OLIVER! De musical is een coproductie van Musical Van Vlaanderen, één en Ketnet met de steun van de Vlaamse Overheid

Transcriptie

1 Lesmap voor scholen OLIVER! De musical is een coproductie van Musical Van Vlaanderen, één en Ketnet met de steun van de Vlaamse Overheid

2 Introductie Beste leerkrachten Oliver! is niet zomaar een musical. Het is een musical gebaseerd op één van meest bekende romans aller tijden, nl. Oliver Twist van Charles Dickens. Een roman die tot de verbeelding spreekt van zowel volwassenen als kinderen én die uitnodigt tot nadenken over sociale wantoestanden. Deze lesmap wil leerkrachten inspiratie geven om rond de musical Oliver! een aantal lessen op te bouwen. Er worden verschillende thema s in aangesneden zoals kinderarbeid, criminaliteit en theater. Door middel van verschillende werkvormen zoals invuloefeningen en taalspelletjes proberen we de leerlingen op een ontspannen manier vertrouwd te maken met een aantal thema s rond de musical. Daarnaast geven we ook wat ideetjes voor knutsel- of spelopdrachtjes. Voor meer informatie over de lesmappen, rond de producties van Musical van Vlaanderen of feedback over deze lesmap kunt u altijd contact opnemen met Leen Cogghe (dramaturg) via leen.cogghe@musicalvanvlaanderen.be. Suggesties om de lesmappen beter te laten aansluiten bij de noden van de leerkrachten en leerlingen zijn altijd welkom! Inhoud 1. Charles Dickens, de schrijver 2. Het verhaal van Oliver Twist 3. Kinderarbeid 4. Oliver in prenten (oefening) 5. Kindercriminaliteit 6. Het Oliver-alfabet 7. Interview met en musicalactrice 8. Rijmspel (oefening) 9. Oliver-doe-activiteiten

3 1. Charles Dickens De Schrijver en zijn boek Charles Dickens, de auteur van Oliver Twist Iemand die een boek schrijft, noemen we een auteur. Charles Dickens is de auteur van het boek Oliver. Hij werd geboren op 7 februari 1812, dat is ongeveer tweehonderd jaar geleden. Zijn mama en papa, John en Elizabeth, woonden toen Charles nog een kleine jongen was in Chatham, dat is een stad in Engeland. Als kleine jongen speelde hij graag toneeltjes en hij las ook graag boeken. Toen Charles 11 jaar was, verhuisde hij met zijn mama en papa naar Londen. Londen is een grote stad in Engeland en daar wonen heel veel mensen. Londen is de hoofdstad van Engeland. Een hoofdstad is de belangrijkste stad van een land. In de hoofdstad woont de koning of de koningin van een land. In een hoofdstad werken ook de ministers van een land. Toen Charles met zijn familie in Londen woonde, werd zijn papa gearresteerd. Dat wil zeggen dat de politie hem meenam naar het politiebureau en dat hij naar de gevangenis moest. De politie nam hem mee omdat hij geen centjes genoeg had om te betalen. Dat noemen we schulden hebben. De papa van Charles, John, moest drie maanden in een speciale gevangenis blijven. De mama van Charles mocht ook in de gevangenis blijven. Ze woonden daar in een hele kleine kamer. Charles was toen elf jaar en hij moest van zijn papa en mama gaan werken in een fabriek waar ze schoensmeer maakten. Zo kon hij zelf wat centjes verdienen om zijn ouders te helpen. Hij woonde toen alleen in de buurt van de fabriek. In die tijd moesten vele kinderen al gaan werken omdat hun ouders geld nodig hadden. Dat noemen we nu kinderarbeid. Door in de fabriek te werken en alleen te wonen leerde Charles veel. Later, als hij groot was en boeken schreef, dacht hij vaak terug aan die tijd. Iemand die een boek schrijft noemen we een. In welk land leefde Charles Dickens, de schrijver van het boek Oliver?. De schrijver leefde ongeveer jaar geleden. is de hoofdstad van Engeland.

4 De belangrijkste stad van een land noemen we de. Daar werken de ministers en daar woont de koning of de koningin. Als iemand door de politie meegenomen wordt, dan wordt hij. Als je geen centjes genoeg hebt om wat je gekocht hebt, te betalen, dan heb je. Toen Charles 11 jaar was, moest hij gaan werken in de. Dat was omdat zijn ouders waren en centjes nodig hadden. Als kinderen moeten werken om centjes te verdienen en hun ouders te helpen, dan noemen we dat. Auteur Engeland 200 Londen hoofdstad gearresteerd schulden fabriek arm - kinderarbeid Het boek Oliver Twist Charles Dickens schreef niet meteen het volledige boek. Tussen 1812 en 1870 schreef hij elke maand een klein stukje van het verhaal. Dat noemen we een feuilleton. Dat stukje kwam dan in de krant. Net zoals we vandaag elke dag een stukje van een stripverhaal kunnen lezen in de krant. Later hebben ze alle stukjes samen gevoegd en er een echt boek van gemaakt. Men maakte ook toneelstukken van het verhaal. In 1909, dat is ongeveer 100 jaar geleden, werd er ook een film van gemaakt. Het was een stomme film. Dat wil niet zeggen dat het een onnozele film was of zo, het was een film zonder geluid. De eerste films waren allemaal zonder geluid. Bij een stomme film was er een orkestje of een piano die tijdens de film wat muziek speelde. In 1960 werd er van het verhaal van Oliver een musical gemaakt. Deze musical werd 2500 keer opgevoerd. - een verhaal dat in stukjes in de krant komt noemen we een. - een film zonder geluid noemen we een. feuilleton stomme film

5 2. De belevenissen van Oliver Het verhaal van de musical Het verhaal speelt zich af rond 1830 in Londen. Oliver is een kleine weesjongen die in een soort weeshuis woont. Eigenlijk is het een werkhuis waar arme mensen moeten werken en in ruil eten en een slaapplaats krijgen. De kindjes in het weeshuis krijgen niet veel te eten. Elke dag krijgen ze alleen maar pap met dikke brokken. Ze vinden die pap niet lekker maar eten het allemaal op omdat ze anders honger hebben. Soms dromen ze van een maaltijd met lekkere worstjes of een stukje kip. Oliver heeft op een dag nog zoveel honger als zijn kommetje leeg is, dat hij aan Meneer Bumble, de baas van het weeshuis, vraag of hij nog een beetje meer pap mag hebben. Meneer Bumble en weduwe Corney (de vrouw die voor de kinderen zorgt) zijn zo boos dat ze beslissen dat Oliver niet langer in het weeshuis mag wonen. Hij moet verkocht worden. Nog diezelfde avond gaat meneer Bumble op zoek naar iemand die de jongen wil kopen. Oliver -wanneer speelt het verhaal zich af? -een is een kind dat geen ouders meer heeft -een is een plaats waar kinderen wonen die geen ouders meer hebben. -waarvan dromen de kindjes in het weeshuis? -waarom zijn meneer Bumble en weduwe Corney zo boos op Oliver? -wat willen ze doen met hem? -Een is een vrouw van wie de man gestorven is, een weduwnaar is een man van wie de vrouw gestorven is. midden 19 e eeuw wees weeshuis lekker eten omdat hij meer eten vroeg ze willen hem verkopen - weduwe

6 -wat is een begrafenisondernemer? -iemand die meehelpt met een volwassene met het werk is een -mensen in België en veel andere landen betalen met Euro s, mensen in Engeland betalen nu nog steeds in. -waarom vindt Oliver het niet leuk bij de begrafenisondernemer? Meneer Sowerberry, een begrafenisondernemer, dat is iemand die zorgt dat mensen die gestorven zijn, in een mooie kist liggen en begraven worden in een mooi graf, kan wel een leerjongen gebruiken. Een leerjongen is een kind dat door mee te helpen, stap voor stap een beroep leert. Meneer Bumble verkoopt Oliver voor een paar Pond aan de begrafenisondernemer. Oliver vindt het niet fijn bij de begrafenisondernemer: de vrouw van de begrafenisondernemer en hun dochter zijn niet lief tegen hem en de jongen die daar werkt, Noah Claypole is zijn naam, zegt lelijke dingen en zoekt altijd ruzie. Bovendien krijgt hij alleen eten van de hond en moet hij tussen de doodskisten slapen. Oliver voelt zich ongelukkig en hij droomt van zijn moeder die hij nooit gekend heeft. Zij is gestorven op de dag dat Oliver geboren werd. Noah zegt lelijke dingen over zijn moeder en plaagt hem. Oliver wordt erg kwaad op Noah en wil met hem vechten. Uiteindelijk besluit Oliver weg te lopen Mr & Mrs Sowerberry Iemand die mensen die gestorven zijn in een mooie kist legt en zorgt dat ze begraven worden leerjongen/leermeisje Pond niemand is lief tegen hem en Noah plaagt hem, hij voelt zich ongelukkig daardoor.

7 Nancy Oliver stapt zeven dagen aan een stuk. Uiteindelijk komt hij aan in Londen. Daar leert hij een andere jongen kennen. Zijn naam is Artful Dodger. Dodger neemt Oliver mee naar de kelder waar hij woont. Dodger woont daar samen met een aantal andere kinderen en een oude meneer, Fagin. Iedereen is vriendelijk tegen hem en Oliver mag bij Dodger en zijn vrienden komen wonen. Hij moet dan wel, net als de andere kinderen, meehelpen om zakdoeken en horloges te stelen in de stad. De kinderen moeten dus stelen in ruil voor een slaapplaats en eten. Het zijn allemaal kleine zakkenrollers. Zakkenrollers zijn mensen die proberen iets uit je tas of je zakken te stelen terwijl je op straat loopt. Af en toe krijgen Fagin en de jongens bezoek van Nancy, een mooie en lieve dame. Bet, haar vriendin komt vaak mee met haar. Oliver en Nancy worden algauw vrienden. De verloofde van Nancy is een gemene man. Zijn naam is Bill Sikes en hij heeft ook een gevaarlijke hond. -waar is Oliver naartoe gegaan nadat hij weggelopen was? -wat moeten de kinderen doen als ze bij de oude meneer Fagin willen wonen? -iemand die probeert iets uit je tas of je zakken te stelen is een -wie komen vaak bij de jongens op bezoek? -wie is Bill Sikes? Naar Londen zakdoeken en horloges stelen zakkenroller Nancy en Bet een gemene man met een gevaarlijke hond Fagin

8 Mr Brownlow Oliver gaat samen met Dodger en de andere jongens de stad in. Zij zijn al volleerde boefjes en weten hoe ze ongemerkt zakdoeken kunnen stelen. Oliver gaat mee om te kijken; hij is zelf nog geen dief. Als één van de jongens iets probeert te stelen van de rijke meneer Brownlow, denkt men dat Oliver de dief is. Hij wordt gearresteerd en meegenomen naar de rechter. Als blijkt dat Oliver niet de dief was, neemt meneer Brownlow Oliver mee naar zijn huis. Hij voelt zich eigenlijk een beetje schuldig dat hij Oliver heeft laten arresteren. Oliver mag nu bij hem gaan wonen en meneer Brownlow en zijn huishoudster zorgen goed voor hem. Fagin en Bill Sikes zijn bang dat Oliver hen zal verklikken en ze bevelen Nancy ervoor te zorgen dat Oliver terugkomt. Op een dag moet Oliver enkele boeken terugbrengen naar de winkel. Nancy lag al een tijdje op de loer en eenmaal Oliver alleen buiten is, ontvoert ze hem samen met Bill. Eigenlijk wou ze dat niet doen, maar ze deed het toch omdat ze Bill graag ziet. Meneer Brownlow is bezorgd dat Oliver niet terug komt van de boekenwinkel en hij looft een beloning uit aan diegene die informatie heeft over Oliver. Meneer Bumble en weduwe Corney komen af op de beloning en ze hebben een verrassend verhaal! In het weeshuis vertelde een oude helpster dat de mama van Oliver, net voor ze stierf, een gouden hangertje met een foto aan het kindje gaf. Meneer Brownlow herkent de foto in het hangertje, het is namelijk zijn dochter die hij al lang niet meer gezien had. Oliver is het kind van zijn dochter en dus zijn eigen kleinkind. -waarom neemt Meneer Brownlow Oliver mee naar zijn huis? -wie moet zorgen dat Oliver terug naar de kelder van Fagin komt? -waarom willen Fagin en Bill Sikes dat Oliver terugkomt. Ze willen niet dat Oliver hen -Het kind van je eigen dochter of zoon is je Jij bent het van je opa en oma. -Hoe ontdekt meneer Brownlow dat Oliver zijn eigen kleinkind is? Hij voelt zich schuldig en wil de jongen helpen Nancy verklikt kleinkind hij doet een oproep om Oliver terug te vinden en weduwe Corney en meneer Bumble komen hem vertellen dat de moeder van Olvier een gouden hangertje aan de pasgeboren Oliver gegeven had. Meneer Bumble herkent in het hangertje een foto van zijn dochter.

9 Nancy heeft spijt dat ze Oliver weggebracht heeft van de goede meneer Brownlow. Ze wil Oliver helpen aan een beter toekomst maar wil tegelijkertijd trouw blijven aan Bill. Uiteindelijk maakt ze stiekem een afspraak met meneer Brownlow. Ze spreekt met hem af om middernacht op de London Bridge, een grote brug in Londen. Dodger, die de opdracht had om Nancy overal te volgen, vertelt aan Bill wat Nancy van plan is. Bill is razend kwaad op Nancy. Nog voor Nancy de kans krijgt om aan meneer Brownlow te vertellen waar Oliver is, wordt ze vermoord door Bill Sikes. Als Nancy gevonden wordt, weet iedereen dat Bill haar moordenaar is en de mensen zoeken hem en achtervolgen hem. Hij slaat op de vlucht maar neemt Oliver mee. Ook Fagin vlucht weg uit zijn rovershol uit vrees dat men hem ook zal zoeken. Opgejaagd door de politie haalt Bill gevaarlijke toeren uit om te vluchten. Hij sleept Oliver overal mee. Op een bepaald moment zet hij een verkeerde stap, hij valt en sterft. Oliver is nu veilig en hij kan voor altijd bij meneer Brownlow gaan wonen -London Bridge is een grote in Londen. -Waarom vlucht Bill weg? brug De politie zoekt Bill omdat hij Nancy vermoord heeft. Bill Sikes & Bulls eye

10 3. Kinderen die moeten werken Kinderarbeid Charles Dickens, de auteur van het boek Oliver Twist, wilde niet alleen een mooi verhaaltje schrijven. Hij probeerde ook om aan de mensen die dat verhaal lazen, duidelijk te maken dat kinderen het hard te verduren hadden in zijn tijd. De kleine Oliver woonde als wees in een werkhuis. Dat was niet alleen een weeshuis maar ook een plaats waar de hele arme mensen konden komen werken. Oliver kon dus niet de hele dag spelen of naar school gaan, hij moest werken. Veel kindjes van zijn leeftijd moesten werken om wat centjes te verdienen voor hun papa en mama. Dat noemen we (1). Als mama en papa je vragen om te helpen met de afwas of om je kamer op te ruimen, dan is dat natuurlijk geen kinderarbeid. Werken noemen we kinderarbeid als een kind het grootste deel van de dag (of nacht) werkt en daarmee centjes verdient. Vroeger moesten kinderen van arme ouders werken in een (2) of (3). Zij konden dus niet naar (4). Kinderen van rijke ouders hoefden niet te werken en konden wel naar school. In de negentiende eeuw waren er in België veel kinderen die in de (5) gingen werken. Dat zijn fabrieken waar stoffen geweven werden. De machines maakten enorm veel lawaai en waren (6). De lucht in de fabrieken was stoffig en ongezond. Vanaf (7) jaar werkten de kinderen in die fabrieken. Mannen en vrouwen kregen weinig (8), maar kinderen verdienden nog veel minder. Kinderarbeid was nodig voor de gezinnen om eten te kopen voor het hele gezin. De (9), want zo noemt men mensen die in een fabriek werken, moesten heel lang werken. Het werk begon van zodra het licht werd en het duurde tot het donker was. Op (10) hadden ze vrij. Door het ongezonde werk, het slechte eten en de vochtige huizen waren kinderen vaak (11). Kijk maar eens op de foto s naar de kinderen van toen.

11 Vandaag zijn er in ons land (12) die er voor zorgen dat kinderen niet meer moeten werken. Kinderen moeten bij ons naar (13) of ze moeten thuis les krijgen. Dat noemen we de (14). Die wet werd ingevoerd in 1914, dat is ongeveer honderd jaar geleden. Toen moesten de kinderen tot 12 jaar naar school. Sinds 1983, dat is ongeveer 30 jaar geleden, moeten kinderen tot hun (15) jaar naar school. Tijdens de vakantie mogen jongeren wel een (16) doen om een centje bij te verdienen. Vanaf 18 jaar kun je dan, net als je ouders, voltijds gaan werken. Maar de meeste jongeren willen eerst een (17) halen en gaan nog wat langer naar school: naar de (18) of de (19). In andere landen bestaat kinderarbeid ook vandaag nog. In bepaalde landen in (20), Azië en Latijns-Amerika zijn er nog veel kinderen die elke dag moeten werken. Soms werken de kinderen mee met de ouders. Bijvoorbeeld als de papa een boerderij heeft, helpen de kinderen mee. Maar vaak werken ze ook in fabrieken en weverijen. Ze worden daar dan heel weinig voor betaald. Spijtig genoeg krijgen deze kinderen niet de kans om naar school te gaan. Jullie hebben meer geluk! 1. Kinderarbeid 6. Onveilig 11. Ziek 16. Vakantiejob 2. Fabriek 7. Zes 12. Wetten 17. Diploma 3. Op het land 8. Loon 13. School 18. Hogeschool 4. School 9. Arbeiders 14. Leerplicht 19. Universiteit 5. Textielfabriek 10. Zondag 15. Achttien 20. Afrika

12 4. Oliver in prenten Zet het verhaal opnieuw in de juiste volgorde: Charles Dickens was de meneer die het verhaal schreef over Oliver. Er was ook iemand die mooie tekeningen maakte bij het verhaal. Zijn naam is George Cruikshank. Hij maakte in totaal 24 tekeningen. Hieronder zie je een aantal van die tekeningen. Zoek jij eens uit welk deeltje van het verhaal bij welke tekening past? Kun je de tekeningen ook in de juiste volgorde van het verhaal zetten? Probeer eerst het juiste zin bij de juiste tekening te zetten en probeer daarna de tekeningen in de juiste volgorde te zetten. Nancy spreekt af met meneer Brownlow op Londen Bridge. Oliver mag bij meneer Brownlow gaan wonen. Dodger toont aan Oliver hoe je een zakdoek steelt. Oliver vecht met Noah Claypole nadat hij door hem gepest werd. Meneer Bumble en Weduwe Corney drinken samen thee. Oliver vraagt in het weeshuis of hij een beetje meer pap krijgt. Oliver wordt voorgesteld aan de oude meneer Fagin. 1.

13

14 6. 7. Oplossing: 1. Oliver vraagt in het weeshuis of hij een beetje meer pap krijgt. 2. Oliver vecht met Noah Claypole nadat hij door hem gepest werd. 3. Oliver mag bij meneer Brownlow gaan wonen. 4. Oliver wordt voorgesteld aan de oude meneer Fagin. 5. Meneer Bumble en Weduwe Corney drinken samen thee. 6. Dodger toont aan Oliver hoe je een zakdoek steelt. 7. Nancy spreekt af met meneer Brownlow op London Bridge. Juiste volgorde verhaal: (3) - 7 3

15 5. Kinderen en Criminaliteit De Dodgers van vandaag Eénmaal in Londen aangekomen, ontmoet Oliver een jongen die hem vraagt om bij hem en zijn vrienden te komen wonen. Zijn naam is Dodger en hij is één van de kinderen die, in ruil voor eten en een slaapplaats, mensen besteelt. Ook vandaag zijn er jonge kinderen die niet zomaar stout zijn maar echt criminele feiten plegen. Een crimineel feit plegen is iets doen wat tegen de wet is en waarvoor de politie je kan arresteren. Bepaalde kinderen van 11 en 12 jaar durven soms te stelen van klasgenootjes of uit winkels, zijn wreed ten opzichte van mensen of dieren of pesten kinderen op school. Jonge kinderen durven ook muren te bekladden of brand te stichten. Sommige mensen vinden dat allemaal niet zo erg en noemen het kattekwaad of gewoon ontdeugend zijn. Toch nemen de politie en het gerecht dit crimineel gedrag ernstig. Jongeren kunnen natuurlijk niet in een gewone gevangenis opgesloten worden. Daarom zijn er speciale gevangenissen voor jongeren die echt hele erge dingen gedaan hebben. Hieronder zie je een foto van de jeugdgevangenis in Tongeren. De jongeren in deze en andere gevangenissen worden begeleid door mensen die hen helpen om in de toekomst geen strafbare feiten meer te plegen. Ze krijgen er ook les want er is leerplicht in ons land. Na een bepaalde periode, na hun straf dus, mogen ze gewoon naar huis terug en moeten ze terug naar school. Volgens onderzoekers, dat zijn mensen die dag in dag uit over een bepaald onderwerp zoveel mogelijk proberen te weten te komen, bestaat de kans dat kinderen die op jonge leeftijd criminele dingen doen, op latere leeftijd echt ontsporen en misdadigers worden. Gelukkig is het met Oliver beter afgelopen! Kijk ook eens op de onderstaande link. Nederlandse jongeren hebben een website gemaakt over de jeugdgevangenis met foto s en veel informatie:

16 6. Het Oliver alfabet Aa De A van acteren. Om in een musical te spelen moet je kunnen zingen, dansen en zeker ook acteren. Om mee te mogen doen in een musical, moet je ook eerst auditie doen. Dan moet je tonen hoe mooi je kunt zingen en dansen en hoe goed je kunt spelen. De A van arm. Oliver is arm, hij heeft geen ouders meer en woont in een weeshuis. In een theater hoor je applaus in de zaal. De mensen applaudisseren omdat ze het een mooi toneelstuk, musical of concert vonden. Bb De B van meneer Bumble, de baas van het weeshuis die Oliver verkoopt aan de begrafenisonderdemer (en dat is ook met een b). Meneer Brownlow is de lieve, oude meneer die Oliver meeneemt naar huis nadat de politie hem meegenomen had. De componist van de musical heet Lionel Bart. Zijn familienaam, Bart, begint natuurlijk ook met een B. De vriendin van Nancy in de musical is Bet. Bet en Nancy gaan overal samen naartoe. Cc Weduwe Corney is de mevrouw die in het weeshuis voor de kinderen moet zorgen. Ze heeft een oogje op meneer Bumble. De jongen die werkt bij de begrafenisondernemer en Oliver altijd pest heet Noah Claypole. Een Engelse naam die begint met een C. De dochter van de begrafenisondernemer heet Charlotte. Zij is de vriendin van Noah en is ook niet lief voor Oliver. Choreograaf begint met een C. Dat is een moeilijk woord voor diegene die de dansjes uit een musical bedenkt en aanleert. Ook Criminaliteit begint met een C. Criminele feiten plegen dat zijn dingen doen die niet mogen zoals stelen bijvoorbeeld. Dodger en zijn vrienden stelen zakdoeken. Dd De D is de eerste letter van de familienaam van de schrijver van het boek over Oliver Twist: Charles Dickens. D is ook de eerste letter van The Artful Dodger of kort gezegd Dodger. De jongen die Oliver meeneemt naar het hol van Fagin. Alles wat op het podium staat (meubeltjes, huisjes, ) om een voorstelling in te spelen noemen we het decor. De dirigent is de leider van het orkest. Bij een musical zie je hem dirigeren met zijn hoofd juist boven de orkestbak.

17 Ee De auteur van Oliver Twist woonde in Engeland. Ook het verhaal van de musical speelt zich af in Engeland. Oliver voelt zich bij het gezin van de begrafenisondernemer eenzaam en ellendig, daarom besluit hij weg telopen. Het verhaal van Oliver speelt zich af in de 19 e Eeuw Ff De F van Fagin, de oude meneer die voor de kinderen zorgt en kleine boefjes van hen maakt. De jonge Charles Dickens moest als kind in de fabriek gaan werken. Oliver woont in een weeshuis en denkt dat hij geen familie meer heeft. Over Oliver Twist zijn er ook enkele films gemaakt. In het orkest van de musical Oliver! speelt ook een fluit. Gg Eén van de jongens die Oliver speelt heet Guust. De andere jongens die Oliver spelen heten Timon en Sepp. De generale repetitie is de laatste repetitie voor de voorstelling voor het publiek gespeeld wordt. De moeder van Oliver stierf bij zijn geboorte. De jongens die bij Fagin wonen moeten gehoorzaam zijn. De vader van Charles Dickens moest een tijdje naar de gevangenis omdat hij zijn schulden niet kon betalen. Aan het einde van het verhaal blijkt dat Oliver nog een grootvader heeft. Hh De H van honger. De kinderen in het werkhuis krijgen erg weinig te eten. Daardoor hebben ze elke dag honger. Fagin is erg hebberig, daarom moeten zijn jongens voor hem in de stad gaan stelen. Bill Sikes heeft een gevaarlijke hond. Die hond is altijd bij hem. Een hoorn is een wondermooi instrument in het orkest. Ii De musical Oliver! wordt begeleid door een live-orkest dat speelt vanuit de orkestbak. In dat orkest spelen verschillende instrumenten zoals violen en keyboards. Als de acteurs op het podium hun tekst vergeten, dan moeten ze improviseren, dat wil zeggen dat ze moeten verderspelen en andere tekst uitvinden.

18 De hoofdrolspelers zullen bij de première zeker gevraagd worden om een interview te geven aan de journalisten van de krant. Jj Het hondje dat meespeelt in de musical en de hond speelt van de slechte Bill Sikes, heet in werkelijkheid Jill. De jongens die Oliver spelen zijn 11 of 13 jaar, de jongens die Dodger spelen zijn 14 of 15 jaar. Fagin is jaloers op mensen die veel geld hebben. Daarom wil hij dat de jongens vanalles stelen dat hij kan verkopen. Kk De kleren die acteurs en actrices dragen op het podium noemen we de kostuums. De K van kinderarbeid, Oliver werd verkocht aan de begrafenisondernemer en moest er gaan werken in de winkel. Als je toneel speelt, moet je proberen het karakter van jouw personage duidelijk te tonen. Fagin woont met de jongens in een kelder. Oliver gaat bij hen wonen. Bill Sikes en Fagin laten Oliver kidnappen door Nancy. Ll Het verhaal van de musical Oliver speelt zich voor een groot stuk af in Londen, de hoofdstad van Engeland. Nancy en meneer Brownlow zijn de enige mensen die echt lief zijn tegen Oliver. In de musical zitten veel leuke liedjes. Kun je al eentje meezingen? Oliver Twist is een bekend boek uit de literatuur. Dat wil zeggen dat het boek zeker de moeite waard is om te lezen. Mm De M van meer. Oliver heet honger, zijn maagje knaagt en daarom vraagt hij: mag ik een beetje meer. Meneer Bumble en weduwe Corney zijn woedend. Hoe durft de kleine jongen dat te vragen Van het boek over Oliver is een Musical gemaakt. Musical begint met een M. De meneer die zorgde dat de musical Oliver! voor het eerst kon gespeeld worden (de oorspronkelijke producent) is Cameron Mackintosh. De choreograaf voor deze musical is Martin Michel. Nn Nancy is de naam van de vriendin van Bill Sikes. Ze komt vaak bij Fagin en de kinderen op bezoek. Ze ziet Oliver graag en wil hem beschermen. Veel naaisters hebben lang gewerkt om de mooie kostuums te naaien.

19 De acteurs zijn altijd een beetje nerveus voor de voorstelling begint. De kinderen die auditie deden om in de musical mee te spelen, kregen allemaal een nummer op hun trui. Zo kon de jury gemakkelijk iedereen herkennen. Oo De O van Oliver natuurlijk! Of wat had je gedacht. De muziek van een musical wordt meestal gespeeld door een orkest. De muzikanten die in het orkest spelen, die zitten meestal in de orkestbak onder het podium. Iedereen die meespeelt in Oliver! heeft alle teksten moeten oefenen Net als in een musical, wordt er in een opera ook gezongen, geacteerd en soms ook gedanst. Als de musical in een ander theater zal spelen, dan moet het decor eerst afgebroken worden en in het nieuwe theater moet het dan weer opgebouwd worden. Pp De P van pap. Elke dag krijgen de kinderen in het weeshuis pap te eten. Geen lekkere pap, maar vieze pap met brokken. Ze eten heel hun kommetje leeg omdat ze honger hebben. Stiekem dromen ze van heerlijke soep en lekkere hete worstjes. Oliver wordt verkocht voor een paar Pond. In Engeland betalen de mensen nog steeds met Ponden en niet met Euro zoals bij ons. De P van première. De eerste keer dat een voorstelling getoond wordt aan het grote publiek, dat noemen we de première. Veel van de acteurs op het podium dragen pruiken. Zo zien ze er helemaal anders uit. Op het podium spelen de acteurs een rol, ze spelen een bepaald personage. Zo vertolkt Peter Van de Velde het personage Bill Sikes. In een serie op televisie speelt deze acteur ook een andere rol, namelijk die van Piet Piraat. Qq De q van Quote. Als één van de acteurs een interview geeft voor in de krant, dan zal de journalist een zinnetje uit het gesprek halen om in grote vette letters in het artikel te zetten. Dat noemen we een quote. Misschien kunnen jullie in de klas een Oliver Twist Quiz organiseren. Wie weet het meest over Oliver Twist? Rr Een boek met een verhaal dat uitgevonden is door een schrijver noemen we een roman. De Regisseur is de meneer of mevrouw die bij een theaterstuk of musical zorgt dat iedereen weet wat hij moet doen. De regisseur denkt ook mee over het decor, de kostuums en bepaalt hoe een voorstelling er uit ziet. Een toneelstuk of musical inoefenen, dat noemen we repeteren. De kinderen die meespelen in Oliver hebben veel moeten repeteren.

20 Rekwisieten zijn alle kleine spulletjes die op het podium gebruikt worden: bijvoorbeeld de zakdoeken waarmee Fagin Oliver toont hoe je steelt, de appel die Oliver opeet, enz. Ss De S van Sikes, Bill Sikes, de slechterik uit het verhaal. Hij is een gemene boef en iedereen is bang van hem. De naam van de begrafenisondernemer is meneer Sowerberry. Hij koopt Oliver van meneer Bumble om bij hem te komen werken. Alle acteurs die meespelen in Oliver zullen geschminkt worden. Door die schmink zien de kinderen er bijvoorbeeld mager en arm uit. Op het podium moet er ook veel licht zijn, anders zouden we niet zien wat er allemaal gebeurt. Die lichten noemen we spots. Die spots kunnen ook allemaal verschillende kleuren hebben. Tt T van te voet. Oliver loopt weg bij de begrafenisondernemer en hij gaat helemaal te voet naar Londen. Een musical of toneelstuk wordt gespeeld in een grote zaal met veel zeteltjes en een groot podium. Zo n zaal noemen we een theater. Een try-out is een voorstelling met publiek die doorgaat voor de première. Het is eigenlijk een beetje een uitprobeervoorstelling om te zien of alles goed werkt. Uu De musical Oliver! wordt bijna elke dag uitgevoerd. Aan elke uitvoering of show werken veel acteurs, muzikanten en theatertechnici mee. Een understudy is een acteur of actrice die ook de rol studeert van iemand anders. Als die persoon dan ziek valt, kan de understudy invallen. Heb je het boek Oliver Twist al uitgelezen? Zeker doen hé! Vv De musical Oliver! is oorspronkelijk geschreven in het Engels, net als de roman Oliver Twist. Iemand heeft dus eerst een vertaling gemaakt van alle teksten en liedjes en heeft ervoor gezorgd dat alles mooi bleef rijmen. Eén van de instrumenten uit het orkest is de viool. De regisseur van de musical is Frank Van Laecke. De acteurs in Oliver! moeten af en toe een ander kostuum aantrekken, ze moeten zich vaak verkleden. Oliver sluit vriendschap met de jongens uit de bende van Fagin.

21 Ww De W van weeshuis of werkhuis. Oliver is een weeskind, hij heeft geen papa of mama meer en aan het begin van het verhaal woont hij bij de andere kinderen in een weeshuis. Arme mensen konden in de tijd van Charles Dickens gaan werken in een werkhuis voor armen. Daar kregen ze dan wat eten en ze konden er ook blijven slapen. Weduwe Corney is de verzorgster van de kinderen in het werkhuis. Ze is een weduwe want haar man is al gestorven. Xx In het orkest van Oliver spelen veel verschillende instrumenten. Eén van die instrumenten is de xylofoon. De slagwerker bespeelt de xylofoon. Yy Op de website Youtube kun je veel leuke filmpjes vinden over de musical. Je kunt er ook stukjes vinden uit films over Oliver Twist. Ga maar eens kijken. Zz In de tijd waarin het verhaal van Oliver zich afspeelt, waren zakdoeken nog erg kostbaar. De kleine boefjes proberen dus bij rijke mensen zakdoeken te stelen. De Z van zingen. In een musical worden veel liedjes gezongen. De bende van Fagin gaat elke dag naar de stad om er in opdracht van Fagin te stelen. Het zijn kleine zakkenrollers. We zijn in ons Oliver-alfabet aangekomen bij de Z. Misschien kun jij bij elke letter nog een extra woordje vinden om het alfabet uit te breiden? Probeer maar eens!

22 7. In een musical spelen Intterviiew mett één van de kiinderen uiitt Olliiver In de musical Oliver! spelen veel kinderen mee. Jongens en meisjes die wilden meedoen met met de musical moesten eerst een auditie doen. Leonie uit Gent is één van de jonge musicalacteurs. We stellen haar enkele vraagjes: Dag Leonie. Stel jezelf eens voor. Ik ben Leonie Aelvoet, ik ben 12 jaar en woon in Gent. Mijn hobby s zijn: turnen, zwemmen, scouts, musical en muziek! Waarom heb je deelgenomen aan de audities? Ik heb meegedaan aan de audities omdat ik graag op een podium sta en het niet erg vind om veel te repeteren in de vakantie; dan verveel ik me tenminste niet Hoe verliepen de audities? De audities waren best wel spannend. We moesten thuis 2 liedjes leren die we per mail hadden gekregen. We moesten die dan zingen voor een jury en er werd ons ook nog een dansje aangeleerd: zingen en dansen tegelijk dus! Nadat de jury vergaderd had, wist je meteen of je door mocht naar de 2 e of 3 e ronde en dus uiteindelijk of je erbij was! Had je al wat ervaring met zingen, dansen en acteren? Ik volg al 2 jaar musicallessen dus heb al een klein beetje ervaring met zingen, dansen en toneel spelen. Ik speel wel al 7 jaar cello en 6 jaar piano en heb al veel concerten gedaan, alleen maar vooral in een orkest. Wat moet je precies doen in de musical? Ik zit in de groep van de kinderen van het werkhuis en wij openen de musical. In de eerste scène komen we de eetzaal binnen; wij krijgen vieze smurrie te eten terwijl de baas van het weeshuis en zijn vrienden superlekker eten krijgen. Als Oliver dan meer eten vraagt, wordt hij gepakt door de directeur om te verkopen en wij vertellen dan wat zijn naam is en lachen hem eigenlijk een beetje uit. Dan vliegen we in ons bed. Hebben jullie dan elk je eigen kostuum om in de voorstelling te spelen? We krijgen een kostuum op maat en zien er écht uit als kinderen uit een oud, arm werkhuis! Ben je zenuwachtig om op een podium te staan? Neen, ik ben niet zo zenuwachtig. Ik speel vaak in concerten en ben het een klein beetje gewoon om op een podium te staan. Ik zou later graag muzikant worden (cello) en ik denk trouwens niet dat ik genoeg talent heb om van musical mijn beroep maken. Ik vind het wel super leuk om nu te kunnen meespelen! De repetities zijn heel leuk, soms ook heel streng en soms moet je heel lang wachten voor jouw groep weer aan de beurt komt. Ik vind dat niet zo erg; we kennen mekaar al goed en spelen spelletjes als we moeten wachten. Bedankt Leonie, en veel success met de musical!

23 8. Rijmspel De musical Oliver! werd eigenlijk geschreven in het Engels. Onze vertaler heeft een groot probleem. Hij heeft al een groot stuk van de tekst van een liedje uit de musical vertaald maar er zijn nog enkele woordjes die ontbreken. Het is moeilijk om de woordjes te vinden, want ze moeten rijmen op andere woordjes. Help jij mee om deze liedjestekst aan te vullen? Telkens waar er puntjes staan, kun je een woordje zoeken dat rijmt op het onderstreepte woord erboven of eronder. Hou er rekening mee dat het liedje gezongen wordt door de kinderen in het werkhuis. Ze hebben weer eens pap met brokken gekregen en dromen van lekker eten. Droom maar mee met hen tot het water je in de mond komt!. Tip: de Engelse titel van het liedje is Food, glorious food. Misschien kun je het eens opzoeken op Youtube, dan weet je hoe het klinkt en kun je het misschien in je eigen versie meezingen!. Soep, heerlijke soep! JONGENS Elke morgen als ontbijt s middags, s avonds, echt. (1). Krijgen we die vieze smurrie! Elke dag in ons gebed Vragen we een (2). Maar toch staat daar weer die smurrie! Oudbakken brood, drijvend in een soort klei Lijkt op pap, vol met brokken en stinkt Dus we sluiten de ogen, vergeten die brij En beginnen dan met fantase ren Soep, heerlijke soep! Een lekker heet worstje We dromen in groep --- Van een..(3). Hamrolletje, stukje spek We hebben één vraagje Is onze droom dan zo..(4).: Een vol maagje Soep, heerlijke soep! Wie laat ons dat.(5). Dan was het niet erg Hier steeds te vertoeven. Geef ons eens een stukje vlees En niet steeds die troep Oh, soep Lekkere soep Zalige soep Heerlijke soep Soep, heerlijke soep! Voor tengere schatjes We eten in groep

24 Tienduizend (6). Kriekjes met..(7). Oh, wat een idee Smullen tot we omvallen Doe je mee? Soep, heerlijke soep! Om mee te..(8). Wat krijgen we dan Laat het ons verzinnen Kom t water je in de mond Door dit mooi refrein Rond soep, Balletjessoep Zalige soep Heerlijke soep Soep, heerlijke soep! Daarna koteletjes Kok, wat een.(9). Goudbruine kroketjes We maken het lekker bont Ijs en limonade We eten ons buikje (10). Chocolade! Soep, heerlijke soep! Eén dag zonder (11). Ons maagje dat knort, We worden niet jonger Waarom niet een beetje meer We bidden in.(12). Om Soep, Lekkere soep Kruidige soep Zalige soep Hemelse soep OLIVER Pittige soep, JONGENS Heerlijke soep Dit zijn de rijmwoordjes die onze vertaler uiteindelijk gevonden heeft: 1. altijd, 2. omelet, 3. kippenborstje, 4. gek, 5. vertoeven, 6.patatjes, 7. Gehaktballen, 8. beginnen, 9. Beroep, 10. rond, 11. Honger, 12. groep. Misschien heb jij andere rijmwoorden gevonden die even goed of zelfs nog beter passen!

25 9.Oliver-doe-activiteiten SPELLETJE Zoek Oliver Weet jij hoeveel keer Oliver in dit rooster staat? Tel ze maar eens. Je kunt de naam van rechts naar links lezen of van links naar rechts. Maar je kunt Oliver ook vinden van boven naar onder of van onder naar boven. Diagonaal kun je ook Olivers vinden. Je krijgt al twee oplossingen gratis. R E V I L O R V O L I V E R O E O R E V I L O L I V E R E L V L L O O R L O I L O L O V I I I O I L I O R V I L O L I V L V L V V O R O E V I L O L E O E I E L E L O R E V I L O R R R R I O I R L L R E V I L I O O V L V L O E I I R E V I L L E V E R O I R V V V R E V O R R R O O R L V R I R E R E O E E R E E L I O E O L E R R L V V O V V V R I O R V O V E I I I I O L I V E R I O L I R V L L R R O O L L L R E V I L E O L I V E R V O V O L I V E R

26 SPELLETJE Oliver Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL 4. Zo noemen we een theaterstuk met zang en dans. 6. De auteur van Oliver Twist. 9. Naam van de begrafenisondernemer die Oliver koopt. 13. Dat draagt een acteur op het podium. 14. Een boek met een verzonnen verhaal. 16. De kinderen in het werkhuis hebben weinig te eten, ze hebben De lieve meneer die Oliver bij zich in huis neemt. 18. De slechterik uit het verhaal. VERTICAAL 1. Directeur van het werkhuis. 2. Dat krijgen de kinderen te eten in het werkhuis. 3. De familienaam van Oliver. 5. Daar dromen de kinderen in het werkhuis van. 6. De leider van het orkest. 7. De jongen die Oliver uitnodigt om mee te gaan naar Fagin. 8. Als kinderen moeten werken om geld te verdienen noemen we dat Dat gebruiken we om iemand op het podium er anders te doen uitzien. 11. Als je gaat werken bij iemand om een beroep te leren ben je een De oude meneer die voor de kinderen zorgt en hen doet stelen. 15. Daar speelt het verhaal van Oliver zich af

27 KNUTSELEN Maak een schoendoostheatertje Wat heb je allemaal nodig: -een grote schoendoos -zwart papier of zwarte verf -een schaar -naald en draad -een stukje rode stof -een stukje touw -eventueel computer en printer -stiften en potloden -papier en licht karton Hoe ga je te werk: 1. haal het deksel van de schoendoos en knip de onderkant er uit. Laat een randje over. 2. maak de doos en het deksel helemaal zwart vanbinnen. Ofwel plak je er zwart papier in, ofwel maak je de binnenkant zwart met zwarte verf of zwarte dikke stift. 3. knip een stukje rode stof voor het theatergordijntje. De stof mag iets kleiner zijn dan het deksel van de doos. Knip de stof dan in 2 gelijke stukjes. 4. maak gaatjes aan de bovenkant van de stof zodat je het touwtje er kunt doorrijgen. 5. maak aan de linker en rechter kant van de doos een gaatje waar het gordijntje komt. 6. steek langs beide zijden het touwtje met het gordijntje door de gaatjes. Maak dan aan de andere kant twee stevige knoopjes zodat het gordijn blijft hangen. Je kunt je gordijntje nu open en dicht schuiven. 7. zoek op internet een foto van Londen en vraag of je die foto mag afprinten. Zorg dat de foto precies past tegen de onderkant van de doos en plak hem er tegen langs de buitenkant. Je kunt natuurlijk ook gewoon op papier een decor tekenen en er tegen plakken. Dat is even goed. De foto of de tekening wordt jouw decor voor je theatertje. 8. zet je doos nu in het deksel en je theatertje is klaar. Als je ook met je theatertje wil spelen, teken dan enkele figuurtjes op papier, kleur ze, knip ze uit en kleef ze op karton. Je kunt ook kleine decorstukjes maken, zoals meubeltjes bijvoorbeeld. Zo, nu kun jij toneel spelen in jouw eigen theater.

28 KNUTSELEN Maak je eigen Oliver-kostuum Wat heb je allemaal nodig: -een oude versleten broek -een oud en versleten t-shirt of hemd -dikke kousen of versleten schoenen -een oude sjaal -schaar -een dik touw -naald en draad -stukjes stof -stiften Vraag aan je mama of papa welke oude kleren je hiervoor mag gebruiken! Neem niet zomaar iets uit je kast. Achteraf kun je deze kleren niet meer aandoen. Je kunt er wel toneel mee spelen. Hoe ga je te werk: 1. Neem eerst de broek. Knip een stuk van de pijpen af, zodat de broek korter wordt. Neem dan enkele stukjes stof en naai ze op verschillende plaatsen op de broek. Zo lijkt het alsof de stukjes stof gaten in de broek verbergen. 2. Neem nu je t-shirt of hemd en knip een stuk van de mouwen af. Knip niet netjes want het mag lijken alsof het een beetje gescheurd is. Naai ook hier en daar een stukje stof op het hemd of de t-shirt. 3. Neem nu je stiften en maak hier en daar vlekken op zowel de broek als het hemd. Met je schaar kun je nu enkele scheurtjes maken in je kleren Ook de sjaal kun je ouder doen lijken door er gaten in te knippen of vlekken op te kleuren. 4. Doe nu je eigen Oliver-kostuum aan. Je kunt eventueel ook een touw rond je middel binden en je gezicht, handen en benen een beetje vuil maken. 5. nu ben jij een echte Oliver geworden!!

29 Wat heb je allemaal nodig: -enkele splitpennen -dun touw -schaar -lijm -kleine stukjes stof of gekleurd papier -potloden en stiften -stevig karton -eventueel enkele kraaltjes KNUTSELEN Maak een Dodger-trekpop Hoe ga je te werk: 1. Teken op papier een grote Dodger-pop. Zorg dat je de armen (met de handen), de benen (met de voeten) en het lijfje met het hoofd van Dodger afzonderlijk kunt uitknippen. Vergeet niet dat Dodger een grote hoed en een lange jas draagt. 2. Kleef nu deze vijf afzonderlijke delen op karton en knip ze opnieuw uit zodat je stevige kartonnen armen en beentjes hebt en een stevig lijfje met het hoofd erop. 3. Nu kun je de kleertjes van Dodger ofwel kleuren met stiften, ofwel kun je kleine stukjes stof of gekleurd papier er op kleven. Zijn neusje en oogjes kun je ook maken door op de juiste plek kraaltjes te kleven. 4. Maak nu op de juiste plaats gaatjes in het karton. Kijk goed naar de tekening voor de juiste plaats. 5. Steek de splitpennetjes in de gaatjes en verbind zo de armen en beentjes met het lijfje. 6. Bevestig het trekkoord op de juiste manier aan de splitpennen. Kijk goed naar de tekening of vraag even of er iemand wil helpen. 7. Zorg dat er ook aan het hoofd een touwtje hangt om de trekpop op te hangen. Je kunt aan het trektouwtje ook nog een kraaltje rijgen om er gemakkelijk aan te kunnen trekken. 8. Nu is je trekpop klaar. Als je alles op de juiste manier gedaan hebt, dan gaan de armen en de beentjes van jouw Dodger-pop open op het ogenblik dat je aan het trektouwtje trekt!

30 KLEUREN Geef Oliver, Fagin en Nancy een kleurtje OLIVER

31 FAGIN

32 NANCY

33 KLEUREN Theater & Muziek

34 Het orkest Samen zingen

35 Marionettentheater

36 BRONNEN GREEN, Stanley; Broadway Musicals Show by Show, Hal Leonard Corporation, New York, MARCHAND, Pierre; Theater: de wereld van acteurs, kostuums decors morgen en nu, Uitgeverij Lannoo, Tielt, (Serie Sesam junior Kaleidoskoop van de Kunst)