1.37 V&G-dossier. Normen en regels

Transcriptie

1 1.37 V&G-dossier Veiligheids- en gezondheidsrisico s spelen niet alleen tijdens de realisatie van een bouwwerk, maar ook na oplevering, in de beheerfase. Of het nu om een gebouw, een brug of rioleringssysteem gaat, het beheren ervan kent veiligheidsen gezondheidsrisico s. Behalve valgevaar zijn de belangrijkste gevaren: vallen door een opening, knellen, blootstelling aan gevaarlijke stoffen of dampen, elektrocutie en (in de wegenbouw) het gevaar te worden aangereden. Normen en regels Arbowetgeving - Het veiligheids- en gezondheidsdossier wordt genoemd in artikel 2.30c van het Arbobesluit. De beoogde inhoud ervan is globaal beschreven: het samenstellen van een dossier met bouwkundige en technische kenmerken, die van belang zijn voor de veiligheid en gezondheid van werknemers en zelfstandigen, die latere werkzaamheden aan het bouwwerk verrichten. - Het samenstellen van het V&G-dossier is een verplichting van de coördinator voor de ontwerpfase; echter, deze werkt onder de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Met opdrachtgever wordt bedoeld: degene voor wiens rekening een bouwwerk tot stand wordt gebracht, maar zo nodig ook degene op wiens initiatief een bouwwerk tot stand wordt gebracht of beiden. - Het later zo nodig aanpassen van het dossier is een verplichting voor de coördinator voor de uitvoeringsfase, althans indien de voortgang van het bouwwerk of onderdelen daarvan daartoe aanleiding geven. Een en ander valt onder de verantwoordelijkheid van de uitvoerende partij. Dit is de partij die door de opdrachtgever is aangewezen de coördinatie voor de uitvoeringsfase te verzorgen. Meestal wordt de bouwkundige of civiele hoofdaannemer met deze taak belast. - Het V&G-dossier is bestemd voor degene, die beslist over de uitvoering van genoemde latere werkzaamheden, dus de eigenaar of de beheerder van het gebouw. - Het Arbobesluit bouwproces zwijgt over de wijze waarop het dossier bij die beslisser moet komen, ook over de wijze van overdracht van ontwerp- naar uitvoeringsfase. Het gaat echter in hoofdzaak om een verplichting van de opdrachtgever, in te vullen door zijn coördinator voor de ontwerpfase. Deze zou achtereenvolgens moeten zorgen voor: het samenstellen van het dossier in de ontwerpfase, voorafgegaan door het vaststellen van de aandachtsgebieden, bijvoorbeeld in een format; het overdragen ervan aan de coördinator voor de uitvoeringsfase, met inbegrip van een verantwoording over zijn invulling in de ontwerpfase en zo mogelijk een instructie over de verdere invulling in de uitvoeringsfase; er op toezien dat de coördinator voor de uitvoeringsfase het dossier aanpast dan wel aanvult indien de voortgang van het bouwwerk daartoe aanleiding geeft; er voor zorgen dat het dossier bij oplevering wordt verstrekt aan degene die beslist over de uitvoering van latere werkzaamheden. Uit het voorafgaande blijkt dat de wetgever de verplichtingen in het Arbobesluit globaal heeft geformuleerd. Dit biedt opdrachtgevers en ontwerpers een grote vrijheid bij de invulling van die verplichtingen. Blad 1 van 5 Abomafoon 1.37

2 Met de recente wijzigingen van het Arbobesluit (per 1 januari 2017) zijn de bepalingen over de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever of ontwerper aangescherpt en verduidelijkt. De Inspectie SZW heeft hiermee concrete aanknopingspunten om een opdrachtgever aan te spreken op tekortschietende veiligheidsvoorzieningen in de beheerfase. Grootschaliger onderhoud Grootschaliger werkzaamheden vallen wel onder de werkingssfeer van het Arbobesluit bouwproces, maar dan met andere spelers. Hoe gering van omvang de werkzaamheden ook zijn, ze vallen binnen de werkingssfeer van het besluit, mits er sprake is van minstens twee werkgevers (of twee zelfstandigen), die hun werkzaamheden gelijktijdig of achtereenvolgend verrichten. Zelfs als er geen V&G-plan hoeft te worden opgesteld, zijn de bepalingen over ontwerpverplichtingen en het dossier van toepassing. Zoals gezegd betreft het dan meestal andere partijen. Maar waar houdt de verantwoordelijkheid van de aanvankelijke opdrachtgever op en waar begint die van de nieuwe opdrachtgever, die bijvoorbeeld een verbouwing of een dakrenovatie laat uitvoeren? Bouwbesluit 2012 Al lange tijd werd er door de schoonmaak- en dakdekkersbranche gevraagd om regelgeving om veilig onderhoud in het ontwerp af te dwingen. Met de komst van het nieuwe Bouwbesluit in 2012 is hier aan tegemoet gekomen. In het Bouwbesluit 2012 is afdeling 6.12 Veilig onderhoud gebouwen, nieuwbouw opgenomen. Hierin wordt gesteld dat onderhoud aan het gebouw veilig kan worden uitgevoerd en dat het gebouw is voorzien van voldoende veiligheidsvoorzieningen. Dit kan zowel gaan om het uitvoeren van gevelonderhoud en glasbewassing als het onderhoud op en aan de daken. In artikel 6.52 wordt gesteld dat een te bouwen gebouw zodanig is dat het onderhoud veilig kan worden uitgevoerd. In artikel 6.53 wordt gesteld dat, indien het onderhoud niet veilig kan worden uitgevoerd zonder gebouwgebonden veiligheidsvoorzieningen, het te bouwen gebouw voldoende gebouwgebonden veiligheidsvoorzieningen heeft. In de bijbehorende ministeriële regeling (Regeling Bouwbesluit 2012, van kracht geworden op 1 maart 2013) wordt aangegeven dat, om de gebouwgebonden veiligheidsvoorzieningen te kunnen beoordelen, er gebruik moet worden gemaakt van de Checklist Veilig onderhoud op en aan gebouwen De checklist is ook in de Regeling omgevingsrecht opgenomen als indieningsvereiste voor een omgevingsvergunning voor het bouwen (Mor, artikel 2.2). Arbitrages In arbitragezaken wordt er getoetst of een gebouw voldoet aan de eisen van goed en deugdelijk werk. Inmiddels is er de nodige jurisprudentie waaruit blijkt dat het bijvoorbeeld mogelijk moet zijn om op eenvoudige wijze en tegen redelijke kosten beheer en klein onderhoud van gebouwen uit te voeren. De uitspraken hebben voornamelijk betrekking op de mogelijkheden voor veilig glazenwassen van appartementengebouwen. Echter vanuit dezelfde overwegingen kan het mogelijk zijn dat er bijvoorbeeld veiligheidsvoorzieningen op daken moeten zijn getroffen. Zeker in het licht van de eerdergenoemde Checklist Veilig onderhoud vanuit het Bouwbesluit. Praktische invulling Het V&G-dossier is slechts een afgeleide, het gaat natuurlijk in eerste instantie om het daadwerkelijk in het ontwerp meenemen van relevante veiligheids- en gezondheidsvoorzieningen. De weerslag hiervan is terug te vinden in het dossier. Onderstaand enkele praktische aanbevelingen. - Maak een inventarisatie van mogelijke V&G-risico s tijdens onderhouds- of sloopwerkzaamheden in de beheerfase van het gebouw/object en de bijbehorende beheersmaatregelen. - Neem de volgende informatie op in het V&G-dossier: de naam van de samensteller en zijn werkgever; de datum van definitieve uitgifte; een documentnummer; een korte omschrijving van het object (aard/omvang/locatie); een overzicht van relevante documenten/technische specificaties zoals bestek, gereviseerde tekeningen en bedienings/-onderhoudsvoorschriften van installaties. Blad 2 van 5 Abomafoon 1.37

3 - Specificeer van ieder document: naam; kenmerk; verantwoordelijk(e) bedrijf/leverancier; datum van uitgifte; eventuele nadere bijzonderheden; structurele voorzieningen, maatregelen en informatie betreffende risicovolle werkzaamheden in de beheerfase (reinigen, inspectie en onderhoud en kleine reparaties). - Maak het dossier niet te omvangrijk. Stop er bijvoorbeeld geen strekkende meter tekeningen in, maar beperk je tot verwijzingen en eventueel overzichten van relevante documenten. - Voorbeelden van benodigde bouwkundige en technische informatie zijn: locaties waar gevaarlijke stoffen of leidingen kunnen worden aangetroffen, de resultaten van de eindbeoordeling bij asbestverwijdering en gegevens op het terrein van constructieve veiligheid, sterkte en stabiliteit. Ook kan het gaan om informatie over relevante hulpmiddelen ten behoeve van gezond en veilig werken. In de bijlage is een voorbeeld weergegeven met relevante aspecten in zowel de B&U- als de GWWsector. Verwijzing - 92/57 EEG Minimum voorschriften inzake veiligheid en gezondheid voor tijdelijke en mobiele bouwplaatsen, 24 juni Arbobesluit bouwproces art lid c en 2.31 lid e. - Bouwbesluit 2012 art en Checklist Veilig onderhoud op en aan gebouwen 2012 (via: - Leidraad Veilig en gezond ontwerpen, Aboma Ede. - Abomafoons: 1.10 Arbobesluit bouwproces Coördinator voor de ontwerpfase Coördinator voor de uitvoeringsfase Projectrisico-inventarisatie en -evaluatie van het ontwerp (ontwerp-ri&e) Melding bouwwerk aan de Inspectie SZW. Datum: Februari 2017 Wijzigingen ten opzichte van vorige uitgave - Het gewijzigde Arbobesluit (per 1 januari 2017) scherpt de bouwprocesbepalingen verder aan en verduidelijkt de rol en definitie van de opdrachtgever. - De oude benaming V&G-dossier van vóór is weer ingevoerd in het Arbobesluit om duidelijk te maken dat de inhoud van het dossier informatie moet bevatten die van belang is voor veilig en gezond werken bij latere bouwwerkzaamheden. - Voorbeelden van relevante informatie voor het V&G-dossier toegevoegd. Uitgave: Aboma bv Maxwellstraat 49 a Postbus BC Ede tel Heeft u naar aanleiding van deze informatie vragen, opmerkingen of verbetersuggesties, geef het aan ons door via Abomafoon@aboma.nl Wij helpen u graag! Blad 3 van 5 Abomafoon 1.37

4 Bijlage Maatregelen bij risicovolle werkzaamheden in de beheerfase van een object Voorzieningen, maatregelen, informatie ten behoeve van risicovolle werkzaamheden in de beheerfase van een object (B&U-sector) Onderwerp en aandachtspunten 1. Daken: - leidingen, installaties; - dakopbouwen; - dakbedekking; - dakgoten, dakranden; - dakkapellen, dakramen, lichtstraten; - schoorstenen; - onderzijde daken (bij hallen, atria, e.d.). 2. Gevels: - kozijnen, ramen; - gevelelementen; - gevelbekleding; - metselwerk; - balkons, galerijen; - luifels, uitkragingen. 3. Draagkracht ondergrond met betrekking tot latere belasting door bijvoorbeeld hoogwerker, steiger (inclusief omgeving gebouw en daken van parkeerkelders). 4. Leidingen, installaties (in het gebouw): - kruipruimten en andere besloten ruimten; - technische ruimten, liftputten; - noodvoorzieningen, afsluiters; - leidingschachten (voor valgevaar, zie 1). Voorzieningen, maatregelen, informatie Voorzieningen/maatregelen voor een veilige bereikbaarheid en het voorkómen/beperken van valgevaar op de werkplek: Voorzieningen/maatregelen voor een veilige bereikbaarheid en het voorkomen/beperken van valgevaar op de werkplek: Voorzieningen/maatregelen tegen bezwijken van de ondergrond vanwege overbelasting. Voorzieningen/maatregelen voor een goede bereikbaarheid en werkhouding (voldoende ruimte): Voorzieningen/maatregelen voor goede signaleringen, aanduidingen, verlichting en ventilatie van relevante installatie-onderdelen en ruimten: 5. Bouwmaterialen Maatregelen bij het bewerken of slopen van bouwmaterialen (schuren, boren, frezen) waarbij schadelijk stof vrijkomt: 6. Overige werkzaamheden, bijvoorbeeld: werken in nabijheid van hoogspanningsleidingen of andere gevaarlijke leidingen; werken in verontreinigde grond/grondwater; groenvoorzieningen op talud (kantelgevaar eventuele machines). Voorzieningen/maatregelen: NB. Bij de in de rechterkolom gespecificeerde voorzieningen, maatregelen of informatie kan zo nodig worden verwezen naar het overzicht van documenten. Blad 4 van 5 Abomafoon 1.37

5 Voorzieningen, maatregelen, informatie ten behoeve van risicovolle werkzaamheden in de beheerfase van een object (GWW-sector) Onderwerp en aandachtspunten 1. Werkzaamheden aan of langs de weg: - asfalteren; - maaiwerkzaamheden; - VRI/OV; - markering. Voorzieningen, maatregelen, informatie - Aantal rijstroken.. st. - Wegbreedte..... m - Breedte middenberm.. m - Beschikbare vrije hoogte (profiel)... m - Hellingshoek taluds. - Openbare verlichting aanwezig ja/nee - Voorzieningen/maatregelen om bij werkzaamheden de benodigde minimale 0,6 m vrije werkruimte naast machines te waarborgen 2. Materialen - Materialen waarbij tijdens bewerken of slopen schadelijke stoffen kunnen vrijkomen: wegfundaties asfaltproducten markering asbest (bijvoorbeeld bij krimpvoegen) 3. Kabels en leidingen - Aanwezige kabels en leidingen: - Locatie(s): 4. Bodemgesteldheid - Verontreinigingsklasse: - Grondwaterstand: - Grondonstabiliteit door bijvoorbeeld nabijgelegen: terreinverhoging:... open water: Leidingstelsels (leidingen en putten) - Aantal en plaats mangaten... - Afmetingen/gewichten putdeksels (wel of geen aanwezige hulpmiddelen) Toegankelijkheid put (bijvoorbeeld ladder, klimijzers in put) - Vrije werkruimte in putten Mechanische aandrijving wel of niet te blokkeren - Lozingsgegevens van industrieën... NB. Bij de in de rechterkolom gespecificeerde voorzieningen, maatregelen of informatie kan zo nodig worden verwezen naar het overzicht van documenten. Blad 5 van 5 Abomafoon 1.37