Hernia-operatie van de onderrug via de PTED techniek (Percutane Transforaminale Endoscopische Discectomie)

Transcriptie

1 Hernia-operatie van de onderrug via de PTED techniek (Percutane Transforaminale Endoscopische Discectomie) Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. PTED techniek studie 1 Wat is een hernia? 1 Hoe is de rug opgebouwd? 2 De tussenwervelschijf 2 Functie tussenwervelschijf 4 Wat gebeurt er tijdens een Hernia-operatie van de onderrug via de PTED techniek 4 Wat zijn de gevolgen van een hernia-operatie? 4 Belangrijk voor opname 5 De operatieroute 5 Het herstel 6 Het behandelprogramma van de fysiotherapie 7 Oefeningen 7 Mogelijke problemen 8 Wondproblemen 8 Toename last rug en/of been 9 Wanneer moet u contact opnemen? 10 Adviezen voor thuis 10 Tot slot 11 Belangrijke telefoonnummers 12 Binnenkort wordt u in het ETZ op locatie ETZ Elisabeth opgenomen voor een Hernia operatie van de onderrug. Deze operatie wordt maandelijks meerdere keren uitgevoerd in hete ETZ. In deze folder leest u informatie over deze behandeling en een aantal richtlijnen en adviezen die kunnen bijdragen aan een sneller herstel. PTED techniek studie Deze studie loopt momenteel onder andere in het ETZ. Door deel te nemen aan deze studie wordt deze operatie door uw zorgverzekering vergoed. Omdat men nog niet weet of deze techniek veel voordelen heeft ten opzichte van de standaard operatie wordt deze techniek enkel vergoed in studieverband. Het doel van deze studie is om de PTED operatietechniek te vergelijken met de standaard operatietechniek van de lage rug hernia. U heeft zich aangemeld voor deze studie en bent waarschijnlijk een geschikte kandidaat voor deze studie. U heeft nu een kans van 1 op 2 dat u met de PTED techniek geopereerd wordt. Als u niet met de PTED techniek geopereerd wordt, krijgt u de standaard hernia operatie zie dan de folder hernia operatie van de rug. Wat is een hernia? Een hernia is een breuk in de tussenwervelschijf waardoor het zachte tussenwervelschijfmateriaal 1

2 uitpuilt en kan drukken op de zenuw. Een zenuw kan niet tegen druk of beknelling. Wanneer de druk op een zenuw aanhoudt, dreigt er een zenuwbeschadiging. De zenuw gaat dan minder goed functioneren. Een hernia operatie via de PTED techniek heeft als doel het tussenwervelschijfweefsel dat op de zenuw drukt te verwijderen. Hieronder staat beschreven hoe de werking is van de rug, vervolgens wat er gebeurt tijdens een rugoperatie en tenslotte hoe hier mee om te gaan. Hoe is de rug opgebouwd? Uw rug bestaat uit 33 wervels. Deze wervels vormen samen de wervelkolom. De wervelkolom wordt gevormd door: 7 nekwervels, de cervicale wervels; 12 borstwervels, de thoracale wervels; 5 lendewervels lumbale wervels; het heiligbeen, het sacrum; het staartbeen, het coccygus. Elke wervel bevat een opening. Aangezien de wervels boven elkaar staan vormen deze openingen een kanaal, het wervelkanaal. Door dit kanaal loopt het ruggenmerg. Dit ruggenmerg bestaat uit zenuwweefsel. Tussen 2 wervels vertakt vanuit het ruggenmerg een zenuw. Deze zenuw geeft prikkels door vanuit het ruggenmerg naar het lichaam en van het lichaam naar het ruggenmerg. Tussen 2 wervels zit de tussenwervelschijf. Wervelkanaal De tussenwervelschijf Een tussenwervelschijf bestaat uit een kern en ringen. De kern van de tussenwervelschijf is een soort van gelei en bevat veel vocht. Om deze kern heen zitten de tussenwervelschijfringen. Deze zorgen er voor dat de zachte kern niet kan doorbreken. De gelei en het vocht wat in de tussenwervelschijf zit is zacht en elastisch waardoor beweging mogelijk is van de ene wervel ten opzichte van de andere wervel. Bovendien zorgt de tussenwervelschijf voor het opvangen van schokken bij het bewegen. Tussen het 20 ste levensjaar en het 50 ste levensjaar bevat de tussenwervelschijf relatief veel vocht. De wervelkolom is dan goed beweeglijk. Op latere leeftijd vermindert de hoeveelheid vocht. De wervelkolom wordt dan minder beweeglijk. 2

3 De tussenwervelschijf staat altijd onder druk. Deze druk is groter wanneer de rug verticaal is, bijvoorbeeld bij staan en zitten, en minder groot wanneer de rug horizontaal is, bijvoorbeeld bij liggen. Er kan een zwakke plek ontstaan in de tussenwervelschijfringen. Dit kan allerlei oorzaken hebben, bijvoorbeeld overbelasting, spierzwakte, roken en/of mogelijk een erfelijke oorzaak. De tussenwervelschijf ligt voor het ruggenmerg en voor de uittredende zenuw. tussenwervelschijf ruggenmerg met uittredende zenuw Een tussenwervelschijf is nauwelijks doorbloed, met als gevolg dat, wanneer een tussenwervelschijf beschadigd is, het herstel moeilijk verloopt. Als er een zwakke plek in de tussenwervelschijfringen aanwezig is kan er een scheur ontstaan. Het kernmateriaal van de tussenwervelschijf kan dan doordringen in die scheur. Wordt deze scheur groter dan kan het kernmateriaal naar buiten uitpuilen. Dit is een hernia. Door deze uitpuiling kan een zenuw bekneld raken wat pijn kan veroorzaken en mogelijk tot een zenuwbeschadiging kan leiden. Tussenwervelschijf-ruimte Tussen 2 wervels ligt de zogenaamde tussenwervelschijf-ruimte. wervel tussenwervelschijf wervel Uittredende zenuw Op bovenstaande illustratie ziet u 2 wervels waartussen een witte kabel loopt, de zenuw. Deze zenuw vertakt zich vanuit het ruggenmerg naar het lichaam. De zenuw komt vanuit een opening tussen 2 wervels. Het is een redelijk grote opening voor een dunne zenuw. Hierdoor komt de zenuw niet meteen in de knel bij een eventuele tussenwervelschijfversmalling. 3

4 Functie tussenwervelschijf Eén van de belangrijkste onderdelen van de rug zijn de tussenwervelschijven. Deze zorgen ervoor: dat de wervels ten opzichte van elkaar kunnen bewegen; dat stoten worden opgevangen; dat er voldoende ruimte is voor de zenuwen die tussen de wervels uittreden. De tussenwervelschijf zorgt voor beweging Zowel de boven- als de onderkant van de wervel is plat. Als twee wervels, zonder tussenwervelschijf, op elkaar zouden liggen, kunnen deze wervels ten opzichte van elkaar wel schuiven maar niet kantelen. Door de tussenwervelschijf kunnen deze wervels kantelen ten opzichte van elkaar. Door deze kantelmogelijkheid kan de rug voor overkantelen (=buigen/flexie) en achteroverkantelen (= strekken/extensie). De tussenwervelschijf als een stootkussen De tussenwervelschijven hebben een geleiachtige kern. Deze kern wordt omgeven door een sterke bindweefselring, die aan de wervels zit vastgegroeid. De geleiachtige kern probeert continu water op te zuigen en zal daarom opzwellen. Dit opzwellen wordt echter tegengewerkt door de bindweefselring en door de aangrenzende wervels. Hierdoor ontstaat een schokbrekereffect. Bij het ouder worden vermindert het vermogen van de tussenwervelschijven om water op te nemen. Ook wordt het bindweefsel minder elastisch. Als gevolg hiervan neemt de schokbrekerfunctie af. De tussenwervelschijf zorgt voor ruimte tussen 2 wervels Doordat de tussenwervelschijf tussen twee wervels ligt, is er voldoende ruimte voor de zenuwen om vanuit het ruggenmerg naar het lichaam te gaan. De botstukken van twee boven elkaar liggende wervels, vormen aan de achterzijde wervelgewrichten. Doordat er voldoende ruimte tussen 2 wervels is, staat het gewrichtskapsel voldoende op spanning. Hierdoor is er een normale spiercontrole voor deze gewrichten. Wat gebeurt er tijdens een Hernia-operatie van de onderrug via de PTED techniek Tijdens de hernia operatie via de PTED techniek wordt het tussenwervelschijfweefsel, dat voor de druk op de zenuw zorgt, verwijderd. Wat zijn de gevolgen van een hernia-operatie? Het tussenwervelschijfweefsel dat voor de beknelling zorgde, is verwijderd. Hierdoor kan de zenuw herstellen, waardoor de pijn kan verminderen en uitvalsverschijnselen kunnen herstellen. Doordat er een hernia is ontstaan op dit niveau is de tussenwervelschijf kwalitatief minder goed in de toekomst. De hernia-operatie heeft enkel als doel het uitgescheurde stukje, de hernia, te verwijderen. Aan het probleem van het gewricht zelf, de tussenwervelschijf, wordt chirurgisch niets gedaan. Hiervoor is eerst rust nodig en later spierverstekende oefeningen om deze tussenwervelschijf te ondersteunen. De gevolgen van een hernia-operatie beperken Door het creëren van een spierkorset rondom de geopereerde wervels, wordt de belasting van de lage rug beter verdeeld en beter opgevangen. Hierdoor kan u een nieuwe hernia en een nieuwe zenuwbeknelling voorkomen. Een spierkorset betekent dat de betrokken spieren zo lang mogelijk worden aangespannen. Dit vergt intensieve training. 4

5 Waarom is het van belang spieren lang aan te spannen? Door een spier lang aan te spannen gaat de spier strakker staan. De spiersensoren gaan hierdoor ook strakker staan. Als er nu een spanningsverandering bij deze strakkere spier optreedt, zal de spiersensor snel een signaal afgeven, waardoor een verbeterde spiercontrole plaatsvindt. Belangrijk voor opname Met de inname van sommige medicatie moet voor de operatie stoppen. Dit geldt met name voor antistollingsmedicatie (bloedverdunners). Gebruikt u bijvoorbeeld Ascal, Acetylsalicylzuur Cardio, Marcoumar, Acenocoumarol, Plavix, Pradaxa of Aspirine, dan moet u, in overleg met uw behandelend arts met de inname tijdelijk stoppen. Nuchter zijn voor de operatie Voor de operatie moet u vanaf een bepaalde tijd nuchter zijn. De richtlijnen vindt u in de folder Een ingreep onder anesthesie. Die heeft u gekregen bij uw polikliniekbezoek of bij het pre-operatief spreekuur. U moet zich houden aan deze richtlijnen. De operatieroute De opname- en de operatiedag Voor een hernia-operatie aan de rug via de PTED techniek, wordt u één dag in het ziekenhuis opgenomen. Op de dag van uw operatie komt u s ochtends nuchter naar het ziekenhuis. U meldt zich op de afgesproken tijd bij etage D, Neurochirurgie, (zie ook de folder Wegwijs op etage D, Neurochirurgie). Hier wordt u ontvangen door een verpleegkundige. Op het verpleegkundig spreekuur Neurochirurgie bent u al geïnformeerd over de opname. De anesthesioloog heeft u geïnformeerd over de gang van zaken rondom de verdoving. Afhankelijk van uw leeftijd en gezondheid is er bloed bij u afgenomen en ook een ECG (elektrocardiogram) gemaakt. Dit is een opname van de hartslag om een indruk te krijgen van het ritme van het hart. In het opnamegesprek worden eventuele aanvullingen besproken. Korte tijd voor u naar de operatiekamer gaat, wordt u gevraagd een operatiehemd aan te trekken. De verpleegkundige geeft u een medicijn ter voorbereiding op de verdoving. Vervolgens geeft de verpleegkundige u een injectie bij de navel, dit is bedoeld om trombose (bloedklonters) te voorkomen. Hierna wordt u naar de operatiekamer gebracht. Daar maakt u kennis met de anesthesioloog. Op de operatiekamer krijgt u een infuus en via dit infuus wordt de verdoving toegediend. De operatie De operatie gebeurt via een kleine opening in de zijkant van het lichaam waarna de neurochirurg een kanaaltje boort tot aan de wervel. Door dit kanaaltje wordt een huls geschoven waardoor de neurochirurg met een camera de hernia in beeld krijgt en kan verwijderen. Op deze manier komt de zenuw vrij te liggen en wordt de pijn in het been minder. Bij de PTED operatietechniek wordt enkel de uitstulping van de tussenwervelschijf dat is de hernia verwijderd. De tussenwervelschijf zelf wordt niet geopereerd. Hierna wordt de wond gesloten met een oplosbare hechting en/of enkele pleisters. Na de operatie Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Zodra uw toestand het toelaat, gaat u met toestemming van de anesthesioloog terug naar de verpleegafdeling. U ligt een aantal uren op uw rug. De verpleegkundige controleert regelmatig uw polsslag, bloeddruk en de functie van uw benen. Als er twee uur verstreken zijn, mag u, onder begeleiding, opstaan uit 5

6 bed. Uw rug is hier sterk genoeg voor, dus u hoeft niet bang te zijn. U moet binnen vier uur nadat u weer terug bent op de afdeling proberen te plassen. Gebeurt dit niet spontaan, dan wordt uw blaas door middel van een slangetje geleegd. Kunt u niet plassen voor uur s avonds, dan blijft u een nachtje in het ziekenhuis en mag u de volgende dag, nadat u geplast heeft, naar huis. Tijdens uw verblijf op de afdeling komt de fysiotherapeut bij u langs. Hij/zij geeft uitleg over oefeningen die meehelpen aan het herstel van uw rug en welke niet belastend zijn. Pijn in het been Na de operatie voelt u wondpijn bij het litteken, waarvoor u pijnstillende medicijnen krijgt toegediend. Meer informatie hierover kunt u vinden in de folder Pijnmeting. De wond van de operatie kan enkele dagen tot weken gevoelig blijven. Bij sommige mensen duurt dit langer. Het kan voorkomen dat u in de eerste paar maanden na de operatie restpijnen in het been voelt. Deze pijn kan per dag wisselen en wordt meestal veroorzaakt door irritatie van de zenuw, zoals hieronder vermeld. Het kan gebeuren dat de pijn pas na enkele weken optreedt door verkrampingen in spiergroepen bij het gebied van de bil of in het been zelf. Deze spierverkrampingen kunnen meestal verholpen worden door de pijnlijke plek een aantal weken intensief te masseren. Zwelling De zenuw kan de eerste drie tot vijf dagen na de operatie zwellen als gevolg van irritatie tijdens de operatie. Dit kan pijn, dove gevoelens of tintelingen veroorzaken, die na een week geleidelijk aan minder worden. Soms treedt er een zwelling op van de wond. Dit wordt meestal veroorzaakt door de oplosbare hechtingen onder de huid of wat wondvocht. Deze zwelling verdwijnt na ongeveer twee tot drie maanden. Het herstel Voor het ontslag Als alles goed gaat, mag u naar huis. Voordat u naar huis gaat, heeft u nog een gesprek met de verpleegkundige. Hij/zij maakt een controleafspraak (datum ongeveer zes tot acht weken na de operatie) bij de neurochirurg op de polikliniek. Ook krijgt u zorginstructies mee. De ontslagbrief voor de huisarts wordt opgestuurd naar uw huisarts. U mag beslist niet zelf autorijden. De wond 48 uur na de operatie hoeft er geen pleister meer op de wond, mits deze droog is. Bij lekkage dagelijks de pleister verschonen. De pleister voor het douchen verwijderen en nadien een nieuwe pleister plakken. Pleisters zijn verkrijgbaar bij de apotheek. De wond mag nat worden onder de douche, maar ga minimaal 2 weken niet in bad liggen. De wond is meestal gehecht met oplosbare hechtingen. Als dit niet geval is heeft u een afspraak meegekregen op onze polikliniek, voor het verwijderen van de hechtingen. Het kan voorkomen dat de knoopjes van de oplosbare hechtingen na 10 dagen nog zichtbaar zijn (de knoopjes lossen niet op omdat ze buiten de huid zitten). U mag deze dan zelf verwijderen of als u dat niet durft, aan de huisarts vragen dit voor u te doen. Om de wond zo goed mogelijk te laten genezen, is het belangrijk om de eerste 3 weken geen warmte van buitenaf aan de wond toe te voegen. 6

7 Het behandelprogramma van de fysiotherapie Een spierkorset creëren Door het creëren van een spierkorset wordt voorkomen dat de bovenliggende wervel ten opzichte van de onderliggende wervel, van de tussenwervelschijf waar de operatie heeft plaatsgevonden, wordt bewogen. Om een spierkorset te creëren moet u uw bekkenbodemspieren, uw lage, kleine rugspieren en de diepe, dwarse buikspieren tegelijkertijd aanspannen. Bekkenbodemspieren De bekkenbodemspieren zijn de spieren die lopen tussen uw schaambeen en uw staartbeen. Door uw bekkenbodem iets in te trekken, spant u deze spieren aan. Voorkom dat er bekkenkanteling plaatsvindt. Vrouwen spannen deze spieren wanneer ze proberen hun plas op te houden. Mannen spannen deze spieren aan wanneer ze hun scrotum optrekken. Lage rugspieren De lage, kleine rugspieren liggen aan de achterzijde van de wervelkolom en verlopen van wervel naar wervel. Door uw lage rug een beetje hol te maken, spant u deze spieren aan. Buikspieren De diepe, dwarse buikspieren liggen aan de voorzijde van de onderbuik en verlopen van de linker bekkenbot naar het rechter bekkenbot. Door uw navel iets in te trekken spant u deze spieren aan. Let op: Voorkom bij het aanspannen van genoemde spiergroepen dat er bekkenkanteling plaatsvindt! Door de bekkenbodemspieren, de lage kleine rugspieren en de diepe dwarse buikspieren tegelijkertijd aan te spannen wordt het spierkorset gevormd. Hierdoor wordt de verminderde spiercontrole in het gebied waar de operatie heeft plaatsgevonden gecompenseerd. Er wordt voorkomen dat de tussenwervelschijf waar de operatie heeft plaatsgevonden te veel wordt belast. Het is belangrijk te weten dat de stand van de lage rug niet te hol of niet te bol mag zijn. Het is van belang de stand van de rug zo te kiezen dat de, eventuele, uitstraling in het been wordt verminderd. Dit betekent dat u tijdens het zitten, lopen, staan enzovoorts deze spieren iets moet aanspannen. Oefeningen Stoel Met een stoel kunt u het aanspannen van de genoemde spieren ervaren. U voert de oefening op de volgende manier uit: U zit op een stoel. Voor u staat een stoel binnen handbereik met de rugleuning naar u toe. U zit nu op de achterste stoel rechtop en met de bekkenbodemspieren, de lage rugspieren en de dwarse buikspieren iets aangespannen. U pakt nu met beide handen de rugleuning van de stoel, die voor u staat, vast. U blijft de betrokken spieren iets aanspannen. Terwijl u zo blijft zitten, doet u net alsof u de stoel voor u iets naar voren duwt en vervolgens iets naar achteren trekt. Let erop dat de stoel niet beweegt. Probeer nu de trek- en duwbeweging steeds af te wisselen terwijl u stabiel blijft zitten. 7

8 Vervolgens doet u alsof u de stoel naar links en naar rechts verschuift. Let erop dat de stoel niet beweegt. U kunt ook met een hand duwen en met de andere hand trekken, daarna wisselen. Door alle bewegingsrichtingen steeds te variëren, traint u de betrokken spieren en bent u bezig om met uw spieren een spierkorset te creëren. Het is aan te bevelen dat u deze oefening meerdere keren op een dag doet, met als doel dat u deze spieren continu en vanzelf aanspant. Fysiotherapie Er is geen directe noodzaak voor fysiotherapie na de operatie. Zeker niet in de eerste 4-6 weken. Wij raden aan het natuurlijk herstel af te wachten en vooral goed het stabiliseren van de onderrug te oefenen en toe te passen in het dagelijks leven. Tijdens de controle bij de neurochirurg kunt u overleggen of fysiotherapie nog nodig is. Mogelijke problemen Bij elke operatieve ingreep bestaat een risico op mogelijke problemen. Uw behandelend arts heeft mogelijke problemen al met u besproken. Als u hierover nog vragen heeft, kunt u deze altijd aan uw behandelend arts stellen. Doof gevoel of verlies van kracht Een doof gevoel of verlies van kracht komt meestal doordat de zenuw geïrriteerd is tijdens de operatie en daardoor wat gezwollen is geraakt. De irritatie wordt veroorzaakt omdat tijdens de operatie de zenuw opzij gehouden moet worden omdat de hernia er langs verwijderd wordt. Het dove gevoel en verlies aan kracht gaan meestal weer vanzelf over in de weken tot maanden na de operatie. Een enkele keer duurt het een jaar. Bij 1% van de patiënten treedt er uiteindelijk geen herstel op. Een doof gevoel of verlies van kracht, dat al voor de operatie bestond, vertoont meestal een minder goed of zelfs geen herstel. Tevens duurt het vaak veel langer, voordat een eventueel herstel bemerkt wordt. Een doof gevoel kan onaangenaam zijn, maar het beïnvloedt het functioneren van het been niet. Nabloeding Een nabloeding komt zeer zelden voor. Het kan zich uiten doordat de wond zeer dik en pijnlijk wordt in één van de eerste dagen na de operatie, of doordat de wond lang bloed of bloederig vocht blijft lekken. Soms kan er, als gevolg van een nabloeding, druk op de zenuwen ontstaan. Hierdoor kunt u pijn, tintelingen, een doof gevoel en/of verlies van kracht in het been ervaren. Wondproblemen Er kunnen op verschillende plaatsen wondproblemen ontstaan. Infectie van de wond Dit kan het geval zijn als het litteken niet goed geneest of er steeds weer gelig vocht of pus uit de wond komt. Infectie van de tussenwervelruimte en/of de wervel Dit komt zeer zelden voor en geeft, als het optreedt, vooral zeer veel last in de rug en/of de buik. Loslaten wondranden Als de wondranden een klein beetje loslaten, kan dit geen kwaad en groeit het gewoon weer dicht. Loslatende wondranden kunnen duiden op een beginnende infectie. Als de wondranden over meer 8

9 dan 1 centimeter loslaten, moet er, in ieder geval op het verpleegkundig spreekuur Neurochirurgie, naar gekeken worden. Lekkage hersenvocht Lekkend hersenvocht treedt zelden op. Het komt voor als iemand al eerder geopereerd is aan een hernia op dezelfde plek. Het kan ontstaan omdat het vlies om de zenuw(en), dat soms heel erg dun is, als gevolg van het vrijmaken van de zenuw een kleine beschadiging oploopt. Hierdoor kan vocht, dat zich om de hersenen, ruggenmerg en zenuwen bevindt, gaan lekken. Dit is meestal maar een heel klein beetje. Indien mogelijk wordt de beschadiging gehecht, anders wordt het op een andere manier dichtgemaakt. Meestal is het gaatje zo klein, dat u er geen last van heeft, maar soms kunt u er (een beetje) hoofdpijn van hebben. Als er veel vocht weggelopen is, krijgt u het advies om ongeveer 1 liter vocht per dag extra te drinken en een paar dagen bedrust te houden. Instabiliteit van de wervels Na een hernia-operatie kan er een lichte speling tussen de wervels ontstaan of kan de hoogte van de ruimte tussen de wervels dusdanig afnemen, dat er weer last van rug of been ontstaat. Vorming van littekenweefsel rond de zenuw Hierover bestaan vele misvattingen. Littekenweefsel ontstaat bij elke operatie en het levert meestal geen enkel probleem op. Tegenwoordig kan littekenweefsel bij MRI-onderzoek zichtbaar gemaakt worden, waardoor een onbegrepen last al snel ten onrechte hieraan toegeschreven wordt. Littekenweefsel kan problemen geven. Doordat de zenuw minder mobiel is door het littekenweefsel kan het bij sommige patiënten de reden zijn voor een trager herstel. Dit merkt men doordat de zenuwpijn minder snel wegtrekt en soms zelfs toeneemt na bepaalde activiteiten (bijvoorbeeld lang zitten) of na een lange wandeling. Meestal trekt dit bij na een paar maanden. Toename last rug en/of been Verhoogde druk op de gewrichtjes tussen de wervels Dit veroorzaakt vaak de eerste 3 tot 6 maanden meer last in de rug, of zelfs een scheefstand van de rug. Dit gaat in dezelfde periode weer over. De reden voor de toename van de last is dat de gewrichtjes aan de achterzijde van de wervel meer druk te verdragen krijgen, omdat er weefsel uit de tussenwervelruimte verdwenen is. Nieuwe hernia (op hetzelfde of een ander niveau) De kans hierop ligt rond de 10% bij een conventionele hernia-operatie. Bij de PTED techniek is dit nog niet bekend. Problemen met de verbindings- en gewrichtsbanden tussen de rug, het gebied van de heupen en het stuitbeen Als deze banden iets teveel gerekt of geïrriteerd raken, geeft dit vaak pijn, stijfheid en harde spieren. Dit wordt iets naast het midden van de rug of in het gebied van de billen gevoeld. Op dezelfde plaats waar soms een verkrampte spierknoop kan zitten. De fysiotherapeut kan dit met massage behandelden. 9

10 Wanneer moet u contact opnemen? Als u één van de volgende symptomen heeft, moet u zo snel mogelijk contact opnemen: onhoudbare pijn in rug of been; abnormale zwelling van de wond; opengesprongen wond; pus uit de wond; hoge koorts; toenemend krachtsverlies aan één of beide benen; verschijnselen van incontinentie (het ongemerkt laten lopen van de plas of ontlasting zonder dat u daar invloed op heeft gehad); of als u of uw fysiotherapeut het niet vertrouwt. U kunt van maandag t/m vrijdag (van uur tot uur) bellen voor een afspraak op het telefonisch spreekuur. U wordt dan tussen uur en uur teruggebeld door een verpleegkundige. U kunt ook en naar: nazorg@etz.nl. De ontvangen s worden van maandag t/m vrijdag door verpleegkundigen bekeken en zo spoedig mogelijk beantwoord. Bij acute problemen of klachten: binnen kantooruren telefonisch contact opnemen met de polikliniek; buiten kantooruren telefonisch contact opnemen met uw huisarts of huisartsenpost. Adviezen voor thuis Algemeen Het herstel na een hernia-operatie kan per patiënt anders verlopen. Hieronder staan enkele richtlijnen om activiteiten, zoals lopen, zitten, bukken en tillen op te bouwen. Door het doen van deze activiteiten bevordert u het herstel. Het is mogelijk dat u tijdens de activiteiten pijn in uw rug krijgt. Dit komt waarschijnlijk door het intensiever aanspannen van de rugspieren die tussen de wervels zitten. Deze rugpijn is dan ook een te accepteren pijn. Door het doen van de activiteiten bevordert u uw herstel. Lopen De eerste dagen na uw operatie is het goed om regelmatig te gaan liggen. Het is belangrijk dat u de duur en de frequentie van het liggen afbouwt. In deze periode is het beter om te lopen in plaats van te zitten. Loop regelmatig korte afstanden en bouw dit rustig op, in tijd en afstand. Let op dat u bij het wandelen het zogenaamde spierkorset creëert en dus uw spieren aanspant. Zitten Als u zit, is het moeilijk om de genoemde spieren aangespannen te houden. Daarom is het af te raden om de eerste dagen veel te gaan zitten. Als u gaat zitten, doe dit dan maximaal 15 minuten en probeer de spieren van het spierkorset aan te spannen. Zit goed rechtop op een stoel met rugleuning, niet onderuitgezakt op een bank. Zorg ervoor dat uw voeten goed op de grond steunen. Gebruik eventueel een voetensteuntje. Liggen Zorg dat u niet op een bed slaapt dat doorzakt. Eventueel kunt u planken of een spaanplaat onder het matras laten aanbrengen. 10

11 Huishoudelijke werk Het doen van licht huishoudelijke werkzaamheden, zoals afwassen, koffiezetten, tafel dekken enzovoorts, kunt u enkele dagen na uw operatie weer hervatten. Bij het uitvoeren van deze activiteiten moet u de spieren van het spierkorset aangespannen houden. Bukken en tillen Vooroverbukken is een zware belasting voor de rug. Vermijd deze beweging door met een rechte rug te hurken om iets van de grond op te rapen. Dit geldt ook voor tillen. De eerste twee weken na uw operatie raden wij tillen af. Tillen is altijd een extra belasting voor de rug en daarom is het beter tillen, voor zover mogelijk te vermijden. Maak waar mogelijk gebruik van hulpmiddelen. Mocht het niet anders kunnen til dan met een rechte rug en begin met lichte lasten. Gaat dit goed dan mag u geleidelijk aan meer tillen maar houd rekening met bovenstaande. Het is erg belangrijk dat u tijdens tillen en hurken de spieren van het spierkorset aangespannen houdt. Het hervatten van uw werk Lichte werkzaamheden (werken aan een bureau) kunt u na twee tot vier weken hervatten (de eerste 1-2 weken beginnen met halve dagen of enkele uren per dag), mits u goed oplet met bukken en tillen. De zwaardere werkzaamheden (werk waarbij veel getild moet worden) mogen na 3 maanden worden hervat. Dit eventueel in overleg met uw behandelend arts. Seks Seksuele gemeenschap is niet bezwaarlijk, mits u verstandig met uw rug omgaat. Fietsen Na ongeveer 2 weken mag u weer fietsen. U moet bij voorkeur op een asfaltweg gaan fietsen, waarbij u uw spierkorset gebruikt. Bouw dit rustig op, in afstand en tijd. Autorijden Als na de eerste 2 weken van uw operatie de kracht van de been- en voetspieren normaal is, kunt u zelf gaan autorijden. Zwemmen Als de operatiewond genezen is, kunt u na 3 weken beginnen met zwemmen. U begint met zwemmen op uw rug, de keren daarop mag u ook op uw buik zwemmen. Ook hierbij is het weer belangrijk om uw spierkorset te gebruiken. Als u al de genoemde activiteiten, zonder klachten, heeft doorlopen, kunt u de huishoudelijke activiteiten uitbreiden. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen aan de behandelend arts of aan de verpleegkundige op de afdeling. Voor meer informatie kunt u ook terecht op: of 11

12 Belangrijke telefoonnummers ETZ (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis) (013) Route 42 Neurocentrum Polikliniek Neurochirurgie: (013) Etage D, kamer 1 t/m 16: (013) Etage D, kamer 32 t/m 47: (013) adres: polinrc@etz.nl Vragen over uw operatiedatum? Vragen over uw Gamma-Knife behandeling? Overige vragen? okplanningnrc@etz.nl gammaknife@etz.nl secretariaatnrc@etz.nl- Neurochirurgie, 41_ Copyright ETZ Afdeling Communicatie Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. 12