is voor de omgang met de cliënt. Van de ondersteuner wordt methodisch handelen verwacht; hij/zij kan doelgericht werken aan het behalen van een resultaat conform de gemeentelijke beschikking. Het te behalen resultaat kan zijn (gedeeltelijk) herstel, behoud of vertraging in mogelijke achteruitgang van de zelfredzaamheid. Met als doel dat de cliënt zo veel als mogelijk zelfredzaam wordt en daardoor zo lang als mogelijk in de eigen leefomgeving kan blijven wonen. 10

11 Intensieve ondersteuning Net als bij basis ondersteuning wordt geoefend, ondersteund en overgenomen, maar zware ondersteuning wordt ingezet in de meest complexe situaties. Te denken valt hierbij aan ernstige gedragsstoornissen, risicovolle instabiele ziektebeelden en multiprobleem situaties. Er is veelal sprake van langdurig tekortschietende zelfregie over het dagelijks leven. Nodig is over het algemeen methodische (traject)ondersteuning gericht op verbetering/ontwikkeling. Doel is waar mogelijk activering en waar nodig stabilisatie en handhaving. Ook is hierbij mogelijk sprake van intensief toezicht op het functioneren van de cliënt, bijvoorbeeld om gedrag te kunnen bijsturen of bijvoorbeeld om complicatie bij een ziekte te voorkomen. Doelgroepen De ondersteuning is gericht op cliënten van 18 jaar en ouder met: een beperking als gevolg van het ouder worden; somatische aandoeningen en beperkingen; psychogeriatrische of psychiatrische of anderszins chronische psychische aandoeningen of beperkingen; een verstandelijke aandoening of beperking; een lichamelijke of zintuiglijke aandoening of beperking. Aanvullende eisen Thuisondersteuning, intensiteit basis: De ondersteuning wordt uitgevoerd door een professional met minimaal een Mbo 3 diploma (relevant). Thuisondersteuning, intensiteit intensief: De ondersteuning wordt uitgevoerd door een professional met minimaal Mbo 4 diploma (relevant) en heeft aantoonbaar Hbo werk- en denkniveau. Tarief Thuisondersteuning basis: 51,60 per uur; Thuisondersteuning intensief: 55,80 per uur. Bekostiging Prijs per uur x volume (uren) per week (PxQ) x 4 weken. Maximaal in te zetten uren per vier weken wordt door opdrachtnemer in overleg met de cliënt verdeeld per week. Hierdoor neemt de flexibiliteit qua in te zetten uren per week toe. Uitsluitend direct cliëntgebonden tijd mag worden gefactureerd tot maximaal van PxQx4 weken. Resultaat ondersteuning Vooraf wordt bepaald - door opdrachtgever (meitinker) en cliënt en nadien door opdrachtnemer vastgelegd in een ondersteuningsplan - welke resultaten behaald dienen te worden. In de bijlage staan de resultaten voor dit perceel nader omschreven. 11

12 4. Maatwerkvoorziening: DAGONDERSTEUNING (DO) PERCEEL 2 Voorziening Dagondersteuning De cliënt wordt in groepsverband zodanig motiverend, adviserend en instruerend ondersteund dat de zelfredzaamheid, participatie en regie, voor zover aanwezig en zo mogelijk, behouden blijft dan wel bevorderd wordt. Om dit te realiseren wordt dagbesteding ingezet, die waar nodig/mogelijk bijdraagt aan: duurzaam sociaal contact/ontmoeting; eigen maken van creatieve werkzaamheden cq. bezigheden; de toeleiding naar vrijwillige werkzaamheden; het ontwikkelen en het behouden van (nieuwe) vaardigheden en interesses; structuur en veiligheid; ontlasting van mantelzorger(s). De aard van de in te zetten dagondersteuning is afhankelijk van de ondersteuningsvraag van de cliënt en kan zijn; verlichten van het sociaal isolement van de cliënt of diens mantelzorger of (re)creatieve dagondersteuning. We onderscheiden twee intensiteiten van dagondersteuning, gericht op cliënten met verschillende kenmerken en ondersteuningsbehoefte: basis en intensief. Dagondersteuning Basis Dagondersteuning Basis betreft lichte en middelzware ondersteuning bij het aanbrengen van structuur c.q. het uitvoeren van regie en/of het ondersteunen bij praktische vaardigheden/handelingen. Er worden eventueel (tijdelijk) taken overgenomen die de cliënten zelf niet meer kunnen en die ook niet (meer) kunnen worden aangeleerd. Ook kan gericht op door- en uitstroom naar reguliere maatschappelijke voorzieningen t.b.v. participatie worden getraind/gecoacht t.b.v. bijvoorbeeld verhoging belastbaarheid (qua werk), waardoor aan uitstroom (naar bijvoorbeeld een re-integratietraject) kan worden gewerkt. Vanwege de beperkingen (fysiek en/of mentaal (lvb/verstandelijk)) is de cliënt (nog) niet in staat om deel te nemen aan reguliere activiteiten voor invulling van de dag (werk/school of vrijetijdsbesteding). Het gedrag van de cliënt is voorspelbaar en risico s als gevolg van de problematiek zijn goed in te schatten. Er is geen intensief toezicht nodig op het functioneren van de cliënt. Het ziektebeeld van de cliënt is minder tot matig complex, waardoor geen hoge graad van deskundigheid nodig is voor de omgang met de cliënt. Van de medewerker wordt methodisch handelen verwacht: hij kan doelgericht werken aan het behalen van een resultaat conform een ondersteuningsplan met de daarin benoemde te behalen resultaten. Dagondersteuning Intensief Als bij dagondersteuning basis, maar waarbij dagbesteding intensief bedoeld is voor de meest complexe situaties waarin sprake is van complexe problematiek/ziektebeelden. Te denken valt hierbij aan ernstige gedragsstoornissen, instabiele ziektebeelden en multiprobleem situaties. De zorgvraag op basis van ziektebeeld en/of beperkingen is leidend met de daarbij te behalen resultaten voor de ondersteuning. Doel is het voorkomen of vertragen van verergering van problematiek. Deze vorm van dagondersteuning biedt 12

13 m.n. dagopvang met dagprogramma voor dagstructurering en (intensieve) ondersteuning en toezicht. Van de medewerker wordt methodisch handelen verwacht: hij kan doelgericht werken aan het behalen van een resultaat conform een ondersteuningsplan met de daarin benoemde te behalen resultaten. Doel is waar mogelijk activering en waar nodig stabilisatie en handhaving. Doelgroepen De ondersteuning is gericht op cliënten van 18 jaar en ouder met: een beperking als gevolg van het ouder worden; somatische aandoeningen en beperkingen; psychogeriatrische of psychiatrische of anderszins chronische psychische aandoeningen of beperkingen; een verstandelijke aandoening of beperking; een lichamelijke of zintuiglijke aandoening of beperking. Aanvullende eisen Dagondersteuning, intensiteit basis: De ondersteuning wordt uitgevoerd door een professional met minimaal Mbo 3 diploma. De dagondersteuning wordt aangeboden in een groep waarbij gemiddeld genomen sprake is van 7 cliënten per begeleider. Dagondersteuning, intensiteit intensief: De ondersteuning wordt uitgevoerd door een professional met minimaal Mbo 4 diploma. De dagondersteuning wordt aangeboden in een groep waarbij gemiddeld genomen sprake is van 5 cliënten per begeleider. Tarief Dagondersteuning Voor dagondersteuning is er een vast tarief per dagdeel. De hoogte van het tarief is afhankelijk van de intensiteit van de dagondersteuning: Dagondersteuning basis: 38,43 per dagdeel (minimaal 4 uren) Dagondersteuning intensief: 49,00 per dagdeel (minimaal 4 uren) Eten/drinken In dit tarief is een vergoeding van het noodzakelijke drinken en eten - koffie, thee en/of een lichte lunch - verwerkt. Voor het opwaarderen van het eten, drinken en/of de lunch staat het de aanbieder vrij daar een vrijwillige vergoeding voor te vragen. Voor de cliënt dient, indien de aanbieder daartoe wenst over te gaan, dat dan wel duidelijk kenbaar te worden gemaakt. Bekostiging Prijs per dagdeel x volume (aantal dagdelen) per week (PxQ) x 4 weken. Maximaal in te zetten dagdelen per vier weken worden door opdrachtgever in overleg met de cliënt verdeeld per week. Hierdoor neemt de flexibiliteit qua in te zetten dagdelen per week toe. Uitsluitend direct cliëntgebonden tijd mag worden gefactureerd tot maximaal van PxQx4 weken. Resultaat ondersteuning Vooraf wordt bepaald - door opdrachtgever (meitinker) en cliënt en nadien door opdrachtnemer vastgelegd in een ondersteuningsplan - welke resultaten behaald dienen te worden. In de bijlage staan de resultaten voor dit perceel nader omschreven. 13

14 Tarief vervoer Uitgangspunt is dat cliënten zelf of met hulp van hun netwerk (partner, verzorgers, familie, buren, vrienden) dan wel andere informele oplossingen naar de betreffende locatie komen. Het kan voorkomen dat de inwoner niet zelfstandig naar de maatwerkvoorziening kan reizen en hierbij vervoersondersteuning nodig heeft. Wanneer dit het geval is zal de gemeente dit opnemen in de beschikking aan de inwoner. De zorgaanbieder is vervolgens verplicht het vervoer te regelen cq. zelf te verrichten. Er moet dus sprake zijn van een indicatie. Voor de betreffende zorgaanbieder betekent dit dat deze ervoor moet zorgen dat de inwoner vanaf het woonadres naar de locatie van de maatwerkvoorziening wordt vervoerd en vice versa. Wij hebben hiervoor forfaitaire bedragen vastgesteld, gesplitst in regulier vervoer en rolstoelvervoer. Een inwoner kan alleen voor vervoer in aanmerkingen komen wanneer hij vervoersproblemen ondervindt om de maatwerkvoorziening dagondersteuning (basis of intensief) te bereiken. Het onderdeel vervoer heeft uitsluitend betrekking op medisch noodzakelijke vervoer van en naar de maatwerkvoorziening, waarop de inwoner vanuit de Wmo aanspraak kan maken. Uitgangspunt bij het beoordelen van de medische noodzakelijkheid, is het gebrek aan zelfredzaamheid van de inwoner, maar ook bijvoorbeeld de afweging of de inwoner wel of niet zelfstandig met het openbaar vervoer kan reizen. Er wordt geen toezicht tijdens het in te zetten vervoer geïndiceerd. Aangenomen wordt dat het niveau van het vervoer (inclusief toezicht) van en naar de ondersteuning is aangepast aan de inwoners die worden vervoerd. De zorgaanbieder kan voor deze inwoner per aanwezigheidsdag, waarop vervoer van en naar de maatwerkvoorziening plaatsvindt, een forfaitaire vergoeding ontvangen. Tarieven De gemeente heeft de volgende tarieven bepaald voor het onderdeel vervoer. Het betreft hier bedragen per aanwezigheidsdag, waarbij de inwoner daadwerkelijk door de zorgaanbieder wordt vervoerd: Tarief dagondersteuning (basis/intensief) regulier vervoer (retour): 10,00; Tarief dagondersteuning (basis/intensief) rolstoelvervoer (retour): 21,00. Eisen aan de chauffeurs en voertuig De gemeente vindt dat personen 1 die de inwoners vervoeren aan de volgende voorwaarden moeten voldoen: in het bezit zijn van een geldig rijbewijs voor het betreffende voertuig; dat het voertuig verzekerd is voor wettelijke aansprakelijkheid (WA) en inzittendenverzekering; affiniteit heeft met de doelgroep en kennis hoe om te gaan met deze doelgroep; heeft (indien noodzakelijk) kennis en ervaring met het vastzetten van rolstoelen en zorgt er voor dat deze veilig wordt vastgezet in een voertuig speciaal bestemd voor rolstoelvervoer; zorgt er voor dat de inwoner veilig en comfortabel vervoerd wordt, waaronder toezicht op het gebruik van de autogordel; bekend zijn met het omgaan van hulpmiddelen, zoals het opvouwen van een rollator; beschikt over goede sociale en communicatieve vaardigheden; 1 Dit kunnen ook vrijwilligers zijn 14

15 beheerst actief de Nederlandse en passief de Friese taal; dat de inwoner op tijd wordt opgehaald en niet te lang onderweg is; is in het bezit van een VOG 2 ; het voertuig is veilig en schoon; het voertuig is rook- en huisdierenvrij, met uitzondering van een geleide hond. 2 verklaring omtrent gedrag 15

16 5. Maatwerkvoorziening: DAGONDERSTEUNING LANGDURIG (DOL) PERCEEL 3 Voorziening Dagondersteuning Langdurig Het dagondersteuningsprogramma in groepsverband is gericht op educatie en/of (vrijblijvende) arbeidsmatige (maken van producten en leveren van diensten zonder of met beperkte productie-eisen) activiteiten voor inwoners die niet maatschappelijk kunnen participeren. Het programma is bedoeld voor inwoners met een langdurige of chronische stoornis en daarmee samenhangende beperkingen (onder meer participatie (sociale redzaamheid)). De dagondersteuning vindt overdag plaats, buiten de woonsituatie, in groepsverband. Doel Educatieve ondersteuning Hierbij wordt uitgegaan van een weekprogramma. Iedere week wordt op vaste tijden bepaalde activiteiten aangeboden in een groepssetting. Arbeidsmatige dagondersteuning Het gaat hier om gestructureerde activiteiten, waarbij met de inwoner gerichte afspraken zijn gemaakt over de werkzaamheden die verricht zullen worden. Het gaat om onbetaalde werkzaamheden. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over het aantal uren dat de inwoner werkzaam is en het tijdstip waarop de werkzaamheden verricht worden. De volgende punten zijn daarbij van belang: Arbeidsmatige activiteiten hebben betekenis in het kader van persoonlijke ontplooiing en verkenning van individuele mogelijkheden, bijvoorbeeld gericht op het opdoen van arbeidservaring of het toe leiden naar een (on)betaalde baan; Arbeidsmatige activiteiten zijn gericht op het aanleren en/of onderhouden van arbeidsvaardigheden; er is een stimulerende leer- en oefenmilieu; Arbeidsmatige activiteiten zijn gericht op herstel van inwoners met langdurige of chronische problemen (rehabilitatiedoelen) en dragen bij aan de bevordering van maatschappelijke (her-)integratie; Arbeidsmatige activiteiten hebben een stabiliserend effect op het dagelijks leven van de inwoners en dragen op die manier bij aan het voorkomen van isolement, terugval en decompensatie; Arbeidsmatige dagbesteding dient bij te dragen aan de mogelijkheden om uit te stromen naar beschut, begeleid of ondersteund werk, deelname aan (basis) voorzieningen in de buurt, vrijwilligerswerk of betaald werk. Dagondersteuning langdurig legt de nadruk op de volgende accenten: Arbeidsmatige dagondersteuning (activiteiten met een zelfstandig karakter waarbij het vaak zal gaan om het tot stand brengen van een product of dienst, afgestemd op de mogelijkheden en interesse van de inwoner); Activering gericht op het zinvol besteden van de dag, aangepast aan de mogelijkheden en interesse van de inwoner, waar onder handvaardigheid, expressie, beweging, belevingsactiviteiten; Activering, individueel belevingsgericht (belevingsgerichte ondersteuning op een eenvoudig niveau met extra aandacht voor sfeer, geborgenheid, veiligheid, ritme en regelmaat. 16

17 Doelgroepen De arbeidsmatige of educatieve ondersteuning is gericht op cliënten van 18 jaar en ouder met: een somatische aandoening, een psychogeriatrische of psychiatrische of anderszins chronische psychische aandoening, een verstandelijke beperking, een lichamelijke of zintuiglijke beperking. Voor cliënten jonger dan de AOW-gerechtigde leeftijd wordt bij elke aanvraag eerst gekeken welk perspectief er is op (begeleid) werk. Daarbij wordt uiteraard gekeken naar de samenhang tussen de Participatiewet, de Wmo 2015 en de Jeugdwet (de zogenaamde 3D-gedachte). Aanvullende eisen Dagondersteuning arbeidsmatig/langdurig: De ondersteuning wordt uitgevoerd door een professional met minimaal Mbo 4 diploma (relevant). Dagondersteuning arbeidsmatig/langdurig wordt aangeboden in een groep waarbij de verhouding tussen begeleiding en cliënten 1 professional op 6 cliënten is. Vervoer Zie hiervoor de bepalingen zoals opgenomen in perceel 2: Dagondersteuning. Tarief Voor dagondersteuning arbeidsmatig/langdurig is er een vast tarief per uur. Dagondersteuning arbeidsmatig/langdurig: 8,40 per uur. Eten/drinken In dit tarief is een vergoeding van het noodzakelijke drinken en eten - koffie, thee en/of een lichte lunch - verwerkt. Voor het opwaarderen van het eten, drinken en/of de lunch staat het de aanbieder vrij daar een vrijwillige vergoeding voor te vragen. Voor de cliënt dient, indien de aanbieder daartoe wenst over te gaan, dat dan wel duidelijk kenbaar te worden gemaakt. Bekostiging Prijs per uur x volume (uren) per week (PxQ) x 4 weken. Maximaal in te zetten uren per vier weken wordt door opdrachtnemer in overleg met de cliënt verdeeld per week. Hierdoor neemt de flexibiliteit qua in te zetten uren per week toe. Uitsluitend direct cliëntgebonden tijd mag worden gefactureerd tot maximaal van PxQx4 weken. Resultaat ondersteuning Vooraf wordt bepaald - door opdrachtgever (meitinker) en cliënt en nadien door opdrachtnemer vastgelegd in een ondersteuningsplan - welke resultaten behaald dienen te worden. In de bijlage staan de resultaten voor dit perceel nader omschreven. 17

18 6. Maatwerkvoorziening KORTDURENDE VERBLIJFSONDERSTEUNING (KDV) PERCEEL 4 Voorziening Kortdurende Verblijfsondersteuning De cliënt wordt in een huiselijke omgeving logeeropvang geboden, voornamelijk om de mantelzorger te ontlasten, waarbij toezicht en ondersteuning permanent noodzakelijk is. Het verblijf wordt geboden gedurende een korte, vooraf bepaalde, periode. Dit kan in de vorm van één etmaal per week of twee etmalen per week of maximaal drie etmalen per week plaatsvinden. Bij de maatwerkvoorziening Kortdurende Verblijfsondersteuning hanteren we geen onderscheid in intensiteit. Wel kennen we binnen deze voorziening een onderscheid in: - Kortdurende Verblijfsondersteuning met dagondersteuning; - Kortdurende Verblijfsondersteuning zonder dagondersteuning. Inhoud voorziening met dagondersteuning Tijdens het kortdurend verblijf wordt voorzien in de basale/dagelijkse levensbehoeften van de cliënt en wordt ondersteuning geboden bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen. Waar gewenst en mogelijk wordt de cliënt vanuit het kortdurend verblijf in de gelegenheid gesteld om gebruik te blijven maken van eventuele andere activiteiten en ondersteuning. Deze ondersteuning en/of mogelijk toezicht is gericht op: fysieke ondersteuning ter voorkoming van bijvoorbeeld vallen en/of; het voorkomen van escalatie van eventuele gedragsproblemen; verzorging. Doelgroepen De ondersteuning waarbij sprake is van permanent toezicht is gericht op cliënten van 18 jaar en ouder met: een beperking als gevolg van het ouder worden; somatische aandoeningen en beperkingen; psychogeriatrische of psychiatrische of anderszins chronische psychische aandoeningen of beperkingen; een verstandelijke aandoening of beperking; een lichamelijke of zintuiglijke aandoening of beperking Tarief Een vast all-in tarief (kortdurend verblijf w.o. huishoudelijke verzorging, keukenpersoneel, facilitaire dienst, dagelijkse welzijnsactiviteiten, dagondersteuning (optioneel), individuele ondersteuning en voeding- en hotelmatige kosten) per etmaal: Kortdurende verblijfsondersteuning met dagondersteuning: 183,71; Kortdurende verblijfsondersteuning zonder dagondersteuning 208,71. Resultaat ondersteuning Vooraf wordt bepaald - door opdrachtgever (meitinker) en cliënt en nadien door opdrachtnemer vastgelegd in een ondersteuningsplan - welke resultaten behaald dienen te worden. In de bijlage staan de resultaten voor dit perceel nader omschreven. 18

19 Bijlage Resultaatbeschrijving percelen met uitwerking op doel en resultaatniveau Thuisondersteuning Te behalen resultaat Wonen/huisvesting Er is sprake van stabiele huisvesting. Er is geen sprake van een dreigende huisuitzetting. De woonlasten zijn passend bij de situatie. Woonsituatie is verbeterd, er zijn geen gezondheidsrisico s meer. Er zijn geen gezondheidsrisico s meer en/of er is geen overlast meer. Er is sprake van passende en betaalbare huisvesting. Woont in een gezonde en hygiënische leefomgeving. Heeft (zicht op) een plek in een intramurale setting. Er is Inzicht in en regie over het huishouden. Praktische vaardigheden zijn aangeleerd. Kan zelfstandig een huishouden voeren, of daar hulp bij organiseren. Stabilisatie (de inwoner heeft de genoemde vaardigheden zelf niet (goed genoeg) maar door ondersteuning ontstaat een stabiele situatie) Wordt ondersteund met praktische zaken. Wordt ondersteund met regie op het huishouden. Wordt ondersteund bij een geordende administratie. Wordt gemotiveerd voor goede persoonlijke verzorging. Een derde is ingeschakeld om klant (langere tijd) te ondersteunen. Administratie en financiën Kan financiën beheren, begroten en budgetteren. Heeft inzicht in zijn inkomsten en uitgaven en in eventuele schulden. Maakt gebruik van inkomensondersteunende voorzieningen. Oplossing voor de financiële problemen is in gang gezet. Is toegeleid naar schuldhulpverleningstraject. Is toegeleid naar bewindvoering. Krijgt hulp op materieel en juridisch gebied. De financiële administratie is (tijdelijk) overgenomen. Inkomen is voldoende en uitgaven en inkomsten zijn in evenwicht. Weet bij welke instanties hulp te vragen op materieel en juridisch gebied. Heeft een geordende financiële administratie, er is inzicht in de schulden. Benodigd? Te behalen resultaat Persoonlijke en sociale leefsituatie Woonsituatie is verbeterd, er is geen overlast meer. Heeft zicht op de eigen situatie, is gemotiveerd tot verandering. Is gemotiveerd voor hulpverlening. Heeft inzicht in eigen problematiek. Gespecialiseerde hulpverlening is ingeschakeld. Overleg met betrokkenen, bijvoorbeeld familie en/of professionals zoals de huisarts. Benodigd? 19

20 Is gemotiveerd voor zinvolle daginvulling. Kan terugvallen op een ondersteunend netwerk. Heeft sociale vaardigheden aangeleerd kan deze toepassen. Partner/mantelzorger voelt zich erkend, gesteund en ontlast. Partner/mantelzorger heeft handvatten voor omgaan met problematiek van partner/huisgenoot/gezinslid. Kan grenzen stellen. Heeft een gezonde/stabiele relatie met huisgenoten/gezinsleden. Communicatievaardigheden versterken. Kan aangeleerde gedragsmatige/communicatieve vaardigheden toepassen. Is in staat zelf (nieuwe) contacten te leggen en te onderhouden. Er is er een derde (vrijwilliger of mantelzorger) ingeschakeld die cliënt (langere tijd) ondersteunt. Gezondheid en omgaan met beperking(en), persoonlijke verzorging Heeft stoornis/beperking geaccepteerd en kan er beter mee omgaan. Is (beter) in staat hulp te vragen in eigen kring of daarbuiten. Heeft Inzicht in ziekte/bijbehorende problematiek. Valt niet terug in oud gedrag en verslaving. Heeft (meer) inzicht in zijn/haar verslaving en de gevolgen daarvan. Kent handvatten en kan deze toepassen om terugval te voorkomen. Gemotiveerd voor hulpverlening bij gespecialiseerde zorg. Communicatievaardigheden zijn versterkt en worden toegepast. Is medicatietrouw. Problematiek is inzichtelijk. Heeft doelmatige en efficiënte op elkaar afgestemde hulpverlening. Terugval/verergering van problematiek is voorkomen. Tijdige signalering van verslechtering in het psychiatrische beeld. Kan zichzelf wassen. Kan zich zelfstandig aan- en uitkleden. Kan zelfstandig in- en uit bed komen. Kan zelfstandig toiletbezoek afleggen (naar toilet gaan en zich reinigen c.q. incontinentiemateriaal verwisselen). Kan zelf voorzien in eten/drinken (warm eten). Kan zelf voorzien in eten/drinken (brood eten). Toezien op inname van medicijnen. Zich verplaatsen (in zit- of lighouding, hulp bij beweging, houding). Kan zichzelf verzorgen (verzorging tanden, nagels, huid, scheren). Dagondersteuning Te behalen resultaat Doet sociale contacten op. Heeft zelfvertrouwen en zicht op mogelijkheden en beperkingen. Heeft een passende dag- en weekstructuur. Door dagbesteding is actieve participatie mogelijk. Heeft passende dagbesteding. Benodigd? 20

21 Behoudt bestaande vaardigheden zo lang mogelijk. Ontwikkelt vaardigheden binnen zijn/haar mogelijkheden. Dagondersteuning langdurig Te behalen resultaat Benodigd? Verricht arbeidsmatige dagondersteuning. Wordt educatief ondersteund. Behoudt bestaande vaardigheden zo lang mogelijk. Ontwikkelt vaardigheden binnen zijn/haar mogelijkheden. Kortdurend Verblijf Te behalen resultaat Er is sprake van stabiele tijdelijke huisvesting met permanent toezicht. Er is sprake van een passende dagbesteding. Benodigd? 21

22 Colofon Opdracht: Versie: Omvang rapport: Auteur: Addendum Wmo 2015 maatwerkvoorzieningen ondersteuning concept 22 pagina s Gemeente Heerenveen 22