LEIDRAAD VOOR DE GOEDE UITVOERING VAN SOEPELE VLOERBEDEKKINGEN

Transcriptie

1 @ WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF TECHNISCHE VOORLICHTING 165 LEIDRAAD VOOR DE GOEDE UITVOERING VAN SOEPELE VLOERBEDEKKINGEN INHOUD Voorwoord 3 1. Inleiding Algemeen Aansprakelijkheid van de onderneming 4 2. Beschrijving van de ondergronden Geprefabriceerde vloeren Ter plaatse gestorte betonvloeren Dekvloeren Houten vloeren Vloeren van vezel- of spaanplaten Metalen vloeren Verplaatsbare verhoogde vloeren Oude ondergronden 9 3. Opvatting van ondergronden - Voorschriften Opvatting Voorschriften Onderzoek van de ondergrond Inleiding 14 ex> C\I 4.2 Onderzoek van nieuwe ondergronden 14 0 C\I 4.3 Onderzoek van oude ondergronden 16 I,...,... LO 5. Voorbereiding van ondergronden Voorbereidingsprodukten 19 Z 5.2 Egalisatieprodukten 21 en 5.3 Opvatting en voorschriften voor de voorbereien ding en egalisatie van ondergronden 22 I 6. Lijmen voor soepele vloerbedekkingen 23 (0 ex> 6.1 Bepaling en funktie van het lijmen 23 (J), Samenstelling van de lijmen 23 '- (]) 6.3 Lijmsoorten Karakteristieken van de lijmen 27 E (]) 6.5 Keuze van de lijmen naargelang van de onder- +-' c. grond en de vloerbedekking 30 (]) en I 7. Andere bevestigingsmiddelen voor soepele vloerbedekkingen 32.(IJ 7.1 Inleiding 32 ~ CD 7.2 Verankeringslatten of -banden voor gespannen -c plaatsing 32 c: cts 7.3 Een- of tweezijdige kleefbanden 32 cts E 7.4 Zelfklevende membranen 33 (]).i:: 7.5 Mechanische bevestigingen Lasbanden Soepele vloerbedekkingen Inleiding Textielvloerbedekkingen Houtachtige vloerbedekkingen Kunststofvloerbedekkingen Vloerbedekkingen van rubber Antistatische en/of elektrogeleidende vloerbedekkingen Speciale behandelingen voor vloerbedekkingen Plaatsing van soepele vloerbedekkingen Onderzoek van de ondergrond Onderzoek van de vloerbedekking Voorbereiding van de ondergrond Opslag van de materialen Technieken voor het plaatsen van vloerbedekkingen Termijnen en voorzorgen vóór de ingebruikneming van de vloerbedekking Aanvaarding van de plaatsingswerken Onderhoud van soepele vloerbedekkingen Onderhoud van textielvloerbedekkingen Onderhoud van andere dan textielvloerbedekkingen Klassifikaties van soepele vloerbedekkingen UPEC-klassifikatie I.C.C.O.-klassifikatie I.W.S.-klassifikatie R.A.L.-klassifikatie A.R.T.A.-klassifikatie Quali-Sol-klassifikatie De reglementering inzake brandbeveiliging en de soepele vloerbedekkingen Inleiding Wetteksten Normen Overzicht van de voornaamste normen betreffende soepele vloerbedekkingen 104 Bijlage - Preventieve maatrepelen te nemen bij het verwerken van produkten gebruikt voor het plaatsen van soepele vloerbedekkingen 123 Index 125 Literatuurlijst 129 Samenvatting - Résumé - Zusammenfassung - Summary 132

2 Deze leidraad werd opgesteld onder bescherming van een werkgroep ontstaan uit het Technisch Komitee Schilderwerk. SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP Voorzitter: de H. J. BRUWIER, voorzitter van de Koninklijke Nationale Belgische Federatie van aannemers-schilders, sieraadschilders en plaatsers van muur- en vloerbekledingen Leden: de HH. N. BERTAUX} leden van de Koninklijke Nationale Belgische Federa- A. INNEMEE tie van aannemers-schilders, sieraadschilders en E. PARENT plaatsers van muur- en vloerbekledingen E. BIlliET, industrieel ingenieur, CECA Belgium (vroeger Rousselot Benelux) F. DEVOlDER, commercieel-technisch direkteur, Sommer Secretaris-verslaggever : de H. E. DUGNIOllE, hoofd van het laboratorium Scheikunde, W.T.C.B. We danken de vennootschappen D.l.W. (de H. ledoux), Ardex, De Poortere (de H. Maddens), Imperbel (de H. Buvez) en Forbo Kromenie (de H. De Pourcq) voor de adviezen die zij bij de uitwerking van deze leidraad ieder in haar eigen werkgebied hebben verstrekt. September 1986 WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF Instelling erkend bij toepassing van de besluitwet van 30 januari 1947 Maatschappelijke zetel: Lombardstraat 41, 1000 Brussel Proefstation : avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette Verantwoordelijke uitgever: A. Legros Lombardstraat 41, 1000 Brussel Drukkerij Puvrez n.v. Fonsnylaan 59, 1060 Brussel Het, zelfs gedeeltelijk, overnemen of vertalen van de tekst van onderhavige Technische Voorlichting is slechts toegelaten na schriftelijk akkoord van de verantwoordelijke uitgever.

3 VOORWOORD Deze hoofdzakelijk technische Leidraad handelt over de plaatsing van soepele vloerbedekkingen die bestemd zijn voor binnengebruik (IJ en die niet zijn onderworpen aan het verkeer van laad- en lostoestellen. Hij is opgevat als een handleiding. De aanduidingen en aanbevelingen, die erin bevat zijn, zijn te goeder trouw gebaseerd op de huidige kennis, ervaring en ontwikkeling. Wij hebben echter noch de latere ontwikkelingen, noch de diversiteit van de bijzondere toestanden kunnen voorzien; daarvoor blijft bijkomende informatie vanwege de vakman, die de plaatser is, altijd nuttig. Het niet-naleven van de in deze Leidraad verstrekte aanbevelingen kan leiden tot misrekeningen en onnodige geschillen die schadelijk zijn voor de goede samenwerking die moet bestaan tussen de bij het bouwen betrokken partners. De index op het einde van dit dokument vergemakkelijkt het opzoeken van de tema's die voor de lezer van bijzonder belang zijn. (1) Met uitzondering van sommige typen van vloerbedekkingen die buiten kunnen worden geplaatst en waarvoor enkele aanduidingen gegeven worden. 3

4 1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN Het gebruik van soepele vloerbedekkingen maakt deel uit van de afwerking van woonruimten, kantoren, ziekenhuizen en klinieken, scholen, restaurants en handelszaken. Deze bedekkingen bieden bijzondere eigenschappen of prestaties, die soms bepalend zijn bij voorbeeld op het vlak van het akoestisch of termisch komfort, van hygiëne of van het onderhoudsgemak, van het elektro-geleidingsvermogen, enz. De bouwheer en/of de ontwerper bepalen, in samenwerking met de gespecialiseerde pláatser, de verwachte prestaties en de gebruiksvoorwaarden van de bedekking. Op basis van deze voorwaarden, van het type van te bedekken ondergrond en van de eventuele reglementaire voorschriften wordt de keuze van het bedekkingstype en van de plaatsingstechniek bepaald. Men moet er rekening mee houden dat: - het plaatsen of vervangen van een soepele bedekking specifieke voorbereidende werken vergt - de kwaliteit van de plaatsing beïnvloed wordt door die van de ondergrond waarop de bedekking wordt geplaatst - het goede gedrag van de bedekking afhankelijk is van de juiste keuze van deze bedekking en van de goede uitvoering van de plaatsing, alsook van de omgevings- en gebruiksomstandigheden die bepalend zijn voor haar bestandheid tegen het belopen en de andere mechanische belastingen (poten van meubelen, stoelen op wieltjes, plaatselijke wrijvingen, onderhoudstoestellen, enz.). Zelfs wanneer de plaatsing in de beste voorwaarden werd uitgevoerd, kan een minder goed gedrag of vroegtijdige schade ten gevolge van een verborgen gebrek van de ruwbouw of van een - zij het toevallige - anomalie in de gebruiksomstandigheden, niet worden vermeden. Dit alles bewijst dat zowel de opvatting en de voorbereidende werken als de eigenlijke plaatsing met de grootste zorg moeten worden uitgevoerd. 1.2 AANSPRAKELIJKHEID VAN DE ONDERNE MING De werken voor het plaatsen van soepele vloerbedekkingen zijn niet onderworpen aan de tienjarige aansprakelijkheid. Dit neemt echter niet weg dat de onderneming, behalve haar kontraktuele aansprakelljkheld C), ook een risico-aansprakelijkheid (2) op zich kan nemen voor schade aan derden, onder meer: - wanneer ze vanwege de bouwheer en/of de ontwerper een bepaling heeft aanvaard wat betreft de keuze van de aard van de vloerbedekking en/of van haar plaatsing, die in tegenstrijd zou zijn met de bestaande reglementering over de veiligheid en de hygiëne van het werk, de brandveiligheid en de regels der kunst. Deze risico-aansprakelijkheid kan nooit worden afgewezen door schriftelijke en formele voorbehouden, zelfs wanneer men aanneemt dat deze laatste de onderneming gedeeltelijk ontheffen van de kontraktuele aansprakelijkheid wanneer het schaderisico gering is en de gevolgen van het gebrek niet groot zijn - wanneer, bij afwezigheid van de ontwerper, de onderneming een keuze en/of een plaatsingstechniek heeft voorgesteld die in tegenstrijd is met de voornoemde reglementeringen. (1) Kontraktuele aansprakelijkheid: door de wet en de overeenkomst opgelegde verplichting om de schade te herstellen die aan een ander werd berokkend door het niet uitvoeren van een verbintenis. e) Risico-aansprakelijkheid: door de wet opgelegde verplichting om de schade te herstellen die aan een ander werd berokkend door een onrechtmatige daad zonder het oogmerk te schaden. 4

5 2. BESCHRIJVING VAN DE ONDERGRONDEN Onder de term «ondergrond» verstaat men hier niet alleen de eigenlijke vloeren, ongeacht hun aard, maar ook de trappen en hellende vlakken waarop een soepele vloerbedekking kan worden aangebracht. De ondergronden kunnen als volgt worden onderverdeeld: - gewapende geprefabriceerde vloeren van gebakken aarde of beton - ter plaatse gestorte betonvloeren - dekvloeren - houten vloeren - vloeren van vezel- of spaanplaten - metalen vloeren - verplaatsbare verhoogde vloeren - te vernieuwen oude vloeren. Bij hun voorbereiding of behandeling moet rekening worden gehouden met hun aard en staat. Deze min of meer omvangrijke voorbereiding is bedoeld om de soepele vloerbedekking in goede omstandigheden te kunnen uitvoeren. 2.1 GEPREFABRICEERDE VLOEREN Men onderscheidt vloeren bestaande uit naast elkaar geplaatste elementen van gebakken aarde, van gewapend of voorgespannen beton en van cellenbeton. Deze verschillende vloertypen worden beschreven in Aflevering 7 van het Algemeen bestek voor de uitvoering van privé-bouwwerken C). Dit dokument beschrijft ook de kontroleverrichtingen die worden uitgevoerd tijdens de oplevering van de werken door de ontwerper of de bouwheer. Het heeft voornamelijk betrekking op de mechanische karakteristieken van geprefabriceerde vloeren. Tijdens de uitoefening van statische of dynamische belastingen kunnen de samenstellende elementen van de vloer worden onderworpen aan differentiële bewegingen waarmee rekening dient te worden gehouden. Dit kan worden vermeden onder meer door dekvloeren (meestal gewapend) van voldoende dikte te voorzien. Een egalisatielaag kan ook noodzakelijk blijken. Deze verschillende elementen hebben een invloed op het peil waarop de vloer moet worden aangelegd. 2.2 TER PLAATSE GESTORTE BETONVLOE REN Het betreft betonwerken die in een bekisting worden gestort en die moeten voldoen aan verscheidene normen, waarvan de voornaamste bepalingen opgenomen zijn in Aflevering 5 van het Algemeen bestek voor de uitvoering van privébouwwerken (2). Details van de berekeningswijze van deze vloeren worden gegeven in de norm NBN B (3). Om een oppervlakte aangepast aan soepele vloerbedekkingen te bekomen moet een aantal voorbereidende werken worden uitgevoerd, waarover verder zal worden gehandeld (hoofdstuk 5, p. 19) Gladgemaakt beton Dit vloertype bestaat uit beton waarvan het oppervlak zonder toevoeging van andere materialen gladgemaakt is, bij voorbeeld door middel van een strijkspaan of een zogenaamde helikopter (4). Gladgemaakt beton vormt een ondergrond waarvan de kohesie en vlakheid een vrij belangrijk verkeer van voetgangers en rollend materieel toelaten. Om die reden worden dergelijke ondergronden vaak bedekt met een zeer sterke vloerbedekking voor openbare lokalen, bedrijfs- en zelfs nijverheidsruimten. (1) Zie literatuurlijst nr. 32. (2) Zie literatuurlijst nr. 31. (3) Zie literatuurlijst nr. 6. (4) Zie STS 44, p. 14 (literatuurlijst nr. 30) en Technische Voorlichting 122 (literatuurlijst nr. 37). 5

6 Door hun oppervlaktetextuur hebben dergelijke betonvloeren een laag absorptievermogen, waardoor soms bepaalde voorzorgen moeten worden genomen voor een goede verlijming van de vloerbedekking. Dit beton vormt echter geen scherm tegen capillaire vochtopstijging Met de regel gelijkgemaakt beton Dit beton bezit niet de oppervlakte-eigenschappen van gladgemaakt beton en vergt daardoor de plaatsing van een dekvloer of een egalisatielaag (zie hoofdstuk 5, p. 19). Zoals voor gladgemaakt beton, vormt dit vloertype op zichzelf geen scherm tegen capillaire vochtopstijging. 2.3 DEKVLOEREN 2.31 Bepaling Er bestaat een grote verscheidenheid van dekvloeren met diverse funkties. Deze waarvan in deze paragraaf sprake is zijn nivelleringsdekvloeren die worden aangebracht op vloeren van gewapend beton en van gebakken aarde of op iedere andere ondergrond. Ze vormen op het gewenste peil een vlakke, horizontale of eventueel hellende vloer. Om redenen die eigen zijn aan het type van bedekking dat op de dekvloer wordt geplaatst en/of om redenen die inherent zijn aan de bouwplaats, moeten deze dekvloeren dikwijls worden geëgali- I seerd met een geschikt produkt, alvorens de soepele vloerbedekking wordt geplaatst. De voor de dekvloer te voorziene karakteristieken zijn afhankelijk van de belastingen waaraan hij zal worden onderworpen en van zijn bestemming Klassifikatie van dekvloeren In dit dokument wordt de klassifikatie van de STS 44 (5) gegeven. Een andere klassifikatie, gebaseerd op de beoogde funktie en op het type van gebruikt bindmiddel, wordt door het W.T.C.B. voorbereid. Deze zal worden voorgesteld in een volgende Technische Voorlichting bestemd om de voornoemde STS 44 te vervangen. In de STS 44 onderscheidt men: - de «gewone» dekvloeren, met als bindmiddel portlandcement zonder speciale toeslagstoffen die hun gedrag bij droging, verharding en gebruik kunnen wijzigen. Dit type van dekvloer wordt bepaald door zijn samenstelling of door de mechanische weerstand die men verwacht - de «speciale» dekvloeren, d.w.z. met een ander bindmiddel dan portlandcement. Het zijn voornamelijk dekvloeren op basis van magnesiumcement, syntetisch anhydriet of asfalt. Naargelang van de wijze waarop het legbed wordt voorbereid en van de technische funktie die eruit voortvloeit, onderscheidt men : - hechtende dekvloeren - niet-hechtende dekvloeren - zwevende dekvloeren Karakteristieken en eigenschappen van dekvloeren Voorschriften betreffende de verschillende dekvloeren worden gegeven in de Technische Voorlichting 62 (6) en in de voornoemde STS 44 (5). Deze voorschriften hebben betrekking op de samenstelling, de uitvoeringswijze, de na te leven niveaus, de vlakheid, de mechanische weerstand, de aanzet-, krimp- en bewegingsvoegen en de minimumdikten. Het gebeurt dat dekvloeren neiging hebben tot scheurvorming en poedervorming en onvoldoende vlak zijn. Na droging moeten soms egalisatieprodukten worden gebruikt om de vlakheid te verbeteren of om scheuren te herstellen (zie hoofdstuk 5, p. 19). Poedervorming kan meer ingewikkelde korrektiebehandelingen en soms de volledige vernieuwing van de dekvloer vereisen. De dekvloer moet verder voldoende dik zijn om er eventueel elektrische leidingen, water- en verwarmingsleidingen en/of een vloerverwarmingssysteem te kunnen inwerken. In dat geval moeten de nodige voorzorgen (7) worden genomen om onder meer korrosie van de leidingen te voorkomen (8) Gewone dekvloeren Hechtende dekvloeren Deze worden zo genoemd omdat ze rechtstreeks op de ondergrond worden aangebracht Niet-hechtende dekvloeren Deze dekvloeren worden op de ondergrond aangebracht nadat op deze laatste een folie werd gelegd (polyetyleenfolie, asfaltmembraan). Door de aanwezigheid van een polyetyleenfolie worden de vochtuitwisselingen tussen de ondergrond en de dekvloer sterk beperkt, maar de vochtopstijging wordt daardoor niet geheel uitgesloten. Deze techniek verbetert de ondergrond en het gedrag van de vloerbedekking die erop wordt geplaatst. (5) Zie literatuurlijst nr. 30. (6) Zie literatuurlijst nr. 38. e) Zie literatuurlijst nr. 35. (8) Zie Technische Voorlichting 88 (literatuurlijst nr. 40). 6

7 Zwevende dekvloeren De zwevende dekvloeren worden op een al dan niet rekbaar materiaal geplaatst met het oog op een termische of akoestische isolatie. Deze dekvloeren worden bijzonder op buiging belast, zodat ze aangepast moeten worden om te kunnen weerstaan aan de mechanische belastingen. Daartoe worden een gepaste dikte en/of wapening en eventueel een verdeling in panelen voorzien. Bovendien moet de dekvloer van de ruwbouw (muren, scheidingswanden, kolommen) worden gescheiden door tegen de plinten oplopende isolatiematerialen. Dit type van dekvloer droogt vrij langzaam. De vochtuitwisseling tussen de ondergrond en de dekyloer kan in hoge mate worden beperkt door het isolatiemateriaal op een waterdicht membraan te plaatsen, zoals wordt gedaan voor niet-hechtende dekvloeren Speciale dekvloeren Naast portlandcement of ppz (pouzzolaanportland) dat het bindmiddel is van gewone dekvloeren, bestaan er nog andere bindmiddelen voor de samenstelling van andere, zogenaamde «speciale» dekvloeren Dekvloeren op basis van syntetisch anhydriet Syntetisch anhydriet, dat hier als bindmiddel wordt gebruikt, is een kunstmatig calciumsulfaat. Het onderscheidt zich van gips op de volgende punten: - chemisch: doordat het tijdens de fabrikatie volledig watervrij wordt gemaakt, wordt het veel langzamer gebonden dan gips, maar sneller dan cement - fysisch: door het systeem waarin dit bindmiddel kristalliseert, verkrijgen de dekvloeren een grotere sterkte; dit voordeel gaat echter teniet bij langdurig kontakt met vocht, waardoor de mechanische eigenschappen aanzienlijk verminderen. De vereiste hoeveelheid aanmaakwater is kleiner dan voor cementgebonden dekvloeren. Syntetisch anhydriet vertoont echter een uitgesproken temperatuurgevoeligheid, die vanaf een bepaalde drempel (ongeveer 60 Oe) kan leiden tot de verwering van de kristallen door dehydratie, waardoor de mechanische karakteristieken van de dekvloer worden aangetast (opgelet voor vloerverwarming). Tenslotte kan er met dit bindmiddel een neiging tot vorming van uitbloeiingen ontstaan, ten gevolge van het naar het oppervlak opstijgen van de meest oplosbare bestanddelen (onzuiverheden). In de STS 44 (9) vindt men samenstellingen van anhydrietmortel, die vooral worden bepaald door de keuze van zand met een bepaalde korrelgrootte- verdeling en een beperkt humus- (maximum 0,6 0/0) en kleigehalte (maximum 1 0/0). Het is aanbevolen om de anhydrietdekvloeren van de betonvloeren te scheiden door een kunststoffolie. In vergelijking met cementgebonden dekvloeren, hebben de anhydrietdekvloeren een geringe krimp, waardoor scheuren en/of krimpvoegen beperkt kunnen worden of soms achterwege kunnen worden gelaten. Hun hardheid en mechanische weerstand zijn zeer goed. Voor deze dekvloeren moet een hechtprimer op basis van kunstharsen worden gebruikt vóór de uitvoering van een egalisatie. Bij de plaatsing van een poreuze textielbedekking, waarvoor niet noodzakelijk een egalisatie moet worden uitgevoerd, is het gebruik van een stofwerend fixeermiddel sterk aanbevolen. De egalisatie is onontbeerlijk voor de plaatsing van vinyl- oflinoleumbedekkingen (zie hoodstuk 5, p.19). Gezien het grote verschil in vochtgedrag, moet vóór de plaatsing van een bedekking een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen een cementgebonden dekvloer en een anhydrietgebonden dekvloer. Bij gebrek aan informatie en wanneer dit verschil op zicht niet kan worden gemaakt, laat de fenolftaleïneproef toe de aanwezigheid van vrije kalk in een recente cementgebonden dekvloer op te sporen (door het verschijnen van een rode kleuring). Op een anhydrietgebonden dekvloer, die geen vrije kalk bevat, ontstaat er geen kleuring (zie 4.21, p. 14). Een goede droogheid (vochtigheidsgraad kleiner dan 1 0/0) en een doeltreffende bescherming tegen opstijgend vocht zijn essentieel. Zowel de mechanische als de chemische karakteristieken van anhydrietgebonden dekvloeren kunnen worden verbeterd (onder meer de bestandheid tegen water) door toevoeging van speciale kunstmatige bindmiddelen en toeslagstoffen. Het gebruik van deze produkten leidt voornamelijk tot een vermindering van het aanmaakwater en bijgevolg tot een verhoging van de dichtheid. Tenslotte vindt men tegenwoordig op de markt samenstellingen op basis van syntetisch anhydriet voor de uitvoering van zelfnivellerende dekvloeren. 'Door de toevoeging van water (in de juiste hoeveelheid), dat mechanisch wordt ingemengd, bekomt men.een gietbare mortel, die door eenvoudige uitspreiding met de lat of het schraapijzer wordt genivelleerd Dekvloeren op basis van magnesiumcement Deze dekvloeren verharden vrij snel door de chemische reaktie tussen het chloride en het magne- (9) Zie literatuurlijst nr

8 siumoxyde.ze worden nauwelijks meer gebruikt omwille van het grotere risico van korrosie van de metalen elementen die erin zouden worden verwerkt Dekvloeren op basis van asfaltprodukten De voornaamste voordelen van de verschillende typen van dekvloeren op basis van bitumen of asfalt zijn de afwezigheid van poedervorming en scheurvorming, de weerstand tegen sommige chemicaliën (minerale zouten) en de goede bestandheid tegen water. De weerstand tegen vervormingen onder statische belasting is kleiner dan die van de voornoemde dekvloeren. Deze dekvloeren worden uitgevoerd door middel van warmgegoten asfalt of bitumineuze bindmiddelen in dispersie in water waaraan een filler en/of granulaten zijn toegevoegd. Op dergelijke dekvloeren moet vóór de uitvoering van de egalisatie een speciale hechtingslaag (zie , p. 20) op basis van kunstharsen worden aangebracht. Deze egalisatie is nodig bij het gebruik van een lijm in een oplosmiddel of bij het lijmen van een PVC-vloerbedekking Snelhardende en sneldrogende dekvloeren Deze dekvloeren op basis van cement en speciale toeslagstoffen hebben dezelfde funkties als de gewone dekvloeren, maar hun verhardings- en drogingssnelheid is bijzonder hoog. Door hun gebruik wordt de restvochtigheid onder de vloerbedekking aanzienlijk beperkt (wat interessant is wanneer deze waterdicht is) alsook de daarmee.qepaard gaande risico's. Het spreekt vanzelf dat j deze dekvloeren hun voordelen verliezen wanneer ze aangebracht worden op vloeren die nog te veel vocht bevatten of die onderhevig zijn aan wateropstijging. Op sommige van deze dekvloeren kan reeds korte tijd na hun uitvoering een vloerbedekking worden gelegd. Het is belangrijk de voorschriften van de fabrikant van de gebruikte produkten na te leven Toeslagstaffen voor dekvloeren Er bestaan talrijke toeslagstoffen voor het cement en de andere hydraulische bindmiddelen, maar slechts een klein aantal ervan kan nuttig worden gebruikt in mortels voor dekvloeren. Deze toeslagstoffen die worden bepaald en ingedeeld in de norm NBN T CO), maken het mogelijk de droging en de verharding te versnellen, de scheurvorming te beperken of de mechanische karakteristieken te verbeteren. In dat geval gaat het onder meer om speciale emulsies op basis van kunstharsen. De aanwezigheid van toeslagstoffen wijzigt het gedrag van de dekvloer ten overstaan van de absorptie aanzienlijk en verlengt de wachttijd van de lijmen, een element waarmee de plaatser van de vloerbedekking moet rekening houden. 2.4 HOUTEN VLOEREN Dit is een van de oudst gekende vloertypen. Het bestaat doorgaans uit geschaafde en van tand en groef voorziene planken die op een houten struktuur worden gelegd, soms in kombinatie met stalen of betonnen balken. Wanneer een vloer niet zelfdragend is, worden de planken op vloerribben vastgemaakt, die zelf op een draagvloer van beton of gebakken aarde worden bevestigd. De staat van het vloeroppervlak en zijn mechanische weerstand bepalen de maatregelen die moeten worden getroffen voor de plaatsing van de vloerbedekking. 2.5 VLOEREN VAN VEZEL OF SPAANPLA TEN C 1 ) De vloeren van talrijke woningen die de laatste jaren met lichte materialen werden gebouwd zijn vaak samengesteld uit spaanplaten. Ze zijn "op zichzelf niet zonder meer geschikt voor het verkeer en moeten worden bedekt met een soepele bedekking van gering gewicht. Dit vloertype moet worden behandeld zoals een houten vloer (zie 2.4 hiervoor). 2.6 METALEN VLOEREN Sommige vloeren zijn uitgevoerd in metalen elementen die op een draagskelet bevestigd zijn of op een draagrooster geplaatst zijn. De meest frekwent gebruikte metalen zijn: - gewoon staal - voorgeschilderd staal - roestvrij staal - verzinkt staal - elektrisch-verzinkt staal - aluminium. Alvorens op deze materialen een soepele vloerbedekking te lijmen, moeten ze een speciale voorbereiding ondergaan, waarbij rekening moet worden gehouden met : - de zuiverheid van het oppervlak (vooral vet is erop aanwezig) (10) Zie literatuurlijst nr. 17. (11) Zie literatuurlijst nrs. 7,8,9,28 en 29. 8

9 - de korrosiegevoeligheid (funktie van de aard van het metaal, van zijn eventuele behandeling en van het type vloerbedekking). Wanneer geen egalisatie noodzakelijk blijkt, kunnen sommige lijmsamenstellingen op basis van epoxy- of polyuretaanharsen, na zorgvuldige ontvetting van de vloer, de dubbele funktie van korrosiewering en verlijming vervullen. Indien een egalisatie wel noodzakelijk blijkt, moet men op het metaal dat volgens de voor schilderwerken gebruikte technieken werd voorbereid, een hars aanbrengen - bij voorbeeld : verdund neopreen, epoxy, polyuretaan - waarin kwarts of een filler wordt gestrooid om een hechtingslaag te vormen. Vervolgens kan een egalisatie versterkt met een toeslagstof - voornamelijk acrylharsen worden uitgevoerd, dit om rekening te houden met de maatschommelingen van het metaal. De plaatsing moet worden uitgevoerd zoals voor een weinig absorberende ondergrond. De metalen ondergronden kunnen zeer verschillend van uitzicht zijn, naargelang van het type van bescherming en/of bedekking dat ze al dan niet hebben ontvangen. Wanneer roest aanwezig is, moet het oppervlak worden behandeld tot op het gezonde metaal, alvorens over te gaan tot het plaatsen van een nieuwe bedekking (mits de voornoemde voorzorgen). 2.7 VERPLAATSBARE VERHOOGDE VLOEREN Dit vloertype, ook verplaatsbare technische vloer genoemd, komt men steeds vaker tegen. Het komt voor in platen van diverse aard (metaal, hout, enz.) die op steunijzers worden geplaatst en doorgaans vooraf bekleed zijn. Ingeval deze platen onbekleed worden geleverd, stelt het lijmen van een bedekking geen andere problemen dan deze die reeds werden opgesomd bij de voornoemde ondergronden. De keuze van een textielbedekking is echter delikater aangezien in dat geval het bij het gebruik (en vooral bij het onderhoud) te vrezen uitrafelen zoveel mogelijk moet worden beperkt. 2.8 OUDE ONDERGRONDEN 2.81 Klassifikatie en karakteristieken Onder oude ondergronden verstaat men hier deze die reeds werden gebruikt en die daardoor reeds van een of andere afwerking werden voorzien. Dat zijn voornamelijk: - houten vloeren - parketvloeren - vezel- en spaanplaten - gladgemaakt beton - tegelvloeren - linoleum, vinyl, enz. - textielvloerbedekkingen. De karakteristieken van deze reeds gebruikte ondergronden verschillen soms merkelijk van de hierboven onderzochte ondergronden. Deze hebben de evolutie van de materialen en de technieken gevolgd, terwijl oude vloeren blootgestaan hebben aan belastingen en veroudering, zodat ze specifieke behandelingen moeten ondergaan alvorens de vloerbedekking kan worden geplaatst Houten vloeren Zelfs wanneer houten vloeren aanvankelijk worden uitgevoerd volgens de regels die ze een normale stevigheid verschaffen, kunnen ze krimp- of buigvervormingen hebben ondergaan. Zij kunnen ook slijtage en spleten vertonen en sommige delen van het geheel kunnen losgekomen zijn. AI deze gebreken moeten worden hersteld. Bovendien zijn ze meestal geschilderd, gevernist of geboend geweest. Wanneer de beschikbare hoogte tussen het bestaand niveau en het na de plaatsing van de soepele vloerbedekking te bekomen niveau voldoende groot en de vloer voldoende sterk is, moet de staat van het oppervlak worden hersteld door het gieten van een nivelleringslaag (zie 2.3, p.6). In het tegengestelde geval zijn er, na het vervangen van de beschadigde planken en het vastzetten van de losgekomen stukken, twee mogelijke oplossingen: - ofwel kan men op de bestaande vloer platen van hout of houtderivaten met een minimumdikte van 6 mm met verspringende voegen schroeven of spijkeren met gekartelde spijkers. Wanneer de ondergrond onvoldoende vlak is, moet hij worden gelijkgeschaafd. Na de plaatsing van deze platen moeten eventuele niveauverschillen worden hersteld door schuren en/of egaliseren - ofwel kan men een hechtingslaag op basis van kunstharsen en een geschikte egalisatielaag aanbrengen die, na de dichting van 'de spleten en voegen, de oneffenheden van de vloer wegwerkt. Vooraf echter is het onontbeerlijk dat de was wordt verwijderd met een oplosmiddel, afgeschraapt of afgeschuurd. Het verwijderen van verf of parketvernis is niet altijd noodzakelijk (zie 4.31, p. 17) Parketvloeren Na het vervangen van de beschadigde of ontbrekende stroken en het opnieuw vastmaken van de losgekomen delen, vormen de gelijmde of gespijkerde parketvloeren doorgaans een stevige ondergrond voor de plaatsing van een soepele vloerbe-' dekking. De ontbrekende stroken kunnen desnoods worden vervangen door een degelijk vulprodukt. 9

10 Een gebrekkige vlakheid moet pas worden hersteld na verwijderen van de was (geboend parket), ontvetten (verglaasd of geplamuurd parket) en/of schuren. Dit herstellen bestaatin het aanbrengen van een hechtingslaag en een effeningslaag Vezel- en spaanplaten Zoals in 2.5 (p. 8) werd gezegd, wordt een oude ondergrond van vezel- of spaanplaten meestal bedekt met een soepele vloerbedekking. Men bevindt zich dan in het geval dat in hierna wordt behandeld. Wanneer de oude bedekking wordt verwijderd ( 9.31, p. 58), bevindt men zich in het geval van oude houten vloeren ( , p. 9) Gladgemaakt beton Het kan gebeuren dat de aannemer een soepele vloerbedekking moet plaatsen op een gladde betonvloer of een dekvloer, die oorspronkelijk niet bedoeld was voor een dergelijke afwerking. Naargelang van de staat van het oppervlak van deze ondergrond, van zijn vlakheid, zijn mechanische weerstand, de bevuillnq en de beschikbare hoogte, kan een van voornoemde procédés worden toegepast (zie 2.33, p. 6). Deze faktoren bepalen tevens de keuze van het type van bedekking Tegelvloeren Tegelvloeren zijn meestal weinig absorberend. Door de onderhoudsprodukten zijn ze vettig geworden, waardoor de kansen op een goede hechting van de effeningslaag en van de lijm die erop moeten worden aangebracht, aanzienlijk zijn beperkt. Vandaar de noodzaak van ontvetten of afbijten. Ingeval vochtopstijging te vrezen is, moet de tegelvloer waterdicht worden gemaakt (zie 3.1, p. 11, en , p. 20). Loszittende tegels moeten worden vastgemetseld of verwijderd en de holten moeten worden gedicht met een vulprodukt. Deze voorbereiding eindigt met het aanbrengen van een hechtingslaag en een egalisatielaag Metalen vloeren Deze vloeren kunnen een zeer verschillend uitzicht vertonen naargelang van het type van bescherming en/of bedekking dat erop is aangebracht. Wanneer roest aanwezig is, moet het metaal worden gezandstraald tot op het gezonde metaal, alvorens een nieuwe bedekking te plaatsen (mits de voorzorgen vermeld in 2.6, p. 8) Verplaatsbare verhoogde vloeren In tegenstelling tot de andere typen van ondergronden, moet iedere oude bedekking, ook naaidvilttapijt, zorgvuldig worden weggenomen vooraleer een nieuwe bedekking wordt geplaatst. Voor de plaatsing van een nieuwe bedekking wordt verwezen naar de uitvoeringsregels als funktie van de aard van de ondergrond Vloerbedekkingen van vinyl, vinyl-asbest, linoleum en dergelijke De ideale oplossing voor de uitvoering van een nieuwe soepele vloerbedekking Is de verwijdering van de oude bedekking (zie 9.31, p. 58) en de gepaste voorbereiding van de ondergrond. De oude bedekking kan echter soms een aanvaardbare ondergrond vormen voor de nieuwe bedekking. De keuze tussen deze twee oplossingen komt toe aan de bouwheer die de bijzonderheden van de lokalen en van de bedekking kent. Om de oude bedekking te kunnen behouden, is het echter noodzakelijk dat: - ze destijds korrekt werd geplaatst - nog perfekt hecht - de schade aan deze bedekking nog herstelbaar is Textielvloerbedekkingen Vóór de plaatsing van een nieuwe bedekking moeten alle oude textielvloerbedekkingen worden weggenomen, met uitzondering van naaldvilttapijt dat als ondergrond kan behouden worden voor de plaatsing van een gespannen vloerbedekking. In dat geval moet het naaldvilttapijt aan de omtrek van de lokalen worden losgesneden en weggenomen om de bevestigingslatten waaraan het nieuwe tapijt zal worden vastgehaakt, te kunnen plaatsen. 10

11 3. OPVATTING VAN ONDERGRONDEN VOORSCHRIFTEN 3.1 OPVATTING Tijdens de studie van een ontwerp van een gebouw moet de architekt, rekening houdend met de diverse reglementeringen inzake werkveiligheid, werkhygiëne en brandveillqheid en in akkoord met de bouwheer, in het bijzonder bestek en de plannen alle uit te voeren werken beschrijven, met inbegrip van de afbouwwerken. In dat geval moet de ontwerper de ondergronden (vloeren, trappen, hellende vlakken, enz.) ontwerpen als funktie van de belastingen waaraan ze zullen worden blootgesteld, van hun bestemming en van andere overwegingen waarvan de financiële mogelijkheden van de bouwheer niet de minste zijn. De ontwerper die belast is met een volledige en van meet af aan welomschreven opdracht, zou ondergronden moeten ontwerpen die aangepast zijn aan de erop aan te brengen bedekkingen. Dit is echter niet altijd het geval en de keuze van de vloerbedekkingen voor de verschillende lokalen van het gebouw wordt vaak tijdens het oprichten van het gebouw gemaakt. Dit is ten zeerste te betreuren, omdat: - men naargelang van het type vloerbedekking genoodzaakt kan zijn o.a. bepaalde niveaukorrekties uit te voeren door het aanbrengen van deklagen die, wegens het kumulatief effekt (geval van een building), een invloed kunnen hebben op de berekening van de funderingen, de hoogte van het gebouw, het metselwerkvolume en dus uiteindelijk de totale bouwkosten - door de afmetingen van de lokalen te harmoniseren met deze die beschikbaar zijn voor de banen van de bedekking, men door de plaatsingsregels in aanmerking te nemen, de kosten van deze operatie - waarbij noodzakelijkerwijs rekening wordt gehouden met het percentage afval op de bedekking - soms aanzienlijk kan beperken. Het is tevens belangrijk dat men van in de ontwerpfase van het gebouw rekening houdt met de moeilijkheden bij het transport van bedekkingen van grote afmetingen naar de plaats waar die moeten worden aangebracht. Het plooien van de bedekking, dat dan voor de plaatser nog de enige oplossing is, kan het «breken» van de bedekking veroorzaken, waardoor men dan soms verplicht is om de afmetingen of het type van bedekking te wijzigen. Om ekonomische en technische redenen is het gerechtvaardigd dat bij de opvatting van de vloeren rekening wordt gehouden met de bijzondere eigenschappen van de bedekking. Deze heeft immers bepaalde specifieke kenmerken zoals soepelheid, elasticiteit, en akoestische, termische, mechanische en dimensionele karakteristieken. Daartoe behoort tevens de warmtetransmissie die bepalend is voor de dimensionering van een vloerverwarming. De voornaamste eigenschappen van de ondergrond zijn: - stabiliteit - oppervlaktehardheid (kohesie,...) - niveau, horizontale stand, vlakheid (in overeenstemming met de toegelaten afwijkingen), eventuele helling - chemische verenigbaarheid tussen de elementen die met elkaar in kontakt komen - vochtigheidsgraad. In de Technische Voorlichting 62 C) wordt de aandacht gevestigd op het belang van de stijfheid van de vloeren en het niveau van hun samenstellende elementen. De oppervlakte-eigenschappen van de ondergronden zijn van essentieel belang voor de plaatsing van soepele bedekkingen, omwille van hun dunheid en soepelheid. De belastingen worden immers nagenoeg onverdeeld en ongedempt op de ondergrond overgedragen, met het gevaar op doorboring. De indrukken die hiervan het gevolg kunnen zijn, schaden het uitzicht van de bedekkingen, vooral wanneer ze een gelijkmatige tekening vertonen. Bovendien worden de gebreken in de vlakheid van de ondergrond gemakkelijk nagevolgd door dit type (1) Zie literatuurlijst nr

12 bedekking; ze komen vooral tot uiting wanneer een vloerbedekking met een zekere glans en een gladde oppervlakte wordt bezien onder strijklicht of tegen het licht in. Dit komt vaak voor in lange gangen en in lokalen met een grote oppervlakte. De tekening, textuur en/of plaatsingswijze van de vloerbedekking kunnen deze uitzichtgebreken afzwakken. Wanneer de stabiele en harde ondergrond goed horizontaal en op het gewenste peil is, zal de plaatsing van de bedekking in hoge mate worden vergemakkelijkt en zal het eindresultaat zeer bevredigend zijn. Het spreekt vanzelf dat de kwaliteit van de vloerbedekking een invloed heeft op haar slijtvastheid, op het behoud van de kleuren en van haar oppervlaktetoestand, op de maatvastheid, kortom, op het gedrag van haar zichtbare delen. Maar het is evenzeer belangrijk er zich van te vergewissen dat de onderzijde van de vloerbedekking niet op min of meer lange termijn schier onopgemerkt schade zou lijden. De kwaliteit van de bedekking en inzonderheid van haar basisstruktuur (rugzijde) is van essentieel belang. Deze rugzijde die in kontakt is met de ondergrond, die zijn eigen karakteristieken heeft, meestal via een lijmprodukt, dat ook weer de zijne heeft, moet verenigbaar zijn met deze plaatsingsvoorwaarden. Sommige gebreken van chemische verenigbaarheid kunnen onder meer tot uiting komen door: - de gevoeligheid van de lijm of van de bedekking voor de alkaliteit van de ondergrond - het oplosbaar maken of de verwering van het bindmiddel van de ondergrond onder invloed van de verdunners van de lijm - de migratie van gekleurde produkten, die eventueel in de ondergrond aanwezig zijn, naar het oppervlak van de bedekking - de vorming van uitbloeiingen of de migratie van oplosbare zouten in het lijmvlak, als gevolg van een toevallige bevochtiging van de ondergrond (dit kan leiden tot een gebrekkige hechting van de vloerbedekking). Wanneer de ondergrond permanent vochtig is, is een korrekte plaatsing onmogelijk. De uitvoering van een afdichting met behulp van produkten onder de vorm van een film of een dikke laag kan slechts als een lapmiddel worden beschouwd. Hoewel plaatselijk een resultaat kan worden bekomen, dat dan nog niet altijd duurzaam is, wordt het probleem immers naar andere plaatsen (muren,...) verplaatst die tot dan toe geen gebreken vertoonden. De bevochtiging van de ondergrond (door capillariteit, absorptie, kondensatie, lekken, enz.) na de plaatsing van de bedekking is altijd schadelijk, in het bijzonder wanneer deze weinig of niet doorlatend is. Deze gevaren doen zich vaak voor wanneer de vloeren op slecht geïsoleerde volle grond of boven lokalen met een hoge vochtigheid (zwembad, keuken, badkamer, wasplaats, industriële koelkamer, enz.) gelegen zijn. In de ontwerpfase moeten de hygrotermische omstandigheden van de toekomstige lokalen worden beoordeeld en moeten de nodige konstruktieve schikkingen worden getroffen ter voorkoming van een kondensatievlak dat schadelijk is voor het lijmvlak. Dit kan het geval zijn bij een slechte keuze van de plaats van de water- en verwarmingsleidingen die in de ondergrond worden verzonken. Een van de vaak nuttige voorzorgen is het in bedrijf stellen van de gehele verwarmingsinstallatie vóór de plaatsing van weinig of niet poreuze vloerbedekkingen (ten minste één week vooraf). Dekvloeren met verzonken metalen leidingen moeten steeds met de grootste zorg worden ontworpen en uitgevoerd, omwille van de grote korrosiegevaren van deze leidingen (2). Bovendien kunnen neveneffekten van termische uitzetting, van abnormale en/of onregelmatige absorptie van de lijmen leiden tot het loskomen van de vloerbedekking. Deze schade is het gevolg van de karakteristieken van de komponenten van de dekvloer en van zijn waterdoorlatendheid. Reeds in de ontwerpfase zal ook rekening worden gehouden met de aantasting als gevolg van het gebruik van de metode en de frekwentie van de reiniging en het onderhoud van de lokalen. Deze aantasting kan variëren naargelang van: - de bestemming van de lokalen (partikuliere woningen, gemeenschappelijke lokalen van flatgebouwen, openbare lokalen, handels- en bedrijfslokalen, enz.) - de omgeving (vloertemperatuur, luchtvochtigheid en daardoor veroorzaakte kondensatie) - de bezettingsgraad (verkeersdrukte, meest belopen doorgangen, statische en dynamische belastingen). Tenslotte vormen de akoestische, termische en mechanische karakteristieken van een vloerkonstruktie een geheel waartoe de ondergrond en de bedekking hun eigen bijdrage leveren. 3.2 VOORSCHRIFTEN De ondergrond van soepele vloerbedekkingen moet aan de volgende voorwaarden voldoen : - op niveau, vlak en glad zijn (zie 3.21, p. 13) - een korrekte uitvoering van de deurdorpels en aansluitingen tussen verschillende bedekkingen toelaten (indien er geen voeglat of deurdorpel aanwezig is, is het aan te raden meer dan 1 mm niveauverschil tussen de bedekkingen te vermijden) - droog zijn (zie 3.22, p. 13) (2) Zie Technische Voorlichting 88 (literatuurlijst nr. 40). 12

13 Tabel 1 - Toleranties op de vlakheid naargelang van het type van vloerbedekking Tolerantie (inrnrn) gemeten onder een lat van Type van vloerbedekking Dokument Textiel- banen 0, m m m m m Tegels Banen van PVC of linoleum T.V. 103 (*) x x STS 44 (**) A - < 1 <2 - - x x x B <2 <3 < x x Ontwerp van T.V. (***) ruime tolerantie x normale tolerantie x x kleine tolerantie x x x (*) Zie literatuurlijst nr. 39. (* *) Zie literatuurlijst nr. 30. (* * *) Ontwerp van Technische Voorlichting betreffende dekvloeren, in voorbereiding en bestemd om de STS 44 te vervangen. - stabiel, koherent en hard zijn - zuiver zijn op het ogenblik van de plaatsing (vrij van stof, vetten, enz.) Vlakheid Naast de strukturele eisen, moet de ontwerper de toegelaten afwijkingen op de vlakheid die hij voor de ondergrond wenst, bepalen. Voor de plaatsing van soepele vloerbedekkingen moeten deze afwijkingen aangepast zijn aan het beoogde type van vloerbedekking. Ze zijn onontbeerlijk om : - een korrekte plaatsing te verzekeren, zonder tracéafwijkingen, opengaan van naden, enz. - de altijd onvermijdelijke weerkaatsingen onder strijklicht niet te beklemtonen (voornamelijk voor gladde bedekkingen). Met de toleranties waarvan hierboven sprake, kunnen plaatselijke en doorlopende variaties van de ondergrond (<< flaches») binnen bepaalde grenzen aanvaardbaar worden; maar in geen enkel geval kunnen plaatselijke en bruuske discontinuïteiten van de ondergrond (<< trappen») worden geduld, zelfs wanneer deze kleiner zijn dan de vereiste toleranties. In verscheidene dokumenten worden de toleranties op de vlakheid voor de uitvoering van een onder- ~ grond bepaald. Tabel 1 hierboven geeft de toleranties die vereist zijn als funktie van de beoogde plaatsing. Wanneer een bepaalde helling moet worden uitgevoerd om twee niveaus te verbinden, hetgeen vaak voorkomt bij renovatiewerken, moeten de vlakheidsregels eveneens worden nageleefd. De uitvoering van een helling of de aansluiting van meerdere hellingen kunnen in sommige gevallen de keuze van het bedekkingstype of van de plaatsingswijze beperken. - Bij een onvoldoende vlakheid of wanneer de niveauverschillen te groot zijn, moeten aanvullende voorbereidende werken worden uitgevoerd, zoals schuren, bijwerken, egaliseren, enz Vochtigheidsgraad De ondergrond van een soepele vloerbedekking moet droog zijn en derwijze zijn ontworpen dat noch de uitvoering noch het gedrag van de bedekking in gevaar worden gebracht door de aanwezigheid van vochtigheid, van welke oorsprong die ook is. De aanvaardbare grensvochtigheidsgraad op het ogenblik van de plaatsing is funktie van de samenstelling van het materiaal van de ondergrond, van die van de bedekking en van haar al dan niet doorlatend karakter. De maximumvochtigheid die doorgaans wordt toegelaten en aanbevolen in geval van weinig doorlatende bedekkingen op anhydrietdekvloeren is 1 0/0, gemeten met de carbidefles. De waarde van 3 0/0, in dezelfde meetvoorwaarden, wordt doorgaans aangenomen voor dekvloeren en andere mortels op basis van cement, terwijl de waarde van 12 % (bij de droogstofmetode) voor houten vloeren geldt. In sommige gevallen, die moeten worden besproken met de fabrikant van de lijm en van de bedekking, kunnen sommige toleranties op de vochtigheidsgraad worden aanvaard tijdens de verwerking van zeer doorlatende vloerbedekkingen die 100 % syntetisch zijn. 13

14 4. ONDERZOEK VAN DE ONDERGROND 4.1 INLEIDING Het onderzoek van de ondergrond moet zeer zorgvuldig worden uitgevoerd door de plaatsingsonderneming en betreft de ondergronden en de plaatsen waarin ze haar werk moet uitvoeren. Aan de hand van dit onderzoek en met de beperkte middelen waarover hij beschikt bepaalt de plaatser van de bedekking of hij de werken korrekt kan uitvoeren en zich kan houden aan de keuze van de bedekking en van de plaatsingstechniek. Het onderzoek, uitgevoerd overeenkomstig hetgeen hierna wordt beschreven, impliceert geen enkel oordeel over de keuze en de kwaliteit van de voor de uitvoering van de vloer gebruikte materialen, noch over hun later gedrag. Het is bedoeld om de aard en de staat van de ondergrond te bepalen ten einde de eventuele voorbereidende werken vast te stellen, die nodig zijn om het gewenste eindresultaat te bereiken. Daar dit onderzoek eventueel kan leiden tot het vaststellen van een andere plaatsingstechniek en/of een ander type van bedekking, is het aan te raden het door te voeren in aanwezigheid van de bouwheer of diens vertegenwoordiger. Bij die gelegenheid moet eveneens aandacht worden besteed aan de korrekte integratie van de planning van de uit te voeren werken in de algemene planning, ten einde te voorkomen dat de vloerbedekkingen zouden worden beschadigd tijdens de werken van de andere bouwvakken. 4.2 ONDERZOEK VAN NIEUWE ONDERGRON DEN Hieronder wordt een niet-beperkende opsomming gegeven van een aantal te kontroleren punten, die een rechtstreekse invloed kunnen hebben op de kwaliteit van het plaatsingswerk Aard van de ondergrond Nieuwe ondergronden zijn meestal gladde betonvloeren, gewone dekvloeren en dekvloeren op basis van anhydriet of asfalt, houten vloeren, eventueel met een egalisatielaag. De eerste inlichtingen omtrent de verschillende samenstellende lagen van de ondergrond moeten bij de bouwheer worden verzameld. Indien dat niet mogelijk is en ingeval de te plaatsen bedekking niet poreus is, moet worden nagegaan of het om een dekvloer op basis van anhydriet gaat. Voor de andere typen van ondergronden is het onderscheid doorgaans gemakkelijker te maken en ook minder belangrijk. Er kan echter verwarring bestaan tussen dekvloeren op basis van anhydriet en die op basis van cement. Deze onzekerheid kan worden opgeheven door middel van een of andere van de onderstaande eenvoudige proeven. Eerste metode Men neemt een stuk van de dekvloer en ontdoet het van de eventuele egalisatielaag. Op het breukvlak van dit stuk laat men enkele druppels fenolftaleïne à 1 % opgelost in metylalkohol (brandspiritus) vallen. Wanneer een roodpaarse kleur verschijnt toont dit de aanwezigheid van cement aan. Deze reaktie, die gebaseerd is op alkaliteit van het cement, is enkel geldig voor vrij jonge dekvloeren (enkele maanden) die nog niet volledig gekarbonateerd zijn. Het is afgeraden deze proef rechtstreeks op de dekvloer uit te voeren, omdat, afgezien van de foute beoordeling die men zou kunnen maken indien er een egalisatie (op basis van cement) zou bestaan, " de ontwikkelde verkleuring in de te plaatsen vloerbede.kking zou kunnen migreren. Tweede metode Van de dekvloer (en niet van de egalisatielaag) schrapt men met een mes een beetje materiaal af 14

15 en men giet dat in een kleine doorschijnende recipiënt (glazen buisje bij voorbeeld). Hieraan voegt men enkele milliliters zoutzuur à 50 % in gedistilleerd water toe en men laat de reaktie enkele minuten inwerken (dit kan gepaard gaan met een lichte bruising). Na neerzetting van de vaste rest op de bodem van het proefbuisje, voegt men enkele milliliters van een oplossing van bariumchloride à 10 % in gedistilleerd water toe. Indien de bovendrijvende fase duidelijk troebel wordt (tot ze bijna ondoorschijnend wordt, wanneer het proefstuk vrij groot is), heeft men te maken met een anhydrtetdekvloer. Wanneer het om een cementdekvloer gaat, is de troebelheid merkelijk minder sterk. Vóór de plaatsing van de vloerbedekking moeten op de ondergrond, naargelang van zijn aard, een of meer voorbereidende werken worden uitgevoerd zoals beschreven in hoofdstuk 5 (p. 19); zie ook (p. 7) voor de anhydriet- en asfaltdekvloeren, 2.4 (p. 8) voor houten vloeren en 2.6 (p. 8) voor metalen vloeren Oppervlaktetoestand Onder oppervlaktetoestand verstaat men de zichtbare kohesie, stevigheid, eventuele scheurvorming en poreusheid van het oppervlak. De kohesie kan het gemakkelijkst worden beoordeeld aan de hand van de «poederigheid» van het oppervlak; nadat het oppervlak werd afgeborsteld, mogen er, wanneer men herhaalde malen over dezelfde plaats wrijft, niet te veel poederige deeltjes van de ondergrond loskomen. De stevigheid kan het eenvoudigst worden beoordeeld door de proef met de spijker: wanneer met een metalen punt over het oppervlak wordt gekrabd, mogen er geen diepe sporen achterblijven. De scheurvorming is vaak met het blote oog zichtbaar; scheuren kunnen echter ook aan het licht worden gebracht door het oppervlak van de ondergrond met water te bevochtigen. Tijdens de droging verschijnen de scheuren onder de vorm van donkere lijnen. De porositeit is een belangrijke faktor die de absorptie bepaalt en in het bijzonder de keuze van de te gebruiken lijm (zie 6.5, p. 30) beïnvloedt. Een eenvoudige metode voor de evaluatie van de porositeit bestaat erin om enkele druppels water op het oppervlak te laten vallen en de snelheid te noteren waarmee deze in de ondergrond dringen. Een min of meer grote absorptiesnelheid is kenmerkend voor een min of meer grote porositeit. Wanneer voornoemde gebreken niet te belangrijk zijn, kunnen ze meestal worden verbeterd door het aanbrengen van een stoffixerende laag, een impregnatielaag, een hechtingslaag of waterdichtmakende laag, een egalisatie- of effeningslaag (zie hoofdstuk 5, p. 19). Men kan ook andere meer specifieke oplossingen kiezen na raadpleging van de fabrikant. Het is echter belangrijk dat de aandacht van de bouwheer op deze gebreken wordt gevestigd en dat de aansprakelijkheden duidelijk worden bepaald. Aangezien voornoemde korrektiemiddelen niet altijd suksesvol zijn, doet men er goed aan een voorafgaande proef uit te voeren ten laste van de bouwheer. Ingeval het beoogde korrektiemiddel geen bevrediging schenkt, moet tot een volledige vernieuwing van de ondergrond worden overgegaan Niveaus en doorbuiging (vlakheid) De kontrole van de niveaus en de doorbuiging is noodzakelijk om de middelen en de omvang van de vóór de plaatsing uit te voeren egalisatiekorrekties te bepalen. Met behulp van een regel en/of een waterpas kunnen de vlakheid (zie 3.21, p. 13) en de naleving van de maten worden nagegaan. In het bijzonder moet men, als het geval zich voordoet, de mogelijkheid nagaan van een korrektie van een kontinuïteitsgebrek (holten en oneffenheden) in de vlakheid van de ondergrond op de plaats van een uitzettingsvoeg. Er kunnen zich inderdaad situaties en/of schommelingen voordoen die noch met de technieken van de plaatser kunnen worden hersteld, noch kunnen worden verborgen door het gebruik van speciale profielen; in dat geval moet de bouwheer de toe te passen oplossing bepalen Deuren Onder de deuren moet een voldoende ruimte zijn in overeenstemming met de dikte van de te plaatsen bedekking. Bovendien, wanneer de deur naar het te bekleden lokaal opendraait, moet de ruimte tussen de vloer en de deur konstant zijn over de gehele oppervlakte die door de opengaande deur wordt bestreken. Indien deze voorwaarden niet zijn vervuld, moet de plaatser dit aan de bouwheer melden zodat deze de nodige schikkingen kan treffen om de lokalen weer in goede staat te brengen. Hiervoor zijn vaak korrektiewerken vereist die niet tot de bevoegdheid van de plaatser van de vloerbedekking behoren Afrondingen en hoeken Ingeval een afronding tussen de muren en de vloer is gemaakt om de bedekking tegen de plinten te laten oplopen, is het zeer belangrijk dat wordt nagegaan of de aansluitingen van de aanloop tussen de muren en de vloer worden uitgevoerd volgens een evenwijdige met de snijlijn muur/vloer. Ingeval er geen afronding is en de opkant tegen de plint wordt uigevoerd door de bedekking in de hoek muur/vloer te «breken», is de konstante waarde van de hoek belangrijk. 15

16 Indien een of andere van deze voorwaarden niet wordt vervuld, ontstaan er tijdens de plaatsing onvermijdelijk plooien in de bedekking of naadopeningen. Een dergelijk gebrek moet door de plaatser aan de bouwheer worden gemeld opdat die de nodige schikkingen zou kunnen treffen om hieraan te verhelpen Scheuren en spleten tussen vloer en muren Bij de plaatsing van een textielvloerbedekking, zowel gespannen als gelijmd, moet tijdens het onderzoek van de lokalen iedere diskontinuïteit tussen de vloer en de muren in aanmerking worden genomen, om te voorkomen dat er doorheen de vloerbedekking stof dringt dat vroeg of laat tot uiting komt in donkere plekken die min of meer sterk kontrasteren met de oorspronkelijke kleur (verschijnsel van «preferentiële bevuiling»). Diskontinuïteiten tussen de vloer en de muren komen inderdaad vrij vaak voor. Deze spleten kunnen duidelijk en gewild zijn, zoals in het geval van zwevende dekvloeren, of ook veel minder duidelijk en minder zichtbaar en soms verborgen zijn achter een plint, zoals in het geval van krimpscheuren tussen verschillende materialen. Er moet ook aandacht worden besteed aan de spleten tussen de plinten en de vloer die vaak zijn veroorzaakt door plaatselijke gebreken in de vlakheid van de vloer. Welke de oorsprong van deze scheuren ook moge zijn, moet de bouwheer of diens afgevaardigde ervoor zorgen dat ze aan de omtrek van het lokaal met een niet-oliehoudende elastische kit worden gedicht. Om dit naderhand uit te voeren dichtingswerk te vermijden, is het aan te raden de plinten in een soepele kit te plaatsen. Het plaatsen van de plinten op enkele millimeters van de vloer is afgeraden omdat de plaatser van de vloerbedekking dan de bestaande scheurvorming niet kan zien en de herstelling bemoeilijkt wordt Droogheid De droogheid van de ondergrond is een zeer belangrijk punt van het onderzoek. Ze kan op verscheidene manieren op de bouwplaats worden beoordeeld : - door meting van de soortelijke weerstand van de massa (puntelektroden) - door meting van de soortelijke weerstand van het oppervlak (kontaktelektroden) - door meting met de carbidefles - door meting met stroken die met kobaltchloride zijn geïmpregneerd (kleurschaal). De toestellen voor de meting van de soortelijke weerstand van het oppervlak en de kobaltchloridestrips moeten systematisch worden geweerd omdat ze alleen de vochtigheid van het oppervlak aangeven en niet die van de massa. De toestellen voor de meting van de soortelijke weerstand van de massa (puntelektroden) leveren nuttige aanduidingen voor een eerste analyse, die echter onnauwkeurig kunnen zijn, omdat ze beïnvloed kunnen worden door andere taktoren dan de vochtigheid, zoals de penetratiediepte van de elektroden, de aard van de ondergrond, zijn eventuele wapening, enz. Alleen de proef met de carbidefles vormt een geldige test op de bouwplaats. Ze is gebaseerd op de reaktie tussen het calciumcarbide en het water, waardoor acetyleengas wordt gevormd. Wanneer dit gas vrijkomt in een hermetisch gesloten ruimte (fles), wordt een inwendige druk veroorzaakt die op een manometer wordt afgelezen. Aan de hand van de bij het toestel geleverde tabel kan het verband tussen het genomen monster, de afgelezen druk en de vochtigheid van de ondergrond worden bepaald. Voor cementgebonden dekvloeren moet de massavochtigheid (zie 3.22, p. 13) vóór de plaatsing van een weinig doorlatende vloerbedekking, kleiner zijn dan 3 % in gewicht; deze grens wordt herleid tot 1 % voor anhydrietdekvloeren; de waarde van 6 0/0 wordt doorqaans aanvaard in dezelfde omstandigheden voor houten vloeren. Een andere evaluatie, die bij wijze van informatie kan worden uitgevoerd, bestaat erin een kunststoffolie op de ondergrond te bevestigen met kleefband. Wanneer de ondergrond een hoge vochtigheidsgraad heeft, ziet men na 24 uur of soms later kondensatie op de onderzijde van de folie. Wanneer bevochtiging door capillaire opstijging wordt gevreesd, moet de doeltreffendheid van de met dat doel genomen schikkingen worden nagegaan (zie , p. 20 en 3.1, p. 11) Properheid De te bekleden ondergrond moet vrij zijn van stof, vet, asfaltdruppels, enz. Aangezien er verscheidene situaties aangetroffen kunnen worden, kan geen algemene richtlijn voor de uitvoering van een test worden gegeven. De properheid moet niettemin bijzonder in het oog worden gehouden bij oude ondergronden (oude houten vloeren, oude tegelvloeren, enz.). In dat geval is de kennis van het vroegere gebruik van de lokalen vaak een zeer goede aanwijzing. Alle vreemde stoffen moeten worden verwijderd door stofzuigen, afkrabben, wassen, reinigen met oplosmiddelen of met speciale wasmiddelen, afschuren voor het verwijderen van vet, was en eventuele behandelingsprodukten. 4.3 ONDERZOEK VAN OUDE ONDERGRONDEN Oude ondergronden zijn vaak slecht bepaald, waardoor hun onderzoek wordt bemoeilijkt. Aangezien de ontwerper meestal niet kan worden geraadpleegd, is de medewerking van de bouwheer 16

17 noodzakelijk voor de plaatser van de vloerbedekking. Deze samenwerking is des te meer belangrijk omdat het werkprogramma niet wordt bepaald in het bestek maar onder de vorm van een offerte. In 2.8 (p. 9) worden enkele belangrijke aspekten betreffende oude ondergronden bepaald; deze zuilen op dezelfde manier worden onderzocht als in 4.2 (die betrekking heeft op nieuwe ondergronden). De plaatser van de vloerbedekking bepaalt of de ondergrond aan de eisen voldoet, of hij moet worden verbeterd, verstevigd of vernieuwd. Hij stelt desgevallend voor welke werken moeten worden uitgevoerd om aan de door de bouwheer bepaalde gebruiksvoorwaarden te kunnen voldoen. Het is de bouwheer die de oplossing kiest rekening houdend met een aantal overwegingen van ekonomische aard en met de uitvoeringstermijn. In geval van een vernieuwing van de vloer, moet hij inlichtingen inwinnen omtrent de invloed van deze werken op de andere elementen van het bouwwerk. Voor dit onderzoek moet men ook de gevaren voor een bevochtiging evalueren: - bevochtiging door capillaire opstijging in vloeren op volle grond (ontbreken van een degelijk geventileerde kruipruimte of kelder) - bevochtiging door rechtstreeks binnendringend water afkomstig van deur- of vensteropeningen bij voorbeeld, die uitgeven op de buitenomgeving - bevochtiging door in de vloer gelegde leidingen. Bij de keuze van de voorgestelde oplossingen moet worden vermeden dat rotbare of korrodeerbare elementen worden ingesloten tussen twee onvoldoende vochtdoorlatende lagen (voorbeeld : vinylbedekking op een weinig poreuze vloer en lakverf of dampscherm op het plafond van een onder de vloer gelegen lokaal). Dit onderzoek leidt vaak tot een vernieuwing van de oude vloer en/of speciale voorbereidende werken die naargelang van het geval moeten worden uitgevoerd door een gespecialiseerde onderneming of door de plaatser van de vloerbedekking. Iedere vernieuwde ondergrond moet vanzelfsprekend vóór de plaatsing van de nieuwe vloerbedekking opnieuw worden onderzocht. Afgezien van de algemene beschouwingen omtrent de staat van het oppervlak, de niveaus en de doorbuigingen, de droogheid, de properheid, enz., waarvoor wordt verwezen naar 4.2 (p. 14), vormt het onderzoek van oude ondergronden telkenmale een speciaal geval. Hieronder worden enkele beschouwingen gegeven over oude ondergronden die in de praktijk vaak voorkomen Plankenvloeren, parketvloeren en vloeren van vezel- of spaanplaten Voor deze ondergronden moeten de bevestiging van de elementen, de toestand en de verbindingen (naden) ervan worden onderzocht. Doorgaans moeten sommige delen van de vloer worden vervangen en/of opnieuw worden bevestigd. Wanneer echter parketstroken losgekomen zijn, moet soms een gehele zone worden hersteld; door de vloer te bekloppen kan men bepalen of hij al dan niet volledig moet worden weggenomen en geëgaliseerd. Om een voldoende luchtafdichting te bekomen en aldus het probleem van «preferentiële» bevuiling te vermijden, moeten de open naden worden gedicht, vooral wanneer een luchtdoorlatende textielbedekking wordt gekozen en de vloer op een balklaag ligt. Naargelang van de gekozen plaatsingsmetode kan eveneens een losgelegde polyetyleenfolie of een gelijmde vinylonderlaag worden gebruikt. Bij een houten plankenvloer kan een vervorming van de vlakheid over de breedte van de plank (die niet altijd met het blote oog zichtbaar is) aan het licht worden gebracht met behulp van een regel. Eventuele vervormingen moeten worden hersteld door schaven en/of egaliseren en/of plaatsing van platen. De dichtheid van vezel- of spaanplaten kan worden beoordeeld door er met een metalen punt op te krabben, waardoor een gebrekkige kohesie van de aaneengekitte deeltjes aan het licht komt. Sommige exotische houtsoorten kunnen bloeden wanneer produkten in dispersie in water worden gebruikt. In dergelijk geval moet een isolatielaag worden voorzien. Een verzakking van de vloer (die kan worden gekontroleerd met de regel van plint tot plint) stelt vooral problemen voor een gespannen vloerbedekking. Wanneer een dergelijke verzakking wordt hersteld met behulp van een nivelleringslaag, moet de bouwheer nagaan of de aldus veroorzaakte overbelasting de stabiliteit niet in het gedrang brengt. Naargelang van de beoogde plaatsingswijze en de aard van de verlijming, zal de behandeling die het hout heeft ondergaan (was, verf, vernis, verglazing, poriënvulling) een min of meer grote invloed hebben op de voorbereidende werken. In geval van lijmen, stelt de verglazing doorgaans geen problemen. Verf en vernis kunnen worden behouden indien de hechting voldoende is (test door afrukken van een kleefband) en indien ze niet doordrenkt zijn met het oplosmiddel van de lijm (deze verenigbaarheid kan worden nagegaan met behulp van het verdunningsmiddel van de polychloropreenlijm; voor dispersielijmen is er geen probleem van verenigbaarheid maar kan de wachttijd worden verlengd). Was moet worden verwijderd met een oplosmiddel, een detergens en/of worden afgeschuurd Tegelvloeren Tegelvloeren zijn, of ze geboend werden of niet, doorgaans vettig of doorweekt met onderhoudspro- 17

18 dukten. Hun min of meer uitgesproken absorptie kan slechts worden nagegaan (test met waterdruppels) nadat ze zijn atqewassen met een oplosmiddel of een detergens C); de absorptiegraad is bepalend voor de lijmkeuze. Granitotegels zijn in dat opzicht typisch voor een niet-absorberende en moeilijk te ontvetten ondergrond. Tegels die worden onderhouden met glanzende emulsies kunnen worden schoongemaakt met een daartoe bestemde bijtende oplossing (voorzien door de fabrikant van het onderhoudsprodukt). De vochtigheid in de voegen moet worden nagegaan, vooral wanneer de tegelvloer op de volle grond is gelegd. Losgekomen tegels moeten bij voorkeur worden verwijderd en bijgewerkt door opvulling Vinyl-asbestbedekkingen, linoleum en dergelijke Deze vloerbedekkingen in banen of tegels moeten aan een hechtingstest worden onderworpen (wegnemingsproef met behulp van een palet om een gebrek in de plaatsing, de aanwezigheid van waterdamp, een tekort aan lijm, enz. op te sporen). Iedere blaas of bult moet worden geopend om de oorsprong ervan te achterhalen. Naargelang van de aard van het onderhoud moet de was of de glanzende emulsie worden verwijderd door een doeltreffende behandeling (wassen met een oplosmiddel of een bijtende oplossing, schuren, enz.). Ingeval de nieuwe vloerbedekking gelijkaardig is aan de oude, is de verwijdering van de oude bedekking de beste oplossing (gevaar voor indrukken en slecht gedrag bij het belopen voor de nieuwe bedekking) Textielvloerbedekkingen Oude textielvloerbedekkingen moeten altijd worden verwijderd, met als enige uitzondering de naaidvilttapijten die als ondergrond kunnen behouden worden als de nieuwe textielbedekking gespannen wordt. (1) Geëmailleerde tegels of verglaasde grestegels hebben een absorptie bijna gelijk aan nul. 18

19 5. VOORBEREIDING VAN ONDERGRONDEN De voorbereiding van de ondergrond is een essentiële bewerking die als doel heeft de vloer geschikt te maken voor het plaatsen van een vloerbedekking. Naargelang van de staat en/of de aard van de ondergrond, worden diverse technieken gebruikt die elkaar eventueel kunnen aanvullen (zie 9.3, p.58). Voor deze technieken worden bepaalde produkten gebruikt waarvan de funktie hieronder wordt omschreven. 5.1 VOORBEREIDINGSPRODUKTEN 5.11 Doel van de voorbereidende werken De voornaamste rol van deze werken is een goede hechting mogelijk maken tussen de ondergrond enerzijds en de egalisatie of de lijm anderzijds. De daartoe gebruikte produkten kunnen verschillende aanvullende funkties hebben, zoals die van grondlaag voor absorberende ondergronden, fixeermiddel voor stof, vochtwering, enz. Het zijn vloeibare produkten in dispersie in water of in oplossing in een oplosmiddel. Ze kunnen bestaan uit twee komponenten of gebruiksklaar zijn. Het is aanbevolen geen lijm - ook niet verdund te gebruiken in plaats van het produkt dat speciaal bestemd is voor een van deze voorbereidingsfunkties. Zelfs wanneer hij verdund is, heeft de lijm namelijk geen voldoende indringingsvermogen in de ondergrond; bovendien worden zijn mechanische karakteristieken verzwakt Klassifikatie van de voorbereidingsprodukten Voorbereidingsprodukten in dispersie (in water) Deze produkten worden nooit gebruiksklaar geleverd maar moeten altijd met water worden aangelengd. Door deze verdunning kan het indringingsvermogen in de ondergrond worden aangepast als funktie van de porositeit van deze laatste. Wanneer de voorbereidingsprodukten in dispersie in het aanmaakwater van het cement of van het egalisatieprodukt verdund worden kunnen ze eveneens worden gebruikt in de samenstelling van gietmortels. Vóór het aanbrengen van de egalisatielaag of de lijm kunnen deze produkten, alleen of vermengd in bereidingen, dus verscheidene funkties vervullen: hechtingsgrondlaag, hechtingsgietmortel, grondlaag voor absorberende ondergronden, stoffixeermiddel Voorbereidingsprodukten in oplossing (in een organisch oplosmiddel) Deze produkten, die steeds gebruiksklaar worden geleverd, bevatten: - de grondlagen op basis van harsen, die worden gebruikt als: - hechtingslaag vóór de egalisatie - grondlaag voor absorberende ondergronden vóór het aanbrengen van de lijm - stoffixeermiddel vóór het aanbrengen van de lijm - de hechtingsgrondlagen op basis van polychloropreen, die worden gebruikt als: - hechtingslaag vóór de egalisatie - grondlaag vóór het aanbrengen van de polychloropreenlijm - de vochtwerende grondlagen (die ook in twee komponenten bestaan) die, vóór de egalisatie of het lijmen, worden gebruikt tegen capillaire vochtopstijging (opgelet voor neveneffekten, zie 3.1, p. 11) Karakteristieken en eigenschappen van de voorbereidingsprodukten Voorbereidingsprodukten in dispersie (in water) Algemeen Deze produkten omvatten de dispersies van co- of terpolymeren van etylvinylacetaat, van proprionaten, acrylaten, enz. Ze worden verdund aangebracht met de kwast, de rol of de trekker. Gezien hun polyvalentie (zie verder) hebben ze een zeer ruim toepassingsgebied. Bovendien zijn ze nietgiftig, onontvlambaar en zeer vaak zonder hinderlijke geur. Wanneer ze als grondlaag op een 19

20 weinig of niet absorberende ondergrond worden aangebracht, drogen ze minder vlug dan de produkten in oplossing; dit is echter geen nadeel, aangezien het aanbrengen van een egalisatielaag kan worden uitgevoerd na een zeer korte wachttijd (1/2 tot 1 uur) op de nog vochtige grondlaag Funkties De voorbereidingsprodukten in dispersie kunnen worden gebruikt - als hechtingslaag vóór egalisatie - als grondlaag voor absorberende ondergronden (poriënvuiler) - als stoffixeermiddel - om de oppervlaktetoestand van de ondergrond te verbeteren - als hechtingsspecie Hechtingslaag vóór egalisatie Wanneer de voorbereidingsprodukten in dispersie op weinig of niet absorberende ondergronden worden gebruikt vormen ze een hechtingslaag voor de egalisatie. De egalisatie moet bij voorkeur worden uitgevoerd alvorens de hechtingslaag volledig droog is. Voor deze toepassing is de gebruikelijke verdunning 1-3 in volume, d.w.z. 1 volume dispersie voor 3 volumes water C). Het verbruik van het produkt per oppervlakte-eenheid is afhankelijk van de absorptie en ruwheid van de ondergrond Grondlaag voor absorberende ondergronden Het in dit geval nagestreefde doel is de vermindering van de porositeit van de ondergrond vóór het aanbrengen van de lijm of het egaliseren. Het onmiddellijke gevolg van deze bewerking is een meer regelmatige verdeling van de lijm, waardoor plaatselijke overdikten worden vermeden die schadelijk zijn voor de kwaliteit van het werk. Bovendien wordt op ieder punt van de ondergrond een regelende werking, en zelfs een verlenging van de werktijd van de lijm (zie , p. 28) bereikt. Wanneer men een absorberende ondergrond wenst te egaliseren, wordt door deze produkten een te grote waterabsorptie beperkt die schadelijk is voor de normale droging van het egalisatieprodukt. Een te snelle droging van dit laatste veroorzaakt immers poedervorming en haarscheuren. De verdunning voor dit gebruik is zeer afhankelijk van de porositeit van de dekvloer; ze varieert van 1-3 tot 1-7 in volume C) Stoffixeermiddel De fixering van stof op de ondergrond is voornamelijk noodzakelijk in het geval van een «zelfklevende» plaatsing omdat stof het aantal hechtingspunten beperkt, en in het geval van een gespannen plaatsing waarbij stof in de massa van het tapijt kan migreren bij het gebruik en het onderhoud (stofzuiger, bij voorbeeld). Voor de plaatsing van een poreuze textielbedekking op een anhydrietdekvloer, waarvoor niet noodzakelijk een egalisatie is vereist, is het gebruik van een stoffixeermiddel sterk aanbevolen. De gebruikelijke verdunning voor deze toepassing is van de orde van 1-7 in volume C) Korrektie van de oppervlaktetoestand van de ondergrond Binnen bepaalde in 4.22 (p. 15) vermelde grenzen, kan men met voorbereidingsprodukten in dispersie sommige gebreken van de ondergrond verhelpen. Het spreekt vanzelf dat de aanvankelijk gebrekkige ondergrond na de behandeling niet alle eigenschappen van een gezonde ondergrond kan bezitten. De verdunning kan niet worden bepaald voor deze toepassing omdat ze van geval tot geval verschilt Hechtingsgietmortel De hechting van een egalisatielaag op moeilijke ondergronden, zoals bitumineuze dekvloeren of ondergronden met resten van bitumineuze lijmen, kan worden verzekerd door een gietmortel te gebruiken. Deze gietmortel wordt verkregen door het mengen van wit portlandcement of een egalisatieprodukt met water waaraan een voorbereidingsprodukt in dispersie is toegevoegd. De gebruikelijke verhoudingen zijn respektievelijk in volume voor de dispersie, het water en het cement C) Voorbereidingsprodukten in oplossing (in een organisch oplosmiddel) Algemeen Deze produkten zijn zeer verscheiden door hun aard, die varieert als funktie van de beoogde toepassing. Produkten op basis van polychloropreen behoren tot deze kategorie. Ze worden onverdund aangebracht met de kwast, spatel of rol. (1) De gegevens voor de verdunning gelden voor harsdispersies met een gehalte aan droge stof van ongeveer 50 0/0. 20