HOOGWERKER. Wettelijk Depot nummer: D2012/5535/108

Transcriptie

1 HOOGWERKER PS nummer: Wettelijk Depot nummer: D2012/5535/108

2 Uitgave oktober 2012 Hoogwerker 2

3 Inhoud 1. Doelstelling Inleiding Waarom opleiding? Wetgeving CODEX Tit.I, Hfst.III, Afd. III, art De verantwoordelijkheden van de bestuurder De soorten hoogwerkers Thermische motor De machine technisch bekeken Definitie Onderdelen hoogwerker Stabiliteit Schaal van Beaufort Beperkingen bij het gebruik van de hoogwerker Hoogwerker in gebruik Dagelijkse controle Bediening Starten van de motor Rijden en sturen Telescoperen Toppen en zwenken Het verstellen van de werkbak Stoppen en parkeren Raadgevingen voor het veilig gebruik van de hoogwerker Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)...31 Hoogwerker 3

4 1. Doelstelling In deze cursus leer je: - werken met een hoogwerker - alle veiligheidsrichtlijnen toepassen om onveilige en gevaarlijke situaties te voorkomen Met professionele manier bedoelen we: efficiënt: - snel, correct, volgens de voorgeschreven methodes en structuren veilig: - volgens de geldende veiligheidsvoorschriften BEHALEN VAN ATTEST I.S. OO5 Hoogwerker 4

5 2. Inleiding In het verleden werden er verschillende werkwijzen en hulpmiddelen gebruikt om in de hoogte werkzaamheden uit te voeren. Dit bracht en brengt nog steeds een verhoogd veiligheidsprobleem met zich mee. Arbeidsongevallen zijn een niet weg te denken probleem. Stilaan groeit de bewustwording dat er veiliger moet worden gewerkt. Niet alleen onder druk van verzekeringsmaatschappijen, arbeidswetgeving (ARAB, CODEX) en veiligheidsorganen in bedrijven, comités voor veiligheid, maar ook vanuit een IKZ-beleid (integrale kwaliteitszorg). Meer en meer wordt er een beroep gedaan op machines die speciaal voor dit soort werkzaamheden ontwikkeld werden. De meeste bedrijven hebben begrepen dat het renderend is om hun werknemers hiervoor dan ook een aangepaste opleiding te laten volgen. Een bestuurder van deze machines wordt door het ARAB/CODEX niet zonder reden aangezien als een veiligheidsfunctie met de nadruk op verantwoordelijkheids- en veiligheidszin. De machinist mag de machine bedienen na opleiding onder toezicht van een ervaren en bevoegd persoon en na de handleiding gelezen te hebben. Machinisten moeten een geldig en geschikt rijbewijs hebben, goed gezichtsvermogen, diepteperceptie en normaal gehoor, zij moeten ook beschikken over een goede mentale en fysieke conditie een goed reactievermogen en goede reflexen. Zij mogen niet onder invloed zijn van bedwelmende middelen of medicatie die de bekwaamheid kunnen verminderen. De machinist moet op de hoogte zijn van de voorschriften regelgeving en standaarden van de werkgever, industrie en overheid. Deze gelezen en begrepen hebben en er zich te allen tijde aan houden. Hoogwerker 5

6 3. Waarom opleiding? 3.1 Wetgeving CODEX Tit. I, Hfst. III, Afd. III, art.21 De werkgever zorgt ervoor dat iedere werknemer een opleiding krijgt bij: - zijn indienstneming - een overplaatsing of verandering van functie - de invoering van een nieuw arbeidsmiddel of verandering van een arbeidsmiddel - de invoering van een nieuwe technologie Een voldoende en aangepaste veiligheids- en gezondheidsopleiding krijgen in de vorm van voorlichting en instructie. Een opleiding speciaal gericht op zijn werkpost/zijn functie. Deze opleiding moet: - worden aangepast aan de ontwikkeling van de risico s - en indien nodig op gezette tijden worden herhaald Keuze en vorming van de bestuurder: Krachtens de voorschriften van het Algemeen Reglement Voor De Arbeidsbescherming, mag het besturen van een machine met eigen beweegkracht enkel toevertrouwd worden aan werknemers van tenminste 18 jaar en die door een geneesheer geschikt bevonden werd. Elke bestuurder moet een theoretische en praktische vorming gekregen hebben over: - het materieel, de motoren en andere elementen - de activiteit van het bedrijf, de arbeidsomstandigheden, de inplanting van de werkplaatsen en de wegen - de risico s die inherent zijn aan de machines, aan de maneuvers ervan en aan de externe factoren - de algemene veiligheidsvoorschriften Bron: A.R.A.B.-CODEX-KB Hoogwerker 6

7 4. De verantwoordelijkheden van de bestuurder De bestuurder bekleedt een veiligheidsfunctie in het bedrijf: Dit wil zeggen dat hij niet alleen de veiligheidsvoorschriften moet kennen, maar ze ook altijd moet kunnen toepassen. Hij moet zowel op zijn eigen veiligheid als op deze van de mensen uit zijn omgeving letten. De bestuurder moet altijd een correct oordeel vormen en weloverwogen besluiten nemen om zichzelf veilig te verplaatsen. De bestuurder kan strafrechtelijk verantwoordelijk gesteld worden voor een ongeval indien bewezen wordt dat hij een zware beroepsfout beging Het is de taak en plicht van de bestuurder om op een veilige manier zijn werk uit te voeren. Een beroepschauffeur is niet diegene die het meeste werk verricht, maar deze die een hoog rendement behaalt en toch alle veiligheidsrichtlijnen toepast die hem ongevallenvrij maakt. Een bestuurder heeft: - een veiligheidsfunctie: de bestuurder past de veiligheidsrichtlijnen toe - voorkomingbeleid: de bestuurder werkt constructief mee aan het voorkomen van ongevallen en onveilige situaties - meldingsplicht: de bestuurder stelt zijn hiërarchische oversten op de hoogte van onveilige situaties, defecten aan de machine, schade aan de machine Hoogwerker 7

8 5. Soorten hoogwerkers 5.1 Thermische motor (diesel of benzine) schaar-en telescoopgiek op banden telegiek op banden telegiek op rupsen schaar-en telegiek afstempelsteunen rupsen thermische motor Hoogwerker 8

9 vrachtwagen thermische motor schaar-en telegiek systeem afstempelsteunen lichte vrachtwagen met thermische motor telescoop systeem afstempeling schaarlift op banden met electro motor schaarlift op rupsen met thermische motor omgebowde verreiker tot hoogwerker Hoogwerker 9

10 6. De machine technisch bekeken 6.1 Definitie Een hoogwerker is een toestel omvattende een werkplatform voor één of meer personen en hun eventueel materieel bevestigd hetzij op een al of niet draaibare gearticuleerde arm, hetzij op een schaarsysteem, hetzij op een telescopische arm of zuiger, dat zich bij middel van een hydraulische, pneumatische of elektromechanische aandrijving in de hoogte of in de gewenste richting kan bewegen, en dat speciaal bestemd is voor het uitvoeren van montage-, herstellings- en onderhoudswerken zonder het werkplatform te verlaten. 6.2 Onderdelen hoogwerker Een hoogwerker bestaat uit verschillende onderdelen, afhankelijk van het toepassingsgebied voor de machine (zie tekening pag 11). Hoogwerker 10

11 onderdelen hoogwerker Onderdelen hoogwerker 1. De werkbak 19. Plaatwerk en sloten 2. Slang- en kabelbescherming 20. Giekondersteuningsplaat 3. Aandrijfmotor en remdeksel 21. Noodpomp 4. Wiel en band 22. Trekstangen 5. Aandrijfnaaf 23. Wiel en band 6. Frame 24. Frame 7. Brandstoftank 25. Hydraulische oliefilter 8. Slang- en kabelrups 26. Hydraulische olie 9. Topcilinderscharnierpen 27. Draaikrans en rondsel 10. Giekscharnierpen 28. Aandrijfas 11. Wiel en band 29. Aandrijfmotor en remdeksel 12. Trekstang 30. Wiel en band 13. Bedieningsventiel en compartiment 31. Giekdelen 14. Motorolie 32. Scharnierpen en werkbak 15. Uitlaatsysteem en uitlaatdemper 33. Bedieningspaneel in werkbak 16. Grondbedieningspaneel 34. Zijsteun (optioneel) 17. Balastgewicht 35. Uitschuifbare as (optioneel) 18. Hoogwerker 11

12 7. Stabiliteit Een hoogwerker wordt ontworpen om personen en materieel te verplaatsen, zowel in hoogte als verte. Dit wordt in een stabiliteitsgrafiek of anders gezegd een werkgebied in de vorm van een grafiek weergegeven. Overschrijd nooit het maximumgewicht en het aantal personen die op de machine vermeld staan. Voorbeeld pictogram: Maximale gewicht = 230 kg Aantal personen + materiaal = 230 kg Mag NOOIT overschreden worden!!!!! Hoogwerker 12

13 7.1 Schaal van Beaufort Windsnelheid Beaufort m/s km/u Waarneming 2 1,6 tot 3,3 6 tot 11 Men voelt de wind op het gelaat 3 3,4 tot 5,4 12 tot 19 De wind beweegt de bladeren 4 5,5 tot 7,9 20 tot 28 De wind jaagt bladeren en papier op 5 8,0 tot 10,7 29 tot 38 De wind beweegt kleine gebladerde bomen 6 10,8 tot 13,8 39 tot 49 De wind beweegt dikke takken 7 13,9 tot 17,1 50 tot 61 De wind hindert de voetganger 8 17,2 tot 20,7 62 tot 74 De wind breekt kleine takken 9 20,8 tot 24,4 75 tot 88 De wind rukt schouwen en leien af 10 24,5 tot 28,4 89 tot 102 Zware schade (storm) 11 28,5 tot 32,6 103 tot 117 Uitgebreide schade (krachtige storm) 12 > 32,6 > 117 Catastrofale orkaan Bij het gebruik van heftoestellen wordt de windsnelheid niet altijd als de enige beperkende parameter beschouwd. In de meeste gevallen zal men ook rekening houden met de combinatie van verschillende factoren zoals: - de vereiste precisie van de uit te voeren werken - de omvang van de te behandelen stukken - eventuele specifieke omgevingsparameters Als algemene richtlijn kan gelden dat delicate werkzaamheden gestaakt worden bij windsnelheden vanaf 6 Beaufort d.w.z. vanaf meer dan 12,5 m/sec. Ook bij opkomend onweer moeten de werkzaamheden gestaakt worden. Hoogwerker 13

14 8. Beperkingen bij het gebruik van de hoogwerker - Gebruik de giek nooit voor een ander doel dan het personeel en hun gereedschappen op werkhoogte te brengen. - Overschrijd nooit de maximum toegelaten veilige belasting. - Vermijd kantelen rij en werk niet op zacht en/of oneffen terrein. Hoogwerker 14

15 9. Hoogwerker in gebruik 9.1 Dagelijkse controle Vóór het begin van de dagtaak moet de bestuurder er zeker van zijn dat het voertuig zich in een veilige staat bevindt. Het toestel moet in bezit zijn van een geldig keuringsverslag steeds IN/BIJ de machine!!! Het belang van de dagelijkse controle: - voor de bestuurder: - zijn persoonlijke veiligheid kleine defecten kunnen grote ongevallen veroorzaken - zijn comfort een goed onderhouden toestel is aangenamer om mee te rijden en verhoogt tevens zijn rendement - zijn concentratie een toestel zonder mankementen laat de bestuurder toe zijn aandacht toe te spitsen op zijn werk - Voor de organisatie: - vermijd arbeidsongevallen toestellen in goede staat leveren minder gevaar op - geen rendementsverlies een toestel in slechte staat vertraagt de productie - vermijd onnodige kosten een kleine controle vooraf kan grote reparaties voorkomen Inspectie voor het starten is meer dan alleen maar controle van brandstof- en oliepeilen. Om een goede en volledige inspectie uit te kunnen voeren is het nodig om volledig rond de machine te lopen en de verschillende belangrijke onderdelen grondig te inspecteren. Naast de controle op defecten, controleer je ook: - de opschriften die steeds leesbaar moeten zijn - het smeerschema - de remmen - nooddaalsysteem - keuringsverslag (bij de machine) - de algemene reinheid van de machine Hoogwerker 15

16 Inspecteer op beschadigde onderdelen: - beschadiging aan de manbak - loszittende of verdwenen bouten - olielekken - brandstof- en olieniveaus - barsten en scheuren- glijblokken van de giek Controleer steeds: - de werkbak en bediening - de slang- en kabelbescherming - de wielen en banden HEEL BELANGRIJK!!! - het brandstofniveau - het noodafdaal systeem Hoogwerker 16

17 Voorbeeld van een controledocument Hoogwerker 17

18 9.2 Bediening Voorbereiding - controleer de bereikbaarheid van de werkplaats - plaats de machine op een vaste, vlakke draagkrachtige ondergrond - houd rekening met putten, sleuven, ondergrondse/bovengrondse leidingen, putdeksels en de draaicirkel van de machine - zet eventueel de afstempeling uit, zodat de machine waterpas staat - gebruik eventueel schotten (of houten balken) onder de stempelvoeten Bekijk het instructieboek vóór het gebruik van een niet- gekende machine. Maak je vertrouwd met de machine en de werking van de noodbedieningen vóór aanvang van de werken. De noodbediening maakt het mogelijk om: - bij afgeslagen motor de werkbak neer te laten (elektrisch) - enkele bewegingen te maken telkens 1 beweging afzonderlijk, nooit meerdere bewegingen gelijktijdig Bij elektrisch defect kan men op een mechanische manier afdalen met hulp van handbediende ventielen die op de bovenwagen terug te vinden zijn. Hoogwerker 18

19 9.3 Starten van de motor - plaats de hoofdkrachtschakelaar in de werkstand - grondbediening aan - werkbakbediening aan - desnoods voorgloeien maximum 15 sec. - plaats de startschakelaar in de startpositie tot de motor aanslaat Laat de motor en het hydraulisch systeem warmdraaien vooraleer een beweging ingeschakeld wordt. OPGELET: Laat de startmotor nooit langer dan 10 sec draaien. Indien de dieselmotor na deze tijd niet gestart is, laat de startmotor gedurende enkele seconden afkoelen, opnieuw voorgloeien en terug starten. Hoogwerker 19

20 9.4 Rijden en sturen Bij bediening vanuit de werkbak moet de voetschakelaar steeds ingedrukt gehouden worden. De voetschakelaar (dodemansfunctie) mag nooit mechanisch geblokkeerd worden. Er moet zoveel mogelijk gereden worden met de giek gecentreerd boven de achteras. Vermijd te rijden over oneffenheden die het uitkatapulteren van bestuurder en of medewerker kunnen veroorzaken. Kijk altijd in de rijrichting van de machine. Met de hefboom wordt de rijrichting aangegeven. Met de motor snelheidschakelaar wordt de motor op een hoger toerental gebracht, zodat sneller kan gereden worden, indien de werkbak niet boven een bepaalde hoogte staat (afhankelijk van machine tot machine) of zodat er meer vermogen beschikbaar wordt om een helling op te rijden. Hoogwerker 20

21 9.5 Telescoperen Alvorens de giek in of uit te schuiven, dient men er zich van te verzekeren dat er zich geen personeel of obstakels boven, onder of achter de werkbak bevinden. Door de telescoopschakelaar in de stand UIT te houden zal de giek uitschuiven. Bij het loslaten van de schakelaar zal het uitschuiven stoppen. Door de schakelaar in de stand IN te houden zal de giek terug inschuiven Hoogwerker 21

22 9.6 Toppen en zwenken Aftoppen is de giek omlaag brengen en Optoppen is de giek omhoog bewegen. De giek kan in een verticaal vlak (toppen) en in een horizontaal vlak (zwenken) bewogen worden. Dit kan gestuurd worden met behulp van de topschakelaar die in de gewenste positie moet gehouden worden (zie opschriften). Deze schakelaar moet rustig bediend worden om een soepele beweging te verkrijgen. Het toppen mag nooit gebruikt worden om met de giek een last op te tillen en te verplaatsen. Alle materiaal en materieel moet in de werkbak (manbak). Schaar open duwen is recht omhoog en schaar dichtplooien is recht omlaag (naar beneden) komen. 9.7 Het verstellen van de werkbak Met de schakelaar op en neer kan de werkbak versteld worden, zodat de werkvloer horizontaal kan gebracht worden. Door het bedienen van de schakelaar links en rechts kan de werkbank zwenken, zodat de werkplek beter kan bereikt worden. Hoogwerker 22

23 9.8 Stoppen en parkeren Indien niet beschreven in de instructieboek van de machine: - Tanken (best elke avond) - vlakke draagkrachtige ondergrond - niet voor poorten, deuren, brandkranen, EHBO-posten enz. - transportpositie - giek ingeschoven - werkbak ± 30 cm boven de grond - motor laten uitdraaien, zeer lang - noodstop werkbak en onderwagen ingedrukt - batterijsleutel af indien aanwezig - vergrendelen indien voorzien - op een helling indien nodig wielkeggen of blokkeerhout gebruiken - contactsleutel verwijderen Hoogwerker 23

24 10. Raadgevingen voor het veilig gebruik van de hoogwerker - PLAATS de giek zoveel mogelijk in lijn met de rijrichting - RIJ vooruit waar het kan, achteruit rijden is alleen bedoeld voor het manoeuvreren tijdens het werk - RIJ nooit met uitgeschoven giek- en schaarsysteem - RIJ met de werkbak zo laag mogelijk, maar met voldoende zicht in de rijrichting - KIJK altijd in de rijrichting en let vooral op de obstakels op en boven de grond Hoogwerker 24

25 - RIJ en werk niet op zacht en oneffen terrein, zodat kantelen vermeden wordt - ONEFFEN terrein verhoogt het risico om uit de werkbak gekatapulteert te worden! Hoogwerker 25

26 - BLIJF met de machine en de werkbak minstens 6 meter van elektrische leidingen verwijderd (spanningsbereik tussen 200 kv en 350 kv) - WERKEN in de nabijheid van zendmasten en radiotorens kan het platform elektrisch doen opladen Spanningsbereik Minimale veilige afstand 0 tot 300 V CONTACT VERMIJDEN 300 V tot 50 kv 3,05 m 50 kv tot 200 kv 4,60 m 200 kv tot 350 kv 6,10 m 350 kv tot 500 kv 7,62 m 500 kv tot 750 kv 10,67 m 750 kv tot 1000 kv 13,72 m Hoogwerker 26

27 - HOU tijdens het werken en rijden de voeten stevig op de werkvloer en leun nooit uit de werkbak! - LAAT geen grondpersoneel toe onder en rondom de geheven werkbak - VERMIJD dat gereedschappen of te monteren onderdelen uit de werkbak kunnen vallen - GEEN lasten op of aan de werkbak - GEEN lasten onder de werkbak hangen alles moet in de werkbak! OPGEPAST voor het beklemd raken van ledematen. Hoogwerker 27

28 - LET altijd OP: - de beschikbare ruimte rondom de werkbak en de giek bij het op- en aftoppen van de giek, het telescoperen en het zwenken - de obstakels tijdens het zwenken - de vrije ruimte aan beide zijden van de machine alvorens steunen uit te schuiven - CONTROLEER altijd de stabiliteit van de machine alvorens de werkbak op hoogte te brengen. - GEBRUIK de voorziene ingang of uitgang om de werkbak te betreden of te verlaten Een hoogwerker mag NIET gebruikt worden als taxi!!! -STAP alleen vanaf de begane grond in en uit de werkbak, nooit vanaf een naast gelegen constructie of stelling. - HOU schoenen en werkbakvloer vrij van olie, modder, vet en andere glibberige substanties Hoogwerker 28

29 - PROBEER een verzakte machine nooit vrij te maken door deze met de giek van de grond te drukken - VERSLEPEN van de machine moet gebeuren aan de voorzien bevestigingspunten en in vrijloop zie instructies fabrikant - BEVESTIG nooit touw, kabel, draad of dergelijke aan de werkbak - KLIM nooit over de giek om naar de werkbak te gaan of deze te verlaten - HIJS de hoogwerker volgens de richtlijnen van de fabrikant en de voorziene bevestigingspunten - NIET duwen of heffen tegen constructies - NOOIT trekken aan een constructie - OM schommelen tegen te gaan van de werkbak nooit vastmaken aan een constructie Hoogwerker 29

30 - GEBRUIK nooit ladders, trappen, kisten of iets dergelijk in de werkbak om extra hoogte te verkrijgen voor welk doel dan ook! -VERPLAATSINGEN gebeuren door de persoon die zich in de kooi bevindt -BIJ het dalen met schaarlift, altijd uitschuifbaar werkplatform inschuiven!!! Bediening aan de onderwagen dient enkel voor noodgevallen of het testen van de bewegingen van de machine. Er mogen nooit personen in de werkbak zijn bij het testen van de machinebewegingen. Hoogwerker 30

31 11. Raadgevingen voor het veilig gebruik van de hoogtewerker In de opleiding zijn volgende PMB s verplicht bij het werken met een hoogwerker: - Veiligheidsschoenen - Veiligheidskledij - Veiligheidshelm - veiligheidsharnas met valvoorkomer Hoogwerker 31